AÇLIĞIN ÖNLENMESĠ ve GIDA GÜVENCESĠNĠN SAĞLANMASI Yrd. Doç. Dr. Mustafa ERBAġ Sultan ARSLAN A. Nur DURAK Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü erbas@akdeniz.edu.tr
Sunum Planı Tanımlar Dünya da Mevcut Durum Açlığın Nedenleri Gıda Güvencesini Sağlamanın Yolları Çözüm Önerileri Türkiye de Açlık Sonuç
Binyılın Kalkınma Hedefleri
Açlık ve Gıda Güvencesi Açlık Yaşamak için gerekli olan temel gıdaların ve temiz suyun yeterince bulunamaması. Gıda Güvencesi İnsanların aktif ve sağlıklı bir hayat geçirebilmeleri için ihtiyaç duydukları gıdayı her zaman bulabilmeleri ve satın alabilmeleri.
Dünyada Mevcut Durum Nasıl? Üç milyar insan, < 2 $ /gün Gelirin %80 ini gıda için harcıyor Bir milyar insan mutlak açlık çekiyor
15 15 50 650 50 250 Açlığın Yaygınlığı (Milyon KiĢi) Ömür Kısalığı
Gıda Güvencesi Neden Gerekli? Bu ahlaki olarak doğrudur Toplumsal ve bireysel güvenlik için gereklidir
Herkes Ġçin Gıda Var mı? Dünya nüfusu 7 milyar kişi Toplam tahıl üretimi 2300 milyon ton/yıl Kişi başı günlük tahıl miktarı 1 kg Herkes yeterli gıdaya ulaşabiliyor mu?
Problem Kompleks ve Çok Katmanlı Coğrafya-Ġklim Politik istikrarsızlık Nüfus Teknoloji Gıda fiyatları AÇLIK & GIDA GÜVENCESĠZLĠĞĠ Mülkiyetsizlik Eğitimsizlik ĠĢsizlik Yoksulluk
Ġnsan Kaynaklı Nedenler Yanlış politika ve organizasyonlar Toplumsal kargaşa ve savaşlar Gelir dağılımındaki anormallikler Fiyatların istikrarsız oluşu Yoksulluk Nüfus artış hızı
Ġnsan Kaynaklı Nedenler Tarımsal parsellerin küçülmesi Kentlere göç Fosil kaynakların yoğun kullanılması Petrol fiyatları ve biyoyakıt talebi Organik ürün talebi Beslenme alışkanlıklarındaki hızlı değişim Tarım ürünleri kayıp oranlarının yüksek olması Gıda işleme atık oranlarının yüksek olması
Çevre-Doğa Kaynaklı Nedenler Ekoloji, coğrafya Tarımsal hastalık ve zararlılar Atmosferin bileşimi Küresel ısınma İklim değişimi Asit yağmurları Toprağın bileşiminin bozulması Yağış rejimindeki değişimler Seller, kuraklık ve erozyon
Enerji Ġhtiyacı, CO 2 Üretimi ve Küresel Isınma
Ülkelerin CO 2 Üretimi, Afrika?
Küresel Isınma ve YağıĢ Rejimi
% difference from reference case Küresel Isınma ve Tahıl Üretimi 0 Cereal production Dünya Tahıl Üretimi Dünya Tahıl Üretimi -2-4 -6-8 -10-12 A1 A2 B1 B2 world
Toprağın Bozulması
FAO Gıda Fiyat Endeksi Tarih Toplam Gıda Et Ürünleri Süt Ürünleri Tahıl Ürünleri Yağ ġeker 2003 98.3 98.7 95.1 98.1 100.8 100.6 2004 111.5 111.0 122.6 107.4 112.2 101.7 2005 114.7 112.7 135.4 103.4 103.6 140.3 2006 122.4 106.7 128.0 121.5 112.0 209.6 2007 154.1 112.1 212.4 166.8 169.1 143.0 2008 190.9 128.3 219.6 237.9 225.4 181.6 2009 146.9 117.6 124.2 175.2 146.3 235.1
Gelir Dağılımındaki Anormallikler En zengin 20 ülkenin ortalama geliri en fakir 20 ülkenin ortalama gelirinin yaklaģık 40 katı
Çözüm Nedir? Kimler? Nasıl? Organizasyonlar (BM, Devletler, ) Üreticiler Tüketiciler
Organizasyonlar Devletler Güvenlik Yönetimde ve fiyatlarda istikrar Manipülasyonların önlenmesi Tarımsal mülkiyet ve üretim ilişkisi Arazi toplulaştırma ve reformu Toplumun eğitimi ve bilinçlendirilmesi Hukuki düzenlemeler, üretim planlaması Çevre ve biyolojik çeşitliliğin korunması Yoksulluk ve tembellik kültürünün engellenmesi Teşviklerin sağlanması Son çare; doğrudan gıda yardımları
Organizasyonlar, Devletler Neler TeĢvik Edilmeli? Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı Tarlalara yol, su ve elektrik götürülmesi Derin kuyu ve kapalı sulama sistemleri Yerel tür ve çeşitler geliştirilmesi ve kullanımı Gıda işleme ve depolama teknikleri geliştirilmesi Ar-ge faaliyetleri Tarımsal biyoteknoloji Hayvancılık ve su ürünleri Yem bitkileri üretimi
Organizasyonlar, Devletler Enerji üretiminde hidrokarbondan uzaklaşılmalı
Organizasyonlar, Devletler Organik tarım yerine GAP teşvik edilmeli Biyoyakıt üretimi için tarım dışı alanlar kullanılmalı
Çiftçiler Eğitime yatkın olmalı Birlikler oluşturmalı Yerel çeşitleri tercih etmeli İyi tarım tekniklerini kullanmalı Yeni ve ileri tarım tekniklerini öğrenmeli Bozulma ve atık oranlarını azaltmalı
Gıda Sektörü Eğitime yatkın olmalı İyi gıda işleme tekniklerini kullanmalı Bozulma ve atık oranlarını azaltmalı Gıda işleme ve depolamayı etkin yapmalı Dağıtım ağını iyileştirmeli Kalifiye eleman istihdam etmeli
Tüketiciler Bilinçli olmalı İsrafı önlemeli Enerji tasarrufu yapmalı Yerel gıdaları tüketmeli Kayıtlı alış veriş yapmalı Arka bahçede tarımsal faaliyet yapmalı Geleneksel gıda üretimini ve depolamayı bilmeli
Türkiye de Gıda Güvencesi -, < 1 $ / gün Açlık oranı %0.48 Tarım arazi parselleri küçülüyor Tarım kontrolsüz ve hızlı çözülüyor Arazi toplulaştırma ve toprak reformu Tarımsal kayıp ve gıda atık oranlarının azaltılması Hayvancılık ve su ürünleri üretimine destek
Sonuç olarak; Küresel ısınma ile mücadele edilmeli Dünya nüfus artış hızı yavaşlatılmalı Tarım alanları ve su etkin kullanılmalı Yerel üretimi ve tüketim teşvik edilmeli Tarımsal Ar-Ge desteklenmeli
Gıda güvencesi sağlanamazsa; Hastalıklar Toplu ölümler Toplumsal kargaşa Göç Savaşlar
Gıda Üretimi Petrolden Daha Stratejiktir
AÇLIK ENDĠġESĠ DUYMADAN YAġAMAK DĠLEĞĠYLE TEġEKKÜRLER Yrd. Doç. Dr. Mustafa ERBAġ Sultan ARSLAN A. Nur DURAK Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü erbas@akdeniz.edu.tr