İzmir Kentsel Bölgenin Hizmet Merkezi rolünü üstlenen Merkez Kent, kimlik ve potansiyellerine göre 5 program alanında tanımlanmıştır. Hizmet Merkezi kent merkezinde odak noktası olarak merkezi iş alanları ve diğer ticaret alanlarını, turizm alanlarını, eğitim, sağlık, kültür ve kamu tesislerini barındıran bölgedir. Kentsel Kullanım Alanı hizmet merkezini çevreleyen, konut dokusu ağırlıklı kentsel kullanım alanlarının yoğunlaştığı alandır. Sağlıklaştırma-Yenileme Program Alanları kentsel kullanım alanı içerisinde mülkiyet örüntüsü ve yapılaşması ile merkez kentin düşük nitelikli alanlarını kapsamaktadır. Kentsel kullanım alanının %13.5 i, konut alanlarının ise %33 ü bu nitelikteki alanlardan oluşmaktadır. Tarım Havzası Program Alanı Gediz Havzasının bir kısmını içermektedir. Bölgedeki tarımalanları DSİ sulama havzası kapsamında olup büyük bir bölümü 1.derece doğal sit alanıdır. Yeşil Kuşak Program Alanı Merkez Kentin saçaklanmasını, orman alanları, ağaçlandırılacak alanlar, doğal karakteri korunacak alanlar, baraj ve koruma alanları gibi doğal eşiklerle sınırlayan bölgeleri kapsamaktadır. 5.1.8 İZMİR MERKEZ KENT STRATEJİLERİ KİMLİK : Liman Ticaret Kenti ROL : İzmir Kentsel Bölgenin Hizmet Merkezi Gelişmiş Sektörleri : Ticaret, Turizm, İş Hizmetleri, İleri teknoloji üretimi Yatırım Sektör Konu, Tema Alanları : Eğitim, Sağlık, Teknik Altyapı, Fuar Büyük ölçekli açık ve yeşil alanlar, tema farkları Nazım İmar Planında; Kentsel Bölgenin sektörel dağılımın ve ihtisaslaşmanın organize edilerek dengeli dağılımının ve çok sektörlü gelişiminin sağlanması, Merkez ticaret alanları ve alt merkezlerin (ikinci derece merkezler) kademelenmesinin sağlanması, Sosyal-Kültürel yaşam standartlarına en uygun yoğunlukların sağlanması, 200
Merkez kentte, onaylı planların elverdiği ölçüde gelişmenin sınırlandırılarak yığılmanın desantralize edilmesi. Kirletici ve Büyük sanayinin desantralize edilmesi Limanın Kuzey Ege (Çandarlı) Limanı faaliyete geçene kadar ve sonra eş zamanlı konteyner işlevinin sürdürülmesi, Kentsel teknik ve sosyal altyapı ile sosyal donatı alanlarının geliştirilmesi ve standartlarının yükseltilmesi, Toplu taşımanın kalite, sürat, erişebilirlik ve türler arası entegrasyonun sağlanarak geliştirilmesi, alt stratejiler olarak belirlenmektedir. 5.1.9 PLANLAMA KARARLARI 5.1.9.1 KONUT ALANLARI İzmir Kentsel Bölgenin Merkez Kentini oluşturan yerleşmelerde konut gelişmesi doğal eşiklere (Tarım, Orman, sit alanları vb.) dayanmıştır. Körfez çevresinde, kıyıda ve yerleşme merkezlerinde gelişen yüksek yoğunluk çeperlerde orta yoğunluğa düşmektedir. Merkez kentin konut gelişme alanları eşikler açısından potansiyel yaratabilen kuzey (Çiğli-Menemen) aksında Anadolu Caddesi-Çanakkale yolunun doğusunda yer seçeceklerdir. Bu kapsamda plan kararları oluşturulmuş, kent bütününde Gecekondu-ıslah planlarıyla gelişen alanların sağlıklaştırma Yenileme alanları olarak nazım Planda tanımlanmasıyla, program alanları belirlenmiştir. (Mevcut konut alanlarının (9525 ha) yaklaşık %45 i sağlıklaştırılacak konut bölgelerini oluşturmaktadır.) Toplam konut alanı 13120.3 ha dır. 5.1.9.1.1 Kentsel Konut Alanları Meskun Konut Alanları: Onanlı İmar Planı bulunan alanlar olup, 4 farklı kademede Sık, Orta, Seyrek ve çok seyrek olarak yoğunluk değerleri belirlenmiştir.2410.9 ha sık yoğunlukta, 7038.1 ha orta yoğunlukta, 1234.8 ha seyrek yoğunlukta meskun konut alanı belirlenmiştir. Konak ilçesinde, Hatay, Yeşilyurt, bölgelerinde 823.3 ha sık yoğunlukta, diğer bölgelerde 1807.2 ha orta yoğunlukta meskun konut alanı, Karşıyaka ilçesinde 951.7 ha sık, 900.6 orta yoğunlukta konut alanı, Bornova ilçesinde 288.9 ha sık, 1094.5 ha orta yoğunlukta, konut alanı Buca ilçesinde, 225.8 ha sık, 1313 ha orta yoğunlukta konut alanı belirlenmiştir. Merkez Kentte toplam 10683.8 ha meskun, konut alanı yer almaktadır.meskun konut alanının toplam konut alanına oranı %81.3 tür. (Harita 4) Gelişme Konut Alanları Gelişme Konut alanları, Narlıdere de 38.6 ha Balçova da 56.8 ha, Gaziemir de 117.8 ha, Konak ta 11.5 ha, Buca da 138.4 ha, Bornova da 161.3 ha, Karşıyaka da 233.7 ha Çiğli de 271.0 ha, Sasalı da 216 ha, Harmandalı da 344.7 ha, Ulukent te 223 ha, Koyundere de 310.9 ha, Asarlık ta 108.3 ha, Menemen de 217.6 ha alan ayrılmış olup 2449.6 ha büyüklüğü ile konut alanının %18.6 sını oluşturmaktadır. Konut alanları, 78198.4 ha Merkez kent alanı toplamı içinde 13144.1 ha büyüklüğü ile toplam alanın %16.8 ini kapsamaktadır. Merkez kent plan nüfusunun 3.769.325 olacağı öngörülmüş olup brüt yoğunluk 286 kişi/ha olmaktadır. Yoğunluk değerleri ve sonucu kentsel bölgenin merkezi olması nedeniyle kabul edilebilir değerlerdir. Gelişme konut alanlarında ve yenilemesağlıklaştırma alanlarında alt ölçekli planlarda, yerleşecek nüfusun ihtiyacı olan teknik ve sosyal altyapı alanlarının yeterli standartlarda ayrılması zorunludur. 201
Sağlıklaştırma ve yenileme alanları ayrıca Program alanları başlığı altında tanımlanmıştır. Tablo 65 : Nüfus Tablosu KENTSEL KONUT ALANLARI ALAN (ha) TOPLAM ALAN MESKUN KONUT SIK YOĞ. 2410.9 18.4 3.1 MESKUN KONUT ORTA YOĞ. 7038.1 53.5 9.0 MESKUN KONUT SEYREK YOĞ. 1234.8 9.4 1.6 MESKUN KONUT ÇOK SEYREK YOĞ. TOPLAM MESKUN KONUT 10683.8 81.2 13.6 GELİŞME KONUT SIK YOĞ. 222.3 1.7 0.3 GELİŞME KONUT ORTA YOĞ. 1575.0 12.0 2.0 GELİŞME KONUT SEYREK YOĞ. 509.6 3.9 0.7 GELİŞME KONUT ÇOK SEYREK YOĞ. 142.7 1.1 0.2 TOPLAM GELİŞME KONUT 2449.6 18.7 3.1 TURİZM KONUT 10.7 0.1 0.0 TOPLAM KENTSEL KONUT 13144.1 100.0 16.8 5.1.9.1.2 KIRSAL KONUT ALANLARI İzmir Merkez kent çevresinde, Karşıyaka da sancaklar ve Yamanlar, Konakta Kavacık ve Tırazlı, Bornova da, Beşyol, Çamiçi, Çiçekli, Eğridere, Karaçam, Kavaklıdere, Kayadibi, Kurudere, Sarnıç, Yakaköy, Gökdere, Laka olmak üzere toplam 16 köy bulunmaktadır. Köy yerleşik alanları 188.7 ha olup, 173.3 ha köy gelişme alanı belirlenmiştir. Köy yerleşik alanlarında kırsal yapılaşmanın çok düşük yoğunluklu karakteri sürdürülecektir. Kırsal konut alanları toplam 362 ha büyüklüğü ile Merkez Kent alanının %05 ini kapsamaktadır. KIRSAL KONUT ALANLARI ALAN (ha) TOPLAM ALAN KÖY YERLEŞİK ALANI 188.7 52.1 0.2 KÖY GELİŞME ALANI 173.3 47.9 0.2 TOPLAM KIRSAL KONUT 362.0 100.0 0.5 Tablo: 66 5.1.9.2 TİCARET VE YÖNETİM MERKEZLERİ 5.1.9.2.1 Merkezi İş Alanı (MİA) Tarihi Kemeraltı ve Alsancak bölgeleri ile Liman Arkası Salhane, Bayraklı bölgesi merkezi iş alanı olarak tanımlanmıştır. Yalnızca ticaret ve ofis fonksiyonlarının yeraldığı alanın büyüklüğü 448 ha dır. Liman arkası Bayraklı, Turan kesimi sanayiden dönüşen MİA alanları olup mevcut plan kararlarının korunması benimsenmiştir. Merkez kentin alt bölgelerini oluşturan Narlıdere, Buca, Gaziemir, Bornova, Karşıyaka, Çiğli, Menemen, ilçelerinde 2.derece merkez fonksiyonları, Harmandalı, Sasalı, Ulukent, Koyundere, Asarlık, Ulukent te 3.drece merkez fonksiyonlarına yönelik alanlar tanımlanmıştır. İzmir İmar Planlarının uygulamalarında genel olarak yol boyu ticaret gelişmelerinin benimsenmiş olması bugüne kadar bölge tanımı yaratacak alt merkezler oluşumlarını sağlamamıştır. Eğilimin süreceği beklenmektedir. 202
TİCARET VE YÖNETİM MERKEZLERİ ALAN (ha) TOPLAM ALAN MİA 448.0 17.9 0.6 2-3 MERKEZLER 1549.3 62.0 2.0 BÜYÜK ALAN KUL.(BHZ+KAMU KURLUŞLARI) 503.1 20.1 0.6 TOPLAM 2500.4 100.0 3.2 Tablo: 67 5.1.9.2.2 II. VE III. DERECE MERKEZLER 2.Derece Alt Merkezler (Narlıdere, Konak, Balçova, Buca, Gaziemir, Bornova, Karşıyaka, Çiğli, Menemen) yerleşmelerin kendi hinterlandı içinde yerleşik nüfusu hizmet verecek nitelikte özelleşmiş, ihtisaslaşmış, hizmet, ticaret, fonksiyonları ile MİA ile ilişkileri güçlü olan daha küçük firma ve büro binalarının yer aldığı merkezlerdir.3.derece alt merkez olarak (Sasalı, Harmandalı, Ulukent, asarlık, Koyundere) yerleşmenin kendi nüfusunun ihtiyacına cevap verecek nitelikte hizmet ve ticaret fonksiyonları içeren merkezlerdir. Merkez kent bütününde 1549.3 ha 2.ve3. derece merkez alanı ayrılmış olup toplam merkez kent alanının %2 sini oluşturmaktadır. (Harita 5) Ayrıca Yeşildere caddesi, Emrez ve Aktepe mahalleleri arasında yeni fuar alanının yaratacağı talep nedeniyle 2.derece merkez niteliğinde 30,1 ha alan tanımlanmıştır. Hizmet alanları olarak İzmir Merkez Kenti bütününde 532.5 ha alan ayrılmış olup, Buca ve Bornova da ağırlıklı olarak yeralmıştır. Hizmet Alanı tanımında Belediye Hizmet Alanları ve Kamu kuruluş alanları yeralmaktadır. Büro hizmetlerinin yer aldığı kısmen yönetim fonksiyonlarınıda içermektedir. Toplam (MİA+2.3. Derece Merkezler) alan 2500.4 ha dır. 5.1.9.3 SANAYİ BÖLGELERİ 5.1.9.3.1 Organize Sanayi Alanları: Merkez Kentin rolü hizmetler olarak tespit edilmektedir. Bu kapsamda mevcut olan Çiğli de Atatürk Organize Sanayi Alanı, Menemen Plastik Organize Sanayi Alanı, Buca Tekstil- Konfeksiyon Organize Sanayi Alanı olmak üzere toplam 669.9 OSB alanı planda tanımlanmıştır. Atatürk OSB, 542 ha, Menemen Plastik OSB, 95.9 ha, Buca Tekstil ve Konfeksiyon OSB, 32 ha alana sahiptir. Gaziemir de 294.3 ha Serbest Bölge Alanı yer almaktadır. (Harita 6) 5.1.9.3.2 Sanayi Alanları Kent içinde yer alabilecek sanayi türlerinin çevre kirliliğine, trafik yoğunluğuna yol açmayan, büyük alana gereksinim duymayan, küçük ölçekli imalat sanayi özelliği taşıyan az sayıda işçinin üretim yaptığı küçük ölçekli sanayiler olması hedeflenerek tanımlanmıştır. Bu kapsamda, Gaziemir de Akçay Caddesi-Havaalanı arasında 137.3 ha, Konak ta 4.9 ha, Buca da 7.6 ha, Bornova da Işıkkent, Pınarbaşı, Naldöken bölgelerinde toplam 319.2 ha, Çiğli de Anadolu caddesi, AOSB, arasında 171.8 ha, Sasalı da 88.4 ha, Ulukent te 8.2 ha Koyundere de Demiryolu-Çanakkale yolu arasında 96.4 ha, Asarlıkta aynı aksta 35.2 ha Menemen de Çanakkale yolu kenarında 3.2 ha, sanayi alanı belirlenmiştir. Sanayi alanlarının merkez kentte toplam alanı 872.2 ha büyüklüğünde olup toplam alanın %1 ini oluşturmaktadır. 203
SANAYİ BÖLGELERİ ALAN (ha) TOPLAM ALAN OSB 669.9 12.9 0.9 SANAYİ BÖLGESİ 872.2 16.7 1.1 KÜÇÜK SANAYİ 484.5 9.3 0.6 MADEN ÇIKARIM ALANLARI (TUZLA) 1844.8 35.3 2.4 DEPOLAMA 94.5 1.8 0.1 KDKÇA 962.6 18.4 1.2 SERBEST BÖLGE 294.3 5.6 0.4 TERSANE YAT - TEKNE İMALAT ALANI TOPLAM 5222.8 100.0 6.7 Tablo: 68 5.1.9.3.3 Küçük Sanayi Alanları Kirletici özelliği olmayan, az sayıda işçinin üretim yaptığı, giyim eşyaları, kereste, değerli, maden işleme, müzik aletleri, oyuncak, ekmek, pasta, şekerleme, vb, az sayıda işyerinin üretim yaptığı küçük ölçekli sanayilerin kent içinde yaratabileceği alanlardır. Tanımlanan içerikte Narlıdere de 1.8 ha, Balçova da 2.9 ha, Gaziemir de 3.6 ha, Konak ta 20.3 ha, Buca da 27.2 ha, Bornova da 161.5 ha, Karşıyaka da 31.8 ha, Çiğli de 42.5 ha, Ulukent te 54.1 ha, Menemen de 138.8 ha olmak üzere Merkez Kent bütününde 484.5 ha alan belirlenmiştir. Bu fonksiyonun 421 ha lık kısmı mevcut planlı küçük sanayi alanları olup halen 206 ha. lık kısmı doludur. Analiz raporunda işkolu ve sayıları belirtilmiştir. Bu planda gelişecek 278.5 ha küçük sanayi alanı öngörülmektedir. 5.1.9.3.4 Depolama Merkez kent depolama alanları : Bornova da 45.1 ha, Çiğli de 4.3 ha, Sasalı da 45.1 ha, olmak üzere toplam 94.5 ha depolama alanı belirlenmiştir. 5.1.9.3.5 Tuzla Çiğli Çamaltı tuzlası, Tuz üretim faaliyetlerinin yer aldığı 1844 ha büyüklüğünde bir alan olarak planda belirlenmiştir. 5.1.9.3.6 Konut Dışı Kentsel Çalışma Alanları: Bu alanlar; servis istasyonu, katlı taşıt park, her tür ticaret, lokanta, sinema, kültür tesisleri, banka, sigorta, bürolar ile yerel ve bölgesel kamu kuruluşları ile depolama faaliyetlerinin yer alacağı alanlardır. Bu kapsamda Gaziemir de Akçay caddesi doğusunda 91 ha, Konak ta 86.5 ha, Buca da 76.8 ha, Bornova da Işıkkent, Mevlana, Doğanlar kesiminde 616.3 ha, Karşıyaka da 0.6 ha, Çiğli de Anadolu Caddesi-Demiryolu arasında 19.8 ha, Sasalı da 58.1 ha, Ulukent te Anadolu Caddesi kenarında 9.8 ha büyüklüğünde alan tanımlanmıştır. Merkez kent bütününde toplam 962.6 ha, KDKÇA. Alanı belirlenmiştir. Kentin gereksinimi olan kamyon garajları, tır parkları ve lojistik alanların Bornova-Işıkkent kentsel çalışma alanlarında yer seçeceği kabul edilmiştir. 204
5.1.9.4 TURİZM ALANLARI Turizm Tesis Alanları İzmir Merkez kentinde, MİA işlevleri içerisinde otel ve Konaklama fonksiyonlarıda yer aldığından, MİA 2. ve 3. derece alt merkezlerde Otel ve Turizm yapılarıda yer alabilmektedir. Balçova Termal kaynakları kapsamında, Balçova ilçesinde 44.5 ha Turizm Tesis Alanı, Narlıdere ilçesinde 21.9 ha Turizm Tesis Alanı Bornova ilçesinde 8.2 ha Turizm Tesis Alanı, Karşıyaka ilçesinde 1.4 ha, Konak liman arkası bölgesinde 17.1 ha, Çiğli de 62.4 turizm tesis alanı olmak üzere toplam 155.5 ha alan tanımlanmıştır. TURİZM ALANLARI ALAN (ha) TOPLAM ALAN TURİZM TESİSLERİ 155.5 74.6 0.2 KAMPİNG GÜNÜBİRLİK TESİSLER 52.9 25.4 0.1 TOPLAM 208.4 100.0 0.3 Tablo: 69 Günübirlik Tesis Alanları Balçova ilçesinde 2.4 ha, Karşıyaka ilçesinde 50.5 ha, olmak üzere toplam 52.9 ha günübirlik tesis alanı belirlenmiştir. Yamanlar ve Çiçekli Belkahve ve Çatalkaya zonlarında, orman içi dinlenme tesisleri Plan notlarıyla tanımlanmaktadır. 5.1.9.5 BÜYÜK VE AÇIK ALAN KULLANIŞLARI 5.1.9.5.1 Fuar Alanları İzmir Merkez Kent Alanında Alsancak ta, Gaziemir de ve Çiğli de olmak üzere üç adet fuar alanı ayrılmıştır. 43.1 ha Kültürpark aynı zamanda Fuar Alanı gösteriminde belirtilmiştir. Gaziemir de yeni Fuar Alanı 33ha., Çiğli Atatürk Organize Sanayi Bölgesi ile, basınçlı pompa hattı arasında 74.6 ha, Fuar ve Rekreasyon Alanı ayrılmıştır. İzmir Merkez Kent bütününde toplam 150.7 ha. Fuar Alanı tanımlanmıştır. 5.1.9.5.2 Rekreasyon Alanları Merkez kentin artan nüfusun ihtiyacı olan rekreasyon ve park alanlarının dengeli, erişilebilir, yüksek standartlarda oluşturulması ve yeterli büyüklükte geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda gelişmesini tamamlamış dokular içinde gerçekleşmiş semt ölçeğinde park ve yeşil alanların yanırısıra, çevrede ve doku içlerinde yeni, büyük açık alanlar oluşturulmuştur. Balçova ilçesinde İnciraltı nda 86.1 ha, Gaziemir de 18.3 ha, Konak ta Yeşildere de 80 ha, Buca da Adatepe de 56.2 ha, Bornova da, Merkez, Laka da ve Atatürk mahallesi doğusunda 887.3 ha, Karşayaka da Bayraklı da, Doğançay da, Örnekköy de olmak üzere 272 ha, Çiğli de Güzeltepe, Şirintepe çevresinde 71.4 ha, Koyundere de 42.4 ha, Asarlık ta 50.8, Menemen de 15.6 ha.olmak üzere toplam 1575.9 ha. Rekreasyon alanı ayrılmıştır. Toplam alanın %2.sini oluşturmaktadır. (Harita 7) 205
BÜYÜK VE AÇIK ALAN KULLANIŞLARI ALAN (ha) TOPLAM ALAN BÖLGE PARKI 62.6 1.3 0.1 EKOLOJİ PARKI FUAR 150.7 3.1 0.2 ARBORETUM (BOTANİK BAHÇESİ) REKREASYON 1575.9 32.7 2.1 KENTSEL YEŞİL ALANLAR 1350.6 27.3 1.7 KENTSEL VE BÖLGESEL SPOR 183.6 3.7 0.2 Tablo:70 5.1.9.5.3 Kentsel Yeşil Alanlar-Parklar İzmir Merkez Kent Nazım İmar Planının ölçeğinin dili kapsamında semt mahalle ölçeğinde parklar ve yeşil alanlar gösterilmemiştir. Bu alanların yaklaşık toplam 850 ha büyüklüktedir. Planda park alanlarının günlük yeşil alan kullanımı gereksinimi doğrultusunda erişilebilir olmasına özen gösterilmiştir. Narlıdere de 32.9 ha, Balçova da rekreasyon alanı dışında 98.4 ha, Gaziemir de 35.2 ha, Konak ta 352 ha (kıyı alanları, melez deltası, meydanlar ve diğer parklar) Buca da 93.2 ha (Şirinyer, Adatepe), Bornova da 164.5 ha (merkez ve diğer alanlarda), Karşıyaka da 214.4 ha (kıyı, Atakent, Merkez), Çiğli de 161,3 ha, Sasalı da 53.2 ha, Harmandalı da 43.4 ha, Ulukent de, 14.4 ha, Koyundere de 8.2 ha, Asarlık da 16.4, Menemen de 63.1 ha. olmak üzere 1350.6 ha. alan tanımlanmıştır. Merkez kent te; Rekreasyon 1610.5 ha, Park 1347.6, Fuar 150.7 ve planda tanımlanmamış yaklaşık 850 ha, semt ölçeğinde yeşiller dahil olmak üzere 3958.8 ha. toplam yeşil alan ayrılmıştır. Toplam merkez alanın %5.1 ini oluşturmakta ve planın nüfus hedeflerine göre kişi başına 10.5 m 2 yeşil alan olabilecektir. 5.1.9.5.4 Kentsel ve Bölgesel Spor Alanları İzmir Merkez Kentinde; Halkapınar Spor Alanı (26.2), Alsancak Stadyumu, Göztepe Stadyumu olmak üzere 32.8 ha, Bornova da Bornova Stadı 3.2 ha, Buca da Şirinyer Hipodrom ve atlı spor alanları stadyum, toplam 85.1 ha, Karşıyaka da stadyum ve Mavişehir de Örnekköy de tenis ve stad alanı olmak üzere 34.5 ha, Çiğli de 15.6, Sasalı 5.3 ha, Kentsel ve Bölgesel spor alanı ayrılmıştır. Küçük ölçekli semt spor alanları gösterimlerde yer almamıştır. Karşıyaka Örnekköy de 23.7 ha stadyum alanı ayrılmıştır. Merkez kent bütününde spor alanları toplam 183.6 ha.dır. 5.1.9.5.5. Üniversite Kampüs Alanları İzmir bölge ölçeğinde yüksek eğitimin yoğunlaştığı metropoliten işleve sahip kentlerimizdendir. İzmir de bulunan 5 üniversiteden Ege Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir Yüksek teknoloji Enstitüsü, Devlet Üniversiteleri, Yaşar Üniversitesi ve Ekonomi Üniversiteleri Özel Üniversitelerdir. Ege Üniversitesi Bornova da kampüs şeklinde gelişmiştir. Dokuz Eylül Üniversitesi ise kentin farklı bölgelerinde fakülteler tarzında dağınık olarak yerleşmiştir. Balçova da Tıp Fakültesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Alsancak ta Rektörlük ve Sahne Sanatları, Buca da Eğitim ve İşletme, ve Hukuk Fakültesi, diğer fakilteler ise Tınaztepe Kampüsündedirler. 206
Bornova da 359.9 ha, Buca da 423.8 ha, Konak ta 1.5 ha, Balçova da 41.4 ha üniversite alanı tanımlanmıştır. Merkezin konut gelişme aksı olarak ta tanımlanan kuzey koridoru da sırtların topografya açısından yerleşime uygun kesiminde Koyundere sınırları içinde 246.7 ha büyüklüğünde Yeni Üniversite Alanı belirlenmiştir. Ayrılan büyüklük ile yüksek eğitim için birden çok talebin karşılanabileceği kabul edilmiştir. Belirlenen alan eşikler baz alındığında, büyüyebilme potansiyeline de sahiptir. İzmir Merkez kent bütününde, belirlenmiş üniversite alanları toplamı 1073.3 ha olup toplam alanın %1,4ünü oluşturmaktadır. BÜYÜK VE AÇIK ALAN KULLANIŞLARI ALAN (ha) TOPLAM ALAN ÜNİVERSİTE KAMPÜS ALANI 1073.3 21.7 1.4 SAĞLIK 164.0 3.2 0.2 SOSYO-KÜLTÜREL 110.2 2.2 0.1 EĞİTİM 238.7 4.8 0.3 TOPLAM 4909.6 100.0 6.3 Tablo:71 5.1.9.5.6 Sağlık Tesisi Alanları İzmir Ege Bölgesi ölçeğinde sağlık hizmetlerinin yoğunlaştığı bir altyapı sunmaktadır. Kentsel bölgenin merkezi olarak sağlık hizmetleri altyapısının geliştirilmesi, bu kapsamda yeni alanların belirlenmesi öne çıkmaktadır. Tanımlanan kapsamda Üniversite sağlık alanlarının yanısıra, ve semt ölçeğinde önerilecek geliştirilecek sağlık tesislerinin dışında, Balçova da 5.2 ha, Gaziemir de 11.6 ha, Konak da 37.2 ha, Buca da 17.9 ha, Karşıyaka da 17.5 ha, Çiğli de 25.5 ha, Ulukent te 3.1 ha, Asarlık ta 10.6 ha, Menemen de 9.1 ha, sağlık alanı belirlenmiştir. Kuzey alanında gelişecek yerlerin ve nüfusun ihtiyaçları kapsamında çevre yolu üzerinde Bornova Laka mah. yanında 20 ha. yeni sağlık alanı ayrılmıştır. Karşıyaka Örnekköy de 25 ha, Asarlık ta 10,2 ha, olmak üzere toplam 56,5 ha yeni sağlık tesis alanı ayrılmıştır. Sağlık tesisleri toplam alanı 164 ha. dır. Ayrıca alt ölçekli planlarda gelişme alanlarında yerleşecek nüfusun ihtiyacını karşılayacak semt ölçeğinde sağlık tesisi alanları ayrılması zorunludur. 5.1.9.5.7 Sosyo-Kültürel Tesis Alanları Sosyo Kültürel Tesis Alanları İzmir Merkez Kentin Sosyo Kültürel Tesis alanları olarak Narlıdere de 12.4 ha, Balçova da 9.1 ha, Konak ta 26.4 ha, Buca da 37.6 ha, Bornova da 14.7 ha, Karşıyaka da 14.9 ha. alan tanımlanmıştır. Çiğli de II.derece Doğal Sit Alanında Hizmet Yönetim yapıları başlığı altında 20 ha sosyo kültürel tesis alanı ayrılmıştır. Ayrıca alt ölçekli planlarda gelişme alanlarında gelecek nüfusun gereksinimini karşılayacak yönetmeliklerin öngördüğü standartlarda semt ölçeğinde, sosyo kültürel tesis alanları ayrılacaktır. Bu kapsamda plan notları geliştirilmiştir. 207
5.1.9.5.8 Eğitim Tesis Alanları İzmir Merkez kentin, kentsel bölgenin Hizmetler Merkezi rolü kapsamında Eğitim Tesis Alanlarının mevcut ve gelecek nüfusun ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde geliştirilmesi zorunludur. Bu kapsamda Gelişme Alanlarında planın ölçeği gereği temel eğitim ve orta öğretim alanları sınırlı gösterimle ifade edilmiştir. Bu alanlarda yerleşecek nüfusunu gereksinimi olan standartlarda temel ve orta eğitim alanları ayrılacak şekilde yürürlükte bulunan alt ölçekli imar planları revizyonu yapılacaktır. Planda Balçova da 9.1 ha, Gaziemir de 2.9 ha, Konak ta 44.5 ha, Buca da 69.7 ha, Bornova da 52.1 ha, Karşıyaka da 15.7 ha, Çiğli de 23.3 ha, Sasalı da 6.4 ha, Ulukent de 10.7 ha, Menemen de 4.3 ha olmak üzere 238.7 ha Eğitim alanı ayrılmıştır. Bornova Laka mahallesi yanında 17.5 ha. yeni Eğitim Alanı önerilmektedir. 5.1.9.6 TARIM ALANLARI Tarımsal Niteliği Korunacak Alanlar İzmir Merkez kenti, kentleşme sürecinde, kent tarımı alanlarını büyük ölçekte kaybetmiştir. Tarım kanunu kapsamında (mutlak tarım alanı) Tarımsal Niteliği Korunacak tarım alanları olarak Narlıdere de 265 ha, Balçova da 450.8 ha, Konak ta 47.3 ha, Bornova da 331.1 ha, Karşıyaka da 28.1 ha, Çiğli de 576.3 ha, Sasalı da381.2 ha, Ulukent te 1210 ha, Koyundere de 413.4 ha, Menemen de 2421.9 ha olmak üzere 6125.1 ha. toplam mutlak tarım alanı tanımlanmıştır. Merkez Kent içindeki oranı %7.8 dir. TARIM ALANLARI ALAN (ha) TOPLAM ALAN TARIMSAL NİTELİĞİ KORUNACAK ALANLAR 6125.1 95.4 7.8 TARIMSAL N. K. ÖZEL MAHSUL ALANLARI 252.9 3.9 0.3 MERA 41.4 0.6 0.1 ORGANİZE ÇİÇEKÇİLİK BÖLGESİ HAYVANCILIK İHTİSAS ORGANİZE BÖLGESİ TOPLAM 6419.4 100.0 8.2 Tablo:72 Tarımsal Niteliği Korunacak Özel Mahsul Alanları Tarım Kanunu kapsamında özel mahsül alanı olarak Konak ta 66.2 ha, Karşıyaka da 186.7 ha, olmak üzere merkez kent bütününde 252.9 ha alan tanımlanmıştır. Mera Alanları Mera Kanunu kapsamında İzmir Merkez kent sınırları içinde Karşıyaka Doğançay da 41.4 ha, Mera alanı tanımlanmıştır. Mera potansiyelli alanları ile, Doğu ve Kuzey aksındaki mera alanları metropoliten kentin niteliğine uygun olarak Ağaçlandırma ve Doğal Karakteri Korunacak Alan olarak belirlenmiştir. 208
5.1.9.7 ORMAN ALANLARI Bu alanlar orman kanunu kapsamında tanımlanmış olan alanlardır. Merkez Kent te Balçova da 426.1 ha, Gaziemir de 795.8 ha, Karşıyaka da 1589.7 ha, Konak ta 4862.4 ha, Buca da 2197.1 ha, Bornova da 9086.1 ha, Çiğli de 10.2 ha, Narlıdere de 1145.3 ha, Asarlık ta 3.6 ha, Menemen de 198.5 ha olmak üzere İzmir merkez kentinde toplam 20314.8 ha büyüklüğündedir. Merkez kent alanının %26 sını oluşturmaktadır. (Harita 8) ORMAN ALANLARI ALAN (ha) TOPLAM ALAN ORMAN 20314.8 99.1 26.0 ORMAN İÇİ DİNLENME VE MESİRE ALANLARI 180.2 0.9 0.2 TOPLAM 20495.0 100.0 26.2 Tablo: 73 Orman İçi Dinlenme Alanları Orman içi dinlenme ve kamp alanları olarak Bornova da Çiçekli çevresinde, Belkahve de 150,3 ha, Balçova da 26.3 ha, Konak ta 3.6 ha olmak üzere toplam 180.2 ha orman içi dinlenme alanı tanımlanmıştır. Orman içinde düzenlenecek, piknik, rekreasyon ve yürüyüş kullanımlarına yönelik plan notları geliştirilmiştir. 5.1.9.8 AĞAÇLANDIRILACAK VE DOĞAL KARAKTERİ KORUNACAK ALANLAR 5.1.9.8.1 Ağaçlandırılacak Alanlar Bu alanlar İzmir de yürütülen ağaçlandırma proje alanlarının yanı sıra, orman alanları ile yerleşim alanları arasında, eşikler dışında, yüksek eğimli alanlarda belirlenmiştir. Güneyde Balçova sırtları ve yüksek eğimli vadiler, Narlıdere sırtları, Uzundere sırtları, Buca da otoyol ile orman arasında kalan alanlar, Bornova da Gökdere, otoyol orman arasındaki vadi, Laka- Doğançay arası, Yamanlar-Bostanlı Barajı koruma kuşakları, Çiğli, Harmandalı, Ulukent, Koyundere yerleşimleri ile orman arasında, ayrıca Yahşelli de yüksek eğimli sırtlarda olmak üzere merkez kent bütününde 6066.8 ha alanı kapsamakta olup toplam alanın %7.8 ini oluşturmaktadır. 5.1.9.8.2 Makilik-Fundalık Alanlar Makilik fundalık alanlar toplam 262,8 ha olarak belirlenmiştir. Bostanlı Barajı koruma kuşakları içinde yer almaktadır. Makilik fundalık alanların büyük bölümü DKK alanlar içinde tanımlanmıştır. AĞAÇLANDIRILACAK VE DOĞAL KARATERİ KORUNACAK ALANLAR ALAN (ha) TOPLAM ALAN AĞAÇLANDIRILACAK ALAN 6066.8 41.8 7.8 MAKİLİK - FUNDALIK 262.8 1.8 0.3 DKKA 8169.4 56.3 10.4 TOPLAM 14499.0 100.0 18.5 Tablo:74 209
5.1.9.8.3 Doğal Karakteri Korunacak Alanlar Merkez Kent bütününde, Orman, Ağaçlandırılacak Alanlar, Makilik Fundalıklar dışında kalan ve Orman ile yerleşim yerleri ve Ağaçlandırma alanları arasında bulunan alanlar Doğal Karakteri Korunacak Alanlar olarak belirlenmiştir. Gaziemir de 343.9 ha, Konak ta 543.0 ha, Buca da Tınaztepe çevresinde 189.3 ha, Bornova da Laka sırtları ve orman içi alanlarda, 3758.4 ha, Karşıyaka Doğançay-Sancaklı sırtlarında 732.0 ha, Çiğli de kıyı kuşağında 1.Derece Doğal Sit Alanında kalan kesimlerde 1010 ha, aynı kuşağın Sasalı sınırları kısmında 1057.7 ha, Asarlık ta eğimi yüksek alanlarda 309.5 ha, Menemen Yahşelli çevresinde 225.6 ha olmak üzere toplam 8169.4 ha Doğal Karakteri Korunacak Alanı belirlenmiştir. Merkez kent toplam alanının % 10.4 ünü oluşturmaktadır. 5.1.9.9 DİĞER ARAZİ KULLANIMLARI 5.1.9.9.1 Askeri Alanlar İzmir Merkez Kenti sınırları içinde, özel kanunlara tabi olarak belirtilmiş sınırlar içinde Narlıdere de 2272,0 ha, Balçova da 129,3 ha, Gaziemir de 738,1 ha, Konak ta 247,7 ha, Buca da 190,6 ha, Bornova da 340,6 ha, Karşıyaka da 120,8 ha, Çiğli de 380,1 ha, Ulukent te 83,9 ha, Menemen de 74,1 ha olmak üzere toplam 4553,2 ha Askeri Alan ayrılmıştır. Ayrıca Askeri Alanlar çevresinde Askeri Güvenlik Bölgesi Sınırları belirlenmiştir. Toplam merkez kent alanlınının %5,9 unu kapsamaktadır. 5.1.9.9.2 Mezarlıklar Mezarlık alanları İmar Planlarında belirtilen büyüklüklerde Nazım İmar Planında tanımlanmıştır. Ulucak koridorunda 14.4 ha yeni mezarlık alanı önerilmiştir. Toplam mezarlık alanı 298.1 ha dır. DİĞER ARAZİ KULLANIM KARARLARI ALAN (ha) TOPLAM ALAN ASKERİ ALANLAR 4577.2 91.4 5.9 MEZARLIKLAR 298.1 6.0 0.4 ARKEOLOJİK SİT ALANLARI 80.1 1.6 0.1 ÖZEL PROJE ALANLARI (ÖPA) 51.9 1.0 0.1 TOPLAM 5007.3 100.0 6.4 Tablo: 75 5.1.9.9.3 Sit Alanları 5.1.9.9.3.1 Arkeolojik Sit Alanları I.Derece Arkeolojik Sit Alanları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası ve KTVKYK ve İlke Kararları kapsamında, Arkeolojik kazı alanları olarak tanımlanan alanlardır. (Harita 9) Bayraklı Symyrna Arkeolojik Sit Alanı, İzmir in bilinebilen en eski yerleşim yeri ve Batı Anadolu daki ilk ızgara plan şemalı Antik kentlerdendir. MÖ: 300 e tarihlenen tarihi ile İzmir 210
Kentini dünyanın en eski uygarlık merkezlerinden biri konumuna taşıyan Smyrna I.Derece Arkeolojik Sit Alanı aynı zamanda Arkeolojik kazıların sürdüğü bir alandır. Kazı program ve etaplarına göre ören yeri statüsüne alınıp kültürel yaşama katılması önerilmektedir. Konak sınırları içinde Kadifekale, Agora, Tiyatro, Stadyum, Altınyol I.Derece Arkeolojik Sit Alanları olarak tanımlanmıştır. Agora ve Kadifekale bilimsel kazıların etaplarına göre Tarih Parkı olarak düzenlenecek alanlardır. Tiyatro, kazı programı sonuçları ile Restorasyonu yapılarak Tiyatro ve kültürel etkinlikler alanı olarak düzenlenecektir. Altınyol kazı programı ile birlikte restorasyonu yapılarak Bahri Baba parkı ile bütünleşmiş tarih parkı işlevine uygun düzenlenecek alan olarak tanımlanmıştır. Menkez kentte bulunan kazı alanlarının ören yeri statüsüne alınması benimsenmiştir. Balçova, Yenikale, Buca Tınaztepe, Bornova Yeşilova, Karşıyaka Bayraklı, Asarlık ve Menemen de bulunan 1 0 derece Arkeolojik Sit Alanları planda derecesi ile tanımlanmıştır. 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı planları öncelikle hazırlanacak, kentsel tasarım projeleri geliştirilecektir. II.Derece Arkeolojik Sit Alanları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası ve KTVKYK İlke Kararları kapsamında 1 0 Arkeolojik Sit Alanları çevresinde tanımlanmış II.Derece Arkeolojik Sit Alanları olup, İmar Planında derecesi ile gösterilmiştir. I.Derece Arkeolojik alanlara getirilen ve bilimsel kazı program ve etaplarına göre geliştirilecek, Tarih Parkı ve yeşil alan işlevi ile tanımlanmıştır. III.Derece Arkeolojik Sit Alanları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası ve KTVKYK.İlke Kararları kapsamında Müze denetiminde Arkeolojik sondaj kazıları sonuçlarına göre kullanım kararları belirlenecek alanlardır. Kemeraltı Kentsel Sit Alanının tamamını içeren 270 ha. alan aynı zamanda III.derece Arkeolojik sit Alanı olup, bu alan Kemeraltı Kentsel Sit Alanına ilişkin alt ölçekli Koruma Amaçlı Nazım ve Uygulama İmar Planları kararları kapsamındadır. Bayraklı höyüğü çevresinde bulunan ve büyük oranda konut yapıları ile dolu olan alanda III.Derece Arkeolojik Sit alanı olarak planda belirlenmiştir. Doğal Sit Alanları 5.1.9.9.3.2 I.Derece Doğal Sit Alanları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası ve KTVKYK İlke Kararları kapsamında tanımlanan alanlardır. Çiğli ilçesinde; ve bir bölümü Sasalı da olan, Mavişehir, OSB, Askeri Hava Alanları, Tuzla ve deniz arasında bulunan I.Derece Doğal Sit Alanında, yürürlükte bulunan ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca uygun bulunmuş 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım ve İmar Planı kararları korunarak, büyük bölümüne Doğal Karakteri Korunacak Alan, diğer kısımlarında Rekreasyon ve Fuar, Doğal Yaşam Parkı, Ekolojik Parkurlar ve teknik altyapı statüsünde Arıtma Tesisi Alanı, Tuzla Alanı kararı getirilmiştir. Bornova ilçesinin doğusunda, İstanbul caddesi, Ankara caddesi, Belkahve arasında bulunan 1 0 Doğal Sit Alanlarının büyük bölümünü orman alanları kaplamaktadır. Bornova 1 0 Derece Doğal Sit Alanındı, plan notları ile KTVK Yüksek Kurulu İlke Kararları kapsamında yapılaşma öngörmeyen Orman İçi Dinlenme, Kamp ve Günübirlik Tesisler yer alabilir kararı getirilmiştir. 211
Balçova ilçesi İnciraltı bölgesinde bulunan İnciraltı Dalyanı ve çevresini içeren 1.derece Doğal Sit Alanı, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurul İlke Kararları uyarınca, rekreasyon alanı olarak tanımlanmıştır. Ancak alanını doğal niteliklerini olumsuz etkileyecek işlev ve yapılar öngörülmemiştir. Bornova da Büyük Park, Buca Hasanağa Bahçesi, kamu yapıları ve köşklerin bulunduğu alanlar ve diğer 1 0 derece Doğal Sit Alanları imar planında tanımlanmış olup, yürülükte bulunan İzmir I Numaralı Koruma Bölge Kurulunca onaylı Koruma Amaçlı Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları kararları korunmuştur. II.Derece Doğal Sit Alanları İzmir Konak ilçesinde bulunan Kültürpark Alanı II.Derece Doğal Sit Alanı olarak tanımlanmıştır. Yürürlükte bulunan Koruma Amaçlı 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı kararları korunarak Fuar Alanı kararı getirilmiştir. Ancak Yeni İhtisas Fuar Alanının Gaziemir de yer seçmiş olması kapsamında, bu alanda Fuar işlevi, Kitap Fuarı, Hediyelik eşya ve El Sanatları Fuarı vb, kent ölçeğinde kültürel sanatsal boyutları etkin fuar organizasyonları ile sınırlandırılacaktır. Bahri Baba Parkı II.Derece Doğal Sit alanları, Cicipark ve Altınyol Arkeolojik Alanı bütünselliği içinde Tarih Parkı olarak tanımlanmıştır. Çiğli de, Eski Gediz Yatağı, A.O.S.B, Çevre Yolu, Mavişehir ve I.Derece Doğal sit Alanı arasında bulunan ve Mahkeme kararı ile III.dereceden II.dereceye dönüşen II.derece Doğal Sit Alanına, Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kanunu ve KTVKYK İlke Kararları kapsamında II.derece Doğal Sit Alanlarına getirilebilecek kullanımlardan Turizm ve Hizmetler arazi kullanışı önerilmiştir. Yoğunluk ve yapılaşma koşulları, 1.derece sit alanına yakın kesimlerde az yoğunluk az katlı olmak üzere, alt ölçekli Koruma Amaçlı Nazım ve Uygulama İmar Planlarında belirlenecektir. Diğer ikinci Derece Doğal Sit Alanlarında ölçeğin gerektirdiği oranda planda tanımlanmıştır. III.Derece Doğal Sit Alanları İnciraltı-Narlıdere kesiminde Otoyol-Deniz arasında bulunan III.Derece Doğal Sit alanı, Tarım Kanunu kapsamında, etüdler sonucunda Tarımsal amaç dışında kullanılmayacak alan olarak belirlendiğinden Mutlak Tarım Alanı Tarımsal Niteliği Korunacak Alan olarak tanımlanmıştır. Merkez Kent Bütününde küçük ölçekli diğer III.derece Doğal Sit Alanları da ölçeğin dili kapsamında tanımlanmıştır. 5.1.9.9.3.3 Kentsel Sit Alanları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararları kapsamında İzmir Merkez Kent sınırları içinde, Konak Kemeraltı Kentsel Sit Alanı 170 ha, Buca Kentsel Sit Alanı 15.3 ha, Bornova Kentsel Sit Alanı 14.7 ha, Bayraklı Kentsel Sit Alanı 3 ha, Menemen Kentsel Sit Alanı 4.5 ha. bulunmaktadır. Kemeraltı Kentsel Sit Alanına Gürçeşme Caddesi Kız Lisesi, Konak, Gazi Bulvarı arasındaki kesim ile Agora Altınpark, Fevzi Paşa Bulvarı arasındaki kesimine geleneksel işlevine uygun olarak MİA, MİA ile kentsel sit sınırları arasında kalan kesimine konut kararı önerilmiştir. Yürürlükte bulunan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama planı kararları korunmuştur. Buca Kentsel Sit Alanı na Konut, Bornova Kentsel Sit 212
Alanına Konut ve II.Derece Merkez, Menemen Kentsel Sit Alanına Konut ve III.Derece Merkez Plan kararı tanımlanmıştır. 5.1.9.9.3.4 Tarihi Sit Alanları İzmir Merkez kentinde Kültür ve Tabiat Varlıkları Kanunu kapsamında Konak Meydanı, Atatürk Bulvarı, Cumhuriyet Meydanı, 1.Kordon, Alsancak Limanına kadar Tarihi Sit olarak tescillidir. Bu alanların bugünkü açık alan, yeşil alan kimliğinin sürdürülmesi, kıyı-kent ilişkisini güçlendiren düzenlemelerin korunması ve bu alanlarda Tarihi Sit niteliğini değiştirecek ve olumsuz etkileyecek hiçbir kullanışın yer almayacağı tanımlanmaktadır. İzmir Merkez Kentte, Arkeolojik Sit Alanları 149,2 ha., Doğal Sit Alanları 15583,9 ha., Kentsel Sit Alanları 70,6 ha., Tarihi Sit Alanları 42,2 ha., Kentsel ve Arkeolojik Sit Alanları 164,4 ha, Doğal ve Arkeolojik Sit Alanları 2,9 ha olmak üzere toplam 16018,9 ha. büyüklüğünde olup, kent alanının %20 sini kapsamaktadır. SİT ALANLARI Tablo: 76 BELEDİYE TÜRÜ ALAN (ha) Menemen K 4.5 Asarlık A1 22.3 Harmandalı A1 5.7 Sasalı Çiğli Karşıyaka Bornova Konak Buca Balçova Narlıdere D1 3800.3 D3 550.5 D1 3048.5 D2 76.4 A1 23.2 A2 8.1 A3 10 D2 319.3 K 43.8 A1 15.1 A2 1.3 A3 6.3 D1 4452.2 D2 67.3 T 42.2 K 7 K-A3 164.4 A 1.9 A1 15.8 A2 12.1 D1 2161 D2 52 K 15.3 A 4 A1 29.1 D 42.9 D1 104.7 A1-D3 2.9 D1 93 D2 87.4 D3 727.3 D1 0.7 D2 0.4 Toplam 16018.9 213
5.1.9.9.4 Özel Planlama Alanları Yürürlükte olan İmar Planlarında Özel Planlama Alanı kararı bulunan, Bornova Işıkkentte 34.9 ha. alan, Konak Yenişehir de 13.6 ha., Buca da 3,4 ha. alan imar planında da aynı gösterimle tanımlanmıştır. Her iki alanda mülkiyet örüntüsü ve arazi yapısının ayrıntılı etüdlerine göre alt ölçekli planlarda uygulama koşulları belirlenecek alan olarak tanımlanmıştır. Toplam 51.9 ha. alanı içermektedir. 5.1.9.10 YAPI YASAĞI GETİRİLEN ALANLAR 5.1.9.10.11 Jeolojik sakıncalı alanlar Onaylı jeolojik araştırmalara ve raporlara göre üzerinde hiçbir yapı yapılamayacak alanlar olarak tanımlanan ve yapı yasağı getirilen alanlardır. Heyelan bölgeleri ve kaya düşmesi tehlikesi olan alanlar olarak imar planında tanımlanmıştır. İzmir Kenti bütününde 218.7 ha.dır. Bayraklı da Çiçek, Alparslan, Fuat Edip Baksı mahallelerinde kaya düşmesi, Kadifekale çevresinde heyelan, Limontepe-Emrez mahallelerinde heyelan, Balçova Teleferik te heyelan, Altındağ Çamdibi nde heyelan alanları jeolojik sakıncalı alanlar olarak gösterilmiştir.ancak imar planında, yapı yasağı olmakla birlikte park, rekreasyon alanları lejandı altında tanımlanmaktadır. BELEDİYE JEOLOJİK SAKINCALI ALANLAR ALAN Balçova 22,3 Konak 191,9 Bornova 4,5 TOPLAM 218,7 Tablo:77 5.1.9.10.12 Jeolojik Önlemli Alanlar Onaylı Jeolojik Etüdlerde önlemli olarak yapılaşmaya açılabilecek alanlar olarak tanımlanan alanlardır. Ayrıntıda yapılacak mikro bölgeleme çalışmaları sonuçlarına göre tek elden yapılaşabilecek alanlar olup, yoğunluk ve uygulama koşullarının alt ölçekli planlarda tanımlanması ve bu konuda özel plan notu getirilen alanlardır. Balçova Limontepe de 25 ha. Konak İlçesi nde 7.2 hektar, Narlıdere de 23.5 ha. olmak üzere toplam 55.7 ha. büyüklüğündedir. YAPI YASAĞI GETİRİLEN ALANLAR ALAN (ha) TOPLAM ALAN JEOLOJİK ÖNLEMLİ ALANLAR 55.7 100.0 0.1 TAŞKINA MARUZ ALANLAR TOPLAM 55.7 100.0 0.1 Tablo:78 214
5.1.9.11 KENTSEL ALTYAPI-ULAŞIM 5.1.9.11.1 ALTYAPI Arıtma Tesisi Alanı İzmir Merkez kentinin evsel, endüstriyel atık sularının arıtılması amacıyla tanımlanmış olan, Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi Alanının Çiğli sınırlarında 999.7 ha, Sasalı sınırlarında 283.6 ha. olmak üzere toplam 1292.6 ha. alan tanımlanmıştır. Güney Batı Atıksu Arıtma Tesisi Narlıdere de 1.5 ha. alan olarak belirtilmiştir. Merkez kent nüfus projeksiyonlarına ve plan kararlarına göre her iki arıtma tesisi kapasite olarak gelecekte yeterli olacaktır. Çöp Toplama ve Tasviye Alanı Merkez Kentin Katı Atık toplama, transfer ve Bertaraf tesisleri için belirlenen alanlardır. Harmandalı da Katı Atık Toplama Alanı olarak 107.1 ha. alan, 147 ha gelişme alanı ve çevresinde 1km. yarı çapında sağlık koruma alanı belirlenmiştir. Koruma kuşağı aynı zamanda Ağaçlandırma Alanı olarak tanımlanmıştır. Konak Uzundere de 8,2 ha. Katı Atık Bertaraf tesisi Alanı ve 1km.sağlık koruma alanı belirlenmiştir. Ayrıca Buca da 6.1 ha, Karşıyaka da 5 ha, Menemen de 6.1 ha Katı Atık Transfer alanı belirlenmiştir. Bornova da orman sınırları içinde eski taşocağı alanı olan (büyüme potansiyeli de etüd edilerek) yaklaşık 50 ha. alan Moloz döküm alanı olarak tanımlanmıştır. ALTYAPI ALAN (ha) TOPLAM ALAN ARITMA TESİSİ 1292.6 24.0 1.7 ÇÖP TOPLAMA VE TASVİYE ALANI 129.1 2.4 0.2 LİMAN 92.2 1.7 0.1 İSKELE + BALIKÇI BARINAĞI 10.7 0.2 0.0 HAVA LİMANI 969.7 18.0 1.2 TERMİNAL 12.9 0.2 0.0 TIR PARKI, KAMYON GARAJI, GARAJLAR 6.4 0.1 0.0 BARAJLAR + GÖLETLER + DERE 183.6 3.4 0.2 TRAFO MERKEZLERİ 43.5 0.8 0.1 OTOYOLLAR, EKSPRES YOLLAR vb. 2634.0 49.0 3.4 TOPLAM 5374.7 100.0 6.9 Tablo: 79 Liman Alanı İzmir Merkez Kentinin Vizyonu Liman ve Ticaret Kenti olarak belirtilmiştir. Kent tarihsel gelişim süreci içinde herzaman bir ihracat-ithalat limanı kenti kimliğini sürdürmüştür. Bu kapsamda İzmir Limanının konteynır işlevinin süreceği benimsenmiştir. Aliağa da gelişen iskelelerin dökme yük limanı statüsü İzmir Limanından dökme yükün arındırılması olanağı sunmaktadır. Diğer yandan DPT tarafından hazırlanmış olan 7.8. 5 yıllık Kalkınma Planlarında, Türkiye nin Akdeniz konteynır taşımacılığında etkin olarak yeralabilmesi için Dikili-Çandarlı da Kuzey Ege Limanı önerilmektedir. Fizibilite ve ÇED süreci tamamlanmıştır. İzmir Limanına alternatif olmamakla birlikte, İzmir Limanına olacak talebin bir bölümünü çekeceği varsayılmaktadır. 215
Konteynır limanlarının, teknolojideki gelişmeler sonucunda büyk ard alanlara ihtiyaç duymadığı, ve büyük çoğunlukla dolgu üzerinde gerçekleştiği görülmektedir. İzmir Limanı nın Aliağa da bulunan İskeleler ve Kuzey Ege Limanı bütünlüğü içinde eşzamanlı olarak değerlendirilmesiyle günümüzdeki büyüklüğü korunarak, ancak fiziksel düzenlemelerle belirli kapasite artışlarının sağlanabileceği, bugünkü konum ve işlevinin süreceği kabul edilmiştir. Limanlarda Konteynır ve Turizm-Yolcu işlevlerinin birbiriyle çelişmediği izlenmektedir. Bu kapsamda İzmir Limanının Turizm işlevine yönelikte çağdaş düzenlemelere ihtiyacı bulunmaktadır. Tanımlanan kapsamda 92.2 ha. alan Liman olarak belirlenmiştir. İskeleler Balıkçı Barınakları İskeleler hakkında ulaşım başlığı altında bilgi aktarılmıştır. İzmir Kent Merkezi Körfez çevresinde geliştiğinden, su ürünleri kooperatiflerinin kullanımına yönelik balıkçı barınakları belirlenmiştir. Narlıdere de 2.2 ha., Balçova İnciraltı nda 5.4 ha. Karşıyaka da 0.2 ha olmak üzere toplam 7.8 ha. alan tanımlanmıştır. Hava Limanı İzmir Merkez Kentinde Sivil ve Askeri amaçlı 3 havaalanı mevcuttur. Adnan Menderes Sivil Havaalanı Tahtalı Barajı Çevre Düzeni Planı kapsamında (Uzun Mesafe alanında) kalmaktadır. ÇDP de tanımlanmıştır. Kaklıç ve Sasalı da bulunan Havaalanları Askeri amaçlı olup, Çiğli, Sasalı, Ulukent belediye sanırlarına girmektedir. Ulukentte 48.6 ha.lık kısmı, Sasalı da 8.3 ha.lık kısmı, Çiğli de 912.8 ha.lık kısmı olmak üzere toplam 969.7 ha.lık Askeri Hava Alanı tanımlanmıştır. Terminal (Otogar) İzmir(in çevre yerleşmeler, çevre iller ve Anadolu nun diğer kentlerine karayolu yolcu taşımacılığına yönelik gerçekleşmiş olan Terminal (otogar) alanı korunmuştur. Işıkkentte, çevre yolu bağlantılı uygun konumda 12.9 ha. büyüklüğündeki Terminal Alanının şehir içi raylı sistem bağlantıları ile de güçlendirilmesi, Halkapınar-Terminal metro bağlantısının gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Kapasitenin yeterliliği nedeniyle yakın dönemde ikinci bir terminal alanına gereksinim duyulmayacağı kabul edilmiştir. Tır Parkı Kamyon Garajları Pınarbaşında Kara Nakliyeci Sitesi nin oluşturduğu çekim nedeni ile ortaya çıkan ihtiyacın çözümü ve İzmir de geceleyen Kamyon-Tırların gereksinimini karşılamak üzere Siteye yakın konumda güvenlik, konaklama, WC olanaklarına sahip 6.4 ha. alan ayrılmıştır. Yine aynı bölgede LPG dolum tesisleri bulunan alanda LPG kamyonlarının parklanacağı alanlar belirlenmiştir.ayrıca kentsel çalışma alanlarında talep edilecek büyüklükte aynı işlevin yer seçeceği açıklanmıştır. Barajlar-Göletler-Dereler İzmir Merkez Kent sınırları içinde DSİ ve İZSU tarafından kuzeyde etüdleri ve fizibiliteleri tamamlanmış olan, Bostanlı Barajı, Yamanlar Kuşağında Bostanlı deresi üzerinde İçme ve Kullanma Suyu amaçlı olmak üzere belirlenmiştir. Toplam 43 ha. göl alanı bulunmaktadır. Ayrıca mutlak, kısa, orta, uzun mesafe koruma kuşakları tanımlanmıştır. 216
Balçova da Balçova Barajı ve koruma kuşakları belirlenmiş olup, 19,9 ha. göl alanı bulunmaktadır. Güney de Narlıdere Çatalkaya kuşağında Ali Onbaşı Deresi üzerinde Ali Onbaşı Barajı Alanı belirlenmiştir. 16 ha alanı bulunmakta olup, mutlak, kısa, orta, uzun mesafe koruma kuşakları tanımlanmıştır. Tahtalı Barajı, Tahtalı ÇDP kapsamında anlatılmıştır. Halihazır harita bilgileri, DSİ ve İzsu ıslah projeleri kapsamında 1/25000 ölçeğin olanak tanıdığı oranda dereler Nazım İmar Planında belirlenmiştir. Trafo Merkezleri Enerji Nakil Hatları İzmir Merkez Kenti Nazım İmar Planında, Ulusal Elektrik Sisteminden beslenen doğu, güney ve kuzey girişli 154 KW, 380 KW Enerji Nakil Hatları belirlenmiştir. Doğu da Işıkkent te, güneyde Uzundere de, kuzeyde Ulukent ve Çiğli de 4 adet Ana İndirme Merkezi tanımlanmıştır. Toplam alan 43.5 ha büyüklüğündedir. 5.1.9.11.2 ULAŞIM KARARLARI İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planı nın tamamlayıcısı olacak olan Ulaşım Master planı tamamlanmamıştır. Ulaşım türlerinin entegrasyonu kapsamında ortaya konacak kararlar çerçevesinde gerekli görüldüğü durumda NİP revizyonu ile çözüm getirilecektir. Raylı Sistemler: o Metro Halen işletmede bulunan İzmir Metrosu, Üçyol İstasyonu-Bornova Hastane İstasyonu arasında hizmet vermektedir. Metronun EÜ Hastanesinden Bornova merkezine, Halkapınar dan Otagar a, yapım çalışmaları süren Üçyol-Üçkuyular aksında, Üçkuyular dan Narlıdere ye, Üçyol İstasyonun dan Buca Merkezi ve DEÜ kaynaklar kampüs alanına eriştirilmesi ön etüdlerin verileri doğrultusunda Nazım İmar Planında belirlenmiştir. o Hafif Raylı Sistem (Hızlandırılmış Banliyö) İnşaat faaliyetleri sürmekte olan Menderes-Aliağa Hızlandırılmış Banliyö Sisteminin 80 km lik hattının Güney aksında Menderes Selçuk bağlantısı, Kuzey Hattında Aliağa Bergama Hat bağlantısı önerilmektedir. Böylece uygarlık tarihinde çok önemli olan Turizm-Tarih koridoru Efes, Smyrna, Bergama bağlantısı sağlanmış olacaktır. Ayrıca Narlıdere, Urla İYTE, bağlantısı önerilmiştir.çiğili de triaj alanları belirlenmiştir. (Harita 10) o Demiryolu TCDD ile koordinasyon sağlanarak ön etüdler doğrultusunda Nazım İmar Planında, Işıkkent- Otogar, Belkahve, Kemalpaşa, Ulucak, Manisa Demiryolu bağlantısı belirlenmiştir.tcdd koridorun bu projelendirme çalışmalarını büyük oranda tamamlamıştır. Ayrıca demir yolunun Çandarlı da öngörülen limana ulaştırılması öngörülmüştür. 217
o Otoyol-Karayolu İzmir Merkez Kentin Erişme Kontrollü çevreyolu Çeşme, Narlıdere, Buca Bornova, Karşıyaka, Çiğli koridorunu izleyerek Çiğli OSB de sona ermektedir. Halen Bornova Karşıyaka bağlantısı çalışmaları süren çevre yolu nun Çiğli OSB Tuzla kavşağından, Ulukent e oradan Anadolu Caddesi doğusuna geçerek sırtlardan Asarlık Koyundere, Yahşelli yerleşimleri doğusundan Aliağa ve Çandarlı Limanına kadar uzatılması önerilmektedir. Ayrıca Bornova Kemalpaşa Ulucak koridoruda İstanbul otoyolu olarak Nazım İmar planında belirlenmiştir Bu koridorun projelendirilme çalışmaları Karayolları Genel Müdürlüğü nce sürdürülmektedir. İzmir Kent Merkezi alanı içinde yaklaşık 2634. ha otoyol, Expres yol, Demiryolu, Metro, I., II. ve III.Derece yol alanı tanımlanmıştır. Yerleşme içinden geçecek otoyol ve çevre yolunun, gürültü ve eksoz kirliliğine karşı kamulaştırma hatlarının geniş tutularak gerekli önlemler alınması önerilmektedir. Kent İçi Yollar İzmir Merkez Kentin şehir içi yol ağı, Ekspres yol, I. Derece Yollar, II. Derece Yollar ve III. Derece Yollar olarak kademelendirilmiştir. o Ekspres Yollar İmar planında Ekspres Yol karakterinde kuzey-güney aksında Gaziemir Akçay caddesi, Konak Yeşillik Caddesi, Mürselpaşa Bulvarı, Altınyol, Karşıyaka ve Çiğli Anadolu Caddesi ve Menemen çıkışına kadar Çanakkale yolu ile doğu aksında Şaraphane kavşağından Bornova Kemalpaşa yönünde Ankara Caddesi, Üniversite Kavşağı, Manisa Koridorunu oluşturan İstanbul Caddesi tanımlanmıştır. o Derece Yollar I. Derece Yol aksları olarak merkezden doğu aksında Şehitler Bulvarı, Kemalpaşa Caddesi, Yeşildere Otogar Aksı, Kızılçullu Kavşağı, Tınaztepe aksı, Konak-Hatay Koridorunda İnönü Bulvarı, Üçkuyular-Narlıdere aksında Mithatpaşa Caddesi, Hıfsızsıhha Kavşağı- Uzundere aksı arası, merkezde Talatpaşa, Gazi, Fevzipaşa, Şehitler, Eşrefpaşa, Halide Edip, Şair Eşref, Liman Caddeleri, Bornova da Mustafa Kemal Bulvarı, Karşıyaka da Sahil Örnekköy aksında Girne Bulvarı tanımlanmıştır. Konak- Mustafa Kemal sahil Bulvarı, Karşıyaka sahil yolu aynı kapsamdadır. Diğer akslar II. Ve III. derece şehir içi yollarıdır. Liman Caddesinde bulunan viadüklerinin Limana bağlanması, böylece liman trafiğine rahatlama getirmesi benimsenmiştir. o Öneri Şehir İçi Yollar Öneri ulaşım aksları olarak I. Derece yol karakterinde, Menemen-Manisa yolundan başlayan Yahşelli, Asarlık, Koyundere, Ulukent, Harmandalı yerleşimleri içinden Çiğli EVKA 5 kavşağına bağlanan, Anadolu caddesine paralel 13 km lik bir ulaşım aksı, Karşıyaka Anadolu Caddesi-Mavişehir Kavşağından başlayan Örnekköy, Yamanlar, Bayraklı koridorundan Smyrna Kavşağına bağlanan, Ozan Abay Caddesi, Fatih Caddesi, Çamkule, Buca-Adatepe koridorundan, Tınaztepe kavşağına bağlanan ve Anadolu Caddesi-Altınyol-Yeşildere koridoruna alternatif 27 km birinci derece ulaşım aksı, 218
Ayrıca Bornova da Ankara Caddesi otoyol sanayi kavşağı ile İstanbul yolu arasında 3.5 km I. Derece karakterinde yol bağlantısı, Bayraklı-Laka yerleşimini bağlayan II. Derece yol bağlantısı, Örnekköy-Otoyol Kavşağı, Mezarlık koridorundan yerleşim alanları sırtlarından Çiğli, Harmandalı, Ulukent, Asarlık tan Çanakkale yoluna bağlanan II. Derece bir ulaşım aksı belirlenmiştir. Deniz Ulaşımı İzmir Körfezinde kent içi ulaşıma hizmet veren, Konak Göztepe, Pasaport, Alsancak, Bayraklı, Karşıyaka, Bostanlı, Üçkuyular olmak üzere toplam 8 adet iskele bulunmaktadır. Bostanlı ve Üçkuyular iskeleleri aynı zamanda arabalı vapur işlevini de sürdürmektedir. Mevcut iskelelerin yanı sıra, Bostanlı Mavişehir e ve Bayraklı Adliye Sarayı karşısına yeni iskeleler belirlenmiştir. Otoparklar İzmir Merkez kent te (analiz bölümünde) otopark sayı ve kapasiteleri tanımlanmıştır. Öncelikle yürürlükte bulunan imar planlarında ayrılmış olan otoparkların gerçekleştirilmesi önemli sayıda otopark kapasitesi yaratacaktır. Ayrıca Nazım Planda Metro Sistemini desteklemek amacıyla Halkapınar da 3000 araç, Üçkuyular da 2500 araç kapasiteli iki otopark alanı ayrılmıştır. Toplam açık-kapalı otopark kapasitesi 68984 olacaktır. İLÇE BÖLGESEL OTOPARK KAPASİTELERİ MEVCUT OTOPARK KAPASİTELERİ AÇIK OTOPARK KAPASİTESİ KATLI OTOPARK KAPASİTESİ TOPLAM KAPASİTE (ADET) KONAK 6845 4195 19520 23715 BORNOVA 500 5500 4392 9892 KARŞIYAKA 2150 4575 6932 11507 NARLIDERE YOK 780 780 ÇİĞLİ YOK 6382 6382 GAZİEMİR YOK 1940 735 2675 BUCA YOK 1810 5103 6913 GÜZELBAHÇE YOK 595 595 BALÇOVA YOK 1025 1025 TOPLAM 9495 26802 36682 63484 219
Tablo var 220
5.1.10 MERKEZ KENT, SAĞLIKLAŞTIRMA-YENİLEME PROGRAM ALANLARI İzmir Merkez Kentin mekansal oluşumu ve gelişmesi analiz başlığında anlatılmıştır. Merkez Kentte toplam 9525,6 ha. konut alanı bulunmaktadır. Bu alanın 4310 ha. gecekondu ve imar afları sonucuna göre gelişmiştir. İzmir Merkez Kentte mevcut konut alanlarının %45,2 sini oluşturmaktadır. Merkez Kent 2005 yılı nüfusu 2.558.724 kişidir. Nüfusun %42 sinin Gecekondu Bölgelerinde yaşadığı (D.İ.E. 1994) tanımlanmaktadır. Aynı oranın kabulü ile 1.074.664 kişinin gecekondu alanlarında yaşadığı söylenebilir. Bu tespit kapsamında Merkez Kent in, en önemli sorunu belirtilen sayıda kentlinin, sağlıksız, güvensiz ve standartlar açısından çok yetersiz mekanlardan sağlıklı güvenli kentsel mekanlara kavuşturulması oluşturmaktadır. Merkezde bulunan bu alanların ölçeğin gerektirdiği kapsamda alt program alanı ve etapları belirlenmiştir. Alt ölçekli planlarda, etaplar ve sınırlar değişebilir. 1-NOLU YENİLEME-SAĞLIKLAŞTIRMA PROGRAM ALANI Çevre yolu kuzeyinde, Akçay caddesi batısında bulunan ve Konak-Gaziemir Belediyesi sınırları içinde kalan yaklaşık 1152 ha. büyüklüğündeki alan 1 Nolu Yenileme-Sağlıklaştırma alanı olarak belirlenmiştir. Cennetçeşme, Salih Omurtak, Bahriye Üçok, Limontepe, Ali Fuat Erden, Umut, Gazi, Özgür, Yüzbaşı Şerafettin, Yurtoğlu, Uzundere, Devrim, Abdi İpekçi, İhsan Alyanak, Peker, Emrez, Aktepe, Kibar, Günaltay, Barış Selvili, Yunus Emre, Aydın mahallelerini kapsamaktadır. 221
Alanın bütünü kentsel teknik ve sosyal altyapı gereksinimleri için yetersiz durumdadır. Alanın bütününde gereksinim duyulan teknik ve sosyal altyapı alanlarının kendi içinden ayrılması, yapı karakterinin güvenli ve düzenli hale getirilmesi bu kapsamda bölgede yaşayanları yerinde, daha güvenli yapılara ve standartları yükseltilmiş yaşam alanlarına kavuşturmak amaçlanmıştır. 1 Nolu program alanı, mülkiyet dokusu, parsel büyüklükleri, konut sayısı, yapı sayısı, teknik ve sosyal altyapı alanları irdelenerek 7 etap şeklinde ele alınmıştır. 1-1.ETAP YENİLEME-SAĞLIKLAŞTIRMA ALANI CENNETÇEŞME MAHALLESİ Toplam 40ha. alanda, 1286 adet binada ( 935 bir katlı, 262 iki katlı, 71 üç katlı, 18 dört katlı) 1744 bağımsız bölüm ve 3354 nüfusu (101 kişi/ha az yoğunlukta) kapsamaktadır. Alanın konut arazi kullanış kararı devam edecek, yeşil alan, eğitim, sağlık vb, donatıları kendi içinde sağlanacaktır. ALAN NÜFUS PLAN NÜFUSU 40 ha 3354 ki 7830 ki KAT YÜKSEKLİĞİ BİNA SAYISI BİRİM SAYISI Tablo:84 1 935 935 2 262 524 3 71 213 4 18 72 TOPLAM 1286 1744 222