GÜNE BŞLRKEN 16 Ekim 2009...ekonomikarastirma@halkbank.com.tr... YURTİÇİ GELİŞMELER Yurtiçi Piyasalar-Döviz B ankalararası döviz piyasasında dolar kuru bugün açılışta, euro dolar paritesine odaklı bir seyir izleyerek, 1.4480/1.4530 TL seviyelerinde işlem görüyor. Bankalararası piyasanın dünkü spot kapanışında en iyi dolar alış ve satış kotasyonları 1.4450/1.4475 TL olmuştu. Merkez Bankası dün gösterge dolar kurunu 1.4365/1.4434, euro kurunu 2.1428/2.1531 TL, pariteyi ise 1.4917 olarak ilan etti. Bu kurlara göre TL yılbaşından bu yana dolar karşısında 5.61 değer kazanırken, euro karşısında ise yüzde 0.45 değer kaybetti. Bugün döviz piyasasında euro dolar paritesine odaklı seyrin devam etmesi bekleniyor. USD/TL 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 Oca.07 Tem.07 Şub.08 Eyl.08 Mar.09 Eki.09 Yurtiçi Piyasalar Borsa İ MKB 100 endeksi, BD de olumlu gelen şirket bilançolarının etkisiyle güne alıcılı başlamasının ardından gelen kâr satışlarıyla geriledi ve dünü yüzde 0.02 azalışla 51,017.87 puandan kapattı. İMKB üzerinde ağırlığı yüksek olan bankacılık endeksi dünü yüzde 0.75 azalışla 117,345.02 puandan kapattı. Borsadaki işlem hacmi ise bir önceki güne göre kayda değer bir değişim göstermeyerek 2.82 milyar TL olarak gerçekleşti. Endeks dün itibariyle, geçen hafta sonuna göre yüzde 1.59, 2008 yıl sonu kapanışına göre yüzde 89.91 değer kazandı. 60.000 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 IMKB-100 ENDEKSİ Oca.07 Tem.07 Şub.08 Eyl.08 Nis.09 Eki.09 1
Yurtiçi Piyasalar Faiz B ono-tahvil piyasasında, 3 ğustos 2011 vadeli gösterge kıymet dün spot piyasada ortalama yüzde 7.94, valörlüde yüzde 8.02 seviyesinden kapandı. TCMB nin gösterge faiz oranını yüzde 6.75 e, TL zorunlu karşılık oranını yüzde 6 dan yüzde 5 e indirmesinin ardından gösterge tahvil bu sabah itibariyle ise yüzde 7.94 seviyesinde işlem görüyor. Gösterge tahvil şu anda yüzde 6.98 olan fonlama maliyetinin üstünde seyrediyor. 27 25 23 21 19 17 15 13 11 9 GÖSTERGE THVİL FİZİ % TCMB FİZİ(bileşik)% 7 5 Oca.07 Tem.07 Şub.08 ğu.08 Mar.09 Eki.09 Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) kısa vadeli faizleri genel piyasa beklentilerine paralel olarak 50 baz puan düşürdü. TCMB o/n borçlanma faizi yüzde 7.25 den yüzde 6.75 e indi. TCMB o/n borç verme faizi yüzde 9.75 ten yüzde 9.25 e indi. TCMB böylece son 12 toplantıda toplam 1000 baz puan indirim yapmış oldu. Reuters anketine göre, PPK nın gecelik borçlanma faiz oranında en az 25 baz puan indirime gitmesi beklenirken, tahminler 50 baz puan indirime yoğunlaşmıştı. nkete göre TCMB nin gelecek aylardaki toplantılarda da faiz indirimlerine devam etmesi ve yıl sonunda politika faiz oranının yüzde 6.5 civarında olması bekleniyor. çıklamada, son dönemde açıklanan verilerin iktisadi faaliyette gözlenmekte olan toparlanmanın yavaş ve kademeli olacağına ilişkin görüsü teyit ettiği belirtildi. Dış talep ve yurt içi yatırım talebinin zayıf seyrini sürdürdüğü belirtilen açıklamada, tüketim talebinin 2. çeyrekte sergilediği kayda değer yükselişten sonra daha zayıf bir seyir izlemesinin beklendiği kaydedildi. çıklamada, istihdam verilerinde ise sınırlı bir yükseliş gözlenmekle birlikte bu durumun kalıcı olup olmayacağının izlenmesi gerektiği belirtilirken, bu çerçevede enflasyonun düşük seyrini uzun bir süre koruyacağının tahmin edildiği vurgulandı. Küresel ekonomideki sorunların henüz tam olarak giderilememiş olduğunun ve toparlanmanın gücüne ilişkin belirsizliklerin devam ettiğinin belirtildiği açıklamada, para politikasının aşağı yönlü esnekliğinin uzun bir süre korunması gerekebileceği yönündeki görüş teyit edildi. çıklamada ayrıca piyasadaki likidite gelişmeleri göz önüne alan Kurul un Türk Lirası zorunlu karşılık oranlarındaki sınırlı bir indirimin, kredi koşullarındaki sıkılığı azaltacağı, böylelikle izlenmekte olan genişletici para politikasını destekleyeceği değerlendirmesinde bulunduğu belirtildi. 2
TCMB, TL zorunlu karşılık oranını yüzde 6 dan yüzde 5 e indirdi. çıklama bugün Resmi Gazete de yayınlandı. Zorunlu karşılık oranının yüzde 5 seviyesine indirilmesinin piyasa likiditesine yaklaşık 3 milyar TL katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Yurtiçi Piyasa Gelişmeleri T ürkiye İstatistik Kurumu nun (TUİK) 3 er aylık dönemler itibariyle her ay açıkladığı Hane halkı İşgücü nketi nin, Haziran-Temmuz-ğustos dönemini kapsayan Temmuz 2009 sonuçları dün açıklandı. çıklanan verilere göre, Türkiye de işsizlik oranı Haziran dönemindeki yüzde 13 seviyesinden Temmuz döneminde yüzde 12.8 seviyesine geriledi. Tarım dışı işsizlik oranı ise Haziran dönemindeki yüzde 16.4 seviyesinden Temmuz döneminde yüzde 16.3 seviyesine geriledi. İşsizlik oranı Şubat döneminde yüzde 16.1 ile tarım dışı işsizlik oranı ise yüzde 19.8 ile tarihi yüksek seviyeye ulaşmıştı. İşsizlik oranı, geçen sene aynı dönemde yüzde 9.9 ve 2008 yılı toplamında yüzde 11, tarım dışı işsizlik oranı ise geçen sene aynı dönemde yüzde 12.5 ve 2008 yılı toplamında yüzde 13.6 seviyesinde gerçekleşmişti. nkete göre, bu dönemde işgücüne katılım oranı 2008 yılının aynı dönemine göre 0.9 puanlık artışla yüzde 49.3 olarak hesaplanırken, işsizlik oranı kentlerde yüzde 16, kırsal kesimde yüzde 6.8 olarak belirlendi. Temmuz 2009 döneminde istihdam edilenlerin yüzde 26.9 u tarım, yüzde 18.6 sı sanayi, yüzde 6.3 ü inşaat, yüzde 48.2 si ise hizmetler sektöründe yer alıyor. 2008 yılının aynı dönemiyle karşılaştırıldığında tarım ve hizmet sektöründe istihdamın payının arttığı buna karşın sanayi sektörünün payının azaldığı ve inşaat sektörünün payının değişmediği görülmektedir. YURTDIŞI GELİŞMELER 3
Yurtdışı Piyasalar Döviz BD borsalarındaki iyimserliğin devam etmesi euro dolar paritesinin 1.49 seviyesinin üzerindeki seyrini sürdürmesine neden oluyor. Euro dolar paritesi dün en düşük 1.4841, en yüksek 1.4967 aralığında seyretmesinin ardından günü 1.4943 seviyesinden kapattı. Euro dolar paritesi sabah itibariyle ise 1.4910 seviyelerinden işlem görüyor. Bugün BD şirket bilançolarının yanı sıra BD sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı ve Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi parite üzerinde etkili olacaktır. Japon yeni ise dün en düşük 89.25 ve en yüksek 90.78 aralığında seyretmesinin ardından günü 90.55 seviyesinden kapattı. Sabah itibariyle 90.85 seviyesinden işlem görüyor. 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,10 EUR/USD Oca-07 Tem-07 Şub-08 Eyl-08 Mar-09 Eki-09 Yurtdışı Piyasalar Borsalar BD borsaları, Citigroup ve Goldman Sachs ın bilançosunun ardından bankacılık hisselerine gelen satışları, petrol fiyatlarındaki yükselişe paralel olarak enerji hisselerine gelen alımlarla telafi etti ve dünü yükselişle kapatmayı başardı. Dow Jones endeksi dün yüzde 0.47, S&P endeksi yüzde 0.42, Nasdaq endeksi yüzde 0.05 değer kazandı. BD borsa vadeli işlemleri ise sabah itibariyle hafif artı seviyelerde işlem görüyor. Dow Jones endeksi böylece üst üste 2. günde de 10,000 seviyesinin üzerinde kapanış gerçekleştirdi. 1.600 1.500 1.400 1.300 1.200 1.100 1.000 900 800 700 600 DOW JONES VE S&P BORS ENDEKSLERİ S&P 500 (sol eksen) Dow Jones (sağ eksen) Oca.07 Tem.07 Şub.08 Eyl.08 Mar.09 Eki.09 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 Goldman Sachs ve Citigroup un bilançoları beklentilerden iyiydi ancak bir önceki gün bilanço açıklayan JPMorgan ın tahminlerin çok üzerinde gelen sonuçlarının ardından oluşan beklentileri karşılayamadı. Goldman Sachs hisseleri yüzde 1.9, Citigroup hisseleri yüzde 5, S&P finans sektörü endeksi yüzde 0.7 değer kaybetti. BD de bugün Bank of merica ve General Electric bilanço açıklayacak. sya borsaları ise yeni bilançolar öncesinde yatay ya da hafif ekside bir seyir izledi. Japon Nikkei endeksi yüzde 0.2 değer kazandı. vrupa borsaları vadeli işlemleri ise vrupa borsalarının güne yükselişle başlayacağına işaret ediyor. Yurtdışı Piyasalar Petrol/ltın P etrol fiyatları, BD benzin ve yakıt stoklarının geçen hafta sert şekilde düştüğünü gösteren verinin ve dolardaki zayıflığın etkisiyle yükselişini sürdürerek yılın en yüksek seviyelerine ulaştı. Dünü varil başına 77.58 dolar seviyesinden kapatan petrol fiyatları, sabah itibariyle ise varil başına 77.8 dolar seviyesinden işlem görüyor. ltın fiyatları ise rekor yüksek seviyelere yükselmesinin ardından gelen kâr satışlarıyla dünü düşüşle ons başına 1049.85 dolar seviyesinden kapattı. Sabah itibariyle ise ons başına 1048 dolar seviyesinden işlem görüyor. 4
Yurtdışı Piyasa Gelişmeleri- BD BD Çalışma Bakanlığı tarafından dün yapılan BD TÜFE (%) açıklamaya göre, BD de tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 7,0 Eylül ayında bir önceki aya göre beklentilere paralel olarak yüzde 0.2 artış gösterdi. Gıda ve enerji fiyatlarının hesaplama dışı tutulduğu çekirdek TÜFE ise Eylül ayında yine yüzde 0.2 artış gösterdi. TÜFE, ğustos ayında bir önceki aya göre yüzde 0.4, çekirdek TÜFE yüzde 0.1 artış göstermişti. Yıllık bazda bakıldığında ise TÜFE ğustos ayındaki yüzde -1.5 seviyesinden Eylül ayında yüzde - 1.3 seviyesine yükseldi. Çekirdek TÜFE nin yıllık artışı ise ğustos ayındaki yüzde 1.4 seviyesinden Eylül ayında yüzde 1.5 seviyesine yükseldi. 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0-2,0 Enflasyon YY Çekirdek Enflasyon YY FED Enflasyon Hedefi -3,0 Oca.02 Tem.03 Oca.05 ğu.06 Şub.08 Eyl.09 BD Çalışma Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamaya göre, 10 Ekim de sona eren haftada işsizlik maaşı almak için başvuranların sayısı 514,000 seviyesinde gerçekleşerek beklentilerin altında geldi. Beklentiler verinin 525,000 seviyesinde gerçekleşeceği yönündeydi. çıklamada ayrıca bir önceki hafta 521,000 olarak açıklanan veri 524,000 olarak revize edildi. İşsizlik sigortası hakkını sürdürenlerin sayısı ise bir hafta öncesine göre 75,000 kişi azalarak 5.99 milyon oldu. İstihdam piyasasındaki eğilimi daha iyi gösteren dört haftalık hareketli ortalama ise bir hafta önceye göre 9,000 kişi azalarak 531,500 kişi seviyesine geriledi. Bin det 700 650 600 550 500 450 400 350 300 250 BD İşsizlik Maaşı Başvuruları (4 Haftalık Hareketli Ortalama) ğu.04 Nis.05 Oca.06 Eki.06 Tem.07 Mar.08 ra.08 Eyl.09 BD de dün yapılan açıklamaya göre, New York eyaletindeki üretim büyümesini gösteren New York FED İmalat Endeksi Ekim ayında 34.57 değerini alarak 2004 yılının Mayıs ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Eylül ayında 18.88 değerini alan verinin Ekim ayında 18 değerini alması bekleniyordu. Endeksin artı olması iyimserlerin sayısının kötümserlerden fazla olduğunu gösteriyor. 100 80 60 40 20 0-20 BD Eğilim Endeksleri Eylül 08- Ekim 09 BD de dün yapılan açıklamaya göre, Philadelphia FED Endeksi Ekim ayında 11.5 seviyesinde gerçekleşerek beklentilerin altında geldi. Eylül ayında 14.1 olarak gerçekleşen verinin Ekim ayında 12 olarak gerçekleşmesi bekleniyordu. Philadelphia FED endeksinin sıfırın üstünde bir değer alması bölgede üretim faaliyetinin arttığı anlamına geliyor. -40-60 -80-100 BD Philadelphia FED Business Endeksi BD Empire State İmalat Endeksi (NY FED) Oca.07 Eyl.07 May.08 Şub.09 Eki.09 5
Yurtdışı Piyasa Gelişmeleri- Diğer vrupa Birliği İstatistik Kurumu Eurostat tarafından dün yapılan açıklamaya göre, Euro bölgesinde tüketici fiyatları Eylül ayında aylık bazda değişim göstermezken, yıllık bazda yüzde -0.3 seviyesinde gerçekleşti. ğustos ayında yıllık bazda yüzde -0.2 seviyesinde gerçekleşen verinin daha önce geçici verilere göre Eylül ayında yüzde -0.3 seviyesinde gerçekleştiği açıklanmıştı. Beklentiler de bu oranın revize edilmemesi yönündeydi. Enerji ve gıda fiyatlarının dahil edilmediği çekirdek enflasyon ise Eylül ayında aylık bazda yüzde 0.2 artarken, yıllık bazdaki artış yüzde 1.1 olarak gerçekleşti. Çekirdek enflasyon bir önceki ay aylık bazda yüzde 0.3 artış göstermiş, yıllık artış oranı ise yüzde 1.2 olmuştu. 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0 ECB Enflasyon Hedefi Euro Bölgesi TÜFE (%) Enflasyon YY Çekirdek Enflasyon YY Oca.02 Nis.03 Tem.04 Kas.05 Şub.07 Haz.08 Eyl.09 Bugün çılışlar S abah itibariyle EUR/USD 1.4905 1.4967, GBP/USD 1.6260 1.6400, USD/JPY 90.52 90.98, USD/CHF 1.0131-1.0180, altın fiyatları ons başına 1045.85-1053.65 dolar, BD ham petrolü 77.9 dolar ve Brent ham petrolü 76.4 dolar seviyelerinde işlem görüyor. LIBOR oranları; 1 ay 0.24500, 3 ay 0.28406, 6 ay 0.59000, 1 yıl 1.23813, EURIBOR oranları; 1 ay 0.430, 3 ay 0.740, 6 ay 1.022, 1 yıl 1.247, TRYIBOR oranları 1 ay 6.90, 3 ay 7.05, 6 ay 7.2500, 1 yıl 7.7813, gösterge 10 yıllık BD Hazine tahvili getirisi %3.4678, 2030 vadeli Türkiye tahvili 164.125/165.500 seviyelerinde bulunuyor. Orkide SLTIK/Bölüm Müdürü...0212 3930395...orkide.ercumentsaltik@halkbank.com.tr... Mustafa TEMİZKN/Uzman Yrd.... 0212 3930358...mustafa.temizkan@halkbank.com.tr... Türkiye Halk Bankası.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunduğu bu yayının hazırlanmasında gerekli özeni ve dikkati göstermesine rağmen, oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak kabul edilemez. Bilgiler Reuters dan alınmıştır. 6