Dermatolojide besinler ve beslenmenin önemi



Benzer belgeler
YENİ ÇALIŞMALAR IŞIĞINDA PROFİLAKSİ

Omega-3 terimi ("n-3", "ω-3" olarak da kullanılır) ilk çift bağın, karbon zincirin ucundaki (ω) metil grubundan itibaren sayılınca 3.

SĠYAH VE YEġĠL ÇAYLARDAN HAZIRLANAN JELLERĠN ANTĠOKSĠDAN KAPASĠTELERĠNĠN BELĠRLENMESĠ

VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D

BUĞDAY RUŞEYMİ (WHEAT GERM)

Hücre zedelenmesi etkenleri. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015

/ info@boren.com.tr

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR

her hakki saklidir onderyaman.com

ORDU ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ACİL TIP ABD Atakan SAVRUN Yrd. Doç. Dr

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

Radyasyon Koliti Oluşturulmuş Sıçanlarda Ghrelinin Barsak Anastomozu Üzerine Etkisi Dr. Ebubekir Gündeş

Distribution of Oral Ascorbic Acid in Leucocyte and Plasma Related to Smoking

Tarifname BCL2 BASKILAMA İŞLEVİYLE ANTİ-KARSİNOJENİK ETKİ GÖSTERMEYE YÖNELİK BİR FORMÜLASYON

Yenilenmiş ve geliştirilmiş anti-aging favori serisi CHRONOLONG.

Romatoid Artrit Tedavisinde MAP Kinaz İnhibitörleri MAP Kinase Inhibitors in Rheumatoid Arthritis Prof Dr Salih Pay 12 Mart 2011

Mercedes-Benz Orijinal Ya lar

Bütünüyle doğal, tadıyla özel atıştırmalıklar...

Yeşil çay ve deri DERLEME

TRAVMATİK SPİNAL KORD LEZYONLARINDA MEDİKAL TEDAVİ

Serbest radikal. yörüngelerinde) eşleşmemiş tek. gösteren, nötr ya da iyonize tüm atom veya moleküllere denir.

Buzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi. Sayı:2013/Rm-37 Sayfa:

Dermatolojide Antioksidan Sistem

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

Oral Antioksidanlar. Derleme. Doç. Dr. Emine Derviş* ÖZET ABSTRACT. Oral Antioksidanlar. Oral Antioxidants

KISA ÜRÜN BİLGİSİ. 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI MEDOTİLİN 1000 mg/4ml İ.M./İ.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari

AKADEMİK PERSONEL CV FOTOĞRAF: 1. ADI: Güldal 2. SOYADI: Mehmetçik 3. DOĞUM YERİ: KKTC 4. DOĞUM TARİHİ(GG.AA.YYYY): İLETİŞİM BİLGİLERİ:

EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ

1. DOĞAL ve ORGANİK KOZMETİK AKTİFLERİ AKNE TEDAVİSİ İÇİN AKTİFLER KIRIŞIKLIK GİDERİCİ AKTİFLER... 1

Kalp Damar Hastal klar

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Y. Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Doktora Fizyoloji Hacettepe Üniversitesi 1997

D VİTAMİNİ TARİHSEL BAKI D vitamini miktarına göre değişir. öğünde uskumru yesek de, böbrekler her

NON-MELANOM DERİ KANSERLERİNDE GÜNCEL KORUNMA YÖNTEMLERİ. Dr. Aysun ŞİKAR AKTÜRK Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıkları AD

AZALMI OVER REZERVL OLGULARDA OOS T KAL TES N ETK LEYEN FAKTÖRLER DR. GÜVENÇ KARLIKAYA

Foto(kemo)terapinin mmünolojisi

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

GDD Güncel Derlemeler Nisan 2017, Cilt: 2, Sayı: 1. Güncel Dermatoloji Dergisi Sayfa: 7-13

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

Meyve sularının enerji ve besin ögeleri yönünden değerlendirilmesi. Pof. Dr. Filiz Açkurt Dünya Meyve Suyu Günü 30 Mayıs 2012 İstanbul

DERİ YAŞLANMASI VE ANTİOKSİDANLARIN ÖNEMİ

D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK

Hemodiyaliz hastalarında resistin ile oksidatif stres arasındaki ilişkinin araştırılması

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR

Doksorubisin uygulanan PARP-1 geni silinmiş farelerde FOXO transkripsiyon faktörlerinin ekspresyonları spermatogenez sürecinde değişiklik gösterir

Farkl alanlarda çal flmalar n sürdüren firmam z n bafll ca faaliyet alanlar ;

Diabetik Nöropatide Kök Hücre Tedavisi Doç.Dr.Mehmet Bozkurt Dr.Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi; Plastik,Rekonstrüktif ve Estetik

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER

PRETERM MAMALAR. Prematürelerin artan besinsel ihtiyaçlarını karşılar. Normal büyüme ve gelişimi destekler

S-1 Silikon Tabanl k 3/4. S-2 Silikon Tabanl k 4/4 nce. Silikon Ürünler. S-3 Silikon Tabanl k 4/4 Mavi Noktal

DÜŞÜK SICAKLIK STRESİ

İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir.

Kozmesötik Nemlendiricilerin Yapısına Katılan Biyolojik Aktif Maddeler

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar.

*Sorumlu Yazar Geliş Tarihi: 3 Şubat 2012 e-posta: cakmakci@atauni.edu.tr Kabul Tarihi: 5 Haziran 2012

YBÜ DE BESLENME: Glutamin-ilave edilmiş-pro

Yafllanmay Geciktiren Ürünler Ne Kadar Etkili?

Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit

Mardin Piyasasında Tüketime Sunulan Bulgurların Bazı Fiziksel Özelliklerinin Türk Standartlarına Uygunluklarının İstatistikî Kontrolü

Hepatit B. HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r.

İnfantil Kolik. Dr. Sevtap Güney Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Sosyal Pediatri Bilim Dalı

ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I

Dr. Muharrem Do an 1, Dr. Cüneyt Müderriso lu 2, Dr. Muzaffer Fincanc 3, Dr. Bahad r Ceylan 4, Dr. Gülhan Eren Özdemir 4, Dr.

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI

Gözde Bilginer, Tuğçe Kandemir, Özen Taş, Deniz Türküm Atikcan, Hamit Koç, Onur Can Özkan

Tarım ve Hayvancılık Il Mudurlugu, Kocaeli Üni., Arslanbey Meslek Yuksekokulu, 41285, Arslanbey/Kocaeli

Öğr. Gör. Süleyman GÖKMEN

Maternal serum 25 OH vitamin D düzeylerinin preterm eylem ve preterm doğumda rolü var mıdır?

Türkiye İlaç Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı Toplantısı

Kronik Hastalıklar. ve Süt Tüketimi

RAŞİTİZM VE OSTEOMALAZİ

1. Adı Soyadı: Emel Serdaroğlu Kaşıkçı. 2. Doğum tarihi: 1975 / İstanbul. 3. Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu

Proteinler. Fonksiyonlarına göre proteinler. Fonksiyonlarına göre proteinler

YOĞUN BAKIM EKĐBĐNDE HEMŞĐRE ve REHABĐLĐTASYON. Yrd. Doç. Dr. Nilay Şahin Selçuk Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD.

KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ

KİLO KONTROLÜ. Doç. Dr. FERDA GÜRSEL

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ALFA LİPOİK ASİT (ALA)

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV Sayfa ISBN

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

This information on (4) Breast cancer and genetics is in Turkish Göğüs kanseri ve genetiği (İngilizce'si Breast cancer and genetics)

CO RAFYA. TÜRK YE DE YERfiEK LLER VE ETK LER

SIÇANLARDA LİPOPOLİSAKKARİT İLE OLUŞTURULAN SİSTEMİK İNFLAMASYONA EŞLİK EDEN TERMOREGÜLATUVAR DEĞİŞİKLİKLER

YARA İYİLEŞMESİ. Yrd.Doç.Dr. Burak Veli Ülger

KULLANIM KILAVUZUNDA BULUNACAK BİLGİLER

ADI SOYADI (Name Kasım TAKIM

Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber

AMİNOASİTÜRİ. İdrarda Aminoasit; İdrarda Aminoasit için normal değerler:

TÜBERKÜLOZ TANISINDA YEN B R MMUNOLOJ K TEST (QUANTIFERON)

... ANADOLU L SES E T M YILI I. DÖNEM 10. SINIF K MYA DERS 1. YAZILI SINAVI SINIFI: Ö RENC NO: Ö RENC N N ADI VE SOYADI:

BOOSTERS ENERGIZE GINGERELLA SOUL-C. SLIM DOWN (250 ml) SUNDAZE HEART ON. H2O, limon, zencefil, zerdeçal, agave. elma, greyfurt, salatalık

BCC DE GÜNCEL Prof. Dr. Kamer GÜNDÜZ

Geniş tanımlama ile parazitler: Maizels J Biol 2009, 8:62

Transkript:

ISSN 1300-526X DERLEME Dermatoloji Dermatolojide besinler ve beslenmenin önemi Mukaddes KAVALA (*), lkin Z NDANCI (**), Emek KOCATÜRK GÖNCÜ (**) ÖZET Derinin yap s ve fonksiyonlar çevresel ve endojen faktörlerden etkilenerek fotoyafllanmaya, inflamasyona, immun disfonksiyona, epidermal homeostaz n bozulmas na ve deri hastal klar na neden olur. Baz yiyeceklerin ve ek besinlerin diyetle al nmas n n ultraviyole fl nlar na, immun yap ya ve baz hastal klara karfl koruyucu etki sa lad gösterilmifltir. Bu derlemede vitaminlerin, karotenoidlerin, doymam fl ya asitlerinin ve bitkisel antioksidanlar n deri de iflikliklerini önlemedeki etkileri özetlenmifltir. Anahtar kelimeler: Beslenme, deri, dermatoloji SUMMARY The impact of nutrients and nutrition in dermatology Skin condition and functioning are affected by environmental and endogenous factors leading to photoaging, inflammation, immune dysfunction, imbalanced epidermal homeostasis and skin disorders. Dietary consumption of specific foods and supplements was shown to provide protection against ultraviolet light, immune status and some skin disorders. In this review, we summarize the effects of vitamins, carotenoids, polyunsaturated fatty acids and botanical antioxidants in the prevention of skin alterations. Key words: Nutrition, skin, dermatology Günümüzde yiyeceklerle sa l k aras ndaki iliflki, baz yiyeceklerin deri üzerindeki olumlu etkilerinin gösterilmesiyle önem kazanm fl, dietin rolü, özel yiyecek maddeleri ve ek besinlerin deri hastal klar riskini azaltt ve derinin yap s n korudu u yönünde görüfller giderek artm flt r. ç ve d fl ortamlar aras nda bariyer görevi yapan derinin yap s ve fonksiyonlar beslenme ile iliflkilidir. Bu besinlerin oda vitaminler, karotenoidler ve doymam fl ya asitleridir. Yüksek doz vitaminler, karotenoidler, bitkisel antioksidanlar ve ya asitlerinin diete eklenmesiyle yap lan çal flmalarda bu besinlerin fotoprotektif etkileri ile fotoyafllanma, derinin immun cevab ve fotokarsinogenez üzerine olumlu etkilerinin oldu u bildirilmifltir (1-3). BES N DESTEKLER N N FOTOPROTEK- T F ETK LER Derinin günefl fl nlar ndan korunmas ndaki amaç fotoyafllanma, fotoimmunsupresyon ve fotokarsinogenezin engellenmesidir (4). C vitamini C vitamini (askorbik asit) deride yüksek oranda bulunan do al bir antioksidand r. C vitamini küçük ya da yüksek dozlarda (0,5-3 gr/gün) tek bafl na verildi inde insanlarda günefl fl n n neden oldu u eritemi ve UVB fl nlar n n oluflturdu u oksidatif stresi engelleyemez (5). Ancak C vitamini E vitaminini radikal formundan stabil forma dönüfltürdü ü için her ikisinin birlikte kullan lmas sinerjistik etki göstererek serbest radikallerin ortamdan uzaklaflt r lmas n artt rabilir (6). Yap lan çal flmalar n birinde günde 2 gr C vitamini, 1000IU E vitamini ile 8 gün, di erinde 2 gr C vitamini 1200 IU E vitamini ile 7 gün süre ile kullan ld nda plasebo grubuna göre minimal eritem dozunun (MED) artt bildirilmifltir (7). Çal flmalar n sonunda k sa süreli yüksek doz C ve E vitaminlerinin birlikte diete eklenmesinin serbest radikalleri ortamdan uzaklaflt rarak fotoprotektif etki sa lad bildirilmifltir. Gelifl tarihi: 14.12.2008 Kabul tarihi: 04.3.2009 Göztepe E itim Araflt rma Hastanesi Dermatoloji Klini i, Doç. Dr.*; Uz. Dr.** 4

M. Kavala ve ark., Dermatolojide besinler ve beslenmenin önemi E vitamini a-tokoferol E vitaminin en aktif formudur ve hücre membran nda lipid fazda bulunan bir antioksidand r. Hücre membran nda bulunmas nedeniyle lipid peroksidasyonunu önleyerek reaktif oksijen türlerini ortamdan uzaklaflt r r. E vitamini tek bafl - na kullan ld nda UV fl nlar yla oksidasyona u rayarak deriden tüketildi inden fotoprotektif etki göstermez (8). Yap lan çal flmalarda E vitamini günde 400 IU 1-6 ay süreyle tek bafl na diyete eklendi inde MED de de iflme görülmemifl ve UVB nin oluflturdu u oksidatif stres üzerine etkisi saptanamam flt r (9). E vitaminin radikalleri C vitamini ile rejenere oldu undan ancak birlikte kullan ld klar nda sinerjistik etki göstererek fotoprotektif özellik kazand klar gösterilmifltir (10). Karotenoidler Karotenoidler içinde en önemlisi beta karoten ve domateste bulunan likopendir. Karotenoidlerin derinin absorpsiyon yetene ini de ifltirme özelli i ve antioksidan etkileri vard r (1). Karotenoidler ile yap lan çal flmalarda farkl sonuçlar bildirilmifltir.yap lan bir çal flmada 120 mg karoten 5 gün veya 90 mg karoten 23 gün süre ile diete eklendi inde UV fl nlar n n oluflturdu u eritemde azalma gözlenmezken, günde 30 mg karoten 10 hafta süre ile kullan ld nda deriyi sar ya boyayarak eritemi önemli ölçüde azaltt bildirilmifltir (11,12). Eritemin azalmas orta doz beta karotenin derinin absorpsiyon kapasitesini artt rmas na veya deriden beta karotenin kaybolmamas na ba lanm flt r (12). Do al karotenoid kar fl m n n (b karoten, a karoten, cryptoxanthin, zeaxanthin ve lutein) günde 30-90 mg 8 hafta süreyle diete eklendi inde MED da doza ba l artma görülerek fotoprotektif etki gözlenmifltir (13). Her ne kadar karotenoidlerin fotoprotektif etkilerini derinin yans ma özelli ini artt rarak sa lad bildirilse de, karotenoidler antioksidan etkileri ile serbest oksijen radikallerini ortamdan uzaklaflt rarak, melanogenezi stimule ederek ve serum lipid peroksidasyonunu inhibe ederek fotoprotektif etki gösterirler (1,13-15). Likopenin karotenden daha fazla serbest oksijenleri bask lamas nedeniyle karoten ile birlikte kullan lmas n n sinerjistik etki göstererek deriyi UV fl nlar ndan daha iyi korudu u bildirilmifltir (1). Doymam fl ya asitleri nsan sa l için gerekli olan n-3 doymam fl ya asitlerinin bafll calar ekosapentanoik asit (EPA) ve dekosaheksanoik asittir (DHA). Bu ya asitleri özellikle somon, uskumru ve ringa bal gibi ya l bal klarda bulunur (3). Bal k ya n n fotoprotektif etkili oldu u ve bu etkisini derideki PGE2 yap m - n inhibe ederek ve P53 ekspresyonunu azaltarak sa lad gösterilmifltir (16,17). Plasebo kontrollü çal flmalarda bal k ya 4 hafta süreyle diete eklendi inde MED de artma, günde 10 gr 6 ay süreyle verildi inde MED de artma ile birlikte eritemin azald görülmüfl, bal k ya n n UVB fl nlar na karfl makrokospik ve mikroskopik seviyelerde fotoprotektif etki sa lad bildirilmifltir (18). BES N DESTEKLER N N DER N N MMUN CEVABI ÜZER NE ETK LER UV fl nlar na kronik maruziyet hücresel ve humoral cevaplarda azalmaya neden olur. Immun yetmezlikten en çok T hücre fonksiyonlar n n depresyonu sorumlu tutulmaktad r. Vitaminlerin hücresel immuniteyi de ifltirebilece i gösterilmifltir (19-21). Hücresel immun durumu saptamak için gecikmifl tip hipersensivite deri testleri kullan l r. C vitamini Yafll lara (> 65 yafl) mega doz C vitamini verildi- inde gecikmifl tip hipersensivite cevab nda art fl görüldü ü bildirilmifltir (19). C vitaminin immun fonksiyonlar üzerine olumlu etkilerini göstermek amac yla C vitamini yetmezli i oluflturulan genç eriflkinlerle yap lan bir çal flmada orta derecede C vitamini yetmezli inin gecikmifl tip hipersensitivite cevab n azaltt gösterilmifl ve C vitamini yetmezli inin immuniteyi ve oksidatif korumay azaltt bildirilmifltir (22). E vitamini Yafll lara (> 60 yafl) 800 mg/gün E vitamini 1 ay süreyle verildi inde gecikmifl tip hipersensivite cevab n n artt ve periferik kandaki monositlerde PGE2 yap m n n azald görülmüfltür. E vitaminin 5

bu immun modulatuvar etkisi PGE2 yap m n n ve lipid peroksidasyon ürünlerinin azalmas na ba lanm flt r (20). E vitamini 60-200 mg/gün gibi küçük dozlarda uzun süreli veya 800 mg/gün gibi mega dozda k sa süreli verildi inde de hücresel immuniteyi artt rd bildirilmifltir (21). Karotenoidler b karotenin günefl fl n n oluflturdu u immunsupresyona karfl koruyuculu unu saptamak amac yla yap lan çal flmalarda; günlük diete 30 mg b karoten eklenmesini takiben UV fl nlar na maruz b rak lan kiflilerde gecikmifl tip hipersensivite cevab nda azalma olmad görülmüfl ve b karotenin fotosupresyonu önledi i bildirilmifltir (23). Doymam fl ya asitleri N-3 doymam fl ya asitlerinden olan ve keten tohumu ya nda bulunan a-linolenic asidin yüksek dozlarda kullan ld nda gecikmifl tip hipersensivite cevab n azaltarak hücresel immüniteyi bask lad gösterilmifltir (24). N-6 doymam fl ya asitlerinden olan g-linolenic asit siyah kufl üzümünün çekirde inde bulunur. Bu ya n immun modulatuvar etkisi oldu u ve bu etkisini polimorfonükleer lökositlerden PGE2 yap m n azaltarak sa lad bildirilmifltir (25). N-3 ya asitlerinin (EPA ve DHA) orta dozda tüketiminin gecikmifl tip hipersensivite cevab n etkilemedi i ve immun sistemi bask lamad bildirilmifltir (26). B TK SEL ANT OKS DANLAR Bitkisel antioksidanlar n serbest oksijen radikallerinin neden oldu u fotokarsinogenez ve fotoyafllanmay azaltt gösterilmifl ve bu fotoprotektif etkileri nedeniyle günlük dietlere eklenmesi gündeme gelmifltir (27). Bitkisel antioksidanlar polifenolleri ve isoflavonlar içerir (1). Yeflil Çay Polifenol içeren yeflil çay potent bir antioksidan olarak serbest oksijen radikallerini ortamdan uzaklaflt r r. Ancak deneysel düzeyde olan çal flmalar n büyük bir k sm farelerle yap lm flt r. Yeflil çay farelere oral yolla verildi inde UVB fl nlar n n oluflturdu u eritem, ödem ve epidermal ornitin dekarboksilaz ve siklooksijenaz enzimlerinin azald, matriks metalloproteinazlar n belirgin bir flekilde inhibe edildi i ve epidermisde mutasyona u rayan P53 geninin profilini de ifltirdi i; UVB tedavisi kesildikten sonra yeflil çay verildi inde ise mutasyona u ram fl P53 geni bulunan plaklar n küçülüp h zla kayboldu u gözlenmifltir. Yeflil çay ayr ca UVA fl nlar na ba l derideki kabalaflma, sarkma gibi hasarlar ve kollajen kayb n önlemektedir (27-30). Yeflil çay n farelere topikal uygulanmas ile UV fl nlar n n oluflturdu u hipersensivite reaksiyonunun inhibe edildi i, makrofaj ve nötrofillerin say - s n n azald IL-10 ve IL-12 üretiminin yavafllad - gösterilmifltir (27). Yeflil çay n oksidatif stresi inhibe etti i insan keratinosit kültürlerinde de gösterilmifltir. nsan derisine UVB ye maruziyetten önce topikal uygulanmas n n eritemi engelledi i, Langerhans hücrelerini korudu u ve DNA hasar n azaltt bildirilmifltir (31). 118 atopik dermatitli hasta ile yap lan bir çal flmada günde 3 fincan Oolong çay (k rm z ve yeflil çay bileflimi) 6 ay süreyle verildi inde hastal n fliddetinin azald gösterilmifltir (32). Nar Polifenol içeren nar anitinflamatuvar özellik gösteren güçlü bir antioksidand r. Nar n fotokarsinogenez ve fotoyafllanma üzerine etkileri hücre kültürlerinde gösterilmifl ve nar ekstresinin insan keratinositlerinde oksidatif stresi engelledi i, proapopitotik proteinleri artt r p, antiapopitotik proteinleri azaltarak fotokemopreventif oldu u bildirilmifltir (33,34). Nar ekstresi, farelere oral yolla verildi inde UVB fl nlar n n neden oldu u ödemi, hiperplaziyi, lökosit infiltrasyonunu, hidrojen peroksit oluflumunu ve DNA hasar n inhibe etti i gösterilmifltir (35). Resveratrol Polifenolik yap da olan resveratrol ço unlukla üzüm çekirde inde, f nd k-ceviz gibi kabuklu yemifllerde, meyvalarda ve k rm z flarapta bulunur. Antinflamatuvar ve antiproliferatif özellikleri olan güçlü bir antioksidand r (36,37). Farelerde topikal uygulanmas n n UVB fl nlar n n neden oldu u 6

M. Kavala ve ark., Dermatolojide besinler ve beslenmenin önemi ödemi inhibe etti i, hidrojen peroksit oluflumu ve lökosit infiltrasyonunu azaltt gösterilmifltir (36). Uzun süreli topikal uygulanmas n n tümör insidensini önemli derecede azaltt, k sa süreli uygulanmas n n da hücresel proliferasyonu ve protein de- iflikliklerini önemli derecede önledi i bildirilmifltir (38,39). Resveratrolun insan keratinositlerinde de oksidatif stresi azaltarak koruyucu etkisi oldu u gösterilmifltir (37). Ancak fotoyafllanma üzerine etkileri bilinmemektedir (2). Genistein Genistein en çok soya ve ginkgo biloba ekstretilerinde bulunan bir isoflavondur. Deri üzerine antioksidan ve antikarsinojenik etkileri vard r (3). Diyetle al nmas n n farelerde fotokarsinogenezi ve fotoyafllanmay, insanlarda ise foto hasar inhibe etti i gösterilmifltir (3). Genistein, insan keratinositlerinde lipid peroksidasyonunu s n rlayarak serbest oksijen radikallerinin oluflumunu engeller, inflamatuvar ödemi azalt r ve kontakt hipersensiviteyi bask lar (40). Yap lan bir çal flmada insan dersinde UVB fl nlar n n istenmeyen etkilerini kutane proliferasyonu ve tamir mekanizmalar n koruyarak ve DNA n n oksidatif ve fotodinamik hasar n engelleyerek azaltt gösterilmifltir (41). SONUÇ Sonuç olarak günlük diete vitaminler, karotenoidler ve doymam fl ya asitlerinin eklenmesiyle tüm vücut UV fl nlar n n oluflturdu u hasardan korunabilir. Bu besinlerin al nmas özellikle aç k tenli kiflilerde yararl olabilir (1). Vitaminlerin immuniteyi artt r c etkileri henüz tam anlafl lamam flt r. Fakat vitaminlerin ve karotenin derinin gecikmifl tip hipersensivite cevab n de ifltirdi i kesindir bunun yan s ra, do al öldürücü (NK) hücrelerinin say s n, aktivitesini ve IL2 nin yap m n ve influenza afl s na karfl antikorlar oluflturarak humoral immun cevaplar uyard da bildirilmifltir. Ancak b karotenin immuniteyi artt r c etkisi sadece yafll erkeklerde gösterilmifltir (42). b karotenin fotoimmun supresyon üzerine etkileri daha çok fotoprotektif etkilerine ba l d r (24). Doymam fl ya asitleri deride inflamatuvar kaskatta rol alarak LTB4 ve PGE2 gibi proinflamatuvar lipid mediatörlerinin sentezini veya IL-1 ve TNF-a gibi sitokinlerin yap m n azaltarak antinflamatuvar etki gösterirler (16,43). Ayr ca yap lar de iflken oldu undan kendileri serbest O 2 radikalleri taraf ndan tahrip edilerek deriyi sekonder olarak serbest O 2 radikallerinden korurlar. Baz bitkisel antioksidanlar n antinflamatuvar, fotoyafllanmay ve kanser oluflmas n önleyici etkilerinin oldu u gösterilmifltir. Çeflitli yollardan etki gösteren ürünlerin günefl koruyucular ile birlikte kullan lmas UVB fl nlar n n neden oldu u serbest oksijen radikallerinin ortamdan uzaklaflt rarak, oksidatif stresi inhibe ederek fotoyafllanma ve deri kanserlerini azaltmada yard mc olabilirler (44). KAYNAKLAR 1. Krutmann J, Ahrens C, Roza L, Arlett CF. The role of DNA damage and repair in ultraviolet B radiation-induced immunomodulation: relevance for human photocarcinogenesis. Photochem Photobiol 1996;63(4):394-6. 2. Boelsma E, Hendriks HF, Roza L. Nutritional skin care: health effects of micronutrients and fatty acids. Am J Clin Nutr 2001;73(5):853-64. 3. Afaq F, Mukhtar H. Botanical antioxidants in the prevention of photocarcinogenesis and photoaging. Exp Dermatol 2006;15(9):678-84. 4. Swindells K, Rhodes LE. Influence of oral antioxidants on ultraviolet radiation-induced skin damage in humans. Photodermatol Photoimmunol Photomed 2004;20(6):297-304. 5. Yoshikawa T, Rae V, Bruins-Slot W, Van den Berg JW, Taylor JR, Streilein JW. Susceptibility to effects of UVB radiation on induction of contact hypersensitivity as a risk factor for skin cancer in humans. J Invest Dermatol 1990;95(5):530-6. 6. McArdle F, Rhodes LE, Parslew R, Jack CI, Friedmann PS, Jackson MJ. UVR-induced oxidative stress in human skin in vivo: effects of oral vitamin C supplementation. Free Radic Biol Med 2002;33(10):1355-62. 7. Keller KL, Fenske NA. Uses of vitamins A, C, and E and related compounds in dermatology: a review. J Am Acad Dermatol 1998;39(4 Pt 1):611-25. 8. Eberlein-König B, Placzek M, Przybilla B. Protective effect against sunburn of combined systemic ascorbic acid (vitamin C) and d-alpha-tocopherol (vitamin E). J Am Acad Dermatol 1998;38(1):45-8. 9. Shindo Y, Witt E, Han D, Packer L. Dose-response effects of acute ultraviolet irradiation on antioxidants and molecular markers of oxidation in murine epidermis and dermis. J Invest Dermatol 1994;102(4):470-5. 10. Werninghaus K, Meydani M, Bhawan J, Margolis R, Blumberg JB, Gilchrest BA. Evaluation of the photoprotective effect of oral vitamin E supplementation. Arch Dermatol 1994;130(10):1257-61. 11. Chan AC. Partners in defense, vitamin E and vitamin C. Can J Physiol Pharmacol 1993;71(9):725-31. 7

12. Garmyn M, Ribaya-Mercado JD, Russel RM, Bhawan J, Gilchrest BA. Effect of beta-carotene supplementation on the human sunburn reaction. Exp Dermatol 1995;4(2):104-11. 13. Gollnick HPM, Hopfenmuller W, Hemmes C, et al. Systemic beta carotene plus topical UV-sunscreen are an optimal protection against harmful effects of natural UV-sunlight: results of the Berlin-Eilath study. Eur J Dermatol 1996;6:200-5. 14. Lee J, Jiang SG, Levine N, Watson RR. Carotenoid supplementation reduces erythema in human skin after stimulated solar radiation exposure. Proc Soc Exp Biol Med 2000;223:170-4. 15. Heinrich U, Wiebusch M, Tronnier H. Photoprotection from ingested carotenoids. Cosm Toilet 1998;113:61-70. 16. Postaire E, Jungmann H, Bejot M, Heinrich U, et al. Evidence for antioxidant nutrients-induced pigmentation in skin: results of a clinical trial. Biochem Mol Biol Int 1997;42:1023-33. 17. Rhodes LE, Durham BH, Fraser WD, Friedmann PS. Dietary fish oil reduces basal and ultraviolet B-generated PGE2 levels in skin and increases the threshold to provocation of polymorphic light eruption. J Invest Dermatol 1995;105(4):532-5. 18. Rhodes LE, Azurdia RM, Dean M, et al. Systemic eicosapentaenoic acid reduces basal and UVB-induced erythema and p53 induction in skin, while increasing oxidative stres, in a double-blind randomized study. Br J Dermatol (in press). 19. Rhodes LE, O'Farrell S, Jackson MJ, Friedmann PS. Dietary fish-oil supplementation in humans reduces UVB-erythemal sensitivity but increases epidermal lipid peroxidation. J Invest Dermatol 1994;103(2):151-4. 20. Goodwin JS, Garry PJ. Relationship between megadose vitamin supplementation and immunological function in a healthy elderly population. Clin Exp Immunol 1983;51(3):647-53. 21. Meydani SN, Meydani M, Blumberg JB, Leka LS, Siber G, et al. Vitamin E supplementation and in vivo immune response in healthy elderly subjects. A randomized controlled trial. JAMA 1997;277(17):1380-6. 22. Meydani SN, Barklund MP, Liu S, Meydani M, Miller RA, Cannon JG, Morrow FD, Rocklin R, Blumberg JB. Vitamin E supplementation enhances cell-mediated immunity in healthy elderly subjects. Am J Clin Nutr 1990;52(3):557-63. 23. Jacob RA, Kelly DS, Pianalto FS, et al. Immunocompetence and oxidant defence during ascorbate depletion of healthy men. Am J Clin Nutr 1991;54(suppl):1302-9. 24. Fuller CJ, Faulkner H, Bendich A, Parker RS, Roe DA. Effect of beta-carotene supplementation on photosuppression of delayed-type hypersensitivity in normal young men. Am J Clin Nutr 1992;56(4):684-90. 25. Kelley DS, Nelson GJ, Love JE, Branch LB, Taylor PC, et al. Dietary alpha-linolenic acid alters tissue fatty acid composition, but not blood lipids, lipoproteins or coagulation status in humans. Lipids 1993;28(6):533-7. 26. Wu D, Meydani M, Leka LS, Nightingale Z, Handelman GJ, Blumberg JB, Meydani SN. Effect of dietary supplementation with black currant seed oil on the immune response of healthy elderly subjects. Am J Clin Nutr 1999;70(4):536-43. 27. Kelley DS, Nelson GJ, Branch LB, Taylor PC, Rivera YM, Schmidt PC. Salmon diet and human immune status. Eur J Clin Nutr 1992;46(6):397-404. 28. Afaq F, Mukhtar H. Photochemoprevention by botanical antioxidants. Skin Pharmacol Appl Skin Physiol 2002;15(5):297-306. 29. Quan T, He T, Kang S, Voorhees JJ, Fisher GJ. Solar ultraviolet irradiation reduces collagen in photoaged human skin by blocking transforming growth factor-beta type II receptor/smad signaling. Am J Pathol 2004;165(3):741-51. 30. Kramata P, Lu YP, Lou YR, Cohen JL, Olcha M, Liu S, Conney AH. Effect of administration of caffeine or green tea on the mutation profile in the p53 gene in early mutant p53-positive patches of epidermal cells induced by chronic UVB-irradiation of hairless SKH-1 mice. Carcinogenesis 2005;26(11):1965-74. Epub 2005 Jun 23. 31. Vayalil PK, Mittal A, Hara Y, Elmets CA, Katiyar SK. Green tea polyphenols prevent ultraviolet light-induced oxidative damage and matrix metalloproteinases expression in mouse skin. J Invest Dermatol 2004;122(6):1480-7. 32. Elmets CA, Singh D, Tubesing K, Matsui M, Katiyar S, Mukhtar H. Cutaneous photoprotection from ultraviolet injury by green tea polyphenols. J Am Acad Dermatol 2001;44(3):425-32. 33. Uehara M, Sugiura H, Sakurai K. A trial of oolong tea in the management of recalcitrant atopic dermatitis. Arch Dermatol 2001;137(1):42-3. 34. Afaq F, Malik A, Syed D, Maes D, Matsui MS, Mukhtar H. Pomegranate fruit extract modulates UV-B-mediated phosphorylation of mitogen-activated protein kinases and activation of nuclear factor kappa B in normal human epidermal keratinocytes paragraph sign. Photochem Photobiol 2005;81(1):38-45. 35. Syed DN, Malik A, Hadi N, Sarfaraz S, Afaq F, Mukhtar H. Photochemopreventive effect of pomegranate fruit extract on UVA-mediated activation of cellular pathways in normal human epidermal keratinocytes. Photochem Photobiol 2006;82(2):398-405. 36. Afaq F, Hafeez B, Syed D, Kweon M, et al. Oral feding of pomegranate fruit extract inhibits early biomarkers of UVB-radiation induced carcinogenesis. J Invest Dermatol 2006;126:141. 37. Afaq F, Adhami VM, Ahmad N. Prevention of shortterm ultraviolet B radiation-mediated damages by resveratrol in SKH-1 hairless mice. Toxicol Appl Pharmacol 2003;186(1):28-37. 38. Adhami VM, Afaq F, Ahmad N. Suppression of ultraviolet B exposure-mediated activation of NF-kappaB in normal human keratinocytes by resveratrol. Neoplasia 2003;5(1):74-82. 39. Aziz MH, Reagan-Shaw S, Wu J, Longley BJ, Ahmad N. Chemoprevention of skin cancer by grape constituent resveratrol: relevance to human disease? FASEB J 2005;19(9):1193-5. Epub 2005 Apr 18. 40. Wei H, Saladi R, Lu Y, Wang Y, Palep SR, Moore J, Phelps R, Shyong E, Lebwohl MG. Isoflavone genistein: photoprotection and clinical implications in dermatology. J Nutr 2003;133(11 Suppl 1):3811S-3819S. 41. Widyarini S, Spinks N, Husband AJ, Reeve VE. Isoflavonoid compounds from red clover (Trifolium pratense) protect from inflammation and immune suppression induced by UV radiation. Photochem Photobiol 2001;74(3):465-70. 42. Moore JO, Wang Y, Stebbins WG, Gao D, Zhou X, et al. Photoprotective effect of isoflavone genistein on ultraviolet B-induced pyrimidine dimer formation and PCNA expression in human reconstituted skin and its implications in dermatology and prevention of cutaneous carcinogenesis. Carcinogenesis. 2006;27(8):1627-35. Epub 2006 Mar 7. 43. Santos MS, Meydani SN, Leka L, Wu D, Fotouhi N, Meydani M, Hennekens CH, Gaziano JM. Natural killer cell activity in elderly men is enhanced by beta-carotene supplementation. Am J Clin Nutr 1996;64(5):772-7. 44. Aziz MH, Afaq F, Ahmad N. Prevention of ultraviolet-b radiation damage by resveratrol in mouse skin is mediated via modulation in survivin. Photochem Photobiol 2005;81(1):25-31. 8