Anksiyete Bozukluklarına eşlik eden alkol madde kullanım bozukluğu tedavi yaklaşımları Figen Karadağ Maltepe Üniversitesi tıp Fakültesi Psikiyatri AD
43000 yetişkin MKB olanları %17.7 sinde herhangi bir AB ve AB olanların %15 inde son 1 yıl içinde en az 1 madde ile ilgili MKB saptanmıştır Grant ve ark 2004
DSM-IV ölçütlerine göre MKB ve AB arasındaki ilişki (OO=2.8), AKB ve AB arasındaki ilişkiden (OO=1.7) daha kuvvetli bulunmuş Bağımlılıktan çok KK daha fazla gösterilmiş Kadınlarda erkeklerden daha fazla bulunmuş Marihuana en sık kullanılan madde (%15.1), bunu kokain (%5.4), amfetamin (%4.8), hallüsinojen (%3.7)ve sedatifler (%2.7) izliyordu Conway ve ark 2006
Etyolojik kuramlar
1. Bir bozukluk diğerini tetikler Anksiyete bozukluğu alkol/madde kullanımının tetiğini çekebilir Bolton ve ark 2008 Alkol kullanımı AB nu başlatır (örn. HPA ekseni, otonomik SS gibi fizyolojik stres sistemlerinin disregülasyonu aracılığıyla) Falk ve ark 2008
Madde kullanımının ayrıca AB fizyopatolojisine karışan sistemler üzerine de etkisi vardır Madde kullanımının AB nu manifest hale getiren nörobiyolojik değişikliklere yol açması mümkündür
2. Paylaşılmış incinebilirlik modeli Ortak genetik ve risk faktörleri bağımsız olarak her iki bozukluğu tetikleyebilir Kendler ve ark 1993, Prescott ve ark 2000 Çocukluk çağı travmaları ve ailede AKB ve AB nun varlığı her iki bozukluk için anlamlı risk oluşturmakta De Graaf ve ark 2002, Spinhoven ve ark 2009
Kişilik özellikleri de önemli (erken travmatik yaşantılara yol açarak paylaşılmış yada tek başına incinmeye yol açarak bozukluğu tetikleyebilir) Örn. Negatif emosyonel durumları yaşamaya eğilim AB nu, dürtüsellik (engellenme eşiğinin düşük olması, heyecan ve macera aramak) ise AKB ile yakın ilişkili Clark 2005, Dick ve ark 2010
Davranışsal bağımlılıklar da AB ile ilişkili. İnternet bağımlılığı ve sosyal anksiyete bozukluğu ilişkili.. Weinstein ve ark 2015
Tanı AB na tanı koymak zor Yoksunluk ya da madde kullanımı sırasında ortaya çıkan belirtiler bir anksiyete bozukluğunu taklit edebilir Yoksunluk bitene kadar beklemeli Anksiyete belirtilerinin başlama zamanı, ailede AB öyküsü, madde etkisinde değilken anksiyete belirtilerinin varlığı bağımsız bir AB anlamına gelmektedir
Hastalar MKB ve AKB nu etiketledikleri için görüşmede söylemezler. Özellikle sormak gerekiyor YAB MKB olanlarda atlanıyor Bir madde bağımlılığı kliniğine yatan hastalarda geriye dönük değerlendirme ile YAB oranı %2.4 ve ileriye dönük alınan olgularda %30.7 bulunmuş Charrian ve ark 2013
Bozuklukların oluşma sırası NCS popülasyonu (5788 kişi, 15-54 yaş arası) Araştırılan tanılar Alkol B, Madde B, YAB, basit fobi, SAB, panik atak, panik bozukluk, agorafobi, TSSB, MD Yaşam boyu ve son 12 ay içinde MB ve AB arasındaki ilişki için regresyon yapıldı
Her bir anksiyete bozukluğu MB riskini anlamlı ölçüde artırıyordu MB YAB, panik atak, TSSB, agorafobiden önce başlıyordu Özgül fobi ve MB arasında fark saptanmadı SAB ise MB dan önce başlıyordu SAB olan olguların %57 sinde, TSSB olanların %40 ında ve YAB olanların %30 unda AB önce başlıyordu
Geçmiş AB öyküsünün (şimdi yok) panik bozukluk hariç MB riskini artıdığı bulundu Geçmiş MB öyküsü (şimdi yok) panik atak (OO=1.8), agorafobi (1.8), panik bozukluk (OO=2.6) ve SAB (OO=1.7) riskini artırıyordu. Ancak özgül fobi ve YAB ile ilişki bulunamadı Goodwin ve Stein 2013
Bağımlılık önce (%) Panik atak 61.7 38.2 Agorafobi 67.2 32.8 PB 80.2 19.8 Özgül fobi 49.2 50.8 SAB 43.2 56.8 YAB 71.8 28.2 TSSB 61.6 38.6 AB önce (%) Goodwin ve Stein 2013, Marmorstein 2012
Sonuç olarak AB ve madde kullanımı ya anksiyete bozukluğunun belirtilerini tetikleyerek erken yaşta başlatabilir Ya da self medikasyon amaçlı kişi madde kullanıyorsa AB nun ortaya çıkmasını geciktirebilir
Tedavi Her iki bozukluk eş zamanlı tedavi edilmelidir BDZ kullanımı sadece yoksunluk dönemini kapsamalıdır Psikoterapi (BDT, destekleyici terapi yaklaşımları ve farkındalık temelli tedaviler) her iki bozuklukta depreşmeyi önlemede etkilidir
Farmakoterapi AB yoksunluk döneminde alevlenir. BDZ kullanımı bu süreci hafifletir Ancak opiyat kullanıcıları ya da opiyat agonist tedavi alanlarda BDZ kullanımından kaçınmak önerilir AB varsa terapilere yanıt düşer ve AMKB sık sık yineler
Anksiyete belirtileri depresyona mı eşlik ediyor? Anlaşılmalı SGAI depresyonun eşlik ettiği anksiyete belirtilerinde etkili Buspiron da depresyonun eşlik ettiği anksiyete belirtilerine etkili McRae ve ark 2004
Randomize kontrollü bir çalışmada sertralin depresyonun eşlik ettiği anksiyete belirtilerinde, OLZ ise pür anksiyete belirtilerini düzeltmiş Jariani ve ark 2010
OAT alanlarda AD tedavi için 1 ay bekleyin (opiyat agonisti ant sing kortekste mü reseptörlerini azaltması ile ilişkili olduğu düşünülmekte) Kenneli ve ar 2016
SNRI lar anksiyete belirtilerine ve depresyon için TSA dan daha etkili görünüyor Laubert ve Bourin 2002
Dikkatiniz için teşekkürler