MALİYET YÖNETİMİ 07071060 FURKAN AKKAYA 09071007 MİHRİBAN TOPRAK
Üretimi gerçekleştirmek için yapılan girdilerin parasal toplamıdır. Maliyet kavramı, genel olarak, belirli bir amaca ulaşmak için katlanılan özverilerin parasal olarak ölçüsü olarak tanımlanmaktadır. Bir ürünün maliyeti, ürünün üretilmesi sırasında katlanılan tüm üretim faktörlerine yapılan ödemelerin toplamıdır.
Proje maliyet yönetimi, proje bütçesinin oluşturulması ve yönetilmesinden oluşur. Projenin onaylanan bütçe ile bitirilmesini sağlayan faaliyetlerin tümüdür. Projenin maliyet yönetiminden sadece oluşan giderlerin raporlanması ve kayıt altına alınması anlaşılmamalıdır. Proje maliyet yönetimi, iyi düşünülmüş, iyi tasarlanmış, zaman-maliyet ilişkisini göz önünde bulundurarak projenin kararlaştırılan tarihte bitmesini hedefleyen işlerin bütünü olarak düşünülmelidir. Bu süreçte proje aktivitelerinin gerçekleştirilebilmesi için hangi kaynakların (insan, makine, hammadde) hangi adet veya miktarda kullanılacağı belirlenir, kaynak maliyetleri tahmin edilir ve oluşturulan bütçenin gerçekleşen değerlerle kontrolü yapılır. Proje maliyet yönetimi; kaynak planlama, maliyet hesapları, bütçeleme, maliyet kontrol süreçlerinden oluşur.
1) Kaynak Planlama : Proje faaliyetlerinin yürütülmesi İçin gerekli kaynakların (insan, teçhizat, malzeme) ve bunların ne miktarlarda kullanılacağının belirlenmesi. 2) Maliyetlerin Tahmin Edilmesi : Proje aktivitelerini tamamlamak için gerekli parasal kaynaklar için bir tahmin geliştirme sürecidir. 3) Bütçenin Belirlenmesi : Onaylanmış bir maliyet temel çizgisi belirlemek üzere her bir aktivitenin ya da çalışma paketinin tahmini maliyetlerinin bir araya getirmesi sürecidir. 4) Maliyetlerin Kontrolü : Proje bütçesini güncellemek üzere projenin durumunun izlenmesi ve maliyet temel çizgisindeki değişiklerin yönetilmesi sürecidir.
Malzeme Maliyeti İşçilik Maliyeti Amortisman (yıpranma payı) Maliyeti ( makine, kalıp vs.) Bakım Maliyeti Enerji Maliyeti (elektrik, benzin, mazot vs.) Sarf Malzeme Maliyeti (matkap ucu, taşlama taşı, tezgahların çalışmasında sarf olunan yağ, eldiven, temizlik malzemesi vs.) Kalite Kontrol Maliyeti Genel Gider Maliyeti ( maaş, ar-ge, sosyal vs.) Dış İşlemler (Fason İşler) Maliyeti Ambalaj Giderleri Maliyeti Nakliye Maliyeti Finans Maliyeti
Malzeme Maliyeti İşçilik Maliyeti Amortisman Maliyeti Bakım Maliyeti Enerji Maliyeti Sarf Malzeme Maliyeti Kontrol Maliyeti Genel Gider Maliyeti Dış İşlemler Maliyeti Ambalaj Giderleri Maliyeti Nakliye Maliyeti Finans Maliyeti + KÂR = (TM- FM) * Kâr Yüzdesi SATIŞ FİYATI : TM + Kâr TOPLAM MALİYET
Ülkemizde yapı maliyetinin hesaplanması için, önce proje üzerinden yapılacak birim imalatların miktarları hesaplanmakta (metraj), sonra bunlar oluşturulan birim fiyatlarla çarpılarak yapım maliyeti bulunmaktadır. Doğrudan, dolaylı ve genel üretim maliyetleri ise firmanın eski yaptığı işlerden sağlanan verilere dayalı olarak yapım maliyetine ilave edilmektedir. Daha sonra bunun üzerine risk, kalite, teklif hazırlama maliyetleri ve kar ilave edilerek teklif fiyatı oluşturulmaktadır. Yapı (bina) maliyeti gerçekleştirme maliyetinin yanı sıra kullanım ve yıkım maliyetlerini de kapsayan binanın tüm yaşam döngüsünü içeren bir kavramdır.
Yapım (gerçekleştirme) maliyeti, toplam yapı maliyetinin önemli bir kısmını teşkil eder. Bu maliyet yapının cinsine, büyüklüğüne, yapıldığı yere, günün ekonomik koşullarına, yapım teknolojisine, kullanılan malzeme ve işçiliğin kalitesine bağlı olarak değişir. Bununla birlikte yapım maliyetinin malzeme, işçilik, makine-ekipman ve genel üretim maliyetlerinden oluştuğu kabul edilir. Yapım maliyeti; Malzeme, işçilik, makine-ekipman, varsa altyüklenici maliyetinden oluşur.
Kullanım Bakım-onarım / değişiklik Yenileme Bina fonksiyonunun değişimi
Boşaltma Yıkım Nakliye
Yapım projelerinin farklı aşamalarında maliyet tahmin edebilmek Gerekli finansmanı temin edebilmek Ana malzeme kullanımında fireler azaltmak Ana malzeme fiyatlarında düşüş sağlamak Üretim veya hizmetin hazırlık zamanını azaltmak Üretim veya hizmetin işlem zamanını azaltmak
Yüklenici Açısından; Proje maliyetini tahmin etmek ve karı belirlemek. Maliyeti kontrol edebilmek ve gerekli önlemleri alabilmek Gelecekte karşılaşacağı benzer nitelikte projeler için kullanmak üzere veri tabanı oluşturmak. Proje Sahibi /Mal Sahibi Açısından; Projenin başlangıç aşamasında yatırım yapma ya da yapmama kararı vermek. Yapım Sözleşmesi aşamasında pazarlık şansı elde edebilmek ve fiyatı kesinleştirmek. Maliyet kontrol önlemleri alabilmek Tasarımcı Açısından; Mal sahibi /Müşteriye tasarlanan projenin muhtemel maliyeti hakkında bilgi vermek Alternatifler üretmek.
Maliyet tahmini mevcut proje bilgisi ve kaynakları göz önüne alınarak belirlenen sürede, tüm iş kalemlerinin toplam maliyetinin tespiti için gerçekleştirilen teknik süreç ya da fonksiyondur. Maliyet tahmini yapmadan önce elimizde bazı bilgiler olması gerekir. - Kapsam temel çizgisi - Proje takvimi - İnsan kaynakları planı - Risk planı - Firma kültürü ve varolan sistemler
Maliyet Tahmin Türleri; Ön Tahmin Birim Maliyet Konsept/Ön Tasarım Maliyet Ayrıntılı Maliyet
Ön Tahmin Projenin kapasitesi ve/veya amacı üzerinden yapılan bir tahmindir. Tasarım bitmeden yapılır. Daha önce yapılmış benzer projelerin verileri üzerinden hesaplama yapılır.örneğin; -hastanenin yatak sayısı -ofisin metrekaresi -okuldaki öğrenci sayısı Amacı projenin fizibilitesini ölçmektir. Gerekiyorsa alternatifler üretmektir. Daha ayrıntılı tahmini sağlama özelliği de bulunur.
Birim Maliyet Daha önce yapılmış benzer projelerin verileri kullanılır. Genel işçilik, malzeme ve ekipman hesaplanarak toplanır, birim ünite sayısına bölünür. Ön Tasarım Maliyeti Ön tasarım kararları alındığında yapılır. İş paketlerine bölünerek hesaplanabilir (kaba yapı, tesisat, elektrik, ince işler vb.) İnşaat proje yöneticisi, projenin yerini görür ve yapım maliyetlerini etkileyecek ögeleri titizlikle inceler. İnşaat proje yöneticisi, mal sahibinin kalite, bütçe ve zaman hedeflerini esas alarak inşaatın ve gerekiyorsa toplam projenin keşfini hazırlar.
Ayrıntılı Maliyet Uygulama projesi hazırlandıktan sonra ve tüm malzeme işlem ve süreçlere karar verildikten sonra yapılır. Ayrıntılı metraj hesabı gerekir. Ayrıntılı maliyet için daha önceki veriler kullanılabilir, proje kapsamındaki tüm imalat kalemlerinin miktarları ölçülerek önceden belirlenmiş birim fiyatlarla çarpılır. Bayındırlık Bakanlığı Birim Fiyat Tarifi kullanılabilir. İşin kesin projesi üzerinden ölçülen miktarlar öncelikle bir metraj cetveline işlenir, metraj cetvelinden alınan miktarlar keşif cetveline taşınır ve burada her bir imalat miktarı birim fiyat ile çarpılır. Elde edilen tutara bu tutarın %5-10 arasındaki değeri kadar tahmini nakliye bedeli eklenir.
Hakediş Programı İnşaat proje yöneticisi; yüklenici ile birlikte iş programına dayalı bir keşif programı hazırlamalıdır. Değişiklik Talimatlarının Denetimi İnşaat proje yöneticisi; yapım süreci boyunca yürütülen genel finansal kontrolün bir parçası olarak değişiklik talimatlarının kontrolünü sağlayan bir sistem kurmalı ve kullanmalıdır. Alternatif Etüdler Yapım evresinde inşaat proje yöneticisi yapım bütçesi açısından daha uygun ve ekonomik yapı elemanlarının seçimi konusunda incelemeler yapar. Ek Mali Talepler
Bu aşamada sonuç maliyet raporu hazırlanır. İnşaat proje yöneticisi projenin toplam maliyetini sonuç raporunda özetler ve buna tüm değişiklik talepleriyle maliyeti etkileyebilecek fakat henüz karara bağlanmamış sorunların da listesini eklemesi önerilir.
İLK YATIRIM MALİYETİ Yerleşme Düzeyinde; -Çevre düzenleme -Binaların yerleşim düzeni -Bina tiplerinin tekrar sayısı -Yoğunluk Bina Düzeyinde; -Plan şekli -Bina büyüklüğü -Kat yüksekliği
Binaların yerleşim düzeni toplam cephe alanını belirler.
Bir kattaki birim sayısının artması ile, düşey sirkülasyon alanlarının ve araçlarının maliyetleri ve ortak faydalanılan bileşenlerin birim maliyeti azalacaktır.
Yapı Elemanı Düzeyinde; -Yapı elemanının boyutu : Taşıyıcı elemanın boyutunun büyümesi maliyette artışa sebep olur. -Yapı elemanının biçimi : Biçim karmaşıklaştıkça kalıp ve işgücü maliyetleri artar. -Yapı elemanının tip sayısı : Mümkün olduğunca aynı tipin kullanılması maliyeti azaltır. -Yapı elemanının niteliği
Arsa Koşulları; -Fiyatı, arsa rayiç değeri -Zemin koşulları; yapısı, taşıma kapasitesi, cinsi, su seviyesi -Biçimi-boyutları -Arsaya ulaşım İklimsel Koşullar; -Kontrol önlemleri -Çalışma süreleri Piyasa Koşulları; -Malzeme -İşçilik -Araç-gereç -Alt yükleniciler -Arz-talep
Binanın Fonksiyonu; -Konut -Ticaret -Okul vb. Projenin Kapsamı; -Yeni iş -Kısmi iş -Tadilat Yasal Düzenlemeler; -İmar planları -İnşaat ve imar yönetmelikleri -Deprem yönetmelikleri -İşçi sağlığı ve iş güvenliği yasaları
1. Y.T.Ü. Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Yapı Yönetimi ve Ekonomisi Ders Notları. 2. Maliyet Analizleri, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayın No: 3033 3. www.projeegitimmerkezi.com. 4. www.prosetyazilim.com 5. canatufkansu.com