KOC AE L İ DAY ANI Ş M A AKADE M İ S İ N İ N İ L K U Z U N Y IL I
Kocaeli Dayanışma Akademisi nin İlk Uzun Yılı Dipnot Yayınları, 2017 ISBN: 978-605-2318-02-7 Dipnot Yayınları: 272 Sertifika No: 14999 1. Baskı, 2017/Ankara Baskı Öncesi Hazırlık: Dipnot Bas. Yay. Ltd. Şti. Baskı: Sözkesen Matbaacılık İvedik O.S.B 1518. Sok Mat-Sit İş Merkezi No: 2/40 Yenimahalle/ANKARA Tel: (0312) 395 21 10 Dipnot Yayınları Selanik Cad. No. 82/24 Kızılay / Ankara Tel: (0 312) 419 29 32 / Faks: (0 312) 419 25 32 e-posta: bilgi@dipnotkitap.com www.dipnotkitap.com
KOCAELİ DAYANIŞMA AKADEMİSİ NİN İLK UZUN YILI
İÇİNDEKİLER SUNUŞ... 7 KODA NIN İLK UZUN YILI... 11 Güven Bakırezer /M. Hakan Koçak MILL İN İFADE HÜRRİYETİ ARGÜMANI... 47 Güven Bakırezer KORKAKLIK VE ALÇAKLIĞIN HÜKÜM SÜRDÜĞÜ KOŞULLARDA İNSANLIĞA SAHİP ÇIKMA ÇABASI: SARTRE IN ÖNERİSİ... 77 Ruhi Demiray KİMİN MİMARI OLMALI? MİMARIN MESLEKİ SORUMLULUĞU; HALK YARARINA MİMARLIK... 91 T. Gül Köksal BİLİM İNSANININ TOPLUMSAL SORUMLULUĞU: DİLOVASI ÖRNEĞİ... 109 Onur Hamzaoğlu ACIMIZ VE ÖFKEMİZ ÜZERİNE: NEOLİBERALİZM, SAVAŞ VE DİN KARŞISINDA FEMİNİZM... 153 Aynur Özuğurlu ÇOCUĞUN GÖRDÜĞÜ DÜŞ MÜDÜR BARIŞ? DÜNDEN BUGÜNE BARIŞ HAREKETLERİ... 169 Hülya Kendir
LOJİSTİK KÖY KOCAELİ NİN BUGÜNÜ VE GELECEĞİ... 191 Veli Deniz ESEN RÜZGÂRA GÖRE TARAF DEĞİŞTİRENLERİN ÇOKLUĞU, TÜRKİYE SİYASETİNE İLİŞKİN BİZE NE SÖYLER?... 205 Yücel Demirer ÖLÜLERİMİZİ KENDİ ELLERİMİZLE GÖMEBİLMEK İSTİYORUZ... 217 Ümit Biçer İŞÇİ SINIFI İÇİN DAYANIŞMANIN POLİTİK ANLAMI... 249 Aslı Kayhan MİTOLOJİDEN GERÇEĞE ATEŞİ ÇALMAK: AKADEMİNİN SINIFSAL İŞLEVİ... 263 Ömer Furkan Özdemir BİR ULUSLARARASI SİVİL TOPLUM ÖRGÜTÜNE SOSYAL POLİTİKA ARACI OLARAK BAKABİLİR MİYİZ?... 275 Kuvvet Lordoğlu TÜRKİYE EMEK PİYASALARINDA SORUNLAR VE AKP DÖNEMİ İSTİHDAM POLİTİKALARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ... 291 Mehmet Rauf Kesici BİLİM VE KİMLİK ÜZERİNE KİŞİSEL BİR ÖYKÜ... 311 Zelal Ekinci OHAL DE GAZETECİLİK VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜ... 319 Adem Yeşilyurt EMEĞİN BİLİMİNİ YAPMAK, EMEK İÇİN BİLİM YAPMAK... 331 M. Hakan Koçak KADINLAR İÇİN FİZİKSEL AKTİVİTE NE KADAR MÜMKÜN? TOPLUMSAL CİNSİYET PENCERESİNDEN BİR DEĞERLENDİRME... 339 Nilay Etiler
BİLİM, EĞİTİM, EKMEK VE GÜL: ÜNİVERSİTE NE İÇİN, KİM İÇİN?... 361 Derya Keskin Demirer TOPLUM İÇİN TOPLUM İÇİNDE EĞİTİM: HALK SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ UYGULAMA ÖRNEĞİ... 375 Özlem Özkan GENETİK, KANSER, FAŞİZM... 397 Cengiz Erçin BELGELER... 409
SUNUŞ Bu çalışma Kocaeli Dayanışma Akademisi nin (KODA) ilk uzun yılının hikâyesi ve ilk yazılı entelektüel ürünüdür. KODA nın hikâyesini anlatan KODA nın İlk Uzun Yılı başlıklı bir öz-tarih denemesi ile KODA üyelerinin 2016-2017 dönemi Seminer Programı kapsamında yaptıkları sunuşlardan türetilmiş bilimsel, deneysel ve kişisel yazıların bir derlemesidir. Sunuşların ortak bir kaygıları olmakla beraber, ortak bir teması yoktu. Bu sebeple, yazıların sıralamasının da seminer programı sırasını izlemesi uygun görülmüştür. Her seminer için hazırlanmış afişler yazıların başına hem canlandırma hem de tarihsel belge özellikleriyle görsel malzeme olarak alınmıştır. İsteyen yazarlar, makalelerine bir önsöz de yazmışlardır. Kitabın sonunda KODA nın hikâyesini özetleyen yazılı ve görsel belgeler bulunabilir. KODA üyeleri sıra dışı koşullarda sıra dışı bir deneyim yaşadıklarını düşünüyorlar. Ülkenin içinden geçmekte olduğu sıra dışı süreç yarının Türkiye siyasal yaşamı kitaplarında özel bölümler işgal edecek ve bu günlere dair pek çok monografik çalışma yayınlanacak. KODA üyeleri kendi deneyimlerini kitaplaştırmanın ülkeye borçları olduğunu düşünüyorlar. Bunun kapsamlı bir monografi konusu olması gerektiğini başından beri kendi aralarında vurguladılar. Ama ülkenin siyasal hayatı o kadar hızlı değişiyor ki, KODA üyelerinin kendi deneyimlerinden çıkardıkları dersleri hızla paylaşmaları da acil bir gereklilik olarak doğdu. KODA üyeleri, öte yandan, Çarşamba Seminerleri nin başladığı günlerden beri yapılan sunuşları kitaplaştırmak istediler. KODA üyelerinin her birinin kendisinin belirlediği, disiplin ve konu bakımından birbirinden farklı seminerlerin yine de bir derleme içinde bir araya getirilebileceği ve hatta getirilmesi gerektiği fikrinin arkasında seminerlerin paylaştığı ortak kaygılar
8 Kocaeli Dayanışma Akademisi nin İlk Uzun Yılı yatıyordu: Akademi içinde veya dışında, bilimsel ve entelektüel pratiği anlamlı ve değerli kılan nedir? İnsani ve toplumsal kaygılar güden bilimsel ve entelektüel pratiğin dayandığı ahlaki zemin ne olmalıdır? İnsanlığın ve toplumların yaşadığı sorunlar, sarsıntılar ya da felaketler karşısında bilim insanının ve entelektüelin alması gereken zorunlu tavırlar nelerdir? KODA üyeleri verdikleri seminerlerin yarattığı etkiden hareketle, tartışma için duyulan coşku, seminerlerin farklı disiplin ve merak alanlarından kimseler tarafından tartışmaya açılması, akademik araştırma konularının sokaktaki insanın deneyimleri ile buluşması gibi akademik ortamlarda görülmeyen yeniliklerin etkisinden hareketle seminerleri bir kitap projesi haline dönüştürmeye karar verdiler. Sorumlu bilim insanlığının bir örneği olarak kalıcılaştırmak istediler. Elinizdeki derleme birçok yönüyle özgün bir eserdir. Öncelikle içerik itibarıyla özgündür. Giriş yazısı sıra dışı bir sürecin sıra dışı bir öyküsüdür. Seminer yazıları ise yazarlarının geçmiş bilimsel pratiklerinin izlerini taşıdığı gibi, kendilerinin içinde buldukları durumun duygusal izlerini de taşımaktadır. Yazılar gerek seçilen konular gerekse de yaklaşım ve görüşler bakımından yazarlarının üniversiteden neden ihraç edildiklerini açıklıkla ortaya koymaktadır. Yazıların her biri, bir yanıyla akademinin maruz kaldığı hukuksuz ihraçlara karşı tarihe düşülen bir not, bir tarihsel belge niteliğindedir, diğer yanıyla da yazarlarının içinde bulundukları yeni durumun verdiği esinle ilk kez düşünmeye başladıkları veya bugüne dek üzerine düşündükleri konuları yeniden ele aldıkları özgün sözlerdir. Daha önce yayınlanmış yazılar veya yenilenmiş versiyonlarından oluşan üç seminer yazısı dâhi, doğru yer ve zamanda olması itibarıyla derlemenin bütünsel özgünlüğüne benzersiz bir katkı yapmaktadırlar. Derleme format bakımından da özgündür. Çalışma herhangi bir disiplin altında sınıflandırılamayacak ölçüde doğa ve sosyal bilimlerin farklı disiplinlerinden gelen katkıları içermektedir. Dahası, yazılar, yazarların bilim anlayışları gereği, disiplinlerarası karakter göstermektedir. Hiçbir konu yaygın doğa bilimi pratiğine özgü şekilde, bilimin kim tarafından ve nasıl kullanıldığı kaygısını taşımayan bir teknisyenlik ile ele alınmadığı gibi, doğa ve sosyal bilimlerin konuları aynı yazıda bir araya da gelebilmektedir. Her yazar amacına en etkin biçimde ulaşmak üzere, bilimsel disiplinine, konuya, yönteme, kaynak kullanımına, kişisellik dozuna uygun olarak, yazılarının uzun-
Önsöz 9 luğu, üslubu, şekil özellikleri ve referans sistemi bakımlarından serbest bırakılmıştır. Sadece referans sistemi hususunda okuyucuya kolaylık yaratabilmek için APA sistemi tavsiye edilmiştir. Nihayet bu derleme editörlük anlayışı bakımından özgündür. Kitap kolektif bir ürün olarak çıkmaktadır. KODA yı anlatan giriş niteliğindeki yazı ortak bir pratikten, yaşayarak, gözleyerek, paylaşarak, tartışarak çıkarılmış düşünceleri içeriyor. Yazı yazarlarına ait öznel bir anlatı olmakla beraber, KODA nın tüm üyelerinin yazarak, düzelterek, önererek, eleştirerek ve bazen de karşı çıkarak katkıda bulunması ile ortaya çıkmıştır. Seminer yazılarına gelince, hem seminerlerin sunumları sırasında ve hem de yazı taslakları belirip ortak iletişim grubuna gönderildiğinde yapılan eleştiri ve öneriler her nihai yazıda açık veya örtük olarak yer bulmuştur. Dolayısıyla, bu derleme, editörlüğünü bazı kişilerin üstlendiği bir çalışma değildir, KODA nın tüm üyelerinin hem editör ve hem de yazar olduğu bir çalışmadır. Kocaeli Dayanışma Akademisi (KODA)