İZMİR KENTİNİN MEVCUT VE İLERİYE DÖNÜK İÇMESUYU PROJELERİ ULUSLARARASI SU DAYANIŞMA YILI ASLI ERDENİR SİLAY İnşaat Yüksek Mühendisi Bölge Müdür Yardımcısı
ULUSLARARASI SU DAYANIŞMA YILI
DÜNYADAKİ SU TATLI SU TATLI YÜZEY SUYU ( SIVI )
SU NEDEN ÖNEMLİ? İnsanların ve dünyamızın refahın merkezinde yer alıyor. Sağlık için, gıda güvenliği için ve ekonomik kalkınma için suya ihtiyacımız var. c) Sürdürülebilir kalkınmanın anahtarı suda yatıyor. d) Bu kırılgan ve kısıtlı kaynağı korumak ve dikkatli bir şekilde yönetmek için tüm dünya birlikte çalışmak zorundayız. e) Her geçen yıl su üzerindeki baskı artırıyor. f) Dünya nüfusunun üçte biri, orta yada şiddetli derecede su sıkıntısı çekilen ülkelerde yaşıyor. Tarım ile sanayi arasında, şehirlerle kırsal kesim arasında su alanındaki rekabet büyüyor. Bugün ve yarın herkesin yararına olacak şekilde işbirliği yapmamız gerekiyor. Her damla suya karşılık daha fazla ürün alabilmek için en iyi teknolojiyi kullanalım ve uygulamaları paylaşalım. Su haklarını güçlendirmek için daha fazla tasarruf yapalım. Herkesin eşit olarak yararlanabileceği eşit politikalar tasarlayarak suya yatırım yapalım. Çünkü su hayattır.
Zor bulunan kaynak Sağlık için vazgeçilmez kaynak İnsanlar ve ülkeler arasında paylaşılmak durumunda olan bir kaynak 3 Ülkenin sınırı olan Parana Nehri
Günümüzde, birbirine bağlı dünya Ülkelerinde, küresel, sınırsız sağlık; bir ülkenin sağlık sorunu, diğer bir ülkeyi etkiler anlamına gelmektedir. Bu aynı zamanda bir ülkeden alınan ders, bir başka ülkede yararlı olabilir anlamına da gelmektedir.
Gelişmiş ülkelerde doğan bir çocuğun tükettiği su miktarı gelişmekte olan ülkelerde doğan bir çocuğun tükettiğinden 30-50 kat daha fazla. Kanadalılar, günde 150-200 litre su tüketirken, Nijer ve Mali de günlük su tüketimi 10 litreyi geçemiyor.
Bunlardan birincisi biyolojik temizliktir.içme-kullanma suyunda canlı (mikropların) ve canlı ürünlerinin bulunmaması ya da belli ölçülerin altında bulunması anlamına gelir. İkincisi suyun fiziki olarak temizliğidir. Suyun renginin, bulanıklığının/berraklığının, sıcaklığının elektrik iletkenliğinin belli ölçüler içinde olması, içme ve kullanmaya uygun olmasıdır. Üçüncüsü suyun kimyasal olarak temiz olmasıdır. Suyun kimyasal maddelerle kirlenmemiş olması, belli sertlikte derecesinde olması ve biyolojik oksijen ihtiyacının belli oranlarda olması gerekir.
SU STRESİ yılda kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 2 000 m 3 ten daha az olan ülkeler (Türkiye) SU ZENGİNİ yılda kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 8 000-10 000 m3 ten daha fazla (Kanada,Norveç) SU KITLIĞI yılda kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 1 000 m3 ten daha az olan ülkeler (İsrail, Ürdün )
2500 2020 2000 1500 1200 1300 1642 1430 1000 500 0 SURİYE LÜBNAN TÜRKİYE IRAK Bir ülkenin su zengini olabilmesi için kişi başına düşen yıllık ortalama su miktarının en az 10 000 m3 olması gerekiyor. Kişi başına düşen yıllık 1 642 m3 'lük kullanılabilir su miktarıyla Türkiye, sanıldığı gibi su zengini bir ülke değildir.
TÜRKİYE NİN SU KAYNAKLARI AKARSULAR 158 MİLYAR m 3 KOMŞU ÜLKELERDEN GELEN AKARSULAR 7 MİLYAR m 3 SU KAYNAKLARI POTANSİYELİ BRÜT 205 MİLYAR m 3 NET 112 MİLYAR m 3 YERALTISUYUNDAN NEHİRLERE KAYNAK SUYU OLARAK BESLEME 28 MİLYAR m 3 YERALTISUYU 12 Milyar m 3
SUYUN SEKTÖRLERE GÖRE KULLANIMI Kullanım alanı Dünya Ort. Gelişmiş Ülkeler Gelişmekte olan ülkeler Az Gelişmiş Ülkeler TÜRKİYE Tarım 67 39 52 86 75 Endüstri 23 46 38 7 15 İçme ve kullanma 10 15 10 7 10
ULUSLARARASI AKARSU NEDİR? Bir ülkenin resmi sınırları içinde kaynağını alıp yine aynı ülkenin resmi sınırları içerisindeki bir havzaya sularını deşarj eden yeryüzü sularına ulusal akarsu adı verilir. Coğrafi yaklaşıma göre ise; iki veya daha fazla devletin topraklarına yayılan bir akarsu havzası, uluslararası akarsu niteliğini taşır. Sınır aşan sular denildiğinde iki yada daha fazla ülkenin topraklarını kat ederek akan, suyun çıktığı ülke ile aktığı ülke arasındaki kullanımı eşit olması söz konusu olmayan sulardır. Sorunun önemine istinaden bu yıl ki Dünya Su Günü teması Uluslararası Su Dayanışma Yılı olarak belirlenmiştir.
SU İŞBİRLİĞİ UYGULAMALARI Uluslararası düzeyde sınıraşan sular konusunda savaştan daha fazla işbirliği nedenleri olan bir konu olarak ortaya çıkıyor. Son 50 yıla bakıldığında ülkeler arasında su konusunda 37 anlaşmazlığın oluştuğu ve bunların birçoğunun da Su dan sebeplerle oluşan anlaşmazlıklar olduğu görülmektedir. Ancak bu dönemde 200 den fazla anlaşma için görüşmeler yapılmıştır. Su işbirliği konusunda diğer önemli bir kayıt da birbirine tarihsel olarak da düşmanlık besleyen ülkelerin su konusunda işbirliği yapma kapasitesinin olduğudur. Felaketler işbirliği için yakınlaştırıcı etki yaratabilmektedir.
NO NEHİR ADI ÜLKELER 1 Aras Nehri Türkiye, Azerbaycan, İran, Ermenistan 2 Arpaçay Nehri Türkiye, Ermenistan 3 Hezil Çayı (Dicle'nin kolu) Türkiye, Irak 4 Meriç Nehri Bulgaristan, Yunanistan, Türkiye 5 Mutlu Deresi (Rezve) SINIR AŞAN SULARIMIZ Türkiye, Bulgaristan
YUKARI- AŞAĞI SINIR AŞAN AKARSULARIMIZ N O NEHİR ADI ÜLKELER N O NEHİR ADI ÜLKELER 1 Afrin Çayı Türkiye, Suriye, Türkiye 2 Asi nehri Lübnan, Suriye, Türkiye 3 Balık Suyu Türkiye, Suriye 4 B.Circop suyu (Fırat'ın kolu) Türkiye, Suriye 5 Culap Deresi (Fırat'ın kolu) Türkiye, Suriye 6 Çoruh Nehri Türkiye, Gürcistan 12 Kocadere (Veleka) Türkiye, Bulgaristan 13 Kura Türkiye, Gürcistan, Azerbaycan 14 Nerduş Çayı Türkiye, Suriye 15 Nusaybin Çağ (Çağ Pınar) Türkiye, Suriye 16 Sabun suyu (Afrin'in kolu) Türkiye, Suriye, Türkiye 17 Sacir suyu (Fırat'ın kolu) Türkiye, Suriye 7 Dicle Nehri Türkiye, Suriye (sınır), Irak 18 Sarısı (Gürbulak sınır kapısı) Türkiye, İran 8 Drahini D. (Hezil'in kolu) Türkiye, Irak 9 Fırat Nehri Türkiye, Suriye, Irak 10 Habur Çayı (Res-ul Ayn Pınarı) Türkiye, Suriye 11 Karacurum Çayı Türkiye, Suriye 19 Senpas Suyu Türkiye, Suriye 20 Şemdinen çayı (Zap'ın kolu) Türkiye, Irak 21 Zerkan Suyu Türkiye, Suriye 22 Zap Suyu (Dicle'nin kolu) Türkiye, Irak
ULUSLARARASI SULAR KONUSUNDA TÜRKİYE NİN YAPMIŞ OLDUĞU ANLAŞMALAR Türk-Fransız Anlaşması: Lozan Anlaşması: Fırat ve Dicle Nehirleri İle İlgili Yapılan Anlaşmalar: Asi Nehri İle İlgili Türkiye-Suriye Arasında Yapılan Anlaşmalar: Meriç Nehri İle İlgili Türkiye-Yunanistan ve Bulgaristan Arasında Yapılan Anlaşmalar: Aras Nehri İle İlgili Türkiye-Yunanistan ve Bulgaristan Arasında Yapılan Anlaşmalar: Diğer Nehirler ile ilgili anlaşmalar: Çoruh, Posof, Kura, Arpaçay, Aras Nehirleri, Sarısu, Karasu Nehirleri, Çağçağ deresi, Afrin, Kuveik suyu
TÜRKİYE-KKTC PROJEMİZ Sulama ve içmesuyu Dünya da ilk kez uygulanacak deniz boru hattı 2 adet baraj, 107 km iletim
TÜRKİYE-SURİYE PROJEMİZ Türkiye ve Suriye arasında dostluğun ve kardeşliğin simgesi olacak ve tamamlandığında 8 000 hektar tarım arazisinin sulanmasını, birçok yerleşim yerinin taşkından korunmasını sağlayacak Dostluk Barajı nın temeli 6 Şubat 2011 tarihinde atıldı.
AFRİKA PROJEMİZ DSİ tarafından Somali de, Burkino Faso da, Nijer de, Sudan da, Cibuti de, Etiyopya da yaşayan susuz vatandaşlara içme suyu maksatlı kuyular açılmıştır
Bölgemizin yıllık ortalama yağışı 605 mm ve yıllık ortalama sıcaklığı 15,7 C ' dir. Uzun dönemli yıllık ortalama yağışlar İzmir de 695 mm, Manisa da 548 mm, Uşak ta 510 mm dir. İzmir İl merkezinde; 2010 su yılına göre toplam yağışı 934 mm, 2011 su yılında toplam yağışı 751 mm, 2012 su yılında toplam yağış 732 mm, 2013 su yılında 5 ayda toplam yağış 730 mm olmuştur.
2.BÖLGE SU KAYNAKLARI POTANSİYELİ 4,49 km3/yıl BAKIRÇAY 0,80 km 3 %18 YERALTISUYU 1,03 km 3 %23 GEDİZ 1,70 km 3 %38 B.MENDERES 0,28 km 3 %6 K.MENDERES 0,68 km 3 %15
İÇME - KULLANMA ve SANAYİ SUYU DURUMU İLİ 2040 YILI İHTİYACI (hm 3 ) TAHSİS EDİLEN (hm 3 ) İNŞAATI DEVAM EDEN (hm 3 ) ETÜD ve PROJESİ DEVAM EDEN (hm 3 ) İZMİR 545,3 355,7 59 177,8 MANİSA 104,7 21,5-43,4 UŞAK 47,3 19,7-24,7 TOPLAM 697,3 396,9 59 245,9
İZMİR İN SU KAYNAKLARI NE KADAR YÜZEYSEL SU? NE KADAR YERALTISUYU? SARIKIZ KUYULARI; 11% GÖKSU KUYULARI; 23% TAHTALI BARAJI; 36% MENEMEN ve ÇAVUŞKÖY KUYULARI; 8% HALKAPINAR KUYULARI; 17% GÜZELHİSAR BARAJI; 1% BALÇOVA BARAJI; 3% PINARBAŞI KUYULARI; 1% BUCA KUYULARI; 0,6%
SÜRDÜRÜLEBİLİR SU YÖNETİMİNDE GELECEKTEKİ KAYNAKLARIMIZ NELERDİR? İZMİR KENTİ SU İHTİYAÇ PROJEKSİYONU
DEVAM EDEN İÇME SUYU PROJELERİMİZ Gördes Barajı 59 hm3/yıl Çağlayan Barajı 23,6 hm3/yıl ( Proje çalışmaları devam etmektedir. ) Başlamış Barajı 42 hm3/yıl ( Planlama çalışmaları devam etmektedir. ) Düvertepe Barajı 89 hm3/yıl (Master Planı tamamlanmıştır.) TOPLAM 213,6 hm3/yıl
İsale Hattı 1.Kısım 35,5 km Saruhanlı Sarıkız Arıtma Tesisi 2.Kısım Başlangıcı 35+245 Gördes Barajı Gölmarmara MANİSA İsale Hattı 2.Kısım 63 km izmir Bornova T10 Su Deposu Tünel Girişi 98+026 Tünel (2105 m) Turgutlu Çambel Pompa İstasyonu 77+507 Çambel Depo 78+537 Kavaklıdere Arıtma Tesisi Tünel Çıkışı 2.Kısım Sonu 100+131 Kemalpaşa 34
35
36
DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ve DSİ 2. Bölge Müdürlüğü YERALTI ve YERÜSTÜ suyu kaynaklarını İÇME VE KULLANMA SUYU olarak toplumun hizmetine sunmaktadır ve sunmaya devam edecektir.