YATIRIM PROJELERİ VE YÖNETİMİ DERS 7 YATIRIM PROJELERİNİN HAZIRLANMASI (TEKNİK ETÜD) -2015- (7)
TEKNİK ETÜDÜN AMAÇLARI Teknik etüdün yapılmasındaki amaç, projenin toplam yatırım tutarının, bir başka deyişle proje maliyetinin doğru olarak saptanmasının yanı sıra kuruluş yeri, üretim tekniği, kapasite, yönetim, faydalı ömür, çevreye etki, uygulama planı gibi projenin hayati noktalarını incelemek ve değerlendirmektir. Sanayi tesisleri için işletme gelir ve giderleri ile işletme sermayesi ihtiyacının belirlenmesi de teknik değerlendirmenin konusudur
Proje İle İlgili Ön Etütler Mamule ilişkin genel bilgiler ve özelliklerinin belirlenmesi Projenin kurulacağı alanın zemin etüdleri ve raporlarının alınması. Hammadde etütlerinin yapılarak rezervlerinin tahmin edilmesi. Enerji, su ve ulaştırma olanaklarının etüdü. Laboratuar testlerinin yapılmasıdır.
Projenin Ürünleri ve Yan Ürünlerine İlişkin Etüdler Araştırmanın bu kısmında üretilecek mamul dizaynının üzerinde durulur ve tüketicilerin istediği özellikle mal üretilmesi için gereken çalışmalar yapılır. İhtiyaç duyulan ürünler, çeşitli nitelikte ve miktarlarda olabilir. Ürünlerin çeşidi ve boyutuna göre, araştırma ve çalışmalar yapılır. Ayrıca her girdi (üretim faktörü) ve çıktı (ürün-yan ürün)maksimum derecede değerlendirilir.
Üretim Yöntemi İle İlgili Etütler Amaç en az emek ve sermaye ile en fazla üretim elde etmek olduğuna göre, proje yöneticisi, bu etüd ile rasyonel, rantabl ve güvenli olanını seçmek için analizler yapar. Öte yandan üretim konusunu etkileyen çeşitli faktörler de belirlenir. Bu faktörler; Üretim biçimi (tek, seri, kitle üretimleri), Ağırlık verilecek üretim faktörü (emek, sermaye), Yöntemin risk derecesi (tehlikeli ve zararlı), Yan ürünlerin değerlendirilme derecesi, Deşe ve artıkların derecesi, Ürünün kalitesi,
Üretim Yöntemi İle İlgili Etütler (Devam) Gerekli arazi ve binanın büyüklüğü, Teknik gelişmeler yanında ele alınan projenin durumu, Lisans şartları, ilgili işletmenin kontrol ve onayı, Yöntemin güvenlik durumu, Yöntem sahibi işletmenin vereceği güvence, Tamamlama süresi, Rantabilite durumu vb.
Makine ve Donatımla İlgili Etütler Makine ve donatımla ilgili etütlerde ekonomik, teknik, sosyolojik ve politik faktörler ile finansal faktörler üzerinde durulur. Bunlara ek olarak aşağıdaki faktörler üzerinde de durulur: Makine ve donatımın nereden tedarik edileceği ve özellikleri, Tedarik maliyetlerinin ne olacağı (FOB ve CIF değerleri), Tesis ve montaj hattı ve maliyetleri, Yerleşeceği alanın hacmi ve ağırlık durumu, Yedek parça, onarım ve bakım maliyetleri, mekanizasyon derecesi, Kullanım kolaylığı, dayanıklılığı ve diğerlerine üstünlüğü, Garanti süreleri, sözleşme ve şartname örnekleri, Teknolojik gelişmedeki yeri ve istihdama etkisi, İşletme maliyetleridir.
Arazi, Bina ve İnşaatla İlgili Etütler Arazi, bina ve inşaatla ilgili etütler de, proje hazırlama ve uygulamalarda önemli yeri bulunan işletme faaliyetleridir. Arazi, bina ve inşaatla ilgili etütleri iki kısımda inceleyebiliriz; Arazi Etütleri Doğal Faktörler Ekonomik Faktörler Hukuki, Siyasi ve Sosyal Faktörler Bina ve İnşaat Etütleri Hammadde ve Yardımcı Madde İle İlgili Etütler Personel İhtiyacı İle İlgili Etütler Yerleşme Planının Yapılması İş Akım Şemasının Düzenlenmesi ve Teknik Yardım Projenin Teknik Ömrü ve Termin Planı İle İlgili Etütler
Yapılacak Yatırımın Tamamıyla İlgili İnşaat Faktörleri: Zeminin cinsi, su seviyesi ve temel durumu, Bağlantı yolları ve sınai yapıların durumu, İskele, istasyon ve demiryolu bağlantısı, Arazi topografyasının konumuna uygun olup olmadığı, Kullanıma ilişkin suyun depolanma durumu (bent veya baraj), Artıkların atılması ve imha edilmesi, Arazi düzenlemesine gerek olup olmadığı, Otopark alanları, iş yollan ve drenaj durumu, Çevreleme tesisleri ve maliyetleridir.
Personel ihtiyaçlarına ilişkin etütler aşağıdaki sıraya göre yapılır: Üretim miktarı ve yöntemi, Personelin özellikleri, Personelin ücret veya maaşları, Personelin sosyal sorunları, Sendika faaliyetleri, Personel teminindeki güçlük, Personelin eğitimi, Rakip işletmelerin personel politikaları dikkate alınır.
Şekil 5.5: Gaz Türbin Fabrikasına Ait Yerleşme Planı (Tipik Yerleşim Planı)
Şekil 5.6: Gaz Türbin Fabrikasına Ait Yerleşme Planı (Yandan Görünüş) Kaynak: http://www.kawasaki-gasturbine.de/index.html
Şekil 5.7: Migros KFC İçin Geliştirilen Yerleşim Planı
1. Biscuit makinası 10. Açık kızartıcı 2. Biscuit hazırlama masası 11. Ocak 3. Soğuk dolap 12. Unlama sehbası 4. Zayiat kutusu 13. Evye 5. Patates ısıtıcısı 14. Mikser 6. Patates kızartıcısı 15. Upright (dikey muhafaza kabini) 7. Patates bekleme kabini 16. Coleslaw makinası 8. 8 baş fırın 17. Kola kuleleri 9. 4 baş fırın 18. Mısır pişiricisi
Şekil 5.8: TÜPRAŞ Kırıkkale Rafinerisi Akım Şeması (Örnek 1)
Şekil 5.11: Termo PVC Ayakkabı Tabanı Üretimi Yatırım Termin Planı 1. YIL 2. YIL Faaliyetler 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 11 12 Etüt proje teşvik Belgesi alınması Arazinin alınması ve inşaat işleri * * * * * Tesis İşleri * * * * İç ve dış siparişler * * * Montaj * * Personel Eğitimi * Deneme Çalışmaları İşletmeye Alma * *