Makro Tahmin Güncelleme Eylül 2017
2017 yılına ait baz senaryomuzu güncelledik 1 Küresel Görünüm FED ABD 10 yıllık faizi 2.25% 2017 Baz Senaryo Kademeli ve ölçülü faiz artışı FED Politika Faizi %1.00-1.25% ECB ABD Büyümesi 2.2% AB İktisadi Görünüm AB Büyümesi 1.9% Petrol Fiyatı (Ortalama) 53 Euro-Dolar Paritesi 1.20 Jeopolitik Riskler Genişleyici para politikasına devam (QE) Ilımlı büyüme İŞİD, Musul, Suriye-Rusya ve İran'ın dahil olduğu bölgesel risk Türkiye 2016 2017 Baz Senaryo Büyüme 3.2% 5.1% Cari açık/gsyh 3.8% 4.5% Enflasyon (yıl sonu) 8.5% 9.4% Dolar/TL 3.53 3.54 Para Piyasası Faizi 8.30 11.80 Faiz Dışı Fazla (% GSYH) 1.1-0.1 10 Yıllık Gösterge Tahvil 11.4 10.5 Uluslararası cephede, ekonomideki yavaşlamaya, zayıf enflasyon verilerine paralel Fed in yıl sonuna kadar ilave faiz artışı yapmamasını ve bilançosunu daraltmaya 2018 de (ilk çeyrek) başlamasını bekliyoruz. Avrupa cephesinde, büyüme ve enflasyon görünümündeki düzelme, seçimlerden mevcut politikaları değiştirecek sonuçların çıkmaması Avrupa Merkez Bankası nın (AMB) para politikasında normalleşmeye daha erken başlamasını destekliyor (2018 üçüncü çeyrek). ABD ve Avrupa arasındaki büyüme, enflasyon ve uzun vadeli faiz farklılığının daralması Avro yu destekliyor. Bu nedenle Avro/Dolar paritesi tahminini 1,10 dan 1,20 ye güncelledik. Ek olarak Gelişmekte Olan Ülkelere yönelik risk iştahının canlı kalması ve yurtiçinde enflasyon görünümü nedeniyle Merkez Bankası nın sıkı parasal duruşunu koruması TL yi destekliyor. Ancak döviz piyasasının halen kırılgan bir zeminde olduğu kanısındayız. Tüm bu gelişmeler ışığında yıl sonu Dolar/TL tahminimiz 3,76 dan 3,54 e çektik. Teşvik paketlerinin tüketimi desteklemesi, ihracattaki güçlü seyir ve artan kamu harcamalarının desteği yılın ilk yarısında büyümeyi destekledi. Öncü göstergeler üçüncü çeyrekte iktisadi faaliyetteki canlanmanın güçlenerek devam ettiğine işaret ediyor. Bu nedenle %4,5 olan yıllık büyüme tahminimizi %5,1 e yükselttik. İktisadi faaliyetteki canlanma ve gıda fiyatlarındaki düzeltmenin sınırlı olması enflasyonun yüksek kalmasına neden olacak. Yıl sonu tahminimizi %9,4 te tutuyoruz. Ortalama enflasyon beklentimiz ise %10,7 seviyesinde. Daha kötümser bir senaryoyu tetikleyebilecek unsurlar: Fed in para politikasını öngörülenden daha hızlı ve daha sert normalleştirmesi, jeopolitik risklerin artması, başkanlık sistemine erken geçmek için 2019 seçimlerinin öne çekilmesi. Daha iyimser bir senaryoyu tetikleyebilecek unsurlar: Gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye girişlerinin artması, yapısal reformlarda atılacak somut adımlar.
Üçüncü çeyrekteki güçlü seyir yıllık büyümeyi yukarı çekecek Talep Bileşenlerine Göre Büyüme Gelişmekte Olan Ülkelerde Büyüme 2012 2013 2014 2015 2016 2017T 2018T 9.5 Özel Tüketim 3.2 7.9 3.0 5.4 3.7 3.4 3.0 7.5 2018 2017 2016 Kamu Tüketimi 6.8 8.0 3.1 3.9 9.5 1.5 3.0 5.5 3.5 Yatırım 2.7 13.8 5.1 9.3 2.2 6.6 4.5 1.5 İhracat 17.6 3.7 10.8 4.3-1.9 9.8 7.5-0.5 İthalat 2.7 10.2 1.7 1.7 3.7 3.0 4.0-2.5 GSYH 4.8 8.5 5.2 6.1 3.2 5.1 4.5-4.5 2 Kaynak: TÜİK, İŞ Yatırım Kaynak: Bloomberg, İş Yatırım Türkiye ekonomisi yılın ilk yarısında özel tüketim, ihracat ve toplam yatırımlardan gelen katkı ile %5,1 lik bir büyüme kaydetti. Bu durum iktisadi faaliyeti desteklemek adına atılan adımların etkili olduğunu gösteriyor. Öncü göstergeler yılın üçüncü çeyreğinde büyümenin daha da hızlanacağına işaret ediyor. Büyümeye katkı sağlayan ana unsurlar: (i) vergi teşviklerinin tüketimi desteklemeye devam etmesi, (ii) Kredi Garanti Fonu nun katkısı, (iii) sıkı parasal duruş sayesinde TL oynaklığında görülen düşüşün güven ortamını iyileştirmesi, (iv) genişleyici mali politikaların devam eden etkisi (v) ihracattaki güçlü seyir (iv) başarısız darbe girişimi nedeniyle geçen yıl üçüncü çeyrekte ekonominin daralmasının getirdiği düşük baz etkisi. Öte yandan, yeni seride henüz yatırımlarda kamu-özel ayrımını göremiyoruz. Eldeki verilerden çıkardığımız sonuç yatırımlardaki toparlanmada inşaat grubunun önemli destek sağladığı. İnşaatın aksine makine-teçhizat yatırımlarının ilk çeyrekte olduğu gibi daralmaya devam etmesi olumsuz bir gelişme. Bankacılık sektörünün artan fonlama ihtiyacı ve sıkı parasal duruşun mevduat ve kredi faizlerine yansıması, nedeniyle yatırım cephesinde inşaat haricinde kayda değer bir toparlanma beklemiyoruz. İlk yarıdaki güçlü seyir ve iktisadi faaliyetteki canlanmanın üçüncü çeyrekte güçlenerek devam edeceği beklentisi ile bu yıla ait büyüme beklentimizi %4,5 ten %5,1 e yükselttik. Gelecek yıla ait tahminimizi de %4,2 den %4,5 e çektik. Gelecek yıla ait büyüme görünümü Gelişmekte Olan Ülkelere yönelik sermaye girişinin seyrine ve yurt içinde genişleyici maliye politikaların devam edip etmeyeceğine bağlı.
Şub 15 May 15 Ağu 15 Kas 15 Şub 16 May 16 Ağu 16 Kas 16 Şub 17 May 17 Ağu 17 Enflasyon sol şeritte kalacak Yıllık Enflasyonun Patikası 12.0% 11.0% 10.0% 9.0% 8.0% 7.0% 6.0% 5.0% 4.0% Çekirdek Enflasyon ve Beklentiler 13.5% 12.5% 11.5% 10.5% 9.5% 8.5% 7.5% 6.5% 5.5% 3 10.0% 9.5% 9.0% 8.5% 8.0% 7.5% 7.0% 6.5% 6.0% Yıllık Enflasyon* Yılsonu Enflasyon Hedefi TCMB Yılsonu Tahmini Kaynak: TÜİK *Eylül itibariyle İş Yatırım tahmini C endeksi* Yıllık Enflasyon Enflasyon beklentisi (sağ) Kaynak: TÜİK *Enerji, gıda, alkollü/alkolsüz içecekler, tütün ve altın hariç TÜFE Gıda fiyatlarının yüksek ve oynak seyretmesi, kur geçişkenliğinin devam eden gecikmeli etkisi, yıl başında yapılan vergi ayarlamaları (otomotiv sektörü) ve güçlü büyüme yılın ilk 8 ayında enflasyonun yüksek seyretmesine neden oldu. Hesaplamalarımıza göre yıllık enflasyon Aralık ayına kadar çift hanede kalacak. Baz etkisi ile birlikte yılı tek hanede kapatacak. Yılın kalanında enflasyonun sol şeritte kalmasına neden olacak faktörler: (i) gıda fiyatlarındaki düzeltmenin beklentimize göre sınırlı olması (ii) iktisadi faaliyetteki canlanmanın talep kanalıyla fiyatları etkilemesi. Bu nedenlerle yıl sonu tahminimiz %9,4 te, ortalama enflasyon beklentimizi ise %10,7 seviyesinde bulunuyor. TL yi destekleyici küresel ortama rağmen yıllık enflasyonun ve çekirdek göstergelerin yüksek olması Merkez Bankası nı sıkı duruşu korumaya itiyor. Ayrıca yüksek enflasyon ve artan kamu borçlanma ihtiyacının tahvil faizleri üzerinde baskı yaratacağını düşünüyoruz. Bu nedenle yıl sonu 10 yıllık tahvil faizi beklentisini %10,5 de koruyoruz. Hesaplamalarımıza göre TL deki değer kaybının sona ermesi ve baz etkisi nedeniyle gelecek yıl enflasyon %8 e gerileyecek.
Enflasyon görünümü nedeniyle Merkez sıkı duruşunu koruyacak GOÜ lerde Enflasyon, Faiz ve Büyüme 4 Nominal para politikası faizi (%) Nominal 10 yıllık tahvil faizi (%) Reel faiz oranı (para politikası faizine göre,%) Reel faiz oranı (10 yıllık tahvil faizine göre,%) Yıllık Enflasyon (Ağustos 2017,%) Son 1 yılda yıllık enflasyondaki degisim (yüzde puan) 2016 Büyümesi (%) 2017 Büyüme Beklentisi (%) Son 1 yılda politika faizindeki değişim (baz puan) Brezilya 8.3 9.7 4.5 4.5 2.5-6.5-3.6 0.5-600 Endonezya 4.5 6.4 0.3 2.2 3.8 1.0 5.0 5.2-75 Hindistan 6.0 6.4 2.4 2.8 2.4-3.7 8.0 7.3-50 Rusya 9.0 7.5 4.6 3.2 3.3-3.6-0.2 1.5-150 G.Afrika 6.8 8.4 1.3 2.2 4.6-1.4 0.3 0.7-25 Türkiye 12.0 10.4 2.4 2.5 10.4 2.3 2.9 4.5 411 Meksika 7.0 6.7 1.1 2.9 6.4 3.8 2.3 2.1 275 Kaynak: TCMB, Bloomberg 10 yıllık tahvil reel faizi hesaplanırken 10 yıllık başa baş enflasyon oranları kullanılmıştır * Hindistan ve Güney Afrika için Temmuz enflasyonu Yılın kalanında Fed in faiz artışı yapmayacağı ve önümüzdeki dönemde finansal koşullardaki sıkılaşmanın sınırlı olacağı beklentisi gelişmekte olan ekonomiler için bir fırsat penceresi yaratmaya devam ediyor. Büyümesi yavaşlayan ve enflasyon sorunu olmayan gelişmekte olan merkez bankaları (Rusya, Brezilya, Hindistan, Güney Afrika, Endonezya) bu fırsatı kullanarak para politikasını gevşetiyor. Bozuk dış dengesi ve yüksek enflasyonu ile gelişmekte olan ülkelerden olumsuz ayrışmamız Merkez Bankası nı faizleri yüksek tutmaya zorluyor. Ayrıca, olası bir faiz indirimi hava tersine döndüğünde Türk lirasının değer kaybını hızlandırarak şirketlerin borç dinamiklerinin bozulmasına ve enflasyonun yüksek seyretmesine neden olabilir. Tüm bu gelişmeleri dikkate alarak yılın kalanında TCMB nin sıkı duruşunu korumasını bekliyoruz. Baz senaryomuza göre gelecek yıl (ikinci çeyrek itibariyle) enflasyondaki gerilemeye bağlı olarak TCMB parasal duruşunda kısmı bir gevşemeye gidecek. Emsallerinin faiz indirdiği bir ortamda TCMB nin sıkı duruşunu koruması TL cinsi varlıklar adına iyi haber. Türkiye gelişmekte olan ülkeler liginde en yüksek gecelik nominal faizi veren ülkeler arasında yer alıyor. Bu durum küresel risk iştahında bozulma olmadığı sürece Türk lirası cinsi varlıklara yönelik ilgiyi canlı tutuyor ve TL nin görece oynaklığını azaltıyor.
Makro Tahminler 5 2015 2016 2017E 2018E 2019E 2020E 2021E 2022E 2023E 2024E 2025E 2026E 2027E GSYH büyüme, % 6.1 3.2 5.1 4.5 4.5 4.5 4.5 4.5 4.5 4.0 4.0 4.0 4.0 GSYH (milyar TL) 2,339 2,609 3,035 3,432 3,873 4,351 4,865 5,439 6,082 6,768 7,532 8,381 9,327 GSYH (milyar dolar) 862 863 850 942 996 1,042 1,096 1,162 1,232 1,299 1,370 1,445 1,524 Kişi Başına Gelir (GSYH, dolar) 11,019 10,883 10,614 11,650 12,197 12,633 13,178 13,844 14,547 15,216 15,919 16,658 17,434 TÜFE (yıl sonu), % 8.8 8.5 9.4 8.0 8.0 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 TÜFE (ortalama), % 7.7 7.8 10.7 8.2 8.0 7.5 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 Cari Açık (milyar dolar) 32 33 38 44 50 52 55 58 55 58 62 58 61 Cari Açık / GSYH (milyar dolar) 3.7 3.8 4.5 4.7 5.0 5.0 5.0 5.0 4.5 4.5 4.5 4.0 4.0 TL/Dolar (yıl sonu) 2.91 3.53 3.54 3.74 4.04 4.32 4.56 4.81 5.07 5.35 5.64 5.95 6.28 TL/Dolar (ortalama) 2.72 3.02 3.57 3.64 3.89 4.18 4.44 4.68 4.94 5.21 5.50 5.80 6.12 TL/Euro (yıl sonu) 3.18 3.69 4.25 4.49 4.64 4.75 5.01 5.29 5.58 5.88 6.21 6.55 6.91 TL/Euro (ortalama) 3.02 3.34 4.04 4.37 4.56 4.70 4.88 5.15 5.43 5.73 6.05 6.38 6.73 Sepet (yıl sonu) 3.04 3.61 3.90 4.11 4.34 4.53 4.78 5.05 5.32 5.62 5.93 6.25 6.60 Sepet (ortalama) 2.87 3.18 3.81 4.01 4.23 4.44 4.66 4.92 5.19 5.47 5.77 6.09 6.42 Avro/Dolar (yıl sonu) 1.09 1.05 1.20 1.20 1.15 1.10 1.10 1.10 1.10 1.10 1.10 1.10 1.10 Avro/Dolar (ortalama) 1.11 1.11 1.13 1.20 1.18 1.13 1.10 1.10 1.10 1.10 1.10 1.10 1.10 Para Piyasası Faizi, % 10.3 8.3 11.8 10.5 10.0 9.0 8.5 8.5 8.5 8.5 8.5 8.5 8.5 Gösterge 10 yıllık TL tahvil faizi 10.7 11.4 10.5 10.0 10.0 9.5 9.5 9.5 9.5 9.5 9.5 9.5 9.5 30 yıllık Dolar cinsi Eurobond faizi 5.7 6.7 6.0 6.0 6.0 6.0 6.0 6.0 6.0 6.0 6.0 6.0 6.0 Not Tüketim büyümesi, % 5.4 3.7 3.4 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 İhracat Büyümesi 4.2-1.9 9.8 7.5 6.0 6.0 5.0 4.5 4.5 4.5 4.5 4.5 4.5 Nüfus 78.2 79.3 80.1 80.9 81.7 82.4 83.2 83.9 84.7 85.4 86.1 86.8 87.4