Q-BIZ İŞ ZEKASI PLATFORMU KULLANIM KILAVUZU 1
İçindekiler 1. Q-BIZ IŞ ZEKASI PLATFORMU NEDİR?... 3 1.1. Nasıl çalışır?... 3 2. Q-BIZ e giriş... 3 2.1. Yeni rapor... 6 2.1.1. Rapor kaynakları nelerdir?... 6 2.2. Rapor dizayn ekranı... 9 2.3. Hesap sahaları... 14 2.3.1. Temel hesap sahası... 14 2.3.2. Grup hesap sahası... 15 2.3.3. Alt sorgu sahası... 15 2.3.4. Veri tabanı fonksiyon sahası... 18 2.3.5. Ön değer sorgu sahası... 18 2.3.6. Koşullu renklendir sahası (Liste Rapor)... 19 2.3.7. Sonuç seti geldiğinde hesap sahası (Formül hesap sahası)... 19 2.3.8. Pivot toplam değişimi hesap sahası... 20 2.3.9. Dataset getir özelliği... 21 2.4. Rapor sonuç ekranı... 22 2.5. Rapor sekmeleri... 25 2.5.1. Liste görünüm... 25 2.5.2. Pivot görünüm... 29 2.5.3. 3D grafik görünüm... 33 2.5.4. Grafik görünüm... 37 2.5.5. Gösterge görünüm... 39 2.5.6. Zengin metin görünüm... 42 2.6. Q-BIZ ayarları... 43 2.6.1. Rapor kategorileri... 44 2.6.2. Rapor yetkileri... 44 2.6.3. Rapor kopyalama... 47 2.6.4. Şifre belirle... 48 2.6.5. Sorgu izleme penceresi... 49 2.6.6. Kaynak takma adları... 49 2.7. Q-BIZ VIEWER ayarları... 50 2.7.1. Referans rapor... 50 2.7.2. Referans rapor yetkileri... 52 2.7.3. Referans rapor kategorileri... 53 2.7.4. Yerleşim düzenleyici... 54 2.7.5. Konsolide referans rapor... 55 2.7.6. Dashboard (Gösterge paneli)... 57 2.8. Kullanıcı Menüsü... 60 2
1. Q-BIZ IŞ ZEKASI PLATFORMU NEDİR? Q-Biz iş zekası platformu bir iş zekası yazılımıdır. Bir firmadaki oluşan tüm verilerden anlamlı sonuçlar içeren raporlar oluşturabilmek amacıyla kullanılmaktadır. Kısacası bir raporlama ve analiz yazılımı denilebilir. 1.1. Nasıl çalışır? Q-Biz iş zekası Portal ile çalışmaktadır. Soket teknolojisi yardımıyla Q-Biz e erişim sağlanmaktadır. Ağ üzerinde sürekli çalışır durumda olan Portal ile tüm şirketin departmanları Q-Biz e ister ofis içinde ister ofis dışında erişim sağlayabilirler. 2. Q-BIZ e giriş Q-Biz e giriş yapabilmek için öncesinde bir kullanıcı adı ve şifre belirlenmektedir. Q-Biz kısa yoluna tıkladığımızda karşımıza aşağıdaki pencere açılmaktadır. 3
Q-Biz e giriş yapıldıktan sonra, aşağıdaki ekran karşımıza gelmektedir. 4
5
2.1. Yeni rapor Q-Biz e giriş yaptıktan sonra karşımıza gelen boş ekranda Yeni sekmesinden Rapor seçeneğini seçersek, yeni bir rapor oluşturabiliriz. 2.1.1. Rapor kaynakları nelerdir? Rapor oluştururken, rapor kaynakları karşımıza gelmektedir. Rapor kaynakları 3 e ayrılmaktadır. Tablo Görünüm Veri Kümesi 6
Raporlarda tablo ve görünüm haricinde veri kümeleri de rapor kaynağı olarak kullanılabilmektedir. Veri kümeleri Profiler ile kullanıcının önceden hazırlayabildiği yapılardır. Hepimiz biliyoruz ki, görünümler bize kısıtlı alanlar sunmaktadır. Görünümün içerisinde 10 tablodaki tüm sahaları getirmek çok uğraştırıcı olacaktır. Veri kümeleri bu dezavantajı avantaja çevirmektedir. Tablo ve görünümlerin aralarındaki ilişkilere göre birleştirilmesi ile oluşturulurlar. İstenirse ileride veri kümelerine yeni bir tablo ekleme ya da çıkarma işlemleri de yapılabilir. Yani tamamen kullanıcının kullanımına açıktır. 7
Rapor kaynağını seçtikten sonra, rapora hangi sekme biçimi ile başlayacağımızı seçmemiz gerekir. 8
2.2. Rapor dizayn ekranı Yeni bir rapor oluşturduğumuzda karşımıza rapor dizayn ekranı gelmektedir. Rapor dizayn ekranında sahalarımızı, filtre ve gruplama seçeneklerimizi düzenleyebileceğiz. Kısacası bir raporun tüm düzenlemesini burada yapacağız. 9
Rapor dizayn ekranında üst kısımdaki butonların işlevleri şu şekildedir; Kaydet butonu raporu kayıtlı hale getirmenizi sağlar. Sil butonu ile sadece raporu oluşturan kişi raporu silebilir. Arşivle butonu ile raporu arşivleyebiliriz. Göster tüm kayıtlar, 10, 500, 1500 gibi değerler ile ilk 10 kaydı ya da tüm kayıtları listelemeyi sağlar. Raporu dizayn ederken, sürekli tüm kayıtlar yerine ilk 10 kayıt için çalıştırabiliriz. Ön uyarı butonu ile rapor çalışırken bize bir uyarı verilebilmektedir. Künye ile raporu kimin oluşturduğu, rapor adının ne olduğu gibi rapora ilişkin detay bilgiler görülmektedir. Rapor dizayn ekranında sahaların bazı özellikleri görülebilir ve ayarlanabilir. 10
Saha adı rapora eklenmiş olan sahanın adını göstermektedir. Saha tipi sahanın tipini göstermektedir. Görünür özelliği ise o sahanın rapora gelip gelmeyeceğini ayarlamaktadır. Basamak özelliği ise tamsayı ve ondalık sayılarda sıfırdan sonra kaç basamak geleceğini ayarlamak için kullanılmaktadır. Simge özelliği ile sahaların rapor sonuç ekranında simge ile beraber gelmesini sağlamaktadır. Filtre özelliği ile sahaları filtreleyebiliriz. Herhangi bir sahanın filtre özelliğini seçersek, filtreler ekranı aktif olmaktadır. 11
Filtreleme seçenekleri aşağıdaki gibidir. 12
Grup özelliği raporu gruplamaya ve kümülatif şekilde raporu görmeyi sağlar. Sql deki group by gibi düşünülebilir. Sırala özelliği ile bir sahanın değerlerini artan ya da azalan sıralayabiliriz. Yasla özelliği ile bir sahanın içeriğini sağa, sola ya da ortaya yerleştirebiliriz. 13
2.3. Hesap sahaları Q-Biz ile tablo veya görünümlerdeki sahaların haricinde bir takım sorgularla sahalar yaratılabilir. İlk olarak sorgu cümlesinde oluşturulan hesap sahalarını inceleyeceğiz. Temel hesap sahası Grup hesap sahası Alt sorgu sahası Veri tabanı fonksiyon sahası Ön değer sorgu sahası Koşullu renklendir sahası (Liste Rapor) 2.3.1. Temel hesap sahası Temel hesap sahası ile aritmetik işlemleri kullanabiliriz. Örnekte bakiye adlı bir temel hesap sahası oluşturulmuştur. 14
2.3.2. Grup hesap sahası Grup hesap sahası ile grup raporlarda kümüle olarak elde edebiliriz. Örneğin bir raporu cari koduna göre gruplamışsak, aşağıdaki kod bize her carinin toplam borcunu getirecektir. Grup hesap sahalarının içinde kümeleme fonksiyonları kullanılmaktadır. 2.3.3. Alt sorgu sahası Alt sorgu sahaları ile iç içe sorgular oluşturulabilir. 15
Sorgu sihirbazını seçtiğimizde ekran aşağıdaki gibidir. Alt toplam ile bir SQL sorgusunun sadece Select ve From cümleciği gelmektedir. 16
Yürüyen bakiye ile Select, From ve Where cümleciği gelmektedir. 17
2.3.4. Veri tabanı fonksiyon sahası Veri tabanı fonksiyon sahası ile veri tabanındaki fonksiyonları kullanabiliriz. P2PDateType fonksiyonu ile 2013-01-31 şeklinde olan bir tarihi 31.01.2013 haline getirebiliriz. P2PDatetimeToDate fonksiyonu ile tarih içerisindeki saat kısmını kırpabiliriz. 2.3.5. Ön değer sorgu sahası 18
2.3.6. Koşullu renklendir sahası (Liste Rapor) Belirli bir koşula göre satırların renklendirilmesini sağlayan saha çeşididir. 2.3.7. Sonuç seti geldiğinde hesap sahası (Formül hesap sahası) Sonuç seti geldiğinde hesap sahası, veriler rapor sonuç ekranına geldikten sonra hesaplanmaktadır. Rapor sonuç ekranında formülde geçen sahalar yer almıyorsa, sonuç gelmeyecektir. 19
2.3.8. Pivot toplam değişimi hesap sahası Pivot toplam değişimi ile istenilen bir sahanın sütun bazında fark ve yüzdelerini almayı sağlar. Bakiye sahasının Ocak Şubat arasında farkını getirmektedir. Hesap sahası oluşturma ekranında aşağıdaki şekilde işlevleri kullanabilirsiniz. 20
2.3.9. Dataset getir özelliği Yeni eklenen bir özellik olan Dataset Getir ile yeni bir saha eklenebilir. Bu saha ile veri tabanında Q-Biz üzerinden bir fonksiyon oluşturulabilir. Bir örnek ile inceleyelim. TBLCASABIT tablosundan bir rapor açalım. Rapora cari kod eklenir. Sonra alt sorgu ile toplam alacak miktarını değil de, alacak hareketlerini detaylı olarak alabilmek için bu özellik kullanılır. Cari kodların altında o carilere ait alacak detayları listelenecektir. Bunun için aşağıdaki işlemler yapılır. Dataset getir seçildiğinde, aşağıdaki ekrana ulaşılır. Fonksiyon adı: veri tabanına create edilecek kullanıcı tanımlı SQL fonksiyon ismidir. Kullanıcı belirler. Bakılacak tablo: Hangi tablo veya view dan veri çekilecekse buraya girilir. Dönecek saha: Bu alana Bakılacak tablo dan getirilecek veri için istenilen isim, formül vs. girilir. Koşul: Bakılacak tablo dan getirilecek kayıtlar için kısıt bu alanda belirlenir. Eğer rapor kaynağından bir veya daha fazla saha ile eşitleme yapılacaksa, <PARAM1>, <PARAM2>. değişkenler kullanılabilir. Değişkenler: Koşul alanında kullanılan değişkenlerin, rapor kaynağındaki hangi sahayı işaret ettiği burada belirtilir. Birden fazla değişken varsa virgül ile ayrılarak tanımlanır. <PARAM1> = TBL 1.CARI_KOD, <PARAM2> = TBL 1.CARI_GCKOD,. 21
2.4. Rapor sonuç ekranı Rapor sonuç ekranı dizayn edilebilir bir ekrandır. 22
Eğer kullanıcı olarak yönetici yetkisine sahipseniz, oluşturduğunuz raporu diğer şirket-dönemlere kopyalamadan anında diğer şirket-dönemlerde çalıştırabilirsiniz. Eğer liste yada pivot görünümde herhangi bir kırılım varsa, kırılımları daraltıp genişletmek için rapor sonuç ekranında bu butonlar kullanılmaktadır. 23
24
2.5. Rapor sekmeleri Rapora yeni bir sekme eklemek için, aşağıdaki gibi yapılır. Daha sonrası sekme adı ve biçimini seçmemiz gerekmektedir. 2.5.1. Liste görünüm 25
Yukarıdaki listede cariler illerine göre gruplanmıştır. Cari illeri kırılım olarak gelmektedir. Aynı zamanda koşullu renklendir hesap sahası ile liste görünümde bazı satırlar renkli gelmektedir. 26
Sahaların içeriği ve toplam kısmı için aşağıdaki pencereden stil ayarlanır. Diğer özellikler de aynı şekilde kullanılabilir. 27
Grup kutusu, filtre kutusu ya da kılavuz çizgilerinin görülüp görülmemesi için seçebiliriz. Başlıkları otomatik genişlet seçeneği ile saha adı uzun olan sahaların başlıklarının alt satıra inmesini sağlayabiliriz. Satırları otomatik genişlet seçeneği ile sahanın içeriği uzun olduğu durumlarda, satırları alta indirmek için kullanılır. Alt toplam seçeneği en alttaki toplamların görülüp görülmemesini seçmemizi sağlar. 28
Grup toplam seçeneği ile verilen kırılımlara göre grup toplamın alınıp alınmayacağını seçebiliriz. 2.5.2. Pivot görünüm Pivot görünüm ile satır alanındaki değerlere göre veri alanında kümüle değerler gelmektedir. Pivotta herhangi bir sütuna sağ tıklanırsa, aşağıdaki pencere gelmektedir. Pivot stilleri ile pivota stil verilebilir. Aşağıdaki bir örnek görülmektedir. 29
Görünüm kısmında sütun, veri, satır ve veri alanının görülüp görülmeyeceği seçilir. Toplamlar kısmında aşağıdaki seçenekler seçilebilir. 30
Toplamların korunumu ile genel toplam kısmını satır alanının en soluna getirebiliriz. Toplamların korunumu Yakın yapılarak genel toplam en sola alınmıştır. Rapor sonuç ekranında istenilen sahada süzme işlemi yapılabilir. 31
Sütun, veri veya satır alanındaki bir sahaya sağ tıklandığı zaman aşağıdaki pencere gelmektedir. Stil ve görüntü biçimi ayarları yapılmaktadır. İstenirse bazı sahaların görüntü biçimi değiştirilebilir. 32
2.5.3. 3D grafik görünüm 3D grafik görünümün diğer grafikten farklı birkaç özelliği vardır. 3 boyutlu olması da ana özelliğidir. Aşağıdaki saha seçiciden seriler olarak bakiye seçilmiştir. Yani grafikte göreceğimiz değer bakiyeye ait olacaktır. İstenirse alacak sağ dikeye, borç sol dikeye olarak ayarlanabilir. 33
Veri gruplarında cari ile ve cari ismi seçilmiştir. Böylece ilk başta iller bazında, illerin detayına girdiğimizde ise o ildeki carilerin bakiye bilgileri grafiğimizde görülecektir. Saha seçicide seçenekler sekmesine geldiğimizde ise grafiğin temasını değiştirebiliriz. 34
Bu görünüm özelliği gereği 3 boyutlu olduğu için, bu özelliği istek dahilinde seçebiliriz. Kolonların üzerindeki etiketlerin ayarları yapılabilir. 35
Kümeleme özelliği de 3D grafik görünümünde mevcuttur. Grup içerik sırası ile artan ya da azalan sıralama yapılabilir. Seri ismi istenirse gösterilebilir. 36
Çizgi içerik seçilirse, seçilen saha kolonların üzerinde çizgi olarak gelmektedir. Grafik türü sağ üst köşeden seçilebilir. 2.5.4. Grafik görünüm Grafik görünümün 3D özelliği yoktur. Normal grafik görünümündedir. 37
Veri grupları aşağıdan seçilir. Diğer ayarlar ise seçenekler sekmesinden ayarlanabilir. 38
2.5.5. Gösterge görünüm TBLCASABIT tablosundan bir rapor açılır. Rapora cari kodu, cari ismi ve cari ili eklenir. Her cariye ait toplam tahsilat alt sorgu ile getirilir. Tahsilat değerleri büyük 0 koşulu verilerek rapor sonuç ekranı alınır. 39
En küçük ve en büyük tahsilat değerine bakılarak min ve max değerleri ayarlanır. Min değeri için temel hesap sahası ile 100 girilir. Max değeri için ise temel hesap sahası ile 6000000 girilir. Gösterge sahası olarak tahsilat seçilir. Min sahası için min, max sahası için max seçilir. Kadranda yani göstergenin orta kısmında cari kodları görülecektir. Yukarıdan cari ismi seçildiğinde gösterge o carinin tahsilat değerine göre hareket edecektir. 40
Bu ayarlara göre gösterge aşağıdaki gibi olacaktır. 41
2.5.6. Zengin metin görünüm Zengin metin görünümü ile bazı değerler sözel olarak getirilebilir. 42
Eğer alt toplam kutucuğundaki değerin gelmesini istiyorsak veya cari iline göre kırılım verildiyse istenilen bir ilin toplam tahsilatını getirmesi için aşağıdaki kodlar kullanılır. 2.6. Q-BIZ ayarları Q-Biz ayarları ile birçok ayar düzenlenebilmektedir. Rapor kategorileri ve rapor izinleri Profiler dan da düzenlenebilmektedir. Eğer kullanıcının ara yüz yetkilerinde Q-Biz ayarlarından rapor kategorileri ve rapor izinlerine ulaşabilme yetkisi varsa, Q-Biz üzerinden de ayarlayabilir. 43
2.6.1. Rapor kategorileri Rapor kategorileri ile rapor ağacındaki kategoriler düzenlenebilmektedir. 2.6.2. Rapor yetkileri Rapor yetkileri ile raporların kimlere hangi detay izinler ile erişebileceklerini belirlememizi sağlamaktadır. Bir rapora hiç yetki verilmemişken, sağ tıklayıp izinler seçilirse, tanımlı izin yok hatası gelecektir. Bu yüzden öncelikle yapılması gereken kullanım izni vermektir. Kullanım izni verdikten sonra, detay izinler ayarlanabilir. 44
Şimdi kullanım izni verilir. 45
Kullanım izni verildikten sonra, detay izinleri ayarlayacağız. Detay izinler aşağıdaki pencereden seçilerek Tamam butonuna tıklanır. Sahipliği al seçeneği bir raporun sahipliğini almaya yarar. Raporu oluşturan kişi silebileceği için, raporu silebilmek için raporun sahipliğinin alınabilmesi gerekmektedir. 46
2.6.3. Rapor kopyalama Rapor kopyala ile bir dönemden diğer döneme rapor kopyalanabilmektedir. Tabii ki iki döneminde aktifleştirilmiş olması gerekir. Ayrıca raporun kopyalanacağı dönemde o raporun kaynağının aynı şekilde bulunması gerekiyor. Görüldüğü gibi iki dönemde aktifleştirilmiştir. 47
Rapor kopyalama ekranındaki değerler doldurulur. Ve rapor kopyalanır. Raporun hedefi ve nereye kopyalanacağı gibi bilgileri seçilmelidir. 2.6.4. Şifre belirle Şifre belirle ile var olan şifremizi değiştirebiliriz. 48
2.6.5. Sorgu izleme penceresi Sorgu izleme penceresi ile raporun SQL kodu izlenebilmektedir. 2.6.6. Kaynak takma adları Kaynak takma adlarının görülüp görülmeyeceği seçilebilir. 49
2.7. Q-BIZ VIEWER ayarları Q-Biz Viewer ayarları ile Viewer arayüzümüzdeki raporları düzenleyebiliriz. Q-Biz ve Viewer arasındaki farklara değinecek olursak, Q-Biz raporların tasarlandığı ekrandır. Aynı zamanda bilindiği gibi sonuç ekranı da tasarlanabilmektedir. Viewer ara yüzü ise sadece rapor listesi vardı. Dizayn edilebilir bir ekrandır. Sadece istenilen rapora tıklanır ve rapor çalıştırılır. Herhangi bir tasarım söz konusu değildir. Bu yüzden Q-Biz de tasarlanmış bir raporun Q-Biz Viewer ara yüzüne referans edilmesi gerekmektedir. Q-Biz Viewer da hem referans edilen raporlar görülebilmekte, hem de konsolide yani birleştirilmiş raporlar ile dashboardlar görülebilmektedir. 2.7.1. Referans rapor Q-Biz de oluşturulmuş bir raporu referans rapor haline getirmek için aşağıdaki pencereden referans rapor seçilir. 50
Açılan pencereden Yeni diyerek, yeni referans rapor oluşturulmaya başlanır. Hangi raporu referans almak isteyeceğimizi seçeriz. 51
Ardından bu raporun hangi şirket-dönemlerde çalıştırılacağını seçmemiz gerekir. Referans rapor özelliği gereği, birden çok döneme referans edilebilir ve rapor Q-Biz Viewer dan çalıştırılınca hangi dönem için raporu almak isteyeceğimizi sorar. Artık referans rapor tanımlanmıştır. Referans raporun Viewer da çalışması için yapılacak adımlar vardır. 1. Öncelikle Q-Biz de rapor oluşturulur. 2. Bu rapora rapor izni verilir. ( Q-Biz Ayarları) 3. Referans raporu tanımlanır. 4. Referans rapora referans rapor yetkisi verilir. (Q-Biz Viewer Ayarları) 2.7.2. Referans rapor yetkileri Referans raporumuz tanımlandığına göre, referans rapor yetkisi verilme aşamasına geçilebilir. 52
İstenilen kullanıcıya istenilen raporun istenilen dönemi için yetki verileceğine göre seçim yapılır ve yetki ver denir. 2.7.3. Referans rapor kategorileri Referans rapor kategorilerinden Q-Biz Viewer ara yüzündeki rapor kategorileri düzenlenir. 53
2.7.4. Yerleşim düzenleyici Referans raporun hangi kategoride yer alacağını belirlemek için yerleşim düzenleyici kullanılır. İstenilen rapor dahil edileceği kategorinin başlığı üzerine sürüklenir ve bırakılır. 54
2.7.5. Konsolide referans rapor Konsolide referans rapor bir raporun referans edilirken seçilen dönemlerden hangilerinin birleştirilerek bütün halde gösterileceğini seçmemizi sağlar. Birden fazla lokasyon, şirket ya da dönem birleştirilip konsolide rapor haline getirilebilir. Konsolide referans rapor seçilerek, Yeni butonuna tıklanır. 55
Ardından hangi dönemlerde konsolide edileceği seçilir. Q-Biz Viewer da referans rapor ve konsolide rapor aşağıdaki gibidir. 56
Referans raporu çalıştırınca, aşağıdaki ekran karşımıza gelecektir. O raporun hangi dönemde çalışacağını seçmemiz gerekir. 2.7.6. Dashboard (Gösterge paneli) Dashboard larda referans raporların, konsolide referans raporların farklı görünümlerini bir araya getirilir. 57
Oluşturulan dashboard seçilerek Yönet denir. Karşımıza çıkacak ekrana farklı raporlardan farklı görünümler ekleyeceğiz. Sağ tıklayıp Ekle diyerek rapor ve görünümü seçeceğiz. Yukarıdaki ekranda bilgiler doldurulmalıdır. 58
Rapordan kastedilen referans rapordur. İstenirse konsolide referans raporda seçilebilir. Yenileme süresi ile dashboard un kendini kaç dakikada bir yenileyeceği belirlenmektedir. Aşağıda eklenmiş olan rapor görünümü görülmektedir. 59
2.8. Kullanıcı Menüsü 1- Kullanıcı Menü Tanımı nda kullanılacak kod, stored procedure ismi, yeni notepad dosyasına yazılır. 2- Uzantısı.txt olan notepad dosyası uzantısı.sql olacak şekilde yeniden adlandırılır. 3- Yeniden bir notepad dosyası açılır. İçine aşağıdakı kodlar yazılır. -S : SERVER IP -U : USERNAME -P : PASSWORD -i : yeni.sql dosyasının bulunduğu konum yazılır. Oluşturulan dosyanın uzantısını değiştirip calistir.bat olarak kaydedilir. 60
Kayıt ekledikten sonra Hedef olarak c:\calistir.bat yazılır. Ad olarak Calistir yazıldı. Ve Calistir adında kayıt oluştu. 61
62