MEDİASTEN RADYOLOJİSİ VE PATOLOJİLERİ Prof.Dr.Emine OSMA Dokuz Eylül Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı
MEDİASTEN Her iki hemitoraks arasında Yanlardan parietal plevra Önden sternum Arkadan torasik vertebralar ve paravertebral oluklar Üstten toraks girimi Alttan diyafram ile sınırlı bir anatomik bölgedir, ancak servikal bölgedeki kompartmanlar ve retroperitoneal bölge ile ilişkisi vardır. Bu ilişki hava ve infektif mataryelin geçişine olanak sağlar
Anatomik olarak üç bölgeye ayrılır Ön mediasten: Ön perikard ve trakeanın önünde kalan bölümdür Orta mediasten: Perikardial kavite, trakea ve hilusları içine alan bölümdür Arka mediasten: Arka perikard ve trakeanın arkasında kalan bölümdür PA ve lateral göğüs grafilerinde sadece kenar özellikleri ile tanıya gidebilirken günümüzde BT mediasten görüntülemesinde çığır açmıştır.
Normal BT anatomi :
Mediastende radyolojik inceleme yöntemleri: Konvansiyonel tetkikler: 1 PA, AP, lateral ve penetre göğüs grafileri ilk basamaktır Burada büyümüş, genişlemiş bir alan var ise, Lokal bir yoğunluk artımı saptanırsa, Mediastinal organlarda itilme veya bası bulgusu görülüyorsa, tanı için diğer radyolojik yöntemlere başvurmak gerekir.
Mediastende radyolojik inceleme yöntemleri: Konvansiyonel tetkikler: 2 Baryumlu özofagus incelemesi özellikle disfajili olgularda uygulanır.
Özofagusun en önemli acili olan perforasyon düşünülüyor ise: İncelemede BaSO4 yerine suda eriyen, steril kontrast madde kullanılır. Kontrast madde özofagus dışında saptanırsa rüptür var demektir.
Mediastende radyolojik inceleme yöntemleri: Ultrasonografik tetkikler: Klasik US Ön-üst mediastinal kitlelerin kistik-solid veya vasküler natürde olduğunu göstermede, Perikardial sıvı ve perikardial kisti belirlemede, Çocukluk yaş grubundanormal timus, göç anomalisi erişkinde timik kist ve kitleleri belirlemede yararlanılır. Doppler US ise vasküler sistem içinde akan kanı kaydeden bir sistemdir. Hem görüntüsel hem de fonksiyonel bilgiler verir. VCS sendromunda trombüsün gösterilmesinde yararlıdır.
Timoma Lenfoma
Mediastende radyolojik inceleme yöntemleri: Diğer ultrasonografik tetkikler: Ekokardiografi: Tamamen kalp ve büyük damarlara yönelik bir inceleme metodudur. Transözofagial ultrasonografi Transvasküler ultrasonografi
Mediastende radyolojik inceleme yöntemleri: Bilgisayarlı Tomografi: BT kesit yöntemi mediastenin görüntülenmesinde bir çığır açmış ve kuşkulu bulguları kesin tanılara çevirmiştir. BT ile vasküler yapılar, kalp kompartmanları birbirinden ve komşu yapılardan ayrılabilmekte ve anomaliler gösterilebilmektedir. Mediasten içindeki; hava, yağ, kistik ve solid oluşumlar, kalsifikasyon, kitle içi hemoraji veya nekroz kesin olarak söylenebilmektedir.
Mediastende radyolojik inceleme yöntemleri: Bilgisayarlı Tomografi: Tümöral patolojilerin evrelenmesinde çok önemli bir yeri olan mediastinal, kardiak ve ana vasküler yapılara olan invazyonlar gösterilebilir. Tümör evrelemesinde lenfatik yayılımı saptayarak operasyon kararında, örnekleme ve/veya disseksiyonda cerraha yol gösterir. Ayrıca mültidedektör BT ile dinamik çalışmalar ve BT anjiografi yapılarak pulmoner emboli rahatlıkla gösterilebilir, vasküler yapı-lenfadenomegali ayrımı yapılabilir.
İntratorasik lenf bezleri:
Mediastende radyolojik inceleme yöntemleri: Manyetik Rezonans Görüntüleme: Kontrast madde allerjisi olanlarda tercih edilmesi gereken muayene metodudur. BT de kuşkulu kalınan mediasten ve kardiovasküler invazyonları göstermede önemli bir yöntemdir.
Sol santral tümör
MR tromboze veya nontromboze anevrizmaların, intimal flebin gösterilmesinde bazan avantaj sağlayabilir.
Ön mediastinal patolojiler: Tortioz innominat arter İnn.arter anevrizması Retrosternal tiroid Lenfoma Metastatik LAP Paratiroid adenomu Ass. aort anevrizması Timoma, timik karsinom Teratojenik tümörler (teratom, seminom, germ hücreli tümör) Sternal kitleler Lipoma Plöroperikardiak kist Epikardial yağ yastığı Morgagni hernisi
Timus patolojileri: Timus dokusu hayatın erken dönemlerinde dörtgen şeklinde, homojen iç yapıda, bikonveks kenarlı ve geniş tabanlı sternal iliskide olan bir yapıdır; giderek küçülür. 15 yaşından sonra bikonkav, düzgün kenarlı, sternumla ilişkisi en aza inmiş, üçgen şeklinde bir görünüm kazanır. Ön-üst mediasten kitleleri genellikle timus orijinlidir. Asemptomatik olabileceği gibi myastenya gravis sebeplerinden biridir. Benign ve malign oluşunda iç yapı ve çevresel invazyonların önemi büyüktür.
Erken yaşta normal timus Göç anomalisi Timik kist
İki ayrı hastada malign timoma Benign timoma
Lenfoma
Teratojenik tümörler: Embriyolojik germ hücre artıklarından veya plöroperitoneal mezankimal hücrelerdeki diferansiyasyon sonucu oluşur. En sık görülenleri dermoid kist, benign ve malign teratomdur. Teratodermal tümörlerin % 30 u maligndir. Koriokarsinom, seminom bu grupta yer alırlar. Hastaların çoğu genç erişkindir, semptomsuz veya kitle büyüklüğüne bağlı ağır nefes darlığı olabilir.
Germ hücreli tümör Seminom
Benign teratom
Tiroid patolojileri: Endokrin bulgular dışında, trakeal basıya bağlı olarak solunum sıkıntısına neden olabilir. Tanı ultrasonografi ile koyulur Retrosternal ilerleyen tiroid, tek veya her iki lobda değişik büyüklükte bazan dev boyutlara ulaşan noduller, anüler tiroid en sık görülen patoloik durumlardır. Trakea hava sütununda bası, nodullerde kalsifikasyonlar, US ve BT de nonhomojen iç yapı görülebilir.
Anüler tiroid Solda kistik nodül
Diğer ön mediastinal patolojiler: Plöroperikardial kist (sağ kardiofrenik açıda) Morgagni hernisi (sağ kardiofrenik açıda) Paratroid adenomu Anormal yağ depolanması (Cushing sendromunda, uzun süreli steroid kullanımında) Assenden aort anevrizması
Anormal yağ depolanması Morgagni hernisi
Assenden aort anevrizması
Orta mediastinal patolojiler: Metastatik lenfadenopatiler Lenfoma ve nadir olarak lösemi Arkus aort anevrizması Tortiöz ve dilate vasküler yapılar Bronkojenik kist Perikardit Sarkoidoza bağlı LAM
Arkus aorta anevrizması
Sağ arkus aorta anomalisi
Bronkojenik kist
Sarkoidoz
Arka mediastinal patolojiler: Nörojenik tümörler Özofagus patolojileri: Özofagial hiyatus hernisi Özofagus tümörü Akalazya Özofagial sitrüktür Skleroderma Dessenden aort anevrizması Bocdalek hernisi Ekstramedüller hematopoez Nöroenterik kist
Nörofibrom Paragangliom
Akalazya
Özofagial duplikasyon kisti
Skleroderma
Özofagus yerine kolon replasmanı
Hiyatus hernisi Bochtalek hernisi
Ekstramedüller hematopoez
Mediastenin nontravmatik acil patolojileri: Akut mediastinit Neden değişik olabilir, sık görülenler: * Ön mediastende kardiak operasyonlar için yapılan sternotomi * Orta mediastende özofagus rüptürü * Arka mediastende akciğer ve dorsal vertebra infeksiyonlarının yayılımı Nadir sebepler; trakeal rüptür, akut pankreatitin doğrudan yayılımı, akciğerin akut nekrotizan pnömonilerinin mediastene açılması olabilir.
Radyolojik olarak; mediastende genişleme, mediasten kenarlarında siliklik ve düzensizlik, pnömomediasten ve plevral sıvı görülür.
İyileşme sonrası
Pnömomediasten nedenleri: İnvaziv girişimler: Entübasyon Bronkoskopi ve birlikte uygulanan işlemler Trakeostomi Mediastinoskopi Endoskobik uygulamalara bağlı özofagus rüptürü Spontan alveoler rüptür Valsalva manevrası Lokal hava yolu obstrüksiyonu Scuba dalışı Mekanik ventilasyon