TORAKS RADYOLOJİSİ. Prof Dr Nurhayat YILDIRIM

Transkript

1 TORAKS RADYOLOJİSİ Prof Dr Nurhayat YILDIRIM

2 PA AKCİĞER GRAFİSİNDE TEKNİK ÖZELLİKLER Film ayakta çekilmelidir. Göğüs ön duvarı film kasetine değmelidir. Işık kaynağı kişinin arkasında olmalıdır. Işık kaynağı ile kaset arasında 185 cm mesafe olmalıdır. Kişi derin nefes alıp nefesini total akciğer kapasitesinde tutmalıdır.

3 Pozisyon: Klavikulaların ön uçları, vertebraların processus spinosuslarından eşit uzaklıkta olmalıdır. Skapulalar akciğer alanlarında olmamalıdır. Grafide apeksler, her iki diyafram ve kostofrenik açılar görülmelidir.

4 TRAKEA: Üst ve orta mediastende yer alan bu oluşum, orta hatta yer almalıdır. 1,8-2,2 cm çapında hava kolonu olarak izlenir.

5 KALP VE BÜYÜK DAMARLAR: Kardiyotorasik indeks Sağ kalp kenarı, sol kalp kenarı Aort ve pulmoner arterler Radyolojik hilus Vena cava superior

6 İnspirasyonun derinliği: Diyafram kubbesi, 6. ön kot ucu ya da 10. arka kot hizasında olmalıdır. Sağ diyafram genelde sol diyaframdan 1,5-2 cm daha yüksektir. Radyoaktif yeterliliği: ışının İlk dört torasik vertebranın trabeküler yapısı görülmeli, kalp arkasındaki vertebralar hafifçe seçilmelidir.

7 DİYAFRAM: Sağ diyafram, sol diyaframdan 1,5-2 cm daha yüksektir. Solda akciğer tabanı ile mide havası arasındaki kalınlık <1 cm Kostofrenik ve kardiyofrenik açılar arasında çizilen çizgi ile diyafram kubbesi arasındaki mesafe yaklaşık 2 cm dir. YUMUŞAK DOKULAR: Meme ve meme başı gölgeleri Pektoral kas gölgeleri Omuz, boyun gölgeleri

8 HİLUSLAR: Anatomik ve radyolojik hilus Sol hilus sağdan yaklaşık 0,5-2,5 cm daha yukarıdadır. KEMİKLER (kırık ve litik lezyon): Klavikula, kot, skapula ve vertebra Kostokondral yüzler, serbest kotlar

9 AKCİĞERLER: Sağ akciğer volümü soldan daha fazladır. İki akciğer karşılaştırılarak değerlendirilmelidir. Akciğerler üç bölüme ayrılarak değerlendirilir: 2. ve 4. ön kotlardan geçirilen yatay çizgilerle üst, orta ve alt zonlara ayrılır. Ayrıca, hiluslara komşu akciğere santral, plevraya komşu akciğer alanlarına da periferik ismi verilir.

10 PA akciğer grafisinde Mediasten Kalp arkasındaki akciğer alanları Diyafram arkasındaki akciğer alanları Akciğer apeksi Sternum arkasındaki akciğer alanları iyi izlenemez!

11 Yardımcı Grafiler Lateral grafi Lateral dekübitüs grafi Lordotik film Oblik grafi Ekspirasyon filmi

12 RADYOLOJİK BULGULAR Akciğerlerde gözlenen normalden sapmalardan biri: HOMOJEN OPASİTELER Konsolidasyon Atelektazi Kitle Plevrada sıvı toplanması kalınlaşma kalsifikasyonlar

13 KONSOLİDASYON (PNÖMONİK OPASİTE) Özellikle alveollerin ve periferik solunum yollarının sıvı, enflamatuar hücre ve benzerleri ile dolması ile oluşur. Segment, lob ya da tüm akciğeri tutar.

14

15 Konsolidasyon Nedenleri 1. Enfeksiyon 2. Pulmoner enfarkt 3. Allerjik akciğer hastalıkları 4. Bağ dokusu hastalıkları 5. Sarkoidoz 6. Eozinofilik pnömoni

16 En Fazla Kavite Görülen Hastalıklar Tüberküloz Stafilokok pnömonisi Akciğer kanseri Mantar enfeksiyonları Kistik bronşektazi Romatoid nodül Wegener granülomatozu

17 KİTLE LEZYONU Akciğer alanları içinde gözlenen 3 cm ve daha büyük, düzenli ya da düzensiz sınırlı opasitelerdir. Akciğer içinde olan lezyonlar volüm değişikliği yapmaz. Mediasten içindeki lezyonlar trakea, kalp ve hilusların yer değiştirmesine sebep olur.

18

19

20

21

22 ATELEKTAZİ Bir akciğerin tümünün, lobunun veya segmentinin alveollerinin gaz volümünü kaybetmesidir. Havayolunun tam tıkanması ile (obstrüktif) VEYA Sıvı ve havanın basıncı ile ya da fibrotik doku değişiklikleri ile (pasif) oluşur. Volüm değişiklikleri ile seyreder.

23 Atelektazinin Direkt Bulguları Havalanma kaybolmuştur. Fissürler yer değiştirmiştir. Lezyon yerindeki damarlar ve bronşlar birbirine yaklaşmıştır: crowding

24 Atelektazinin İndirekt Bulguları Lezyon tarafındaki diyafram yükselmiştir. Mediasten lezyon tarafına yer değiştirmiştir. Hilus lezyona doğru yönelmiştir. Diğer akciğer alanlarının havalanması artmıştır.

25

26

27

28 PLEVRADA SIVI BİRİKİMİ Homojen opasitedir. Toraks duvarı, kalp kenarı ve diyafram ile silüet işareti yapar. Serbest sıvıda sıvı üst hududu periferde santrale göre daha yüksektir. Lateral dekübitüs filmde sıvı periferde üst sınırı düz gölge yapar. Sinüsler kapanmıştır.

29

30 YAYGIN / LOKAL HAVALANMA ARTIŞI Tüm bir hemitoraks ya da bir bölüm akciğerin daha siyah görülmesidir. Damar gölgeleri silinmiştir. Pnömotoraks ve obstrüksiyon gerisinde hava hapsi (bronşta kitle) buna örnektir. Bül, bleb ve kistler de benzer görüntü verebilirler. Bilateral yaygın havalanma artışı: Akut astım krizi Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)

31

32

33 NONHOMOJEN OPASİTE Sağlıklı akciğer dokusu ile radyoaktif ışını daha fazla tutan akciğer dokusunun yanyana gelmesi ile oluşur. Genellikle bilateraldir. Her iki akciğeri birlikte tutar. Akciğerlerin apekslerinden tabanına kadar yayılır. Akciğer damar gölgelerini siler (silüet işareti). Bazen lokal olabilir. Radyoaktif ışını tutan her birime elementer lezyon denir.

34 ASİNER LEZYON (ROZET LEZYON) Normal havalanan alveoller ile içleri dolu alveoller yanyana bulunurlar. Damar gölgelerini silerler. Aralarında hava bronkogramı bulunur. Kenarları siliktir.

35

36 Asiner Lezyon Nedenleri: Akciğer ödemi Milier tüberküloz Bronkoalveoler karsinom Alveoler hemorajiler Pulmoner hemosiderosis

37

38 NODÜLER LEZYON Keskin kenarlıdırlar. Damar gölgelerini silerler. Asiner gölgelerle ve lineer gölgelerle beraber bulunurlar.

39

40

41 LİNEER GÖLGELER İnce, çeşitli uzunlukta gölgelerdir. Lokal/yaygın olabilirler. Damar gölgelerini silerler. Asiner ve lineer gölgelerle beraber olabilirler. Diffüz interstisyel akciğer hastalıklarının son evresinde akciğer volümünün kaybından sorumludurlar.

42

43

44

45 Bu üç elementer lezyon, Retiküler Nodüler Asiner (buzlucam gölgeler) Retikülonodüler Balpeteği gölgeler oluştururlar.

46 DİĞER GÖRÜNTÜLEME Fluoroskopi YÖNTEMLERİ Klasik (geleneksel) tomografi

47 Bilgisayarlı tomografi (BT) Yüksek rezolüsyonlu BT (HRCT) Spiral BT Pozitron emisyon tomografisi (PET) PET/BT Bronkografi Anjiografi Magnetik rezonans (MR)