T.C. KAMU İHALE KURUMU KAMU ALIMLARI SİSTEMS STEMİ VE KAMU İHALE KURUMU 11 EKİM M 2010 1
SUNUM BAŞLIKLARI KAMU ALIMLARININ HACMİ VE ÖNEMİ İYİ İŞLEYEN BİR İHALE SİSTEMİNİN TEMEL UNSURLARI TÜRKİYE DE KAMU ALIMLARI SİSTEMİ KAMU İHALE KURUMU KAMU İHALE KURUMUNUN İNCELEME FAALİYETLERİ E-İHALE VE ELEKTRONİK PLATFORMU (EKAP) KAMU ALIMLARI 2
KAMU ALIMLARININ HACMİ VE ÖNEMİ KAMU ALIMI NEDİR? Kamu alımı,, kamu idarelerinin görevlerini g yerine getirmek için in ihtiyaç duydukları yapım m işleri i ile mal ve hizmetleri dışarıdan temin etmeleri sürecidir. s Kamu alım m süreci, s ihtiyaç tespiti ile gerekli kaynağı ğın sağlanmas lanması dahil alımın n planlanmasıyla başlar. Bunu ihtiyacın n tanımlanmas mlanması ve ihtiyacın n temininde uygulanacak usulün n seçilmesi izler. Daha sonraki aşama a ama alımın n gerçekle ekleştirilmesi sürecini s içerir. i Son aşama a ama ise sözles zleşme yönetimini y kapsar. 3
KAMU ALIMLARININ HACMİ VE ÖNEMİ Kamu kurumları; ; mal, hizmet ve yapım m işlerinin i teminine yönelik temel ekonomik faaliyetlerini artan bir oranda özel sektöre devretmektedir. Bu kapsamda kamu idareleri, daha önce kendileri tarafından üretilen pek çok malı ve hizmeti kendi personeliyle yerine getirmek yerine özel sektörden temin etmeye başlam lamışlardır. r. Ayrıca kamu, daha önce kendi personel ve ekipmanı ile gerçekle ekleştirdiği i yapım m işlerini i de özel sektörden temin etmektedir. 4
KAMU ALIMLARININ HACMİ VE ÖNEMİ Kamu alımlar mları Ülkemiz GSMH sının n %10 undan daha fazlasını oluşturmaktad turmaktadır. r. Kamu alımlar mları ekonomik ve sosyal politikaların n en önemli araçlar larından birisidir. Kamu alımlar mları alanında nda sağlanacak etkinlik ve verimlilikle ülkenin gelişme hızıh arasında yakın n bir ilişki vardır. r. Etkin bir kamu alım m sistemi, kurumsal kapasite ve iyi bir mevzuata sahip olma yanında, nda, piyasaların n yapısına ve gelişmi mişliğine ine de bağlıdır. 5
KAMU ALIMLARININ HACMİ VE ÖNEMİ Artan önemi sonucu kamu alımlar mları alanı,, kaynak kullanımında nda etkinliği i artırmak rmak amacıyla, global düzeyde d reforma tabi tutulmuştur. tur. Birleşmi miş Milletler tarafından, 1993 ve 1994 yıllary llarında UNCITRAL Model Kanun kabul edilmiştir. Dünya Bankası ve Avrupa Birliği i gibi kamu yatırımlar mları için in ülkelere fon sağlayan kuruluşlar lar tarafından da kamu alımlar mlarına ilişkin kurallar belirlenmiştir. Reformların n bir diğer amacı da, uluslararası rekabetin ülkelerin toplam refahını artıraca racağı kabulünden hareketle, kamu alımlar mlarına yönelik y piyasaların n daha liberal hale getirilmesidir. 6
KAMU ALIMLARININ HACMİ VE ÖNEMİ 2005-2009 2009 Adet bazında kamu alımlar mları Yıllar 2005 2006 2007 Alım Yöntemi Adet % Adet % Adet % İhale Usul. Göre 115.639 81 137.857 83 148.969 83 İstisnalar 26.338 19 28.168 17 30.859 17 TOPLAM 141.977 100 166.025 100 179.828 100 Yıllar 2008 2009 Alım Yöntemi Adet % Adet % İhale Usul. Göre 150.594 80 137.374 79 İstisnalar 38.110 20 36.548 21 Toplam 188.704 100 173.922 100 7
KAMU ALIMLARININ HACMİ VE ÖNEMİ 2005-2009 2009 Tutar bazında kamu alımlar mları Yıllar 2005 2006 2007 Alım Yöntemi (1.000 TL) % (1.000 TL) % (1000 TL) % İhale Usul. Göre 22.408.071 73 29.309.004 75 52.815.719 80 Doğrudan Temin 4.327.189 14 4.775.107 12 5.009.306 8 İstisnalar 3.949.481 13 4.939.347 13 8.153.266 12 TOPLAM 30.684.741 100 39.023.458 100 65.978.291 100 Yıllar 2008 2009 Alım Yöntemi (1.000 TL) % (1.000 TL) % İhale Usul. Göre 68.179.739 81 53.462.792 81 Doğrudan Temin 4.989.299 6 4.806.070 7 İstisnalar 10.746.259 13 7.955.974 12 TOPLAM 83.915.297 100 66.224.836 100 8
İYİ İŞLEYEN BİR B İHALE SİSTEMS STEMİNİN TEMEL UNSURLARI Uluslararası standartlara uygun, iyi işleyen, i israf ve yolsuzlukların n en az olduğu u bir kamu alım m sistemi: Kamu alımlar mlarında kapalılık/gizlilik k/gizlilik yolsuzluklara zemin oluşturabilecek faktör r olduğundan, undan, tüm t m kamu alım m sürecinde s saydamlık k esas olmalıdır. Kamu alımlar mlarına ilişkin temel bilgiler çeşitli toplum kesimlerine ulaştırılarak larak kamu oyu denetimi sağlanmal lanmalıdır. İhale Kanunundan istisna edilmeyi haklı kılacak kamu alımlar mlarının n (ulusal güvenlik g ve işin i in aciliyeti gibi) tespitinde çok hassas olunmalıdır. 9
İYİ İŞLEYEN BİR B İHALE SİSTEMS STEMİNİN N TEMEL UNSURLARI Süreçte rol alan kamu görevlileri g bilgi, ehliyet ve dürüstld stlük bakımından en yüksek y standartlara sahip olmalıdır. Kamu alım m sürecindeki s riskler iyi analiz edilerek etkin bir içi kontrol ve dışd denetim mekanizması kurulmalıdır. r. İhale sürecindeki s görev g ve sorumluluklar açık a k bir şekilde tanımlanarak hesap verebilirlik sağlanmal lanmalıdır. Usule uygunluk denetimi yanında, nda, yerindelik denetimi de yapılmal lmalıdır. Sistemde, ihale sürecine s ilişkin şikayet başvurular vurularını hızlı ve adil bir şekilde inceleyecek bağı ğımsız z bir idari otorite yer almalıdır. 10
TÜRKİYE DE KAMU ALIMLARI SİSTEMİ 1857 tarihli Nizamname. 22.04.1925 tarihli ve 661 sayılı Müzayede, Münakasa ve İhalat Kanunu. 10.12.1934 tarihli ve 2490 sayılı Artırma Eksiltme ve İhale Kanunu. 01.01.1984 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu. 04.01.2002 tarih ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 05.01.2002 tarih ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu. 11
TÜRKİYE DE KAMU ALIMLARI SİSTEMİ 4734 sayılı Kanun ile kamu alımlar mları sistemimizde köklk klü değişiklikler iklikler yapılm lmıştır. Kanunun temel amacı daha şeffaf ve rekabete dayalı bir sistemin kurulmasıdır. r. 4734 sayılı Kanunla Kamu alım m sistemimizde yapılan değişikliklerden ikliklerden birisi de, Kamu İhale Kurumunun kurulmasıdır. r. Kamu İhale Kurumu kamu alımlar mları alanında nda hem düzenleyici d hem de ihale sürecindeki s şikayetleri sonuçland landıran bir Kurum olarak görev g yapmaktadır. 12
KAMU İHALE KURUMU Kurumun GörevleriG İkincil mevzuatı,, standart ihale dokümanlar manlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak ve uygulamayı yönlendirmek, İdarece yapılan işlemlerin i Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine h uygun olmadığı iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek, İhaleler ve sözles zleşmelerle ilgili olarak bilgi toplamak, istatistikler oluşturmak ve yayımlamak, İhale mevzuatı ile ilgili eğitim e vermek, ulusal ve uluslararası alanda koordinasyonu sağlamak, 13
KAMU İHALE KURUMU Kurumun GörevleriG Haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilenlerin sicillerini tutmak, Araştırma rma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak, İhale ilanları ile ilgili esas ve usulleri düzenlemek, d Kamu İhale Bültenini yayımlamak, Elektronik Kamu Alımlar mları Platformunun kurulması ve işletilmesiyle elektronik ihaleye ilişkin düzenlemeleri d yapmak, Aday ve isteklilerin yeterliğinin inin tespitine ilişkin sistem kurmak. 14
KAMU İHALE KURUMU Kamu İhale Kurulu Kamu İhale Kurumunun karar organı 10 üyeden oluşan Kamu İhale Kuruludur. Kurul Başkan kanı,, Kurumun da başkan kanıdır. Kurul üyelerinin görev g süresi s 5 yıldy ldır r ve görev g süresi s dolan kurul üyesi yeniden seçilemez. 15
KAMU İHALE KURUMU Kurumun gelirleri Kanun kapsamında yapılan ihalelere ilişkin olarak bedeli belirli bir tutarı aşan an sözles zleşmeler için i in yükleniciden y tahsil edilecek sözleşme bedelinin on binde beşi, Şikâyette bulunan isteklilerden alınan başvuru bedelleri, Eğitim, kurs, seminer ve toplantı faaliyetlerinden elde edilen gelirler, Her türlt rlü basılı evrak, form, ilan, doküman ve yayınlar ile Elektronik Kamu Alımlar mları Platformunun işletilmesinden i elde edilen gelirler. 16
KAMU İHALE KURUMU Kurumun Gelirleri YILI GELİR (TL) GİDER (TL) HAZİNEYE AKTARILAN TUTAR (TL) 2003 11.026.072,64 9.267.876,21 0,00 2004 51.895.617,74 34.923.330,50 15.800.000,00 2005 64.104.155,45 45.913.765,00 26.895.706,00 2006 65.269.285,76 65.173.738,49 43.077.832,30 2007 68.817.031,36 50.142.740,25 21.747.767,16 2008 71.060.796,42 62.927.664,33 32.080.709,64 2009 69.462.780,12 85.076.727,28 33.601.526,85 17
KAMU İHALE KURUMU Kamu Alım m Sürecindeki S Uyuşmazl mazlıklar Kamunun alım m sürecinde, s alımı gerçekle ekleştiren idareler ile alıma taraf olan aday, istekli veya istekli olabilecekler arasında, ihalenin başlang langıcından ndan sözles zleşmenin imzalanmasına na kadar olan süreç içerisinde ortaya çıkan uyuşmazl mazlıkların çözüm m yeri idare, Kamu İhale Kurumu ve İdari Yargıdır. r. Bu süres reçte doğan uyuşmazl mazlıklar, 4734 sayılı Kanun hükümleri h dahilinde sırass rasıyla şikayet, itirazen şikayet şeklinde idari aşamada amada ve bu süres reçler kullanıld ldıktan sonra idari yargıda çözülür. Sözleşmelerin yapılmas lmasından sonraki aşamada a amada ortaya çıkacak olan uyuşmazl mazlıkların çözüm m yeri ise adli yargıdır. r. 18
KAMU İHALE KURUMU: İNCELEME FAALİYETLER YETLERİ Başvuru ve Uyuşmazl mazlık k Kararı Sayılar ları YILLAR 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Mal Alımları Hizmet Alımları Yapım İşleri GENEL TOPLAM Başvuru 489 734 850 1096 1063 1096 535 Uyuşmazlık Kararı 368 652 665 950 941 963 556 Başvuru 511 862 1320 1906 2634 3485 1698 Uyuşmazlık Kararı 401 703 1101 1651 2536 3268 1890 Başvuru 231 608 784 828 1072 1009 721 Uyuşmazlık Kararı 128 537 703 747 796 949 684 Başvuru 1231 2204 2954 3830 4769 5592 2954 Uyuşmazlık Kararı 897 1892 2587 3348 4264 5180 3233 19
KAMU İHALE KURUMU: İNCELEME FAALİYETLER YETLERİ İhale ve Şikayet Başvuru Sayılar ları Yıllar İhale Sayısı (istisna kapsamındakiler hariç) (1) Şikayet Başvuru Sayısı (2) % (2/1) 2006 140.445 3.830 2,73 2007 148.016 4.736 3.22 2008 150.594 5.592 3.71 2009 127.505 2.954 2.32 2010 (6 ay) 57.976 1.923 3.32 20
E-İHALE VE EKAP e-ihale, kamu alımlarının elektronik ortamda gerçekleştirildiği elektronik dönüşüm sürecidir. e-ihale ile hedef, Kamu alımları sürecinde şeffaflığın, eşit muamelenin, katılım ve rekabetin arttırılmasının, alımlarda güvenilirliğin, kamuoyu denetiminin, kaynakların verimli kullanılmasının ve ihtiyaçların uygun şartlarla, zamanında karşılanmasının sağlanmasıdır. 21
E-İHALE VE EKAP e-ihale Vizyonu Avrupa Birliği AB de, kamu alımlarına ilişkin 2004/17-18 no lu direktiflerde, elektronik uygulamaların kullanılmasına yönelik düzenlemeler yer almaktadır. AB, 2010 yılı sonu itibariyle tüm ihale sürecinin elektronik ortama taşınmasını hedeflemektedir. 22
E-İHALE VE EKAP e-ihale Vizyonu Türkiye e-ihale çalışmaları, 2004 yılından itibaren KİK tarafından aktif bir biçimde sürdürülmektedir e-ihale, öncelikli 11 e-devlet projesi içerisinde yer almaktadır. 2004 yılı başı itibariyle tüm kamu ihale ilanları elektronik ortamda hazırlanarak yayınlanmaya başlanmıştır 20 Kasım 2008 günü kabul edilen 5812 sayılı Kanunla kamu alımlarının elektronik ortamda gerçekleştirilmesinin yasal altyapısı oluşturulmuştur Kamu İhale Kurumu tarafından oluşturulan Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) 1 Eylül 2010 itibariyle devreye alınmıştır. 23
EKAP GERÇEKLE EKLEŞME Sürüm m Planı
E-İHALE VE EKAP 1 Eylül 2010 Tarihi İtibariyle (I. Aşama) İDARELERCE YAPILAN İŞLEMLER KİK den onay alınarak EKAP a a kayıt t olunuyor İhtiyaç raporu hazırlan rlanıyor (TITUBB ve CPV kullanılarak) larak) İhale doküman manı hazırlan rlanıyor İhale kaydı EKAP üzerinden gerçekle ekleştiriliyor İhale ilanı EKAP tarafından oluşturuluyor Yasaklılık k teyidi ve sözles zleşmenin imzalanmasıyla birlikte ihale sonuçlar larına dair bilgiler EKAP a a giriliyor Normal tebligat yöntemleri y ile birlikte aday, istekli veya istekli olabileceklere EKAP üzerinden bildirim yapılabiliyor. 25
E-İHALE VE EKAP 1 Eylül 2010 Tarihi İtibariyle (I. Aşama) İDARELERCE YAPILAN İŞLEMLER Doküman akılland llandırılmış bir Program üzerinden hazırland rlandığından hatalar minimum düzeye d indirilmiş oluyor İlan süreleri s kısalk salıyor Tıbbi cihaz alımlar mlarında idarelerce yüklenen y bilgiler otomatik olarak SGK sistemine aktarılıyor EKAP a 25.000 civarında idarenin kaydolması beklenmektedir Eylül 2010 sonu itibariyle 20.000 civarında müracaat 10.000 üzerinde idare kaydı gerçekleştirildi 26
isteklilerce LERCE YAPILAN İŞLEMLER İhalelere katılmak isteyen gerçek ek ve tüzel t kişiler iler belirli kriterlere göre g ilan arayabiliyor İlgilenebilecekleri ihale fırsatlarf rsatlarından e-posta e yoluyla anında nda haberdar olup özel mesaj ve bildirim alabiliyorlar İhale doküman manı EKAP üzerinden ücretsiz indirilebiliyor, ancak bu durum istekli olabilecek sıfatını kazandırm rmıyor EKAP a 100.000 civarında isteklinin kaydolması beklenmektedir E-İHALE VE EKAP 1 Eylül 2010 Tarihi İtibariyle (I. Aşama) 27
E-İHALE VE EKAP 1 Eylül 2010 Tarihi İtibariyle (I. Aşama) VATANDAŞLARCA YAPILAN İŞLEMLER Belirli kriterleri esas alarak ihale arayabiliyor, ilanları ve ihale dokümanlar manlarını görebiliyor, sorgulama işlemlerini i yapabiliyorlar Yasaklılar lar listesine ulaşabiliyor, abiliyor, itirazen şikayet başvurular vuruları üzerine KİK K K tarafından alınan kararlara bakabiliyorlar Sözleşme devri sorgulama işlemlerine i ulaşabiliyorlar abiliyorlar 28
E-İHALE VE EKAP 1 Eylül 2010 Tarihi İtibariyle (I. Aşama) KİK K TARAFINDAN YAPILAN İŞLEMLER İhale ilanlarına na dair tüm t m işlemler, i tebligat ve duyurular EKAP üzerinden yapılıyor yor Sorunların çözümüne yönelik y olarak TürkiyeT rkiye nin her yerinden ulaşı şılabilecek EKAP çağrı merkezi 444 0 545 (KİK) K) oluşturuldu EKAP kullanımına na ilişkin yardım m videoları hazırland rlandı Tıbbi cihaz sektörü ağırlıklı olmak üzere bazı firma, idare ve hastanelere eğitimler e verildi 29
E-İHALE VE EKAP 1 Eylül 2010 Tarihi İtibariyle (I. Aşama) ENTEGRASYONLAR GİB B (Gelir İdaresi Başkanl kanlığı) ) ile istekli bilgileri sorgulaması MERNİS S (Merkezi Nüfus N İdaresi Sistemi) ile gerçek ek kişi i ve kullanıcı nüfus bilgilerinin sorgulanması Muhasebat Genel MüdürlM rlüğü ile 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu kapsamındaki satın n alma birimleri bilgilerinin sorgulanması TİTUBB TUBB (Türkiye İlaç ve Tıbbi T Cihaz Ulusal Bilgi Bankası) ) ile tıbbi cihazlara ilişkin branş ağacının n listelenmesi 30
E-İHALE VE EKAP 1 Aralık 2010 Tarihi İtibariyle (II. Aşama) İdareler tebligat işlemlerini i EKAP üzerinden yapabilecek İstekliler ihale doküman manını elektronik sertifika (e-imza ve m-imza) kullanarak indirebilecek GİB-vergi borcu, bilanço o ve gelir tablosu sorgulaması MERNİS ihale komisyonu üyeleri istekli akrabalık k derecesi sorgulaması TİTUBB TUBB yetkili satıcılık k belgesi sorgulaması SGK prim borcu sorgulaması 31
E-İHALE VE EKAP 1 Mart 2011 Tarihi İtibariyle (III. Aşama) KAĞITSIZ İHALEYE GEÇİŞ Sadece pilot sektör r olarak açık a k ihale usulü uygulanan tıbbi cihazlar ve sarf malzemeleri mal alımlar mları için; in; Elektronik teklif Elektronik teklif değerlendirme erlendirme Geçici teminat ve banka referans mektuplarının n elektronik ortamda iletilmesi Ön n yeterlik şartnamesi, idari şartname ve sözles zleşme tasarısının EKAP tarafından değiştirilemez PDF formatta üretilmesi 32
E-İHALE VE EKAP Sonraki Aşamalar Elektronik teklif tüm t m sektörlere yaygınla nlaştırılacaklacak Tüm m satın n alma kalemleri sayısalla sallaştırılacaklacak Elektronik katalog kullanılabilecek labilecek Şikayet başvurular vuruları ve sözles zleşme yönetimi y elektronik ortamda yapılacak Elektronik eksiltme yapılabilecek Dinamik satın n alma sistemi kurulacak Akreditasyon- sertifikasyon sistemi oluşturulacak EKAP ın n Adli Sicil ile entegrasyonu sağlanacak 33
E-İHALE VE EKAP SAYILARLA EKAP 1 EYLÜL L 2010 İTİBARİYLE DEVREYE ALINAN SİSTEMDES STEMDE 68.828: EKAP Ana giriş sayfasını en yüksek y ziyaret sayısı (29.09.2010) 1.500: EKAP Kamu İhale Bülteninin B günlg nlük k asgari indirilme sayısı 34
TEŞEKK EKKÜR R EDERİZ. 35