ÇANKAYA BELEDİYES YESİ KÜLTÜR SOSYAL İŞLER MÜDÜRLÜĞÜ ENGELLİLER LER HİZMET H BİRİMİB ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLERİN MESLEKİ VE SOSYAL REHABİLİTASYONUNDA YEREL YÖNETİMLERİN SORUMLULUKLARI ÇENGEL CAFE UYGULAMASI NİLAY LAY OĞULTO ULTÜRK SOSYAL HİZMET H ZMET UZMANI TÜRKİYE YE SAĞLIKLI KENTLER BİRLB RLİĞİ İZMİR R KONFERANSI 7 9 EYLÜL L 2007
Türkiye'de mevcut kamu yönetimi y sisteminde, kurumsal örgütlenmede engelliler alanında nda politikaların n belirlenmesinden, uygulanmasından ndan ve denetlenmesinden sorumlu pek çok kurum ve kuruluş bulunmaktadır. Bu kuruluşlar lar arasında, belediyeler halka doğrudan ve yerinde hizmet götüren kurumlar olarak ayrı bir önem taşı şımaktadırlar.
Yerel yönetimlerce y oluşturulacak turulacak sosyal hizmet politikalarının n geliştirilerek yaygınla nlaştırılması insanların n daha sağlıkl klı,daha güvenilir g ve mutlu bir çevrede yaşamalar amalarına olanak sağlayacakt layacaktır.bu nedenle, belediyelerin yerel ölçekte de olsa, toplumda oluşan ya da olası olan sosyal sorunlara doğru tanının n konması,uygun önlem ve yaklaşı şımların n geliştirilmesi sürecinde s öncü bir rol üstlenmesi gerekmektedir.
Belediyelerin, sağlıkl klı kent ortamını oluşturmada, engellilerin normal toplumsal yaşama ama katılmalar lmalarını sağlayacak, fazla maliyeti olmayan ve engellilere yaşam amı paylaşmalar malarına fırsat f verecek düzenlemelere yer vermeleri Dünya D Sağlık Örgütü ü nün n de politika olarak destek verdiği i bir yaklaşı şımdır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), ilk olarak 1976 yılında engelliler alanında nda Toplum Temelli Rehabilitasyon (TTR) Programı na başlam lamıştır.
Günümüzde her alanda olduğu u gibi engellilerin rehabilitasyonu alanında nda da koruyucu önlem almanın n tedavi etmekten daha etkili ve aynı zamanda daha kolay olduğu u bilinen bir gerçektir. ektir.
Bu çerçevede, evede, herkes için i in sağlık temel ilkesinin bir gereği i olarak, engelli bireyin toplumla,toplumun engelli bireyle kaynaşmas masını sağlamak için, i in, Çankaya Belediyesi Sağlıklı Kent Çankaya Projesi nin bir gereği i olarak Engelliler Hizmet Birimi ni oluşturmu turmuş ve bu birimin öncülüğünde nde bir dizi proje ve uygulamaya imza atmış ıştır. Bu anlamda, TürkiyeT rkiye de yerel yönetimler alanında, nda, örnek çalışmalardan biri Çengel Cafe Modeli dir.
Engelli bireyler engelli olmayanlar kadar sosyal ve kültk ltürel faaliyetlere ve üretime katılmay lmayı istemektedirler.istihdamda stihdamda yer alarak gelir elde etmek ve böylece b başkalar kalarına bağı ğımlı olmadan yaşayabilmek ayabilmek engelli olsun olmasın n herkesin hakkıdır.ancak engelliler bu haklarını kullanabilmek için i in bazı özel desteklere ve tedbirlere gereksinim duymaktadır.
Genel hatları ile engelli gençleri topluma kazandırman rmanın 3 önemli nedeni bulunmaktadır: Engellilerle çalışanların n ve ailelerin yükünün y hafifletilmesi, Engelli gencin de normal her birey gibi yaşama ama hakkının n olduğu u ve bu hakkın n gereği i olan tüm t m sosyal olanaklardan yaralanması gerektiği i bilincinin geliştirilmesi ve bunun toplum tarafından kabul görmesi, Engelli gençlerin yetenek ve becerilerinin geliştirerek tirerek toplumsal üretime katkıda bulunmalarının n sağlanmas lanması,
Engelli yönünden; y nden; Kendilerine güvenlerinin g gelişmesine, mesine, Statü kazanıp p toplumda yer edinmelerine, Sosyal ilişkilerini kilerini geliştirmelerine, Gerektiğinde inde sorunlarıyla baş edebilmelerine, Sosyal rehabilitasyon sürecine s katılmalar lmalarına, Kendilerini korumalarına yardımc mcı olacaktır.
Toplum Yönünden; Y nden; Varolan olumsuz ön n yargı tutum ve davranış ışların n giderilmesi, Sorunlarının n acıma duyguları ile çözümlenmeyece mlenmeyeceği i bilincinin oluşmas ması, Gelişebilmeleri ebilmeleri için,toplumda i in,toplumda fırsat f verilmesi gerektiği i bilincinin yaygınla nlaştırılması,
Yasal hakları konusunda toplumun aydınlat nlatılması, Toplumun uygulanacak olan rehabilitasyon programında gönüllg llü olarak yer alması, Diğer bireyler gibi çeşitli gereksinimlerinin olduğunu unu topluma kabul ettirilmesi
Zihinsel engelli bireyler fiziksel ve zihinsel yetenekleri geliştirildik tirildikçe e toplum içinde inde bağı ğımsız z davranabilecek ve üretken konuma geleceklerdir.önemli olan bu alanda alt yapının n oluşturulmas turulması için in gösterilen g çabaların n toplumun tüm t m katmanlarında nda gerekli ilgiyi,anlayışı ve desteği i görmesidir. g
Eğitilebilir Öğretilebilir düzeyde d zihinsel engelli bireyleri toplumda aktif hale getirmek, sosyal rehabilitasyon çalışmalarını desteklemek, sosyalleşmeleri, üretime katılan birer birey olmaları ve bağı ğımsız yaşayabilecekleri, ayabilecekleri, duruma gelmeleri yönünde y nde bu model uygulanmaktadır.
Kısa Erimli Amaçlar; Ailesi ile birlikte yaşayan ayan zihinsel engellilerin toplumla kaynaşmalar malarını sağlamak, Servis ve müşteri m hizmetlerini konusunda engelliyi eğitmek,ee itmek,eğitim itim programı sonrasında nda sertifika almalarını sağlamak,
Çankaya Belediyesinin engellilere yönelik hizmetlerine çeşitlilik kazandırmak. Engellinin kendine güvenini g geliştirmek, Engellinin sosyalizasyonuna hızh kazandırmak,
Uzun Erimli Amaçlar: Engellilerin çalışmalarını atölye faaliyeti kapsamından, yarı korumalı iş yerinde çalışmaya kaydırarak sigortalı işçi i olmalarını sağlamak, Eğitim programını tamamlayan,belli bir süre s çalışarak bunu geliştiren engellinin uygun koşullar ullarında benzer işi kollarında istihdamını sağlamak,
Aile yanında nda yaşayan ayan engelliler için i in örnek oluşturarak benzer yerleri açılabilmesi a için i in özendirmek, Üretimden sunuma kadar olan aşamalarda a amalarda zihinsel engellilere eğitim e vermek,üreten, reten, çalışan bireyler olarak toplum içerisinde i sorumluluk almasını sağlamak,
Engellilerin ve ailelerin bilinçlenerek lenerek toplumsal baskı oluşturabilmeleri için i in zemin hazırlamak, Cafe nin toplum ve engelliler tarafından kabul görmesi g sonucunda engellilere ve yakınlar nlarına na daha farklı hizmetlerin sunulabileceği i bir kompleks haline dönüştürmek.
Zihinsel engelli bireylerin mesleki ve sosyal rehabilitasyonlarının n sağland landığı Çengel Cafe Projesi Çankaya Belediyesi Engelliler Hizmet MüdürlM rlüğü tarafından 01.07.2005 tarihinde hayata geçirilmi irilmiştir. tir.çankaya Belediye Başkan kanı Prof. Dr. Muzaffer ERYILMAZ ın engelli bireylerin sorunlarının çözümüne yönelik y ilgi ve duyarlılığı ığı,, projemizin kısa k sürede s uygulanmasını sağlam lamıştır.
Zihinsel engelli gençlerimizin, hayatın n bir alanında nda aktif olmalarını sağlayan ve bütün b işlerini büyük b k bir dikkat ve özenle yaptıklar kları Çankaya Belediyesi Çengel Cafe ortamı, model olarak da bu alanda örnek oluşturacak politikalara ve yaklaşı şımlara sahiptir.
Çankaya Belediyesi nin yaklaşı şık k iki yıldy ldır hizmet verdiği i eski TED Koleji Kampüsü nde bulunan Çengel Cafe de, üçü down sendromlu olmak üzere eğitilebilire itilebiliröğretilebilir düzeyde d 15 gencimiz hizmet vermekte, çalışmaktadır. Ayrıca, bu projeden ve Çengel Cafe de de,, gençlerimizden sorumlu bir Sosyal Hizmet Uzmanı görev yapmaktadır.
Çankaya Belediyesi Çengel Cafe nin en belirgin özelliği, i, gençlerimizin, kabiliyet ve yapabilirlikleri üzerine bir işi bölümünün yapılm lmış olmasıdır. r.cafe ortamında, gençlerin tanımlanm mlanmış hizmetleri en sorunsuz biçimde imde yapabilmelerini sağlayacak şekilde renklere göre g bir düzenleme yapılm lmış ve gençlere yapacakları işler renkler aracılığı ığıyla öğretilmiştir. tir.
Renklerle Engelleri AşmakA mak Turuncu,mavi ve yeşil renklerin kullanıld ldığı Çankaya Belediyesi Çengel Cafe de sorumluluklar da gençlerimize renkler aracılığı ığıyla verilmiştir.masalar tir.masaların üzerinde yer alan örtüler ve masa üstü objeler aynı renklerden oluşmaktad maktadır. r.örneğin yeşil örtülü masada yine aynı renkte tuzluk,biberlik ve peçetelik etelik vb. ürünler bulunmaktadır.gen r.gençlerimizin giysileri de aynı renklerden oluşmaktad maktadır.siz hangi renkteki masaya oturduysanız z o renkten sorumlu olan gencimiz sizinle ilgilenmekte,böylece kargaşaya aya olanak tanınmamaktad nmamaktadır.
Projenin Yarattığı Sosyal Ortam Gençlerimiz Çankaya Belediyesi Çengel Cafe deki servis görevlerinin g yanı sıra, kendileri için i in hazırlanan; becerilerini geliştirmek,yeteneklerini ortaya çıkarmak için i in düzenlenen d sosyal etkinlik programına da katılmaktad lmaktadırlar. Bu kapsamda, gençlerimizin, latin-modern dans,drama- tiyatro,halk dansı gibi çalışmalarla yetenek ve becerileri geliştirmeye çalışılmaktadır.birlikte tiyatro-sinema gösterileri g izlenmesi,çevre evre gezilerine gidilmesi, havuzda ya da yaz tatilinde birlikte kamp ortamında bulunmak ilk etapta akla gelen faaliyetlerimiz olarak öne çıkmaktadır.
Biz Buradayız Aslında Çengel Cafe de herkes mutlu. Projeyi hayata geçirenler,uygulamada yer alanlar,gençler,gelen ler,gelen konuklar Pozitif bir enerji yayılıyor yor bütün b çevreye. Çalışan gençlerin gözlerindeki g ışık k içeriyi i aydınlat nlatıyor ve çok şey anlatıyor. yor. Bu ortamı çok iyi anlamanız z gerekiyor. Çankaya Belediyesi Çengel Cafe de size şaşırtıcı gelebilecek pek çok şey aslında yaşam amın n bir parças ası.sorun olarak görülen g olgular, onlar onların yaşam amının n değil, ortak yaşam amımızın,ortak dünyamd nyamızın n, hepimizin parças ası
ÇANKAYA BELEDİYES YESİ Engelliler Hizmet Birimi Çengel Cafe Ziya Gökalp G Cad. Eski Ted Koleji No:47 Kolej/ Ankara Tel : 0312 458 89 00/35 92 Faks: 0312 458 89 00/35 92