SENATO KARARLARI Toplantı Sayısı: 11 Sayfa:1 Karar Tarihi: 16.05.2003 2003-2004 Baıl Deerlendirme Not Sistemindeki Deiiklik Hk.2003.011.048- Üniversitemizde Baarının Ölçülmesi ve Deerlendirilmesine likin Esaslarda Deiiklik ile ilgili konu üzerinde görüüldü. Yapılan görümeler sonucunda; Erciyes Üniversitesinde Baarının Ölçülmesi ve Deerlendirilmesine likin Esaslar da deiikliin aaıdaki ekilde kabulüne oybirlii ile karar verildi. ERCYES ÜNVERSTESNDE BAARININ ÖLÇÜLMES VE DEERLENDRLMESNE LKN ESASLAR * 1.GR Üniversitemizde eitim-öretimin her geçen gün daha çada normlara dayandırılması, kalite ve verimliliin yükseltilmesi için sürekli yeni arayılara ve uygulamalara gidilmektedir. Eitim-öretimin kalitesinin yükseltilmesine paralel olarak, örencilerin baarılarının ölçülmesi ve deerlendirilmesinde de aynı arayılar sonucunda Erciyes Üniversitesi Ön Lisans ve Lisans Eitim-Öretim Yönetmelii radikal bir ekilde deitirilmi ve bu Yönetmelik, 9 Temmuz 2002 tarih ve 24810 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüe girmitir. Söz konusu Yönetmeliin 20. maddesi örenci baarısının ölçülmesi ve deerlendirilmesi yöntem ve ilemlerini yeni batan düzenlemitir. Yüzlü sistemden dörtlü sisteme geçii öngören bu düzenlemenin getirdii yeniliklerde uygulama birliini salamak için bir deerlendirme ve not verme programı hazırlanmıtır. Mutlak deerlendirme sisteminden baıl deerlendirme sistemine geçii öngören bu düzenlemenin daha iyi anlaılması için baıl deerlendirme ve mutlak deerlendirme sistemleri hakkında özet bir bilgi vermek yararlı olacaktır. Baıl deerlendirme sistemi, örencilerin baarısını ölçen bir sistem deil, öretim elemanı tarafından baarısı ölçülen bir örenci grubunun kendi içerisinde deerlendirilmesine olanak veren bir yöntemdir. Baıl deerlendirme sistemi ve bu sistemin özellikleri ileride detaylı bir ekilde açıklanacaktır. Ancak bu sistemin dünyada hemen hemen bütün yüksek öretim kurumlarında ve Ülkemizde ise bir çok yüksek öretim kurumunda bir takım farklılıklarla uygulandıı bilinmektedir. Üniversitemizin gerek Ülkemiz ve gerekse dünyanın dier yüksek öretim kurumları ile uyum içinde çalımasını salayacak olan bu sistem, hem örencilerimiz hem de öretim elemanlarımız için bir çok yararlar ve kolaylıklar salamanın yanında önemli sorumluluklar da getirmektedir. 2. BAIL DEERLENDRME SSTEMN TERCH NEDENLER Baıl deerlendirme sistemini Üniversitemiz gündemine getiren belli balı nedenler unlardır: * Bu esaslar, Üniversitemiz Senatosu nun 13 Aralık 2002 tarihli toplantısında görüülmü ve 9 Temmuz 2002 tarih ve 24810 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüe giren Erciyes Üniversitesi Önlisans ve Lisans Eitim-Öretim Yönetmeliine tabi örencilerin baarılarının ölçülmesi ve deerlendirilmesinde kullanılmak üzere kabul edilmitir.
2.1. Örenciler arasındaki çalıma, bilgi ve baarı düzeyini karılatırma ilemini kapsamlı ve gerçekçi bir ekilde yapma olanaını verdii ve örencileri baarıya yönlendirdii için, 2.2. Örenci ve öretim elemanlarının çalımalarını yapıcı bir ekilde yönlendirme özellii taıdıı için, 2.3. Öretim elemanı, örenci ve çevresel faktörlerden kaynaklanabilecek çeitli unsurların etkilerini deerlendirmeye yansıtabildii için, 2.4. Dünyada kullanılan ACT, CEEB, GRE, SAT gibi sınav sistemlerinde de tercih edilen uluslararası bir deerlendirme standardı olduu ve örencilerin baarısını yurtiçi ve yurtdıındaki örencilerle karılatırılabilir hale getirdii için, 2.5. Akreditasyon amaçlı çalımalarda Avrupa Birlii ve dier yurtdıı üniversiteleri ile uyumda ihtiyaç duyulduu için, 2.6. Mevcut deerlendirme sistemleri içerisinde örenci baarısını deerlendirmede en uygun yöntem olduu için tercih edilmitir. 3. ÖRENC BAARISINI ETKLEYEN TEMEL FAKTÖRLER Herhangi bir öretim faaliyeti içerisinde örencilerin aldıkları notlar, tek baına örencilere ait faktörlere balı olarak ortaya çıkmamaktadır. Esasen bütün ölçme ve deerlendirme yaklaımları için örencinin baarısını etkileyen üç ana unsurdan bahsedilebilir. Bunlar; 3.1. Öretim üyesine balı faktörler, 3.2. Örenciye balı faktörler, 3.3. Çevresel faktörler. Örencilerin baarısını etkileyen bu faktörlerle ilgili bazı önemli hususlara burada kısaca deinmek yararlı olacaktır. 3.1.Öretim Üyesine Balı Faktörler 3.1.1.Örenci ile iletiim kurabilme yetenei a) Örencide motivasyon yaratabilme, b) Dersin yararlılıına inandırabilme, c) Dersi sevdirme, d) Dersi sunu ekli, e) Bilgileri aktarabilme,
3.1.2.Örencinin bilgisini ölçebilme yetenei a) Sınav sorusu hazırlayabilme, b) Cevap kaıtlarını deerlendirebilme, c)sınav sorusu hazırlarken veya sınav kaıtlarını deerlendirirken objektif olabilme. 3.2.Örenciye Balı Faktörler 3.2.1. Derslere karı ilgisi, 3.2.2. Örencinin genel düzeyi, 3.2.3. Öretim üyesine karı tutumu, 3.2.4. Salık durumu, 3.2.5. Sınıf içindeki arkadaları ile ilikileri. 3.3.Çevresel Faktörler 3.3.1. Sınavın yapıldıı ortamın ergonomik özellikleri, a) Aırı ölçüde sıcak-souk olması b) Karanlık olması c) Gürültülü olması d) Oturma düzenin uygun olmaması 3.3.2. Sınavdaki gözetmenlerin tutumu, 3.3.3. Sınav sistemi ve uygulamalarının etkisi. Bütün bu faktörler, örencinin bir dersin sınavında alacaı not üzerinde az veya çok bir etkiye sahiptir. Baıl deerlendirme sistemi; bu faktörlerin örencinin baarısı üzerindeki olumsuz etkisini en aza indirmek amacıyla uzun yıllardan beri dünyada ve Türkiye de birçok yüksek öretim kurumunda uygulanan bir sistemdir. 4.BAARI DEERLENDRME SSTEMLER Günümüz öretim sistemleri içerisinde örenci baarısını deerlendirmede, baka bir deyile örencinin sınavlarda aldıı ham baarı puanlarını harf notuna çevirmede farklı ölçütler kullanılmaktadır. Not vermede kullanılan ölçütler ve bunlara dayanılarak yapılan deerlendirmeler genel olarak iki ana gruba ayrılır. Bunlar; mutlak ölçütler ve onlarla yapılan mutlak
deerlendirmeler ile baıl ölçütler ve onlarla yapılan baıl deerlendirmelerdir. Önce, örencilerin baarılarını ölçmede kullanılan Mutlak Not Sistemi, sonra da Baıl Not Sistemi ile ilgili bazı bilgileri ve örencilerin baarısını etkileyen faktörleri kısaca açıklamanın yararlı olacaı düünülmektedir. 4.1.Mutlak Deerlendirme Sistemi Üniversitemizde örenci baarısını deerlendirmede, 2001-2002 eitim-öretim yılı sonuna kadar uygulanan sistem Mutlak Not Sistemi dir. Hatırlanacaı üzere, bu sistemde örenciler herhangi bir dersten baarılı olmak için ara sınavların ortalamasının yüzde kırkı ile yarıyıl sonu/yıl sonu sınavlarının yüzde altmıının toplamından elli veya daha yüksek bir not alması gerekiyordu. Yüz üzerinden ellinin altında not alan örenciler baarısız sayılmakta, daha yüksek not alan örenciler ise aldıkları notun özelliine göre yüzlük sistemde karılıı olan sayı cinsinden notları almaktaydılar. Mutlak deerlendirmede kullanılan ölçütler, daha önceden deimez standartlar olarak saptanmıtır. Buna göre örencilere not vermede, kuramsal bir mükemmellik standardı esas alınır. Bu yolla not vermede en çok kullanılan yöntem, ham puanları yüzlük sistemde notlara çevirmek ve bu puanların karılıı olan sayısal notları vermektir. Bu yöntemde bir örencinin baarısı, baka örencilerin baarısından baımsız olarak deerlendirildiinden, buna mutlak deerlendirme denir. Örnein, bir örencinin herhangi bir dersten baarılı olabilmesi için, o dersle ilgili yapılan 100 puanlık bir sınavdan en az 50 puan alması gerekir gibi bir ölçüt konulurdu. Bu durumda, sınavda yer alan soruların örencide yokladıı bilgi ve becerilerin tümü ölçüt alınmıtır. Sınavdaki soruların tümü ölçüt alındıında, bir örencinin alacaı not, onun doru cevaplandırdıı soru sayısına balı olacaktır. Mutlak deerlendirmede, zayıf bir grupta en iyi olan, yani yetersizlerin en yeterlisi olan bir örenciye yüksek notlar verilmez. Bu tür bir deerlendirmede, ille de bazı örencilerin düük not alması da gerekmez. Yeterli sayılan baarı düzeyine erimilerse, bütün örenciler geçer ya da yüksek not alabilirler. Bununla birlikte, mutlak ölçütlerle not vermenin eletirilebilecek yanları da vardır. Bunlar öyle özetlenebilir: 4.1.1.Yeterli sayılacak baarı düzeyi ya da öretim elemanlarınca önceden konulan standartlar, öretim elemanından öretim elemanına, bir öretim elemanı için de zamandan zamana deiebilir. O yüzden, bu yönteme göre farklı öretim elemanlarınca ya da aynı öretim elemanı tarafından deiik zamanlarda verilen notları birbiriyle karılatırmak hemen hemen olanaksızdır.
4.1.2.Mutlak deerlendirmede çou kez sınavın kendisi ölçüt alınmakta, fakat güçlük derecesi dikkate alınmamaktadır. Bir sınavda elde edilen puanlar, sadece örencilerin baarısını yansıtmaz, aynı zamanda o sınavın güçlük derecesinin de bir göstergesi olur. Sınav soruları çok güç ya da çok kolay maddelerden oluabilir. Çok güç bir sınavdan elde edilen puanların tümü, geçer puanın altında; çok kolay bir sınavdan elde edilen puanların tümü ise geçer puanın üstünde olabilir. Bu nedenle, büyük bir olasılıkla, bir sınavdaki geçer puan 50, baka bir sınavdaki geçer puan 50 ye denk deildir. 4.1.3.Mutlak ölçütlere göre not vermede, örencilerin bireysel durumları dikkate alınmaz. Örenciler arasında yetenek, ilgi, istidat ve çalıma koulları gibi etkenler bakımından bir takım farklılıklar vardır. Yetenekçe düük örencilerin, önceden belirlenen geçer puanın üstünde bir puan almaları çok güçtür. Onun için mutlak deerlendirmede yetenekçe düük örenciler daima düük not alacaktır. Düük not, o notu alan bir örencinin çalıma isteini ve motivasyonunu olumsuz yönde etkileyecek ve dolayısıyla örenci tekrar düük notlar alacaktır. Sadece mutlak ölçütü dikkate alarak not vermede, böyle bir kısır döngüye düülür ve bu kısır döngüyü kırmak da oldukça zordur. 4.2.Baıl Deerlendirme Sistemi Baıl deerlendirmede kullanılan ölçütleri, öretim elemanından çok örenciler belirler. Bu tür deerlendirmede örencinin baarısı, üyesi bulunduu grubun baarısıyla karılatırılır. Baıl deerlendirmeye göre not vermede en çok kullanılan iki yöntem vardır: Bunlar; normal daılım erisine göre not verme ile bir sınavdan elde edilen puanların aritmetik ortalamasını balangıç noktası, standart sapmasını birim alarak çeitli notlara karılık olan puan aralıklarını belirleme yaklaımıdır. Gerçekte, sınavlardan elde edilen notlar her zaman normal daılım vermez. Baarı bakımından normal daılımdan uzaklaan grublarda, örencilere onların gerçek baarısını yansıtmayan bir daılıma göre (normal daılıma göre) not vermek doru olmaz. Aslında bir baarı testi puanlarının normal daılım vermemesi de gerekir. Çünkü, normal daılım, ansa balı ve rastlantısal etkinlikler için uygun bir daılımdır. Oysa ki eitim planlı, programlı ve amaçlı bir etkinliktir, geliigüzel bir etkinlik deildir. Eitim, amaçlı bir etkinliktir. Örencilerin, öretilmek istenileni örenmelerini isteriz. Eer öretimimizde etkiliysek, öretim sonundaki baarı daılımı normal daılımdan çok farklıdır ve solu çarpık bir karakter gösterir. Aslında, bir dersin baarı daılımı normal daılıma yaklatıı ölçüde, eitim çabalarımızın yeterince etkili olmadıını söyleyebilmek bile olasıdır.
Aaıdaki grafikte solu çarpık bir daılım görülmektedir. Bu grupta örenciler yüksek notlar almılar ve grubun aritmetik ortalaması da nispeten yüksektir. Dolayısıyla baarılı olan örenci sayısı da yüksek olmaktadır. Grubun baarısı yukarıda ifade edilen amaca uygun gelimektedir. Frekans ekil 1. Solu çarpık daılım Notlar Aaıdaki grafikte ise saı çarpık bir daılım görülmektedir. Bu grupta örenciler düük notlar almılar ve grubun ortalaması da nispeten düüktür. Buna balı olarak baarısız örenci sayısı da yüksektir. Frekans ekil 2. Saı çarpık daılım Notlar ekil 3 de ise simetrik bir daılım görülmektedir. Grubun baarısı orta düzeydedir ve grubun yarısı ortalamadan düük notlar alırken, yarısı da ortalamadan yüksek notlar almıtır.
Frekans -2,5 S -2,0 S -1,5 S -1,0 S + 1,0 S + 1,5 S + 2,0 S + 2,5 S Notlar ekil 3. Simetrik daılım (Normal daılım) Yukarıda da ifade edilmeye çalııldıı gibi, baıl deerlendirme sistemi bir baarı ölçme sistemi deil; ölçme sonucunda elde edilen puanları deerlendirmede kullanan bir yöntemdir. Ölçme ise, bir öretim elemanı tarafından yapılan öretim etkinlii sonucunda uygulanan sınavlarda, örencilerin kendilerine yöneltilen soruları hangi oranda doru cevapladıklarını oransal olarak tespit etme iidir. Bu i, sadece dersi veren öretim elemanı tarafından yapılır. Baıl deerlendirme sistemi, öretim elemanı tarafından belirlenen puanlara göre örencilerin grup içinde hangi konumda olduklarını belirlemeye yardımcı olan bir sistemdir. Baıl deerlendirme sisteminde bir örencinin baarısı, o örencinin içinde bulunduu gruptaki dier örencilerin baarı düzeylerine göre deerlendirilmektedir. Sistemde bu ilem, özel istatistiksel yöntemler kullanılarak yapılmaktadır. Bu yöntemin temel amacı, belirli bir derse devam eden örencilerin, o dersin sınavında gösterdikleri baarıyı, mutlak notlara göre deil; o derse devam eden grup içinde gösterdikleri performansa göre deerlendirmektir. Burada performanstan kasıt, bir örencinin grubunda hangi konumda olduudur. Bir örencinin grubundaki konumunu belirlemenin en iyi yolu, o örencinin grup ortalamasının ne kadar altında veya üstünde bir yerde olduunun saptanmasıdır. Örencinin ortalamaya göre uzaklıını saptamada, o gruptaki puanların standart sapması kullanılmaktadır. Aaıda bir örencinin devam ettii derslerden aldıı ham baarı puanlarının ortalama ve standart sapma cinsinden deerleri görülmektedir. Yukarıdaki açıklamalara göre bu örencinin en baarılı olduu ders Olasılık statistii dersidir. Örenci bu dersten grup ortalamasına göre 2,5 standart deer kadar (Z skoru kadar) bir performans göstermitir.
Çizelge 1. Örenci Baarısının Ortalama ve Standart Sapmaya Göre Deerlendirilmesi Dersler Ham Baarı Grup Standart Z skoru Baarı Puanı Ortalaması Sapma Sırası Ergonomi 68 70 8-0,25 5 nsan Kaynakları Yönetimi 83 65 12 1,5 3 Olasılık statistii 60 35 10 2,5 1 Yöneylem Aratırması 78 60 10 1,8 2 Bilgisayar Programlama 89 80 9 1,0 4 4.2.1. Baıl Deerlendirme Sisteminin Uygulama Aamaları Baıl deerlendirme sisteminin uygulanmasında aaıdaki sıra takip edilir: 4.2.1.1.Ham Baarı Puanının Elde Edilmesi Örencilerin ara sınav, ödev, laboratuar, uygulama, seminer, proje, klinik çalıması gibi yıl içi etkinliklerden aldıı puanlar ile yarıyıl sonu sınavından aldıı puanın katkı oranı yardımı ile ham baarı puanı belirlenir. Üniversitemizde bu oran aaıdaki gibi uygulanmaktadır: Arasınav ve yarıyıl içi etkinliklerden aldıı puanların ortalaması: % 30 Yarıyıl sonu sınavından aldıı puanı : % 70 Ham Baarı Puanı: (% 30 + % 70) oranında hesaplanarak toplanır ve böylece ham baarı puanı elde edilir. te bu puan, örencinin baıl deerlendirme sistemine esas olacak puanıdır. Ham baarı puanının hesaplanmasına ilikin bir örnek Çizelge 2 de verilmitir. Örenci No Adı, Soyadı Çizelge 2. Ham Baarı Puanının Hesaplanması Yarıyıl içi Etkinlik Ortalaması % 30 ı Yarıyıl Sonu Sınavı % 70 ı Ham Baarı Puanı 1030514587 Ahmet YILMAZ 70 21 80 56 77 1030514689 Elif AYATA 50 15 60 42 57 1030515854 Aysun IIK 45 13,5 70 49 63
4.2.1.2.Aritmetik Ortalama ve Standart Sapmanın Hesaplanması Gruptaki örencilerin herhangi bir dersten aldıkları ham baarı puanları bulunduktan sonra, grubun aritmetik ortalaması ve standart sapması aaıdaki eitlikler yardımı ile hesaplanır. Aritmetik Ortalama n X = i= 1 n X X =Aritmetik ortalama X i : i. deiken deeri i Standart Sapma S = n i= 1 ( X i n 1 X ) X i : i. deiken deeri X = Grubun aritmetik ortalaması n: Gruptaki birey sayısı 2 n: Gruptaki birey sayısı Yukarıda verilen eitlikler yardımı ile grubun aritmetik ortalaması ve standart sapması bulunur. Çizelge 3. Grup Ortalaması ve Standart Sapmasının Bulunması Örenci No Adı soyadı Ham Baarı Puanları 1030514587 Ahmet YILMAZ 77 1030514689 Elif AYATA 57 1030515854 Aysun IIK 63 Örencilerin ortalama notu Bu notların standart sapması : 197/3 = 66 : 10,271 4.2.1.3.Ham Baarı Puanlarının Z ve T-Skorlarına Dönütürülmesi Aritmetik ortalama, bir grubun tanıtıcı istatistiidir ve o grubun sahip olduu özellikler bakımından deiim genilii sınırları içerisindeki yeri hakkında fikir verir. Standart sapma ise bir gruptaki puanların grup ortalamasına göre nasıl bir daılım gösterdiini belirten bir ölçüdür. Bir grubun ham baarı puanları, aaıdaki eitliklerden yararlanılarak Z ve T Skorlarına dönütürülür.
Z-Skoru Z = X i S X Standart Sapma S = n i= 1 T-Skoru (X i X) n 1 2 Z= örencinin standart skoru X i = i. örencinin ham baarı puanı X = Grup ortalaması S: standart sapma n= Gruptaki birey sayısı T= ( X i X ) 10 + 50 S Çizelge 4. Z ve T Skorlarının Ham Baarı Puanlarına Göre Bulunması Örenci No Adı soyadı Ham Baarı Puanları Z -skorları T-skorları 1030514587 Ahmet YILMAZ 77 1.07 60,7 1030514689 Elif AYATA 57-0.87 41,3 1030515854 Aysun IIK 63-0,29 47,1 Örencilerin ortalama puanı : 197/3 = 66 Bu puanların standart sapması : 10,271 Ham baarı puanlarının Z ve T skorlarına dönütürülmesi neden gereklidir? Sınavlar sonucunda elde edilen standart olmayan örenci ham puanları, Z ve T skoruna dönütürülerek standart hale getirilirler. Böylece her bir örencinin grubundaki dier örencilere göre baıl konumu ve dolayısıyla performansı, matematiksel olarak ifade edilebilmekte ve örencilerin notları birbirleri ile karılatırılabilir hale getirilmektedir. Negatif ve kesirli sonuçlar verebilen Z skorları, T skorlarına dönütürülerek pozitif deerler elde edilmekte ve olası bir takım matematiksel yanlılıkların önüne geçilmektedir
4.2.1.4. Baıl Not Aralıklarının Bulunması Baıl deerlendirme sisteminin esasında istatistiksel bir takım yaklaımlar olduu daha önce belirtilmiti. Burada temel düünce, bir sınavda alınan puanların normal daılım gösterdiidir. Örenciler baarı düzeyine göre normal daılım erisi altında kalan alandaki ilgili puanları almaktadırlar. Gerçekte sınav puanları her zaman normal daılım göstermez ve grupta puanların ortalama ve standart sapmasına göre, yukarıda açıklandıı gibi düük ortalamalı veya yüksek ortalamalı çarpık daılım gösterirler. Bu deikenlie uyum göstermesi için eri altında kalan alanın, grubun deiik puan ortalamaları için daılımın normalden gösterdii farklılıa göre deikenlik göstermesi ve harfli not oranlarının da buna balı olarak deimesidir. Baıl notlar harf notuna dönütürülmeden önce, ham baarı puanlarının aritmetik ortalamasından yararlanarak grubun baarı düzeyi belirlenir. Üniversitemizde baıl deerlendirme sisteminde baıl not aralıkları sekiz ayrı baarı düzeyine göre ayrı ayrı belirlenmektedir. Bu aralıkların belirlenmesinde, benimsenen temel yaklaım, üstün baarılı gruplarda AA, BA, BB gibi yüksek notları alan örenci sayısının çok olması ve zayıf gruplarda ise DD, FD, FF gibi düük notları alan örenci sayısının çok olmasıdır. Bu düünceden hareketle ham baarı puanı ortalaması; 80.00 < X 100 olan grup üstün baarılı; 70.00 < X 80.00 olan grup mükemmel; 62.50 < X 70.00 olan grup çok iyi; 57.50 < X 62.50 olan grup iyi; 52.50 < X 57.50 olan grup üst orta; 47.50 < X 52.50 olan grup orta; 42.50 < X 47.50 olan grup zayıf; 00.00 < X 42.50 olan grup kötü gruplardır.
Baıl not aralıkları Çizelge 5 de görülmektedir. 4.2.2. Baıl Deerlendirme Sisteminde Öngörülen Sınırlamalar Önceki tecrübeler, baıl deerlendirme sisteminde bir takım sınırlamalar getirilmesi gerektiini ortaya koymaktadır.bu sınırlamalar, Üniversitemizdeki birimlerin özellikleri dikkate alınarak uygulamada ortaya çıkabilecek olumsuzlukları önlemek için aaıdaki gibi seçilmitir. a) Baıl Deerlendirmeye Katma Sınır Puanı < 15 Eldeki veriler ve sistemin ileyii konusunda yapılan çalımalar, 15 den düükolan ham baarı puanlarının baıl deerlendirme sistemi içerisine alınmaması gerektiini ortaya çıkarmıtır. Bunun için baıl puanların hesaplanması aamasında 15 den düük ham baarı puanları, grup ortalaması ve standart sapmanın hesaplanmasında dikkate alınmamaktadır. Bundan dolayı ham baarı puanı 15 den düük örencilere dorudan FF notu verilmektedir. b) Yarıyıl Sonu Sınavı Puanı Sınırı Baıl deerlendirme sistemi uygulayan bazı üniversitelerde yarıyıl sonu sınavı puanı için de bir sınır konulmaktadır. Ancak Üniversitemizde 2002-2003 eitim-öretim yılında yarıyıl sonu sınavı puanları için bir sınır öngörülmemitir. c) Baarı Ham Puanı Alt Sınırı <35 Grup ortalamasının düük olduu durumlarda BDS nin özellii gerei az da olsa düük puanlarla örencilerin dorudan veya artlı geçmeleri mümkün olabilmektedir. Bu bakımdan ham baarı puanı 35 den küçük 14 den büyük olan ham baarı puanları aritmetik ortalama ve standart sapma hesabında kullanılmakta, ancak 35 baıl deerlendirme puanı sınırı olarak belirlenmektedir. Bundan dolayı ham baarı puanı 15 ve 34 dahil, bu arada olan örencilere dorudan FD notu verilir. d)baıl Deerlendirmeye Esas Olan Örenci Sayısı Sınırı Burada BDS ye esas örenci sayısından kasıt, baıl deerlendirmeye katma sınırı üstünde ham baarı puanına sahip örenci sayısıdır. O sınava giren örenci sayısı deildir. BDS nin uygulandıı üniversitelerin tecrübeleri ve Bilgi lem Merkezimizde ders puanları üzerinde yapılan aratırmalarda sistemin 10 örenciye kadar sorunsuz çalıtıı gözlemlenmitir. Örenci sayısı 10 dan az olan gruplarda öretim elemanları, Erciyes Üniversitesi Önlisans ve Lisans Eitimi-Öretim Yönetmelii nin 20.maddesinde verilen deerlendirme tablosunu kullanarak ham baarı puanlarını baıl notlara (harf notlarına) çevireceklerdir.
e) Birden çok ubeye ayrılarak farklı veya aynı öretim elemanlarınca okutulan derslerin sınav sonuçları; sınav, öretim elemanlarının kendi istekleri ile aynı anda ve aynı sorularla yapıldıı durumlarda baıl deerlendirmeye birlikte alınacaktır. f) Aynı birimde birden çok bölüm veya programda aynı veya farklı öretim elemanlarınca okutulan ortak derslerin sınav sonuçları; sınav, öretim elemanlarının kendi istekleri ile aynı anda ve aynı sorularla yapıldıı durumlarda baıl deerlendirmeye birlikte alınacaktır. g) Ek sınavların sonuçlarına baıl deerlendirme sistemi uygulanmayacaktır. h) Örenciler, baıl baarı notlarına itiraz edemezler. Sadece ara sınavlar ve yarıyıl sonu sınavları sonuçları ile ham baarı puanlarına ilan tarihinden itibaren yedi (7) gün içinde itiraz edebilirler. Bu itirazlar, en geç on be (15) gün içinde sonuçlandırılır. tirazların sonuçları ilgili birimlerin örenci ileri büroları tarafından sisteme girilir. Bu sonuçlar grubun aritmetik ortalamasını ve standart sapmasını yeniden hesaplanmasını gerektirir. ı) Sınav sonuçlarına ilikin mahkeme kararları bireysel olarak uygulanacak ve aynı sınava giren dier örencilerin puanlarına yansıtılmayacaktır. i) Not yükseltmek amacıyla veya yaz okulunda tekrarlanan derslerin sınav sonuçları, bu dersleri o dönemde birlikte alan örencilerin sınav sonuçlarının tabi olduu ilemlere tabi olacak ve aynı dersi daha önce birlikte alan örencilerin puanlarına yansıtılmayacaktır. j) Arasınav ve yarıyıl sonu sınav sonuçları hem internet ortamında hem de yazılı olarak ilan edilecektir. k) Bütün sınav sonuçları ve baarı notları elektronik ortam yanında yazılı evraklarla da tespit edilecektir. l) Örencilerin yaz okulunda aldıkları dersler, ait oldukları yarıyılda gösterilir. Bu derslerin sınav sonuçları da Erciyes Üniversitesin de Baarının Ölçülmesi ve Deerlendirilmesine likin Esaslar a uygun olarak ilem görürler.
4.2.3 Bazı Özel Notlar a) ST notu, Erciyes Üniversitesi ne baka yüksek öretim kurumlarından yatay veya dikey geçi yolu ile gelen ya da ÖSYM Sınavı ile Erciyes Üniversitesi ne yeniden kayıt olan örencilere evvelce almı oldukları ve denklii ilgili yönetim kurulunca tanınan dersler için verilir. ST notu, not ortalamasına katılmaz. b) GT notu, not ortalamasına katılmayan derslerden baarı gösteren örencilere verilir. artlar salanırsa bu notlara BDS uygulanır. c) UT notu, not ortalamasına katılmayan derslerden baarı gösteremeyen örencilere verilir. artlar salanırsa bu notlara BDS uygulanır. d) PT notu, not ortalamasına katılmayan dersleri sürdürmekte olan örencilere verilir. e) ET notu, Üniversite Senatosu nca belirlenen derslerden ilgili birimlerce uygulanan muafiyet sınavı sonunda kredisiz olarak muaf tutulan örencilere verilir. ET notu, not ortalamasına katılmaz. f) NT notu, derse devam artını veya ders uygulamasına ilikin artları yerine getirmedii için baarısız olan örencilere verilir. NT notu, not ortalaması hesabından FF notu ilemi görür. g) BT notu, kredisiz derslerden ve stajlardan baarılı örencilere verilir. BT notu, not ortalamasına katılmaz. Bu notlara BDS uygulanmaz. h) KT notu, kredisiz derslerden ve stajlardan baarısız örencilere verilir. KT notu, not ortalamasına katılmaz. Bu notlara BDS uygulanmaz. 4.2.4. Ham Baarı Puanlarının Baıl Harf Notuna Dönütürülmesi Ara sınav ve yarıyıl sonu sınavı puanları girilen bir grubun Otomasyon Sistemi tarafından; a)ham baarı puanları hesaplanmakta, b)grubun aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanmakta, c)ham baarı puanları baıl notlara(z ve T-skorlarına) dönütürülmekte, d)grubun baarı düzeyi belirlenmekte ve grubun düzeyine göre Çizelge 5 yardımıyla baıl notlar harf notuna dönütürülmektedir. Baarı puanları harf notuna dönütürüldükten sonra grup listesi olumakta ve notlarla birlikte, grubun ortalama ve standart sapması da not çıktısında yer almaktadır.
Çizelge 5. Grup Düzeyine Göre Baıl Notların T-Skoru Cinsinden Harf Aralıkları Baıl Notların T Skoru Cinsinden Harf Aralıkları Sınıf Sınıf FF FD DD DC CC CB BB BA AA Düzeyi Ortalaması (0,0) (0,5) (1,0) (1,5) (2,0) (2,5) (3,0) (3,5) (4,0) Üstün 100,00 22,09 27,09 32,09 37,09 42,09 47,14 52,19 57,24 Baarı 80,01 0,00 22,10 27,10 32,10 37,10 42,10 47,15 52,20 57,25 Mükemmel 80,00 24,19 29,19 34,19 39,19 44,19 49,24 54,29 59,34 70,01 0,00 24,20 29,20 34,20 39,20 44,20 49,25 54,30 59,35 Çok yi 70,00 26,29 31,29 36,29 41,29 46,29 51,34 56,39 61,49 62,51 0,00 26,30 31,30 36,30 41,30 46,30 51,35 56,40 61,50 yi 62,50 28,39 33,39 38,39 43,39 48,39 53,49 58,59 63,69 57,51 0,00 28,40 33,40 38,40 43,40 48,40 53,50 58,60 63,70 Ortanın 57,50 30,99 35,99 40,99 45,99 50,99 56,19 61,39 66,59 üstü 52,51 0,00 31,00 36,00 41,00 46,00 51,00 56,20 61,40 66,60 Orta 52,50 33,49 38,49 43,49 48,49 53,49 58,59 63,69 68,79 47,51 0,00 33,50 38,50 43,50 48,50 53,50 58,60 63,70 68,80 Zayıf 47,50 35,99 40,99 45,99 50,99 55,99 61,29 66,59 71,89 42,51 0,00 36,00 41,00 46,00 51,00 56,00 61,30 66,30 71,90 Kötü 42,50 39,49 44,49 49,49 54,49 59,49 64,99 70,49 76,49 0,00 0,00 39,50 44,50 49,50 54,50 59,50 65,00 70,50 76,50 5. BAIL DEERLENDRME SSTEMNN GETRD YENLKLER 5.1.Baıl deerlendirme sistemi, farklı üniversitelerden mezun olmu örencilerin notlarının karılatırılmasına olanak verir. Örnein aır bir öretim programının uygulandıı ve yüksek notların nispeten zor alındıı bir programdan mezun olan bir örencinin not ortalaması 65 ve notların genel olarak daha yüksek verildii, ancak eitim düzeyinin dier üniversiteden daha düük olduu bir üniversiteden mezun olan bir dier örencinin not ortalaması 70 olduunda; mezuniyet notuna bakarak 70 ortalama ile mezun olan örenciyi dierine göre daha baarılıdır diyemeyiz. Ancak performansa dayalı baıl deerlendirmede (BDS de) dörtlük not üzerinden alınan bir notun (örnein 2,80) anlamı dünyanın her yerinde eit algılanacak ve örenciler arasında öretim kalitesinden kaynaklanan farklılık ortadan kalkacaktır. 5.2.Sınıfların bölündüü veya aynı derse farklı öretim elemanlarının girmesinden kaynaklanan deerlendirme farklılıkları büyük oranda tolere edilmi olacaktır. 5.3.Mutlak deerlendirme sisteminde ellinin altındaki notlar tümüyle kalırken, BDS de baarısız örenciler de kendi arasında gruplandırılarak baarısızların iyisi diyebileceimiz yüksek notlarla kalan örencilerin durumları grup performansına balı olarak dikkate alınabilmektedir.
5.4.BDS öretim üyelerinin öretim etkinliklerinin verimliliinin yükselmesini ve onların ölçme konusundaki yetkinliklerinin artmasını tevik eder. 5.5.Örencilerin gösterdii gayretin karılıını bulması ve notların adil bir ekilde daıtılması, onları baarılı olma yönünde daha çok motive edecektir. 5.6.Baıl deerlendirme sistemi ile oluan notlar dünyadaki bütün yüksek öretim kurumları tarafından geçerli kabul edildiinden özellikle yurtdıı öretim tercihi bulunan örenciler için büyük avantaj salayacaktır. 6. BDS KULLANILIRKEN DKKAT EDLMES GEREKEN NOKTALAR Eer öretim üyesi ölçmeyi yani sınav ve puanlamayı gerektii kadar iyi yapmıyorsa, örencileri arasındaki düzey farklılıklarının tam olarak ortaya çıkmasını salayamaz. Bu da, baıl deerlendirmeye tabi tutulacak ham puanların salıksız olmasına neden olur. Salıklı bir baıl deerlendirme yapabilmek için, deerlendirmeye tabi tutulacak puanların da belli bir standartta, yani örencilerin bilgi ve beceri düzeylerini iyi yansıtıyor olması gerekmektedir. Bunu salayabilmek için, öretim elemanlarının sınav sorularını hazırlamaları, sınavı uygulamaları ve cevapları puanlamaları sırasında aaıda birkaç önemli noktaya dikkat etmeleri gerekir. 6.1.Puan verilen etkinlik sayısını arttırmak (ara sınav, ödev, proje, kısa süreli çok sayıda sınav vb.) gerekir. 6.2.Sınav sorularının zorluk düzeylerini dengelemek (çok kolay, kolay, orta, zor ve çok zor) gerekir. Aksi halde gruptaki puanların belli bir aralıkta yıılması gibi bir sonuç doar. 6.3.Sınavlarda mümkün olduu kadar çok sayıda soru sormak gerekir. Soru sayısı arttıkça sınavların ölçme yetenekleri artmaktadır. Bu bakımdan mümkün olduunca örenciye aktarılan bütün konulara ilikin bilgi yoklaması yapılmalıdır. Genel bir kural olarak çok sayıda kısa cevaplı sorular ile sınav yapmak BDS nin daha iyi sonuç vermesi açısından yararlı olacaktır. Zira sınav bilgiyi daha iyi ölçücü hale gelecektir.
7. BAIL DEERLENDRME SSTEMNE YAPILAN ELETRLER 7.1.Baıl deerlendirme sistemi ile ilgili olarak en çok kaygı duyulan konuların baında, örencilerin sistemi kötüye kullanarak sınavlarda kasıtlı olarak düük puan alacak kaıt vermeleri durumunda, grup ortalamasının düecei ve baıl baarı notu sınırının düük notlara çekilebilecei hususu gelmektedir. Özellikle çok düük ham baarı puanlarının, ortalama ve standart sapmanın hesaplanmasında kullanılması durumunda böyle bir sonuçla karılaılması mümkündür. Bu durumun yaratacaı sakıncayı azaltmak için Üniversitemizde baıl deerlendirmeye katılan ham baarı puanı sınırı 15 olarak seçilmitir. 15 den küçük ham baarı puanları ortalama ve standart sapmanın hesaplanmasında dikkate alınmamaktadır. Bu nedenle öngörülen olumsuzluk sistemde giderilmi bulunulmaktadır. Ayrıca, grup ortalaması yükseldikçe, doal olarak bir gruptaki baarılı örenci oranının da yükselmesi beklenmektedir. Sistemin yapısını tanıyan örencilerin baarısızlık yönünde deil, daha çok baarılı olma yönünde gayretleri olacaktır. Nitekim baıl deerlendirme sistemini uygulayan öretim kurumlarında BDS sonrası kayda deer gelimelerin baında, örencilerin derslere devamlarının ve baarılarının arttıı belirtilmektedir. 7.2.BDS ile ilgili bir dier eletiri de örencilerin, özellik arz eden bazı derslerden oldukça düük notlarla baarılı sayılabilecekleri konusunda olmaktadır. Yine BDS ye katılan ham baarı puanı alt sınırı 35 olarak belirlenmitir. Ham baarı puanı 35 den küçük olan örenciler, grubun ortalaması kaç olursa olsun sistem tarafından baarısız sayılmaktadır.