İSKEMİK BARSAĞIN RADYOLOJİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Ercan Kocakoç Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul
Öğrenim hedefleri Mezenterik vasküler olay şüphesi ile gelen hastayı değerlendirmede kullanılan metodları ve çekim tekniklerini öğrenmek MVO daki radyolojik bulguları öğrenmek
Giriş İskemik barsak hastalığı, çok değişik klinik ve radyolojik bulguları olan; lokalize, geçici barsak iskemisinden gastrointestinal traktın katastrofik nekrozuna kadar ilerleyebilen geniş spektrumlu bir hastalıktır Primer sebep ne olursa olsun iskemik barsaktaki görüntüleme bulguları benzerdir
Görüntüleme yöntemleri Direkt grafi Kontrastlı incelemeler Anjiografi US ve RDUS BT MR
Direkt grafi bulguları 1- Gazla distandü barsak 2- Submukozal ödem (parmak basısı) 3- İntramural gaz (pnömatozis) 4- Gazsız batın 5- Portal vende gaz 6- Asit 7- Portal veya mezenterik vende trombüs (kalsifiye) 8- Seri incelemelerde infarkte barsak anslarının fiksasyonu, hareketsiz değişmeden kalması
Lund E, ve ark. Radiographics 1988
Kontrastlı incelemeler Direkt grafi ile uyumlu benzer bulgular vardır Tetkik yapılmadan önce perforasyon olup olmadığı ekarte edilmelidir Gelişen barsak obstrüksiyonuna sekonder kontrast madde takıntısı izlenir
Anjiyografi Arteryal veya venöz tıkanıklığı gösterir Tıkayıcı olmayan iskemide de vazospazm ve azalmış kan akımını gösterebilir
US ve RDUS US mezenter iskemiye eşlik eden ileus, duvar kalınlaşması, portal vendeki gaz ve asiti gösterebilir RDUS ile, mezenterik arter ve vendeki trombüs veya SMA daki stenoz gösterilebilir PSH 275 cm/sn den EDH in 70 cm/sn den fazla olması belirgin stenoz bakımından anlamlı
BT ve MR BT ve MR daki bulgular, direkt grafi, Ba lu incelemeler ve anjiyografideki bulguların bir kombinasyonudur BT veya MR barsak duvarını, komşu mezenter ve vasküler yapıları göstererek barsak iskemisinin primer sebebini bulmada faydalı olabilirler Çekimler arteriyal ve venöz fazı içermelidir
BT Bulguları Barsak duvar kalınlaşması (en sık rastlanan fakat nonspesifik bir bulgu) Bazen duvar kalınlaşmasına target sign (hedef tahtası görünümü) eşlik edebilir Arteryel oklüzyon, mezenterik veya portal ven trombozu Barsak dilatasyonu Mezenterik venlerde dolgunluk ve mezenterik ödem
İntramural gaz (intestinal pnömatozis) Mezenterik veya portal vende gaz Barsak duvar kontrastlanmasında azalma Kalınlaşmış barsak duvarının kontrastlanmasında artış Diğer batın organlarında infarkt (KC, dalak veya böbrek)
Barsak dilatasyonu, iskemik segmentteki peristaltik aktivitenin kaybolmasına sekonder Barsak iskemisinde yaygın görülen bir bulgu olmakla birlikte spesifik değildir Mezenterik venlerdeki dolgunluk staza sekonder gelişen venöz konjesyonu yansıtır İskemiye eşlik eden ödem sebebiyle mezenterik yağlı doku dansitesi artabilir
İntramural gaz, iskemik barsağın daha nadir fakat daha spesifik bir bulgusudur Mezenterik veya portal venöz sistemdeki gaz, daha da nadir görülen bir bulgu olup intramural gazın mezenterik venöz sisteme ilerlemesi sonucu ortaya çıkar İntraperitoneal serbest hava infarkta uğramış barsak segmentinin perfore olduğunu gösterir
***Barsak duvarının kontrastlanmasının olmaması veya çok az olması barsak iskemisini gösteren en spesifik bulgudur ***Bazı durumlarda iskemik segment uzamış kontrastlanma gösterebilir (venöz dönüş yavaşladığında)
Barsak iskemisinin sebepleri Tromboembolizm Kardiyovasküler problemlerle ilişkili SMA embolisi akut mezenterik iskeminin en sık sebebidir (%50) SMA veya SMV trombozu daha nadir görülen sebeplerdendir Hiperkoagülasyona yol açan durumlar (SLE, Antifosfolipid sendromu)
Wlesner W., ve ark. Radiology 2003
Non-oklüziv sebepler Mezenterik arter ve venler açık Kan akımında yavaşlama Kardiyak outputun azalması (primer kardiyak hastalık,infarkt, aritmi ve hipovolemi) Şok barsak, nonoklüziv iskeminin bir alt tipidir ve hipovolemik hastalarda görülen difüz ince barsak iskemisidir
Wlesner W, ve ark. Radiology 2003
Diğer nedenler Strangülasyon Neoplazmlar Vaskülitler (en sık PAN) Batın içi inflamatuar hastalıklar Travma İlaçlar Radyasyon Koroziv etki
Rha Sung E, ve ark. Radiographics 2000.
SONUÇ Mezenter iskemi bir çok enflamatuar veya neoplastik duruma benzer radyolojik özellikler gösterebilir Mezenterik damarlar içerisinde trombusun görülmesi tanısaldır En spesifik bulgu barsak duvarında kontrastlanma olmamasıdır Portal sistemde hava iskeminin şiddetli olduğunu gösterir
Teşekkürler Dr. Hüseyin Toprak Dr. Aslı Serter Dr. Musa Atay