MASUM ÜFÜRÜM-PATOLOJİK ÜFÜRÜM AYRIMINDA İPUÇLARI DOÇ.DR.CEMŞİT KARAKURT İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PEDİYATRİK KARDİYOLOJİ BİLİM DALI
Üfürüm: Kalp ve damarsal yapılardaki yapısal veya hemodinamik değişikliklerin oluşturduğu turbulans sonucu oluşan titreşimlerdir (20-2000 Hz).
Patolojik üfürüm: Kalp ve damarlardaki organik bir patoloji sonucu oluşan üfürümlerdir. Masum üfürüm: Kalp ve damarlarda hiç bir patoloji olmamasına karşın kalp veya kalp dışı sistemlerdeki değişiklikler sonucu oluşan üfürümlerdir.
Masum üfürüm Çocuklukların %40-60 ında duyulur. En sık 2-7 yaş arası çocuklarda duyulmasına karşın her yaşta duyulabilir. Genellikle mezokardiyak odakta ve sternum sol lateral kenarında, daha az olarak da pulmoner odakta duyulurlar. Çoğunlukla dekreşendo vasıfta kısa, erken sistolik, genellikle 1-2/6 en çok 3/6 şiddetindedirler. Bazen devamlı Vibratuar veya müzikal vasıftadır.
Masum üfürüm Ateş, efor ve heyecan gibi kardiyak debi artışına yol açan durumlarda üfürüm şiddeti artar. Bu nedenler ortadan kalktığında üfürüm azalır veya kaybolur. Postürle ve solunumla üfürümün niteliği ve şiddetinde değişim gözlenir. Kalp hastalıkları ile ayırıcı tanısının yapılması için masum üfürümlerin iyi tanınması ve hastanın dikkatli bir şekilde muayene edilmesi gereklidir.
Masum üfürüm Stil üfürümü/klasik vibratuar üfürüm (sistolik) Pulmoner Ejeksiyon üfürümü (sistolik) Venöz hum (devamlı) Karotis üfürümü (sistolik)
Yenidoğanın geçici pulmoner arter üfürümü Yenidoğanlarda -ilk bir kaç ay, sternumun her iki üst tarafında duyulan 1-2/6 şiddetinde sistolik ejeksiyon üfürümü Fetal hayatta sağ ve sol pulmoner arterlerin relatif olarak dar olması nedeniyle duyulur. 3-4 ay içinde kaybolur.
Still Üfürümü İlk kez George Still tarafından 1900 lerde tanımlanmış. Çocuk ve adolesanlarda sık, nadiren bebeklerde de duyulur. Mitral kapak kordalarından kaynaklanan vibrasyon Sol ventrikülde aberan bant Sol ventrikül sistolü ile ilişkili turbulans Vibratuar karakterde kreşendo/dekreşendo 3/ 6 dereceyi geçmeyen bir üfürümdür. Sternum sol ve orta kenarında özellikle hasta ayaktayken daha iyi duyulan bir üfürümdür. 3-S bulgusu ile tanınır (Short, Soft, Sistolik).
Pulmoner Ejeksiyon üfürümü 8-14 yaş arası çocuklarda yaygındır. Sıklıkla sternum sol üst kenarında duyulur. Ejeksiyon üfürümü-midsistolik 1-3/6 ASD? S2 normal
Venöz uğultu (Venous hum) Daha çok klavikula üstünde, bazan altında, boyunda tek veya iki taraflı, oturmakla artan, yatmakla, juguler vene bastırmakla ve boynu çevirmekle azalan veya kaybolan üfürümlerdir. Devamlı karakterde olduğu için PDA ile karıştırılabilir.
Karotis üfürümü (Carotid bruit) Erken ejeksiyon üfürümü Supraklavikuler bölgede en iyi duyulur. Brakiosefalik arterler ve karotis arterlerden kaynaklanan turbulansa bağlı 2-3/6 AS üfürümü ile karıştırma!
ÜFÜRÜMÜ OLAN HASTANIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Öykü Morarma Bebeklerde beslenme süresi Beslenirken çabuk yorulma, terleme, kilo alamama Büyük çocuklarda çabuk yorulma, bayılma Ekzersizle ilişkilli göğüs ağrısı Ailede Marfan sendromu veya ani kardiyak ölüm öyküsü
Fizik muayene İnspeksiyon Genel durum Kromozomal anomalilere ait bulgular Kalıtsal/kalıtsal olmayan sendromlara ait bulgular Büyüme, gelişme geriliği varlığı Solunum şekli ve sayısı Solukluk, siyanoz varlığı
Siyanoz
Palpasyon Periferik nabız muayenesi Prekordiyal aktivite Apikal vuru Trill varlığı Kan basıncı
Oskultasyon Kalp hızı S1 (en iyi apekste) S2 (en iyi pulmoner odakta duyulur. S3 erken diyastolik düşük frekanslı bir sestir. 2-8 yaş arası çocuklarda normal de duyulabilir. S4 gec diyastolik
Üfürüm (zamanı, niteliği, en iyi duyulduğu odak, yayılımı, solunum, posturle değişip değişmediği) Klikler Ekstrakardiyak sesler
Konjenital kalp hastalığı olan yenidoğan bebekler Konjenital kalp hastalığı 8-10:1000 canlı doğum Kritik konjenital kalp hastalığı- pulmoner veya sistemik dolaşımın duktusa bağımlı olduğu hastalar Duktus arteriozus kapandığında kalp yetersizliği ve kardiyovasküler kollaps gelişir. Bu hastalara yaşamın ilk 24-48 saatinde muayene edildiklerinde çok az ip ucu saptanır. Hastalar tanı almadan taburcu edildiklerinde edildiklerinde kardiyojenik şok veya ağır asidoz ile başvurabilmektedirler.
2006 da ABD de 4300000 bebek doğmuş (43000 konjenital kalp hastalığı) Bebeklerin yaklaşık 1/3 ü (14000) kritik konjenital kalp hastalığı Yenidoğan bebeklerin % 70 i 2 günden önce tanı almıyor. % 20 si tanı almadan taburcu ediliyor.
Yenidoğan döneminde konjenital kalp hastalığı düşündüren bulgular SİYANOZ Azalmış pulmoner kan akımı Artmış veya normal pulmoner kan akımı AZALMIŞ SİSTEMİK PERFÜZYON Sol kalpte obstruktif lezyonlar Kardiyak TAKİPNE
Küçük VSD gibi defektleri olan hastalarda sağ ventrikül basıncının daha erken düşmesi nedeniyle daha erken dönemde üfürüm duyulabilir. Term yenidoğanlarda sağ ventrikül basıncının düşmesi 6 haftaya kadar uzayabildiği için geniş VSD, AVSD gibi defektlere bağlı üfürüm veya kalp yetersziliğinin ortaya çıkışı 6-8 haftayı bulabilir.
ASD ve masum üfürümün fizik inceleme bulguları Masum Üfürüm ASD Prekordiyal aktivite Normal Artmış S1 Normal Normal S2 İnspiryumda çift Sabit çift Sistolik üfürüm (yatarken) Sistolik üfürüm (ayakta) Kreşendo/dekreşendo Sternum sol alt kenarında vibratuar karakterde Şiddeti azalır Kreşendo/dekreşendo Sol üst kenarda akım a bağlı Değişmez Diyastolik üfürüm Venöz uğultu Triküspit kapaktan akım artışına bağlı
Kardiyak patoloji olasılığının arttığı durumlar Semptom (örn göğüs ağrısı) Ailede Marfan sendromu veya ani kardiyak ölüm öyküsü Kromozomal anormallikler (Down sendromu) Artmış prekordiyal aktivite Azalmış femoral nabızlar Anormal S2 Klik Üfürümün şiddetinin3.dereceden fazla olması fazla olması Hasta ayaktayken üfürümün şiddetinin artması
Üfürümü olan hastada başlangıçta laboratuar testi gereklimidir? 161 hastanın pediyatrik kardiyoloji ünitesinde fizik muayene, EKG, Ekokardiyografi ile değerlendirildiği bir çalışmada; Klinik değerlendirmenin sensitivitesi % 96, spesifitesi % 95 pozitiv prediktif değeri % 88, negatif prediktif değeri % 88 Tanı almamış hastalarda EKG sadece lezyona spesifik bulgular sağlar. Ekokardiyografi masum üfürümlü hastalarda gereksizdir.
SONUÇ Hastanın semptomu varsa Kardiyomegali Anormal EKG Diastolik üfürüm 3/6 ve üzeri üfürüm Siyanoz Nabızların zayıf veya kuvvetli alınması Anormal kalp sesleri varsa masum üfürüm düşünme!