Soru - Yanýt 7 1. Selçuklularda ülke topraklarý kime aittir? Yanýt: Selçuklularda ülke topraklarý devlete aittir. 2. Týmar sisteminin Selçuklulardaki adý nedir? Yanýt: Týmar sisteminin Selçuklulardaki adý ikta dýr. 3. Osmanlýlarda topraðý kullanma hakký kime aittir? Yanýt: Osmanlýlarda topraðý kullanma hakký üzerinde yaþayan halka aittir. 4. Osmanlýlar topraðýný iyi ekip biçmeyen ya da üç yýl üst üste boþ býrakanlardan topraðýný alýp baþkasýna vermekle neyi amaçlamýþtýr? Yanýt: Topraðýný düzenli olarak ekip biçmeyenden alýp baþkasýna vermekle devlet, tarýmda üretimin sürekliliðini saðlamaya çalýþmýþtýr. 5. Osmanlýlarda dirlik topraklar kaça ayrýlýrdý bunlar hangileridir? Yanýt: Osmanlýlarda dirlik topraklar gelirine göre üçe ayrýlýrdý. Bunlar has, zeamet ve týmardýr. 6. Tarihi Kral Yolu nu yapan uygarlýk hangisidir? Yanýt: Tarihi Kral yolu nu yapan uygarlýk Lidyalýlardýr. 7. Çin den baþlayýp, Taklamakan Çölü bölgesinden geçerek, Afanistan, Ýran üzerinden Doðu Akdeniz e ulaþan ticaret yolu hangisidir? Yanýt: Ýpek Yolu dur. 8. Baharat Yolu hangi padiþah döneminde Osmanlý Devleti nin denetimine girmiþtir? Yanýt: Baharat Yolu, Yavuz Sultan Selim Döneminde Osmanlý Devleti nin denetimine girmiþtir. 9. Coðrafi Keþifler neye denir? Yanýt: 15. ve 16. yüzyýllarda Avrupalýlarýn yeni ticaret yollarý bulmak amacýyla baþlattýklarý okyanuslarýn ve kýtalarýn bulunmasýyla gerçekleþmiþ olan keþiflere denir. 229
10. Coðrafi Keþifleri ilk olarak kimler baþlatmýþtýr? Yanýt: Coðrafi Keþifleri ilk olarak Portekiz ve Ýspanyollar baþlatmýþtýr. 11. Sanayi Ýnkýlabý, ilk olarak hangi ülkede ortaya çýkmýþtýr? Yanýt: Sanayi Ýnkýlabý ilk olarak Ýngiltere de ortaya çýkmýþtýr. 12. Ülkemizdeki vakýf eserlerinin korunmasý, tamiri ve yaþatýlmasýndan sorumlu olan devlet kurumu hangisidir? Yanýt: Vakýflar Genel Müdürlüðü dür. 13. Ahilik nedir? Yanýt: Ahilik, Selçuklu ve Osmanlýlarda, Anadolu da yaþayan halkýn sanat, ticaret, gibi çeþitli meslek alanlarýnda yetiþmelerini saðlayan, onlarý ahlaki yönden eðiten, çalýþma hayatýný iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgüttür. 14. Ahilik Teþkilatý nýn kurucusu kimdir? Yanýt: Ahilik Teþkilatý nýn kurucusu Ahi Evran dýr. 15. Osmanlý Devleti nde sarayda devlet adamý ve sanatkar yetiþtirmek amacýyla açýlan okulun adý nedir? Yanýt: Osmanlýlarda devlet adamý ve sanatkar yetiþtirmek amacýyla sarayda açýlan okul Enderun dur. 230
Doðru - Yanlýþ 7 Aþaðýdaki cümlelerin doðru olanlarýnýn baþýna (D), yanlýþ olanlarýn baþýna (Y) yazýnýz. 1. ( ) Hititlerde topraðýn sahibi halktýr. 2. ( ) Orta Çaðda Avrupa da topraðýn ve topraðý iþleyenlerin sahibi senyördür. 3. ( ) Dirlik topraklarýndan has padiþah, vezirazam, vezirler ve beylerbeyi gibi üst düzey devlet adamlarýna verilen topraktýr. 4. ( ) Osmanlý Devleti nde týmar sahipleri topladýklarý vergilerle kendi geçimlerini saðlar ve gelirlerine göre atlý asker beslerdi. 5. ( ) Týmar sistemi Selçuklu Toprak düzeni olan ikta sistemi esas alýnarak düzenlenmiþtir. 6. ( ) Týmar sistemi, devletin devlet memurlarýna ödediði maaþ yükünü artýrmýþtýr. 7. ( ) Týmarlý Sipahiler savaþ zamanýnda sefere gitmek dýþýnda yaþadýklarý bölgenin güvenliðinden de sorumluydular. 8. ( ) Kral Yolu, Ýlk Çaðda Lidyalýlar tarafýndan yapýlmýþ bir yoldur. 9. ( ) Geçmiþte Ýpek Yolu ndan Avrupa ya sadece ipek taþýnmýþtýr. 10. ( ) Baharat Yolu Uzak Doðu yu Amerika kýtasýna baðlayan ticaret yollarýndan biridir. 11. ( ) Coðrafi Keþiflerin sonucunda Avrupalý devletler keþfettikleri yerlerde sömürge imparatorluklarý kurmaya baþladýlar. 12. ( ) Coðrafi Keþifler sonucu Ýpek ve Baharat yollarý önemini kaybetmiþtir. 13. ( ) Ýspanyol gemici Kristof Kolomb Amerika kýtasýna ulaþmýþ ancak buranýn yeni bir kýta olduðunu fark etmemiþtir. 14. ( ) Coðrafi Keþifler sonucunda ticaret yollarýnýn deðiþmesiyle Osmanlýlar ve Venedikliler daha fazla gelir elde etmeye baþlamýþtýr. 15. ( ) Sanayi Ýnkýlabý nýn sonucunda Avrupalý devletler arasýnda sömürgecilik yarýþý hýzlanmýþtýr. 231
Doðru - Yanlýþ 7 Yanýtlar 1. ( Y ) Hititlerde topraðýn sahibi halktýr. 2. ( D ) Orta Çaðda Avrupa da topraðýn ve topraðý iþleyenlerin sahibi senyördür. 3. ( D ) Dirlik topraklarýndan has padiþah, vezirazam, vezirler ve beylerbeyi gibi üst düzey devlet adamlarýna verilen topraktýr. 4. ( D ) Osmanlý Devleti nde týmar sahipleri topladýklarý vergilerle kendi geçimlerini saðlar ve gelirlerine göre atlý asker beslerdi. 5. ( D ) Týmar sistemi Selçuklu Toprak düzeni olan ikta sistemi esas alýnarak düzenlenmiþtir. 6. ( Y ) Týmar sistemi, devletin devlet memurlarýna ödediði maaþ yükünü artýrmýþtýr. 7. ( D ) Týmarlý Sipahiler savaþ zamanýnda sefere gitmek dýþýnda yaþadýklarý bölgenin güvenliðinden de sorumluydular. 8. ( D ) Kral Yolu, Ýlk Çaðda Lidyalýlar tarafýndan yapýlmýþ bir yoldur. 9. ( Y ) Geçmiþte Ýpek Yolu ndan Avrupa ya sadece ipek taþýnmýþtýr. 10. ( Y ) Baharat Yolu Uzak Doðu yu Amerika kýtasýna baðlayan ticaret yollarýndan biridir. 11. ( D ) Coðrafi Keþiflerin sonucunda Avrupalý devletler keþfettikleri yerlerde sömürge imparatorluklarý kurmaya baþladýlar. 12. ( D ) Coðrafi Keþifler sonucu Ýpek ve Baharat yollarý önemini kaybetmiþtir. 13. ( D ) Ýspanyol gemici Kristof Kolomb Amerika kýtasýna ulaþmýþ ancak buranýn yeni bir kýta olduðunu fark etmemiþtir. 14. ( Y ) Coðrafi Keþifler sonucunda ticaret yollarýnýn deðiþmesiyle Osmanlýlar ve Venedikliler daha fazla gelir elde etmeye baþlamýþtýr. 15. ( D ) Sanayi Ýnkýlabý nýn sonucunda Avrupalý devletler arasýnda sömürgecilik yarýþý hýzlanmýþtýr. 232
Boþluk Doldurma 7 Aþaðýdaki cümlelerde boþ býrakýlan yerlere uygun kelimeleri yazýnýz. 1.... hem beslendiðimiz hem de vatanýmýz olduðundan kutsal kabul edilir. 2. Osmanlý Devleti nde dirlik topraklarý, has,... ve... olmak üzere üçe ayrýlýrdý. 3. 18. yüzyýlda iyice iþlemez hale gelen Týmar sistemi... Fermaný yla kaldýrýlmýþtýr. 4.... Anadolu dan baþlayýp Mezopotamya ya kadar uzanan ve Lidyalýlar tarafýndan yapýlan ticaret yoludur. 5. Coðrafi Keþiflerden sonra Ýpek ve... Yollarý önemini kaybetmiþtir. 6. Coðrafi Keþifler sonucu zenginleþen... sýnýfý soylularýn topraklarýný satýn alarak güçlendi. 7. Coðrafi Keþiflerden önce Ýpek ve Baharat yollarýnýn denetimi... ve... elindeydi. 8. Sanayi Ýnkýlabý, ilk olarak 1750-1830 yýllarý arasýnda... ortaya çýktý. 9. Sanayi Ýnkýlabý ndan sonra küçük el tezgahlarý yerini... býraktý. 10. Selçuklularda Ahilik olarak faaliyet gösteren esnaf teþkilatý Osmanlýlarda... olarak varlýðýný devam ettirmiþtir. 11. Günümüzün esnaf odalarýna benzer bir iþlevi yapan... iyi ahlâkýn, doðruluðun, kardeþliðin birleþtiði sosyo - ekonomik bir düzendir. 12. Ýlk Osmanlý medreresi... zamanýnda Ýznik te kurulmuþtur. 13. Osmanlý Devleti nde... eðitiminin yapýldýðý yaygýn eðitim kurumlarý cami, mescit, tekke ve zaviyeler ile kahvehanelerdir. 14. Osmanlý Deleti nde ilkokullara... mektebi denirdi. 233
Boþluk Doldurma 7 Yanýtlar 1. Toprak hem beslendiðimiz hem de vatanýmýz olduðundan kutsal kabul edilir. 2. Osmanlý Devleti nde dirlik topraklarý, has, zeamet ve týmar olmak üzere üçe ayrýlýrdý. 3. 18. yüzyýlda iyice iþlemez hale gelen Týmar Sistemi Tanzimat Fermaný yla kaldýrýlmýþtýr. 4. Kral Yolu Anadolu dan baþlayýp Mezopotamya ya kadar uzanan ve Lidyalýlar tarafýndan yapýlan ticaret yoludur. 5. Coðrafi Keþiflerden sonra Ýpek ve Baharat Yollarý önemini kaybetmiþtir. 6. Coðrafi Keþifler sonucu zenginleþen burjuva sýnýfý soylularýn topraklarýný satýn alarak güçlendi. 7. Coðrafi Keþiflerden önce Ýpek ve Baharat yollarýnýn denetimi Venedikliler ve Osmanlýlarýn elindeydi. 8. Sanayi Ýnkýlabý, ilk olarak 1750-1830 yýllarý arasýnda Ýngiltere de ortaya çýktý. 9. Sanayi Ýnkýlabý ndan sonra küçük el tezgahlarý yerini fabrikalara býraktý. 10. Selçuklularda Ahilik olarak faaliyet gösteren esnaf teþkilatý Osmanlýlarda Lonca olarak varlýðýný devam ettirmiþtir. 11. Günümüzün esnaf odalarýna benzer bir iþlevi yapan Ahilik iyi ahlâkýn, doðruluðun, kardeþliðin birleþtiði sosyo - ekonomik bir düzendir. 12. Ýlk Osmanlý medresesi Orhan Bey zamanýnda Ýznik te kurulmuþtur. 13. Osmanlý Devleti nde halk eðitiminin yapýldýðý yaygýn eðitim kurumlarý cami, mescit, tekke ve zaviyeler ile kahvehanelerdir. 14. Osmanlý Deleti nde ilkokullara Sýbyan mektebi denirdi. 234
TEST 12 Ekonomi ve Sosyal Hayat 1. Osmanlý esnaf örgütü, Anadolu Selçuklu Devleti ndeki Ahilik esas alýnarak geliþtirilmiþtir. Osmanlýlar bu teþkilata Lonca adýný vermiþtir. Lonca teþkilatý mesleki eðitimin yanýnda, üyelerine toplumsal yaþamýn gereklerinden olan ahlâki ve kültürel eðitimde vermiþlerdir. Yukarýdaki bilgiye göre Lonca teþkilatý ile ilgili olarak hangi soruya cevap verilemez? A) Görevinin ne olduðu B) Hangi kurum örnek alýnarak kurulduðu C) Ýsmini kimlerin verdiði D) Yöneticilerine ne ad verildiði 4. Osmanlý Devleti nde Tanzimat dönemiyle birlikte batý tarzýnda eðitim yapan okullarýn açýlmasýna raðmen, mahalle mektepleri ve medreseler varlýklarýný sürdürmüþlerdir. Yukarýdaki bilgiyle bakarak aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? A) Osmanlýlarýn Tanzimat Dönemi nde Avrupa yý örnek alarak yenilikler yaptýðý B) Tanzimat Dönemi nde eðitimde çok baþlýlýk yaþandýðý C) Osmanlýlarýn Tanzimat Dönemi nde eski eðitim kurumlarýna son verdiði D) Tanzimat Dönemi nde batý tarzý eðitimle birlikte geleneksel eðitime devam edildiði 2. Osmanlý Devleti nde Enderun Mektebi nin kuruluþundaki temel amaç aþaðýdakilerden hangisidir? A) Din adamý yetiþtirmek B) Devlet adamý yetiþtirmek C) Þehzadeleri eðitmek D) Medrese hocalarýný eðitmek 5. Osmanlý Devleti nde, azýnlýklar ve yabancýlar ilk olarak hangi dönemde kendi okullarýný açma hakkýný elde etmiþlerdir? A) Kuruluþ Dönemi B) Yükselme Dönemi C) Meþrutiyet Dönemi D) Tanzimat Dönemi 3. Ýlk Osmanlý medresesi hangi þehirde kurulmuþtur? Öðretmenin sorusuna hangi öðrenci doðru yanýt vermiþtir? A) Bursa B) Edirne C) Ýznik D) Ýstanbul 6. Osmanlý Devleti nde topraðý kullanma hakký devletin denetimi altýnda halka verilmiþti. Devlet topraðýný iyi kullanmayan ve arka arkaya üç yýl boþ býrakanlarýn topraklarýný ellerinden alýp baþkalarýna verirdi. Devletin bu uygulama ile aþaðýdakilerden hangisini amaçladýðý söylenebilir? A) Üretimin sürekliliðini saðlamayý B) Özel mülkiyeti özendirmeyi C) Ekili topraklarý azaltmayý D) Toprak üzerinde halkýn hak sahibi olmasýný saðlamayý 235
7. Osmanlý Devleti topraklarýndan; Haslar, hanedan mensuplarýna ve divan üyelerine Zeametler, kadýlara ve orta seviyedeki devlet memurlarýna Týmarlar da düþük seviyedeki memurlara dirlik olarak verilirdi. Bu uygulama ile devlet topraklarýnýn dirlik olarak verileceði kiþilerin yönetimdeki mevkileri ile aþaðýdakilerden hangisi arasýnda bir iliþki kurulabilir? A) Ailedeki kiþi sayýsý B) Topraklarýn merkeze olan uzaklýklarý C) Topraklarýn gelirleri D) Kiþilerin yetiþtiði yer 10. Osmanlý Devleti nde topraktan alýnan vergiler devlet görevlilerine aylýk olarak verilirdi. Týmar sahibi aldýðý bu ücretle asker yetiþtirmek zorundaydý. Bu askerler savaþ zamanýnda sefere çýkar barýþ zamanýnda da tarýmsal üretimden ve bulunduðu bölgenin güvenliðinden sorumluydu. Dirlik sahiplerinin yetiþtirdiði askere Týmarlý Sipahi denirdi. Öðretmenin verdiði bilgiye bakarak aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? A) Týmar sahiplerinin yetiþtirdiði askerlerin yaþadýklarý yerde asayiþi saðladýðý B) Devletin toprak gelirlerinden elde edilen vergiyi memurlarýna ücret olarak verdiði C) Týmarlý Sipahilerin askerlikten baþka tarýmsal faaliyetlerle de ilgili olduðu D) Týmarlý sipahilerin ücretlerini devlet bütçesinden aldýðý 8. Aþaðýdakilerden hangisi Osmanlý Devleti nde toprak yönetimiyle ilgili deðildir? A) Has B) Zeamet C) Týmar D) Lonca 11. Keþfedilen yeni ülkelerden bol miktarda altýn, gümüþ gibi deðerli madenler Avrupa ya getirilince ticaretle uðraþan kesim zenginleþti. 9. Pusulanýn geliþtirilerek kullanýlmasý Okyanus koþullarýna dayanýklý saðlam ve süratli gemilerin yapýlmasý Cesur gemicilerin yetiþmesi Yukarýdaki öðrencilerin söyledikleri geliþmelerin aþaðýdakilerden hangisine ortam hazýrladýðý söylenebilir? A) Sanayi Ýnkýlabý na B) Krallýklarýn güç kaybetmesine C) Coðrafi Keþiflere D) Haçlý Seferleri ne Öðretmenin verdiði bilgi Coðrafi Keþiflerin hangi alandaki sonucunu vurgulamýþtýr? A) Ekonomik B) Siyasi C) Bilimsel D) Dini 12. Coðrafi Keþiflerle birlikte bazý inançlar sarsýldý. Rahiplerin söylediklerinin hepsinin doðru olmadýðý anlaþýldý. Yukarýdaki paragrafta Coðrafi Keþiflerin hangi alandaki sonucu vurgulanmýþtýr? A) Siyasi B) Dini C) Sosyal D) Bilimsel 236
13. Aþaðýdaki geliþmelerden hangisi bazý Avrupa devletlerinin gelirlerinin artmasýnda ve sömürgecilik faaliyetlerine baþlamalarýnda etkili olmuþtur? A) Matbaanýn icadý B) Coðrafi Keþifler C) Barutun bulunmasý D) Rönesans Hareketleri 16. Osmanlý Devleti nde topraðý Osmanlý Devleti nde eðitim, saðlýk, beslenme gibi halkýn sosyal ihtiyaçlarýný karþýlayan kurumlarýn giderleri vakýflar tarafýndan karþýlanýrdý. Vakýflar zengin ve yardýmsever vatandaþlar tarafýndan kurulurdu. Vakýflar devlet tarafýndan desteklenir ve teþvik edilirdi. Öðretmenin verdiði bilgiye göre vakýflarla ilgili olarak aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? 14. I. Kral Yolu II. Bahat Yolu III. Ýpek Yolu A) Devlet tarafýndan kurulduðu B) Sosyal dayanýþma esasýna dayalý olarak çalýþtýklarý C) Toplumun temel ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasýnda etkili olduðu D) Sosyal bir kurum olduðu Yukarýdaki ticaret yollarýndan hangileri Coðrafi Keþiflerden önce kullanýlmýþtýr? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 17. Osmanlý Devleti nde ele geçirilen topraklar devletin malý sayýlýrdý. Topraðýn üzerinde yaþayan çiftçiler kiracý durumundaydý. Aþaðýdakilerden hangisi yukarýdaki bilgiyi doðrular? 15. Aþaðýdakilerden hangisi Týmar Sisteminin Osmanlý Devleti ne saðladýðý yararlardan biri deðildir? A) Ordunun bir kýsmýnýn devlete yük olmadan beslenmesi B) Eyaletlerde güvenliðin saðlanmasý C) Yeniçeri Ocaðý nýn gelirlerinin artmasý D) Üretimde sürekliliðin saðlanmasý A) Yerleþik yaþamýn teþvik edilmesi B) Üç yýl üst üste topraðýný ekmeyen çiftçinin topraðýnýn elinden alýnýp baþkasýna verilmesi C) Vergilerin týmarlý sipahiler tarafýndan toplanmasý D) Devletin ürün sahiplerinden öþür ve haraç adýyla vergi almasý 237
18. Aþaðýdakilerden hangisi Sanayi Ýnkýlabýnýn sonuçlarýndan biri deðildir? A) Uluslararasý ticaretin geliþmesi B) Pazar bulma ihtiyacýnýn artmasý C) Mutlak krallýklarýn kurulmasý D) Büyük fabrikalarýn kurulmasý 19. Pusulanýn Avrupalýlar tarafýndan geliþtirilerek kullanýlmasý aþaðýdaki geliþmelerden hangisine katký saðlamamýþtýr? A) Ticaretin geliþmesine B) Derebeyliðin güçlenmesine C) Yeni yerlerin keþfedilmesine D) Denizcilikte ilerlemeler yaþanmasýna 20. Aþaðýdaki öðrencilerin söylediði terimlerden hangisi hem askerlik hem de toprak yönetimiyle ilgilidir? A) Vakýf B) Lonca C) Öþür D) Týmar 238
YANITLAR Yanýt 1: Soruda verilen bilgiye göre Lonca teþkilatýnýn Görevinin ne olduðu Hangi kurum örnek alýnarak kurulduðu Ýsmini kimlerin verdiði sorularýna cevap verilebilir. Ancak Lonca teþkilatýnýn yöneticileriyle bilgili bilgi olmadýðýndan, yöneticilerine ne ad verildiði sorusuna cevap verilemez. Yanýt D dir. Yanýt 2: Osmanlý Devleti nde Enderun Mektebi nin kuruluþundaki temel amaç devlet adamý yetiþtirmektir. Yanýt B dir. Yanýt 3: Ýlk Osmanlý medresesi Ýznik te Orhan Bey tarafýndan kurulmuþtur. Yanýt C dir. Yanýt 4: Soruda verilen bilgide Tanzimat dönemi nde medrese ve mahalle mekteplerinin varlýðýný sürdürdüðü belirtilmiþtir. Bu kurumlar Osmanlý Devleti nin eski eðitim kurumlarýndandýr. Dolayýsýyla Osmanlýlar eski eðitim kurumlarýna Tanzimat Döneminde son verdiði söylenemez. Yanýt C dir. Yanýt 5: Osmanlý Devleti nde azýnlýklar ve yabancýlar Tanzimat Dönemi nde ilk kez kendi okullarýný açma hakkýný elde etmiþlerdir. Yanýt D dir. Yanýt 8: Has, Zeamet ve Týmar Osmanlý Devleti nde toprak sistemiyle ilgili birimlerdir. Ancak lonca esnaf teþkilatý olup toprak yönetimiyle ilgili deðildir. Yanýt D dir. Yanýt 9: Pusulanýn geliþtirilerek kullanýlmasý Okyanus koþullarýna dayanýklý saðlam ve süratli gemilerin yapýlmasý Cesur gemicilerin yetiþmesi Coðrafi Keþiflerin yapýlmasýna ortam hazýrlamýþtýr. Yanýt C dir. Yanýt10: Soruda verilen bilgilere bakarak Týmarlý Sipahilerin ücretlerini devlet bütçesinden aldýklarý söylenemez. Yanýt D dir. Yanýt11: Soruda verilen paragrafta Coðrafi Keþifler sonucunda Avrupa ya getirilen madenler sayesinden zengin olunmasýndan söz edilmiþtir. Dolayýsýyla Coðrafi Keþiflerin ekonomik sonucu vurgulanmýþtýr. Yanýt A dýr. Yanýt12: Coðrafi Keþiflerin sonucunda inançlarýn sarsýlmasý ve din adamlarýna duyulan güvenin azalmasýndan söz edilmektedir. Dolayýsýyla soruda verilen paragrafta Coðrafi Keþiflerin dini sonucu vurgulanmýþtýr. Yanýt B dir. Yanýt 6: Osmanlýlarda devletin topraðýný iyi kullanmayan ve arka arkaya üç yýl boþ býrakandan alýp baþka birine vermekle üretimin sürekliliðini saðlamayý amaçladýðý söylenebilir. Yanýt A dýr. Yanýt 7: Osmanlý topraklarýnýn dirlik olarak verildiði devlet görevlilerinin yönetimdeki mevkileri ile topraklarýn gelirleri arasýda bir iliþki kurulabilir. Geliri yüksek olan topraklar yönetim kademesindeki mevki yüksek olana, daha az olan ise daha alt kademedeki memurlara verilmiþtir. Yanýt C dir. Yanýt13: Coðrafi Keþifler, Avrupa devletlerinin gelirinin artmasýnda ve sömürgecilik hareketlerinin baþlamasýnda etkili olmuþtur. Yanýt B dir. Yanýt14: Kral Yolu, Baharat Yolu ve Ýpek Yolu Coðrafi Keþiflerden önce kullanýlan ticari yollardandýr. Yanýt D dir. Yanýt15: Yeniçeri Ocaðý nýn gelirlerinin artmasý Týmar Sistemi nin Osmanlý Devleti ne saðladýðý yararlardan biri deðildir. Yanýt C dir. 239
Yanýt 16: Soruda verilen bilgide vakýflarýn zengin ve yardýmsever kiþilerce kurulduðu belirtilmektedir. Dolayýsýyla bu kurumlarýn devlet tarafýndan kurulduðu söylenemez. Yanýt A dýr. Yanýt 17: Üç yýl üst üste topraðýný ekmeyen çiftçinin topraðýnýn elinden alýnýp baþkasýna verilmesi, Osmanlý Devleti nde ele geçirilen topraklar devletin malý sayýlýrdý. Topraðýn üzerinde yaþayan çiftçiler kiracý durumundaydý bilgisini doðrular. Yanýt B dir. Yanýt 18: Mutlak krallýklarýn kurulmasý Sanayi Ýnkýlabý nýn sonuçlarýndan biri deðildir. Yanýt C dir. Yanýt 19: Pusulanýn Avrupalýlar tarafýndan geliþtirilerek kullanýlmasý derebeyliðin güçlenmesine katký saðlamamýþtýr. Yanýt B dir. Yanýt 20: Týmar, hem askerlik hem de toprak yönetimiyle ilgili bir terimdir. Yanýt D dir. 240
TEST 13 Ünite Sonu Testi 1. Ýpek ve Baharat yollarýnýn eski önemini kaybetmesinde aþaðýdaki ülkelerden hangisinin çalýþmalarý etkili olmuþtur? 4. Aþaðýdakilerden hangisi mesleki eðitim ile ilgili kurumdur? A) Lonca B) Öþür C) Haraç D) Týmar Öðretmenin sorusuna hangi öðrenci doðru yanýt vermiþtir? A) Ýtalya B) Rusya C) Portekiz D) Mýsýr 5. Avrupa da Sanayi Ýnkýlabý nýn gerçekleþtiði dönemde Osmanlý Devleti nin ham madde ve pazar yeri haline gelmesinde aþaðýdakilerden hangisinin de etkili olduðu söylenebilir? A) Týmar sisteminin bozulmasýnýn B) Kapitülasyonlarýn C) Köyden kente göçün D) Ýþsizliðin artmasýnýn 2. Ýpek Yolu aþaðýdaki olaylardan hangisinin sonucunda tamamen Osmanlý Devleti nin kontrolüne girmiþtir? A) Mýsýr ýn alýnmasý B) Mora nýn fethi C) Konya nýn alýnmasý D) Kýrým ýn alýnmasý 6. Selçuklular döneminde Anadolu þehirlerinde görülen Ahilik teþkilatý aþaðýdaki alanlardan hangisiyle doðrudan ilgilidir? A) Saðlýk B) Askerlik C) Zenaatkarlýk D) Yönetim 3. Sanayi Ýnkýlabý ndan sonra hýzla fabrikalarýn kurulmasý öncelikle aþaðýdakilerden hangisini olumsuz yönde etkilemiþtir? A) Ýnsan gücüyle çalýþan atölyeleri B) Ticaretle uðraþanlarý C) Büyük fabrika sahiplerini D) Eðitimli halk sýnýfýný 7. Aþaðýdakilerden hangisi Coðrafi Keþiflerin ekonomik sonuçlarýndan biri deðildir? A) Ýpek ve Bahat yollarýnýn önemini kaybetmesi B) Rahiplere olan güvenin azalmasý C) Akdeniz limanlarýnýn ticari önemini kaybetmesi D) Amerika dan Avrupa ya bol miktarda altýn ve gümüþ getirilmesi 241
8. Avrupa da meydana gelen bilimsel geliþmelerin teknolojiye uygulanmasý aþaðýdakilerden hangisinin ortaya çýkmasýný saðlamýþtýr? A) Reform hareketleri B) Rönesans hareketleri C) Sanayi Ýnkýlabý D) Fransýz Ýhtilâli 12. Osmanlý Devleti nin Yükselme Dönemi nde ticaret yollarýnýn önemli limanlarýný ele geçirmeleri aþaðýdaki geliþmelerden hangisine neden olmuþtur? A) Avrupa da bilimsel geliþmeler yaþanmasýna B) Avrupalýlarýn yeni ticaret yollarý aramalarýna C) Avrupa da milliyetçilik hareketlerinin hýzlanmasýna D) Avrupa da din adamlarýna güvenin artmasýna 9. Aþaðýdaki olaylardan hangisi Avrupa devletlerinin zenginleþmesini saðlarken Türk ve Ýslam devletlerinin yoksullaþmasý ve gerilemesine neden olmuþtur? A) Coðrafi Keþifler B) Barutun bulunmasý C) Reform hareketleri D) Rönesans hareketleri 13. Devletimiz atlý asker beslemek þartýyla bizlere toprak vermiþtir. 10. Aþaðýdakilerden hangisi Coðrafi Keþiflerin sonuçlarýndan biri deðildir? A) Avrupa nýn ekonomik bakýmdan geliþmesi B) Doðu Akdeniz limanlarýnýn önemini kaybetmesi C) Atlas Okyanusu limanlarýnýn önem kazanmasý D) Burjuva sýnýfýnýn güç kaybetmesi Divan üyelerine verilen bu topraða verilen isim aþaðýdakilerden hangisidir? A) Týmar B) Has C) Zeamet D) Mülk 11. Coðrafi Keþiflere katýlan milletler sömürge imparatorluklarý kurdular. Öðretmen konuþmasýnda Coðrafi Keþiflerin hangi alandaki sonucunu vurgulamýþtýr? A) Dini B) Sosyal C) Siyasal D) Kültürel 14. Aþaðýdakilerden hangisi Osmanlý Devleti nde týmar sahibinin görevlerinden biri deðildir? A) Bulunduðu bölgede vergi toplamak B) Gelirine göre asker yetiþtirmek C) Topraðýn iþletilmesini saðlamak D) Týmar olarak verilen topraðýn bir kýsmýný vakfetmek 242
15. Sahn-ý Seman Medreresesi hangi padiþah zamanýnda açýlmýþtýr? A) Fatih Sultan Mehmet B) Yavuz Sultan Selim C) Kanuni Sultan Süleyman D) Murat Hüdavendigar 18. Aþaðýdakilerden hangisi Osmanlýlarda esnaf örgütüdür? A) Týmar B) Medrese C) Lonca D) Niþancý 19. Aþaðýdakilerden hangisi Osmanlý Medreselerinde okutulan pozitif bilimlerden biri deðildir? 16. Osmanlý Devleti nde eðitim kurumlarýnýn giderlerini aþaðýdakilerden hangisi karþýlardý? A) Tefsir B) Matematik C) Astronomi D) Týp A) Ordu B) Vakýflar C) Valiler D) Halk 20. Süleymaniye Medreresi hangi padiþah tarafýndan kurulmuþtur? 17. Ben Osmanlý Devleti nde eðitim ve öðretim iþlerinden sorumlu bir divan üyesiyim. Öðretmenin sorusuna hangi öðrenci doðru yanýt vermiþtir? A) I. Murat B) Kanuni Buna göre bu kiþinin mesleði aþaðýdakilerden hangisi olabilir? A) Kazasker B) Defterdar C) Niþancý D) Þeyhülislam C) Orhan Bey D) Osman Bey 243
YANITLAR Yanýt 1: Ýpek ve Baharat yollarýnýn eski önemini kaybetmesinde Portekizlilerin çalýþmalarý etkili olmuþtur. Yanýt C dir. Yanýt 2: Ýpek Yolu, Kýrým ýn alýnmasýndan sonra tamamen Osmanlý Devleti nin kontrolüne girmiþtir. Yanýt D dir. Yanýt 3: Sanayi Ýnkýlabý ndan sonra hýzla fabrika kurulmasý öncelikle insan gücüyle çalýþan atölyeleri olumsuz yönde etkilemiþtir. Yanýt A dýr. Yanýt 4: Lonca Osmanýllarda mesleki eðitim ile ilgili kurumdur. Yanýt A dýr. Yanýt 5: Avrupa da Sanayi Ýnkýlabý nýn gerçekleþtiði sýrada Osmanlý Devleti nin ham madde ve pazar yeri haline gelmesinde kapitülasyonlar da etkili olmuþtur. Yanýt B dir. Yanýt 6: Selçuklular döneminde Anadolu þehirlerinde görülen Ahilik teþkilatý zenaatkarlýkla ilgilidir. Yanýt C dir. Yanýt 7: Din adamlarýna olan güvenin azalmasý Coðrafi Keþiflerin ekonomik sonuçlarýndan biri olmayýp dini sonuçlarýndan biridir. Yanýt B dir. Yanýt 8: Avrupa da meydana gelen bilimsel geliþmelerin teknolojiye uygulanmasý sonucu ortaya çýkan geliþme Sanayi Ýnkýlabý dýr. Yanýt C dir. Yanýt 9: Coðrafi Keþifler Avrupa devletlerinin zenginleþmesini saðlarken Türk ve Ýslam devletlerinin yoksullaþmasýna ve gerilemesine neden olmuþtur. Yanýt A dýr. Yanýt 10: Burjuva sýnýfý Coðrafi Keþifler sonucunda zengin olmuþ ve soylularýn elindeki topraklarý satýn alarak güç kazanmýþtýr. Keþifler sonucunda güç kaybetmemiþtir. Yanýt D dir. Yanýt 11: Avrupa milletlerinin sömürge imparatorluðuklarý kurmalarý Coðrafi Keþiflerin siyasal sonuçlarýndandýr. Yanýt C dir. Yanýt 12: Osmanlý Devleti nin Yükselme Dönemi nde ticaret yollarýnýn önemli limanlarýný ele geçirmeleri Avrupalýlarýn yeni ticaret yollarýný aramalarýna neden olmuþtur. Yanýt B dir. Yanýt 13: Osmanlý Devleti nde divan üyelerine atlý asker beslemek þartýyla verilen toprak has týr. Yanýt B dir. Yanýt 14: Týmar olarak alýnan topraðýn bir kýsmýný vakfetmek týmar sahibinin görevlerinden biri deðildir. Çünkü bu topraklar devlete aittir. Yanýt D dir. Yanýt 15: Sahn-ý Seman Medresesi Fatih Sultan Mehmet zamanýnda açýlmýþtýr. Yanýt A dýr. Yanýt 16: Osmanlý Devleti nde eðitim kurumlarýnýn giderlerini vakýflar karþýlardý. Yanýt B dir. Yanýt 17: Osmanlý Devleti nde eðitim ve öðretim iþlerinden sorumlu divan üyesi kazaskerdir. Yanýt A dýr. Yanýt 18: Lonca, Osmanlýlarda esnaf örgütüdür. Yanýt C dir. Yanýt 19: Matematik, astronomi, týp Osmanlý medreselerinde okutulan pozitif bilimlerdendir. Ancak tefsir Ýslami bilimlerden biridir. Yanýt A dýr. Yanýt 20: Süleymaniye Medresesi Kanuni Sultan Süleyman tarafýndan kurulmuþtur. Yanýt B dir. 244