ÜRODĠNAMĠK DEĞERLENDĠRME Prof. Dr. Niyazi Aşkar EÜTF Kadın Hast. ve Doğum Anabilim Dalı
Ürodinamik inceleme Amaç: Alt üriner sistem dolum ve boşaltım fonksiyon bozukluklarını saptamaktır
Ürodinamik tetkiklerin amaçları Alt üriner sistem disfonksiyonu oluşturan faktörleri ortaya çıkartmak, ya da ekarte etmek Üst üriner sisteme yansıyabilecek sorunları öngörmek Planlanacak tedavinin sonuçlarını öngörmek Başarısız tedavi sonuçlarının araştırılması Yeni tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesi
Başlangıç tetkikleri
Temel ürojinekolojik değerlendirme T Kapsamlı öykü Hayat kalitesi ölçekleri İdrar günlüğü idrar tekiki Öksürük testi Rezüdü volüm Q tip test Jinekolojik bakı POP-Q
Ürodinamik tetkikler alt üriner sistem fonksiyonlarını incelemede kullanılan altın standart tetkiklerdir Ürodinamik tetkiklerden elde edilecek kazanım, öncesinde yapılacak temel ürojinekolojik değerlendirmenin niteliği ile doğrudan ilişkilidir
ICI ÖNERİLERİ, Neurourology and Urodynamics 29, 2010
Anamneze göre ileri tetkik gerektiren durumlar: Anamnezin belirgin olmaması, komplike olması Ġrritatif işeme semptomları varlığı Ġdrar retansiyonu anamnezi Başarısız inkont. cerrahisi anamnezi Devamlı veya minimal eforla inkontinans Yaşlı (>65 yaş) hastalar POP anamnezi Ġleri derecede DM (mesane nöropatisi) Nokturnal enürezis SĠ olan nulliparlar Ġnkontinans nedeni olabilecek nörolojik hastalık
Fizik muayeneye göre ileri tetkik gerektiren durumlar Ciddi pelvik organ prolapsusu Anormal SSS, alt ekstremite veya pelvik taban nörolojik bulguları Artmış rezidü idrar Minimal abdominal basınç artışı ile oluşan SĠ
Basit tanı yöntemleri sonucu: Sadece SĠ semptomları varsa Stres Test (+) ise Üretral hipermobilite varsa Rezidü idrar yoksa Anti inkontinans op. geçirmemişse Nörolojik olarak normalse Ġleri yaşta değilse POP yoksa Ürodinamik inceleme operasyon sonuçlarını önemli derecede etkilemez
ÜRODİNAMİK LABORATUVAR TESTLER I- Dolum fazı disfonksiyonunu araştıran testler 1- Sistometri 2- Üretral basınç profili (multikanallı sistoüretrometri) 3- Ikınma kaçak noktası basıncı 4- Ambulatuvar ürodinami 5- Videoürodinami 6- EMG
ÜRODİNAMİK LABORATUVAR TESTLER II- İşeme fazı disfonksiyonunu araştıran testler 1- Ġşeme sonrası rezidü idrar ölçümü 2- Üroflovmetri 3- Ġşeme sistoüretrometrisi
İleri tetkikler
Sistometri Mesane basınç/volüm ilişkisi ölçülür Mesanenin artan volümlere karşı akkomodasyonu, kompliyansı, mesane kapasitesi, detrüsorun kontraksiyonları bilgileri elde edilir
Üretral Basınç Profili Mesane ve üretra içi basınç/volüm ilişkilerini (detrüsor ve üretral fonksiyonu) araştırır MĠB-KĠB Detrüsor basıncı ÜĠB-MĠB Üretral kapanma basıncı
Üretral Basınç Profili SĠ tipini belirler Tedavide anti-inkont. op. seçiminde kullanılır Maksimal üretral basınç <20cm H2O ise: internal sfinkter hasarı (Tip III-SĠ)
Ikınma kaçak noktası basıncı Valsalva Leak-Point Pressure (VLPP) >90cm H2O Hipermobil üretra <60cm H2O Ġnternal sfinkter yetm. (Tip III-SĠ) lehine
Ikınma kaçak noktası basıncı ĠSY de cutoff değeri 60cm H20 Ancak: Sonuçlar birçok faktörle değişiklik gösterir (kateter tipi, çapı, rektal yeri, ölçümün yapıldığı mesane volümü, karın içi basınç artışının sağlandığı mekanizma ve hasta pozisyonu) Bu değerlerin op. sonuçlarındaki prediktif değerlerini gösteren prospektif çalışmalar eksik
Standart retropubik üretropeksi ile başarısızlık riski yüksek olan olgular Valsalva kaçak noktası basıncı olanlar Maksimal üretral kapanma basıncı olanlar Mesane boynu açıklığı gözlenenler
Üroflovmetri Birim zamanda boşaltılan idrar miktarını ölçer 10 sn.de pik akış hızına ulaşılmalı Pik akış hızı 15 ml/sn 20 sn.de en az 200 ml idrar çıkarılmalı Toplam miksiyon süresi 40 sn
İşeme Disfonksiyonu
Kompliyans Azalmış kompliyans tehlikeli bir durumdur ve çıkış obstrüksiyonu ile daha da kötü olabilir Saf veya predominant olarak stres inkontinans; % 97;5 olguda değerler normal sınırlarda Hiçbir hasta azalmış kompliyans olarak değerlendirilmemiş. Nager CW, et al, 2007, Neurourol Urodyn
Üroflovmetri (Normal) Olujide LO et al. Clin Obstet Gynaecol, 2005;19:807
Üroflovmetri (Kesintili akım) Olujide LO et al. Clin Obstet Gynaecol, 2005;19:807
Maksimum idrar akımı için hazırlanmış Liverpool Normogramı Haylen et al, Br J Urology 1989 64:30
Elektromiyografi (EMG) Çizgili üretral sfinkter kasının elektriksel aktivitesini gösterir Ġşeme esnasında çizgili sfinkterin değerlendirilmesini sağlar Doğum travmasına bağlı üretral sfinkter denervasyonlarında ve distal üretral obstrüksiyon ve fonksiyon bozukluklarında bilgi verir
Videoürodinami Kontrast madde içeren sıvıyla yapılan kombine ürodinamidir. Mesane ve üretradaki basınç değişiklikleri ve anatomik değişiklikler izlenir Dezavantajı: Pahalı, invaziv olması, radyasyon içermesi, deneyim gerektirmesi ve sonuçların güvenli yorumlanması zorluğu
Videoürodinami görüntüsü Bristow SE et al. Clin Obstet Gynaecol 2000;14,:227
Ürodinamik tanı -------------------- -------------------- Ürodinamik stres inkontinans Ürodinami bulgusu -------------------------------------------- Dolum fazında detrüsor aşırı aktivitesinin eşlik etmediği abdominal basınç artışı ile idrar kaçırma Detrusor aşırı aktivitesi/ inkontinans Dolum fazında detrusor kontraksiyonları ile idrar kaçırma Ürodinamik mikst inkontinans Ürodinamik stres inkontinans ve detrüsor aşırı aktivitesi inkontinansın birlikte bulunması Ürodinamik urgency Detrüsor aşırı aktivitesi bulgusu ile hasta tarafından bildirilen sıkışma hissi
Detrüsor Aşırı Aktivitesi
Farklı Sonuçların Nedenleri Farklı Testler Üroflovmetre Akım Hızı Maksimum Akım Akım Şekli Dolum Sistometrisi Duyular Hacimler VSANB OKNB Detrusor basıncı Basınç-Akım Akım Hızı Maksimun Akım Basınçlar Nomogramlar Farklı Olgular Yaş Grupları İnkontinans tipi Saf Mikst Eşlik eden durumlar Prolapsus Operasyon Farklı Girişimler Klasik Sling Burch MUS TOT TVT Farklı Değerlendirme Kriterleri İşeme Güçlüğü Op sonrası İlk işeme denemesi Gün, günler Hafta, haftalar 6 haftadan uzun kateterizasyon PVR 100 ml 200 ml % Akım Hızları Qmax Qave
Stres İnkontinans Klinik Tanılı Kadınlarda Ürodinamik Bulgular van Leijsen SA, et al, 2011, Neurourol Urodyn
Urge İnkontinans Klinik Tanılı Kadınlarda Ürodinamik Bulgular van Leijsen SA, et al, 2011, Neurourol Urodyn
Mikst İnkontinans Klinik Tanılı Kadınlarda Ürodinamik Bulgular van Leijsen SA, et al, 2011, Neurourol Urodyn
Ege üniversitesi Ürojinekoloji ünitesi 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 0 50 100 150 200 250 300 350 400
SONUÇLAR - 1 Başlangıç değerlendirme basamakları: Anamnez Ġdrar günlüğü Fizik ve pelvik muayene Ġdrar analizi ve diğer temel testler Rezidü idrar volümü tayini
SONUÇLAR - 2 Temel değerlendirme sonrası, daha ileri bir tetkik gerekmiyorsa, ÜĠ tipine göre tedaviye başlanabilir Temel değerlendirme ve başlangıç tedavisi sonrası tedavisi yetersiz veya uygun olmayan olgularda ileri tetkike geçilir
SONUÇLAR- 3 Tanı belirsiz, tedavi planı yetersizse Semptomlar ve bulgular korele değilse Operasyon gereği, önceki başarısız antiinkontinans op., radikal pelvik cerrahi, pelvik radyasyon Tekrarlayan üriner enf.la birlikte inkontinans Mesane boşalması güçlükleri, rezidü idrar Pelvik prolapsus MS, spinal kord lezyonu gibi nörolojik durumlar Fistül veya subüretral divertikül veya Enfeksiyonsuz hematüri varsa KONSÜLTASYON ve İLERİ TETKİK
SONUÇLAR - 4 Yeterli araştırma ve doğru değerlendirme gerçek tedavi
Teşekkür ederim.. Teşekkür ederim..