nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu Mustafa Akgül akgul@bilkent.edu.tr

nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu Mustafa Akgül akgul@bilkent.edu.tr

Özet nterneti Nas l Alg lamal? Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu Yatay Sektör Olarak Bili im Dikey Sektör olarak Bili im Kat l m, Demokrasi ve nternet Aç k Kaynak nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 2

nterneti Nas l Alg lamal? A lar n A : 1+ milyar insan, 400 M makina, 100M yak n web, 10 milyar+ sayfa Kütüphane, gazete, hastane, i yeri, eglence,... : kal ba s maz: ya am n yans s Etkile im, zaman ve mekan n etkisi azal yor Birey öne ç k yor: üretici ve tüketici olarak A etkisi, hiyarar i yok.., rakiplerin i birligi nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 3

nterneti Nas l Alg lamal -II Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanmas Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanmas Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanmas, i lenmesi, yay lmas Bireysel geli menin önü aç l yor Etkile im!, da t k küçük gruplar n gücü Kat l m, saydaml k ortam nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 4

Bilgi Ekonomisi ve Toplumu Information soc., knowledge, knowledge based, knowledge driven, knowledge econ Bilgi üretim faktörü, zenginlik kayna Bilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent, inovasyon, örtük (tacit), enformasyon Bilgi i cisi: beyin i cileri, ara t rmac, e itimli insanlar nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 5

Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II Bilgiye eri ebilen, kullanan, i leyen ve Bilgi Üreten! Emek ve dogal kaynak yogundan: Bilgi yogun ekonomi ve topluma geçi Kültür : bag ms z, sorgulayan, yarat c, giri imci bireyler Kurumlar ve Ortam gerekir Bilgi'nin özel konumu (açl k, DEC!) nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 6

Bilgi Eko./Toplumu ndexleri Pek çok göstergenin a rl kl ortalamas Ar-ge GDP, ar-ge cal an, patent, yay n, E itim seviyesi, üniversite, lise bitirme oran, gazete, kitap say s, Telefon, TV, Radyo, Kablo, fax Bilgisayar, internet yayg nl k, derinlik Özgürlükler, örgütlenme; kurumsal yap (giri im, bulu, ar-ge, inov. nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 7

E-avrupa Web.eu de ç kt, 94'te h zl ba lad lar!97 giridk dediler, 98'te say sal uçurum 99'da e-avrupa en dinamik ve rekabetçi 2002'de biten eylem p, herkes için bilgi T 2001'de, e-avrupa+, e2005 2010: growth and inclusion ABD, jp ve korenin gerisindeler nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 8

Yatay Sektör Olarak Bili im nternet ve Bilgisayar: Her eve laz m! Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamay n!) Verimlilik arac : OECD do rulad (Arrow) Tar m, KOBI, turizm, için gerekli Bili im'in, i letme/i nosyonlar gerekli Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama e-ticaret, e-pazaryerleri Bilgiye eri im yurtta l k hk. Say sal bölün. nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 9

Dikey Sektör Olarak Bili im Kendi içinde: yaz l m, gömülü, Call center Elektronik, Telekom ile bütün - ICT Telekom -Media-e lence Internet yak n. Yat r m göreceli dü ük: egitim gerek hracat: yaz l m, hizmet, müteathitlik nsan gücü planlamas : meslek (lise, YO, U) Üniversiteleri yeniden yap land rmak gerek nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 10

Bili im, Verimlik, tetikleyicilik Arrow'un itirazi çözüldü 2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik. Verimligin %40' sa l yor, ABD'de %60 Bili im ar-ge 1/3 (.us,.jp,.kr), 1/5.eu De i imi yönetmek zor, ba ar s zl k var Elektrik motorlar nda geçikme nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 11

Bili im Sektörü için: Yatay rolu çok önemli Yatay için de geli mesi gerekir Tutarl politikalar gerekli-sistem yakla m Bili im-internet olmazsa olmaz ko uldur Ama, Tek ba na yetmez: tutarl ulusal... Kendi özel konumuza uygun politikalar gerekli: aç k kaynak gibi nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 12

Kat l m, Demokrasi ve nternet Anti-global hareket interneti çok etkin... Da t k, küçük gruplar haberle me... Bilgilenme, alternatif olu turma, karar... Kitleleri harekete geçirme (ventura, dean) Yolsuzlugu önleme, yönetime kat lma... Strateji olu turma, yayma ve ikna... Long Tail! - herkese eri im!! nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 13

Linux Nedir? nternetin ürünü, bili imin asi çocu udur yapma biçimi, yaz l m geli tirme felsefesi Sadece teknik de il, sosyolojik bir olgu Çekirdek, i letim sistemi, binlerce yaz l m Cep telefon, süper bilgisayar, masa üstü Sunucu, yönlendirici, gömülü Mütevaz donan m, hotorejen sisteme uygun CUMOK - zmir nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 14

Özgür Yaz l m, Aç k kaynak Kaynak kodu: aç k - de i tirebilirsin Özgür: kullanma, de i tirme ve da nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu tma Farkl lisans: kamu lisans kamuda kal r BSD: ad m tut, can n istedigi gibi kili lisans: ticari ve kendi kullan m, google Niye: ortak üretmek, katk vermek, i ini görmek, takdir edilmek, me hur olmak Farkl paradigma, farkl i modelleri 15

Aç k Kaynak: Yans malar Aç k Eri im: Bilimsel yay nlar, kurumsal Aç k Biyoloji: patentleri payla mak Opencourse work: MIT, Rice, Stanford, JH Creative Commons: fikir, sanat, kültür Politika:deanspace, extremedemocracy.com Niye: ortak üretmek, katk vermek, i ini görmek, takdir edilmek, me hur olmak Farkl paradigma, farkl i modelleri nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 16

Bilgi Toplumuna Do ru nternet --> Bilgi Toplumu Bilim, teknoloji, ar-ge, inovasyon Beyinsel emek, entellektüel sermaye Yarat c birey, üretici/tüketici birey Hiyarar y k l yor, yatay/network örgüt Ekosistem, rekabirlik Kat l mc, saydam yönetim; her yerde STK nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 17

E-türkiye, e-devlet Ülkenin yeniden yap lanmas : e-türkiye Devletin yeniden yap lanmas : e-devlet E-devlet, e-türkiye için öncü güç Bilgisayarla ma, internet olmazsa olmaz! Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir Bu bir süreçtir Bilgi toplumu bir tercih meselesi de ildir! 15 Haziran 2004 LKD Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 18

Linux ve e-devlet Linux ucuz, yüksek ba ar ml, güvenli, güvenilir ve dolay s yla verimli alternatif En kritik ve yüksek ba ar m i leri En yayg n uygulamalara talibiz: ofis, internet; bar içinde ya abiliriz htiyaca uygun yaz l m geli tirmek, uyarlamak, var olan binlerceyi kullanmak, üretileni payla mak 15 Haziran 2004 LKD Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 19

Dünya da Neler oluyor? Hemen her ülkede ciddi bir yöneli var Eavrupa kapsam nda güvenlik ve kamu Çin, çin-kore-japonya, malezya, ispanya,. Abd, ingiltere, almanya, rusya, italya Türkiye de: üniversiteler, ISS ler, Kamu Sourceforge: 100K proje, 1M geli tirici Unesco: 4000 yaz l m, GNU da 2500 Linux dag t m : 400+ 15 Haziran 2004 LKD Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 20

Linux ve e-türkiye Linux bir ö renme ve deney ortam d r! Teknoloji üretmek zorunday z! Binlerce bili imci yeti meli Bunlar n yolu Linux dan geçer Donan m ve yaz l m tasarrufu Linux la Eski bilgisayarlar, say sal bölünme Ulusal i letim sistemi, uluda projesi 15 Haziran 2004 LKD Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 21

Linux ve E itim Her okula internet, her okula Linux Her ö renci Linux ü ve openofis i görsün Pilot projelerle tüm seçenekler denensin Linux sunucular: firewall, yönlendirici, web, e-posta, listeci,... Her okul, ögretmen ve ö renciye web Okul labi çevrenin icafe si olsun E itimi zenginle tirici kullan m 15 Haziran 2004 LKD Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 22

Son Bir kaç söz Bili im ve nternet tercih meselesi degil Bilgi Toplumu hedefi do ru hedef Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli Aç k kaynak öncelikli, ama tek de il Kat l mc, saydam, Demokratik yap lar Kendi somut planlar m z biz geli tirmeliyiz Tek ba na bili im de il, ama bili im art nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 23

Sorular Te ekkür ederim akgul.web.tr/yazilar/cumok/ akgul@bilkent.edu.tr nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 24

Özet nterneti Nas l Alg lamal? Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu Yatay Sektör Olarak Bili im Dikey Sektör olarak Bili im Kat l m, Demokrasi ve nternet Linux ve Özgür Yaz l m, aç k kaynak nternet, Bili im ve Bilgi Toplumu 25