TEMMUZ BÜLTEN 'in Katk lar yla 2014 Haziran PTF: 152,30 TL/MWh 2014 Haziran SMF: 162,87 TL/MWh piyasa fiyat fark Ç NDEK LER ETD'den Haberler 2 Piyasa Yorumu 5 Sektörden Haberler 6 Duyurular 10 HAZİRAN 2014 Haziran ayında barajlara gelen su 2.193.878 milyon m3 oldu. Mayıs ayı elektrik üretimindeki yıllık artış %5,4 olurken, tüketimde ise yıllık %5,1 artış gerçekleşti. Haziran ayı sonunda toplam kurulu güç 66.632 MW'a yükseldi. Haziran ayında kurulu güce katkı 499 MW oldu. Haziran ayında termik kaynaklardan elektrik üretimi toplamı 15.911.141 MWh, hidrolik kaynakların üretimi 3.503.141 MWh, rüzgar kaynaklarının üretimi 604.572 MWh, jeotermal kaynaklardan üretim ise 168.129 MWh olduğu tespit edildi. Haziran ayı boyunca en yüksek ani puant 38.657 ile 27 Haziran 2014 günü, en düşük ani puant ise 8 Haziran 2014 Pazar günü 26.306 MW ile gerçekleşti. Ayın ani puant ortalaması ise 33.168 MW olarak tespit edildi. ENTSO-E bağlantısı kapsamında Bulgaristan ve Yunanistan ile ticaret için TEİAŞ tarafında yapılan kapasite ihalesinde Türkiye-Yunanistan yönü fiyatı 0.27 / MW, Yunanistan- Türkiye yönü 2.76 / MW oldu. Türkiye Bulgaristan yönü ihalesi ise iptal edilirken, Bulgaristan-Türkiye yönü ise 14.00 /MW oldu. Bulgaristan Türkiye yönü kapasite bedeli ESO tarafında ise 13.54 /MW oluştu. 2014 HAZİRAN: Üretim: 20,18 TWh Tüketim: 20,57 TWh İthalat: 0,51 TWh İhracat: 0,12 TWh Rüzgar Ve Güneş Enerjisine Dayalı Lisans Başvuruları İçin Yapılacak Rüzgar Ve Güneş Ölçümleri Uygulamalarına Dair Tebliğ yayımlandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, elektriğe 3 ay, doğalgaza ise Temmuz ayında zam yapılmayacağını söyledi. Toplam Kurulu Güç: 66.632,50 MW Nisan Ayı Kurulu Güce Katılım: 499,5 MW ETD Bülten'e ücretsiz üyelik, soru ve yorumlarınız için etd@etd.org.tr adresinden bize ulaşabilirsiniz
ETD den Haberler Fransa'ya Talep Tarafı Piyasa Katılımı İnceleme Gezisi Düzenledik Selman GEZER / ETD sgezer@etd.com.tr Türkiye Elektrik Piyasası önemli bir ivme kaydederek, sürekli gelişme göstermektedir. Bu gelişmelenin devam edebilmesi için enerji politikalarının birinci önceliği ise arz güvenliğidir. Arz güvenliği, enerji üretim kapasitesinin sadece yeni üretim tesisleri ile artırılmaya çalışmasını ifade etmemektedir. Enerji arzının sürdürülebilir, ekonomik ve işlevsel olarak ihtiyaca cevap verebilir seviyede tutulmasında mevcut kapasitenin bilinçli ve verimli şekilde kullanılması da hayati önemi hazidir. Bu noktada talep tarafının enerji piyasasına aktif katılımı, arz güvenliği konusunda çok etkili ve zorunlu bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu konuda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB), Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) ve Enerji Ticareti Derneği (ETD) temsilcilerinden oluşturulan Komisyon çalışmaları çerçevesinde Talep Tarafı Katılımı' nın başarılı bir uygulamasını yerinde incelemek ve bilgi almak amacıyla Enerji Ticareti Derneği (ETD) olarak Fransa' ya bir inceleme gezisi organize ettik. 19-21 Haziran 2014 tarihlerinde gerçekleştirdiğimiz, Fransa Talep Tarafı Piyasa Katılımı İnceleme Gezisi kapsamında, Lyon ve Paris şehirlerinde ziyaret ve görüşmeler gerçekleştirildi. Lyon' da ülkenin en büyük talep toplayıcısı olan Energy Pool şirketinin Talep Yönetim Merkezi gezildi ve ilgili uzmanları tarafından yerinde bilgilendirmeler yapıldı. Paris' de ise Fransa İletim Sistem İşletmecisi Rte yetkilileri tarafından talep tarafı yönetimi ile ilgili sunumun ardından sistem kontrol ve yönetim odası ziyaret edildi. Burada da Rte yetkilileri tarafından detaylı bir bilgilendirme yapıldı. Söz konusu inceleme gezisine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan, TEİAŞ' dan ve EPDK'dan Talep Tarafı Katılımı Komisyonu' nun üyesi olan yetkililer ve Prof. Dr. Murat ALANYALI ile üyelerimizden temsilciler katıldı. 2
PS G Maliyetlerin Öngörülebilirliği Selman GEZER / ETD sgezer@etd.com.tr Mevzuat ve Uygulamalar (MU) Alt Çalışma Grubumuz' un Haziran ayı itibariyle çalışmalarında en önemli yeri perakende satışa ilişkin hesaplanamayan ya da öngörülemeyen bedeller ve ulusal tarife yapısında atılması gereken adımlar aldı. Özellikle sıfır bakiye düzeltme tutarı ve YEKDEM maliyetleri ile ilgili gelinen durum, bu durumun piyasaya ve piyasa katılımcılarına etkileri, olumsuz olan etkilerin bertaraf edilmesi için önerilerimiz ile görüşmeler yapıldı. Bu çalışmaların sonucunda Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı ve YEKDEM maliyetlerinin hesaplanması ve tarife yapısı içerisinde öngörülebilir hale getirilmesi konusunda ETD görüşümüz oluşturuldu. Bu konuda oluşan ETD görüşlerini bu bültenimizde de paylaşmak isteriz: Bilindiği üzere elektrik piyasamızın temelini nihai tüketicilere yapılan satışlar ve ikili anlaşmalar oluşturmaktadır. Bu satışlar üzerindeki tüm belirsiz maliyet kalemleri piyasaya ciddi zararlar vermektedir. Özellikle Sıfır Bakiye Düzeltme Kalemi (SBDT) ve YEKDEM maliyetleri, hiçbir şekilde hesaplanamayan, tahmin edilemeyen ve öngörülemeyen bedeller olarak Perakende satış faaliyetlerinde nihai olarak tüm maliyetleri ödeyen tüketiciler, piyasadaki riskler arttıkça, daha yüksek fiyatlamalara maruz kalmaktadır. Maliyetlerini hesaplayamayan tedarikçiler de, tüm riskleri göz önüne almaya çalışarak, yüksek satış fiyatları ile müşteri almaya çalışmaktadır. Ancak rekabetçi bir piyasa oluşturabilmek için bu öngörülemeyen maliyet kalemlerinin, hesaplanabileceği veya doğrudan nihai tüketicilere yansıtılabileceği bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir. Bu sayede çok daha fazla serbest tüketicinin özel tedarikçiden daha ucuza enerji alabilmesinin önü açılacaktır. Söz konusu maliyetler, Avrupa'daki örnek uygulamalarda, nihai tüketicilerin faturalarına yansıtılan ayrı birer tarife kalemi olarak bulunmaktadır. Türkiye'de de bu maliyetlerin etkin bir şekilde öngörülerek satış fiyatlarına doğru yansıtılması için, tarife içerisindeki Perakende Satış yapan şirketlerin muhtemel kar marjlarının dahi üzerine çıkabilmektedir. Bu durum perakende satış faaliyetlerindeki gelişimi yavaşlatma, hatta durdurma noktasına getirecek ölçüdedir. Serbest tüketici limitlerinin aşağı çekilmesi ile bu sektörün daha da serbest bir yapıya kavuşturulması amaçlanırken, bu öngörülemeyen kalemlerin varlığı sektörü oldukça riskli bir yapıya sokmakta ve gelişimine engel olmaktadır. SBDT kalemi Mayıs 2013-Nisan 2014 döneminde, aşağıdaki tabloda görüleceği üzere 0,59 TL/MWh ile 9,17 TL/MWh arasında 15 kata kadar değişiklik gösterebilmektedir. SBDT' nin ortalaması göz önüne alındığında yaklaşık 5,19 TL/MWh lik bir yükümlülük söz konusudur. Bu ortalama üzerinden hesaplandığında ise değişimler +%77 ile -%88 olabilmektedir. İletim Sistem Kullanım Bedeli, PSH ve Dağıtım Sistem Kullanım Bedellerinde olduğu gibi, EPDK tarafından üçer aylık tarife dönemlerinde bu bedellerin de hesaplanıp tarife kaleminin bir bileşeni olarak belirlenmesini öneriyoruz. Bu amaçla SBDT ve YEKDEM kalemleri, İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama ve Uygulama Yöntem Bildirimi kapsamında ayrı birer masraf kalemi olarak tanımlanabilir ve Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği kapsamındaki SBDT tanımı güncellenerek bu maliyetler tarifeye aktarılabilir. Bu sayede üçer aylık dönemlerde maliyetler sabitlenmiş ve herkesin bildiği bir yapıya kavuşmuş olacaktır. İlgili dönemde oluşacak farklar ise, mevcut elektrik tarifelerinde olduğu gibi bir sonraki tarife döneminde düzenlenebilecektir. Öngörülemeyen maliyetlerin bu şekilde tarife kapsamında çözümlenmesi, sektör için pozitif yönde değişikliğe neden olacak, tedarikçi şirketlerin de en ucuz enerjiyi tedarik etmek için rekabet etmesini sağlayacaktır. 3
EPİAŞ Sürecinde Gelişmeler TT G Selman GEZER / ETD sgezer@etd.com.tr Türkiye enerji piyasalarının geleceğine dönük en önemli adımlardan birisi olarak görülen EPİAŞ'ın kuruluşunda son aşamaya gelindi. Aslında halen elektrik piyasasının vadeli finansal ürünleri Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (BİST VİOP) işlem görmekte olmasına rağmen Kanun' da öngörülen piyasa düzeninin EPİAŞ'ın kuruluşunun tamamlanmasıyla hayata geçeceğine dair yaygın bir kanı bulunmakta. Dolayısıyla EPİAŞ'ın kuruluşuyla birlikte Türkiye'nin yeni piyasa yapısının şekillenmesi beklenmekte. 2013 yılının Mart ayında yasalaşan Yeni Elektrik Piyasası Kanunu'nda kuruluşu için altı aylık bir süre öngörülmüş olmasına rağmen EPİAŞ'ın kuruluş süreci hayli uzadı. En nihayetinde Haziran ayının başında, EPİAŞ'ın Ana Sözleşmesi ve Çalışma Esasları'na İlişkin Yönetmelik Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) tarafından onaylandı. Ayrıca EPDK Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından, şirkette hissedar olacak özel sektör katılımcılarının hisselerinin dağıtımı ile ilgili bir çalışma da yapıldı. Ana Sözleşme, Yönetmelik ve hisse dağıtımı ile ilgili çalışma ise EPDK Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından yapılan bir toplantıda, aralarında ETD'nin de yer aldığı sektör temsilcisi sivil toplum kuruluşları ile paylaşıldı. Uzun zamandır takip edilen bazı önemli hususlar da böylece netleşmiş oldu. Kısaca özetlemek gerekirse; merkezi İstanbul olarak belirlenen EPİAŞ'ın sermayesi 61 milyon TL'nin biraz üzerinde oldu. Hisselerinin %30' u TEİAŞ, %30' u Borsa İstanbul ve %40' ı özel sektör katılımcıları tarafından alınacak olan şirketin Yönetim Kurulu sayısı ise 7 (yedi) olarak belirlendi. Tek bir kontrol gücüne sahip sermaye yapısı altında ise %4' den fazla hisseye sahip olunamayacağı kurala bağlanmıştır. Yönetim yapısı, görevli organları ve işleyişi gerek Ana Sözleşme gerekse Yönetmelik ile detaylı olarak tanımlanan EPİAŞ ile ilgili bazı konularda ise önemli belirsizlik ve anlaşılmazlıklar göze çarpmakta. Bunların başında ilk Yönetim Kurulu üyeleri ile ilgili düzenleme gelmektedir. İlk üyelerin tamamının EPDK tarafından belirlenecek olması, bu noktada şirket hissedarlarının şirketin Kurucu Yönetim Kurulu üyeleri olacak kişilerin belirlenmesinde etkisiz kalacak olmaları ve bu Yönetim Kurulu'nun ilk Olağan Genel Kurul' a kadar belki altı aydan fazla görevde kalacak olması, EPİAŞ' ın kurgusundaki özel sektör katılımının mantığını boşa çıkaracak nitelikte bir durumdur. Diğer yandan bir piyasanın doğru işlemesi ve istenen işlevi yerine getirmesi için en önemli unsur olan gözetimi yerine getirecek olan Piyasa İzleme Komitesi ile ilgili de büyük ve önemli belirsizlikler mevcut. Özellikle bu Komite üyeleri için kriterlerin ve seçim yönteminin belirtilmemiş olması, başlangıçta doğru, iyi işleyen, standart süreçlere sahip ve keyfiliğe yer bırakmayacak bir kurguyu eksik bırakacak nitelikte. ETD olarak tüm bu konularda görüş ve önerilerimiz de, EPİAŞ sürecinin en başından beri olduğu gibi ilgili muhatapları ve taraflarıyla paylaşılmakta ve doğru sonuçlara ulaşılmasına katkı sunulmaya çalışılmaktadır. Sürecin ve sonuçlarının başta elektrik olmak üzere enerji piyasalarımız ve ülkemiz için faydalı ve verimli olmasını diliyoruz. 4
Haziran Ayında Elektrik piyasasında gelişmeler Tüm yıl süren kuraklığın aksine Haziran ayında, ülke genelinde şiddetli yağışlar gözlemlendi. Haziran ayı yağışlarının normalleri 32 mm iken geçtiğimiz Haziran'da 51,9 mm yağış kaydedildi. Aynı rakam geçen sene 26,7 mm seviyesinde idi. Her ne kadar şiddetli yağışlar barajların doluluk oranlarını arttırmasa da, iklimlendirmenin tüketim üzerindeki etkisi azaldı ve Haziran ayının sadece son haftasında artış gözlemlendi. Uzmanlar Temmuz ayının da benzer şekilde yağışlı geçebileceğini, mevsim normallerinde kayma olabileceğini ve Eylül ayında da yaz sıcakları gözlemlenebileceğini belirtiyorlar. Haziran ayında aynı zamanda EPİAŞ hakkında da önemli gelişmeler oldu. EPDK'nın EPİAŞ'ın yasada belirtilen %40'lık payı için özel sektöre yaptığı hissedarlık çağrısı ile birlikte, birçok şirket EPİAŞ'a ortaklık konusunda olumlu olmakla birlikte tereddütler yaşadıklarını belirttiler. Piyasa katılımcıları tarafından özellikle Şirketin Ana Sözleşmesinde yer alan Piyasa İzleme Komitesinin atanmasında EPİAŞ'ın söz sahibi olmamasının tedirgin edici olduğu belirtildi. Katılımcılara göre komitenin doğrudan EPDK tarafından atanması yerine, akademik, özel sektör, borsa, kamu taraflarından farklı vizyonlardan adaylar olmasının pozitif etkisi olabileceği belirtildi. Planların beklendiği gibi gitmesi durumunda ise, şirket kurulduktan sonra 2015 sonuna kadar yatırım, mevzuat ve teknik süreçlerin tamamlanması ve Gün İçi Piyasa'nın hayata geçmesi bekleniyor. Rusya-Ukrayna gerilimi ise Haziran ayında şiddetlendi. Gazprom, Ukrayna'ya verdiği doğal gazı kesti. Türkiye'ye ve Avrupa Birliği'ne verilen gaz kesilmedi ancak, Türkiye'nin elektrik üretiminin yüzde 12,5'ini taşıyan doğal gaz boru hattındaki sorunun kış gelmeden çözülmesi gerekiyor, aksi takdirde Türkiye'nin ciddi anlamda etkileneceği öngörülüyor. Tezgahüstündeki fiyatlar da bu riskin bir bölümünün göz önünde bulundurulduğunu gösteriyor. Ancak, geçtiğimiz yıl doğalgaz krizi yaşayan Türkiye'nin bu yıl da benzer durumlar yaşaması sektörü zora sokacak gibi duruyor. Ukrayna-Rusya krizi devam ederken Ukrayna'yı bypass ederek Rus gazını Avrupa'ya taşıyacak olan Güney Akım doğal gaz boru hattı projesi ise ivme kazandı. Rus Dışişleri, Güney Akım projesinin, Avrupa'daki enerji güvenliğini destekleyeceğini ve bu konuda bütün taraflar ile konuşmaya hazır olduklarını belirtti. Macaristan ve Sırbistan, ABD ve Avrupa Birliği'nin tüm itirazlarına rağmen, proje için üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getireceklerini belirttiler. Önümüzdeki aylarda Güney Akım projesinin üzerine daha çok düşülecek gibi gözüküyor. Türkiye elektrik piyasasına baktığımızda, Haziran ayının son günlerinde artışa geçen Piyasa Takas Fiyatının Temmuz ayının ilk günlerinde de yükselişine devam ettiğini görüyoruz. Traderlara göre, fiyatlara kamu tarafından müdahale olmaması durumunda, Temmuz ayının 170 TL/MWh bandında gerçekleşmesi bekleniyor. Bir başka görüş ise yağışlı geçen Haziran ayı gibi Temmuz'un da yağışlı geçmesi ile özellikle akarsu tipi santrallerinin fiyatları düşürebileceği yönünde. Elektrik piyasasında üçüncü çeyrek için beklentilerine baktığımızda, tezgahüstünde son bir haftada Ağustos ayı baz yük ürünün 6 lira değer kazandığını, Eylül ayı beklentilerinin ise geçen senenin 12 TL üzerinde olduğunu görüyoruz. Elektrik Piyasası için kriz ve müdahaleler ile başlayan 2014 yılı, traderlar için kolay geçmeyeceğe benziyor. 5
Sektörden Haberler Yıldız: Ülkemiz elektrik santrali sayısı 1000'i geçti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türkiye'nin 2014 ilk 6 ayındaki elektrik kurulu gücü hakkında açıklamalarda bulundu. Yıldız, Türkiye'deki elektrik santrali sayısının 1000'i geçtiğini belirterek, "2014'ün ilk 6 ayında 2625 MW gücünde santral devreye alındı. Devreye alınan bu santrallerin yatırım bedeli 7 milyar lira" dedi. Bakan Yıldız, şu açıklamalarda bulundu: Enerji yatırımlarında 2014 yılında hedeflenen seviyede gidiyoruz. 2013 yılı Haziran ayı sonunda 60.121 MW olan Türkiye toplam enerji kurulu gücü 2014 Haziran sonu itibarıyla % 11 artışla 66.632,5 MW değerine ulaştı. Santral sayısı ise aynı dönemde % 20,4 arttı. Böylece ülkemiz elektrik santrali sayısı 1000'i geçti. Şu anda 1002 santralimiz üretimde. 2013 yılı Haziran ayından bu yana toplam 6511 MW gücünde 172 adet santral devreye alındı. Türkiye 2014'ün ilk yarısında da elektrik yatırımlarına olağanca hızıyla devam etti. Geçmişte planlanan ve kararı alınan santrallerin yatırım olarak dönmeye başladı. 2014'ün ilk 6 ayında 2625 MW gücünde santral devreye alındı. Devreye alınan bu santrallerin yatırım bedeli 7 milyar lira. Türkiye 2014 yılının ilk yarısını da, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre elektrik üretiminde ve tüketiminde artışla kapattı. 2014'ün ilk 6 ayında elektrik üretimi geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 4,3, elektrik tüketimi ise yüzde 3,8 oranında artış gösterdi. Önceki yıllara göre tüketimdeki artışın daha az olmasının sebebi evlerden sanayiye varana kadar enerji tasarrufunun her kesimde daha fazla yapılmasıdır. Bir başka sevindirici gelişme ise güneş enerjisinin de artık elektrik üretim portfoyü içerisinde yer almaya başlaması. Şu ana kadar 13.5 MW güneş enerjisi üretim tesisinin kabulünü yaptık. " ETD/Karahan: Türkiye enerji piyasası merkezi olabilir ETD Başkan Yardımcısı Mustafa Karahan, EPİAŞ ile Türkiye'nin bölgesinde enerji piyasası merkezi olabileceğini söyledi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), Enerji Borsası'na (EPİAŞ) sektör şirketlerinin ortaklık esaslarını düzenleyen yönetmeliği onayladı ve bu onayla birlikte şirketlere ortaklık başvurusu için çağrı yaptı. Sektör şirketleri Enerji Borsası'na en fazla yüzde 4'lük ortaklık için iki ay içinde başvuruda bulunacak. Hisse dağıtım işleminin bitmesinin ardından EPDK, 6 ay içinde EPİAŞ'a piyasada işlem yapması için yetki verecek. İlk olarak elektrik alım-satımının yapılacağı "Enerji Borsası" olarak hayata geçecek EPİAŞ'ta, daha sonra petrol, doğalgaz ve türevleri de işlem görecek. Konuyu değerlendiren Enerji Ticareti Derneği Başkanı Yardımcısı Mustafa Karahan, EPİAŞ düzenlemesinin, borsa kurulumu için büyük önem arz ettiğini belirtti. Borsayla birlikte Türkiye'nin enerji alanında pozisyonun güçleneceğini kaydeden Karahan, "Borsayla birlikte Türkiye enerjinin transit geçtiği bir ülke değil, merkez ülke olacak" dedi. Karahan, Türkiye açısından elektrikte, doğalgaz ve petrolde ve karbon ticaretinde ilerde çok büyük değişimler yaşanabileceğini belirtti. Haziran'da Yağışlar Mevsim Normallerinden Fazla Oldu Haziran ayında yağışlar genel olarak normalinden ve geçen yıl Haziran ayı yağışından fazla oldu. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğünün raporuna göre, Haziran ayı yağış ortalaması 51,9 mm, normali 32,0 mm ve 2013 Haziran ayı yağış ortalaması ise 26,7 mm olarak belirtildi. Yağışlarda normaline göre % 62,1 geçen yıl Haziran ayı yağışına göre ise % 94,6 artış gözlendi. Primer Frekans Kontrol Birim Hizmet Bedeli 6,31 Tl/mwh Primer Frekans Kontrol Birim Hizmet Bedeli 2014 yılı 3. çeyreği için 6,31 TL/MWh olarak onaylandı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun konu ile ilgili kararı Resmi Gazetede yayımlandı. EPDK, TEİAŞ tarafından önerilen Primer Frekans Kontrol Birim Hizmet Bedelinin 2014 yılı 3. çeyreği için 6,31 TL/MWh olarak onaylanmasına karar verdi. İran'ın doğal gaz kaynakları, Avrupa'ya gaz akışı için en iyi seçenek İran'ın doğal gaz kaynaklarının Avrupa'ya gaz akışı için en iyi seçenek olduğu düşünülüyor. İran yerel gazetesi Mardom Salari haberine göre, Enerji uzmanı Dr. Sadeq Jowkar, İran'ın doğal gaz kaynaklarının gözardı edilmemesi gerektiğini söyledi. AB'nin şuan enerji tedarik portfolyosunu çeşitlendirmek için birden çok seçeneği var. 6
Macaristan, Güney Akım Projesinde Üzerine Düşeni Yapacak Macaristan Başbakanı Viktor Orban, ABD ve Avrupa Birliği'nin itirazlarına rağmen Ukrayna'yı by-pass ederek Rus gazını Avrupa'ya taşıyacak olan Güney Akım doğal gaz boru hattı projesini hayata geçirmek için üzerlerine düşeni yapacaklarını söyledi. Macaristan Başbakanı Viktor Orban, "Güney Akım'ı inşaa etmememiz gerektiğini söyleyenler, enerjisiz nasıl yaşayabileceğimiz konusunda da alternatif bir öneri ortaya koymalılar" diye konuştu. Ukrayna'nın Kasım Ayına Kadar Yetecek Doğalgazı Var Ukrayna enerji şirketi Naftogaz'ın Başkan Yardımcısı Aleksander Todiychuk, Ukrayna'nın yer altı depolarında Kasım ayına kadar yetecek doğal gaz olduğunu söyledi. Todiychuk, bazı tedbirler almaları halinde stokların biraz daha uzun süre talebi karşılayabileceğini de ifade etti. Gazprom'a göre Ukrayna'nın yer altı depolarında 14 milyar metreküp gaz var. Ancak bunun 11,5 milyar metreküpü Gazprom'a ait. Bulgaristan'da elektrik fiyatlarında yeni artış planlanıyor Bulgar Devlet Enerji ve Su Düzenleme Kurulu, (DKEVR), yıl sonuna kadar elektrik fiyatlarında tekrar artış yapmayı planlıyor. Bulgar Devlet Enerji ve Su Düzenleme Kurulu, (DKEVR), yıl sonuna kadar elektrik fiyatlarında tekrar artış yapmayı planlıyor. DKEVR üyesi Ilian Illiev, artışın yüzde 3'den daha fazla olmayacağını ve Ekim ayında olmasının olası olduğunu söyledi. Lisanssız elektrik üretimi başvuruları 2.511 oldu Enerji piyasasında lisanssız elektrik üretimi için yapılan başvuru 2.511'e yükseldi. Lisanssız Elektrik Üretimi Derneği tarafından 2 Temmuz itibariyle güncellenen verilere göre, başvuruların 1.237 adeti olumlu bulunurken, 471 başvuru reddedildi. Başvuruların 803 adeti ise değerlendirme aşamasında bulunuyor. Başvurular en çok güneş enerjisinden elektrik üretimi için geldi. Bu alanda yapılan başvurular 879 adet olurken, güç dağılımı karşılığı 569.886 kwh kapasite olarak açıklandı. Rüzgar enerjisinde başvurular toplam 128.594 kwh kapasite için 273 oldu. Başvuruların toplam gücü ise 789 bin kwh seviyesine ulaştı. Elektrik abonesi olan herkes (her gerçek veya tüzel kişi) lisanssız elektrik üretim tesisi kurabiliyor. Bu kişilerin kendi uhdelerinde en az bir tüketim tesisi, yani aboneliği bulunması gerekiyor. Aboneliği olmayan kişiler, lisanssız elektrik üretim tesisi kuramıyor. Gerçek ya da tüzel kişi olmayan aboneler (apartman yönetimi gibi) lisanssız elektrik üretim tesisi kuramıyor. Yunanistan Elektrik Kurumu'nun %30'u özelleşiyor Yunanistan'da hükümet, Elektrik Kurumu'nun (DEİ) küçük DEİ olarak adlandırılan yüzde 30'unun özelleştirilmesini içeren yasa tasarısını parlamentoya sundu. Bu özelleştirmeye çalışanlar ve muhalefet partileri karşı çıkıyor. Başkent Atina'nın da aralarında bulunduğu çeşitli illerde kararı protesto amacıyla birer saatlik elektrik kesintileri uygulanıyor. Yunan hükümeti, enerji piyasasındaki rekabeti güçlendirmek amacıyla DEİ'nin yüzde 30'unu özelleştiriyor. Bu karara tepki gösteren sendika ve çalışanlar, ülke genelinde elektrik kesintilerine gidiyor. Dün akşam DEİ sendikası çalışanları, Atina merkezindeki caddelerde toplanarak parlamentonun bulunduğu Sintagma Meydanı'na yürüdü. Hükümet uzun süre protesto edildi. Çevre Bakanı Yannis Maniatis, bugün yeni yasa tasarısını parlamentoya sundu. Yasa tasarısında bazı iyileştirmelere giden Bakan, çalışanların haklarının güvence altına alındığını, 5 yıl süreyle işten çıkarılmayacaklarını, kamu ve yerel toplumun çıkarlarının korunduğunu açıkladı. Hükümet, DEİ'nin yüzde 30'unu özelleştirmeyi, geri kalan yüzde 70'lik kısmın ise kamuda kalacağını duyurdu. 7
EPİAŞ yapılanmasında özel sektörün tavrı belirleyici olacak Montel-Foreks'in piyasa katılımcılarından edindiği bilgiye göre EPDK'nın EPİAŞ'ın yasada belirtilen %40'lık payı için özel sektöre yaptığı hissedarlık çağrısı ile birlikte şirketlerde hareketlenme yaşanıyor. Birçok şirket EPİAŞ'a ortaklık konusunda olumlu görüş sahibi olmakla birlikte ciddi tereddütler yaşandığını belirtiyor. HİSSE SAHİBİ AMA SÖZ SAHİBİ DEĞİL Sektör kaynaklarından edinilen bilgilere göre, kurulacak şirketin gelir ve gider modelinin potansiyel ortaklarla paylaşılmamış olması dikkat çekiyor. Bununla birlikte, kurulacak şirketin geçici yönetiminin doğrudan EPDK tarafından atanacak olması ve olağan genel kurula kadar bu yönetimin ilk kurguyu tamamlayacak olması, şirketlerde hisse sahibi oldukları halde söz sahibi olmama endişesi yaratmış durumda. PİYASA İZLEME KOMİTESİNDE EPİAŞ SÖZ SAHİBİ DEĞİL Şirketlerden alınan bir diğer yorum da Şirketin Ana Sözleşmesinde yer alan Piyasa İzleme Komitesinin üyelerinin atanmasında EPİAŞ'ın söz sahibi olmamasının dikkat çekici olması. Komitenin doğrudan EPDK tarafından atanacak olması ile piyasa işleyişinin şeffaflığına darbe olabileceğini belirten katılımcılar, EPİAŞ'ın beklenen fonksiyonlarını yerine getirmekten uzaklaşabileceğini, bu sebeple de bu yapıya ortak olmanın önemli bir faydası olmayabileceğini belirtiyorlar. EPDK ve konuyla ilgili STK'ların olumlu ve açıklayıcı bir yaklaşımla ikna edici bir tanıtım faaliyeti göstermeleri ile yeterince talebin oluşacağını belirten katılımcılar, yine de sektörün büyük ve aktif oyuncularının yapı içerisinde bulunmasının çok önemli olduğunu belirtiyorlar. Rekabet Kurulu Yatağan Santrali'nin devrinde bir sakınca bulunmadığına karar verdi Rekabet Kurulu, Yatağan Termik Santrali'nin özelleştirilmesi kapsamında devir işleminde sakınca bulunmadığına karar verdi. Rekabet Kurulu, Yatağan Termik Santrali ve bu santrale bağlı taşınır ve taşınmazlar ile ilgili maden sahalarının Özelleştirilmesi kapsamında, bahse konu varlıkların, teklif sahiplerinden Konya Şeker Sanayi ve Ticaret A.Ş., Elsan Elektrik Gereçleri A.Ş. veya Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ve Ticaret A.Ş. tarafından devralınmasına izin verilmesinde sakınca bulunmadığına karar verdi Aktif Elektrik Enerjisi Bedelinde 17,12 Krş/kwh Uygulanacak Dağıtım Şirketlerine ve Görevli Tedarik Şirketlerine 01/07/2014 tarihinden itibaren geçerli olacak aktif elektrik enerjisi bedeli 17,12 Krş/kWh olarak uygulanacak. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) konu ile ilgili ilanı Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, EPDK'nın 26 Haziran 2014 tarihli toplantısında 1 tarihinden geçerli olmak üzere TETAŞ tarafından; Dağıtım Şirketlerine ve Görevli Tedarik Şirketlerine 01/07/2014 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde aktif elektrik enerjisi bedeli olarak 17,12 Krş/kWh uygulanmasına, görevli Tedarik Şirketlerinden elektrik enerjisi alan iletim sistemi kullanıcısı tüketicilere uygulanan tarifelerin, TETAŞ tarafından iletim sistemine doğrudan bağlı tüketicilerine uygulanmasına devam edilmesine karar verildi. Enerji KİT'lerinin Uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizmasının Uygulanmasına Yönelik Usul ve Esaslar Genelgesi uyarınca makroekonomik göstergelerde meydana gelebilecek değişikliklerden veya sair nedenlerden dolayı TETAŞ tarafından Kuruma tarife değişikliği teklifinde bulunulması durumunda, Kurum tarafından yapılacak inceleme ve değerlendirme sonucu alınan Kurul Kararı çerçevesinde tarife değişikliği yapılacak. Ukrayna'nın Rusya'ya doğalgaz borcu 5,3 milyar dolara ulaştı Rusya'nın doğalgaz şirketi Gazprom Başkanı Aleksey Miller, Ukrayna'nın doğalgaz borcunun yaklaşık 5,3 milyar dolara ulaştığını açıkladı. Ukrayna, Rusya'dan 1-16 Haziran tarihleri arasında 1,7 milyar metreküp doğalgaz alarak eski borcuna 838 milyon daha ekledi. Ukrayna'nın toplam borcu 5,3 milyar dolara ulaşırken, Gazprom haziran ayında alınan doğalgaz için ödeme yapılmadığını duyurdu. 8
Elektrik üretimi Mayıs'ta nihai verilerle %5,0 arttı Türkiye'nin brüt elektrik üretimi Mayıs ayında nihai verilerle geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,0 artış gösterdi. Türkiye Elektrik İletim (TEİAŞ) tarafından yayınlanan verilerden derlenen bilgiye göre, 2013 yılı Mayıs ayında 19.127,7 GWh olan elektrik üretimi, bu yıl aynı ayda 20.082,5 GWh'ye yükseldi. Aynı ayda elektrik üretiminin 16.111,8 Gwh'si termik, 3.170,7 Gwh'si hidrolik, 800,0 Gwh'si jeotermal ve rüzgar olarak gerçekleştirildi. Aynı ayda dış alım 484,6 Gwh, dış satım 194,5 Gwh oldu. Termik üretimin 2.775,0 Gwh'si taşkömürü ve ithal kömür, 3.247,7 Gwh'si linyit, 277,1 Gwh'si sıvı yakıtlar, 9.618,1 Gwh'si doğal gaz ve 213,9 Gwh'si yenilenebilir ve atık yakıtlardan oluştu. Elektrik üretimi yılın ilk 4 ayında yüzde 4,6 artışla 101.114,7 Gwh'ye çıktı.geçen yıl aynı dönemde üretim 96.721,4 Gwh olmuştu. Bu dönemde elektrik üretiminin 79.238,0 Gwh'si termik, 18.019,2 Gwh'si hidrolik, 3.857,5 Gwh'si jeotermal/rüzgar olarak gerçekleştirildi. Aynı dönemde dış alım 3.118,6 Gwh, dış satım 1.079,8 Gwh oldu. Termik üretimin 13.573,7 Gwh'si taşkömürü ve ithal kömür, 15.376,7 Gwh'si linyit, 1.375,2 Gwh'si sıvı yakıtlar, 47.874,2 Gwh'si doğal gaz ve 1.038,1 Gwh'si yenilenebilir ve atık yakıtlardan oluştu. 2023'te güneş enerjisi gücünün 8 bin MW olması bekleniyor 2023 senesine kadar Türkiye'de güneş enerjisine dayalı kurulu gücün 8000 MW'a çıkması öngörülüyor. IRENEC 2014 4. Uluslararası %100 Yenilenebilir Enerji Konferansı ve Sergisi kapsamında düzenlenen Türkiye'de Güneş Enerjisi Sektörü ve Geleceği konulu oturuma Yingli Solar Türkiye Müdürü Uğur Kılıç, Enerya Genel Müdürü Aslan Uzun ve Cerean Enerji Genel Müdürü Dr. Onur Yazgan katıldı. Yingli Solar Türkiye Ülke Müdürü Uğur Kılıç oturum başkanı olarak Türkiye'deki güneş enerjisi sektörünün kısa bir görünümü hakkında bilgi verdi. Güneş enerjisi sektörünün Türkiye'de yavaş ilerleme kaydettiğini, bu karşın iyimser olduklarını belirterek pazarın hızla gelişmesini beklediklerini söyleyerek, Yingli Solar gibi dünyanın lider güneş paneli üreticisi şirketin 3 yıl önce Türkiye'ye gelerek yatırım yapması bu beklentinin ve güvenin en önemli kanıtıdır. dedi. Enerya Genel Müdürü Aslan Uzun ise konuşmasında Keban Barajı'nın 40 bin metrekare alan üzerine kurulu olduğunu, bu arazi üzerine güneş enerjisi santrali kurulsa daha verimli bir elektrik üretimi yapılabileceğini belirtti. Güneş enerjisi sektöründe başvuru ve santral kurulum sürelerinin kısaldığı gün yatırımların çok hızla artacağının altını çizen Uzun şöyle devam etti: Bundan 10 yıl sonra Amerika kaya gazı ile, Avrupa ise yenilenebilir enerji kaynakları ile enerji sorununu halletmiş olacak. Biz ise doğalgazını dışarıdan alan, elindeki kömürle elektrik üretmeye çalışan bir halde kalacağız gibi görünüyor. Moral bozmak istemem ancak süreçleri hızlandırmamız gerekiyor. Cerean Enerji Genel Müdürü Dr. Onur Yazgan ise Türkiye'nin güneş enerjisi alanında büyük bir potansiyeli olduğuna değinerek, güneş enerjisinden elektrik üretmenin fosil yakıtlardan enerji üretmekle aynı maliyetlere indiğini belirtti. Lisanslı ve lisanssız güneş enerjisi santrallerinin önümüzdeki yıllarda artmasıyla beraber, 2023 senesine kadar Türkiye'de güneş enerjisine dayalı kurulu gücün 8000 MW'a çıkmasını öngördüklerini belirtti. 9
ETD Bülten'e ücretsiz üyelik, soru ve yorumlarınız için etd@etd.org.tr adresinden bize ulaşabilirsiniz 10