Konuşma gecikmesi Çocuğun konuşma becerilerinin akranlarına göre belirgin derecede geri kalmasıdır. Gelişimsel aşamalardan birisidir. Aylara göre konuşmanın normal gelişimi: 2. ay mırıldanma, yabancılara gülücük sese yönelme 3. anlamlı olmayan sesler çıkarma 4. ay gülme 6.ay sesli harfleri tekrar etme 9.ay sessiz harfleri tekrar eder 12.ay tek kelimeleri söyler 15.ay eliyle gösterip anne baba dışında kelimeleri söyler 1 / 7
18.ay 10 kelimeye kadar söyler 21.ay iki kelimeli cümleler 24.ay ihtiyaçlarını anlatacak kadar en fazla 3 kelimeli cümleler kurar 30.ay kendini ben diye tanımlar ve adını bilir 36.ay sayıları bilir konuşmaları anlaşılır olur 4 yaş olayları hikâyelendirir KONUŞMA GERİLİĞİ SEBEPLERİ Anatomik sebepler Beyin hasarı Anne karnında geçirilen enfeksiyonlar Mikrosefali ( baş çevresi küçüklüğü ) 2 / 7
Yarık damak Enfeksiyonlar Menenjit Tekrarlayan orta kulak enfeksiyonu Kimyasal ajanlara maruz kalma Gebelikte alkol kullanma Yenidoğan sarılığı Travma Kafa travması İntrakaranial kanama Damar tıkanıklığı ile seyreden hastalıklar 3 / 7
Metabolik Otizim Noromüsküler gelişim hastalıkları Çevresel En sık görülen nedenleri: zekâ geriliği, işitme kaybı, gelişimsel dil becerileri kaybı, otistik hastalılardır. KONUŞMA GERİLİĞİNE YAKLAŞIM Konuşma geriliği olan çocuklarda konuşmaları algılanmasında ve sesleri duymasında problem olmadığı tespit edilmelidir. Detaylı bir muayene sonrası başka becerilerinde gecikme olup olmadığı belirlenir. Genetik, metabolik, kas sinir hastalığı açısından araştırılır. Bulunan konuşma geriliğine yönelik tedavi planlanır. KONUŞMA GERİLİĞİNDE KLİNİK İPUÇLARI - Çocuğun ilk sözcüğünü, anlamlı sözcüğünü ve anlaşılır konuşması ne zaman söylediği - İşitme ve görme problemi varlığı - Nörolojik gelişimi normal mi? - Çocukta gelişme geriliği varlığı - Konuşmasında normalden sapma var mı? ( otizm bulgusu olabilir ) - Ailesel yoksunluk, ilgisizlik var mı? - Ailesel bilinen hastalık varlığı - Konvülsiyon hikâyesi varlığı 4 / 7
Konuşma geriliğinin tanısını koymada ve hastaya yaklaşımda önemli ipuçlarıdır. MUAYENE BULGULARI Baş çevresinde büyüklük veya küçüklük varlığı Anormal yüz görünümü varlığı Şekil bozukluğu olan kulak ve göz varlığı Kulak zarında bozulma Sosyal bozukluk içine kapanıklık korku ve tedirginlik hali Sosyal çevre ile uyumsuzluk, ilgisizlik, kendine has ayrı bir hayatta yaşama Beslenme bozukluğu ve büyüme gelişme geriliği varlığı Koordine hareket bozukluğu Çocukta halsizlik zayıflık çabuk yorulma Muayene esnasında kontrol ve dikkat edilmesi gereken noktalardır. Şikâyetin tanımlanmasında yardımcı olur. 5 / 7
TANISAL TESTLER Davranışsal odyometri Kranial MRI veya CT Genetik araştırma Metabolik tarama testleri EEG Odiyometri Dil beceri tarama testleri Anne babanın çalıyor olması, çocukları ile yeterli vakit geçirmemeleri, bebekliklerinde onların çıkardığı seslerle yanıt vermeleri veya anlaşılır kelimelerle konuşmaması, çocuklarla kendi dilini konuşamayan yabancı bakıcıların veya konuşma bozukluğu ve ses tonu düşük yaşlıların bakması, çocuklarda konuşma gelişimini etkileyen faktörlerdir. Konuşma diliniz anlaşılır ve normal olmalı. Bebeğinizin dili ile iletişime geçmeyin. Öğretmek istediğiniz kelimeyi bir şarkı içerisinde tekrar ederek ve ona söyletmeye çalışarak söyleyin. Dil kaslarının gelişimi için sulu gıdalardan pürtüklü gıdalara zamanında geçin. Yanak dudak ve ağız kenarındaki kaslara ufak ufak dokunarak kasların gelişimini sağlayın. Kelimeleri anlaması için şekilli skalalar kullanın ve kitap okuyun. 2 yaşına kadar anlamlı tümce kullanmayan ve 3 yaşına 6 / 7
kadar konuşması anlaşılamayan hastaların mutlaka altta yatabilecek hastalıklar açısından değerlendirilmesi gerekir. Dr. Cengiz Akbenlioğlu 7 / 7