İçindekiler. 1 İçindekiler

1 İçindekiler İçindekiler Trimble Access Arazi Yazılımı Kullanım Kılavuzu Hakkında... 3 Trimble Kontrol Üniteleri... 3 Trimble CU Kontrol Ünitesi (Trimble S3, S6, S8 & VX):... 3 Trimble M3 Total Station:... 4 Trimble TSC2 Kontrol Ünitesi (Trimble R4, R6, R7 & R8):... 4 Trimble TSC3 Kontrol Ünitesi (Trimble R6, R8)... 6 Trimble GeoXR Ağ Gezicisi:... 6 Trimble Access... 7 Ana Menü... 7 Sync 1... 7 Ayarlar... 8 Ölçme Metotları:... 8 Şablonlar... 8 Bağlantı Ayarları... 9 Öznitelik Kütüphaneleri... 9 Lisan... 9 GNSS Öngörü 1... 9 Internet Ayarları... 9 Dosyalar... 9 Internet... 9 Uzak Yardım... 10 Genel Ölçme... 11 Menüler ve Fonksiyonlar... 11 Genel Bakış:... 11 İşler Menüsü:... 12 Yeni bir iş açma:... 13 Nokta Yöneticisi... 15 Tuşla Menüsü... 15 Ölçme Menüsü... 16 Trimble Access Kullanım Kılavuzu 1

2 İçindekiler GNSS Alıcılarla ölçü... 16 VRS/CORS-TR/ISKI Ölçü metodu... 17 RTK Ölçü metodu... 17 DGPS Ölçü Metodu... 17 HızlıStatik/Statik Ölçü Metodu... 17 Arazi Kalibrasyonu... 17 TotalStation ile ölçü:... 18 Hızlı Cihaz ayarları:... 18 İstasyon Kurulumu:... 19 Noktaları Ölçme... 28 Aplikasyon Menüsü... 35 KOGO... 36 Harita... 36 Cihaz... 36 Cihaz Ayarları... 37 Bağlantı Ayarları... 37 Bluetooth Ayarları:... 37 Internet Ayarları (Sadece GNSS Alıcılar İçin)... 39 GNSS İletişimleri... 41 Ölçme Metodu Ayarları... 42 Yeni Bir Ölçme Metodu Oluşturulması:... 42 Trimble Access Kullanım Kılavuzu 2

3 Trimble Kontrol Üniteleri Trimble Access Arazi Yazılımı Kullanım Kılavuzu Hakkında Trimble Access arazi yazılımını, Trimble marka GNSS alıcıları ve Total Station larda etkin bir şekilde kullanmak ve yazılımın güçlü grafik ve hesap fonksiyonlarından faydalanabilmek için hazırlanmıştır. Daha detaylı destek için şu adresleri ziyaret edebilirsiniz: http://support.trimble.com http://graftek.com.tr/destek Trimble Kontrol Üniteleri Trimble Access Arazi yazılımı Windows Mobile ve Windows 7 işletim sistemine sahip tüm Trimble haritacılık kontrol ünitelerinde çalışmakta ve her kontrol ünitesi her cihazı kontrol edebilir özelliktedir. Kullanım kılavuzu her cihazın kurulumu ve ölçü metotlarıyla ilgili bilgiler içermektedir. Yazılımın farklı cihazlarda çalışması, kullanım şeklini ve fonksiyonlarını etkilememekte sadece kontrol ünitesine bağlı fiziksel tuş sayısı ve ekran boyutları değişmektedir. Trimble CU Kontrol Ünitesi (Trimble S3, S6, S8 & VX): Trimble Access Kullanım Kılavuzu 3

4 Trimble Kontrol Üniteleri Trimble M3 Total Station: Trimble TSC2 Kontrol Ünitesi (Trimble R4, R6, R7 & R8): Trimble Access Kullanım Kılavuzu 4

5 Trimble Kontrol Üniteleri Trimble Access Kullanım Kılavuzu 5

6 Trimble Kontrol Üniteleri Trimble TSC3 Kontrol Ünitesi (Trimble R6, R8) Trimble GeoXR Ağ Gezicisi: Trimble Access Kullanım Kılavuzu 6

7 Trimble Access Trimble Access Trimble Access modüler ve ihtiyaca göre güncellenebilir yapısıyla Trimble ın tüm jeodezik cihazlarında ortak olarak kullanılmaktadır. Tüm cihazlar arasında iş akışları ve ölçme metotları ortak olduğundan ölçüleriniz esnasında bir aletten diğerine geçtiğinizde veya mevcut ekipmanınıza yeni bir alet eklediğinizde hiçbir farklılık hissetmezsiniz. Ana Menü Kullanıcı Girişi Modüller Seçenekler Sync 1 Eşleşme menüsü eğer Access Sync seçeneğini satın aldıysanız çıkmaktadır. Access Sync modülü ile ofis bilgisayarınız ve arazide çalışan cihazlarınız internet üzerinden sürekli olarak veri alış-verişi yaparlar, böylece arazide ölçülen ve bitirilen işleriniz otomatik olarak anında ofis bilgisayarınıza gönderilir ve çalışmaya başlanabilir. Aynı şekilde ofiste hazırlanan projeler ise anında arazideki cihazlara gönderilerek ofis ve arazi arasında git-gel süreleri ortadan kaldırılabilir. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 7

8 Trimble Access Ayarlar Ayarlar menüsünden cihazın genel ayarları yapılmaktadır. Ayarlar tuşuna bastığınızda karşınıza yeni bir menü ekranı gelecektir. Buradaki seçenekler ile ilgili ayrıntılı bilgi aşağıda verilmiştir. Ölçme Metotları: Ölçme metotları içerisinden cihazın ölçme ile ilgili ayarlar yapılır. Bu menüdeki ayarlar CORS, RTK DGPS gibi GNSS ölçme metotlarının yanı sıra Total Station ile ilgili ölçme ayarlarının standart seçeneklerini ayarlayabilirsiniz. Ölçme Metotlarıyla ilgili daha detaylı bilgi için Cihaz Ayarları bölümüne bakınız. Şablonlar Şablonlar menüsü altından yeni açılacak işlerle ilgili önceden belirtilmiş parametreler tanımlanır. Burada oluşturulacak iş şablonu ile yeni açılacak işlerde otomatik olarak gelmesi istenen koordinat sistemi, arazi kalibrasyonu, altlık harita, poligon dosyası gibi bilgileri önceden tanımlayabilirsiniz. Örnek olarak arazi kalibrasyonu yapılması gereken yerlerde çalışma yapıyorsanız, bu bölgelerde birer kere kalibrasyon yaptıktan sonra bu işleri şablon olarak kaydedebilirsiniz, böylece bölge değiştirip yeni iş açtığınızda tek yapmanız gereken yeni bir isim girmek ve bölgeye ait şablonu seçmek olur. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 8

9 Trimble Access Bağlantı Ayarları Bağlantı ayarları içerisinden, cihazın internet, düzeltme yayınları, cihazlar, sensörler ve cihaz telsizleri gibi iletişim kurduğu tüm aygıtların bağlantı ayarlar yapılır. Öznitelik Kütüphaneleri Eğer Trimble Access ile kullandığınız cihazla nokta toplarken aynı zamanda CBS verisi de toplayacaksanız ya da asıl amacınız CBS verisi toplamaksa, Öznitelik Kütüphaneleri içerisinden bilgisayarınızda oluşturduğunuz formları yükleyebilir, böylece nokta ölçülürken, koordinat bilgisinin yanı sıra önceden tanımlanmış form bilgilerinin de doldurulmasını sağlayabilirsiniz. Lisan Trimble Access yazılımın görüntülenen yazı ve sesli uyarılarının hangi dilde olacağı bu menü altından seçilir. GNSS Öngörü 1 GNSS öngörü uzun süreli yapılacak hassas statik oturumların, uyduların en iyi pozisyonda olduğu ve iyonosfer aktivitesinin ölçüme uygun olduğu zamanlara denk getirilebilmesine yardımcı olmak için kullanılan seçenek modüldür. Uyduların yörünge bilgilerini indirmek için internet bağlantısına ihtiyaç duyar. İster ölçü yapmak istediğiniz noktanın koordinatlarını girerek, isterseniz GNSS alıcınızdan mevcut konumunuzu alarak, söz konusu koordinatlarda ölçü yapılmaya en uygun saat ve tarihleri belirlemenize yardımcı olur. Internet Ayarları Internet ayarları seçeneği üzerinden cihazınızın internete bağlanabilmesi için gereken ayarlar yapılır. Bu ayarlarla ilgili detaylı bilgi Cihaz Ayarları başlığı altında verilecektir. Dosyalar Cihaz içerisindeki tüm dosyalara buradan erişilebilir ve dosyalar ile ilgili kopyalama, yapıştırma, isim değiştirme gibi işlemler bu menü altından yapılır. Internet Cihaza bağlı olarak Microsoft Internet Explorer veya Microsoft Internet Explorer Mobile üzerinden internete erişmek için kullanılır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 9

10 Trimble Access Uzak Yardım Cihazınızla Internet e erişebildiğiniz durumlarda, yetkili servisinizden destek almak için kullanılır. Servis yetkilisi cihazınıza uzaktan bağlantı yapar ve cihazınız üzerinde tam kontrol sağlayarak sorununuzu çözmeye yardımcı olabilir. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 10

11 Genel Ölçme Genel Ölçme Genel Ölçme, Trimble Access in haritacılık için kullanılan modülüdür ve tüm cihazlara yüklü olarak gelir. Ölçme ve aplikasyon işlerinin yanı sıra grafik harita üzerinden çizim ve çeşitli hesaplamamalar yapılabilir, yapılan tüm işler hazır formlarda raporlanabilir ve işler çeşitli veri formatlarında üçüncü parti programlarda kullanılmak üzere hazırlanıp çıktısı alınabilir. Genel ölçme modülü kullanılmadan önce kontrol ünitesi ve cihazın bağlantı ayarlarının ve ölçme metodu ayarlarının yapılmış olması gerekir. Eğer bu ayarların yapılıp yapılmadığından emin değilseniz lütfen Cihaz Ayaları kısmına göz atınız. Menüler ve Fonksiyonlar Genel Bakış: Durum Ekranı Genel Ölçme modülü ekranın sağ tarafında sabit fonksiyonlar ve cihaz durumu ile ilgili bilgiler içerir. Bu ekranda gösterilen simgeler ve anlamları aşağıdaki tabloda verilmiştir. İpucu: -- Eğer ekranın sağ tarafında silik cihaz simgeleri yanıp sönüyorsa kontrol ünitesi cihaza bağlanmaya çalışıyor anlamına gelmektedir. Uzun süre bağlanamaması halinde cihazınızın açık olduğundan ve bağlantı ayarlarının doğru olduğundan emin olun. Kontrol ünitesi harici güç kaynağına bağlı. Kontrol ünitesi harici güç kaynağına bağlı ve dahili pilini şarj ediyor. Pil seviyesi %100 veya %50. Üst taraftaki simge kontrol ünitesinin pil durumunu, alt taraftaki simge ise bağlanılan cihazın pil durumunu belirtir. Trimble M3 Total Station için üstteki pil cihazın sol tarafındaki, alttaki pil ise sağ tarafındaki pil seviyesini gösterir. 5800 alıcı bağlı. Trimble R7 alıcısı bağlı Trimble R4, R6 veya R8 alıcı bağlı 5700 GPS alıcı bağlı Harici bir anten kullanılıyor. Anten yüksekliği simgenin sağında gösterilir Klasik alet kullanılıyor. Eğer istasyon kurulumu yapılmışsa, alet yüksekliği simgenin sağında gösterilir. Klasik alet prizmadan EMÖ sinyali okuyor. Klasik alet hedefe kilitlenmiş (prizma). Klasik alet hedefe kilitlenmiş ve ölçü yapıyor (prizma). Trimble Access Kullanım Kılavuzu 11

12 Genel Ölçme Klasik alet Hızlı Standart (FSTD) modu. Klasik alet Standart (STD) modu. Klasik alet İzleme (TRK) modunda sürekli ölçü yapıyor. Lazer işaretleyici açık (DR Modu). Yüksek güçlü lazer işaretleyici açık. Robotik cihazdan radyo sinyali alınamıyor. Robotik cihaz prizmaya kilitlenmiş. Prizma sabiti (mm) ve reflektör yüksekliği simgenin sağında gösteriliyor. 1 hedef numarasını belirtmektedir. Reflektörsüz ölçüm yapılıyor. Hedef simgesi dönüyorsa, klasik cihazda oto-kilit özelliği var ancak hedefe kilitlenememiş. FineLock kullanılıyor. Uzun Mesafe FineLock kullanılıyor. GPS Arama etkin. Statik nokta ölçülüyor. Radyo sinyali alınıyor. Radyo sinyali alınmıyor. Hücresel modem sinyali alınıyor. Hücresel modem sinyali alınamıyor. WAAS/EGNOS sinyalleri alınıyor. Sürekli nokta ölçülüyor. Uydu sayısını gösterir. Üzerine basıldığında gökyüzü haritasını gösterecektir. Eğer ölçme başlatılmamışsa, cihazın gördüğü uydu sayısı simgenin sağ tarafında gösterilir. Eğer ölçme başlatılmışsa, cihazın çözüm için kullandığı uydu sayısı simgenin sağ tarafında görülür. RTK ölçü metodu kullanılıyor ve internet üzerinden düzeltme verisi alınıyor. RTK düzeltme verisi beklemede, ihtiyaç olduğunda tekrar başlayacak. RTK düzeltme verisi durdurulmuş. Sunucuya halen bağlı ancak düzeltme alınmıyor. Internet bağlantısı var ancak düzeltme verisine bağlanılamıyor. İşler Menüsü: Yeni iş: Yeni iş seçeneği ile hiç ölçü yapılmamış boş bir iş açılır. Arazide çalışmaya başlamadan önce bir iş açılması zorunludur. İş açma: Önceden açılmış bir işi tekrar hafızadan çağırır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 12

13 Genel Ölçme İş i incele: Mevcut işin günlüğünü açar. Burada işin ilk oluşturulduğundan beri yapılan işlemler, ölçülen noktalar ve yapılan hesaplamalar adım adım görüntülenebilir. Nokta yöneticisi: Noktaları liste halinde görmek ve düzenleme işlemleri yapmak için kullanılır. K.Kont. Grafisi: Grafik olarak kalite kontrol değerlerini gösterir. İş in özellikleri: Yeni iş açarken yapılan koordinat sistemi, aktif harita, yön. Dosyaları gibi ayarlar daha sonradan bu fonksiyon ile değiştirilebilir. Ölçülmüş noktalar yeni ayarlara göre otomatik olarak tekrar koordinatlandırılır. İş ler arasında kopya: Bu fonksiyon ile daha önceden çalışılmış bir iş içerisindeki noktalar, kalibrasyon bilgileri gibi bilgiler başka bir iş içine kopyalanabilir. Yeni bir iş açma: Adım Total Station İçin Ayarlar GNSS Alıcıları İçin Ayarlar: 1. İşler > Yeni iş seçilerek açılacak işe yeni bir ad verilir 2. Önceden hazırlanmış şablon varsa seçilir, yoksa şablon olarak son açılan iş seçilir. Bu durumda en son açılan işin ayarları otomatik olarak geri gelecektir. 3. Koordinat sistemi seçilir: a) Total Station larda Sadece Ölçek Faktörü seçilir. b) GNSS alıcılarda kütüphaneden seç işaretlenerek gelen ekranda: Sistem: Turkey Dilim: Bulunduğunuz bölgeye göre seçilir. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 13

14 Genel Ölçme Örnek olması amacıyla resimde İstanbul için 30_3 ITRF seçilmiştir. Geoid modeli kullan: Eğer cihazınıza geoid modeli yüklenmişse buradan geoid modelini seçebilirsiniz. Koordinatlar: Grid olarak seçilir. Proje kotu: Çalışacağınız bölgenin yaklaşık kotu girilir. 4. Bilgisayardan.csv formatında nokta dosyası alınmışsa, Yön Dosyası olarak seçilir. - Dosya seçmek için ismin solundaki boşluğa basılır ve onay işaretinin çıktığından emin olunur. - Eğer seçili dosya varsa seçilen dosya sayısını gösterir. 5. Eğer.dxf formatında altlık harita hazırlanmışsa aktif harita seçilir. - Dosya seçmek için ismin solundaki boşluğa basılır ve onay işaretinin çıktığından emin olunur. - Eğer seçili dosya varsa seçilen dosya sayısını gösterir Trimble Access Kullanım Kılavuzu 14

15 Genel Ölçme Nokta Yöneticisi Nokta yöneticisi ile ölçülen, girilen ve bilgisayardan aktarılan noktaları inceleyebilir ve değiştirebilirsiniz. Ekran seçeneği ile noktaların koordinatlarını hangi cinsten gösterileceğini seçebilir veya nokta ölçülürken uygulanan reflektör yüksekliklerini inceleyebilirsiniz. Nokta yöneticisi ile: Reflektör ve/veya anten yükseklikleri Nokta Adları Nokta koordinatları Kodlar Açıklamalar Notlar Kolayca değiştirilebilir. İpucu: -- Eğer koordinatları derece-dakika cinsinden görmek isterseniz Ekran seçeneğinden WGS84 seçeneğini seçiniz. Tuşla Menüsü Tuşla menüsü kullanılarak mevcut olarak açık olan işin içerisine kontrol ünitesinin klavyesi üzerinden nokta, Trimble Access Kullanım Kılavuzu 15

16 Genel Ölçme doğru, yay, eksen ve not girişi yapılabilir. Yapılan grafiksel girişler harita/nokta yöneticisi üzerinden takip edilebilir. Giriş yapılan notlar ise İşler > İş i incele altında takip edilebilir. Noktalar: Nokta numarası ve koordinat girişi yapmak için kullanılır. Doğrular: Metod olarak başlangıç ve bitiş noktası veya bir noktadan doğrultu-mesafe-azimut seçilerek doğru oluşturulabilir. Oluşturulan doğrular harita ekranı üzerinden görüntülenebilir ve/veya seçilerek aplike edilebilir. Yayalar: Metod olarak iki nokta ve yarıçap, yay boyu ve yarıçapı, delta açısı ve yarıçap, kesişen nokta ve teğetler, iki nokta ve merkez veya başlangıç, bitiş ve yay üzerinde nokta seçilerek yay ve yayın merkez noktası oluşturulabilir. Oluşturulan yaylar harita ekranı üzerinden görüntülenebilir ve/veya seçilerek aplike edilebilir. Eksenler: İki ya da daha fazla nokta seçilerek bu noktalardan geçen eksen tanımlanabilir, istasyon aralıkları ve ofsetler seçilerek eksen hatları oluşturulabilir. Oluşturulan eksenler harita ekranı üzerinden görüntülenebilir ve/veya seçilerek aplike edilebilir. Notlar: İşinizin herhangi bir anında bu seçenekle not girebilir ve daha sonra bu notlarınıza İş i incele fonksiyonu altından ulaşabilirsiniz. İş i incele bir günlük gibi davrandığından, siz o notu ne zaman kaydettiyseniz o zamanda gözükecektir. (Örn: 101 nolu noktayı ölçüp arada not girişi yapıp 102 nolu noktayı ölçtüyseniz, not, İşler >Mevcut işi incele fonksiyonunda bu iki noktanın ölçümü arasında görüntülenecektir.) Ölçme Menüsü Ölçme menüsü ile arazideki tüm alım işleri ölçme menüsü altından yapılır. Ölçme yöntemleri Total Station ve GNSS alıcılar için farklılık göstermektedir. Kullanım kılavuzunun bu bölümü Total Station ve GNSS alıcılar için ayrı ayrı işlenecektir. GNSS Alıcılarla ölçü GNSS alıcılarda ölçme tuşuna basıldığında karşımıza VRS, CORS, RTK, DGPS, HızlıStatik gibi ölçü metodları çıkacaktır. Cihazınıza önceden ayarlanmış Ölçme Metodları na bağlı olarak bu menüde çıkan seçenekler değişecektir. Cihazınızda kullanmak istediğiniz ölçme metodu menüde çıkmadıysa bu ölçü metodunu Ayarlar > Ölçme Metodları altından ekleyebilirsiniz. Ölçme metodu eklemeyle ilgili ayrıntılı bilgi kullanım kılavuzunun Cihaz Ayarları başlığı altında anlatılmıştır. Ölçü işlemine başlanması: Trimble Access Kullanım Kılavuzu 16

17 Genel Ölçme VRS/CORS-TR/ISKI Ölçü metodu RTK Ölçü metodu DGPS Ölçü Metodu HızlıStatik/Statik Ölçü Metodu Arazi Kalibrasyonu Trimble Access Kullanım Kılavuzu 17

18 Genel Ölçme TotalStation ile ölçü: Hızlı Cihaz ayarları: Genel Ölçme ana ekranının sağ tarafındaki durum simgelerinden reflektör/prizma işaretine baslarak açılan menüden ölçü modu ayarları yapılır. 1. Hedef: Prizma ile ölçü modu DR Hedef: Reflektörsüz ölçü modu İpucu:- 1. Hedef in yanındaki değerler seçilerek prizma katsayısı reflektör yüksekliği gibi değerler değiştirilebilir, gelen ekranda (2. Hedef 3. Hedef gibi) birden fazla hedef tanımlanabilir. Genel Ölçme ana ekranının sağ tarafındaki durum simgelerinden cihaz işareti seçilerek cihazın hızlı ayar menüsüne ulaşılabilir. STD/TRK: Normal ve Sürekli mesafe ölçü modlar arasında geçiş yapar. Tracklight: Aplikasyon ışığını açıp kapar. Lazer: Lazer işaretleyiciyi açıp kapar. DR: Reflektörlü ve reflektörsüz ölçü modları arasında geçiş yapar. Düzeç: Cihazın düzecini gösterir. (Lazer şaküllü cihazlarda aynı zamanda lazer şakülü açar.) Kumanda: Motorlu cihazlarda cihazı uzaktan kumanda etmek için joystick ekranını açar. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 18

19 Genel Ölçme Çevirme: Cihazı otomatik olarak belli bir noktaya, açıya veya baktığı açıya dik olarak çevirmeye yarar. Durum değiştir: Motorlu cihazlarda I.Durum ile II.Durum arasında cihazı otomatik çevirir. Basit Ölçme: Basit ölçme ekranını açar. Otokilit: Otokilit özellikli cihazlarda otokilit özelliğini açar/kapar. Arama: Otokilit özellikli cihazlarda prizmayı aratmaya başlar. Ölçü sonu: Mevcut istasyon kurulumunu bitirir. İstasyon Kurulumu: Totalstation her kurulduğunda yeni bir istasyon kurulumu yapmak gerekmektedir. İstasyon kurulumunu dört ayrı yöntemle yapabilirsiniz. İstasyon kurulumu: Tek noktadan çıkış alınacağı zaman kullanılır İstasyon kurulumu +: Hassas çalışmalarda birden fazla noktadan dengeleme yaparak çıkış alınacağı zaman kullanılır. Çıkış alınacak noktaların hataları dengeleme hesabıyla kendi içlerinde yayılacak ve kurulum yapılan noktanın koordinatları hassas bir şekilde üretilecektir. Kestirme: İki veya daha fazla noktadan geriden kestirme yapılarak kurulum yapılacağı zaman kullanılır. RefHattı: Arazide birden fazla kurulum yapılacak ancak koordinat veya tesis edilmiş poligon yoksa tüm istasyonlardan görülebilen bir hat bulunarak (duvar gibi) bütün ölçüler bu referans hattına bağlı olarak ölçülebilir. Arazide yapılacak her istasyon kurulumunda aynı nokta adları kullanılarak aynı hat seçildiğinde bütün ölçüler bu hatta göre referanslanacaktır. Daha sonra bu hattın başlangıç ve son noktaları koordinatlandırarak tüm ölçülerin otomatik olarak koordinatlanırılır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 19

20 Genel Ölçme 1) İstasyon Kurulumu 1. Düzeltme ve sıcaklık değerleri girilir. - Kullandığınız TotalStation un modeline göre basınç değeri cihazdan otomatik okunuyor olabilir. 2. Cihazın kurulduğu nokta adı ve alet yüksekliği girilir. Eğer nokta önceden cihaza kayıtlıysa koordinatları otomatik olarak gelecektir. Eğer kayıtlı değilse koordinatları girmeniz gerekecektir. İpucu: - Koordinat girmeden de çalışabilirsiniz ancak koordinat girmediğiniz zaman harita ekranını kullanamazsınız. Bu sebeple koordinatsız çalışacağınız zaman bile resimdeki gibi lokal koordinatlar oluşturmanız daha avantajlı olacaktır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 20

21 Genel Ölçme 3. Çıkış alacağınız noktanın adı, kotlu çalışılıyorsa kotu girilir. Eğer nokta önceden kayıtlıysa semt açısı otomatik gelecektir. Eğer kayıtlı değilse 0 değeri girmeniz gerekecektir. 4. Ölçme tuşuna basarak ölçü yapılır. 5. Ölçü işlemi bittiğinde kayıt ekranı gelecektir. Eğer ölçüler ile ilgili bir sıkıntı yoksa kayıt tuşuna basılarak istasyon kurulum işlemi tamamlanır. 2) İstasyon Kurulumu + 1. Düzeltme ve sıcaklık değerleri girilir. - Kullandığınız TotalStation un modeline göre basınç değeri cihazdan otomatik okunuyor olabilir. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 21

22 Genel Ölçme 2. Cihaz nokta adı ve alet yüksekliği girilir. 3. Çıkış alınacak noktalardan ilkinin adı ve reflektör yüksekliği girilir. Enter ve ardından Ölçme tuşuna basılarak ölçü yapılır. 4. Sonuçlar nokta liste ekranında çıkacaktır. + Nokta seçeneğine basılıp 3. Adım tekrarlanarak arzu edilen sayıda nokta eklenebilir. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 22

23 Genel Ölçme 5. İstenilen sayıda nokta eklendikten sonra sonuçlar tuşuna basılır. 6. Gelen ekranda cihazın dengelenerek hesaplanmış koordinatları ve dengeleme hesabının sonuçları görüntülenir. Kayıt seçeneğine basılarak istasyon kurulumu tamamlanır. 3) Kestirme 1. Düzeltme ve sıcaklık değerleri girilir. - Kullandığınız TotalStation un modeline göre basınç değeri cihazdan otomatik okunuyor olabilir. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 23

24 Genel Ölçme 2. Cihazın kurulduğu noktanın adı ve alet yüksekliği girilir. Eğer geriden kestirme hesabı yapılırken kot da hesaplanacaksa İstasyon kot hesabı seçilir. 3. Kestirme yapılacak ilk noktanın adı ve reflektör yüksekliği girilir. Ölçme tuşuna basılarak ölçü yapılır. 4. Kestirme yapılacak ikinci noktanın adı ve reflektör yüksekliği girilir. Ölçme tuşuna basılarak ölçü yapılır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 24

25 Genel Ölçme 5. Gelen ekranda Sonuçlar tuşuna basılır. + Nokta seçeneğiyle kestirme hesabı için daha fazla nokta eklenebilir. 6. Gelen ekranda cihazın kurulduğu noktanın koordinatları ve hesap sonuçları görüntülenebilir. Kayıt tuşuna basılarak istasyon kurulumu tamamlanır. 4) Refhatı 1. Düzeltme ve sıcaklık değerleri girilir. - Kullandığınız TotalStation un modeline göre basınç değeri cihazdan otomatik okunuyor olabilir. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 25

26 Genel Ölçme 2. Cihazın kurulu olduğu noktanın adı ve alet yüksekliği girilir. 3. Referans alınacak hattın ilk noktasının adı ve reflektör yüksekliği girilir. 1. Ölçü tuşuna basılarak ölçü yapılır. 4. Referans alınacak hattın ikinci noktasının adı ve reflektör yüksekliği girilir. 2. Ölçü tuşuna basılarak ölçü yapılır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 26

27 Genel Ölçme 5. Ölçü sonuçları ekranından Kayıt tuşuna basılarak istasyon kurulumu tamamlanır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 27

28 Genel Ölçme Noktaları Ölçme İstasyon kurulumu yapıldıktan sonra Ölçme tuşu altında noktaları ölçme menüsü çıkmaya başlayacaktır. Bu menü altındaki çeşitli nokta ölçme yöntemleri detaylı olarak aşağıda anlatılmıştır. 1) Topo Ölçme Tüm detay alımları ve klasik ölçüler topo (topoğrafik) ölçme menüsü altından yapılır. 1. Ölçme menüsünden Topo ölçme seçilir. 2. Nokta adı girilir. Eğer açıklama yazılacaksa Kod kısmın açıklama girilir. (ağaç, direk vb.) 3. Metod Açılar ve mesafe olarak seçilir. 4. Reflektör yüksekliği girilir. 5. Enter ve sonrasında Ölçme ye basılarak ölçü yapılır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 28

29 Genel Ölçme 6. Ölçme işlemi tamamlanınca sonuçlar gösterilir. Uygunsa Kayıt tuşuna basılarak ölçüler kaydedilir. İpucu: - Eğer cihaz TRK modunda ise ilk nokta bu şekilde ölçüldükten sonra geri kalan noktalar sonuç ekranı gösterilmeksizin direk kaydedilecektir. 2) Silsile Ölçme Silsile ölçümleri silsile ölçme menüsü altından yapılır. 1. Silsile Ölçme fonksiyonunun içerisine girilip Seçenekler tuşuna basılarak silsile ayarları ekranına ulaşılır. 2. Seçenekler ekranında ölçme sırası ve durumların hangi sırada bakılacağı, silsile adetleri gibi ayarları ölçü ihtiyaçları doğrultusunda yapılır. İkinci sayfaya geçilir. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 29

30 Genel Ölçme 3. Eğer II.Durumda da mesafe ölçülecekse işaretlenir. Onayla tuşuna basılarak ayarlar tamamlanır. 4. Ölçülecek birinci noktanın adı ve reflektör yüksekliği girilerek ilk ölçü yapılır. 5. Alet ikinci durumda ölçüler yapılır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 30

31 Genel Ölçme 6. Ölçüler bittiğinde sonuç ekranı çıkar. Kapat ile silsile ölçümü bitirilebilir ya da + Sisile tuşu ile silsile eklenebilir. 3) 3B Eksen Ölçme 3 boyutlu bir eksen tanımlanarak ölçülecek noktaların bu eksene farkları 3B ölçme menüsü altından yapılır. 1. Eksenin 1. Noktası ve 2. Noktası ölçülmüşse listeden seçilir ölçülmemişse Hızlı fiks fonksiyonu ile ölçülerek geçici olarak belirlenir. 2. Noktalar ölçüldükten veya listeden seçildikten sonra İleri tuşuna basılır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 31

32 Genel Ölçme 3. Alet TRK modunda her ölçü alabildiği durumda anında eksene olan farkları gösterecektir. Farkları belirlenmek istenen nokta hedeflendikten sonra Kayıt tuşuna basılarak ölçüler kaydedilebilir. 4) Sürekli Detay Belirli süre ve/veya mesafe aralıklarında cihazın otomatik ölçü yapması isteniyorsa bu ölçüler sürekli detay menüsü altından yapılır. 1. Ölçülecek noktalar için bir başlangıç adı verilir. (cihaz her noktayı ölçtükten sonra nokta numarasını otomatik olarak arttıracaktır) 2. Reflektör yüksekliği girilir. 3. Bir Metod seçilir: -Sabit zaman: belirli bir zaman aralığı -Sabit mesafe: belirli bir mesafe aralığı -Zaman ve mesafe: hem belirlenen zaman dolacak hem de belirlenen mesafe kat edilmiş olacak -Zaman veya mesafe: belirlenen zaman ya da belirlenen mesafeden hangisi önce gelirse -Dur-Git: Alet bu şekilde belirlenen bir zaman süresinde sabit durulunca ölçü alacak ve siz tekrar hareket Trimble Access Kullanım Kılavuzu 32

33 Genel Ölçme edene kadar ölçü almadan bekleyecektir. Hareket edip tekrar sabit durmanız durumunda tekrar ölçü alacaktır. 4. Başla tuşuna basılarak ölçüye başlanır. 5. Ölçüler tamamlanıp sürekli ölçü fonksiyonu bitirilmek istendiğinde Bitir tuşuna basılarak ölçüler kaydedilir. 5) Yüzey Tarama (sadece motorlu cihazlar) Yüzey tarama ile cihazın belirlenen bir bölgeyi belli yatay ve düşey aralıklarla otomatik olarak ölçmesi sağlanır. 1. Ölçülecek noktalar için bir başlangıç adı verilir. (cihaz her noktayı ölçtükten sonra nokta numarasını otomatik olarak arttıracaktır) Trimble Access Kullanım Kılavuzu 33

34 Genel Ölçme 2. Tarama metodu olarak Yatay açı Düşey açı aralığı, Dörtgen yüzey, Doğru ve ofset seçilebilir. 3. Dörtgen yüzey seçildiğinde 1.ci köşe, 2. köşe ve Karşı köşe noktalarının seçilmesi gerekmektedir. -Eğer noktalar önceden ölçülmüşse Liste den seçilebilir. -Eğer ölçülmemişse cihaz köşe noktalara hedeflenerek Hızlı fiks seçilir ve noktalar işaretlenir. 4. İstenen ölçü aralığı YM aralığı olarak tanımlandıktan sonra Başla tuşuna basılarak ölçü başlatılır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 34

35 Genel Ölçme 5. Ölçü esnasında yandaki bilgi ekranı gelir. Ölçü tamamlanmadan bitirilmek istenirse Durdur tuşuna basılabilir. 6. Ölçüler tamamlandığında sonuç ekranı açılır. Kapat tuşuna basılarak ölçü bitirilir. Aplikasyon Menüsü Arazideki bütün aplikasyon işleri aplikasyon menüsü altından yapılır. Burada anlatılan fonksiyonların bazılarına harita üzerinden ulaşmak ve bu aplikasyon işlemlerini grafik harita üzerinden de yapmak mümkündür. Harita ile ilgili detaylı bilgiler Harita başlığı altında verilmiştir. 1) Noktalar 2) Doğrular 3) Yaylar 4) Eksenler 5) SAM ler Trimble Access Kullanım Kılavuzu 35

36 Genel Ölçme KOGO Harita Cihaz Trimble Access Kullanım Kılavuzu 36

37 Cihaz Ayarları Cihaz Ayarları Bağlantı Ayarları Ana Menü > Ayarlar > Bağlan seçilerek Bağlantı Ayarları Menüsüne Ulaşılır Bluetooth Ayarları: -Cihazların kontrol ünitesine tanıtılması: Not: -- Trimble Total Station ları, kendi klavyeleriyle kullanırken herhangi bir bağlantı ayarı yapmanıza gerek yoktur. Kontrol ünitesi açıldığında takılı olduğu total station ı otomatik olarak tanıyacak ve elektronik düzeç ve düzeltmeler ekranı açılacaktır. - Bağlantı ayarları içerisinden Bluetooth seçeneği seçilir. -Tanıtmak istediğiniz aletin (GNSS Alıcısı, Total Station, El Mesafe Ölçer, vb.) açık olduğundan emin olunur. -Ekranın sağ altından Ayarlar tuşuna basın. -Her iki kutuyu da seçin. Cihazlar sekmesine tıklayın. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 37

38 Cihaz Ayarları -Yeni ortaklık seçeneğine basın. -Cihazınız yakınlarındaki cihazları taramaya başlar ve bulduğu cihazları gösterir. Bu işlem birkaç dakika sürebilir. -Kontrol ünitenizle kullanmak istediğiniz cihazı seçerek ileri tuşuna basın. Etrafınızda birden fazla aynı cihazdan varsa cihazları seri numaralarından ayırt edebilirsiniz. -Cihazların eşleşmesi için parolaya gerek yoktur. Bu alanı boş bırakıp ileri tuşuna basın. - Serial Port seçeneğinin seçili olduğundan emin olun ve son tuşuna basın. - Eğer başka cihaz eklenecekse işlem tekrarlanır. (Baz-gezici RTK çalışılacak durumda her iki cihazında tanıtılması gerekmektedir) Bu adımdan sonra tekrar yeni ortaklık seçeneğine basarak diğer cihazınızı da aynı adımları tekrarlayarak tanıtabilirsiniz. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 38

39 Cihaz Ayarları -Tüm cihazlarınızı tanıtıp listede gördükten sonra sağ üsteki ok tuşuna basarak cihaz seçim ekranına dönün. -Bu ekranda tanıttığımız cihazları hangi rolde kullanacağımız ayarlanır. Eğer cihazınız CORS alıcısı ise sadece GNSS gezici olarak seçmeniz gerekmektedir. Eğer RTK kullanacağınız iki alıcınız varsa birini GNSS gezici diğerini de GNSS baz olarak seçmeniz gerekmektedir. GNSS gezicisi: CORS ve Klasik RTK uygulamalarında kullanacağımız gezici cihazdır. GNSS bazı: RTK uygulamalarında kullandığımız baz olarak seçtiğimiz cihazdır. Klasik alet: Bluetooth özelliği olan TotalStation cihazlardır. ASCII data: Bluetooth özelliği olan bilgisayarlara veri göndermek içindir. Echosounder: Çeşitli marka ve model echosounder lara bağlanarak ölçü almak içindir. Lazer: Çeşitli marka ve model el mesafe ölçerleri ile ölçü almak içindir. -Sağ alta köşedeki sayfa numarası tuşuna basarak ikinci sayfaya geçin ve Bluetooth otomatik açılsın seçeneğinin seçili olduğundan emin olun. - Onayla tuşuna basarak Bluetooth Bağlantı Ayarlarını tamamlayın. Internet Ayarları (Sadece GNSS Alıcılar İçin) Internet ayarları ile kontrol ünitenizin internete bağlanabilmesi için gerekli olan operatör (Tukcell, Vodafone, Avea..) ayarları yapılır. Bu ayarlar VRS ağlarına (CORS-TR, İSKİ gibi) bağlanabilmek için yapılmalıdır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 39

40 Cihaz Ayarları - Bağlantı ayarları içerisinden Internet Ayarları seçilir. -Ayarlar ekranında Yeni/düzenle tuşuna basılır. -Modem: TSC2 Kontrol Ünitesi İçin: CF Card Modem Enfora olarak, TSC3 ve GeoXR Kontrol Ünitesi için Dahili Modem olarak seçilir. -Sırasıyla Ülke (Turkey) ve Operatör seçilir. - Son tuşuna basılarak çıkılır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 40

41 Cihaz Ayarları -Gelen uyarı ekranına Evet denilerek işlem bitirilir. GNSS İletişimleri GNSS İletişimleri içerisinden TUSAGA-AKTİF/CORS gibi internetten düzeltme yayını yapan RTK çözümlerinin kullanıcı adı şifre gibi bağlantı ayarları yapılır. - Bağlantı ayarları içerisinden GNSS İletişimleri seçilir. -Daha önceden yapılandırma yapılmamışsa Yeni seçeneğini seçin. İpucu: -- Eğer cihazınız size gelmeden GNSS iletişimleri oluşturulmuşsa tek yapmanız gereken üzerlerine basarak kullanıcı adı ve şifre ayarlarını yapmanızdır. -Karşınıza gelen ekrandaki bilgileri resimde gördüğünüz gibi doldurun. Ağ bağlantısını seçmek için yanındaki tuşuna basın ve Trimble GPRS i seçin. -Eğer CORS ile çalışacaksanız isim kısmına CORS- TR, ISKI ile çalışacaksanız ISKI yazın. - tuşuna basarak 2. sayfaya geçin. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 41

42 Cihaz Ayarları -NTRIP kullan seçeneğini işaretli, diğer seçenekleri boş bırakın. -NTRIP kullanıcı adına ve şifresine, CORS-TR veya ISKI üyelik başvurunuzda verilen kullanıcı adını ve şifrenizi girin. Giriş esnasında büyük küçük harf seçeneklerine dikkat edin. - tuşuna basarak 3. Sayfaya geçin. -CORS için: IP adresine 212.156.70.42 ve IP portuna 2101 girin. ISKI için: IP adresine 212.98.208.131 ve IP portuna 2101 girin. - Enter ve Onayla tuşlarına sırasıyla basın. -Bağlantınızı GNSS iletişimleri listesinde gördükten sonra Esc tuşuyla bu menüden çıkın. -Eğer birden fazla sistemle çalışacaksanız (CORS, ISKI), her biri için adımları tekrarlayarak ayrı ayrı bağlantılar oluşturun. Ölçme Metodu Ayarları Ölçme Metodları ile RTK, Ağ RTK, DGPS, TotalStation gibi ölçme yöntemleri oluşturabilir ve bu oluşturulan yöntemlerin ayarlarını buradan yapabilirsiniz. Ölçme metodları ayarlarına: Ana Menü > Ayarlar > Ölçme Metodları altından ulaşabilirsiniz. Yeni Bir Ölçme Metodu Oluşturulması: -Ayarlar altından Ölçme Metodları seçilir. Karşımıza gelen ekranda cihaz içerisine önceden tanımlanmış olan ölçme metodları gelecektir. İpucu: -- Cihazınız size gelmeden önce hazırlanmışsa içerisinde VRS ve/veya ISKI gibi ölçme metotları tanımlanmış olabilir. Bu durumda buradaki işlemleri yapmanıza gerek yoktur. Yapmanız gereken tek ayar GNSS İletişimleri içerisindeki kullanıcı adı ve şifre ayarlarıdır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 42

43 Cihaz Ayarları -Ölçme metodunun isminin üzerine tıklayarak mevcut ölçme metodlarında değişiklik yapabilirsiniz. Eğer daha önceden bir ölçme metodu tanımlanmamışsa Yeni seçeneğine basarak bir ölçme metodu tanımlayın. -Karşınıza gelen ekranda Metod adına: CORS ölçme metodu için VRS ISKI ölçme metodu için ISKI DGPS için DGPS Statik için Statik yazın, Metod tipini GNSS seçin ve Onayla tuşuna basın. -Karşınıza gelen ekranda oluşturduğunuz metoda bağlı olarak yapmanız gereken belirli ayarlar vardır, ayarları yatıktan sonra mutlaka Kayıt tuşuna basmanız gerekmektedir. Aşağıdaki tabloda çeşitli yöntemler için yapmanız gereken ayarlar belirtilmiştir. CORS ISKI RTK Statik Gezici Seçenekleri: Gezici Seçenekleri: Gezici Seçenekleri: Gezici Seçenekleri: Ölçü Tipi: RTK Yayın Formatı: (VRS)CMR Noktaları kaydet: Konumlar Tepe açısı: 10ᵒ PDOP sınırı: 6.0 Anten ayarları: Kullandığınız cihaza göre yapın. Yükseklik ve seri noyu boş bırakın. İzliyor: Seçmiş Ölçü Tipi: RTK Yayın Formatı: (VRS)RTCM Noktaları kaydet: Konumlar Tepe açısı: 10ᵒ PDOP sınırı: 6.0 Anten ayarları: Kullandığınız cihaza göre yapın. Yükseklik ve seri noyu boş bırakın. İzliyor: Seçmiş Ölçü Tipi: RTK Yayın Formatı: CMR+ İstasyon indeksi kullan: Herhangi İstasyon indeksi seçimi: Seçili Uydu diferansiyel: Kapalı Tepe açısı: 10ᵒ PDOP sınırı: 6.0 Anten ayarları: Kullandığınız cihaza göre yapın. Yükseklik ve seri noyu boş bırakın. İzliyor: Seçmiş olduğunuz ölçme yönteminin desteklediği Ölçü Tipi: HızlıStatik Kayıt cihazı: Kontrol ünitesi Kayıt aralığı: 1s Oto. dosya adı: Seçili Tepe açısı: 10ᵒ PDOP sınırı: 6.0 Anten ayarları: Kullandığınız cihaza göre yapın. Yükseklik ve seri noyu boş bırakın. İzliyor: Seçmiş olduğunuz ölçme yönteminin desteklediği seçenekleri işaretleyin. olduğunuz ölçme yönteminin desteklediği seçenekleri işaretleyin. olduğunuz ölçme yönteminin desteklediği seçenekleri işaretleyin. seçenekleri işaretleyin. Gezici Telsizi Gezici Telsizi Gezici Telsizi Gezici Telsizi Tip: Internet Bağlantısı GNSS İletişimi: CORS-TR GNSS bağlantı seçimi: seçili değil Tip: Internet Bağlantısı GNSS İletişimi: ISKI GNSS bağlantı seçimi seçili değil Tip: Trimble Dahili Metod: Trimble 450/900 Ayar yapmaya gerek yoktur Baz Seçenekleri Baz Seçenekleri Baz Seçenekleri Baz Seçenekleri Trimble Access Kullanım Kılavuzu 43

44 Cihaz Ayarları Ayar yapmaya gerek yoktur Ayar yapmaya gerek yoktur Ölçü Tipi: RTK Yayın Formatı: CMR+ İstasyon indeksi: Bir numara verin Tepe açısı: 10ᵒ Anten ayarları: Kullandığınız cihaza göre yapın. Yükseklik ve seri noyu boş bırakın. İzliyor: Seçmiş olduğunuz ölçme yönteminin desteklediği seçenekleri işaretleyin. Ölçü Tipi: HızlıStatik Kayıt cihazı: Alıcı Kayıt aralığı: 1s Oto. dosya adı: Seçili Tepe açısı: 10ᵒ PDOP sınırı: 6.0 Anten ayarları: Kullandığınız cihaza göre yapın. Yükseklik ve seri noyu boş bırakın. İzliyor: Seçmiş olduğunuz ölçme yönteminin desteklediği seçenekleri işaretleyin. Baz Telsizi Baz Telsizi Baz Telsizi Baz Telsizi Ayar yapmaya gerek Ayar yapmaya gerek Tip: Trimble Dahili Ayar yapmaya gerek yoktur yoktur yoktur Metod: Trimble 450/900 -Ayarları yaptıktan sonra Kayıt tuşuna basın ve daha sonra Esc tuşuna basarak Ölçme Metodları ndan çıkın. Şablon Oluşturma Şablon oluşturmanın amacı yeni bir iş açarken şablon seçerek önceden tanımanmış koordinat sistemi, arazi kalibrasyonu, nokta dosyası altlık harita gibi bilgilerin otomatik olarak iş açma ekranında gelmesini sağlamaktır. En sık kullanımı çeşitli bölgeler için ayrı ayrı yapılmış arazi kalibrasyonlarını şablon olarak kaydederek, daha iş açma ekranında çalışılacak bölgenin kalibrasyon bilgilerini çağırmaktır. Trimble Access Kullanım Kılavuzu 44

45 Cihaz Ayarları Cihaz Kullanımı Adım Adım Referans Tablosu: TotalStation Alım 1) Yeni bir iş açma 2) İstasyon kurulumu 3) Noktaları Ölçme TotalStation Aplikasyon 1) Yeni bir iş açma 2) Aplikasyon yapılacak noktaları cihaza girme a. Bilgisayardan noktaları aktarma b. Noktaları cihaza elle girme 3) Aplikasyonu yapılacak noktaların seçimi 4) Aplikasyon GPS Alım 1) Yeni bir iş açma 2) Ölçü metodunu seçerek noktaları ölçmeye başlama GPS Aplikasyon 1) Yeni bir iş açma 2) Aplikasyon yapılacak noktaları cihaza girme a. Bilgisayardan noktaları aktarma b. Noktaları cihaza elle girme 3) Aplikasyonu yapılacak noktaların seçimi 4) Aplikasyon Trimble Access Kullanım Kılavuzu 45

46 Cihaz Ayarları Alım Alım Aplikasyon Aplikasyon TTS GPS TTS GPS Yeni bir iş açma İstasyon Kurulumu Ölçü metodu seçme İstasyon Kurulumu Ölçü metodu seçme Noktaları ölçme Noktaları ölçme Aplikasyon noktalarını girme Aplikasyon noktalarını girme a) Bilgisayardan noktaları alma a) Bilgisayardan noktaları alma b) Noktaları elle girme c) Noktaları elle girme Noktalara aplikasyon Noktalara aplikasyon Trimble Access Kullanım Kılavuzu 46