Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu

Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu

Cihan KAVLAK SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜT KURMA SUÇU Organize Suçluluk Kavramı Suç Örgütleri Suçun Özellikleri ve Unsurları Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma, Yönetme, Örgüte Üye Olma Örgüt Yöneticilerinin Sorumluluk Rejimi Konuya İlişkin Yargı Kararları Ankara 2011

Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu Cihan KAVLAK Hukuk Kitapları Dizisi: 1069 ISBN 978-975-02-1415-8 Birinci Baskı: Ocak - 2011 Sayfa Tasarımı: İlhan Eroğlu Kapak Tasarımı: İsmail Çam 448 Sayfa, 16x23,5 cm. 1. Organize Suçluluk 2. Suç Örgütü 3. Mafia 4. Türk Ceza Kanunu m. 220 5. Örgüt Kurmak 6. Örgüt Yönetmek 7. Örgüte Üye Olmak 8. Çok Failli Suç 9. Hiyerarşik Yapı 10. Örgütün veya Amacının Propagandası Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayımcılık San. ve Tic. A.Ş. ye aittir. Yayınevinin yazılı izni olmadan, tanıtım amaçlı toplam bir sayfayı geçmeyecek alıntılar hariç olmak üzere, hiçbir şekilde kitabın tümü veya bir kısmı herhangi bir ortamda yayımlanamaz ve çoğaltılamaz. Yayın ve Dağıtım: Merkez Sağlık Sok. No: 21 06410 Sıhhiye / Ankara Tel : (312) 435 30 30 Faks: (312) 435 24 72 satis@seckin.com.tr Şube Strazburg Cad. No: 23/B Sıhhiye / Ankara Tel: (312) 230 52 62 ankarasube@seckin.com.tr Şube Ankara Adliye Sarayı K-Blok Zemin Kat Sıhhiye / ANKARA Tel: (312) 309 52 48 adliyesube@seckin.com.tr Şube Abide-i Hürriyet Cad. No: 179/E Şişli / İSTANBUL Tel : (212) 234 34 77 Faks: (212) 231 24 69 sislisube@seckin.com.tr Web Adresi www.seckin.com.tr / yayin@seckin.com.tr Baskı: Seçkin Yayıncılık, Tel: (0 312) 435 30 30

Sunuş Günümüzde suçluluk, biçim değiştirmiş ve giderek daha profesyonel ve örgütlü bir yapıya bürünmüş olmasına rağmen, bu alanda yapılan bilimsel çalışmaların sayısının görece az olması düşündürücüdür. Avukat Cihan Kavlak tarafından Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde yüksek lisans tezi olarak hazırlanan ve benim tarafımdan yönetilen Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu başlıklı çalışmanın, bu alanda yapılan en değerli çalışmalardan birisi olarak Türk hukukunda önemli bir boşluğu dolduracağını düşünüyorum. Yazarın bir akademisyen titizliği ile hazırladığı çalışmaya yöneltilecek eleştirilerin, çalışmanın daha da zenginleşmesine katkıda bulunacağına inanıyorum. Tezin yönetiminde rol almış bir akademisyen olarak her türlü eleştiriden kendi payıma düşeni de göğüslemeye hazır olduğumun bilinmesini isterim. Öğreti ve uygulamaya önemli katkı sağlayacağına inandığım bu çalışmayı kitaba dönüştüren Sayın Kavlak ı kutlarım. İzmir, 24.12.2010 Prof. Dr. Mustafa Ruhan ERDEM

Önsöz Faaliyetlerini bölgesel ve ulusal sınırlardan uluslararası sınırlara taşıyan, sınır aşan bir nitelik kazanan organize suçluluk, eylemlerini gerçekleştirirken sergilediği görüntü ile de toplumsal düzenler için önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Bu tehdit ile mücadele adına devletler, ceza hukuku kurallarını devreye sokmak suretiyle, bu tür yapılanmaları yaptırım altına almak adına çeşitli cezai hükümler getirmektedirler. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunu cezalandıran düzenlemeler, organize suçluluk kavramı altında değerlendirilen organizasyonların yaptırım altına alınması adına getirilen temel hükümlerdir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, 220 nci maddesi ile bu suçluluk türü bakımından genel ve tamamlayıcı nitelikte bir norm olan suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu nu düzenlemiştir. Çalışmamızda organize suçluluğun ortaya koymuş olduğu özelliklerin de değerlendirilmesi suretiyle Türk Ceza Kanunu nun 220 nci maddesinde düzenlenen suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu incelenmiştir. Çalışmamızın esasını Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nde Prof. Dr. Bahri ÖZTÜRK, Prof. Dr. Mustafa Ruhan ERDEM ve Yrd. Doç. Dr. Beşir ACABEY den oluşan jüri tarafından oybirliği ile başarılı bulunan ve danışmanlığını Prof. Dr. Mustafa Ruhan ERDEM in üstlendiği yüksek lisans tezi oluşturmaktadır. Değerli görüş ve önerileriyle çalışmanın başından sonuna dek ilgi, destek ve teşviklerini esirgemeyen ve bu çalışmanın kitap haline getirilmesinde büyük katkısı olan kıymetli hocam ve danışmanım Prof. Dr. Mustafa Ruhan ERDEM e sonsuz teşekkürlerimi borç bilirim. Kıymetli vaktini ayırıp tez jürime katılarak beni onurlandıran ve cesaretlendiren değerli hocam Prof. Dr. Bahri ÖZTÜRK e teşekkürlerimi sunarım. Aynı şekilde, jürime katılarak bana destek olan ve beni onurlandıran Yrd. Doç. Dr. Beşir ACABEY e teşekkür ederim. Bugüne kadar maddi-manevi her türlü destekleri ile emeklerini benden hiçbir zaman esirgemeyen aileme, hayatımdaki en anlamlı ve en önemli yerin sahibi ve hep yanımda olan Bengül KAYIŞ a çalışmam boyunca gösterdikleri sabır, teşvik ve katkılarından dolayı teşekkür ederim. Yine, çalışmamın kitaba dönüştürülmesindeki katkılarından dolayı Seçkin Yayınevi nin tüm çalışanlarına teşekkür eder, çalışmamın hukuk dünyasına faydalı olmasını temenni ederim. Avukat Cihan KAVLAK İzmir, 25.12.2010

İçindekiler Sunuş... 5 Önsöz... 7 Kısaltmalar... 15 Giriş... 17 Birinci Bölüm ORGANİZE SUÇLULUK KAVRAMI ORGANİZE SUÇLULUĞUN TARİHÇESİ - GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ YABANCI ÜLKELER HUKUKUNDA VE ULUSLARARASI HUKUKTA ORGANİZE SUÇLULUĞA İLİŞKİN DÜZENLEMELER VE BU SUÇLULUKLA MÜCADELE YÖNTEMLERİ I. ORGANİZE SUÇLULUK KAVRAMI... 19 A. Terminoloji... 19 B. Tanımı... 23 1. Genel Olarak... 23 2. Yabancı Ülkeler Hukukunda Organize Suçluluk Kavramı... 29 a. İtalya... 29 b. Amerika Birleşik Devletleri... 32 c. Almanya... 34 d. Avusturya... 38 e. İsviçre... 39 f. Rusya... 40 g. Japonya... 41 h. Diğer Ülkeler... 43 3. Uluslararası Hukukta Organize Suçluluk Kavramı... 44 a. Birleşmiş Milletler... 45 aa. Uluslararası Organize Suçluluk Hakkında Birleşmiş Milletler Konferansı (21-23 Kasım 1994)... 45 ab. Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Palermo Sözleşmesi) (12-15 Aralık 2000)... 46 b. Avrupa Birliği... 47 4. Türk Hukukunda Organize Suçluluk Kavramı... 49 5. Görüşümüz... 54 C. Unsurları... 57 1. İşbölümüne Dayanan Hiyerarşik Bir Yapı... 59 a. Hiyerarşik Yapı... 59 b. İşbölümü... 64

10 Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu 2. Süreklilik... 66 3. Korunma Mekanizması, Örgüt İçi Yaptırım Sistemi ve Örgüt İçi Dayanışma... 68 4. Ne Pahasına Olursa Olsun Kazanç Sağlama Amacı... 71 5. Kara Para Aklama Faaliyetleri... 75 a. Kara Para Kavramı... 75 b. Kara Para Aklamaya Neden Olan Faktörler... 77 c. Kara Para Aklamanın Aşamaları... 80 6. Devlet Memurları veya Hizmetlileri İle Özel Sektördeki Görevlileri Korkutma, Yıldırma, Sindirme Suretiyle Yolsuzluk Yapar Hale Getirmeye Çalışma ve Siyaset, Polis, Adliye, Basın ve Ekonomik Çevrelerin Desteği Sağlama... 85 7. Uluslararası (Sınır Aşan) Bağlantılar ve İlişkiler... 90 D. Organize Suçluluğun Faaliyet Gösterdiği Suç Alanları... 92 1. Yasadışı Uyuşturucu Madde Ticareti ve Kaçakçılığı... 92 2. Yasadışı Silah Ticareti ve Kaçakçılığı... 94 3. Gümrük Kaçakçılığı... 95 4. Nükleer Madde Ticareti ve Kaçakçılığı... 96 5. Kara Para Aklama... 97 6. Yüksek Değerdeki Motorlu Taşıtlar ile Tır, Konteyner ve Gemi Yüklerinin Kaçırılması... 98 7. Çöplerin İllegal İmhası veya Başka Ülkelere Gönderilmesi, Çevre Suçları... 99 8. İllegal Organ Ticareti... 99 9. İnsan Kaçakçılığı ve İnsan Ticareti... 100 10. Fuhuş ve Yasadışı Pornografi Ticareti... 101 11. Tehdit Yoluyla Koruma Parası ve Haraç Alınması... 102 12. Rüşvet ve Yolsuzluk... 103 13. Cebir, Tehdit ve Şantaj... 104 14. Tefecilik... 105 15. Fikir ve Sanat Eserleri, Patent Hakları, Marka Sahteciliği... 105 16. Bilişim Suçları... 106 17. Diğer Suç Alanları... 107 E. Organize Suçluluğun Ortaya Çıkış Nedenleri ve Yarattığı Tehlikeler... 107 1. Organize Suçluluğun Ortaya Çıkış Nedenleri... 107 2. Organize Suçluluğun Yarattığı Tehlikeler... 113 II. ORGANİZE SUÇLULUĞUN TARİHÇESİ... 114 III. ORGANİZE SUÇLULUĞUN GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ... 118 A. Ekonomik Çıkar Amaçlı Suç Örgütleri... 118 B. Mafia... 122 1. Terminoloji... 122 2. Tarihsel Gelişimi... 125 3. Tanımı... 132

İçindekiler 11 4. Mafioso ve Davranış Biçimi... 135 5. Mafios Örgütlenme... 138 6. Mafianın Kuralları ve Töreleri... 141 7. Mafia nın Tipi Yapılanmaların Dış Dünyaya Yansıyan Şekilleri... 143 a. İtalyan Mafiası... 143 aa. Cosa Nostra... 144 ab. Camorra... 147 ac. Ndrangheta... 151 ad. Sacra Corona Unita... 153 b. Amerikan La Cosa Nostra... 155 c. Japon Yakuza... 157 d. Çin... 161 da. Çin Üçlüsü Triads... 163 db. Tong... 165 e. Rusya... 166 f. Kolombiya Kartelleri... 172 g. Diğer Ülkeler... 174 C. Terör ve Organize Suçluluk İlişkisi... 180 1. Genel Olarak... 180 2. Terör Kavramı... 181 3. Terör ve Organize Suçluluk İlişkisi... 186 IV. YABANCI ÜLKELER HUKUKUNDA VE ULUSLARARASI HUKUKTA ORGANİZE SUÇLULUĞA İLİŞKİN DÜZENLEMELER VE MÜCADELE YÖNTEMLERİ... 193 A. Yabancı Ülkeler Hukukunda Organize Suçluluğa İlişkin Düzenlemeler ve Mücadele Yöntemleri... 194 1. İtalya... 194 2. Amerika Birleşik Devletleri... 202 3. Almanya... 206 4. Diğer Ülkeler... 212 B. Uluslararası Hukukta Organize Suçluluğa İlişkin Düzenlemeler ve Mücadele Yöntemleri... 215 1. Birleşmiş Milletler... 215 2. Avrupa Birliği... 220 İkinci Bölüm TÜRKİYE DE ORGANİZE SUÇLULUK I. TÜRKİYE DE ORGANİZE SUÇLULUĞUN TARİHÇESİ, GELİŞİMİ VE ORGANİZE SUÇLULUĞA İLİŞKİN GETİRİLEN DÜZENLEMELER... 227 A. Tarihçe... 227 B. Türkiye de Organize Suçluluğun Gelişimi... 234 1. Organize Suçluluğun Görünümü... 234

12 Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu 2. Organize Suçluluğun Ortaya Çıkmasına ve Gelişmesine Neden Olan Etkenler... 238 3. Organize Suç Örgütlerinin Genel Özellikleri... 244 4. Organize Suç Örgütlerinin Faaliyet Alanları... 251 a. Uyuştuğu Madde Ticareti ve Kaçakçılığı... 251 b. Silah ve Mühimmat Kaçakçılığı... 252 c. İnsan Ticareti ve Kaçakçılığı... 253 d. Tefecilik... 254 e. Diğer Suç Alanları... 254 C. Türkiye de Organize Suçluluğa İlişkin Olarak Getirilen Düzenlemeler... 256 1. 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ndaki Düzenlemeler... 256 2. 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu ndaki Düzenlemeler... 265 3. 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu nda Yer Alan Düzenlemeler... 274 4. Diğer Düzenlemeler... 281 II. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU NDA SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜT KURMA SUÇU (T.C.K. m. 220)... 282 A. Genel Açıklamalar... 282 B. Korunan Hukuksal Yarar... 288 C. Suçun Özellikleri... 291 1. Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu Çok Failli Bir Suçtur... 291 a. Tek Failli Suç ve Suça İştirak Kavramları... 291 b. Çok Failli Suç Kavramı... 297 ba. Genel Olarak... 297 bb. Çok Failli Suç ve Suça İştirak Kavramlarının Farkı... 299 bc. Çok Failli Suçlara İlişkin Yapılan Ayrım ve Sınıflandırmalar... 302 bd. Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçunun Çok Failli Suçlar Arasındaki Yeri... 308 be. Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçuna İştirakın Mümkün Olup Olmaması Sorunu... 310 2. Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu Tehlike Suçudur... 313 3. Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu Mütemadi (Sürekli, Kesintisiz) Bir Suçtur... 321 4. Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu Genel ve Tamamlayıcı Nitelikte Bir Suçtur... 328 5. Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçu Seçimlik Hareketli Bir Suçtur... 329 D. Fail ve Mağdur... 332 1. Fail... 332 2. Mağdur... 335 E. Maddi Unsur... 339 1. Örgüt- Örgütlenme... 339 a. Süreklilik... 343 b. Hiyerarşik Bağ, Planlı Bir Şekilde Gerçekleşen Ortaklık ve İşbölümü... 347 c. Belirsiz Sayıda ve Tipte Suç İşlemek Amacıyla Belirsiz Bir Süre İçin Fiili Olarak Bir Araya Gelme... 350 d. En Az Üç veya Daha Fazla Kişi... 353 e. Amaçlanan Suçların İşlenmesi Bakımından Örgütün Yapısı, Üye Sayısı ile Araç ve Gereçlerinin Elverişli Olması... 356 2. Örgüt Kurma... 358

İçindekiler 13 3. Örgüt Yönetme... 360 4. Suç İşlemek Amacıyla Kurulmuş Olan Örgüte Üye Olma... 367 5. Örgüte Üye Olmamakla Birlikte Örgüt Adına Suç İşleme... 373 6. Örgüt İçindeki Hiyerarşik Yapıya Dahil Olmamakla Birlikte, Örgüte Bilerek ve İsteyerek Yardım Etme... 375 F. Manevi Unsur... 378 G. Hukuka Aykırılık Unsuru... 385 H. Nitelikli Hal... 387 I. Suçun Özel Görünüş Biçimleri... 390 1. Teşebbüs... 390 2. İçtima... 393 3. İştirak... 396 İ. Örgütün veya Amacının Propagandasını Yapma... 397 1. Örgütün veya Amacının Propagandasını Yapmanın Anlamı... 397 2. TCK m. 220/8 in İfade ve İfadeyi Açıklama Özgürlüğü Bakımından Değerlendirilmesi... 404 3. Örgütün veya Amacının Propagandasının Basın ve Yayın Yolu İle Gerçekleştirilmesi... 407 J. Cezalandırma... 410 K. Etkin Pişmanlık... 411 L. Yargılama Usulleri ve Koruma Tedbirleri... 415 1. Yargılama Usulleri... 415 a. Görevli ve Yetkili Mahkeme... 417 b. Soruşturma... 418 c. Kovuşturma... 419 2. Koruma Tedbirleri... 421 a. Tutuklama... 421 b. Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara El Koyma... 422 c. Gizli Soruşturma Tedbirleri... 423 ca. İletişimin Tespiti, Dinlenmesi ve Kayda Alınması... 423 cb. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi... 424 cc. Teknik Araçlarla İzleme... 424 d. Tanıkların Korunması... 425 III. AVRUPA BİRLİĞİ NE UYUM SÜRECİNDE TÜRKİYE DE ORGANİZE SUÇLULUKLA MÜCADELE... 428 Sonuç... 433 Kaynakça... 437