KANSERDE HORMONAL TEDAVİLERLE İLAÇ ETKİLEŞİMİ Dr Dilek DİNÇOL Mart-2014
Oral İlaçlarda Absorbsiyonu Etkileyen Faktörler Pasajı geciktiren ilaçlar: antikolinerjikler, gangliyon blokörleri, nikotin, morfin, betaadrenerjik agonistler Pasajı hızlandıran ilaçlar: metoklopramid Safra salgısı: suda az çözünen bazı ilaçların abs. artırır İlacın bol su ile alınması: abs. Artırır Açlık veya tokluk durumu
Hormonal Antikanser İlaçların Oral Alımı Abirateron: mide boşken alınmalıdır. İlaç alımından 2 saat önce ve aldıktan 1 saat sonrasına kadar yemek yememelidir Eksemestan: yemekten sonra alınmalıdır Diğer ilaçların aç veya tok alınması önemli değildir.
Yan Etki Çakışması İlaç Yan Etki Hormonal antikanser ilaç mipomersen lomitapid (anti-lipidemik) lefunomid (ARAVA) (antirom/immünsup.) Hepatotoksisite hepatosteatoz hepatotoksisite lidokain/prilokain methemoglobünemi flutamid flutamid, abirateron nilutamid, bikalutamid Tamoksifen flutamid, abirateron
Tamoksifen KC de CYP2D6 ile biyotransformasyona uğrar ve endoksifen e (4-OH tamoksifen) dönüşür CYP2D6 enzimini inhibe eden bazı ajanlar tamoksifen etkinliğini azaltır: SSRİ den fluoksetin ve paroksetin ile birlikte kullanımı ÖNERİLMEZ. Bu grup ilaç kullanımı gerekiyorsa citalopram/escitalopram, venlafaxine tercih edilmelidir Diğer CYP2D6 inhibitörleri: simetidin, amiodaron, difenhidramin, kinidin, rifamisin, haloperidol, klorfeniramin, terbinafin
Letrozol İlaç Metabolizması CYP2A6 nın potent bir inhibitörüdür, metaboliti ise CYP2C19 ve CYP2B6 üzerinde orta derecede inhibisyon yapar. ANCAK, in vivo çalışmalarda klinik öneme sahip bir etkileşim gösterilememiştir. Farmakokinetik etkileşim Tam. ile birlikte kullanıldığında letrozol plasma düzeyleri % 38 azalır. Letrozol tam. nin hemen ardından verildiğinde klinik etkileşim gözlenmez ama birlikte kullanımları ÖNERİLMEZ Letrozol ile birlikte simetidin ve warfarin kullanımlarında da farmakokinetik etkileşim gösterilememiştir.
Anastrozol Tamoksifen ile birlikte verildiğinde plasma konsantrasyonu % 27 azalır, tamoksifen farmakokinetiği değişmez. Klinik etkinlik gösterilemediğinden birlikte kullanım ÖNERİLMEZ
Eksemestan KC de metabolize olmasında CYP3A4 önemlidir. Bu enzimin güçlü indükleyicileri (fenitoin, rifampisin) plasma konsantrasyonunu % 40-50 azaltır. Bu nedenle günlük dozun artırılması ÖNERİLİR (25 mg/g 50 mg/g) Talidomid ile birlikte kullanılırsa tromboembolik olay riski artar
Fulvestrant KC de CYP3A4 ile metabolize olur. ANCAK ketokonazol (inh) ve rifampisin (ind) gibi ilaçlarla yapılan ilaç etkileşim çalışmalarında fulvestrantın farmakokinetiğinin değişmediği gösterilmiştir.
Megestrol asetat Böbreklerden atılır Anti-aritmiklerden dofetilid de böbrekten atıldığından birlikte kullanımda itrahı azalabilir ve toksisite artar Talidomid ile birlikte kullanılırsa tromboembolik olay riski artar
Prednizolon KC de CYP3A4 ile metabolize ve elimine olur. Enzim inhibisyonu yapan azol antifungaller (ketokonazol, itrakonazol) ile ilaç etkisi ve toksisite artabilir. Barbitüratlar, rifamisin ve fenitoin ise enzim indüksiyonu ile ilaç metabolismasını hızlandırır ve etkiyi azaltır. Fenitoin etkisi ilaç kesildikten 3 hft sonrasına kadar devam eder. Salisilatlar ile birlikte kullanıldığında salisilatların hepatik ve renal metabolizmasını etkiler ve ilaç etkisi azalır.
Flutamid Warfarin ile birlikte kullanımda PTZ/INR daha fazla uzar. Kontrol gerekir LHRH agonistleri ile etkileşimi yoktur. Hepatotoksik bazı ilaçlar ile birlikte kullanımda toksisite artar Lidokain/prilokain ile birlikte kullanıldığında methemoglobinemi riski artar
Bikalutamid LHRH agonistleri ile etkileşimi yoktur CYP3A4 daha az oranda da CYP2C9, CYP2C19 ve CYP2D6 inhibisyonu yapar. In vitro çalışmalarda bu enzim substratlarından midazolam(dormicum) konsantrasyonunun 1,5 misli arttığı gösterilmiştir In vitro proteine bağlanma çalışmalarında kumadini bağlanma yerinden ayırır, PTZ/INR daha fazla uzar
Nilutamid CYP inhibisyonu yapar Metabolizması bu enzimlere bağlı dar terapötik sınırlı ilaçlarla (K-vitamini antagonistleri, fenitoin, teofilin) birlikte kullanımda gerekirse ilaç dozu azaltılmalı
Enzalutamid CYP2C8 hepatik metabolizmasında önemlidir Anti-lipidemik gemfibrozil (LOPİD) güçlü bir CYP2C8 inhibitörüdür. Birlikte kullanımda enzulutamid dozu 160 mg dan 80 mg a indirilmelidir. Güçlü CYP2C8 indükleyiciler (rifampin gibi) in vivo olarak incelenmemiştir; AMA ilacın plasma kons. Etkileyebilirler Güçlü CYP3A4 inhibitörleri (itrakonazol) enzalutamidin plasma kons. 1.3 misli artırır Güçlü CYP3A4 indükleyiciler (karbamazepin, fenobarbital, fenitoin gibi) klinik olarak tam incelenmemiştir ama plasma kons. etkileyebilirler
Enzalutamid İlacın kendisi de güçlü bir CYP3A4 indükleyici ve orta derecede CYP2C9 ve CYP2C19 indükleyicidir Midazolam (CYP3A4 subst.), warfarin(cyp2c9 subst.), omeprazol (CYP2C19 subst.) un plasma düzeylerini azaltabilir. CYP3A4 (siklosporin, ergotamin, dihidroergotamin, fentanil, kinidin, sirolimus, takrolimus), CYP2C9 (fenitoin, warfarin), CYP2C19(smefenitoin) ile metabolize olan dar terapötik sınırlı ilaçlarla kullanımdan kaçınmalı, plasma kons. azalabilir. Warfarin ile birlikte kullanım zaruri ise PTZ/INR kontrolü daha sık yapılmalı
Abirateron KC deki metabolizmasında CYP3A4 önemlidir. Bu enzimin güçlü indükleyicileri (fenitoin, karbamazepin, fenobarbital, rifampin) ile birlikte kullanımda plasma düzeyleri azalabilir. Birlikte kullanım zorunluluğu varsa günlük doz 1 x 1000 mg dan 2 x 1000 mg a çıkılabilir.
Sitokrom P450 (CYP) enzimlerini indükleyen veya inhibe eden ilaçlar Enzim İndükleyiciler İnhibe Ediciler CYP1A2 CYP2C9 Sigara dumanı, kömürde kızarmış et, fenitoin, polisiklik hidrokarbonlar Barbitüratlar, fenitoin, Karbamazepin, rifampin, enzalutamid Simetidin, siprofloksasin, enoksasin, etinil östradiol, anastrozol Amiodaron, fenitoin, flukonazol, fluoksetin, izoniazid, ketokonazol, metronidazol,ko-trimoksazol, simetidin, bikalutamid, anastrozol CYP2C19 İndüklenemez Flukonazol, omeprazol, fluoksetin, tiklotipin, letrozol metabiliti CYP2D6 İndüklenemez Amiodaron, fluoksetin, sertralin, kinidin, klorfeniramin, simetidin, haloperidol, difenhidramin CYP3A4 Fenitoin, karbamazepin, rifampin, barbitüratlar, deksametazon, GKler, aminoglutetimid,enzalutamid Greyfurt suyu, kırmızı şarap, kalsiyum kanal blok., itrakonazol, GKler, kinin, norfloksasin, ketokonazol,bikalutamid
Sitokrom P450 (CYP) enzimlerinin substratları Enzim CYP1A2 Substratlar İmipramin, kafein, teofilin, parasetamol, propranolol, warfarin CYP2C9 fenitoin, fluvastatin, lozartan, glibenklamid, tolbutamid, diklofenak, ibuprofen, indometasin, naproksen, warfarin CYP2C19 Amitritilin, imipramin, diazepam, omeprazol, propranolol, s- mefenitoin CYP2D6 CYP3A4 Tamoksifen, fluoksetin, imipramin, sertralin, propranolol, kodein, nikotin, haloperidol, dekstrometorfan eksemestan,flutamid, fulvestrant, finasterid, amiodaron, kinidin, lidokain, terfenadin, siklofosfamid, etoposid, paklitaksel, vinkristin, ketokonazol, diazepam, midazolam, eritromisin, etinil östradiol, deksametazon, prednizolon, amlodipin, nifedipin, karbamazepin, kinin, lozartan, fentanil, siklosporin, warfarin, ergotamin, dihidroergotamin, sirolimus, takrolimus
http://reference.medscape.com/drug-interactionchecker http://www.healthline.com/druginteractions http://www.drugs.com/drug-interactions
Teşekkür ederim