Ergenlik Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinoloji Kliniği
Nelerden konuşacağız? Ergenlik nedir? Ergenlik sürecinde vücutta nasıl değişiklikler olur? Üreme organları nelerdir ve nasıl çalışır?
Ergenlik Bu konuda konuşulduğunda ne hissedilir? merak tiksinme rahat utanma can sıkıcı ilgi çekici
Ergenlik nedir? Çocuk bedeninin erişkin bedenine dönüşme sürecidir. Kızlar -yumurtlamaya başlar Erkekler sperm üretmeye başlar
Ergenlik nedir? Bu hücreler yeni bir insan oluşumu için gereklidir.
Vücutta nasıl değişikler olur?
Ne zaman olur bu değişiklikler? 8-17 yaş arasında Ama birçok değişiklik birkaç yıl içinde gerçekleşir. Bazı değişiklikler daha yavaş olup, yıllar içinde gelişir. Kızlarda 8-12 yaş Erkeklerde 9-13 yaş ergenlik başlayabilir. Bir yaş diğerinden daha iyi değildir?
Kız ve erkeklerde ergenlik ilişkili değişikliler
Kızlar Boyları uzar- kiloları artar Kalçalar genişler ve daha yuvarlak hatlar gelişir Yüzün şekli değişir Yağlı saç ve cilt- sivilceler Ses biraz toklaşır Koltuk altı ve genital kıllar Kol ve bacakta kıllar koyulaşır Meme ve meme ucu büyür Vücut daha fazla terler İç ve dış genital organlar büyür Duygu durumda dalgalanmalar Cinsel düşünceler ve hisler olabilir. Erkekler Boyları uzar- kiloları artar Burun ve çene büyür Yüz uzar Daha kaslı bir vücut Yağlı saç ve cilt- sivilceler Vücut daha fazla terler Koltuk altı ve genital kıllar Sakal bıyık çıkar Kol, bacak ve göğüste kıllar artabilir Ses kalınlaşır Penis ve testisler büyür, skrotum değişir. Duygu durumda dalgalanmalar Cinsel düşünceler ve hisler olabilir
ERKEK Ergenliğin ilk bulgusu Testis hacminin 4ml
KIZ Ergenliğin ilk bulgusu Meme gelişimi Tanner Evre 2
Genital organlar -erkek
Genital organlar Penis Skrotum Seminal Vezikül Prostat Testisler Vas Deferens
Erkeklerde Cinsiyet olgunlaşma evreleri sınıflaması (Sex Maturity Stages) Pubik Kıllanma Penis Gelişimi Testis Evre 1 Yok Preadölesan Preadölesan Evre 2 Seyrek, uzun, hafif pigmente Hafif büyüme Genişlemiş skrotum, pembe, yapısı değişmekte Evre 3 Daha koyu, kıvrılmaya Daha uzun Daha büyük başlamış, miktarı artmış Evre 4 Evre 5 Erişkine benzer tipte fakat erişkin kadar değil, oldukça kıvrımlı Erişkin dağılımı gösteren, uyluk iç yüzüne yayılır Daha büyük; glans ve genişlik boyutunda artış. Erişkin boyutunda Daha büyük, skrotum koyu Erişkin boyutunda
Spermatogenezis Hormonlar testislerin büyümesine daha fazla testosteron üretmelerine ve sperm üretmelerini sağlar. Ergenlik sonrası dönemde günde 200.000 400.000 sperm üretilir.
Ereksiyonve ejekülasyon Penis içine kan dolması sonucu penisin sertleşmesine ereksiyondenir. Kasların semeni üretra ve penis dışında itmesine ejekülasyon denir.
Ereksiyon ve ejekülasyon Bu iki durum seks fizyolojisidir. Bununla birlikte bazı çocuklarda gece semeninin penis dışına akması gözlenebilir.
Genital organlar -kız
Genital organlar Falopian tübler Overler Uterus Endometrium Serviks Vajina
Kızlarda cinsiyet olgunlaşma evreleri sınıflaması (Sex Maturity Stages) Pubik Kıllanma Meme Gelişimi Evre 1 Yok Preadölesan Evre 2 Seyrek, hafif pigmente, düz, labia iç kenarında Meme ve papilla küçük bir tümsek gibi yükselmiştir. Areola çapı artmıştır. Evre 3 Daha koyu, kıvrılmaya başlamış, Meme ve areola genişlemiş fakat aralarındaki sınır belirgin değildir. miktarı artmış Evre 4 Oldukça kıvrımlı, miktar Areola ve papilla ikinci bir yükselti olarak çok fakat erişkin kadar oluşturur. Evre 5 değil Erişkin kadınsı üçgen şeklinde, uyluk iç yüzüne yayılır Olgun, meme ucu belirginleşmiş, areola memenin genel konturunun parçası halini almıştır.
Menstürasyon-adet kanaması Kızlar yüzbinlerce küçük yumurta ile doğarlar (ova) Bu yumurta hücreleri immatürdür. Ergenlikte hormonlar overlereyumurtaların olgunlaşma zamanı geldiğini bildirir. Genellikle her mensturealdönemde bir yumurta olgunlaşır ve overlerdenserbest kalır.
Menstürasyon Uterus iç duvarında (endometrium) kalınlaşma olur. Endometriumda çok fazla ince kan damarı bulunur. Endometriumfertilizeolmuş yumurtanın korunması ve beslenmesi için farklılaşır. Eğer yumurta sperm ile karşılaşmaz ve fertilizeolmaz ise bu kalınlaşmış endometriyuma ihtiyaç kalmaz ve dökülür. Buna periyot, adet kanması veya menstürasyonkanaması denir.
Adet dönemi ile ilgili sorular İlk adet kanaması ne zaman olur? Tam olarak zamanını söylemek mümkün değildir. Ortalama 12,5 yaş Kanama süresi? 3 7gün arası değişir. Adet kanamaların sıklığı ilk 2 yıl düzen adet kanmaları sıklıkla gözlenir, sonrasında genellikle 23-35 gün ara ile olur.
Adet dönemi ile ilgili sorular Ağrılı mıdır? kanamanın kendisi ağrılı değildir fakat kanın dışarı atılması için uterustakasılmalar rahatsızlık hissi ve kramplara neden olabilir. Dışarıdan anlaşılabilir mi? Kız kimseye söylemez ise hayır.
Pedve tamponlar Kızlar vajinadan akan kan için pen veya tampon kullanırlar.
Ergenlik çağındaki çocuklar için öneriler Günlük duş alınması Koltuk altına deodorant veya anti-perspirant kullanması Günlük yüz yıkamak akneler açısından faydalı olabilir. Dişlerin günde iki kez fırçalanması Yağlı saçlar için şampuan kullanması Dengeli bir diyet ile beslenmesi (özellikle Cave vitd) Bol bol egzersiz yapması.
Soru ve katkılar lütfen Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Kliniği http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/