ULUSLARARASI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Aralık 6-7, 2017, İstanbul/ Türkiye Risk Değerlendirme Çalışmalarında Yöntem Seçiminin Önemi ve Örnek Uygulama Öğr. Gör. Begüm ERTEN
İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ VE AÇIKLAMALAR 2. GENEL BİLGİLER 3. YÖNTEM 4. ARAŞTIRMA BULGULARI 5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER
GİRİŞ VE AÇIKLAMALAR
İSG alanında risk faktörünün yanında risk değerlendirme yöntemi de önem arz etmektedir. Amaç Bu çalışmada doğru risk değerlendirme yönteminin seçimi ile çalışma alanlarında İSG açısından daha etkin aksiyon almanın mümkün olacağı vurgulanmak istenmektedir.
GENEL BİLGİLER
Sürekli İyileştirme Faaliyetlerin sınıflandırılması Denetim ve kontrol Tehlikelerin tanımlanması Görev organizasyonunun yapılması Risk değerlendirme prosesleri Uygunsuzlukların tanımlanması Alınacak önlemlerin belirlenmesi Risklerin belirlenmesi
Risk Değerlendirme Yöntemleri Kantitatif Yöntemler Kaltitatif Yöntemler Karma Yöntemler FMEA Fine Kinney John Ridley Risk Değerlendirme Karar Matrisi Tehlike ve İşletilebilirlik Çalışması (HazOp Study) Olursa Ne Olur (What if...?) Ön Tehlike Analizi (PHA) Güvenlik Denetimi (Safety Audit) ETA FTA Neden Sonuç Analizi
Çalışmada kullanılan yöntemler FMEA Fine Kinney 5*5 Matris
5*5 Matris Olasılık Şiddet
Fine Kinney Olasılık Frekans Şiddet
FMEA Saptanabilirlik Olasılık Şiddet
5*5 Matris FMEA Fine Kinney İhtimal Şiddet Frekans Farkedilebilirlik
5*5 Matris
SONUÇ EYLEM TERMİN 25 16, 20 12, 15 8, 9, 10 TOLERANS GÖSTERİLEMEZ RİSK Bu risklerle ilgili hemen çalışma yapılmalı. ÇOK YÜKSEK SEVİYE RİSK Bu risklerle ilgili öncelikli çalışma yapılmalıdır. YÜKSEK RİSK Bu risklere bir program çerçevesinde müdahale edilmelidir. DİKKATE DEĞER RİSK Bu risklere bir program çerçevesinde müdahale edilmelidir. HEMEN 3 AY İÇİNDE 6 AY İÇİNDE 1 YIL İÇİNDE 1, 2, 3, 4, 5, 6 DÜŞÜK SEVİYE RİSK Acil tedbir gerektirmeyebilir.
Fine Kinney
Sıra Risk Değeri Karar Eylem 1 R < 20 Kabul Edilebilir Risk Önlem öncelikli değildir 2 20 R < 70 Olası Risk Eylem planına alınmalı, gözetim altında uygulanmalı 3 70 R < 200 Önemli Risk Dikkatle izlenmeli ve yıllık eylem planına alınarak giderilmeli 4 200 R < 400 Esaslı Risk Kısa vadeli eylem planına alınarak birkaç ay içerisinde giderilmeli 5 R 400 Tolerans gösterilemez risk Hemen gerekli önlemler alınmalı / iş durdurulmalı, tesisin, binanın kapatılması v.s. düşünülmelidir
FMEA
MATERYAL VE YÖNTEM
5*5 Matris
Fine Kinney
FMEA
5*5 Matris
Fine Kinney
FMEA
5*5 Matris
Fine Kinney
FMEA
ARAŞTIRMA BULGULARI
Bu çalışma bize gösteriyor ki; çalışma alanı ve çalışma alanındaki faaliyetlere göre karşılaşılabilecek riskleri önlemede proaktif yaklaşım oluşturabilecek ve ihtiyaçları karşılayacak yöntemler seçilmelidir. Farklı sektörlerde ve faaliyet alanlarında risk değerlendirme yönteminin seçimi; düzeltici ve önleyici faaliyetlerin önem derecelerinin doğru ifade edilmesinde büyük bir etkiye sahiptir.
İSG etkinliği İş kazası, meslek hastalığı ve maliyet
SONUÇLAR VE ÖNERİLER
Çalışmada örnek uygulama içilen seçilen alan için 5*5 Matris metodu sektör faaliyetleri açısından daha genel yani çalışmalara ön hazırlık oluşturabilecek şekilde kullanılabileceği görülmüştür. Matris metodunda riskleri acil önlem alınması gereken durumlara taşıyabilmek için olasılık ve şiddet değerlerinin bilinçli olarak yüksek tutulması gerekmiştir. FMEA metodu ise kapsamlı ve özellikle de mekaniğe dayalı, ekipman ağırlıklı çalışılan faaliyet alanlarında etkin olarak sonuç almayı sağlamıştır. FMEA metodunun olayın gerçekleşme ihtimalini yani olasılık değerini çok daha net karşılayabildiği gözlenmiştir. FMEA metodunda bulunan fark edilebilirlik değişkeninin Fine Kinney metodunda mevzuat ve alan bazlı çalışmak daha mümkün olmuştur.
Fine Kinney metodunda mevzuat ile de ilişki daha detaylı belirtilebilmiştir. Alan bazlı ve mezvuatın gereklerini ifade edecek şekilde çalışmak mümkün olmuştur. Fine Kinney risk değerlendirme metodu uygulanabilirliği, işlevselliği ve örnek sektör çalışma koşulları açısından daha kapsamlı ve etkin görülmüştür.