BANKACILIK Giriş ve İlkeler dr. ferudun kaya Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğretim Üyesi Editör Konular* Banka ve Bankacılık Kavramları Temel Bankacılık Hizmet ve Ürünleri Dünyada ve Türkiye'de Bankacılığın Tarihsel Gelişimi Bankaların Kuruluşu, Faaliyete Geçmesi, Şube Açılması ve İradi Tasfiyesi Banka Türleri Merkez Bankası Kalkınma ve Yatırım Bankacılığı Katılım Bankacılığı ve Türkiye deki Gelişimi Bankacılık Sektörünü Düzenleyen ve Denetleyen Otoriteler Mevduat, Havale, EFT Kredi Türleri Kredi Kartları Bankacılıkta İstihbarat Bankalarda Kredi Taleplerinin Değerlendirilmesi Bankacılıkta Risk Yönetimi Bankalarda Aktif Pasif Yönetimi Banka Birleşmeleri Finansal Sistem İçinde Uluslararası Bankacılık ve Fonksiyonları Türk Bankacılık Sektöründe Yabancı Sermayeli Bankalar Türk Bankacılık Sektörünün AB Ülkeleri Bankacılık Sektörü ile Karşılaştırmalı Analizi Elektronik Bankacılık Türkiye'de Bankacılık Sektörü Üzerindeki Vergisel Yükler Öğretim Görevlisi Öğr. Gör. Ebubekir Doğan (Kastamonu Üniversitesi) Dr. Güçlü OKAY (Marmara Üniversitesi) Yard.Doç.Dr. Orhan Kandemir (Kastamonu Üniversitesi) Alptekin Güney (Beykent Üniversitesi) Öğr.Gör. Öznur Doğan (Kastamonu Üni.) Yard.Doç.Dr. Mustafa Yurttadur Yard.Doç.Dr. Mehmet İslamoğlu (Bartın Üniversitesi) Yard.Doç.Dr. Mustafa Canbaz Alptekin Güney (Beykent Üniversitesi) Öğr. Gör. Aytaç Şemsi (Trakya Üniversitesi) Yard.Doç.Dr. Tolga Ulusoy (Kastamonu Üniversitesi) Yard.Doç.Dr. Ferudun Kaya Öğr. Gör. Aytaç Şemsi (Trakya Üniversitesi) Yard.Doç.Dr. Rahmi Yücel (Abant İzzet Baysal Üni.) Yard.Doç.Dr. Tolga Ulusoy (Kastamonu Üniversitesi) Yard.Doç.Dr. Mehmet İslamoğlu (Bartın Üniversitesi) Dr. Gökhan Işıl (Marmara Üniversitesi) Dr. Bünyamin Topçu ve Muaz Güngören Dr. Gökhan Işıl (Marmara Üniversitesi) Yard.Doç.Dr. Faruk Akın (Bilecik Üniversitesi) Yard.Doç.Dr. Ahmet Y. Ersoy (Sakarya Üniversitesi) Doç.Dr. Hatice Yurtsever (Celal Bayar Üniversitesi) Yard.Doç.Dr. Ferudun Kaya Uluslararası Ticaret, Kambiyo İşlemleri ve Ödeme Şekilleri Bölüm içeriklerine ait her türlü sorumluluk bölüm yazarına aittir. Beta
Yay n No : 2927 İşletme Ekonomi : 593 1. Baskı Ocak 2012 - İSTANBUL 2. Baskı Ağustos 2013 - İSTANBUL ISBN 978-605 - 377-952 - 0 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye ait tir. Her hak k sak l d r. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra f k s men ve ya ta ma men ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Bas m A.fi. Bask -Cilt : Yazın Basın Yayın Matbaacılık Trz. Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 12028) İkitelli Çevre Sanayi Sitesi 8. Blok No: 38-40-42-44 Başakşehir/İSTANBUL 0212 565 01 22-0212 565 02 55 Kapak Tasar m : Erhan Sancı Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. (Sertifika No. 16136) Narl bahçe Sokak Damga Binas No: 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 www.betayayincilik.com
SUNUŞ Bu çalışma ile bankacılık mevzuatı bağlamında insan kaynağı yetiştiren yükseköğretim kurumlarına ve bankacılık alanında faaliyet gösteren tüm kişi ve kuruluşlara bundan önce yapılan tüm çalışmalar gibi ışık tutulması hedeflenmiştir. Yirmi üç bölümden oluşan bu eserde banka ve bankacılık işlemlerine yer verilmiştir. Her bölüm kısa açıklayıcı bir girişten sonra ilgili konuların anlatımı ile devam etmekte, konuları açıklayıcı nitelikteki bilgi ve belgeler ile sonlanmaktadır. Eser içerisinde konuların teorik açıklamaları çok basit düzeye indirgenmekle birlikte, anlaşılabilirliğini daha da kolaylaştırmak amacıyla bazı teorik bilgiler, değişik tablo, şekil, belge ya da bilgi notu halinde verilen ek bilgilerle görselleştirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada olabildiğince konuların özüne inilerek, ilgili mevzuat ve yönetmeliklere atıf yapılmak suretiyle okuyuculara sözü edilen kaynaklara ulaşma yolları da ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bilgilerin daha kalıcı olmasını sağlamak amacıyla sade bir dil anlatımına, yüzeysel ve sanal ortamdan öte daha çok günlük yaşamdan uygulamalarla vurgu yapan bu çalışma içerisinde yer verilen tüm bilgiler bölüm yazarlarının sorumluluğunda olup, amaç bilgi paylaşımını zevkli bir hale getirmektir. Bu nedenledir ki, okuyuculardan gelecek yapıcı eleştirilerin, öğrenme ve öğretme konusunda daha etkin yöntemlerin geliştirilmesinde daha kapsamlı ve öğretici eserler hazırlamamızda önemli ölçüde bize katkı sağlayacağı inancındayız. İster öğretici, ister öğrenen isterse sektör temsilcileri olsun, okuyuculardan gelecek her türlü öneri, eleştiri ya da katkılar, eserin ilerleyen yıllardaki kaleme alınmasında yol gösterici niteliğinde olacaktır. Bu eserde gösterilen çabaların, okuyucuların banka ve bankacılık teknikleri hakkında elde edecekleri bilgi düzeyi ile doğru orantılı olarak karşılığını alacağını umuyoruz. Bu çalışmada, Türkiye Bankalar Birliği Birliği ve Üyeleri nin web sitelerindeki bilgi kaynaklarından yararlanılmış olup, bizlere bu değerli kaynakları sunan kurumlara ve bu verilerin hazırlanmasında emeği geçen tüm ilgililere şükranlarımızı sunarız.
IV sunuş Kitabın editörü, altı ayı aşan bir süreçte zihinsel olarak kitabın içeriğini oluşturduktan sonra kitaba çok değerli katkı sağlayan bölüm yazarlarıyla süreç içinde yapılan görüşmeler çerçevesinde kitabın bölümleri bir yıl önce yazılmaya başlanmıştır. Son haline ulaşıncaya kadar editör ve yayınevi tarafından gözden geçirilmiştir. Çok yazarlı çalışmaların zorluğuna rağmen, öncelikle kitaba bölüm yazma teklifime olumlu yaklaşan ve çok değerli katkılarını esirgemeyen çok değerli meslektaşlarım ve arkadaşlarım; Orhan Kandemir, Alptekin Güney, Öznur Doğan, Mustafa Yurttadur, Mehmet İslamoğlu, Mustafa Canbaz, Tolga Ulusoy, Aytaç Şemsi, Rahmi Yücel, Tolga Ulusoy, Gökhan Işıl, Bünyamin Topçu, Muaz Güngören, Faruk Akın, Ahmet Y. Ersoy, ve Hatice Yurtsever e tüm içten duygularımla teşekkür ederim. Elinizdeki bu çalışma onların çok değerli katkıları ile meydana gelmiştir. Ancak, bir eserin ortaya konulması sadece yazarların bireysel çabaları ile mümkün olamamaktadır. Gerçek şu ki, karşılıklı iletişim, bilgi paylaşımı, sevgi ve hoşgörü bu eserin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bu nedenle, konuların doğruluğunu ve anlaşılabilirliğini test etmede her zaman ders anlatma aşamasında dolaylı ve doğrudan katkılarını gördüğümüz öğrencilerimize, bilgi paylaşımında bulunduğumuz meslektaşlarımıza ve sektör temsilcilerine teşekkürü bir borç biliyoruz. Bugünlere gelmemizde çok değerli katkıları olan hocalarımıza, çalışmalarımızın her evresinde, ayırmamız gereken vakitlerinden çaldığımız eş ve çocuklarımıza, bu eserin hazırlanması sırasında desteğini esirgemeyen Beta Yayıncılık sahibi Sayın Seyhan Satar Bey ve onun şahsında tüm yayınevi çalışanlarına teşekkür ediyoruz. Bu eserin Türkiye nin bankacılık sektörüne ivme kazandırması temennisiyle! dr. ferudun kaya kayaferudun@gmail.com
İÇİNDEKİLER 1. Bölüm BANKA VE BANKACILIK KAVRAMLARI 1. BANKA VE BANKACILIK KAVRAMLARI...3 1.1. BANKA KAVRAMI...3 1.2. BANKACILIK FAALİYETLERİ...5 1.3. BANKACILIK KAVRAMLARI...7 2. Bölüm TEMEL BANKACILIK HİZMET VE ÜRÜNLERİ 2. TEMEL BANKACILIK HİZMET VE ÜRÜNLERİ...23 2.1. BANKACILIK HİZMETLERİNİN TANIMI VE KAPSAMI...23 2.1.1. Mevduat ve Mevduat Bankacılığı...25 2.2.2. Kredi Hizmetleri...28 2.2.3. Bankacılıkta Hizmet Bankacılığı...33 3. Bölüm DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BANKACILIĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ 3. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BANKACILIĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ...43 3.1. DÜNYADA BANKACILIĞIN GELİŞİMİ...43 3.2. TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN GELİŞİMİ...45 3.2.1. Osmanlı Dönemi...45 3.2.2. Cumhuriyet Dönemi nde Türk Bankacılığı...47 3.2.2.1. Ulusal Bankalar Dönemi (1923 1932)...48 3.2.2.2. Özel Amaçlı Devlet Bankalarının Kurulduğu Dönem (1933 1944)...49 3.2.2.3. Özel Bankaların Geliştiği Dönem (1945 1959)...49 3.2.2.4. Planlı Dönem (1960 1980)...50 3.2.2.5. Serbestleşme ve Dışa Açılma Dönemi (1981 2001)...51 3.2.2.6. Yeniden Yapılandırma Dö nemi ve Günümüzde Türk Bankacılığı (2002 ve sonrası)...55
VI içindekiler 4. Bölüm BANKALARIN KURULUŞU, FAALİYETE GEÇMESİ, ŞUBE AÇILMASI VE İRADİ TASFİYESİ 4. BANKALARIN KURULUŞU, FAALİYETE GEÇMESİ, ŞUBE AÇILMASI VE İRADİ TASFİYESİ...59 4.1. BANKALARIN KURULUŞU...59 4.1.1. Banka Kuruluş İzni Alınması...60 4.1.2. Kurulacak Bankada ve Kurucularında Aranan Şartlar...60 4.1.2.1. Kurulacak Bankada Aranan Şartlar...60 4.1.2.2. Kurucularda Aranan Şartlar...60 4.1.3. Kuruluş Başvurusu...61 4.1.4. Yurt Dışında Kurulmuş Bir Bankanın Türkiye de İlk Şubesini Açması...64 4.2. BANKALARIN FAALİYETE GEÇMESİ...65 4.2.1. Faaliyete Geçme Kavramı...66 4.2.2. Faaliyete Geçme İzni...67 4.2.3. Faaliyete Geçme İzninin İptali, Sınırlandırılması ve İznin İptali...68 4.2.3.1. Faaliyete Geçme İzninin İptali...68 4.2.3.2. İznin Sınırlandırılması...69 4.2.4. Yurtiçinde Şube Açma ve Sınır Ötesi Faaliyetler...69 4.2.5. Bankaların İradi Tasfiyesi...70 5. Bölüm BANKA TÜRLERİ 5. BANKA TÜRLERİ...71 5.1. YASAL NİTELİKLERİNE GÖRE BANKALAR...71 5.1.1. Özel Yasalarla Kurulan Bankalar...72 5.1.2. Şahıs Şirketi Şeklinde Kurulan Bankalar...72 5.1.3. Sermaye Şirketi Şeklinde Kurulan Bankalar...72 5.2. MÜLKİYET YAPILARINA GÖRE BANKALAR...72 5.2.1. Özel Bankalar...72 5.2.2. Kamu Bankaları...72 5.2.3. Karma Bankalar...73 5.2.4. Yabancı Bankalar...73 5.3. ÖRGÜTLENME ALANLARINA GÖRE BANKALAR...74 5.3.1. Yerel Bankalar...74 5.3.2. Bölgesel Bankalar...74
içindekiler VII 5.3.3. Ulusal Bankalar...75 5.3.4. Uluslararası Bankalar...75 5.3.5. Kıyı Bankaları (Off-Shore)...75 5.4. FAALİYET KONULARINA GÖRE BANKALAR...77 5.4.1. Tek Amaçlı Bankalar (Uzman Bankalar)...77 5.4.2. Çok Amaçlı Bankalar (Perakendeci Bankalar)...78 5.5. EKONOMİK FAALİYETLERİNE GÖRE BANKALAR...79 5.5.1. Tarım Bankaları...79 5.5.2. Maden Bankaları...80 5.5.3. Halk Bankaları...80 5.5.4. Ticaret Bankaları...80 5.5.5. Yatırım Bankaları...81 5.5.6. Kalkınma Bankaları...83 5.5.7. Katılım Bankaları...84 5.5.8. Merkez Bankası...85 5.5.9. İpotek ve Emlak Bankaları...86 5.5.10. İnternet Bankacılığı...86 5.5.11. Holding Bankacılığı...87 6. Bölüm MERKEZ BANKASI 6. MERKEZ BANKASI...89 6.1. MERKEZ BANKASI HAKKINDA GENEL TEMEL BİLGİLER...89 6.1.1. TCMB nin Kuruluşu...89 6.1.2. TCMB Kanunu...90 6.1.3. TCMB nın Temel Görevleri...91 6.1.4. TCMB nin Yetkileri...91 6.1.5. TCMB nin Müşavirlik Görevleri...92 6.2. MERKEZ BANKASI NIN, UYGULANMASINDA TEK YETKİLİ VE SORUMLU OLDUĞU PARA POLİTİKASI...92 6.2.1. Para Politikası Araçları...94 6.2.1.1. Mevduat Zorunlu Karşılık Oranı...94 6.2.1.2. Disponibilite Oranı...95 6.2.1.3. Açık Piyasa İşlemleri...95 6.2.1.4. Reeskont Oranı...95 6.2.1.5. Mevduat Faiz Oranı...96 6.2.1.6. Bankaları İkna Yolu (Moral Suasion)...97 6.2.1.7. İthalat Teminat Oranı ve/veya Süresi (Import Deposits)...97
VIII içindekiler 6.2.1.8. Asgari Ödeme Oranı (Margin Requirement)...97 6.2.1.9. Selektif Kredi Kontrolü...97 6.2.1.10. Zorunlu Döviz Devir Oranı...97 6.3. MERKEZ BANKALARININ BAĞIMSIZLIĞI...98 6.3.1. Yasal ve Fiili Bağımsızlık...98 6.3.2. Politik ve Ekonomik Bağımsızlık...99 6.3.2.1. Merkez Bankasının Politik Bağımsızlığının Ölçütleri...99 6.3.2.2. Merkez Bankasının Ekonomik Bağımsızlığının Ölçütleri...100 6.3.3. Finansal Disiplinin Sağlanmasında Merkez Bankasına Currency Board Adında Alternatif Bir Kurum Oluşturulması...100 6.3.4. Merkez Bankası Bağımsızlığı ve Ekonominin Performansı...102 6.3.4.1. Merkez Bankası Bağımsızlığı ve Enflasyonun Yayılması...102 6.3.4.2. Merkez Bankası Bağımsızlığı ve Parasal Reaksiyon...103 6.3.4.3. Merkez Bankası Bağımsızlığı ve Büyüme...103 6.3.4.4. Merkez Bankası Bağımsızlığı ile Yatırım ve Verimliliğin Artması...103 6.3.4.5. Merkez Bankası Bağımsızlığı ve Faiz Oranları...104 7. Bölüm KALKINMA VE YATIRIM BANKACILIĞI 7. KALKINMA VE YATIRIM BANKACILIĞI...105 7.1. KALKINMA VE YATIRIM BANKACILIĞI...105 7.1.1. Kalkınma ve Yatırım Bankacılığı Kavramları...105 7.1.2. Kalkınma ve Yatırım Bankaları Arasındaki Farklar...106 7.2. KALKINMA VE YATIRIM BANKACILIĞININ TARİHSEL GELİŞİMİ...107 7.2.1. Dünyada Kalkınma ve Yatırım Bankacılığı...108 7.2.1.1. Dünyada Kalkınma ve Yatırım Bankacılığının Doğuşu ve 1980 Öncesi Gelişmeler...108 7.2.1.2. Dünyada Kalkınma ve Yatırım Bankacılığında 1980 Sonrası Gelişmeler...109 7.2.2. Türkiye de Kalkınma ve Yatırım Bankacılığı...110 7.2.2.1. Türkiye de Kalkınma ve Yatırım Bankacılığında 1950 Öncesi Gelişmeler...110 7.2.2.2. Türkiye de Kalkınma ve Yatırım Bankacılığında 1950 Sonrası Gelişmeler...111 7.3. KALKINMA VE YATIRIM BANKALARININ FONKSİYONLARI VE FAALİYET ALANLARI...114
içindekiler IX 7.3.1. Kalkınma Bankalarının Fonksiyonları ve Faaliyet Alanları...115 7.3.2. Yatırım Bankalarının Fonksiyonları ve Faaliyet Alanları...118 7.4. KALKINMA VE YATIRIM BANKALARININ TÜRLERİ...123 7.4.1. Uluslararası Kalkınma Bankaları...123 7.4.2. Bölgesel Kalkınma Bankaları...124 7.4.3. Ulusal Kalkınma Bankaları...129 7. 5. TÜRKİYE DE KALKINMA VE YATIRIM BANKALARI İLE İLGİLİ YASAL MEVZUAT...132 8. Bölüm KATILIM BANKACILIĞI VE TÜRKİYE DEKİ GELİŞİMİ 8. KATILIM BANKACILIĞI VE TÜRKİYE DEKİ GELİŞİMİ...137 8.1. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KATILIM BANKACILIĞI...139 8.1.1. Bankacılık Üzerine Genel Açıklamalar...139 8.1.1.1. Genel Olarak Bankacılık...139 8.1.1.2. Bankacılığın Kurumlaşması ve Faiz...143 8.1.2. Faizsiz Bankacılık Üzerine Açıklamalar...152 8.1.2.1. İslam a Göre Faiz Yasağı...152 8.1.2.2. Karz-ı Hasen (Güzel Borç)...157 8.1.2.3. Faizsiz Bankacılık...158 8.1.3. Faizsiz Bankacılığın Doğuşu...162 8.1.3.1. Faizsiz Bankacılık Fikrinin Doğuşu...162 8.1.3.2. Faizsiz Bankacılığın Kurumsallaşma Çalışmaları...164 8.1.4. Türkiye de Faizsiz Bankacılığın Ortaya Çıkışı...169 8.1.4.1. Genel Açıklama...169 8.1.4.2. Faizsiz Bankacılığın Türkiye de Kurumsallaşması...171 8.1.5. Faizsiz Bankacılığın Katılım Bankacılığı na Dönüşümü...174 8.1.6. Katılım Bankaları Çalışma Esasları...175 8.1.6.1. Genel Açıklama...175 8.1.6.2. Fon Toplama ve Kullandırma Faaliyetleri...175 8.1.6.2.1. Fon Toplama Faaliyetleri...175 8.1.6.2.2. Fon Kullandırma Faaliyetleri...176 8.1.6.3. Diğer Bankacılık İşlemleri...181 8.2. KATILIM BANKACILIĞIN TÜRKİYE DEKİ GELİŞİMİ...182 8.2.1. Genel Olarak Katılım Bankacılığı...182 8.2.2. Katılım Bankacılığı nın Türk Bankacılık Sistemi ndeki Yeri...184 8.3. SONUÇ...195
X içindekiler 9. Bölüm BANKACILIK SEKTÖRÜNÜ DÜZENLEYEN VE DENETLEYEN OTORİTELER 9. BANKACILIK SEKTÖRÜNÜ DÜZENLEYEN VE DENETLEYEN OTORİTELER...208 9.1. BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU...208 9.1.1. Görevleri...210 9.2. TC. MERKEZ BANKASI...213 9.3. TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (FON)...214 9.3.1. Görevleri...215 9.4. TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ VE TÜRKİYE KATILIM BANKALARI BİRLİĞİ...215 10. BÖLÜM MEVDUAT, HAVALE, ELEKTRONİK FON TRANSFERİ (EFT) 10. MEVDUAT, HAVALE, ELEKTRONİK FON TRANSFERİ (EFT)...217 10.1. MEVDUAT...217 10.1.1. Mevduatın Tanımı, Niteliği ve Önemi...217 10.1.2. Mevduatla İlgili Yasal Hükümler...218 10.1.2.1. Mevduatın Sınıflandırılması...218 10.1.2.1.1. Vadelerine Göre Mevduat Sınıflandırması...218 10.1.2.1.2. Türlerine Göre Mevduat Sınıflandırması...219 10.1.2.1.3. Döviz Tevdiat Hesapları...222 10.1.2.2. Mevduatın Çekilmesi...223 10.1.2.3. Mevduata Verilecek Faizler...223 10.1.2.4. Mevduatta Zamanaşımı...224 10.1.2.5. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu...225 10.1.2.5.1. Fonun Kaynakları...226 10.1.2.5.2. Tasarruf Mevduatı Sigorta Kapsamı...226 10.1.2.6. Mevduatın Gizliliği ve Sırların Saklanması...227 10.1.2.6.1. Banka ve Müşteri Sırrının Açıklanabileceği Merciler ve Sınırları...228 10.1.2.6.2. Bankada İnceleme Yapılması: İnceleme Yapmak Üzere Şubelere Müracaat Eden...234 10.1.2.6.3. Sırların Açıklanmaması İçin Alınacak Önlemler...235 10.1.3. Mevduat Hesaplarında Tasarruf Yetkisi...235
içindekiler XI 10.1.3.1. Gerçek ve Tüzel Kişi Kavramı...235 10.1.3.2. Gerçek Kişilerin Mevduat Hesaplarında Tasarruf Yetkisi...235 10.1.3.3. Temsilcilerin Mevduat Hesaplarında Tasarruf Yetkisi...236 10.1.3.3.1. Veli...237 10.1.3.3.2. Vasi...237 10.1.3.3.3. Kayyum...238 10.1.3.3.4. Vekil...238 10.1.3.3.5. Ticari Mümessil...239 10.1.3.3.6. Ticari Vekil...239 10.1.3.4. Küçükler Adına 3. Bir Şahsın Hesap Açtırması...240 10.1.3.5. Mühür Kullanılan Mevduat Hesapları...240 10.1.3.6. Körlere Açılacak Mevduat Hesapları...241 10.1.3.7. Mudisi Ölen Mevduat Hesapları...241 10.1.3.7.1. Mirasçılara Ödeme...241 10.1.3.7.2. Mudinin Ölümünü Bildirme Sorumluluğu...242 10.1.3.8. Türkiye de ve Yurt Dışında Oturan Gerçek ve Tüzel Kişiler...243 10.1.3.9. Müşterek Hesaplar...243 10.1.3.9.1. Teselsüllü Müşterek Hesaplar...243 10.1.3.9.2. Teselsülsüz Müşterek Hesaplar...245 10.1.3.10. Mevduat Hesaplarının Temliki...247 10.1.4. Mevduatın ve Diğer Alacakların Haczi ve İflas...247 10.1.4.1. Haciz...247 10.1.4.1.1. Birinci Haciz İhbarnamesi...247 10.1.4.1.2. İkinci Haciz İhbarnamesi...248 10.1.4.1.3. Ödeme Muhtırası (Son Bildirim)...249 10.1.4.2. İflas...249 10.1.5. Mevduat Hesaplarında Uygulama...250 10.1.5.1. Hesap Açılışında Alınması Gereken Belgeler...250 10.1.5.1.1. Tasarruf Mevduatı...250 10.1.5.1.2. Resmi Kuruluşlar Mevduatı...250 10.1.5.1.3. Ticari Kuruluşlar Mevduatı...250 10.1.5.1.4. Bankalararası Mevduat...251 10.1.5.1.5. Diğer Kuruluşlar Mevduatı...251 10.1.5.2. Hesap Açılması Şekilleri...252 10.1.5.2.1. Diğer Bir Şubedeki Mevduat Hesabının Devralınması...253 10.5.3.2.2. Üçüncü Şahıslar Tarafından Açılan Mevduat Hesapları...253 10.1.5.2.3. Ticari Hesaplar...254
XII içindekiler 10.1.5.3. Mevduat Hesaplarının Açılması...254 10.1.5.4. Mevduat Hesaplarının Kapatılması...254 10.1.5.4.1. Hesap Sahibinin İsteği ile Mevduat Hesabının Kapatılması...255 10.1.5.4.2. Kanuni Gerekçelerle Hesabın Kapatılması...255 10.1.5.4.3. İdari Gerekçelerle Hesabın Kapatılması...255 10.1.5.5. Mevduata Faiz Ödenmesi...255 10.1.5.5.1. Genel Kurallar...255 10.1.5.5.2. Faiz Tahakkuku...256 10.1.5.5.3. Valör...256 10.1.5.6. Provizyon İşlemleri...257 10.1.5.7. Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesi...258 10.1.5.8. Vergi Kimlik Numarası...260 10.1.5.9. Mevduat İşlemleri İle İlgili Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar...262 10.2. HAVALE...262 10. 2.1. Havalenin Tanımı, Niteliği ve Önemi...262 10.2.1.1. Havalede Taraflar...263 10.2.1.2. Havalenin Çıkarılması...263 10.2.1.3. Havalenin Ödenmesi...264 10.2.1.4. Havale İle İlgili Yasal Hükümler...264 10.2.1.4.1. Havaleden Cayma...264 10.2.1.4.2. Lehdarın Havaleyi Kabul Etmemesi...265 10.2.1.4.3. Amirin Ölümü...265 10.2.1.4.4. Lehdarın Ölümü...265 10.2.1.4.5. Havale Amirinin İflası...265 10.2.1.4.6. Havale Lehdarının İflası...266 10.2.1.4.7. Havale Üzerine Haciz Konulması...266 10.2.1.4.8. Küçüklere ve Kısıtlılara Gelen Havaleler...266 10.2.1.4.9. Mühürlerin Onayı...267 10.2.1.4.10. Havalede Zamanaşımı...267 10.3. ELEKTRONİK FON TRANSFERİ (EFT)...267 10.3.1. EFT nin Tanımı ve Amacı...267 10.3.2. EFT de Taraflar...267 10.3.3. EFT Mesaj Çeşitleri...268 10.3.4. EFT Uygulaması...268
içindekiler XIII 11. Bölüm KREDİ TÜRLERİ 11. KREDİ TÜRLERİ...269 11.1. BANKACILIKTA KREDİ...269 11.1.1. Kredi Tanımı...270 11.1.2. Kredinin Unsurları...270 11.1.3. Kredilerin Yararları...272 11.2. KREDİ TÜRLERİ...272 11.2.1. Nitelik Açısından...273 11.2.2. Vadeleri Açısından...274 11.2.3. Teminat Açısından...274 11.2.4. İzin Açısından...275 11.2.5. Kaynak Açısından...275 11.2.6. Kullanma Amacı Açısından...275 11.3. TEK DÜZEN HESAP PLANI (TDHP) AÇISINDAN BANKA KREDİLERİ SINIFLAMASI...277 Onikinci Bölüm KREDİ KARTLARI 12. KREDİ KARTLARI...279 12.1. KREDİ KARTININ TANIMI...279 12.2. KREDİ KARTLARININ ORTAYA ÇIKIŞI VE TARİHSEL GELİŞİMİ...281 12.2.1. Kredi Kartlarının Dünyada Ortaya Çıkışı ve Gelişim Süreci...281 12.2.2. Kartlı Ödeme Sisteminde Kullanılan Cihazların Gelişim Süreci...283 12.2.3. Türkiye'de Kredi Kartı Uygulaması...284 12.2.3.1. Türkiye de Kredi Kartının Tarihsel Gelişim...284 12.2.3.2. Bankalararası Kart Merkezi (BKM)...287 12.2.3.2.1. Bankalararası Kart Merkezi nin Başlıca Stratejileri...287 12.2.3.2.2. Bankalararası Kart Merkezi nin İşlevleri... 287 12.3. KARTLI ÖDEME SİSTEMLERİ...288 12.3.1. Türkiye de Hizmet Sunan Başlıca Ödeme Sistemleri...288 12.3.2. Kredi Kartı Sistemleri...288 12.3.2.1. Genişletilmiş (Özellikli) Üç Taraflı Kredi Kartı Sistemi...289 12.3.3. Kredi Kartı Sisteminin İşleyişi...291 12.3.3.1. POS (Point of Sale) Makineleri...293 12.3.3.1.1. EMV li POS Teknolojisi...295 12.3.3.2. Kredi Kartlarında Chip & PIN Uygulaması...295
XIV içindekiler 12.4. KREDİ KARTLARININ SINIFLANDIRILMASI...296 12.4.1. Kredi Kartlarının Ödeme Sorumluluğuna Göre Sınıflandırılması...296 12.4.1.1. Bireysel Müşteri Kartı...296 12.4.1.2. Şirket Kartları (Company Cards)...297 12.4.2. Kredi Kartlarının İşlevlerine Göre Sınıflandırılması...297 12.4.2.1. Klasik Kart ve Premium Kartlar...297 12.4.2.2. Ortak Kartlar...298 12.4.2.2.1. Co-Brand Card...298 12.4.2.2.2. Affinity Kartlar...299 12.4.2.3. Sanal Kart (Virtual Card)...299 12.5. KREDİ KARTLARININ YARARLARI...301 12.5.1. Kredi Kartlarının Hamiline Yararları...301 12.5.1.1. Banknot Taşıma Zorunluluğunu Ortadan Kaldırma İşlevi...301 12.5.1.2. Nakit Çekebilme İşlevi...301 12.5.1.3. Kredilendirme İşlevi...302 12.5.1.4. Taksitle Alışveriş Yapabilme İşlevi...302 12.5.1.5. E-Ticaret Yapabilme İşlevi...302 12.5.1.6. Ek Kart Kullandırma İşlevi...303 12.5.1.7. Borç Ödeme İşlevi...303 12.5.1.8. Kısa Vadeli Krediye Faiz Uygulanmaksızın Alışveriş Yapabilme İşlevi...303 12.5.1.9. Yurt Dışında Kullanılabilme İşlevi...304 12.5.1.10. Saygınlık İşlevi...304 12.5.1.11. Kampanyalardan ve Promosyonlardan Yararlanma İşlevi...304 12.5.1.12. Kayıp ve Çalıntıya Karşı Sigortalanması İşlevi...305 12.5.2. Kredi Kartı Üyesi İş Yerine Yararları...305 12.5.3. Kredi Kartını Çıkaran Bankaya Yararları...306 12.5.4. Kredi Kartını Kabul Eden Bankaya Yararları...308 12.6. KREDİ KARTI TARAFLARININ DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR...310 12.6.1. Kredi Kartı Hamilinin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar... 310 12.6.1.1. Kredi Kartı Kullanımında Güvenlik Tedbirleri...314 12.6.1.2. Olta (Phishing) Saldırılarına Karşı Tedbirler...315
içindekiler XV 13. Bölüm BANKACILIKTA İSTİHBARAT 13. BANKACILIKTA İSTİHBARAT...321 13.1. FİNANSAL OLMAYAN ANALİZ...321 13.1.1. Bankacıkta İstihbaratın Tanımı...323 13.1.2. Bankacılıkta İstihbaratın İlkeleri...324 13.1.2.1. Gizlilik...324 13.1.2.2. Doğruluk...324 13.1.2.3. Tarafsızlık...324 13.1.2.4. Süreklilik...324 13.1.3. Firmaların Kredi Kullanım Nedenleri...325 13.1.4. Kredi Başvurusu...325 13.1.5. Müşterilerden İstenen Belgeler...326 13.1.6. Ön İstihbarat...327 13.1.7. Müşteri Ziyareti (Ön Görüşme)...329 13.1.8. Müşteri Analizi...332 13.1.8.1. Banka Sistemi İçersinde Moralite Analizi...332 13.1.8.1.1. Merkez bankası Sorgulaması...333 13.1.8.1.2. Banka Hesaplarının Sorgulanması...333 13.1.8.1.3. Protestolu Senet Sorgulaması...334 13.1.8.1.4. Karşılıksız Çek Sorgulaması...335 13.1.8.1.5. Kredi Kayıt Bürosu (KKB) Sorgulaması...337 13.1.8.1.6. Mekez Bankası Memzuç Sorgulaması...338 13.1.8.1.7. İnternet Üzerinden Genel Analiz...338 14. Bölüm BANKALARDA KREDİ TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESi 14. BANKALARDA KREDİ TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESi...341 14.1. BANKA KREDİSİNİN TANIMI VE UNSURLARI...341 14.2. KREDİNİN İŞLEVLERİ...346 14.3. KREDİLENDİRME SÜRECİ...349 14.3.1. Kredi Taleplerinin Alınması...351 14.3.2. Kredi Taleplerinin Değerlendirmesi...353 14.3.2.1. Kredi Değerlendirme Yöntemleri...356 14.3.2.2. Kredi Analizi ve Raporlama...358 14.4. KREDİ KARARI VE KULLANDIRILMASI...360 14.5. KREDİNİN İZLENMESİ...360 14.6. SONUÇ...362
XVI içindekiler 15. Bölüm BANKACILIKTA RİSK YÖNETİMİ 15. BANKACILIKTA RİSK YÖNETİMİ...365 15.1. RİSK KAVRAMI...365 15.2. BANKACILIKTA RİSK...366 15.2.1. Risk Yönetimi Sürecinin Aşamaları...367 15.2.2. Risk Yönetiminin Amacı...368 15.2.3. Risk Yönetimi Dereceleri...368 15.3. BANKACILIKTA RİSK ÇEŞİTLERİ...369 15.3.1. Piyasa Riski...369 15.3.1.1. Likidite riski...369 15.3.1.2. Faiz Oranı Riski...370 15.3.1.3. Kur Riski (Forex Riski)...370 15.3.1.4. Ülke Riski...371 15.3.2. Kredi Riski...372 15.3.2.1. Kredi Riskinin Ölçümü...372 15.3.3. Operasyonel Risk...373 16. Bölüm BANKALARDA AKTİF PASİF YÖNETİMİ 16. BANKALARDA AKTİF PASİF YÖNETİMİ...381 16.1. AKTİF PASİF YÖNETİMİNİN TANIMI...381 16.2. AKTİF PASİF YÖNETİMİNDE TARİHSEL SÜREÇ...382 16.3. AKTİF PASİF YÖNETİMİNDE BANKALARIN KARŞILAŞTIKLARI FİNANSAL RİSKLER...383 16.3.1. Kredi Riski...384 16.3.2. Faiz Riski...384 16.3.3. Likidite Riski...385 16.3.4. Kur Riski...386 16.3.5. Sermaye Yeterlilik Riski...387 16.4. AKTİF PASİF YÖNETİMİNİN RİSK ANALİZ ARAÇLARI...390 16.4.1. Statik Analiz Yöntemleri...390 16.4.1.1. Net Faiz Marjı Yöntemi...390 16.4.1.2. CAMEL Yaklaşımı ve Oran Analizleri...391 16.4.1.3. GAP Analizi...396 16.4.1.3.1. Faiz Riskinin Ölçülmesinde GAP Analizi...397 16.4.1.3.2. Likidite Riskinin Ölçülmesinde GAP Analizi..398
içindekiler XVII 16.4.1.4. Durasyon Analizi...400 16.4.1.5. Duyarlılık Analizi...402 16.4.2. Dinamik Analiz Yöntemleri...403 17. Bölüm BANKA BİRLEŞMELERİ 17. BANKA BİRLEŞMELERİ...405 17.1. BİRLEŞME VE SATIN ALMALARIN TANIMI...405 17.2. DÜNYADA BİRLEŞME VE SATIN ALMALARIN GELİŞİM SÜRECİ...407 17.3. BANKACILIKTA BİRLEŞME KAVRAMI VE TANIMI...410 17.3.1. Bankacılıkta Birleşme...411 17.3.2. Bankacılıkta Birleşme Türleri...412 17.3.2.1. Bankalarda Yatay Birleşmeler...412 17.3.2.2. Bankalarda Dikey Birleşmeler...413 17.3.2.3. Bankalarda Grup Birleşmeler...415 17.3.2.4. Bankalarda Ortak Merkezli veya Benzer Alanlarda Birleşmeler...415 17.3.2.5. Bankalarda Çeşitlendirmeli Birleşmeler...416 17.3.3. Bankacılıkta Birleşmelerinin Nedenlerini Açıklamaya Yönelik Yaklaşımlar...418 17.3.4. Bankacılıkta Birleşme Süreci...425 17.4. BANKACILIKTA SATIN ALMA...427 17.5. BANKACILIKTA BÜTÜNLEŞME - KONSOLİDASYON...428 17.6. BANKACILIKTA BÖLÜNME VE DEVİRLER...429 18. Bölüm FİNANSAL SİSTEM İÇİNDE ULUSLARARASI BANKACILIK VE FONKSİYONLARI 18. FİNANSAL SİSTEM İÇİNDE ULUSLARARASI BANKACILIK VE FONKSİYONLARI...433 18.1. BİR FİNANSAL SİSTEMİN GENEL YAPISI...433 18.1.1. Finansal Sisteme Fon Arz Edenler...435 18.1.2. Finansal Sistemden Fon Talep Edenler...436 18.1.3. Finansal Aracılar ve Yardımcı Kuruluşlar...436 18.1.4. Finansal Sistemde Yatırım ve Finansman Araçları...437 18.2. ULUSLARARASI BANKACILIK VE FİNANSAL SİTEM İÇİNDEKİ ROLÜ VE ÖNEMİ...438 18.2.1. Uluslararası Bankacılığın Tanımı...439 18.2.2. Uluslararası Bankaların Fonksiyonları ve Küresel Finansal Sistem Değer Zinciri İçindeki Yeri...440
XVIII içindekiler 18.2.2.1. Muhabir Bankacılığı...441 18.2.2.2. Temsilcilik Büroları...442 18.2.2.3. Şube Bankalar...443 18.2.2.4. Bağımlı Bankalar...443 18.2.2.5. İlişkili Banka...444 18.2.2.6. Acenteler...444 18.2.2.7. Kıyı Bankacılığı...444 18.2.2.8. Konsorsiyum Bankalar...445 18.2.2.9. Kalkınma Bankaları...445 19. Bölüm TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE YABANCI SERMAYELİ BANKALAR 19. TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE YABANCI SERMAYELİ BANKALAR...447 19.1. TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNDE YABANCI SERMAYELİ BANKACILIĞIN GELİŞİMİ...447 19.1.1. Osmanlı İmparatorluğunda Yabancı Sermayeli Bankaların Gelişimi...447 19.1.2. Cumhuriyet Dönemi (Liberal Dönem 1923-1930)...449 19.1.3. Karma Ekonomi Dönemi (1930-1980)...450 19.1.4. Bankacılıkta Serbestleşme ve Dışa Açılma Dönemi (1980-1999)...452 19.1.5. Kasım 2000 ve Şubat 2001 Krizleri Dönemi...457 19.1.6. 2001 den Günümüze Yabancı Sermayeli Bankacılık Dönemi...459 20. Bölüm TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN AB ÜLKELERİ BANKACILIK SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ 20. TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN AB ÜLKELERİ BANKACILIK SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ...467 GİRİŞ...467 20.1. AVRUPA BİRLİĞİ BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN GELİŞİMİ VE TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN AVRUPA BİRLİĞİ BANKACILIK SEKTÖRÜNE UYUMU...469 20.2. AB ÜLKELERİ VE TÜRKİYE NİN MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELERİ...470 20.3. TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ BANKACILIK SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI...471
içindekiler XIX 20.3.1. Banka Sayısı...472 20.3.2. Şube Sayısı...473 20.3.3. Çalışan Sayısı...474 20.3.4. Toplam Aktifler...475 20.3.5. Toplam Krediler...476 20.3.6. Toplam Mevduat...477 20.3.7. Derinlik ve Aracılık Fonksiyonları...478 20.3.8. Herfindahl Endeksi (HHI)...479 20.3.9. İlk 5 Banka Yoğunlaşması...480 20.3.10. Bankacılık Sektöründe Yabancı Payları...481 20.4. SONUÇ...482 21. Bölüm ELEKTRONİK BANKACILIK 21. ELEKTRONİK BANKACILIK...485 21.1. TANIM...485 21.2. ELEKTRONİK BANKACILIĞIN AVANTAJLARI...486 21.3. ELEKTRONİK BANKACILIĞIN TEMEL BİLEŞENLERİ...488 21.3.1. Teknoloji...488 21.3.2. İşgücü...488 21.3.3. Banka Çevresi...488 21.4. ELEKTRONİK BANKACILIĞIN KANALLARI...489 21.4.1. ATM (Automated Teller Machine Otomatik Vezne Makinesi)...489 21.4.2. Telefon Bankacılığı...490 21.4.3. İnternet Bankacılığı...491 22. Bölüm TÜRKİYE DE BANKACILIK SEKTÖRÜ ÜZERİNDEKİ VERGİSEL YÜKLER 22. TÜRKİYE DE BANKACILIK SEKTÖRÜ ÜZERİNDEKİ VERGİSEL YÜKLER...495 22.1. DOĞRUDAN VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ...497 22.1.1. Kurumlar Vergisi...497 22.1.1.1. Kurumlar Vergisinin Mükellefleri...497 22.1.1.2. Tam Mükellefiyet ve Dar Mükellefiyet...498
XX içindekiler 22.1.1.3. Kurumlar Vergisinin Konusu...500 22.1.1.4. İndirilebilecek Giderler/Zararlar...501 22.1.1.5. İndirilemeyecek Giderler...502 22.1.1.6. İstisnalar...502 22.1.1.7. Kurumlar Vergisi Oranı, Beyan ve Ödeme...502 22.1.2. Finansal Faaliyet Harcı...504 22.1.3. Bankaların Diğer Vergi Yükümlülükleri...506 22.2. DOLAYLI OLARAK ÖDENEN VERGİ ve FONLAR...506 22.2.1. Gelir Vergisi Kanunu Çerçevesinde Yapılan Vergi Kesintisi...506 22.2.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi...508 22.2.2.1. Verginin Mükellefi...510 22.2.2.2. Verginin Oranı...510 22.2.2.3. İstisnalar...511 22.2.2.4. Beyan ve Ödeme...513 22.3. KATMA DEĞER VERGİSİ...513 22.3.1. Damga Vergisi...515 22.3.2. Veraset ve İntikal Vergisi(VİV)...516 22.3.3. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF)...517 22.3.4. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TSMF)...518 22.4. BANKALARIN DÜZENLEMEKLE YÜKÜMLÜ OLDUĞU DEFTER VE BELGELER...519 22.4.1. Tutulması Zorunlu Olan Defterler...519 22.4.2. Tutulması Zorunlu Olan Belgeler...520 22.4.2.1. Dekont...520 22.4.2.2. Döviz Alım Belgeleri/Döviz Satım Belgeleri...521 22.4.2.3. Sonuç Formları...521 22.4.2.4. Ücret Bordrosu...521 22.5. BANKALARIN VERGİ CEZALARINDAN DOLAYI SORUMLULUKLARI...521 23. Bölüm ULUSLARARASI TİCARET, KAMBİYO İŞLEMLERİ VE ÖDEME ŞEKİLLERİ 23.1. ULUSLARARASI TİCARET...529 23.1.1. Uluslararası Ticaret Kavramları...529 23.1.2. Uluslararası Ticaretin Başlıca Amaçları...530 23.1.3. Uluslararası Ticaretin Türleri...533 23.1.3.1. İthalat...534
içindekiler XXI 23.1.3.2. Transit Ticaret...534 23.1.3.3. İhracat...535 23.1.3.3.1. Konsinye İhracat...538 23.1.3.3.2. Bedelsiz İhracat...538 23.1.3.3.3. Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat...539 23.1.3.3.4. Transit Rejimi...539 23.1.3.3.5. Sınır Ticaret Merkezleri (STM)...539 23.1.3.3.6. Ön İzne Bağlı İhracat...540 23.1.3.3.7. Kayda Bağlı İhracat...540 23.1.3.3.8. İthal Edilmiş Malın İhracı...540 23.1.3.3.9. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat...540 23.1.3.3.9.1. Serbest Bölgelerin Kurulması ve İşletilmesindeki Temel Amaçlar...541 23.1.3.3.9.2. Serbest Bölgelerin İşlevleri...541 23.1.3.3.9.3. Türkiye de Bulunan Serbest Bölgeler...541 23.1.3.3.9.4. Serbest Bölgelerde Sağlanan Teşvik ve Avantajlar...542 23.1.4. İhracat Bedeli Dövizlerin Yurda Getirilmesi...543 23.1.5. İhracat Bedelinin Tahsili...543 23.1.6. İhracatçı İşletmelerin Başlıca Finansman Yöntemleri...544 23.1.7. İhracat Süreci...545 23.2. KAMBİYO MEVZUATI...546 23.2.1. Kambiyonun Tanımı ve Kapsamı...546 23.2.1.1. Kambiyo İşlemlerinde Kullanılan Bazı Kavramlar...546 23.2.1.2. Türk Parası, Döviz ile Kıymetli Maden, Taş ve Eşyalara İlişkin Hükümler...549 23.2.2. Dış Ticaret İşlemlerinde Kambiyo Yükümlülükleri...551 23.2.3. Kambiyo İşlemlerinde Kullanılan Belgeler...551 23.2.3.1. Döviz Alım Belgesi (DAB)...551 23.2.3.2. Döviz Satım Belgesi...552 23.2.3.3. Türk Parası Transfer Bildirim Formu...553 23.2.3.4. Kambiyo Senedi (The Bill of Exchange)...554 23.3. ÖDEME ŞEKİLLERİ...556 23.3.1. Peşin Ödeme (Advance Payment/Prepayment)...556 23.3.1.1. Peşin Ödeme Tarafları ve İşlem Akışı...557 23.3.1.2. Peşin Ödeme Sürecinde İhracatçının Avantaj ve Dezavantajları...558
XXII içindekiler 23.3.2. Mal Mukabili Ödeme (Açık Hesap/Open Account)...558 23.3.2.1. Mal Mukabili Ödemede İşlem Akışı...559 23.3.2.2. Mal Mukabili Ödeme Tarafları...559 23.3.3. Belge Karşılığı (Vesaik Mukabili) Ödeme/Poliçeli Satış (Documentary Collections /Cad)...559 23.3.3.1. Belge Karşılığı Ödemede İşlem Akışı...561 23.3.3.2. Belge Karşılığı Ödeme İşleminin Tarafları...561 23.3.3.3. Belge Karşılığı Ödemede İhracatçının Riskleri ve Korunma Yöntemleri...562 23.3.4. Kabul Kredili Ödeme / (Acceptance Credit)...563 23.3.4.1. Kabul Kredili Ödemede İşlem Akışı ve Tarafları...564 23.3.5. Karşı-Ticaret (Counter Trade)...564 23.3.6. Konsinye İhracat - Konsinyasyon (Consignations)...565 23.3.7. Mahsuben Ödeme...566 23.3.8. Akreditif (Letter of Credit - L/C)...567 23.3.8.1. Akreditif İşleminin Özellikleri...568 23.3.8.2. Akreditifli Ödemede İşlem Akışı...569 23.3.8.3. Akreditifli Ödemede Taraflar...572 23.3.8.4. Akreditif Türleri...573 23.3.8.4.1. Cayılabilir (Kabilirücu) Akreditif/Revocable...573 23.3.8.4.2. Cayılamaz (Gayri Kabilirücu) Akreditif/ Irrevocable...574 23.3.8.4.3. Teyitli Akreditif (Confirmed)...574 23.3.8.4.4. Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C)...574 23.3.8.4.5. Döner (Rotatif) Akreditif/Revolving Credit...574 23.3.8.4.6. Peşin Ödemeli Akreditif (Kırmızı Şartlı Akreditif)/Red Clause L/C...575 23.3.8.4.7. Yeşil Şartlı Akreditif (Green Clause L/C)...575 23.3.8.4.8. Karşılıklı Akreditif (Back-to-Back L/C)...575 23.3.8.4.9. Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C)...575 23.3.8.4.10. Garanti Akreditifi (Teminat Akreditifi)/ Stand by Credits L/C...576 23.3.8.4.11. Yetki Mektupları...576 23.3.8.4.12. Vadeli Akreditif / Ödenmesi Ertelemeli (Deffered Payment L/C)...576 23.3.8.5. Akreditifin Başlıca Faydaları...577 23.3.8.6. Akreditif İşlemlerinde Görülen Başlıca Sorunlar...577
KISALTMALAR AB BSMV C/H DAB DBT DFİF DİİB DSB DTH EXİMBANK GB GKS KDV KGV KKDF MÜSTEŞARLIK TCMB TEBLİĞ TL TPKK TPTB USD : Avrupa Birliği : Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi : Cari Hesap : Bankalarca Düzenlenen Döviz Alım Belgesi : Döviz Beyan Tutanağı : Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu : Dâhilde İşleme İzin Belgesi : Bankalarca Düzenlenen Döviz Satım Belgesi : Döviz Tevdiat Hesabı : Türkiye İhracat Kredi Bankası AŞ : Gümrük Beyannamesi : Genel Kredi Sözleşmesi : Katma Değer Vergisi : Kambiyo Gider Vergisi : Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu : Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı : Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası : İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkındaki Tebliğ : Türk Lirası : Türk Parasının Kıymetini Koruma Mevzuatı Türk Parası Transfer Belgesi : Amerikan Doları