AR-GE TEŞVİKLERİ Vergi Kanunları ve TMS-38 Açısından Değerlendirilmesi Muhasebeleştirilmesi Denetim Süreci

Transkript

1 I Yrd. Doç. Dr. Muhammet BEZİRCİ AR-GE TEŞVİKLERİ Vergi Kanunları ve TMS-38 Açısından Değerlendirilmesi Muhasebeleştirilmesi Denetim Süreci

2 II Yayın No : 2577 İşletme-Ekonomi : Baskı Ekim 2011 İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Ya y m Da t m A.fi. ye ait tir. Her hak k sak l d r. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra f k s men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya bafl ka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Basım A.Ş. Baskı - Cilt : Net Kırtasiye Tan. ve Matbaa San. Tic. Ltd. Şti. Taksim Cad. Yoğurtçu Faik Sok. No: 3 Taksim Beyoğlu/İSTANBUL (Sertifika No: 13723) Tel: ( ) Kapak Tasar m : Gülgonca ÇARPIK Beta BASIM YAYIM DAĞITIM A.Ş. Narlıbahçe Sokak Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III ÖNSÖZ Küreselleşen Dünyadaki gelişmelere bağlı olarak Türkiye nin Gümrük Birliğine girmesiyle beraber ekonomik, sosyal ve iktisadi alanlarda yasal ve yapısal olarak pek çok değişiklik yaşanmaktadır. Ekonomik sürdürülebilirliğin devamı için para ve maliye politikalarında bu bağlamda reform niteliğinde yeni uygulamaların getirilmesi hem ülkenin globalleşme sürecine uyumunda hem de firmaların bu değişim sürecine adaptasyonunda gerekli ve önemlidir. Uygulamada ise bunlar, parasal teşvikler, yatırım teşvikleri, istihdam teşvikleri kalkınmada öncelikli yörelere ait teşvikler, istisnalar, muafiyetler şeklinde olmaktadır. Firmaların temel faaliyet fonksiyonlarından birisi olan Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri çerçevesinde devlet; iade, indirim ve teşvik enstrümanları ile bu faaliyetlerin uygulanma alanını artırarak sürdürebilir ekonomik kalkınma için bir ivme kazandırmaktadır. Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili olarak Türkiye deki vergi kanunlarında çeşitli düzenlemeler öteden beri var olmakla birlikte ülkesel ve küresel konjonktüre göre çeşitli düzenlemeler yapılmaktadır. Bu çalışma sürdürülebilir ekonominin temel taşlarından olan yatırımların devamının sağlanması devlet tarafından sağlanan Ar-Ge teşviklerinin vergi kanunları ve TMS açısından karşılaştırmalı bir değerlendirmesini yapmak, mevcut Tek Düzen Muhasebe Uygulama Tebliğine ve TMS açısından muhasebeleştirmesini incelemek ve Ar-Ge teşviklerinin denetim sürecini denetim ve YMM raporları ile ortaya koymaktır.

4 IV

5 V İÇİNDEKİLER GİRİŞ BÖLÜM AR-GE FAALİYETLERİ VE TEMEL KAVRAMLAR Genel Olarak Ar-Ge Faaliyetleri Araştırma Geliştirme Yenilik Teknoloji Patent BÖLÜM TÜRKİYE DE AR-GE TEŞVİK SİSTEMİ Türkiye de Ar-Ge Faaliyetleri Ar-Ge İle İlgili Yasal Düzenlemeler Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Sayılı Yasa İle Ar-Ge İndiriminin Kabulü Sayılı Yasa İle Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Vergi Kanunları Açısından Ar-Ge...43

6 VI Sayılı Gelir Vergisi Açısından Ar-Ge Teşviki Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Ar-Ge Teşviki Ar-Ge Faaliyetleri Ar-Ge Sayılmayan Faaliyetler Ar-Ge Faaliyetlerinin Sınırı Ar-Ge Harcamaları Ar-Ge Harcamalarının Kayıtlarda İzlenmesi Ar-Ge İndiriminin Uygulanması Aktifleştirilen Kıymetlerin Devri Katma Değer Vergisi Açısından Ar-Ge Teşviki Türkiye Muhasebe Standartları (TMS-38) Açısından Ar-Ge Teşvikleri Ar-Ge Merkez ve Proje Birimleri Ar-Ge Merkezleri Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri Teknoloji Merkezleri Sanayi Ar-Ge Projeleri BÖLÜM AR-GE FAALİYETLERİNE İLİŞKİN HARCAMALARIN İNDİRİMİ VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Ar-Ge Faaliyetlerine İlişkin Harcamalarının Muhasebe Kayıt Sistemi Ar-Ge Harcamalarının Aktifleştirilmesi Ar-Ge Harcamalarının Gider Olarak Muhasebeleştirilmesi Fiili Maliyet Sistemine Göre Önceden Saptanmış Maliyet Sistemine Göre Uygulama Örnekleri...85

7 VII 4. BÖLÜM AR-GE TEŞVİKLERİNİN DENETİM SÜRECİ Genel Açıklamalar Ar-Ge Merkezleri ve Projelerinin Denetim Süreci Ar-Ge Merkezlerinin Denetimi Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri Denetimi Teknoloji Merkezleri Denetimi Sanayi Ar-Ge Projeleri Denetimi Yeminli Mali Müşavirlik Ar-Ge Proje Değerlendirme ve Denetim Süreci Usul İncelemesi Hesap İncelemesi Proje Maliyetine İlişkin İncelemeler Yeminli Mali Müşavirlik Ar-Ge Harcamaları Tasdik Raporu Süreci Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporunda İstenilecek Belgeler Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporunda Yer Alması Gereken Hususlar Ar-Ge YMM Denetim ve Tasdik Rapor Örneği SONUÇ KAYNAKÇA...153

8 VIII