MÜZEDE SANAT EĞİTİMİ VE DOKU ÇALIŞMASI GRUP SAYISI: 10-12 Kişi ÖĞRETMENİN ADI: Berfin URAL KONU: Doku DERS SÜRESİ: 45'X 7 MÜZEDEKİ SÜRE: 150 GENEL AMAÇ Gerekli Ortam Sağlandığında; doku türlerinden yararlanarak kompozisyon ilkelerine uygun özgün doku yapıları ve yüzey düzenlemeleri yapabilmek. YÖNTEM ve TEKNİKLER Yaratıcı Drama Yöntemi, Doğaçlama Tekniği, Donuk imge/ Fotoğraf Karesi Tekniği, Anlatım, Soru- Cevap, Kolaj. TEMEL BECERİLER Eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, işbirlikli öğrenme, yardım becerileri, duyusal imajlar oluşturma, araştırma yapma, iletişim ve etkileşim, kurgu oluşturma (çağrışımlar, hayal kurma, benzerlikler, farklılıklar gibi), farklılıklara saygı, estetik duyarlılık.
MATERYALLER Örnek resimler, slaytlar, reprodüksiyonlar, heykel veya tors, doğal doku örnekleri (ağaç kabuğu, yapraklar, deniz kabukları, rölyef örnekleri, linol baskı örnekleri). Çizgisiz kağıt, krepon kağıdı, makarna çeşitleri, meyveler, kömür kalem, suluboya, stanpa, mürekkep, makas, yapıştırıcı, karton, eski gazete ve dergiler. MÜZEDEKİ KAYNAK ESER Lidyalılar dönemine ait heykel ve hayvan figürleri. MÜZE ZİYARETİNDE BEKLENEN ÖĞRENCİ KAZANIMLARI 1. Müzedeki eserlerle, bu eserlerin ait oldukları dönemlerdeki sanat anlayışı arasında ilişki kurar. 2. Eserler aracılığıyla Anadolu uygarlıklarını tanır. 3. Görsel tasarımlarında Anadolu uygarlıklarına ait eserlerden yararlanır. 4. Müzedeki eserlerden yola çıkarak çeşitli görsel tasarımlar yapmanın kendi kültür birikimine katkısını tartışır. 5. Estetik duyarlılık geliştirme.
MÜZEDE KAZANILMASI BEKLENEN ÖĞRENCİ KAZANIMLARI 1. Müzede uyulması gereken kuralları uygular. 2. Değişik kültürlere saygı duymayı öğrenir. 3. Eserler aracılığıyla Anadolu uygarlıklarını tanımaya istekli olur. 4. Müzedeki eserlerle, bu eserlerin ait oldukları dönemlerdeki sanat anlayışı arasında ilişki kurar. 5. Müze ziyaretinden zevk alır. 6. Müzedeki koleksiyonların özeliklerine göre sınıflandırılmış eserlerin bütünü olduğunu kavrar. 7. Müzedeki eserlerin belirli duygu, düşünce ve durumları yansıttığını ifade eder. 8. Lidyalılar dönemine ait eserlerdeki doku örneklerini keşif eder. 9. Lidyalılar dönemine ait eserlerdeki doku örneklerini günümüzle karşılaştırır. 10. Sosyal, kültürel ve tarihsel bağlantıları yapmak. 11. Sınıfın dışında öğrenme sağlamak. 12. Kendi topluluklarının zengin çeşitliliğini paylaşmak. 13. Yaşam boyu öğrenen ve sanat savunucuları haline gelmek.
ETKİNLİĞE HAZIRLIK BEKLENEN ÖĞRENCİ KAZANIMLARI 1. Müzede uyulması gereken kuralları ifade eder. 2. Müzedeki eserlerin belirli duygu, düşünce ve durumları yansıttığını ifade eder. 4. Yakın çevredeki dokuları ayırt eder. 5. Yakın çevresindeki doku örneklerinden yola çıkarak yeni bir kompozisyonla uygulama yapar. 6. Elde ettiği doku örneklerinin birimlerini yeni uygulamalarda kullanır. 7. Öğrenciler bir keşif aracılığıyla malzemeleri ve teknikleri kullanarak hayal egzersizleri ile deneyimleri betimleyip anlamlar inşa eder. 8. İki boyutlu çalışma ve üç boyutlu sanat formları, temel sanat araçları medya bilgisi ve kompozisyon elemanları yapar. 9.Sanatın tarihsel kültürel, toplumsal önemini anlar. 10. Diğer disiplinlerle bağlantı kurar.
MÜZE ZİYARETİ ÖNCESİ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 1. Amaca uygun gidilecek müze belirlenir. 2. Müzede ilgili birime öğrencilerin engel türü hakkında bilgi verilir. 3. Gerekli izinler alınır (okul idaresi ve öğrenci velilerinden). 4. Gidilecek müze ile bağlantı kurulur (varsa müze eğitimi bölümü ile). 5. Ziyaret edilecek müze ile ilgili bilgi toplanır, öğrenciler müze ziyareti ile ilgili bilgilendirilir. 6. Birlikte müze ziyareti planı gözden geçirilir ve gerekli eklemeler yapılır. 7. Müzede uyulması gereken kurallar tartışılarak bir liste oluşturulur. 8. Müze gezisi öncesi Anadolu da yaşamış olan bir uygarlık belirlenir. Bu uygarlıklardan biri olan Lidyalılar dönemi seçildi. Bu uygarlığa ait heykeller ve hayvan figürleri tanıtılır. MÜZE ZİYARETİ ÖNCESİ SINIFTA YAPILACAK ETKİNLİKLER I.ÇALIŞMA (Süre 45 ) Sınıfta öğrencilerle internet üzerinden Anadolu Medeniyetleri Müzesi internet sayfası tanıtılır. Bu sayfadan görsel tur yapılır. Müzenin planı her bir öğrenciye
verilerek inceletilir. Öğrencilere gidecekleri müzede inceleyip çalışma yapacakları döneme (Lidyalılar) ait doku örnekleri olacak eserlerden fotoğraflar verilir. Seçilen bu yapıların fotoğrafları öğrencilere verilir. Bir nesne belirlenir. Nesne ile ilgili tartışma yapılır. Eserin adı nedir? Eser ne zaman yapılmıştır? Nerede yapılmıştır? Ne amaçla yapılmıştır? Sanatçı ya da ustası var mıdır? Eserin bir öyküsü var mıdır? Nesnenin özellikleri neler? Kimlere ait? Niçin yapılmış? Bu nesne ne anlatır? Bu nesnenin duygusu ne? Bu nesne bu müzede ki ziyaretçilere ne anlatır? Bu nesne bu müzede bugün yapılsaydı ne tür malzemeden yapılırdı nasıl? Bu nesne senin evinde olsaydı niçin kullanırdın? Öğrencilerle müze gezi kuralları konuşulur ve yapılacak müze çalışması hakkında bilgi verilir. II. ÇALIŞMA (Süre 45 X2) Öğrencilerden gözlerini kapmaları istenir. Öğrencilerin her birine küçük heykeller, doğal doku örnekleri (ağaç kabuğu, deniz kabukları, rölyef örnekleri, linol baskı örnekleri) verilerek dokunma duyuları ile keşif etmeleri istenir. Bunun için beş dakika süre verilir. Sürenin sonunda gözlerini açmadan objeler toplanır. Her öğrenci dokunarak inceledikleri objeleri tanımları istenir. Tanımlamaları bitince aradaki benzerlik ve farklılıkları görmeleri için aynı objeler incelenmek üzere tekrar onlara dağıtılır.
Göz kapalı ve açıkken aradaki farklar ve nedenleri tartışılır. DOKU ÇALIŞMALARI I.ÇALIŞMA Birbirlerine yardım etme ve performans özelliklerine göre 3 farklı gruba ayrılır. Öğrencilerden üç kişilik gruplar oluşturulur. Birinci grubun çalışması; Bu gruba çizgisiz kağıt ve kömür kalemleri, stanpa verilir. Okulun bahçesinden ve sınıftan, insanlardan doku örneklerini çizgisiz kağıtların altına koyarak kömür kalemi ile karalayarak on adet örnek dokuları toplamaları istenir. Bu çalışma için yirmi dakika süre verilir. İkinci grup çalışması; öğrencilere kağıt, suluboya, guaş boya, kesilmiş meyveler, ip, ağaç kabuğu verilerek dokuların benzerlik ve farklılıklarına göre bir kompozisyon baskı yapmaları istenir. Üçüncü grup çalışması; Bu gruptaki öğrencilere gazete, krepon kağıdı vb. malzemeler verilerek malzemelerin özelliklerini dikkate alarak Lidyalılar dönemine ait bir heykeli örnek alarak yapmaları istenir. Bu çalışmalar için kırk beş dakika süre verilir.
II.ÇALIŞMA Bütün grupların yaptıkları çalışmalar bir arada masaya konur. Anadolu Medeniyetleri Müzesinin resmi ve Lidyalılara ait eserlerin fotoğrafları da yerleştirilir. Bütün grup olarak afiş hazırlamaları istenir. Çalışma için otuz beş dakika süre verilir. Çalışma bitirilince bütün yapılanlar sergilenir. Öğrencilerden bu çalışmalara bakarak birer kelime söylemeleri söylenir. Çalışma sonlandırılır. Çalışma bitince öğrencilerin yaptıkları çalışmalar ve okul koridorunda, görüntülerde başka bir okul koridorunda ve data showla gösterilir. MÜZEDE YAPILACAK ETKİNLİK (Süre 150 ) I.ÇALIŞMA Müzenin içine girmeden önce gezinin içeriğine uygun bir eseri seçmelerini istenir. Müzede, bu seçtikleri konuyla uyumlu eserleri bulmaları beklenir. Benzerliği eserleri seçmiş öğrenciler bir araya getirilerek üç farklı gruba ayrılır. Her bir grup hangi döneme ait, eserin adı ve özelliklerini yazmaları istenir. Bu çalışma için on beş dakika süre verilir. Süre bitiminde grup çember olur ve eserle ilgili bilgileri tüm grupla paylaşmaları istenir.
- Öğrenciler. önünde toplanır. Aşağıdaki sorular yöneltilerek öğrencilerin yanıtları "doğru" veya "yanlış" gibi değerlendirmeler yapılmadan dinlenir (özgün ve akıcı düşünme). a. Gördüğümüz bu hangi malzemeler kullanılarak yapılabilir? b. Sizce bu bu malzeme neden kullanılmış olabilir? (Neden tahta, cam değil de taş kullanılmış gibi..) c. Burada yaşamın hangi kesiti ele alınmıştır? d. Neden yapma ihtiyacı hissetmişler? Sorular gelen cevaplara göre şekillenerek devam eder. II. ÇALIŞMA Müzede. Eser Karşısında Yapılacak Drama Etkinliği: 1... eser ilgili kısa bir bilgi verildikten sonra öğrenciler üç gruba ayrılır. 2. Gruplar.. inceler; bu eserdeki duyguları belirtip bu duygulardan yola çıkarak yeni fikirler ortaya koyar. 3. Bedenleriyle oluşturmaları istenir. 4. Okulda yaptıkları doku çalışmaları gruplara verilerek. gruptan eser arasındaki benzerliklerden ve farklılıklardan bir doku heykeli yapmaları istenir. 5. Öğrenciler tek grup oluşturulur. Bu oluşturulan gruptan kendilerinin bir eser seçmeleri istenir ve eserdeki dokuları büyük grup olarak yapmaları istenir. Bu çalışma için on beş dakika süre verilir. Öğrenciler çalışmayı gerçekleştirdikten sonra bir ad koymaları istenir. 5. Oluşturdukları dokuların içinde ki birimler sorulur. - Her birim için bir sıfat vermeleri istenir. Öğrenciler üç gruba ayrılır. - Bu sıfatlardan yola çıkarak bir grup haiku (Japon tarzı üç mısradan oluşan) şiir yazar. - Bir grup dans eder. - Bir grup suluboya ile leke çalışması yapar. III. ÇALIŞMA Öğrenciler çalışmaları sırasında akılı telefonları olanlardan liderinde katılımı ile her bir grupla öz çekim yapılır. Bu fotoğraflar okul web sayfasında yayımlanır.
MÜZE ZİYARETİ SONRASI SINIFTA YAPILACAK ETKİNLİK VE DEĞERLENDİRMELER Müze Ziyareti Sonrası Beklenen Öğrenci Kazanımları: 1. Müzedeki eserlerle, bu eserlerin ait oldukları dönemlerdeki sanat anlayışı arasında ilişki kurar. 2. Değişik kültürlere saygı duyar. 3. Eserler aracılığıyla Anadolu uygarlıklarını tanır. 4. Görsel tasarımlarında Anadolu uygarlıklarına ait eserlerden yararlanır. 5. Müzedeki eserlerden yola çıkarak çeşitli görsel tasarımlar yapmanın kendi kültür birikimine katkısını tartışır. 6. Ülkemizin müze, ören yeri, tarihî eser, anıt vb. zenginliklere sahip olmasından gurur duyar. - Öğrencilere müze ziyareti ile ilgili düşünceleri sorulur. Soru ve cevaplarla müze ziyareti pekiştirilir. - Çalışmalar bitince fotoğraflar okul koridorundaki datashowla sunu olarak yansıtılır. Okul internet sayfasında yayımlanır. AKTARILACAK KONU İLE İLGİLİ BİLGİ YAPRAĞI DOKU VE DOKU BİRİMLERİ Doku (Tekstür) Doğadaki tüm nesnelerin ve varlıkların görme, dokunma duyularıyla kavranabilen, iç yapılarının işlevsel özelliklerini dışa vuran yüzeysel etkilerine Doku (Tekstür) denir. İçi sınırlayan varlıkların dış yapı durumudur. Bu, doğanın yapısal bir özelliğidir. Her varlığın karakteristik bir dış yapı oluşumu vardır. Objelerin dış görünüşlerindeki ayrıcalıklarını sağlayan dokusal yapı farklılıklarıdır. Doku yüzeylerin oluşumunu ve tanınıp ayırt edilmesini sağlar. Örneğin; çeşitli ağaçlar dokusal yapılarındaki, karakteristik farkları nedeniyle tanınıp ayırt edilmektedir,(resim 1.1:Çeşitli ağaç dokuları). Yüzey ne tipte olursa olsun parça ile bütün arasında birtakım temel bağlantılar bulunabilir. Doku, birbirine eş ya da birbirini tamamlayan birim biçimlerin belli sistemlerle yan yana gelmesinden oluşur. Dokular yüzeyleri oluşturur.
Biçim Bir nesnenin görme ya da dokunma duyularıyla algılanabilmesini sağlayan kendine özgü gerçekliğidir. Her biçimin kendine özgülüğü vardır. Bir kürenin yuvarlaklığı gibi. Biçim, çizginin hareketinden doğar. İki boyutludur. Uzunluğu ve genişliği vardır. Derinliği yoktur, kapalıdır. Biçim nesnelerin dış çizgileri bakımından niteliği olarak da tanımlanır. Doğadaki her varlığın bir biçimi vardır. Ayrıca ana biçimler kendi içinde daha küçük biçimlere ayrılır. Örneğin; insan bedeninin tümü ana biçim olursa; baş, eller, kollar vb. ayrı biçimlerdir. Ya da bir ağaç düşündüğümüzde, ağaç genel biçimdir. Gövdesi, dalları, meyveleri, yaprakları kendi içlerinde ayrı ayrı biçimlerdir. Biçimleri, doğal biçimler, geometrik biçimler olarak gruplanır. Doğal biçimlerin doğada pek çok çeşit vardır. Biçim genellikle dış biçim olan görünüşle karşılaştırılır. Genel anlamda tüm nesne söz konusudur. Bir ağacın biçiminden, görünüşü, dış biçimi, iç anatomisi, yapısı, kısaca bütünü anlaşılır. Modül Birim Modül, bir sistemde yapıyı oluşturan çeşitli elemanların, tamamen aynı, üst üste ya da yan yana gelerek bir bütünü oluşturabilmeleri için gerekli olan en küçük ortak ölçü birimidir.
Sistem Sistem bir sonuç elde etmede uygulanan belli ilkelere dayalı yöntemler düzenidir. Örneğin, doku sistemi dediğimiz zaman, birim biçimlerin değişikliğe uğramadan tekrarlarla artmasından oluşan bir bütün; yani bir sistem bütünü anlaşılır. Bu sistem bütününü meydana getiren parçalardan birinin veya birkaçının değişimi (söz gelimi birim biçimlerdeki değişim) sistemin bütününü etkiler, bozar. Strüktür Eş ya da birbirleriyle bağlantılı, benzer formların, iki ya da üç boyutlu yüzey üzerinde, bir araya gelerek tekrarlanmasından oluşan içyapıya strüktür denir. Strüktür, nesne ya da varlığı ayakta (yerçekimine karşı) dengede tutan, içyapının ölçüsel sistemi ve düzenidir. Farklı kuvvet, ağırlık ve gerilimlere direnç ve denge kazandıran ölçü tekrarlarına sahip içyapı düzenidir. Strüktür, sistemsel tekrarları ile kendini doku olarak ifadelendirilir. Strüktürün en önemli özelliklerinden biri; mekan yaratmasıdır. Mekana form yönünden birlik vermesidir. Strüktürde temel; Birim ilkesidir. Doğada bu birim ilkesine en iyi örnek arı peteğidir. Doku Çeşitleri ve Özellikleri Dokular, çeşitli yönlerden gruplandırılıp, incelenebilir. Bulundukları Yere Göre Dokular İç Doku: Nesnenin içyapısının (strüktür) dokusudur. Dış Doku: Bir maddenin içyapısının (tekstür) yüzeyde görünüşüdür. Görsel Dokular Gözle görülen ve algı yoluyla kavranan sanat malzemeleriyle iki boyutlu yüzey üzerinde (nokta-çizgi, açık-koyu ve renkle) yapılan dokulara Görsel Dokular denir. Gerçek dokular gibi etkiler yaparlar. Etki sonuçları estetik hazlanmadır. Görsel dokuların hacim etkisi, yüzeydeki girinti çıkıntıları sadece gözle algılanır, parmakla dokunulduğunda hissedilmez. Düz yüzey üzerinde görüntü olarak doku etkisi verir. Örneğin herhangi (üç boyutlu) bir cismin, iki boyutlu görüntüsünü kâğıt üzerinde yaparken onun yüzeylerinin pürüzlülük derecesi bir takım taramalar ve noktalar yardımıyla belirtilir ki kağıt üzerinde resmedilen bu doku sadece görsel olarak algılanan yapay bir dokudur. Resme el ile dokunulduğunda, ele hiçbir zaman o cismin yüzeyinde gerçekte hissedilen doku etkisi gelmez.gözle resme bakıldığında ise o cismin yüzeyindeki pürüzlülük derecesi oldukça iyi anlaşılır. Ayrıca hareket etkisi sonucunda göz aldanması ile oluşan optik dokular vardır.
Temelinde hareket ve biçim değiştirme vardır. Görsel anlatım dilinde çok etkili ve dikkat çekicidir. Dokusal yapıyı oluşturan birim biçimlerin matematik sistemlerle büyümesi küçülmesi giderek değişime uğraması, belli merkezlerde toplanması, dağılması ve giderek döndürülmesi ile yüzeye optik hareket kazandırılabilir. Van Gogh un odası Victor Vasarely Lidya Dönemi Lidya sanatının kökeni, atalarının Hitit İmparatorluğu ile bazen dostça, bazen düşmanca ilişkide bulundukları döneme yani Bronzçağı na kadar uzanır. Lidyalılar, Demirçağı nda özellikle Gyges ten, Croesus (yaklaşık İ. Ö. 685-547) dönemine kadar olan Mermnad Hanedanı sırasında görkemli gelişmeler göstermişlerdir. Ülkeleri; Frigya Kralı Midas ın yaklaşık İ. Ö.: 695 deki Kimmer saldırısı sırasında ölümünden sonra en kuvvetli krallık olmuştur. Lidyalılar, kendi dillerini ve kültürlerini korumuşlar, fakat Doğu yla (Frigler, Luwiler ve aynı zamanda Medler ve Persler) olduğu kadar, Batı yla da (Yunanlılar) ilişkilere açık olmuşlar; Mısır ve Asur a kadar diplomatik münasebetlerde bulunmuşlardır. Lidya sanatı, seçkin Anadolu kültür ürünlerinin mirasçısıdır ve Yakın Doğu daki en büyük rakipleri Akamenid (Pers) sanatının ilham kaynağı ve öğreticisi olmuştur. Lidya sanatının gelişmişliği, Anadolu geleneğini sürdürmesinden, sanatçılarını ve ustalarını sanat ve mimarlık için Pers ülkesine, Pasargade ve Susa ya kadar göndermesinden, değerli mücevheratını ve metal işlerini Yunan saraylarına ve mabetlerine kadar yollamasından anlaşılır. Lidyalıların fildişi işlemeciliğine ve adak figürlerin yapımına katkıları yeni buluntularla anlaşılacaktır.
Lidya heykel ve duvar resim sanatının bazı örnekleri, Manisa - Kırkağaç - Harta tümülüsünde mezar odasında yer alan Kline yi Ölü yatağı destekleyen sfenkslerin betimlenmesinde ve Uşak - Aktepe tümülüsünden ele geçen fresk parçalarında görülebilmektedir. 1960 lı yıllarda Batı Anadolu bölgesinde yapılan kaçak kazılar sonucu yurt dışına kaçırılan Kültür Varlıkları daha sonra Karun veya Lidya hazineleri olarak tanınmıştır. Lidya Hazineleri adı altında sergilenen eserler altın, gümüş gibi kıymetli madenden yapılmış çeşitli kaplar, takılar, figürinler, mühürler, duvar freskleri ve mermer sfenkslerden oluşur. Bu eserlerin çoğunluğu Uşak Müzesi nde sergilenmektedir. Metal objeler maden sanatının çeşitli teknikleri kullanılarak yapılmış olup, çok ileri bir maden sanatının mevcudiyeti göze çarpar. Sergilenen eserleri İ. Ö. VI. yüzyılın ikinci yarısına tarihlememiz mümkündür.