Kilile Sisi Hesapları
Kilile Sisi Hesaplamalarında Kullanılan Formüller ve Rolleri Her bir uygulama için doğru kilile sisini seçmek için asarımcı belirli hesaplamaları yapmak durumundadır; Paramerelerin Kullanımı Akarılması gereken gücün ve kinaik zincirdeki elanların hesap edilmesi ileilebilir ork ve eksenel kuvvein belirlenmesinde önli rol oynar. Sisdeki milin çap değerleri genel olarak bu kavramlara bağlıdır. Bir milin dış çapının ileilen orka bağlı hesaplanışı ; (1) M Nx9549 () n M Nx703 n N Đleilmek Đsenen Güç ( W ) yada ( Hp ) n rpm M Teorik Đleilebilir Tork ( N / mm ) *Yukarıda (1) ile göserilen formülde güç kw cinsinden, () ile göserilen formülde ise Hp cinsinden olacakır. Yukarıda elde edilen eorik ileilebilir orku kullanarak milin dış çapını hesaplayabiliriz ; (3) d 3 Mx 5093 k d Milin Dış Çapı ( mm ) k Emniyeli Akma Gerilimi ( N / mm ) Kilile Elanı Seçimi Đleilebilir ork değeri ve milin dış çapı aşağıdaki formüller kullanılarak hesaplanır; (4) d + 000 Mc M Fax x Fax Teorik Eksenel Kuvve ( N ) M c Bileşke Đleilebilir Tork ( Nm. ) olur. Fax 0 olduğu durumlarda Mc M Hesaplamaları yapıkan sonra elde eiğimiz büyük M değerine sahip olan ürünü seçebiliriz. M c değerine eşi yada bu değerden daha
Poyranın Belirlenmesi Kilile işlevini görecek ürünü seçiken sonra, içeride kili sisinin oluşuracağı yüksek basınçlara dayanabilmesi açısından poyranın dış çapının minimum değerini hesaplamalıyız. Bu değerin hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılır; Rs + ( PmxC) D Dx Rs ( PmxC ) (5) 0. D Poyranın Dış Çap Değeri ( mm ) D Poyranın Đç Çap Değeri ( mm ) Rs 0. Malzenin Akma Gerilimi ( N / mm ) Pm Poyra üzerine ekiyen basınç ( N / mm ) C Uygulama Fakörü 0. Poyranın dış çapına eğe olan basınç değeri ( σ ) ; e Q (6) σe xpmx 1 Q formüldeki Q değeri ; (7) D Q D σ Poyra Dış Çapına Teğe Basınç Değeri ( N / mm ) e Poyrada yüksek basınçan dolayı meydana gelen elasik deformasyon hesabı ise ; D D Q (8) D xpmx x E 1 Q Poyradaki Deformasyon ( mm ) E Malzenin Elasik Modülü ( N / mm ) Poyraya Bağlanmış Bir Elanın Đleilebilir Tork Hesabı Eğer kilile elanı poyranın dışında kalan başka bir elanı bağlamak için kullanılıyor ise, ileilebilir ork poyranın içinde oluşan basınç ile milin ara yüzeyindeki basıncın farkına bağlıdır. (9) Pd m Clm 1 Q xex xd Q (10) Pme Pm Pdm 3
m m Pd Poyra Deformasyon Basıncı( N / mm ) Cl Poyra ve Sürücü Elan Arası Mesafe ( mm ) Pme Ara Kalan Basınç( N / mm ) Daha sonra elde eiğimiz ileilebilir orku hesaplayalım ; Pme değerini kullanarak adım adım kullanılabilir basıncı ve (11) Q Do Pu Pmex x 1 1 Q D (1) Q D Do Pu değerini kullanarak radyal kuvvei ve ileilebilir orku hesaplayalım ; (13) N ( Pu) x( D) x( π ) x( H1) (14) M Nx( D) xµ x1000 Pu Kullanılabilir Basınç ( N / mm ) Do Bağlanan Elanın Kullanılabilir Dış Çapı ( mm ) D Poyra Dış Çapı( mm ) D Kili Sisinin Dış Çapı( mm ) M Bağlanan elandan poyraya ileilebilen ork ( Nm. ) N Radyal Kuvve ( N ) µ Sürünme Kasayısı H 1 Kilile Elanının Genişliği yada Poyra Tas Yüzeyi( mm ) Açıkça görülebilir ki, ileilebilir ork değeri esas olarak poyranın ve milin yapıldığı malzenin ürüne göre değişim göserir. Kısacası bu ork değerini ekileyen asıl fakörler bağıl elasik modülü ve yüzeyler arası sürünme kasayısıdır. 4
Đçi Boş Mil Kullanımı Eğer kilile elanı içi boş bir mille çalışan bir sisde kullanılacaksa, bu milin karakerisik özellikleri aşağıda verilen formüllerle hesaplanır ; Rs0. ( xpaxc) (15) d dx Rs 0. (16) xpa σ i 1 Q d Milin Đç Çapı ( mm ) d Milin Dış Çapı( mm ) Pa Milin Dış Yüzeyine Eki Eden Basınç Değeri( N / mm ) i σ Milin Đç Yüzeyine Eki Eden Teğe Basınç Değeri ( N / mm ) (17) d Q d (18) d xpaxd Ex(1 Q) d Đçi Boş Mildeki Deformasyon ( mm ) Đçi Boş Bir Milin Đçine Yerleşirilmiş Başka Bir Milin Đleilebilir Tork Hesabı 3 elan arasında güç ileimi sağlamak amacıyla, kililenmiş içi boş bir milin iç yüzeyine başka bir mil bağlanabilir. Bu bağlama işlinde esas olarak içi boş milde birikmiş olan basınç kullanılır. Bu durumda ileilebilir ork içi boş milin e kalınlığına, kullanılan malzelere, malzelerin sürünme kasayısına bağlıdır. Cl xd a (19) Pd xex( 1 Q) a (0) Pa1 Pa Pda (1) N ( Pa1) xd ( ) x( π ) x( H1) () M Nxdxµ x1000 5
a Pd Đçi Boş Mildeki Deformasyon Basıncı( N / mm ) Pa1 Kullanılabilir Kalan Basınç ( N / mm ) M Sürücü Milden Đleilebilir Tork ( Nm. ) N Radyal Kuvve ( N ) H 1 Kilile Elanının Genişliği yada Poyra Tas Yüzeyi( mm ) Örnek: Örneğin 600 rpm dönüş hızına sahip bir mil vasıasıyla 100 kw lık bir güç ileimi N / mm olsun. Bu durumda amaçlanmaka olsun. Ve niyeli akma gerilimi de 100 ( ) kullanılacak milin çap büyüklüğü aşağıdaki gibi hesaplanır; (Güç birimi kw olduğundan dolayı (1) numaralı formül kullanılır.) M Nx9549 100x9549 M n 600 M 1590 Nm. Đleilecek ork değerini buldukan sonra gerekli mil çapını da hesap edebiliriz ; d Mx5093 1590x5093 d k 100 3 3 d 43.7 mm. 6