TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. ZARA ŞEHİTLİĞİ İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ GENEL TANIM: Sivas ili, Zara ilçe merkezinde bulunan ve Milli Savunma Bakanlığı, Zara Askerlik Şubesi tarafından korunan Zara Şehitliği; Birinci Dünya Savaşı nda doğu cephesinde yaralanarak Zara da bulunan Askeri Hastaneye getirilen askerlerden şehit olanların gömüldüğü yerdir. Buraya daha sonra Zara da bulunan 36. Piyade alayı ndan da iltihaklar olmuştur. POTANSİYELİ İyi ŞİMDİKİ İyi REVİZYON 429 09.06.1989 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. İ39-a 4 ÇERMİK (ÇÖRMÜK) HÖYÜĞÜ İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Canova Köyü, Çermikler mevkii GENEL TANIM : Höyük, Canova Köyü nün yaklaşık 1-1,5 km güneybatısında yer almaktadır. Köyden yerleşim yerine ulaşım arazi yoluyla sağlanmaktadır. Yüzeyden toplanan seramik parçalarından yerleşimi Kalkolitik ve Eski Tunç Çağı dönemlerinden olduğu anlaşılmaktadır. Höyük bulunduğu mevkiinin arazi yapısıyla orantılı olarak 5-6 m yüksekliğinde 10-15 m çapında küçük bir höyüktür. Kaçak Kazı Korumasız POTANSİYELİ Yerel Bazda ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON 2425 24.04.1999 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. 58.11.3.0.2 HOCA SÖĞÜDÜ SIRTI YERLEŞİMİ İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Çevirmehan Köyü, Hoca Söğüdü Sırtları GENEL TANIM : Çevirmehan Köyü nün yaklaşık 1 km kuzeybatısında, Yeşilırmak Nehri nin batı kenarında doğal bir tepe üzerinde bulunmaktadır. Hoca Söğüdü sırtları olarak adlandırılan mevkii Yeşilırmak Nehri ne doğru bir dil şeklinde doğu-batı yönde uzanan doğal tepenin uç kısmında uzanmaktadır. Helenistik ve Roma döneminde yerleşim gören alan su kaynaklarına sahip çevreye hakim konumdadır. Korumasız POTANSİYELİ I. Derece Arkeolojik sit ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON 324 30.01.2007
TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. KALETEPE HÖYÜK DİVRİĞİ İ.39-39 b-3 İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Adamfakı Köyü GENEL TANIM : Adamfakı Köyü nün içinde (güneydoğusunda) yer alır. ETÇ. OTÇ Demir Çağı ve Roma Dönemi buluntulara rastlanılmaktadır. lar ve toprak alınması İyi 2995 POTANSİYELİ Arkeolojik ŞİMDİKİ Yöresel REVİZYON 29.03.2002 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. 58.011.0.02 İ 39-aI KAYA MAĞARALARI İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ DEMİRYURT GENEL TANIM : Sivas ili, Zara ilçesi, Merkez bucağı bağlı Demiryurt (Tödürge) Köyü nün içerisinde köyün kuzeyindedir. Pur kayalıklara barınma ve sığınma amacı ile oyun mekanlardan oluşur. Sivas-Zara asfaltının 60 km sinde yola bir km uzakta bulunan köy Kızılırmak Vadisi içindedir. Kaya mağaraları kolayca işlenen pur kayalarla yan yana ve alt alta oyulmuştur. Küçük mekanlar halindedirler. Bazı kısımlarında taş ve horasan harcı ile örülmüş duvarlar ve gözetleme delikleri görülür. Bir oda duvarında haç işareti vardır. M.S 2. 3. yy.lara tarihlendirebiliriz. Kayalardaki doğal çatlamalar Kısmi tahribat vardır. 871 POTANSİYELİ Ana yola yakın, ulaşımı kolay gezi imkanı olan görsel değerler taşıyan bir alandır. 10.11.1990 ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. 58.11.0.02 İ.39. A-4 KIZILTEPE YERLEŞİMİ VE TÜMÜLÜS İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Derbent, Erikli Yokuşu 2. Derece GENEL TANIM : Sivas ili, Zara İlçesi, Derbent Köyü sınırları içerisinde kalmakla beraber, Hafik İlçesi,Topçuyeniköy den rahatça görülmekte ve ulaşımı buradan arazi yoluyla sağlanmaktadır. Erikli Yokuşu mevkiindedir. Tarım arazilerinin bitiminden yan yana yükselen konik silindirik şekilli iki doğal tepenin solundakinde lokal bir yerleşim, sağında ise Tümülüs izlenmektedir. Yerleşimin bulunduğu tepeden toplanan seramik parçalarına göre 3. Bin ve I. Binde iskan görmüştür. Erozyon Kısmen fiziki tahribat vardır. 2446 POTANSİYELİ Zayıf ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON 04.06.1999
TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. 58.11.3.02 KUŞLAR YURDU KALESİ İL SİVAS İLÇE Zara MAH.-KÖY VE MEVKİİ Kayabaşı Köyü Kuşlar Yurdu PAFTA H39-c- 11a ADA 151 PARSEL 34 GENEL TANIM: Zara ilçesi, Şerefiye Bucak merkezine bağlı Kayabaşı Köyü sınırları içerisinde Kuşlar Yurdu mevkiinde yer almaktadır. Şerefiye-Kayabaşı Köy yolunun batısında kalan kaleye, köy yolundan sonra tarlalar ve arazi içerisinden yürüyerek ulaşılmaktadır. Kale, batısında ve kuzeyinde Yeşilırmak nehri, doğusunda kuru dere yatağı ile çevrilidir. Güney kısım doğal arazi uzantıları şeklinde devam etmektedir. Irmak ve kuru dere yatağı ile çevrili kesimler oldukça yüksek ve diktir. Bu yönlerden kale üzerine çıkış yoktur. Bu nedenle kale oldukça korunaklıdır. Arazi ile bağlantılı güney yönde ise 5 m genişliğinde, iki kenar arasını tamamen kapsayacak şekilde 16 m uzunluğunda ve 2 m derinliğinde bir hendek açılarak geçiş engellenmeye çalışılmıştır. Bu hendekten kale üzerine geçildiğinde iç kısmı moloz taş ve harçla doldurulmuş, dış kısmında ise daha büyük ölçekli ve düzgün çay taşları kullanılarak inşa edilen bir kule görülmektedir. Tabanı 4 adım genişliğinde, yukarı doğru daralarak devam eden taş örgülü kulenin yüksekliği 6,5 m olarak ölçülmüştür. Dıştaki taşlarının bir kısmı dökülmüş olan kulenin iç veya dış kısmında yukarı çıkışı sağlayacak merdiven veya boşluk görülmektedir. Kale yüzeyinde Roma dönemi seramik parçalarına rastlanmıştır. Kaçak Kazı Daha önceleri var olduğu söylenen iki kule yıkılarak yok olmuş diğer kısımlar iyi korunmuş durumdadır. 1344 POTANSİYELİ Yerleşim bazında ŞİMDİKİ Korumasız.Tescil edilerek koruma altına alınması gerekmektedir. REVİZYON 18.08.2009 TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. 58.011.0.02 İ39-aI KÜLTEPE HÖYÜĞÜ İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Demiryurt, Tödürge Gölü GENEL TANIM: Sivas ili, Zara ilçesi, Merkez Bucağına bağlı Demiryurt (Tödürge) Köyü sınırları içerisindedir. Sivas-Zara asfaltının 60. km. sinde bulunan Tödürge Gölü nün kuzeydoğusunda, Gök Parmak Sırtları eteklerinde Ci-Hasan mevkiinde yer alır. 20 m yüksekliğinde bir höyüktür. Güney, batı ve kuzey kesimleri tarım arazisi, doğu ise hali arazi şeklindedir. Yüzeyde kırmızı, siyah ve kahverengi astarlı keramikler ile boyalı keramik ele geçmiştir. Bakır Çağı ve Kalkolitik devirde iskân görmüştür. -Tarımsal amaçlı kullanım Höyük 870 POTANSİYELİ Höyük alanını kapsamaktadır. 10.11.1990 ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON Belleten cilt VIII, Sayı 32, sayfa 659 v.d TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. OKUNMUYOR KÜMBET HÖYÜĞÜ İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Kümbet Köyü PAFTA İ39B17D ADA - PARSEL 528 GENEL TANIM: Sivas ili, Zara ilçesi, Kümbet Köyü nün 650 m. kuzey-batısında yer almaktadır. Taban çapı yaklaşık 50 m. genişliğinde ve 25 m. yüksekliğinde bir höyüktür. Höyüğün batı, güney ve doğu kısımları yükseltilerle çevrili olup doğu kısmında Kuru Dere Vadisi yer almaktadır. Kuzey kısım ise düzlük bahçeler şeklindedir. Höyüğe köy yolundan ayrılarak, höyüğün 150 m. batısında bulunan ve birkaç evden oluşan küçük yerleşim birimine giden yoldan ulaşılabilmektedir. Höyüğün tepe kısmında iş makinesi ile yoğun bir tahribat yapılmış olup, mimaride taş ve kerpicin birlikte kullanıldığı ortaya çıkan bulgulardan anlaşılmaktadır. yapılan çukur kesitlerinde yerleşim katları takip edilebilmektedir. Yüzey bulguları olarak toplanan seramik parçaları ve hafriyat toprağını içerisinde ele geçen bir adet bronz baltadan M.Ö 3. binde (E.T.Ç) iskân gördüğü anlaşılmıştır.
Tepe kısmı iş makinesi ile tahrip edilmiş 887 POTANSİYELİ Höyük bazında 05.06.2008 ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. 58.011.0.02 İ39- b4 LAFÇILAR AĞILI HÖYÜĞÜ İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Merkez, Lafçılar Ağılı GENEL TANIM: Sivas ili, Zara ilçesi sınırları içinde bulunan Merkez (Lafçılar Ağılı) Höyüğüne ulaşım Sivas-Zara asfalt karayoluyla 70 km. lik bir yolla Zara ilçe merkezine ulaşıldıktan sonra Zara dan Eski Zara-Erzincan Karayolu istikametinden 5 km. lik bir asfalt yolla ulaşılmaktadır. Höyük karayoluna 100 m. mesafede olup yoldan gözlenebilmektedir. Höyük yaklaşık olarak 15x125 m. ebatlarında olup; kuzey, güney, doğu yönleri tarım arazisi, batı yönünde ise höyüğün bulunduğu alana kadar uzanan tepelerden oluşmuştur. Höyük üzerinden toplanan seramik malzemesinden söz konusu höyükteki yerleşimin M.Ö III. bin ile Ortaçağ da iskân gördüğü anlaşılmaktadır. nedeniyle 1,5-2 m genişliğinde 6-7 m uzunluğunda alan kazılmıştır. 1441 POTANSİYELİ Höyük üzerinden toplanan Karas seramiğinden M.Ö. III. Binde bu bölgede de küçük de olsa bir yerleşimin var olduğu anlaşılmakta. 16.04.1993 ŞİMDİKİ Korumasız. REVİZYON TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. 58.0110.02 İ39-a1 TEPECİK HÖYÜĞÜ İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Bulakbaşı (Cencin) Bitligöl GENEL TANIM: Sivas ili, Zara ilçesi merkez bucağı Bulakbaşı (Cencin) Köyü sınırları içerisinde, Bitligöl mevkiinde yer alır. Sivas-Zara asfaltının yaklaşık 55. km. sinde, asfaltın kuzeyindedir. Tarım arazileri ile çevrili 10 m. yüksekliğinde bir höyüktür. Yüzeyde bulunan keramiklerden Bakır Çağı ve Kalkolithik çağlarda iskân gördüğü anlaşılmaktadır. Hafik Gölü ve Tödürge Gölü kenarındaki Kültepe Höyükleri arasında ikisi ile de çağdaş ve ilişkilidir. ve höyük eteklerinde tarımsal amaçlı kullanım Fiziksel olarak korunmuştur. POTANSİYELİ Höyük alanını kapsamaktadır. ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON Belleten cilt VIII- Sayı 32, Sayfa 663 872 10.11.1990
TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. 58.11.0.02 İ-39-a3 ZİYARET (SİVRİ) TEPE YERLEŞİMİ İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ Üngör Köyü, Hemo Çayırı GENEL TANIM: Sivas ili, Zara ilçesi, Üngör Köyü, Hemo Çayırı mevkiinde bulunan Zayaret (Sivri) Tepe ye; Zara ilçe merkezinden Zara-Divriği asfalt yolu kullanılarak bu yolun Divriği istikametinde sağa ayrılan stabilize yol ile Üngör Köyü ne varılıp, köy içinden geçildikten sonra bu yolun sağından ayrılan arazi yoluyla varılmaktadır. Eski yerleşim alanı köyün kuzeybatısında olup, eski yerleşim alanının yer aldığı mevkii Üngör Köyü nün bulunduğu vadiden yüksekte ve engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Yerleşim tepede bu alandaki arazi yapısına uygun olarak tepenin doğu, kuzey ve kuzeybatı eteklerini de kapsamaktadır. Yerleşim alanının tepe ve etek kısımlarında yapılan yüzey araştırmasında Helenistik-Roma dönemine tarihleyebileceğim seramik parçaları toplanmıştır. Hali arazi POTANSİYELİ Tepe ve etek kısımlarındaki yerleşim bazında ŞİMDİKİ Korumasız REVİZYON 2220 19.11.1997