Çingiz Hüseynov (Baku, 20 Nisan 1929)

Transkript

1 Çingiz Hüseynov (Baku, 20 Nisan 1929) Çingiz Hüseynov, 20 Nisan 1929'da Bakü'de doğmuştur. Babasının adı Hasen'dir. Orta öğrenimini Bakü'de tamamladıktan sonra Azerbaycan Devlet Üniversitesi'nin Filoloji Fakültesi'ne kaydolmuş, ikinci sınıftan sonra Lomonosov adına yapılmış Moskova Devlet Üniversitesi'ne nakledilmiş ve buradan mezun olmuştur (1952). SSRİ İlimler Akademisi'nin Şerqşünaslıq Enstitüsü'nde yüksek lisans yapmış, önemli araştırmalarda bulunmuştur. Sonra SSRİ Yazıcılar İttifaqı'nda milli edebiyatlar üzerine araştırmacı ( ), Sov. İKP MK nezdinde İçtimai Elmler Akademisi'nde Sosyalist Medeniyyetler Bölümünün müdür yardımcısı (1972) görevlerinde bulunmuştur yılında ilk eseri yayınlanmıştır. Bundan sonra da edebi çalışmalarla düzenli olarak meşgul olmuştur. Eski SSRİ Ölçülerinde ilmi-insani fikrin ve 1960'h yıllar nesrinin tanınmış yazarlarındandır. Eserleri SSRİ halkları ve diğer halkların dillerine tercüme edilmiştir. Kendisi de iyi bir mütercimdir. Türkiye, Belçika, İngiltere, Fransa ve diğer ülkelerde bir çok defa bulunmuştur yılında Filoloji İlimler doktoru, 1980 yılında profösörü olmuştur. Başlıca eserleri: Menim Bacım, B v 1962; Eriyen Heykel, B., 1964; Çetin Yoxuş, B., 1969; Novruzgülü, B., 1969; Adım Demedi, B., 1973; Adalar, B., Kaynakça: 1. Azerbaycan Sovet Edebiyyatı Tarihi. 2 cilt te, cilt 2, Bakı, Azerbaycan Sovet Edebiyyatı Tarihi, Bakı, Edebi Proses , Bakı, Sosialist realizmi müasir merhelede, Bakı, ADINI DEMEDİ (Çingiz üiseynov. Adım demedi. Bakı, 1973, s ) "Qız, ne qız1 Qaşlar kaman, gözler qara, burun hind fındığı, sine Semerqend kağızı 1..." Xalq edebiyyatından Böyründe 2 qalın qara zolağı 3 olan avtobusa 4 minib qonşumuzu son mekana aparanda 5 yanımda qara saqqallı, cavan 6 bir kişi oturdu. Men yaşda olardı. Deyesen, merhumun qohumuydu 7. Dalğadalğa axan baxışı ile meni bürüdü. Gözleri bulaq 8 kimi qayna yırdı. Avtobus telesineden 10 eyri-üyrü dar küçelerle 11 gedib ox kimi düz, enli-gurultulu yola çıxdı ve sür'elini artırdı. Qonşum dodaqlannı qulağıma tutdu: "Gör nece 12 telesir!" dedi. - Saqqalı ipek kimi yumşaq 1. kağıdı 2. bağrında, ortasında 3. kuşağı, çizgisi 4. otobüs 5. götürdüğümüzde ö genç, delikanlı 7. akrabasıydı 8. pınar 9. gibi 10. acele etmeden, hızlanmadan 11. sokaklarla 12. nasıl

2 idi. Başımı terpetdim 1. Azca susub qonşum krematoriden 2 dedi. Qedim 3 dövrlerden misallar çekdi. Dedi ki, eramızdan çox-çox evvel yüksek medeniyyele malik olan yunanlar da yandırırdilar. Homerden bir-iki misal çekdi, hind larixinden dedi. - Tarixçisinizmi? - soruşdum. Menden azca aralanıb qara gözlerini qırpmadan üzüme sancdı, bir müddet susub: - Yox, tarixçi deyilem. - Ve sözünü kesdi. Ne o, sene tini dedi, ne de men soruşdum. Bize düz 4 on beş deqiqe vaxt verilmişdi. Saatlar evvelceden bölünmüşdü. Növbe 5 bizim idi. Elave işıqlar yandırıldı, Iente 6 yazılmış kederli musiqi çalındı. Saqqallı qulağıma pıçıldadı 7 : "Bethovendir"... Oayıdanbaş yene yanımda oturdu ve yene keçen defeki kimi diqqelle üzüme 8 baxıb dedi: - Bir defe o zirzemiye 9 enmişdim. Sün'i qebre! - Axı, senetiniz 10 nedir? - teeecüb-maraq qarışmışdı sualımda. Hemsöhbetim xeyala daldı, sonra diqqetle gözlerimin düz 11 içine baxib birce 12 söz dedi: - Hipnozçuyam. Telesik 13, heç özüm 14 de bilmirem niye: - Hipnoz mene qetiyyen te'sir etmir, - dedim. - Gözleriniz qaradır, - pıçıldadı 15, - sizden yaxşı 16 hipnozcu çîxar... İndi 17 de gec deyil. - Hipnozçulııq gözel senetdir. - Adamlara lazım. "Ne me'nada?"- sualimi gizletmeye çalışsam da duydu: - Hipnozla müalice 18 me'nasmda, - dedi. Ölenler yemek-içmekle dolu masa etrafında oturdular. Adam çox, yer ise darısqal 19 idi. Ne cür 20 oldusa, hipnozcunun arvadı yanımda oturdu. Gelenlere yer verildikçe daha yaxın, Sanki yapişnuşdı mene bu yay 21 axşamında. Gah buz parçası idi, gah da yanar ocaq. Hipnozcu üzbeüzümde 22 oturub hamını 23 diqqetle süzür, ipek saqqahmn ucundan yapışıb bize baxırdı. Birden elini döş cibine alıb cib 24 defteri çıxartdı: - "Sen xoşuma gelirsen", nedir? - soruşdu, - Paho, siz esil yerlim kimi 25 danışırsınız 26! - Biz azerbaycanlıları sevirik. Arvadı da bu fikri tesdiqleyib: - "Men", "sen", "o", - dedi. Yaxşı ez berlemişd i. - Bu sözleri size kim öyredib? - deye arvadından soruşdum. - Çox bilersiniz, tez qocalarsınız, - dedi. Ve elave etdi. - Dostluğumuzun şerefine! - Qedehini qedehime vurmaq istedi, amma yas yeri olduğunu xatırlayıb dayandı. Mence, könülsüz. İkimiz de arvadına baxdıq. Baxışlarımız arvadında loqquşdu. Hipnozcuya baxdım ve mene nedense ele 27 geldi ki, özünü güçle saxlayır ki, bolluca gülmesin menim xeyallarıma; ay parası kimiydi yanımdaki... Süfremize çay geldi. Hipnozcunun arvadı işini telesineden 28 ve ele seliae 29 ile görürdü ki, nelbeki-fincanları masaya ele 30 ince zövqle düzürdü ki, deyerdin dayan, tamaşa ele, lezzet apar 31. Yene yanımda oturmuşdu. Qulağına şirin söz demek keçdi üreyimden 32. Herden 33 şe're benzer mısraları düzürem yan-yana. Özü 34 de iki dilde. Baxır şeraite. İsteseniz qıfıl qafiyelerle bağlaram lap ingilis nüsralarım. Vallah te'rif deyil. Bu defe de keder-sevincin qarışığından qiğılcım yarandı qelbimde, qonşuma baxıb İki misra dedim. Qanla eşqi qafiyelendirdim. Yaman 35 xoşuma geldi. Yanaqlarına qizarlı çökdü. Özüne gelmemiş iki misra da dedim. Gözellikle arzunu qoşdum qanadlartek 36, xeyallarıma. Tamam eridi. Sohbetimizin şirin çağında kim ise "Qarovııl döngesi" dedi, Üzümü 37 söz gelen terefe dönderdim: "Nece 38, nece?". Danışan 3 * 5 merhumun qohumlarından 40 idi. - Qarovul döngesinde olurduq, - deye qohum mene sarı 41 yox 42, hipnozcuya sarı döndü, sanki suali o vermişdi. - Bu ki bizim köhne 43 evimize yaxmdır, - dedim, - nöyüt 44 dükanının yanındamı? - Köhne poçt 45 küçesini deyirsiniz... He, orada. - İndi 46 adı başqadır, - deye hipnozcu dillendi ve heç kim, hetta men özüm de buna teeccüb et medim. - Biz, ye'ni merhum bacım, sizin qeşeng 47 qonşunuzun atası, - hipnozcunun arvadıni gösterdi, - hamımız 48 orada olurduq... İndi qırx ilden 49 çoxdur ki, çıxmışıq o evden. - Belke 50 ata 51 -anamı da tanıyırdınız? - Ola biler, - dedi ve mende yamanca maraq oyatdı Gözel bir qadın yaşayırdı hemin 53 köhne poçtküçesinde. - Belke anan50 devirsiniz? - Ne adı yatkındadır, ne de yaşadığı ev deqiq yadımdadır. Amma çox gözel idi. -Anam da... - Qardaşım o qadına yaman vurulmuşdu, hey ondan danışırdı 54, saatlarla tinde 55 durub yohmu gözlerdi. - Men de deyirem axı, - hipnozcunun arvadı mene ele isti-isti 56 baxdı ki, xoş hissler dalğa-dalğa sineme yayıldı, - deyirem axı, göresen mende azerbaycanlılara olan xüsusi mehebbet kimdendir? Deme, atamdan keçib!.. 1 salladım, kıpırdattım 2. morgdan 5. sıra, nöbet 6. süslü 7. fısıldadı 8- yüzüme 9. tünele, yeraltına 10. mesleğiniz 11. direk, doğru 12. bir tek, sadece bir 13. acele, hızlıca 14. kendim 15. fısıldadı î6. güzel 17. şimdi, şu an 18. tedavi 19. dar, çok dar 20. tarz,şekil 21. yaz 22. yüzüme dönük, yüz yüze 23. herkesi 24. cep 25 gibi 26. konuşuyorsunuz 27. uyle 28. acele etmeden 20. düzgün, düzenli 30. seyret, izle 31. lezzet-zevk al 32. yüreğimden, içimden 33. arada bir, bazen 34. kendi 35. çok müthiş 36. kanatlar gibi 37. yüzülmü 38. nasıl 3'». konuşan 40. akrabalarından e doğru 42. değil 43. eski 44. nohut 45. posta sokağını 46. şimdi 47. biiyök48. hepiniz49. yoldan 50. belki 51. baba52. ilgi uyandı53. aynı 54. konuşuyordu 55. kenarda, bucakta 5b. sıcak-sıcak

3 Baxışım titrek oda 1 benzedi. Alov dalgası geldi de, keçdi de, çünki hipnozcu mene baxıb sanki barınağımı şanını qırmızı gözüne basdl. Ayılan kimi 2 oldıım. Bilinirdim, sohbet menden gedir, yoxsa hipnozcu arvadıran atasından 3. - Bizi xalaya salarsan, el çek ondan, - deyerdik. - Eri biler, biabır 4 olarıq... Yox, mene aid deyildi bu sözler, diksindirse debe'zen. - Qardaşım da cavab evezine 5 neçe pudluq b daşj qaldırıb döşüne endirerdi... Sözler sanki hisslerime qüvvet verirdi. - Manlyor 7 kimi teqdim edib özünü 8, he yetlerine" girdi, ikinci mertebeye qalxdı, güya ki, teze çekilmiş elektrik xettini yoxlayaraq balkon meheccerine 10 dırmaşdı, bir eli ile balkon di reyinden yapışıb, o biri elinde kelbetin 11, meftillerde 12 qurdalandı, qızm balkona çıxdığinı görüb düşdü. "İşığınız nece yanır?" - soruşdu. O da gülegülc başını terpetdi 13. Qalın hörüyü 14 döşüne sürüşdü... - Bibisi 15 ele l6 uzaq yollar izine düşmüşdü ki, onu üzü beri döndermek qeyri-mümkün idi. He, qardaşım qizı ilk defe görende onun çadrasiz 17, başı açıq gezdiyine teeccüblenmişdi. Qızın gülümsemesinden qardaşım üreklendi: "Çadra yok, molodest!" - dedi qıza. Qız "çadra" deyib onu ayaqları altına atıb nece tapdaladiğını 18 gösterdi ve sohbetin şirin yerinde eri çixdı, arvadına ne ise dedi, qardaşıma da hirsli-hirsli 1 ' 1 baxdı... Danışan 20 susdu, - Ele bu?! - deye hipnozcunun arvadı soruşdu ve birden "Bıy..." deyib oturdu, elini elime yapişdırdı: - Tez olun, fikirlesin arzunuz yerine ye tecek! Çünki iki adaşın arasında oturmuşunuz. Heqiqeten adaşlar arasında oturmuşdum - o da, bu da Lina; Hem hipnozcunun arvadı, hem de ev qonşusu. İndi 21 arzum ne ola bilerdi? Havada ehtiraslı sözler gezirdi. - Yox, yox tekçe mene devirsiniz! - tapşırıb 22 oynacj yerişle metbexe 23 keçdi ve tez de qayıdıb 24 qapı ağzında durdu ki, mene baxsın. Hipnozcu: - Görün hele neler oldu! - deyib marağımı ar tırdı. - He, yamanca vuruşma oldu hemen kişi ile atan arasında. Qapıda durma, gel otur, danışım. Oturdu da, amma azca aralı ki, gözlerimi görsün, gözlerini görüm. Şe'rin dadı dodaqlarından silinmemişdi. - He, kesdi küçede 25 qardaşımın yolunu. Elin de bıçaq parladı. Qardaşım da qenberden 2b yapışdı. Bir-birine baxa-baxa yaxınlaşdılar, üç-dörd addımlıqda dayandılar, men de sesimi çıxarmadan küçe qapısının ağzında durmuşdum, qorxurdum ki, çığırsam, qardaşım ses gelen terefe döner ve reqibi bıçaqla üstüne atılar... He, dayandılar iki-üç addımlıqda bir müddet baxdılar bir-birine, sonra gözlenilmeden o, bıçağını, bu da qenberi kenara alıb yapıldılar bir-birinin yaxasından!.. - Eh, men de deyirem dalaşacaqlar xencerbiçaqla! - Qalardın onda atasız 27! - Bibisi 28 dedi. - Ya da arvadim alıb qaçardı! - Yene Lina dedi. - Ne o, ne bu xeyrine olardı. - Bunu hipnozcu tez tapıb 29 dedi ki, fikrimizi cemleşdirsin 30, orabura axmağa qoymasın. - Onu da deyim ki, hemen o toqquşmadan 31 sonra qardaşım bir daha o kişinin arvadına sarı 32 baxmadı, dedi ki, "merd adamın arvadına pis gözle baxmaq merd adama yaraşmaz 33!" Hipnozcuya baxdım. Gülümsünürdü. "Aha, eyhamdır 34!.." düşündüm, amma vurdum özümü 35 bilmemezliye. "Ne primîtiv 36 eyhamdır!.." keçdi fikrimden. Hetta inciyen kimi 37 oldum. Lina bunu duydu, mene göz eledi ki, yeni incimeyim, sohbet, axı, uzaq keçmişden gedir, atasından-filan. Bilmirem, nece oldu, amma sohbet teze 38 çığır açdı: - He, bunu heç kim gözlemirdi, - deye bibi dil lendi. Me'lum oldu ki, kişi ile arvadı er-arvad deyil, bacı-qardaşdırlar!.. - Atamın bexti açıldı ki! - Bu sözler Linanın, "menimkinin", ağzından quş olub çıxdı ve hekaye tezelendi- Ele tezelendi ki, unutdurdu bizi bir-birimize. Meni ellimin taieyi 39 alıb apardı 40, onu - atasının eşq sergüzeşti. Ve ehtiras havası çekilmedi ki, çekilmedi bu evden, çünki men vardım xeyallarımla, hipnozcunun arvadı vardı, hipnozcunun özü, bir qmlan telden on teze 41 tel yaranırdı 42 ve başımız üste, belelikle 43 duygular tündleşir 44, rehmetliyin ruhunda qarışırdı, toylu yaslı ateşe 2. gibi 3. babasından 4. edepsiz, hayasız 5. cevap olarak b. Rus ağırlık ölçüsü 7. manyetör gibi 8. kendini 9. bahçelerine 10. trabzanına, korunmasına 11. kerpeten 12- kellerle 13- salladı, kıpırdattı 14. saç örgüsü 15. halası 16. öyle 17. peçesiz 18. nasıl çiğnediğini 19. kızgın-kızgın 20. konuşan 21 simdi 22. ilave edip 23. mutfağa 24. geri dönüş 25. sokakta 2b. köşebasında 27. babasız 28. halası 29. bulup 30. toplasın, birleştirsin 31. çarpışmadan e doğru 33. yakışmaz 34. işarettir 35. kendini 36- basit, ilkel 37. gibi 38. yeni 39. talihi, bahtı 40. götürdü 41. yeni 42. çıkıyordu 43.böylelikle 44. yoğunlaşıyor

4 II "Çox sehrkar idi, bütün efsunları 1 bilirdi..." Xalq edebiyyatından -... Meni qucaqladi, sevine-sevine: "Bacıqardaşdılar! - dedi. - Ba-cı!.." Açığım tutdu 2. Qardoşımın sevinmeyi toxundu mene: refiqem 3 derdinden yamb küle dönür, bu ise... Özüm-özüme 4 dedim: sen deyen olmayacaq, men deyen olacaq! Ele 5 etdim ki, üçümüz de bulvara' 1, denizde çimmeye 7 geldik. Denizde taxladan uzun körpü 8 salınmışdi, çimmek üçün xüsusi yer ayrılmışdı, duş da var idi ki, mazuta g bulananlar yuyuna 10 bilsinler. Yolumuzu bazardan saldıq, pomidor-çörek aldıq, qıpqırmızı iri pomidorların 11 dadı indi 12 de damağımdadır, pomidor yeyende deniz qoxusu burnuma deyir, dodağımı yalayıb ele bilirem ki, deniz suyundan sordur 13. Bütün günü körpüde keçirdik, doyunca çimdik, isti 14 -qızmar taxtalar üstünde; uzanıb özümüzü güne verdik... Kişiler 15 ve qadınlar ayrı çimirdiler, ele etdim ki, qardaşımla reifiqem açıq denizde görüşür, ikisi de çox uzağa üzürdüler. Mence, o günü qardaşımda refiqeme maraq oyandı, belke lfe de mene ele gelirdi, ne bilim... Refiqem denizden çıxıb yanımda, taxta üstünde uzananda xumarlanan gözleri ile meni süzüb uzaqlara baxır, neyise düşüne-düşüne gülümsünür, xeyallara dalirdı, be'zen gözlerini yıımurdu ki, baxan gizli isteklerinden xeberdar olmasın. O yayı Hadiseler menden uzaqlaşmağa başladı. Linaya baxdım. Onda da maraq azalmışdı. Bümirdim, sohbet hansı yaydan gedir, men öz yay alemimdeydim, Lina ile. Hadiseler birden döndü. - O yayı anamla Şimali Qafqazda keçirirdik, qardaşım da bir aylığa biz qaldığımız kende 18 gelib dincelmeliydi 10. Teleqram 2ü alib onu qarşüamağa çıxdım. Ve kimi görsem yaxşıdır? Refiqemi! Evvel o düşdü, meni gören kimi ağladı, qucaqlayıb yanıqlı-yanıqlı qulağıma: "Men bedbextem!" - Pıçildadı 21. Dönüb qardaşımı gördüm: elinde camadan 22 endi, amma mene sarı 23 gelmedi, camadanı yere qoyub, elini vaqondan düşen 24 tanımadığım bir qachna uzatdı, enmeyine kömek 25 etdi. Qadına diqqetle baxıb heyretlendim: hemen o uzun hörüklü 26 qız idi! Qonşumuz! Heç ne anlaya bilmirdim. Qardaşım onunla birge 27 gelirse, bes 28 refiqem niye onlarladır? Refiqem 29 yalnız "sonrasonra" deyir, qardaşım ne suallarımı eşidir, ne de teeccübümü 30 görürdü. Bizden iki-üç addımlıqda hemen o qızla arxamızca gelir, heç neye, heç kime fikir vermirdiler. Me'lum oldu ki, qardaşım refiqemi özü 31 ile getirmiş, yolda qatarda 32 hemin 33 o qızı görmüşdür, qız Şerq qadınlarının Ümumittifaq müşaviresine gedirdi. Özümü saxlaya bilmedim: - Qetiyyen ola bilmez bu! Nece 34 ye'ni oğlanla düşdü? Yox ve yox! Hipnozcunun arvadı da dillendi: - Göresen, araları ne qeder yaxm idi? - maraqlandı. - Inanmıram ki, bizim qız... - Eee... - Hipnozcunun arvadı sözümü kesdi. - Egqdir / ey, eşq! Partlayış! Alov! - Bunları deyedeye durub yanımda oturdu. Sel alib apardı 35 meni, ağzım qurudu. Hipnozcu sanki daire atıb 36 çıxartdı meni sudan: - Olmuş ehvalatdır. İstersen, be'zileriynen seni sonra tanış elerem. Teeccüble hipnozcuya baxdım. - Unda qulaq as, dalışına 37! - teleb edirmiş kimi 38 dedi. - Meşeye 3<) qaçdıq. Onları axtarmağa 40. Ve tapdıq 41! Canımda yamanca 42 güdmek hevesi var idi. Oturub şirin-şirin danışırdılar Adice sohbet! Qardaşımdan çıxmayan iş! Be'zen susub dağlara baxırdılar. Biz ise neyise gözleyirdik. Hey gözleyirdik ki, Aleksey qızı qucaqlayıb öpecek. Tekçe 44 onu görürdük ki, qızm eli oğlanın elin dedir. Vessalam!,. Esil platonik mehebbet. Refiqem azca sakitleşse de qalmadı, ele 45 hemen 46 günü Ba kıya yola düşdü. - Amma, mence qoymadmız getmeye, üçü de sizde qaldı, - deye Lina bibisinin 47 sözünü kesdi. - Elemi? - İndi 48 yadıma düşür ki, anam danışıb 49 mene bu ehvalah... - He, düz 50 deyirsen... yaddaşım xarab olub... Anamın bu ölümü... - Bibi 51 alnını ovdu. - Qoymadıqgetsin. Lamiye... - Lamiye?! - dik atıldım yerimden. Teeccübüm 52 sonsuz idi. - Ne oldu size? - Bes 53 deyirdiniz adını bilmirsiniz?! - Menmi? Ola bilmez. Adı lap 54 yaxşı 55 yadmıdadır. Heç o adı unuda bileremmi? - Axı, dediniz... - Görünür, yadından çıxnuşdı, indi birden ya dına düşdü, bele 56 hallar olur, - deye hipnozcu daxilen gülümsünerek mene baxdı. - He, qızın adı Lamiye idi... Niye bele he yecanlandınız? 1.büyüler i 2. sinirlendim, sinirim tuttu 3, eşim, refikam 4. kendi kendine 5. öyle 6. sahile, plaja 7. yüzmeye 8. köprü 9. mazota, zifte 10. yıkanabilsinler 11. çörek, ekmek 12. şimdi 13. tuzludur 14. sıcak 15. erkekler 16.belki 17. yaz mevsimini 18. köye 19. dinlenmeliydi 20. telgraf 21. fısıldadı 22. çanta e doğru 24. inen 25. yardım 26. örgülü, saçı Örgülü 27. birlikte, beraber 28. peki, pekiyi 2". refikam, eşim 30. şaşkınlığını 31. kendi 32. trende 33. aynı 34. nasıl 35. götürdü 3b. daire çizip 37. arkasına 38. gibi 39. ormana 40. aktarmaya 41. bulduk 42. şiddetle 43. konuşuyordular 44. sadece, birlikte 45. öyle 46. aynı 47. halasının 48. şimdi 4'3. konuşup 50. doğru 51. hala 52. şaşkınlığım 53. peki, pekiyi 54. çok 55. güzel, iyi 56. böyle

5 - Men onun haqqında çox eşitmişem... Ay seni dünya. Görün ne kiçikdir 1 bizim bu dünyamız. Qonşumuz idi, anamın refiqesi. - Gördünmü? Demedimmi sizi görüşdüre bilerem? - Kiminle? Lamiye ilemi? He? - "Aha! - dü şündüm. _ Tutmuşam seni! Axı, Lamiye çoxdan köçmüşdü bu dünyadan". - Tebii ki, onunla yox. Niye bu suali verirsiniz mene? Meğer Lamiye sağdır?.. Men mecazi me'nada dedim. -Ye'ni?.. - Ye'ni deyek ki, qardaşı ile!.. "Aha! - fikirlerdim. - İndi ki, Lamiye tanışım çıxdı, demeli, qardaşını da, Dursun kişini ta~ ruyıram... Zalim oğlu ne tez mentiqini işletdi?.." - Adını da deye bilerem! - Hipnozcu tenteneli e'ian etdi ve bir müddet susub, tam sakitlikle dedi: -Dursun kişi. Tamam qurudum. Amma bibi heç teeccüb etmedi. Birce 2 yanıqh 3 bir "ah" - çekdi, sanki bu adla keçmişin etirini dada bildi. Tekrar eledi: "Dursun kişi". Sonra davam etdi: - Hee. Üçü de bizde qaldı... Sonra oturduk 4 qizi müşavireye, çünki vaxt idi, biz ise qaldıq. - Aleksey, refiqem... Sonrası asan idi, biri od 5 olsa - kifayetdir; o birisi de alovlanacaq 6.. Oğlanı yandırmağa ne var ki, o da refiqem ola!.. Dediyim kimi 7 de oldu... - Bibi 8 esnedi. O ilin 9 payızında 10 evlendiler ve atasına 11 oxşar 12 menim bu gözelgöyçek 13 qardaşım qızı dünyaya geldi... - Axı, nece 14 ola bilerdi ki, qardaşınız belece 15 qayıdıb lb evlensin?! Bes Lamiye? Lina da qolıımdan tutub qalxdı, menimle yanaşı çiyin-çiyine 17 durdu: - Men de, baxmayaraq ki, dünyaya gelmemişdim onda, sevginin bu eür 18 ta mamlanmasını istemezdim! Hipnozcu meni oturtmağa çalışdi: - Eşq tamamlanmadı! Lina ile sanki birleşmişdik. - Onda danışın 19, Lina da eşitsin, men de, - dedim ve Linanın çoxdan beri toxunmaq istediyim qollarından tutub yanimdaca oturtdum. - Yox, yox! - Bibi e'tiraz etdi. - Her şey danışdiğim kimi bitdi. Ve bu haqda besdir. - Atamın qam da, deyir, men de deyirem ki, tamamlanmadı!.. - Baxın... - Hipnozcunun arvadı özünü 20 mene tutub gözlerini yumdu. - Qanımın axmını duyuranı, ele bil ne dediyini eşidirem... Qamm uğuldayır, isti-isti 21 bedenimde yayılır, üreyimi döyündürür, hisslerimi şire ile doldurur... Belke 22 de bu, atamın deyil, ulu babamın eh~ tiraslarıdır mende... GÖresen izi-tozu itmiş 23 uzaq ecdadım kim idi? Ondan mende neler qalıb? Budur yarıvehşi ecdadım... İndi 24 ki, men varanı, demeli, milyon il bundan evvel, insan emele ge lenden ta indiyedek, belke lap dünya yaranandan 25, helelik 26 menimle biten canlı bir xett uzanır, bir ucu mendedir, o ucu ise itib-bahr keçmişlerde... Yarıvehşi ecdadım, elinde daş toppuz, eyninde 27 mamont 28 derisi, ocağını qorııyur, arvadını qoruyıır, onun da qanı menimkindendir, onun da qanı qelbini eşqle doldurtıb... Ondan mene bir zerre ehtiras keçib, men de onun kimi seve bilerem... - Belke nıamontla nece vuruşduğunıı da gö rürsen? - Hipnozcu dedi. - Yox, mamontu görmürem,.. Yalnız ec dadımı... Deyir, halaldır sene qanını... Bir söz de deyir, amma tapşuır 29 ki, yalnız uldtızlara 30 deyim, - Ve ezberden misralarımı dedi. Qanla mehebbet qafiyeli misraları. Düzü 31, yadımdan çıxmışdı. Haradasa 32 oxunmuş kimi gelirdi mene. Çiynine şal yalanda deyesen baxdı mene, sanki ne ise pıçıldadı 33. Balkon qapısmm açıldığını eşitdim. Hipnozcu getmek istediyimi duydu, ucadan 34 : - Eşq tamamlanmadı! - dedi. Amma meni saxlamaq çetin idî. - Yox ve yox! - dedi hipnozcuya bibi. Sesinde esebilik duydum. 1. küçükdür 2. bir tek 3. yakıcı 4. geçirdik 5. ateş b. alevlenecek 7. gibi 8. hala 9. yılın 10. sonbaharında 11. babasına 12. benzer 13. güzel-güzel 14. nasıl 15-böylece 16. geri dönüp 17. omuz-omuza 18. şekil 19. konuşan" 20. yüzünü 21. sıcak-sıcak 22. belki 23. kaybolmuş 24. şimdi 25. yaratılandan 26. bîr-müddei 27. sırtına 28.efsanevi hayvan, mamut 2. ilave eder, ekler 30. yıldızlara 31. doğrusu 32. neredeyse 33. fısıldadı 34. yüksek sesle, yüceden