SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457)

Transkript

1 T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457) 13. Hafta Ders Notları - 11/12/2017 Araş. Gör. Dr. Görkem Altınörs gorkem.altinors@bilecik.edu.tr 1

2 Ders Programı 1. Hafta İdeoloji 2. Hafta Liberalizm 3. Hafta Muhafazakarlık 4. Hafta Marksizm 5. Hafta Gramsci 6. Hafta Althusser 7. Hafta Konu Tekrarı 8. Hafta Vizeler 9. Hafta Sonuç ve Değerlendirme 10. Hafta Sosyal Demokrasi 11. Hafta Milliyetçilik 12. Hafta Anarşizm 13. Hafta Feminizm 14. Hafta Faşizm & Korporatizm 2

3 : Ataerkil İktidarın Eleştirisi Çakır, S. (2007) Feminizm: Ataerkil İktidarın Eleştirisi, Örs, H. B. (der.) 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler içinde, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,

4 Feminizm kadınların erkeklere göre dezavantajlı, eşitsiz ve ikincil bir konumda olduğu, ezildiği, sömürüldüğü noktasından hareket eder. Temel bir kategori olarak toplumsal cinsiyet hiyerarşisini ortaya koyar. Toplumsal cinsiyetin tıpkı sınıf çelişkisi gibi toplumları biçimlendiren temel bir egemenlik ve iktidar ilişkisi yarattığını, erkeklerin egemen, kadınların bağımlı olduğu sosyal ve siyasal bir düzende yaşandığını ortaya koyar. Patriarka ataerkillik Mary Wollstonecraft Feminizmi modernleştirme A Vindication of the Rights of Woman Kadın Haklarının Bir Savunması (1792) Muhafazakar düşünceye, spesifik olarak da Burke ün Fransız Devrimi Üzerine Düşünceler kitabına bir eleştiridir. 4

5 Toplumsal cinsiyet Fransız Devrimi eleştirisi yaparken Burke ün bunu kadın üzerinden yapmasını (devrim cümbüş, yeni yönetim de hastalıklı fahişe) eleştirir. Cinsiyetle ilgisi yoktur. Erdem ve toplumsal cinsiyet ilintili değildir. Rasyonalitenin cinsiyeti yoktur. Wollstonecraft geleneği eleştirir. Rasyonalite ve eğitim önemlidir. Toplumsal ilerlemenin olmayışı kadınların eğitilmemesinden dolayıdır. Wollstonecraft ın farkı nedir? Aquinas, Machiavelli, Hobbes, Locke, Rousseau Akıl Siyasal otoritenin yeniden dizayn edilmesinde rasyonel birey kavramının kullanılması Böylece geleneksel olana karşı çıkarken kullandıkları araç akıldır. Wollstonecraft da aynısı yapmıştır, ancak diğerlerinin eksik bıraktığı noktaya yani toplumsal cinsiyete karşı çıkmak için. 5

6 Modern siyasal varsayımların eksik noktası toplumsal cinsiyete bağlı olmalarıdır. Akıl sayesinde modern siyasal düşünce toplum sözleşmesinin kaynağını tanrıdan alıp topluma indirmişti. Ancak bu sözleşme hala kadınları kapsamıyordu. Örneğin oy verme hakları yoktu. Rasyonalite ve evrenselliğin sınırları toplumsal cinsiyette kendini bulmuştu. Yani rıza kavramının içini dolduran filozoflar, toplumsal cinsiyete gelince farklı bir düşünce sistemi içine giriyordu. Toplum sözleşmesi = Toplumsal cinsiyet? 6

7 İnsan Doğası Wollstonecraft, kadınlar doğal olarak duygusal ve entelektüel açıdan aşağıdır önermesine karşı çıkar. Toplumsal cinsiyet kendini sürekli yeniden üreten bir hale dönüşüyor bu şekilde. Wollstonecraft için kadınların karakterleri (dolayısıyla erkeklerin de) yapaydır. Bu ne demektir? Toplumsal cinsiyet bir toplumsal yapı mıdır? Yani kurgu mudur? Akıl, Erdem, Eğitim evrensel midir? 3 soru, 3 yanıt 7

8 İnsanın hayvandan üstün olmasının nedeni nedir? Bu sorunun yanıtı, yarımın bütünden az olduğu önermesi denli açıktır. İnsanın hayvandan üstün olmasının nedeni akıldır. Bir varlığı bir başka varlıktan üstün kılan, hangi edinilmiş özelliktir? Hep bir ağızdan yanıt verebiliriz, erdem. İnsanlara tutkular bahşedilmiş olmasının nedeni nedir? Deneyim bizlere şöyle fısıldar: İnsan bu tutkularla savaşırken, hayvanların ya da vahşilerin ulaşma yetisine sahip olamadığı bir bilgi seviyesine ulaşabilir. Eğitim. Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz: Doğamızın mükemmeliyetinin ve mutluluğumuzun ölçütü, bireyi farklılaştıran, toplumu bir arada tutan yasaları yöneten akıl, erdem ve bilgi olmalıdır. İnsanoğluna genel olarak baktığımızda, aklın kullanılmasından doğal olarak bilgi ve erdemin doğduğu da yadsınamaz bir gerçektir. 8

9 Hobbes ve Rousseau nun doğa durumunda insanları tasvir etmeleri gibi, Wollstonecraft da insan doğasında toplumsal cinsiyeti aşan bir temel ortaklığın olduğunu öne sürer. Kadınlar, aile ve yönetim Kadınlar için eğitim fırsatları azken, eğitimsiz kadınların statüsü, soylular, ve uygarlığın yozlaştırıcı etkisi arasında bağ kurar. Monarşik ve aristokratik yönetimler? Neden kadın özgürleşmelidir? Erkekler kölece itaatimiz yerine akılcı arkadaşlığımızı tercih edip zincirlerimizi kırmamıza cömertçe yardım etseydi, daha akılcı annelere kısaca daha iyi yurttaşlara dönüşeceğimizi görürlerdi. O zaman onları daha gerçek bir sevgiyle severdik, çünkü kendimize saygı duymayı öğrenirdik. Değerli bir adamın huzuru da eşinin aylakça gösterişçiliği ile bozulup durmazdı. 9

10 Kadınlar, Erkekler, ve Sivil Toplum Rousseau ile benzer argümanlar Ama eğitim sisteminin reform edilmesinde ısrarcı Seçim sistemi Mülkiyet kavramı Locke ve Rousseau ile aynı çizgide ama sorguladığı erkeklerin iktidarı Toplumsal cinsiyet kavramı Liberalizmin devrimini kadınlara doğru genişletir 1. dalga feminizm 2., 3., 4. dalgalar? 10

11 Birinci dalga feminizm Kadınların siyasal haklara kavuşma mücadelesidir, I. Dünya Savaşı nın sonuna kadar İngiltere Kadınların oy hakkı hareketi Evli kadınların mülkiyet ve velayet hakkı temel eksendi Kadınlar hali hazırda Chartist harekete destek vermiş, ancak oy hakkı sadece erkek işçilere verilmişti 1867 den itibaren oy hakkı elde etmek için imza kampanyaları başlatıldı Hareket 1900 lerden itibaren militanlaştı Polis ile çatıştılar, duvarlara yazılar yazmaya başladılar, kendilerini parlamentonun duvarlarına zincirlediler, açlık grevi yaptılar vs de seçme ve seçilme hakkı kadınlara doğru genişletildi. Osmanlı 1869 da Terakki-i Muhaderat ile başlayan kadın dergi ve gazeteleri Cumhuriyet e kadar 40 a kadar ulaştı. Hanımlara Mahsus Gazete, Demet, Şükûfezar, Mehasin, Kadın, Kadınlar Dünyası vs. 11

12 Nuriye Ulviye Mevlan Civelek Kadınlar Dünyası,

13 Konferanslar düzenlendi 1911 de bir konakta Beyaz Konferanslar 300 ü aşkın katılımcı 1913 yılında Meşrutiyet in ilan edildiği tarih olan 10 Temmuz erkeklerin milli bayramı olarak ilan edildiğinde, kadınlar erkeklerin II. Meşrutiyet ile kavuştukları haklara ne zaman kavuşacaklarını sormaktaydılar. Türkiye de kadınlara seçme ve seçilme hakkı, Cumhuriyet in ilanından 11 yıl sonra 5 Aralık 1934 te tanındı. Öncesinde 1923 te kurulan Kadınlar Halk Fırkası ve arası faal olan Türk Kadınlar Birliği örneklerinden bahsetmek gerekmektedir. 13

14 İkinci Dalga Feminizm Simone de Beauvoir, The Second Sex (İkinci Cins) 1970 ler Varoluşçu felsefenin kavramlarını feminizmin amaçlarına uygun olarak yeniden tasarladı Öteki olmak Kadın üzerindeki baskı ırk ve sınıf baskısı gibi değildir. Rastlantısal olarak tersine dönüştürülen bir olgu hiç değil. Kadın ezilmesi benzersizdir. Kadın, her zaman erkeğe bağımlı olan bitin zamanların ötekisidir. Onun ele aldığı cinsellik, beden, annelik gibi özel yaşamla ilgili konular ve cinsiyetçi cinsiyet rollerinin toplumsal olarak kurgulanması meselesi özellikle 70 lerde çok tartışıldı. Üçüncü Dalga Feminizm Judith Butler Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity (Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi) Heteronormativite heteroseksüel toplumsal cinsiyet ayrımlarının normal olarak kabul edilmesi 14

15 Farklı feminizmler Liberal feminizm Marksist feminizm Sosyalist feminizm Radikal feminizm Psikanalitik feminizm Anarşist feminizm Varoluşçu feminizm Kültürel feminizm Postmodern feminizm Eko-feminizm Siyah feminizm Liberal Feminizm Doğal haklar ve siyasal iktidar Wollstonecraft Radikal Feminizm Sol ve radikal örgütlerde erkekler tarafından ikinci sınıf muamele gördüler Patrikarka Cinsel olan politiktir! Kate Millet Cins baskısı sınıf ve ırk baskısına önseldir. Shulamith Firestone Cinselliğin Diyalektiği Kız kardeş dayanışması Sosyalist Feminizm Özne-Yapı gerilimi Kadının ezilmesinde sınıfın yanında toplumsal cinsiyette yer alacaktır Üretim ilişkilerinin cinselliği (Kadın emeği = Ev içi emek) Engels Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni Erkek burjuvazidir, karısı proletaryayı temsil eder. Margaret Benston Kadınların Kurtuluşunun Ekonomi Politiği Ev işi Marx ve Engels te olduğu gibi marjinal ve belirsiz statüde olamaz, ekonominin işleyişinde önemlidir. 15

16 Teşekkür Ederim. 16