Varoluşçu Psikoterapiler

Transkript

1 Varoluşçu terapist olarak akla gelen isimler.. Varoluşçu Psikoterapiler Ludwig Binswanger ( ) Medard Boss ( ) Rollo May ( ) James Bugental Irvin Yalom Kirk Schneider Prof. Dr. Nesrin Hisli Şahin PSK 481 Ders 4 Kierkegaard Heidegger Sartre Camus Etkilendikleri kişiler.. Varoluşçu terapilerin ortaya çıkışında etkili olan dünyadaki gelişmeler 1.ve 2/ Dünya savaşları Ölüm anksiyetesi Hayatın anlamsızlığı Baskılar Davranışların sorumluluğunu üstlenmeme gibi eğilimler 1

2 Boss un kendine koyduğu özel misyon neydi? Freud un yöntemleriyle, Heidegger in fikirlerini birleştirmek Varoluşçu psikoterapistler neden Freud ve Rogers gibi arkada tanınan isimler bırakmamışlardır? Felsefeyi kullanıyorlar ama kapsamlı bir kuramları yok Böyle bir kuram oluşmasını da stemiyorlar Varoluşçu psikoterapistler arasında en etkili olanın kim olduğu düşünülebilir? Kimlerden etkilenmiştir? Rollo May- ABD den Hayatı ölüm korkusuyla dolu-tüberküloz Ailede çok çocuk Yalnızlık Adler ve Tillich Varoluşçu terapi genellikle bu tür terapistler tarafından nasıl tanımlanır? Hayatın en temel konularına değinen dinamik terapi Anti-deterministik Psikoterapi için bir felsefe; farklı bir psikoterapi sistemi değil Varoluşçu terapide tekniğin yeri nedir? Fazla önemsenmez Herkesin kendi tekniği Varoluşçu yaklaşımdaki kişilik kuramı hakkında ne söylenebilir? Kişilik sözcüğünü sevmiyorlar Varoluş, oluşan, meydana gelen bir süreç Varoluşçular varolma yı nasıl tanımlarlar? Aktif, dinamik bir süreç Kişini kendi içinde; kişilerarasında; kiş ve dünyası arasında varoluş Varoluşçulara gore zihin-beden; deneyim-çevre ayırımları nasıl algılanır? Bunlar ayrışmaz, çünkü temelde kişi tarafından yaratılırlar Varoluşçulara göre kaç tip varoluştan söz edilebilir? Doğayla birlikte Diğerleriyle birlikte Kendiyle birlikte Varoluşçulara göre kişiliğimiz bu üç tür varoluşu nasıl yansıtır? Kişiye göre, hangi düzeyde varolduğuna göre değişir Varoluşçulara göre insanlar neden kendilerinin farkına varmak istemezler? Çok acı verdiği için İnsanların sağlıklı bir varoluş için yapmaları gereken nedir? Bu tür yaşamın yararı nedir? Kendinin farkına varma Otantik yaşamak Spontan olabilme özgürlüğü Açık, dürüst, içten Kendine güven Diğerlerine güven 2

3 Varoluşçulara göre sağlık.. Sağlıklı yaşam nasıl tanımlanır? Tüm varolma deneyimlerinin birbirini dışlamadan, biri öbürünün yerine geçmeden, dengeli bir şekilde yaşanması Varoluşçulara göre neden içten ve otantik olmayı seçmiyoruz? İnsanlar bizi olduğumuz gibi görürlerse bizden uzaklaşabilirler korkusu Paul Tillich e göre varoluşun içinde varolan ve bizi ürküten, varoluşsal anksiyete yaşatan en temel olaylar hangileridir? Varolma varolmamanın (kendinin, sevdiklerinin) farkına varma Farkında olma Sorumluluklarının Karar verme Kararlarının sonuçlarının sorumluluğunu üstlenme Belirsizlikler içinde karar verme durumunda olma; suçlu hissetme olasılığı Anlamsızlık/anlamlılık Hiçbir şeyin kalıcı olmadığı; sürekli değişim Daha önce doğru olduğunu sandıklarının, öyle olmadığının görülmesi Hayatımızın anlamını kendimizin yarattığının görülmesi Anlamsızlık varsa bunun da bizimle ilişkili olduğu Kendi varoluşumuzun fazla bir önemi olmadığı Temel yalnızlığımız (doğum, ölüm..) Kendi sınırlılığımız, faniliğimiz Zıtlıklar ve önemi Varoluşçu yaklaşımdaki birbirinin varlığının farkındalığına aracı olan zıtlıklar hangileridir? Ölüm.. yaşam için Şans.. seçimler için Anlamsızlık.. kendi yaratacağımız anlam için İzolasyon.. yakınlık kurmak için Varoluşçulara göre yaşamda aktör ya da nesne olmak nasıl açıklanır? Aktör kendi seçimlerini yapan Nesne.. hayatımızın kendi dışımızdaki güçlerle yönetilmesini kabullenme Sağlıklı bir varoluşta yapılması gereken nedir? Otantik olmak (varolmamayı da benimser) Varolmaktan kaçınmamak Seçimlerden ve anksiyetesinden kaçmamak Varoluşçulara göre varolma döngüsü nedir? Varolmama varolma.varolmama Karanlık bilinç ışığı karanlık Artık varolmayan dün. Varolan şimdi. Henüz olmamış gelecek Varoluşçulara göre yalan söyleme nin bedeli nedir? Dünyamızın bir tarafını kapatmak Nevrotik anksiyete 3

4 Varoluşçuluk ve anksiyete Varoluşçulara göre nevrotik anksiyete ve varoluşsal anksiyete arasındaki farklılıklar nelerdir? Nevrotik anksiyete varoluşa otantik olmayan tepki Varoluşsal anksiyete varolmamaya içten ve dürüst tepki Nevrotik anksiyete ne zaman psikopatolojiye dönüşür? Anksiyeteyi azaltmak için bir şeyler yapmaya kalkınca Varoluş türlerinden birini diğerinin hilafına vurgulamak Pikopatoloji semptomları nelerdir? Kendimizi nesneleştirmemiz Kurban, çaresiz, seçimsiz olarak görmek Varoluşçulukta yalanlar Varoluşçulara göre hipokondriyakların söyledikleri yalanlar nelerdir? Eğer doktora yeterince sık ve hızlı gidersem hastalıkları önlerim Doğaya karşı söylenen yalanlar Paranoidlerin söylediği yalanlar nelerdir? Doğa kötü ve yok edici güçlerle doludur Depresiflerin söylediği yalanlar nelerdir? Dünya paramparça Güzel günler gelmemek üzere geride kaldı Varoluşçulukta yalanlar Diğerlerine yönelik yalanlar ne anlama gelir? Kendimizi onlara olduğumuzdan farklı göstermeye çalışmak Aynı zamanda yakalanma korkusu yaşamak Diğerleriyle birlikte olmamak ya da yüzeysel ilişkiler kurmak Kendimize yönelik söylediğimiz yalanlar nelerdir? Yalan söylemeyi seçmek Kendi yalanlarımıza inanmak Kendimizde istemediğimiz yönlerimizden vazgeçmek Kendimize yönelik söylediğimiz yalanları bazı patolojilerde nasıl görürüz? İşkolikler: Eğer yeterince çalışırsam mükemmel olabilirim, reddedilmem Frijidler: Cinsellik benim için değildir Mükemmel eş olduğunu sanma, terapiye gitmeme Sartre a göre varoluşçuluğun ilk ilkesi nedir? İnsan kendini ne yaparsa o olur Niyetlilik (intentionality) ne anlama gelir? Hedef sahibi olmak Varoluşçuluğa gore semptomların ortadan kalkmasının yolu nedir? İçtenlik/dürüstlük Aktif ve fail (subject) gibi davranmak Varoluşçu terapilerde tekniklerin yeri nedir? Küçümsenir Kişileri üzerlerinde işlem yapılan nesneler haline getirdikleri için 4

5 Hastanın sorumlulukları Varoluşçu terapilerde süreç açısından hastaya düşen görevler nelerdir? Ne olmak istiyorsa o olması Anda olduğu gibi davranması Varoluşçular için transferans nasıl algılanır? Kaçınılmaz olarak oluşur Hastanın kendisini nesneleştirmesinin sonucudur Varoluşçu terapilerde psikoanaliz ile ortak ancak farklı şekillerde yaklaşılan kavramlar hangileridir? Transferans Serbest yaşantı Terapistin sorumlulukları Varoluşçu terapilerde terapistin nasıl olması gerekir? Neden? Otantik, olunabildiğini göstermek için Varoluşçu terapilerde hastada bulunması gereken, terapistin de bulup çıkarmaya çalışması gereken özellikler nelerdir? Neden? Cesaret Dürüstlük, içtenlik, kendisiyle yüzleşebilme acısı na katlanabilmesi Terapide de üzerinde çalışılacak malzemenin ortaya çıkması için Varoluşsal psikoterapide terapistin yöntemi nedir? Nasıl uygulanır? Fenomenolojik yöntem Sistematiği yok; hastanın yaşantısı na girebilmek ve onu anlamaya çalışmak Fenomenoloji Fenomenoloji ne anlama gelir? O andaki yaşantı O andaki yaşantının algılanışı O andaki yaşantının kişi için anlamı Önyargısız, yansız gözlem Herhangi bir kurama oturtmaya çalışmamak Hastanın kendi sözcüklerini kullanarak netleştirme Aydınlatıcı geribildirimler Önce anlama, sonra teknik Varoluşçu terapide hasta nasıl otantikleştirilir? Terapistin yorumlar Transferansların Tekrarlayıcı davranışlarının Hastanın ölüm, karar verme, garanti arama, vb. varolmama durumlarından nasıl kaçtığının gösterilmesi Terapistin yüzleştirmeleri Terapistin kendini açması Hastaya dürüst geribildirimlerde bulunması Varoluşçu psikoterapistlere göre psikoanalizin bir türlü sonuçlandırılamamasının nedeni nedir? Sadece transferans yorumlarıyla kalınması, geçmişin tekrarı Hastanın otantik bir terapistle yüzleşmemesi, gerçek etkileşime girememesi, geleceğe yönelmemesi Varoluşçu terapi sürecinde bilinçlendirmenin ötesinde seçimlerle ilgili süreçte hastaya düşen görevler nelerdir? Hasta terapinin başından itibaren seçimler yapmakla karşı karşıya bırakılır Terapiyi sürdürecek mi? Seansta ne konuşulacak? Nasıl varolacaklar? Alternatifler arasından hangisini seçecek 5

6 Varoluşçu terapide kairos ne anlama gelir? Kritik seçim noktaları (kriz dönemleri) Belirsiz garantisiz gelecekle ilgili kararların verilmesi gereken dönem Korkak gibi mi? Özgür biri gibi mi davranacak? Varoluşçu terapide seçimlerle ilgili süreçte terapistin görevi nedir? Hastanın seçimlerini netleştirmek Ne konuşulabilir Terapiyi nasıl yapılandıracağı Devam edip etmeyeceği Hastayı yüreklendirmek Hayallerini Zekasını Mantığını kullanmasını Alternatifler yaratması Seçimlerinde yaşayacağı anksiyete için yanında olmak Yalnız bir yol Hastanın kendisini nesneleştirme oyunlarına gelmemek Varoluşçu terapide hastanın sorumluluk almamak için terapistin dikkat etmesi gereken oyunlar nelerdir? Kendisini nesneleştirerek terapistin kendisini iyileştirmesini beklemek Bana yardımcı olmuyorsun Terapistin nesnesi olmayı sürdürmeye çalışma Bana ilgi göster, acı çekiyorum Aktör rolünü reddetme Sen bana söyle Varoluşçu terapinin içeriğinde kendinle olabilmek, diğerleriyle olabilmek, dünyayla olabilmek hangi konular ele alınarak işlenir? Kendinle olmak. Kişi içi işleyiş Diğerleriyle olmak Kişilerarası işleyiş Dünyayla olmak.. Toplumda işleyiş, otantiklik arayışı, çatışmalar ötesi doyum Varoluşçu terapilerde kişi içi çatışmalar hangi konularla işlenir? Anksiyete ve savunmalar Özsaygı Sorumluluklar Varoluşçu terapide ve Freud un psikoanalizinde anksiyeteye bakış nasıl farklılaşır? İkisi için de temel konudur Freud için anksiyete ID içgüdülerinin bilince çıkması korkusuna karşı bir savunma Varoluşçular için anksiyete İnsanlığın en önemli varoluşsal görevlerine bağlı bir savunma Ölüm faniliğimiz Belirsizlik sınırlılığımız Yalnızlığımız.. seçimlerimizin sorumluluğu Varoluşçu terapide anksiyete nasıl ele alınır? Varolmanın doğal sonucu Varolmak için, özellikle kriz dönemlerinde doğrudan yüzlemek Varoluşçu terapide anksiyete ile nasıl başa çıkılır? O anksiyeteyi yaşama cesaretini kullanmak Ödülü olarak otantik, özgür, biricik bir birey olabilmek Varoluşçu terapide varolma anksiyetesine karşı geliştirilen savunma nedir? Yalan söylemek (ölüm yok önlenebilir, belirsizlik yok, seçimler yok, özgür değiliz, kurbanız Rol yapmak Varoluşçu terapide projeksiyon, yadsıma, psikoanalizdekinden nasıl farklılaşıyor? Projeksiyon: Kendi yaşantısının sorumluluğunu karşıdakine yüklemek Yadsıma: Kendimizin ya da dünyanın farklı olduğunda ısrar etmek 6

7 Varoluşçu terapide özsaygı konusuna nasıl yaklaşılır? Tanımı: kendinle birlikte, kendi için olabildiğinde; kendi değerlerini daha çok önemsediğinde; içten, dürüst davranabildiğinde; beğenmeyecekler diye yolundan sapmadığında yaşanan duygu Diğerlerinin onayıyla gelmez (sosyal saygı) Diğerlerinin onayıyla geldiğinde Diğerleri için olmak Diğerleri için yalan söylemek Kendini nesneleştirmek Varoluşçu terapide özsaygıyı oluşturmak için terapistin yapması gerekenler nelerdir? Ödüllendirmekten kaçınma Koşulsuz olumlu kabul den uzak durmak Hastayı nesneleştirmemek Varoluşçu terapide varoluşsal günah ne anlama gelmektedir? Sonucu ne olur? Yaşamın sorumluluğunu almama Otantik olmayan bir yaşam oluşturma Psikopatoloji Normal patoloji.. geleneksel uyumcu Kendinden nefret etme.. intihar Varoluşsal hayatın dilemması nedir? Kendin için kendinle olabilirsen anksiyete Kendine karşı olursan suçluluk Varoluşçu terapi içeriğinde kişilerarası çatışmalar hangi konular bağlamında işlenir? Yakınlık/cinsellik İletişim Hostilite Kontrol Varoluşçu terapide kişilerarası yakınlık ne anlama gelir? Ne zaman sorunlar oluşur? Yakınlık insan olmanın özelliği Sorunlar: Ben ve o nesne ilişkisi.. karıdakini nesneleştirmek Bu nesne ve o nesne ilişkisi robotların ilişkisi Varoluşçu terapide cinsellik konusu nasıl ele alınır? Yakınlık, içtenlik, dürüstlük cinsellikten önce gelir Yakınlık, içtenlik, dürüstlük olursa kendiliğinden gelir, oluşur ya da oluşmaz, önemli değildir Seksüel değil, sensüel olmak (bedenlerinin hazlarını yaşamak, onlardan zevk almak) Olacaksa içten ya da dıştan zorlamalar olmamalı Kendini nesneleştirmemeli Varoluşçu terapide iletişim konusu nasıl işlenir? Kişilerarası iletişimdeki çatışmalar, yalnızliğimiz nedeniyle işin doğasındadır Karşımızdakini hiçbir zaman tam anlayamayız Dil yetmez O olamayız, herkesin yasantısı biriciktir Tam anlamış gibi davranmamalıyız Alçak gönüllülü olmalıyız Bu doğal yetersizliği kabullenmeliyiz Varoluşsal terapide öfke konusu nasıl ele alıniır? Doğal.. Kişi için: Yok olmanın farkına varıldığında Öfke.. anksiyete.. yalan (ben kızmam) Bastırma.. İlişkilere girmekten kaçınmak Doğal Kişilerarası ilişkilerde: Potansiyel olarak engelleyici (kendi olmaya karşı) Öfke kontrol edilebilir Öfkenin bastırılması.. depresyon 7

8 Camu ya gore varoluşun ilk sorusu ve ikinci sorusu nelerdir? Varolmak/olmamak Karşıdakinin varolmasına izin vermek/vermemek Camu ya göre arasında seçim yapılabilecek yaşamın ikeleri nelerdir? Özgürlük: Öldürme özgürlüğüne kadar gidebilir Hayata verilen değer: Öldürme özgürlüğünün kontrolü Sartre a göre, bir başka insanı konrol etmeye çalışmak ne anlama gelir? Karşıdakine yapılabilecek en şiddet dolu şey Varoluşçu terapide güç/kontrol konusu nasıl ele alınır? Bir başka insanı kontrol etmeye çalışmak Onu nesneleştirmek Özgürlüğünü yadsımak Terapistin kendisinin kontrol edilmesine izin vermemesi Varoluşçu terapide dürtü kontrolü konusunda nasıl bir yaklaşım vardır? Dürtüler insan hayatındaki en başat güçler değildir İnsanlar isterlerse dürtülerini kontrol etmeyi seçebilirler İnsanlar kendi hallerine bırakılırlarsa dürtüleri kontrolden çıkar diye bir şey yok Dürtülerini kontrol edemeyenler kendilerine yalan söylemektedirler Kendilerini dürtülerinin nesnesi yapmayı seçmektedirler Varoluşçu terapide yaşamın anlamı konusuna nasıl yaklaşılır? Bulunacak bir şey değildir; oluşturulacak bir şeydir Hayat çözülmesi gereken bir problem değildir Herkesin kendi yaşamının bir anlamı oluşur Kendimize, yaşamın anlamı ne? diye sormak yerine, Benim yaşamım neyi temsil ediyor? diye sormalıdır Bu kişiyi hayat arkadaşı olarak seçtiğimde hangi olasılıklardan vazgeçmiş oluyorum Bu soruları sormak bizi zorlayabilir. Ama eninde sonunda sorulacaktır. Kriz dönemleri, bunalım dönemleri «semptomlaşmak» yerine, bu soruları sormak için fırsatlar olabilir. Varoluşçu terapide ideal kişi nasıl biridir? Çok tanımlanamaz ve özelikle sınırlandırılmamalıdır Ama otantiktir Varoluşundan anlam yaratan yaşam seçimleri yapar Otantik yaşam: insan olma durumunun doğru değerlendirmesinin yapılması Potansiyellerin gerçekleştirilmesi Dünyada varoluş ile kendiyle varoluş arasında bir dengenin kurulması Otantiklik Farkındalık Seçimlerin farkındalığı Kabulü Seçimler için sorumluluk üstlenme 8

9 Varoluşsal psikterapide terapötik ilişkinin niteliği nasıldır? Terapist hastanın fenomenolojisini anlamaya çalışmalı Terapi ilişkisi: letting be Karşıdakinin olduğu gibi davranmasına izin vermek Birlikte olma Ben-sen ilişkisi Terapötik ilişki Değişim süreci Temel içerik Hastanın otantik ilişkiye girebilmesi için terapistin otantikliği önemli Transferans analiz edilebilir Kendine, diğerlerine söylediği yalanlarla yüzleştirilir Terapist dünyayı hastanın yaşadığı gibi yaşamaya çalışır Ama hastaya koşulsuz olumlu-kabul göstermez Sadece otantik ve dürüst olduğunda olumlu kabul gösterir Yalanları için bunu yapmaz Varoluşsal psikoterapinin pratikteki özellikleri nelerdir? Bu konuda fazla bilgi vermemişler Terapi süresi 50 dk. Ama kairos zamanlarında çok daha fazla uzayabilir Kimin terapist olacağı konusunda Özel bir kriter yok Hastanın yaşadığını yaşayabilmek Kendisinin yoğun psikoterapiden geçmiş olması Epey yaşam tecrübesi olması Yoğun ve geniş bir yelpazede okuma İlaç kullanılmasından memnun değiller; acının çekilmesi gerek Varoluşsal analiz e temel alternatif olan varoluşsal psikoterapiler hangileridir? Temsilcileri kimlerdir? Varoluşsal-hümanistik terapi Bugental ( ) Rollo May, Kirk Schneider.. varoluşsal-bütünleştirici terapi Logoterapi Viktor Frankl ( ) Gerçeklik terapisi William Galsser (1925- ) Varoluşsal analiz ile varolşçu hümanistik terapi arasındaki farklılıklar nelerdir Analiz.. psikoanalize yakın Varoluşsal-hümanistik.. hümanistik yaklaşım Etki sıralamasına göre psikoterapiler nasıl isismlendirilir? 1. güç.. psikoanaliz 2. güç.. davranışçılık 3. güç hümanistik Avrupa daki varoluşçu-hümanistik terapiler ile Amarika dakiler nasıl farklılaşmaktadır? Avrupa: Sınırlar Kabullenme Kaygı Yaşamın anlamı Ayrılık İzolasyon Amerika Potansiyel Farkındalık Doruk yaşantılar Kendini gerçekleştirme Ben-sen etkileşimi 9

10 Bugental in varoluşçu-hümanistik terapide terapinin amacı nedir? Gerçek yaşantı Potansiyelin gerçekleştirilmesi Rollo May ve Kirk Schneider varoluşçubütünleştirici terapiyle nasıl bir yenilik katmışlardır? Hastanın ihtiyaçlarına göre esnekleşme Varoluşçu farkındalık olmadan, klinik uygulamalar sadece uyum ritüellerine döner, dönüşü olmaz Logoterapinin odak noktası nedir? Kimden esinlenmektedir? Anlamsızlık/hayatın anlamı Bir anlam oluşturma varoluşun en temel kaynağı Neitzche: Yaşamak için bir nedeni olan biri, neredeyse her şeye katlanabilir Anlam arayışı intihara antidot Logoterapi yi savunanlar psikoterapinin hangi boyutunun da dikkate alınmasını önermektedirler? Felsefi terapi.. anlam terapisi Çağdaş yaşamın gittikçe anlam yitiriyor hale gelişi Viktor Frankl kendine nasıl bir anlam yaratmıştır? Ölümle yüzyüze gelenlere yardımcı olmaya çalışmak Hayatın anlamını ararken intihar konusu nasıl gündeme gelir? Neden kendini öldürmüyosun? sorusu anlam bulmak için kullanılabilir Genetik yapımız ve aile kalıtımımız ne olduğumuza da sınır koyar. Ama kendimizin de sınırlarını çizer Ölüm: Harekete geçme sorumluluğu anlamını gösterebilir Kader: Ona yönelik tutumlarımızı ve o kadere yönelik seçimlerimizin sorumluluğunu almak Viktor Frankl, uyarıcı ve tepki arasında neyin olduğuna ilişkin önerisi nedir? Tepkimizi seçme gücümüz Her ana keskin bir farkındalık ve sorumlulukla yaklaşmak Logoterapinin süresi diğer varoluşsal terapilere göre nasıldır? Daha kısa Logoterapide terapi teknikleri nelerdir? Terapist yaklaşımı nasıldır? Yorum Sıcak, kabullenici Yüzleme Yüzleyici, bilgi verici, İkna etme İkna edici Mantık yürütme 10

11 Logoterapide Frankl n geliştirdiği iki özel teknik hangileridir? Hangi sorunlara yöneliktir? Paradoksik niyet Anksiyete bozuklukları Beklenti anksiyetesi.. kötü sonuç beklentisi.. Kaçınma Kaçındıkları şeyin üstüne üstüne gitme De-reflection Obsesyonlarından uzaklaşıp, kavga etmekten vaz geçip Dikkatlerini hayatın daha olumlu yönlerine odaklamalarını istemek Gerceklik terapisi neye odaklanır? Sorumluluk eksikliği, sorumsuzluk Gerçeklik terapisinein temsilcileri kimdir? Terapinin temel özelliği nedir? William Glasser Varoluşçu felsefe ve davranışçı tekniklerin birleştirilmesi Gerçeklik terapisinin temel varsayımları nelerdir? Amaçlarımıza ulaşabilmemiz için çevremiz üzerinde kontrolümüz olması gerekir Tüm davranışlarımız psikolojik ve fizyolojik ihtiyaçlarımızın giderilmesine yöneliktir Ait olma Güçlü, başarılı, yeterli olma Haz alma Seçimlerimizde özgürlük Varolma Gerçeklik terapisinde kişinin çocukluk yaşantılarının yeri nedir? Kişinin şimdiki durumunu anlamak için önemli Geçmiş değiştirilemez ama şimdi yapılan şeyler için sorumluluk alınmalıdır Gerçeklik terapisinde kişinin çocukluk yaşantılarının yeri nedir? Kişinin şimdiki durumunu anlamak için önemli Geçmiş değiştirilemez ama şimdi yapılan şeyler için sorumluluk alınmalıdır Çocukluk yaşantıları başarısızlık kimliğinde rol oynayabilir ma öyle devam etmek zorunda değildir Gerçeklik terapisinde sorunlu insanlar nasıl tanımlanır? Başarısızlık kimliğini sürdürmek Sorumluluk yüklenmeye, gerçeklerle yüzleşmeye isteksizlik Diğer insanları kontrol etmeye çalışmaktadırlar Semptomları gerçeği yadsıma yollarıdır Gerçeklik terapisi nasıl başlar? Kendilerini bu şekilde rahatsız, huzursuz hissetmeleri için kendilerinin nasıl bir katkılarının olduğunun sorulmasıyla Ve ne olup da daha kötüye gitmediklerinin sorulmasıyla Gerçeklik terapisinin özellikleri nelerdir? Şimdi odaklı Seçim odaklı Geçmiş ancak şimdiyle ilişkisi açısından önemli Hastaların kaçma noktaları, sorumluluğu geçmişe yüklemelerine izin vermemek Hastanın kendi davranışlarının başkalarına nasıl zarar verdiğinin farkına varmasını sağlamak Gerçeklik terapisinde terapistin özellikleri ve yaptıkları nelerdir? Her şeyi kabullenmez Hastaya değer yargılamaları yaptırır Hastanın sorumlu davranmasını bekler Rehberlik yapar Geribildirimler verir Hastanın yeni denediği davranışlarda başarı deneyimi yaşamasını sağlamasına yardımcı olmak Haftalık planlar yapmak Sorumluluklarını yerine getirecek misin? Getirmeyecek misin? Getireceksen ne zaman?» 11

12 Gerçeklik terapisine göre başarılı insanlar hayata nasıl yaklaşırlar? Ahlaksızlık dolu bir toplumda bu ahlaksızlıklara kendini kaptırmadan yaşanabilir Ahlaksızlık dolu bir toplumu değiştirmenin başlangıcı kendini değiştirmenin sorumluluğunu üstlenmektir. Gerçeklik terapisinin yeni adı nedir? Seçim terapisi Varoluşsal psikoterapilerin etkililiği nedir? Araştırma yapılmamıştır Araştırmayı, ölçmeyi hastayı nesneleştirmek olarak görürler Paradoksik müdahalelerin etkililiği nasıldır? Tedavi görmeyen kontrollere göre daha iyi sonuçlar Ciddi ve dirençli hastalarda başarılı Varoluşsal psikoterapilere yönelik eleştiriler neleri içerir? Özgürlük ve seçimler konusu toplumda dejenerasyona gidebilir Psikoanalizden çok farkı yok Seçimlere bu kadar ağırlık verilmesi gerçekçi değil Elitist bir yaklaşım, gerçek dünyadan haberleri yok Bilimsel değerlendirmelerden bu kadar çekinmelerine gerek yok Varoluşsal psikoterapilerin geleceği hakkında neler söylenebilir? Varoluşçuluk her alanda yaygın bir felsefe Hiçbir terapist temel yaklaşımının varoluşçu olduğunu söylemese de çoğu kabullenmekte Felsefi eğilimler oldukça bu terapi de varolacaktır 21. yüzyılda varoluşçu kavramların yeri daha fazla Diğer psikoterapiler içine entegre edilecektir Mrs.C ye Varoluşçu Terapi Mrs. C nin varoluşunddaki sorunlar nelerdir? Kendiyle birlikte değildir Diğerleriyle birlikte değildir Doğayla birlikte değildir Mrs. C nin kendine söylediği yalanlar nelerdir? Yeterince yıkanırsa ölüme karşı gelebilir Kirden yeterince uzak durursa hastalıkları önleyebilir Rutinini ne kadar bozmazsa hayatındaki belirsizlikleri azaltabilir Mrs. C. kendini nasıl nesneleştirmiştir? Kendini sürekli yıkanıp temizlenecek bir çamaşır haline getirerek Düzenin kölesi haline gelerek (Çocuklarının isimlendirilmesinde bile) Seçim sorumluluklarını göz ardı ederek Mrs. C nin semptomları neden oluşmuştur? Kendine söylediği yalanlarla belirsizlik önlenebilir Şans, kader kısmet diye bir şey yoktur Ölüme karşı durulabilir Mrs. C. ye Varoluşçu Terapi Otantik yaşasaydı «varoluşçu anksiyetesi»yle sonuna kadar yüzleşir, onu kabullenir ve aşardı Ayrıca otantik yaşasaydı, kendine yalanlar söylemeyeceği için anksiyetesi nevrotik anksiyete ye dönüşmezdi Semptomlarına yenik düşerek pek çok otantik yaşam ve kendini gerçekleştirme olanağını kaybettiği için ayrıca varoluşçu suçluluk yaşamaktadır Ancak bu varoluşsal suçlulukla yüzleşip onu çözmek ve otantik yaşam yerine (kendiyle olmak, diğerleriyle birlikte olmak, doğayla birlikte olmak), sorumluluğu doktoruna ve kıl kurtlarına atarak kendine daha «nevrotik suçluluk» oluşturmuştu. Bu suçluluktan kurtulmak adına da semptomlarıyla birlikte yaşıyordu 12

13 Mrs. C. ye Varoluşçu Terapi Terapist Mrs. C. ile otantik bir ilişki kurmak açısından zorlanacaktır Terapi sırasında yönlendirici olmayacak, onu seçimleriyle yüzleştirecektir Terapist Mrs. C. yi zaman zaman bu konularda yüzleyebilecektir Merak ediyorum bütün bu yıkanmalar ve düzen kurma çabalarının altında nasıl biri var? Eğer Mrs. C. kendi duygu ve düşüncelerini terapistiyle paylaşırsa, birden varoluşsal suçluluk ve kaygı ile yüzleşmek zorunda kalır ve zorlanabilir Ama terapistiyle birlikte bu zorlu dönemi aşabilirler Terapist onunla birlikte olarak, ona seçimlerini fark edip, kaybettiği zamanı geri alması için yardımcı olabilir.. 13