Mesut Ulu. Tarsus un tek çömlekçisi. Yaflamdan Kesitler

Transkript

1 Yaflamdan Kesitler Sema Erdo an Tarsus un tek çömlekçisi Mesut Ulu Mesut Ulu, milli halterci olarak 14 y l spor yapt ktan sonra baba mesle i çömlekçili e döner ve yaflam n bu iflten kazanmaya bafllar. G eçimini k t kanaat sa lasa da bir el sanat olan bu baba mesle ini yaflatmak gibi bir derdi var. Mesut Ulu, çömlekçili e 12 yafl nda babas n n ç ra olarak bafllam fl. Amaç babas na yard m etmek olsa da okul d fl ndaki zaman - n n büyük bir bölümünü spora ay r r, haltere bafllar. O yafltaki bir çocuk, halter sporuna neden ilgi duyar? Dedem 120 kilograml k bu day çuvallar n kald r rd. O güç potansiyeli genlerimde var san r m. Babam n zaman nda makine mi vard. Çömlek yapmak için kili haz rlarken çamuru ayaklar m zla ezerdik, k vam n bulunca içeriye tafl rd k. Ayaklar m zla bir kez daha ezip elimizle terbiyelefltirirdik. flte bu do al gücün verdi i gü- 139

2 BD N SAN 2015 venle halter sporuna ilgi duyar. Y ld zlar kategorisinden bafllar, gençler kategorisinde yar fllara kat l r y l nda ise Milli Tak m a seçilir kampa girer. Ayn y l Yunanistan da yap lan Dünya ve Avrupa halter flampiyonas nda Türkiye yi temsil eder da ise Macaristan da Gençler Dünya fiampiyonas nda Milli Tak m dad r. Türkiye de ise y ld zlar ve gençler kategorisinde 12 Türkiye rekoru k rar. Halter sporuna bafllad m günden beri çok önemli baflar lar elde ettim ama hiçbir imkân sa lanmad. Naim Süleymano lu geldi- inde tüm imkânlar seferber edildi. O imkânlar n bir k sm bana da sa lanabilseydi Evlenip çoluk çocu a kar fl nca yaflam kayg s da bafllar Mesut Ulu da. Spordan bir kazanç elde edemeyece ini anlay nca istemeyerek de olsa b rakmak zorunda kal r. Bu sporu yaflad ilçede Halter Antrenörü olarak devam ettirmek istese de olmaz. Spordan umudunu kesince baba mesle i çömlekçili e dönmeye karar verir ama babas da yoktur art k. Her fleye s f rdan bafllar. Borç harç derken kimseden destek almadan atölyesini açar. Her ifl gibi bu iflin de zorluklar vard r. Çömlekçilik güç isteyen bir meslek ve sab rl olmak gerekiyor. Çünkü da Macaristan Gençler Dünya fiampiyonas nda Milli Tak m dad r. Türkiye de ise y ld zlar ve gençler kategorisinde 12 Türkiye rekoru k rar. bu sanat n dili yok. Dedelerimizin babalar m za ve onlar nda bize b rakt bir sanat. Onlar, kendi imkânlar yla buraya kadar getirmifller. Biz de kendi imkanlar m zla buraya kadar getirdik. Ama gönül ister ki teknik donan ma da sahip olal m ve daha ileriye tafl yal m. Mesut Ulu ekonomik durumuna göre çok eksiklerle sürdürüyor mesle- ini. Sporla u raflt dönemlerden bu iflle u raflt n bildi i ve dostluk kurdu u insanlarla da görüflmeler yapm fl, bilgiler edinmifl. Onlardan bir ad m önde ilerleme gayretinde. Ama hâlâ eksi im var. Para olmadan yat r m yapam yorsunuz. Örne in benim f r n m tafl f r n. Bir elektrikli f r n 150 bin TL. Yan mda en az bir kiflinin çal flmas gerekirken ben her fleyi tek bafl na yap yorum. Teknik imkanlar olmaks z n tek bafl ma mücadelemi sürdürüyorum Mesut Ulu topra a hayat veriyor. Öyle göründü ü kadar kolay de il çömlek yapmak. Çömlek yap m nda kulland - balç k ve tu la kilini Adana n n Karaisal ilçesinden al yor. Bir kaç gün f ç larda dinlendiriyoruz. Daha sonra mekanik bir de irmende terbiyelefltiriyoruz. Bir gün dinlendikten sonra ifllemeye bafll yo-

3 ruz kili. El gücümüzle kilin havas n almak için terbiyelefltirmek zorunday z. Yoksa çatlama olur. Tek tip kar - fl m elde ediyoruz. Çukurova n n topra seramik topra olmad için as l vatan Avanos, zmir, Eskiflehir ve Çanakkale de çömlekçilik sanatsal geliflim göstermifltir. Biz kili ezbere çal fl yoruz. Atefle dayan kl l olup olmad n da tahmini ayarl yoruz. Ama teknik donan ma sahip olan meslektafllar m z kilin oran n laboratuvar ortam nda ayarlad klar ndan daha sa l kl bir malzeme elde ediyorlar. Mevcut koflullar içerisinde elde edilen malzemeye el terbiyesi verildikten sonra s ra flekil vermeye geliyor. fiekil verirken sab rl olmak, kilin k vam n dengede tutmak laz m. Fazla kuru ya da fazla sulu olmas flekil verme yönünü bozuyor. Mesut Ulu standart fleyler üretiyor. Bu da taleple Halter sporu ile u raflt günlerden bir an. ilgili. Üretti ini satmak ve para kazanmak zorunda. Oysa O, sanatsal de eri olan objeler de üretmek istiyor. Yöremizin insanlar daha çok mutfakta kullan lan malzemeleri talep ediyor. Ama ben çocuklar plastikten uzak tutmak için kumbaralar yap - yorum. En çok da dolmalar n pifliriminde kullan lan dolma tafl isteniyor. Zaman zaman özel istekler de oluyor tabi. fl çamura flekil vermekle kalm yor elbette. Kurumas - n n ard ndan f r nlanmas gerekiyor. F r n n belli bir s ya ulaflmas için yakacak da ayr bir maliyet. Bu nedenle ürünleri belli bir 141

4 BD N SAN 2015 dönemde yap yor ve f r nl yor. Eski usul bir f r n onunki. K fl döneminde befl ay f r n yakam yor. Çünkü kil günefl fl nlar n görmedi i zaman f r na girdi inde dinamit gibi patlar. Günefl fl nlar rutubeti almal. Sat fl ifline gelince. Pazarc lara ve toptanc lara ve k rtasiyecilere haber sal yor. En çok satt ürünlerin bafl nda dolma tafl, kumbara, su testisi, güveç tenceresi, küçük çapta vazolar ve kalemlik geliyor. stedi i gibi para kazanamasa da ekme ini ç kard na flükrediyor. ki k z iki o lan dört çocu unu çömlek harc n kararken içine ak tt al n terinin karfl l nda kazand para ile okutuyor. Mesut Ulu, her ifllemi tek bafl na yap yor. Vakti zaman nda kendisinin babas na yard m etti i flekilde çocuklar da kendisine yaz aylar na yard mc olabiliyor. Büyük o lum bazen yard mc oluyor. Küçük o lum da f r n yakt - mda doldurma boflaltma ifllerinde destek olabiliyor o kadar. Benim çocukken duydu um ilgiyi onlarda göremesem de k z m daha sanatsal bak yor. Tarsus un tek çömlekçisine Tarsuslular n çok destek oldu u söylenemez. Plastik ç kt ktan sonra bu meslek yavafl yavafl yok olmaya bafllad ve ben uzun zamand r tekim. Yöre halk mutfakta kap-kacak olarak kullan rd, peynirler, yo urtlar dahi bu çömleklerde yap l rd. Usta-ç rak iliflkisi de yok oldu gitti. Güç ve maharet isteyen bir meslek oldu u için insanlar baflka ifllere yöneldiler. Bir çocuk sadece yaz döneminde bir fleyler ö renebilir. Bir süre sonra sigorta yapt rmak, para vermek zorundas n z. Hem onlar hem de bizim için çok zor. Türkiye de bu el sanat n n turizm aç s ndan da önem kazanan belli merkezleri var. Bunun d fl nda benim gibi tek-tük çal flan ustalar yörelerinin son temsilcileri art k. Tüm bu olumsuzluklara karfl n iflini büyütmek gibi bir hayali var Mesut Ulu un. Asl nda bir düflünce olsa da flu an için hayalden öteye geçiremeyece ini biliyor. 142 Mesut Ulu kile flekil vermeden önce elle terbiyelefltirme yap yor.

5 K t kanaat da olsa çocuklar m buradaki kazanc mla okutuyorum. Çocuklar kendini kurtar rsa daha bir cesaretle kredi çekebilirim. fiu anda onlar n gelece ini riske atamam. Bir çömlek testiyi 2,5 liraya veriyor. Ondan alanlar ise 5-10 liraya sat yor. Asl nda O, kaç liraya sat ld n da çok önemsemiyor, kendi kazanc n hesapl yor o kadar. Kilin haz rlanmas, terbiyelefltirilmesi, dinlendirilmesi, tekrar elle terbiyelefltirilmesi ve çarkta iflleme tabi tutulmas gibi aflamalardan sonra günde ortalama adet ürün ç kartabiliyor. Ortalama 3 ay sonra f r na BD N SAN 2015 veriyor ve ürünler sat fl aflamas na haz r hale geliyor. Baba mesle i ve Tarsus ta bu el sanat mesle in son temsilcisi olan Mesut Ulu un en büyük arzusu bu mesle in memleketinde de devam ettirilmesi. Çocuklar mdan en az biri sahip ç kacak diye umuyorum. Özellikle büyük k z mdan umutluyum. Belki bu alanda e itim al r ve benim çok isteyip de yapamad m sanat boyutuna tafl r. Zaman neler gösterir bilemiyorum. Ve kararl son sözü: Tek bafl ma olsam da, çok zorlansam da bu iflten kopmamak için sab rla mücadelemi sürdürüyorum ve sürdürece im. semaerdogan@butundunya.com.tr KISA FIKRALAR SAÇ DÖKÜLMES ki arkadafl sohbet ederken, biri di erinin saçlar na bakarak: "Saçlar n ne kadar dökülmüfl Neden?" diye sordu. Arkadafl cevap verdi: "Üzüntüden..." Peki, neye üzülüyorsun bu kadar?" "Saçlar m n dökülmesine..." V RGÜL MESELES Bir dostu tan nm fl yazara gazetede yay mlanmas için bir yaz göndermiflti. Ekledi i mektupta da flu not vard : "Sevgili dostum, gazeteye basman için önemli bir yaz gönderiyorum. Ancak acele yazd mdan, virgülleri koyamad m. Bir zahmet virgüllerini yerlefltirirsin art k..." Gazeteci, yaz y flu notla iade etti: "Sevgili arkadafl m, bir dahaki sefere virgülleri sen gönder. Yaz y ben yazar m." UCUZ C HAZ flitme engeli olan kifli iflitme cihaz almak için bir ma azaya girdi, tezgâhtara: " flitme cihaz almak istiyorum ancak ucuz bir fley olsun!" dedi. "Fiyatlar 2 dolar ile 2000 dolar aras nda de ifliyor efendim." dedi tezgâhtar. "2 dolarl k model nas l bir fley?" "Bu butonu kula n za tak p flu teli boynunuzun üzerine b rak yorsunuz efendim." "Bu nas l çal fl yor?" "Çal flm yor efendim... Kula n zda bunu görenler daha yüksek sesle konuflmaya bafll yorlar!" 143