AB Kulisi. Ajanda Türkiye nin AB katılım sürecinde önemli tarihler ve dönüm noktaları...

Transkript

1 AB Kulisi Ocak 2010 Editör den AB Kulisi nin bu ayki Editör den bölümü, Türkiye-AB ilişkileri ve müzakere sürecinin 2010 yılında seyri konusunda değerlendirmelerde bulunuyor Gündem Bu ay AB gündeminde öne çıkan gelişmeler... Ajanda Türkiye nin AB katılım sürecinde önemli tarihler ve dönüm noktaları... 1

2 Editör den TÜRKİYE'NİN ZORLU YILI... Avrupa Birliği'nin (AB) dönem başkanlığı koltuğu, altı ay boyunca, Türkiye'nin tam üyelik sürecine destek veren İspanya'ya geçerken, Ankara'nın AB yolu da sancılı bir sürece girdi. İspanya, müzakerelerin tam hız süreceği mesajını verdi ama süreç de tamamen Kıbrıs'a kilitlendi. Son olarak Kıbrıs Rumlarının, Türkiye ile limanlar sorunu nedeniyle 6 müzakere başlığını daha engelleyeceğini açıklaması, kısa süre sonra müzakere sürecinde Ankara'nın kıpırdayamayacağına işaret ediyor. Gözler Kalan 4 Başlıkta İspanya Dışişleri Bakanı Miguel Angel Moratinos, dönem başkanlığının önceliklerini açıkladığı basın toplantısında, Türkiye ile birkaç başlıkta daha müzakereleri açmayı planladıklarını belirterek bu müzakerelerin istikrarlı bir şekilde yürütülmesi gereğinin altını çizdi. Medeniyetlerarası diyalog kapsamında Türkiye'yi vazgeçilmez gören İspanya, İslam dünyası ile olan diyaloğunu arttırmak için de Türkiye'nin yardımına güveniyor. Ancak İspanya dönem başkanlığının siyasi iradesi, Ankara'nın AB yolunu açmaya yeterli gelmeyecek. Türkiye ile aynı zamanda, 2005 tarihinde müzakerelere başlayan Hırvatistan'ın teknik süreci bu yıl bitirmesi beklenirken, Türkiye'nin önümüzdeki dönemde açabileceği başlık sayısı siyasi engeller nedeniyle 4 başlık ile sınırlı olacak. AB'nin son dönem başkanı olan İsveç zamanında, AB ile sadece "çevre" müzakerelerini başlatabilen Ankara, önümüzdeki aylarda da yavaş işleyen bir süreçle karşılaşacak. Açılabilecek 4 başlık olan rekabet, gıda güvenliği, kamu alımları ve sosyal politikalar başlıklarının açılabilmesi için ise hükümetin ek yasal düzenlemeleri yapması gerekiyor. Bu başlıklardan rekabet politikası faslının açılmasının diğer başlıklara göre daha kolay olduğu ve bu fasılda müzakerelerin hızla başlatılabileceği ifade ediliyor. İki Senaryo AB sürecinin genel olarak devamı ise tamamen Kıbrıs'taki barış sürecine bağlanmış oldu. Rumların son engeli ile AB'de buzdolabına konan fasılların sayısı 18'e ulaştı. AB diplomatları giderek bloke olma noktasına gelen bu sürecin önündeki engellerin kalkabilmesi için iki çıkış yolundan birinin gerçekleşmesi gerektiğini belirtiyorlar. İlk çıkış yolu, Kuzey Kıbrıs'ta nisanda yapılacak başkanlık seçimleri öncesinde, Kıbrıs barış müzakerelerinde bir an önce bir çözüme ulaşılması olarak dile getiriliyor. İkinci çıkış yolu ise Ankara'nın hava ve deniz limanlarını Güney Kıbrıs'a açması olarak açıklanıyor. Yani zaman daralıyor... Duygu Leloğlu BRÜKSEL 2 2

3 Gündem Çevre Başlığı Açıldı Avrupa Birliği ve Türkiye arasında devam eden tam üyelik müzakereleri kapsamında, çevre başlığı geçtiğimiz ay Brüksel'de yapılan hükümetlerarası konferans ile açıldı. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu ve Devlet Bakanı, Başmüzakereci Egemen Bağış ve AB tarafından dönem başkanı İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt'in katılımı ile yapılan toplantılar ile iki taraf arasında otuz beş başlık arasında, on ikincisi de açılmış oldu. Müzakere başlıkları içerisinde en maliyetli başlık olarak bilinen çevre faslında, Türkiye'nin AB standartlarına uyumunun bedeli toplam 58 milyar Euro. Öte yandan AB tarafı, bu faslın açılışı ile müzakerelerde yaşanan zorluklara rağmen sürecin halen işlediği, Ankara ise, Türklere AB'ye vizesiz giriş konusunda halen çifte standart uygulandığı mesajlarını verdi. Türkiye-AB arasında vizesiz girişler için en önemli adım, her iki taraf arasında geri dönüş anlaşmasının yapılması olarak görülüyor. Ancak öncelikli olarak Ankara için, anlaşmanın imzalanmasına yönelik mali kaynakların sağlanması gerekiyor. Taraflar vizesiz giriş için müzakerelere bu ay içerisinde başlamayı öngörüyorlar. Uzman ve akademisyenlerin görüşü ise vize serbestisinin zor olacağı yönünde şekilleniyor. Teknik hazırlıkların tamamlanması gerekliliğinin yanı sıra, AB nin, Türkiye nin nüfusu ile ilgili endişeleri ve 3. ülkelerle (Suriye, Libya gibi) bulunan vize muafiyeti anlaşmalarının süreci zorlaştıracağı görüşü dile getiriliyor. AB dönem başkanlığı İspanya'ya Geçti AB'nin altı aylık dönem başkanlığı koltuğu, 1 Ocak tarihinden itibaren İsveç'ten İspanya'ya geçti. İsveç geçtiğimiz ay içerisinde, Türkiye-AB arasında çevre faslından oluşan bir faslı açabilirken, İspanya da dönem başkanlığı sırasında açılabilecek başlık sayısı konusunda bir yorum yapmayarak, bir kaç başlığı açma temennisini dile getirdi. Türkiye-AB arasında şu anda açılabilecek dört başlık bulunuyor. Bu başlıkların hepsinin açılabilmesi için ise Ankara'nın yasal düzenlemeler getirmesi gerekli. AB'nin KKTC'ye Hibesi İçin Anlaşmalar Tamamlandı Avrupa Komisyonu, Kuzey Kıbrıs için söz verdiği 259 milyon Euro'luk hibenin çeşitli projelerde kullanılmasına yönelik anlaşma sürecini tamamladı. İki taraf arasında yapılan toplam 880 anlaşma ile birçok projeye finansman sağlanabilecek. Bir kısmı 2011 yılına kadar sürmesi öngörülen bu projelerin 35 milyonu Kıbrıslı Türk sivil toplum kuruluşları, köyler, okullar, KOBİ'lerle ilgili projeler, 10 milyonu uzlaşma, güven artırıcı projeler, 73 milyonu Kuzey Kıbrıs'ta deniz suyu arıtma sistemleri ve atık su arıtma tesisleri, 14,5 milyonu ise AB müktesebatına uyuma destek projelerinden oluşacak. AB'den Türkiye'deki Tarım ve Balıkçılık Projelerine Hibe AB, tarım ve balıkçılık programı kapsamında, kar amacı gütmeyen kuruluşlara toplam 2 milyon 200 bin Euro hibe verecek. Sivil toplum kuruşları, üniversiteler, belediyeler, il özel idareleri, odalar ve borsalar, meslek kuruluşları, birlikler ve tüketici kuruluşlarının başvurabileceği programda proje başına en az 50 bin, en fazla 175 bin Euro verilecek. Kuruluşların bu hibeden yararlanabilmeleri için 22 Mart tarihine kadar başvuruda bulunmaları gerekiyor. 3

4 AB'de İşsizlik Oranı Artıyor Avrupa Komisyonu'nun son açıkladığı işsizlik rakamlarına göre, AB'de işsizlik oranı bu yıl içerisinde giderek artacak. Rakamlar ise 2011 yılından önce iyileşmeyecek. 27 AB ülkesini kapsayan araştırmalara göre, 2010 yılının sonunda AB'deki işsizlik oranı %10,3'e ulaşacak. Bu da söz konusu tarihte Avrupa'da 28 milyon kişinin işsizin olacağı anlamına geliyor. Ancak AB, rakamların öngörülenden daha iyi olduğuna da dikkati çekti. Daha önce yapılan benzer bir diğer araştırma, bu oranın %11 veya daha fazla olacağı uyarısında bulunuyordu. AB, rakamların iyileşmesini, geçen yıl birlik içinde uygulamaya soktuğu ekonomik iyileştirme programının olumlu etkisi olarak görüyor. AB'de Patent Sistemi Güçlendirildi AB'nin karar organı Konsey, Avrupa'da patent sistemini güçlendirme yönünde kararlar aldı. Buna göre, AB'de tek patent uygulaması ve yeni bir AB patent mahkemesinin kurulması kararlaştırıldı. Yeni uygulamanın, Avrupa da yeni teknolojilerin korunması konusunda Avrupa iş dünyasına daha az mali yük getirmesi bekleniyor. Küresel Isınma Kararları Tatmin Etmedi Kopenhag'da geçtiğimiz ay 192 ülkenin katılımı ile düzenlenen küresel ısınmaya ilişkin alınan kararların ülkeler üzerinde bağlayıcılığı olmaması AB'yi tatmin etmezken, birliğin dönem başkanı İsveç tarafından yapılan açıklamada, kararların bağlayıcı bir anlaşma yönünde ilk adım olduğuna dikkat çekti. Avrupa Komisyonu'nun Çevreden sorumlu Üyesi Stavros Dimas da Kopenhag Uzlaşısı nın beklenenden daha az iddialı olmasına rağmen, AB'nin mücadelesini verdiği bazı hedefleri içerisinde barındırdığını söyledi. Buna göre, Uzlaşı da; küresel sıcaklık artışının 2 derecenin altında kalması yönünde devletlerin gerekli tedbirleri alması öngörülüyor. Gelişmekte olan ülkelerin küresel ısınma ile mücadele etmesi için ise önümüzdeki üç yıl için 30 milyar Dolar, 2020 tarihine kadar ise 100 milyar Dolar bütçe ayrılıyor. Tarafların, 31 Ocak 2010 tarihinde kadar bu anlaşmaya destek verdiklerini belirtmeleri gerekiyor. 4

5 Ajanda 5 Ocak -AB nin Siyasi ve Güvenlik Komitesi 7 Ocak 8 Ocak -AB nin Siyasi ve Güvenlik Komitesi 11 Ocak -AB nin Tarım ve Balıkçılık Bakanları Konseyi 12 Ocak -AB'in Avrupa Bakanlarının gayri resmi toplantısı (12-14 Ocak) 13 Ocak -ABD'nin AB Nezdinde Büyükelçisi William E. Kennard'ın katılacağı kahvaltılı toplantı, EPC, 14 Ocak -AB'nin Enerji ve Çevre Bakanlarının gayri resmi toplantısı (14-17 Ocak) -Avrupa'da 2010'da Büyüme ve İstihdam Konferans, EPC 15 Ocak 18 Ocak -AB'nin Euro bölgesi Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi -AB'nin Tarım ve Balıkçılık Bakanları Konseyi -Avrupa Parlamentosu Genel Kurul toplantıları (18-21 Ocak) 19 Ocak -AB'nin Ekonomi ve Mali İşler Konseyi 20 Ocak -AB'nin İçişleri ve Adalet Bakanları gayri resmi toplantısı (20-22 Ocak) -AB'nin Komşularında Demokrasi Durumu Konferansı, CEPS, 5

6 25 Ocak -AB'nin Genel İşler ve Dışişleri Bakanları Konseyi 26 Ocak -AB dönem başkanı İspanya'nın Ekonomi Bakanı Elena Salgado Avrupa Parlamentosu önünde konuşacak 27 Ocak -AB'nin İstihdam Bakanları gayri resmi toplantısı (27-29 Ocak) -Lizbon Anlaşmasının Uygulanması Konferansı, EPC 29 Ocak CPS Advisory Group Brüksel, Istanbul, Washington CPS AB Kulisi nde yer alan haberler, çeşitli AB haber kaynaklarından derlenmiştir. 6