ANALOG HARİTALARDAN MEKANSAL VERİ KAZANIMI: DATUM, PROJEKSİYON, KOORDİNAT SİSTEMLERİ, SAYISALLAŞTIRMA. Yrd.Doç.Dr. İ.

Transkript

1 Mekn Dylõ Bilgi Sistemleri Yönetimi Çlõştyõ, Nisn 005, Ankr ANALOG HARİTALARDAN MEKANSAL VERİ KAZANIMI: DATUM, PROJEKSİYON, KOORDİNAT SİSTEMLERİ, SAYISALLAŞTIRMA Yrd.Doç.Dr. İ.Öztğ BİLDİRİCİ Selçk Üniersitesi Mühendislik-Mimrlõk Fkültesi Jeodezi e Fotogrmetri Mühendisliği Bölümü KONYA bildirici@selck.ed.tr GİRİŞ Coğrfi Bilgi Sistemlerinde eri toplm önemli şmlrdn biridir. CBS sistemlerinin meknsl eri kynklrõ, yersel ölçmeler, nlog hritlr, h fotoğrflrõ, yd görüntüleri e diğer kynklrdõr. 1

2 Genel olrk bir CBS projesine y çeşitli kynklrdn elde edilen hzõr erilerle, y d nlog hritlrõn syõsllştõrõlmsõyl bşlnõr. Hem hzõr eri kllnm drmnd hem de syõsllştõrmd eldeki erilerin dtm, dyndõğõ referns yüzeyi, projeksiyon, koordint sistemi gibi bilgilere gerek rdõr. Referns Yüzeyi Yeryüzü, 1:1 Milyon e dh küçük ölçeklerde küre, Dh büyük ölçeklerde dönel elipsoit kbl edilir.

3 Referns Elipsoitleri Elipsoit Büyük eksen (m) Bsıklık Airy Modified Airy Astrlin Ntionl Bessel 1841 (Nmibi) Bessel Clrke Clrke Eerest (Indi 1830)" Eerest (Sbh Srwk) Eerest (Indi 1956) Eerest (Mlysi 1969) Eerest (Mly. & Sing) Eerest (Pkistn) Modified Fischer Helmert Hogh Indonesin Interntionl Krssosky GRS Soth Americn WGS WGS Dtm? Kllnõln referns elipsoitinin zydki konm dtm olrk tnõmlnõr. Aynõ elipsoit, frklõ ülkelerde frklõ dtmlrd kllnõlbilir. ED50, Arp için yerel olrk tnõmlnmõş Interntionl 194 elipsoitini ifde eder. 3

4 Projeksiyon Küre y d elipsoit kplõ yüzeylerdir, düzleme deformsyonsz çõlmzlr. Hritlr ise düzlem üzerinde hzõrlnõrlr. Yeryüzünün tmmõnõ y d bir kõsmõnõ belli özellikler kornrk düzleme ktrm genel nlmd bir yüzeyden bir bşk yüzeye dönüşümdür e projeksiyon olrk dlndõrõlõr. Düzlem üzerinde çlõşmnõn kolylõklrõ çõsõndn projeksiyonlrõn kllnõmõ zornldr. 4

5 Hngi Projeksiyon? Litertürde tnõmlnmõş çok syõd projeksiyon türü rdõr. Stndrt topoğrfik hrit tkõmlrõ için ise, belli projeksiyon sistemleri kbl edilmiştir. Projeksiyonlrd üç tür bozlm söz konsdr: Aln deformsyon Uznlk deformsyon Açõ Deformsyon Topoğrfik hrit üretiminde çõ koryn projeksiyonlr tercih edilir. 5

6 UPS 84º UTM UPS 80º UTM/Gss-Krüger Projeksiyon Açõ Koryn trnsersl silindirik projeksiyondr. Yerküre dilimlere yrõlmõştõr. Ulslrrsõ stndrt dilim genişliği 6 1:5 000 e dh küçük ölçekli topoğrfik hritlrd kllnõlõr. UTM olrk dlndõrõlõr. Ulsl dilim genişliği 3 1:5000 e dh büyük ölçeklerde kllnõlõr. Gss-Krüger olrk dlndõrõlõr. 6

7 Ort meridyen λ 6 Kzey Ktb Hritsı ypıln bölge (dilim) Ektor Trnsersl silindir (projeksiyon yüzeyi) Güney Ktb Yerin dönme ekseni Dilim 35, λ 0 7 x (ykrõ) y (sğ) 7

8 Dilim 35 Dilim 36 Dilim 37 Dilim 38 3 lik dilimler Ektor 6 lik dilimler

9 Lmbert konform konik projeksiyonnd pft bölümlemesi e UTM dilimleri Syõsllştõrm Mnel syõsllştõrm Trnmõş görüntülerden Syõsllştõrõcõ tblet ile Vektörizsyon Yrõ otomtik Otomtik 9

10 Koordint Dönüşümleri Kğõt/Görüntü koordint sisteminden rzi (projeksiyon düzlemi) koordint sistemine dönüşüm ypõlõr. Kğõt/Görüntü üzerindeki kre ğõndn y d projeksiyon düzleminde koordintlrõ bilinen (Nirengi b) noktlrdn yrrlnõlõr. Kre ğõ yerine coğrfi pft ğõ çizilmiş ise, ğõn dik koordintlrõn gerek rdõr. 10

11 11

12 1 Yöntemler (,) görüntü, (x,y) projeksiyon düzlemi koordintlrõ olmk üzere; Helmert dönüşümü: Afin dönüşüm: Projektif dönüşüm: y x y x y x Polinom dönüşümleri Bilineer dönüşüm: İkinci derece polinom: Rdyl bzlõ fonksiyonlr Mltikdrik fonksiyon (MQ) Ters mltikdrik fonksiyon (RMQ) İnce leh spline fonksiyon (TPS) y x y x

13 Önemli Noktlr Tbk/Sõnõf tnõmlmlrõ Doğr tbkd syõsllştõrm Topoloji Syõsllştõrm htlrõ (Line clening) Çizgi Temizleme İşlemleri (Line clening) İşlem Temizleme öncesi Temizleme sonrsõ Çift (çkõşõk) objelerin silinmesi Kõs prçlrõn kldõrõlmsõ Kesişen objelerin koprtõlmsõ, b şekilde düğüm noktsõ olştrlmsõ Eksiklerin (Undershoot) tmmlnmsõ sretiyle düğüm noktsõ olştrlmsõ Düğüm noktlrõnõn düzeltilmesi Psedo (ylncõ-sözde) düğüm noktlrõnõn kldõrõlmsõ Fzllõklrõn (oershoot) kldõrõlmsõ 13

14 Sonç Coğrfi Bilgi Sistemlerinde eri kznõmõ önemli şmlrdn biridir. CBS sistemlerinin meknsl eri kynklrõ, nlog hritlr (kğõt b ortmlrd hzõrlnmõş hritlr), h fotoğrflrõ, yd görüntüleri e diğer kynklrdõr. Genel olrk bir CBS projesine y çeşitli kynklrdn elde edilen hzõr erilerle, y d nlog hritlrõn syõsllştõrõlmsõyl bşlnõr. Hem hzõr eri kllnm drmnd hem de syõsllştõrmd eldeki erilerin dtm, dyndõğõ referns yüzeyi, projeksiyon, koordint sistemi gibi bilgilere gerek rdõr. B bilgilerle doğr bir bşlngõç ypõlmzs CBS projeleri sğlm bir temel üzerinde bşlmz. Bşlngõçt ypõln htlr genellikle bşk kynklrdn gelen erilerin entegrsyon şmsõnd orty çõkr e önemli derecede emek kybõn sebep olbilir. B çlõşmd referns yüzeyleri, dtm, projeksiyon, koordint sistemleri, syõsllştõrmd piksel-rzi koordintlrõ rsõndki koordint dönüşümü, syõsllştõrmd ylmsõ gereken krllr, syõsllştõrm htlrõnõn yõklnmsõ ile ilgili yöntemler trtõşõlmõştõr. B şekilde CBS projelerine doğr bşlmk için gereken temel bilgilerin erilmesi mçlnmõştõr. 14

15 Messge: 1 Dte: Sn, 3 Apr :8: From: "Siler LIFE" <silerlife@kobiline.com> Sbject: Projeksion Merhb, Bir sorn şmdım. SHP formtınd LL koordintlrınd hritlr r bnlr ED50 yd WGS84 projeksiyonlrın getirmem gerekiyor.. Mpinfoy TAB yptıktn sonr SHP e çeirdik nck objeler çmş görünüyor.. Şimdiden teşekkürler.. [Non-text portions of this messge he been remoed] bildirici@selck.ed.tr Teşekkür Ederim. 15

16 NETCAD Hberler file://d:\sers\oztg\ppers\pblished\netcd_clisty\netcad Hberler.htm Pge 1 of T.C.BAYINDIRLIK VE İSKÂN BAKANLIĞITEKNİK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ULUSAL CAD e GIS ÇÖZÜMLERİ MÜHENDİSLİK BİLGİSAYAR A.Ş. T.C. BAYINDIRLIK VE İSKÂN BAKANLIĞI TEKNİK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI UZAKTAN ALGILAMA VE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ e ULUSAL CAD&GIS ÇÖZÜMLERİ MÜHENDİSLİK BİLGİSAYAR A.Ş. birlikte düzenledikleri Mekân Dylı Bilgi Sistemleri Yönetimi Çlıştyı e Atelye çlışmsı 18 Nisn 005 trihinde Bknlık Konferns Slon e Uzktn Algılm e Coğrfi Bilgi Sistemleri Şbe Müdürlüğü lbortrınd gerçekleştirilmiştir. Çlışty 19 Nisn 005 trihinde Afet İşleri Genel Müdürlüğü kmpüsünde gerçekleştirilen Pocket Netcd tnıtımı e Mobil GIS sh yglmsı ile tmmlnmıştır. Ktılımcılr teşekkür ederiz. Çlışty d ypıln snmlr şğıdki linklerden erişebilirsiniz. Syın Dr. Tmer ÖZALP; TC Byındırlık e İskân Bknlığı Teknik Arştırm e Uyglm Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Diresi, UA e CBS Şbe Müdürü. Uzy Tbnlı Mekânsl Veri Altypısı, Arp e Türkiye (Uzktn Algılm e Coğrfi Bilgi Sistemleri Projesi) Syın Z. Pınr ÖZTÜRK; TC Byındırlık e İskân Bknlığı Teknik Arştırm e Uyglm Genel Müdürlüğü, UA e CBS Şbe Müdürlüğü. TAU Uzktn Algılm e Coğrfi Bilgi Sistemleri Projesi Gelişmeler Syın Dr. İ. Öztğ BİLDİRİCİ; Selçk Üniersitesi Jeodezi e Fotogrmetri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi, Kony. Anlog Hritlrdn Mekânsl Veri Kznımı: Dtm, Projeksiyon, Koordint Sistemleri, Syısllştırm Syın Gürsel YILDIRIM; Ankr Büyükşehir Belediyesi, İmr Dire Bşknlığı, Kentsel Dönüşüm Proje Koordintörü. Kentlerin Geleceği e Kentsel Dönüşüm (cnlı snm ypmıştır ) Syın Dr. Mrt NURLU; TC Byındırlık e İskân Bknlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Deprem Arştırm Diresi Lbortr Şbe Müdürlüğü

17 NETCAD Hberler Pge of GIS Teknikleri Kllnılrk Kstmon İli (Türkiye'nin Kzeyi) Bütünleşik Afet Tehlike Hritsının Olştrlmsı Syın Abdllh DİLSİZ; Ort Doğ Teknik Üniersitesi, İnşt Mühendisliği Bölümü Türkiye'de Yığm Binlr İçin Depremsel Risk Hritsı Olştrlmsı Syın Okty ALGÜN; TÜBİTAK-BİLTEN Uyd Görüntüsü Arşi e İnternet Tbnlı Snm Sistemi Syın Dr. Emin BANK; Netcd GIS Çözümleri Mühendislik AŞ. Mekân Dylı Bilgi Sistemleri Yönetimi Çlışty d ypıln snmlr şğıdki linklerden erişebilirsiniz. - Netcd 5.0 GIS - NetRS - WebGIS - Pocket Netcd - Teskd - Tübitk Bilten - T İskendern Erozyon - Kentsel Dönüşüm - Kentsel Yenileme - Arzi Örtüsü Tespiti - Yığm Ypılrın Deprem Güenliğinin Arttırılmsı1 - Yığm Ypılrın Deprem Güenliğinin Arttırılmsı Ankr Merkez: Netcd Plz: Çetin Emeç Bl. 8.Cdde 6.Sokk No:1 Öeçler / ANKA Tel: (0 31) (pbx) - Fks: (0 31) KROKİ İstnbl Bölge Müd.:Tel : 9(016) pbx - Fks : 9(016) KRO İzmir Ofis: Tel : 9(03) Fks : 9(03) file://d:\sers\oztg\ppers\pblished\netcd_clisty\netcad Hberler.htm