İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ

Transkript

1 İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ B rleşm ş M lletler Un ted Nat ons

2 B rleşm ş M lletler Genel Kurulu'nun 10 Aralık 1948 tar h ve 217 A(III) sayılı Kararıyla lan ed lm şt r. 6 N san 1949 tar h ve 9119 Sayılı Bakanlar Kurulu le "İnsan Hakları Evrensel Beyannames 'n n Resm Gazete le yayınlanması yayımdan sonra okullarda ve d ğer eğ t m müesseseler nde okutulması ve yorumlanması ve bu Beyanname hakkında radyo ve gazetelerde münas p neşr yatta bulunulması" kararlaştırılmıştır. Bakanlar Kurulu Kararı 27 Mayıs 1949 tar h ve 7217 Sayılı Resm Gazete'de yayınlanmıştır.

3 Önsöz... İnsanlık a les n n bütün üyeler nde bulunan hays yet n ve bunların eş t ve dev r kabul etmez haklarının tanınması hususunun, hürr yet n, adalet n ve dünya barışının temel olmasına,... İnsan haklarının tanınmaması ve hor görülmes n n nsanlık v cdanını syana sevk eden vahş l klere sebep olmuş bulunmasına, dehşetten ve yoksulluktan kurtulmuş nsanların, ç nde söz ve nanma hürr yetler ne sah p olacakları b r dünyanın kurulması en yüksek amaçları olarak lan ed lm ş bulunmasına, İnsanın zulüm ve baskıya karşı son çare olarak ayaklanmaya mecbur kalmaması ç n nsan haklarının b r hukuk rej m le korunmasının esaslı b r zaruret olmasına,... Uluslararasında dostça l şk ler gel şt r lmes n teşv k etmen n esaslı b r zaruret olmasına,... B rleşm ş M lletler halklarının, Antlaşmada, nsanın ana haklarına, nsan şahsının hays yet ve değer ne, erkek ve kadınların eş tl ğ ne olan manlarını b r kere daha lan etm ş olmalarına ve sosyal lerlemey kolaylaştırmaya, daha gen ş b r hürr yet çer s nde daha y hayat şartları kurmaya karar verd kler n beyan etm ş bulunmalarına,... Üye devletler n, B rleşm ş M lletler Teşk latı le şb rl ğ ederek nsan haklarına ve ana hürr yetler ne bütün dünyada gerçekten saygı göster lmes n n tem n n taahhüt etm ş olmalarına,... Bu haklar ve hürr yetler n herkesçe aynı şek lde anlaşılmasının yukarıdak taahhüdün yer ne get r lmes ç n son derece öneml bulunmasına göre,... B rleşm ş M lletler Genel Kurulu;... İnsanlık topluluğunun bütün b reyler yle kuruluşlarının bu Beyannamey her zaman göz önünde tutarak eğ t m ve öğret m yoluyla bu hak ve özgürlüklere saygıyı gel şt rmeye, g derek artan ulusal ve uluslararası önlemlerle gerek üye devletler n halkları ve gerekse bu devletler n yönet m altındak ülkeler halkları arasında bu hakların dünyaca etk n olarak tanınmasını ve uygulanmasını sağlamaya çaba göstermeler amacıyla tüm halklar ve uluslar ç n ortak deal ölçüler bel rleyen bu İnsan Hakları Evrensel Beyannames n lan eder.

4 Madde: 1 Bütün nsanlar hür, hays yet ve haklar bakımından eş t doğarlar. Akıl ve v cdana sah pt rler ve b rb rler ne karşı kardeşl k z hn yet le hareket etmel d rler. Madde: 2 Herkes, ırk, renk, c ns yet, d l, d n, s yas veya d ğer herhang b r ak de, m ll veya çt ma menşe, servet, doğuş veya herhang d ğer b r fark gözet lmeks z n şbu Beyannamede lan olunan tekm l haklardan ve bütün hürr yetlerden st fade edeb l r. Bundan başka, bağımsız memleket uyruğu olsun, vesayet altında bulunan, gayr muhtar veya sa r b r egemenl k kayıtlamasına tab ülke uyruğu olsun, b r şahıs hakkında, uyruğu bulunduğu memleket veya ülken n s yas, hukuk veya m lletlerarası statüsü bakımından h çb r ayrılık gözet lmeyecekt r. Madde 3 Yaşamak, hürr yet ve k ş emn yet her ferd n hakkıdır. Madde 4 H ç k mse kölel k veya kulluk altında bulundurulamaz; kölel k ve köle t caret her türlü şekl yle yasaktır. Madde 5 H ç k mse şkenceye, zal mane, gayr nsan, hays yet kırıcı cezalara veya muamelelere tab tutulamaz. Madde 6 Herkes her nerede olursa olsun hukuk k ş l ğ n n tanınması hakkını ha zd r. Madde 7 Kanun önünde herkes eş tt r ve ayrımcılık yapılmadan kanunun eş t korumasından st fade hakkını ha zd r. Herkes n şbu Beyannameye aykırı her türlü ayrımcı muameleye ve böyle b r ayrımcı muamele ç n yapılacak her türlü kışkırtmaya karşı eş t korunma hakkı vardır. Madde 8 Her şahsın kend ne anayasa veya kanun le tanınan temel haklara aykırı muamelelere karşı etk l net ce verecek şek lde m ll mahkemelere müracaat hakkı vardır. Madde 9 H ç k mse keyfi olarak tutuklanamaz, alıkonulamaz veya sürgün ed lemez. Madde 10 Herkes, haklarının, vec beler n n veya kend s ne karşı ceza mah yette herhang b r snadın tesp t nde, tam b r eş tl kle, davasının bağımsız ve tarafsız b r mahkeme tarafından ad l b r şek lde ve açık olarak görülmes hakkına sah pt r. Madde B r suç şlemekten sanık herkes, savunması ç n kend s ne gerekl bütün tert batın sağlanmış bulunduğu açık b r yargılama le kanunen suçlu olduğu tesp t ed lmed kçe masum sayılır. 2. H ç k mse şlend kler sırada m ll veya m lletlerarası hukuka göre suç teşk l etmeyen fi llerden veya hmallerden ötürü mahkûm ed lemez. Bunun g b, suçun şlend ğ sırada uygulanab lecek olan cezadan daha ş ddetl b r ceza ver lemez. Madde 12 H ç k mse özel hayatı, a les, mesken veya yazışması hususlarında keyfi karışmalara, şeref ve şöhret ne karşı tecavüzlere maruz bırakılamaz. Herkes n bu karışma ve karşı kanun le korunmaya hakkı vardır.

5 Madde Herkes herhang b r devlet n sınırları dâh l nde serbestçe dolaşma ve yerleşme hakkına ha zd r. 2. Herkes, kend memleket de dâh l, herhang b r memleket terk etmek ve memleket ne dönmek hakkına ha zd r. Madde Herkes zulüm karşısında başka memleketlere lt ca etmek ve bu memleketler tarafından mültec muameles görmek hakkını ha zd r. 2. Bu hak, gerçekten ad b r cürüme veya B rleşm ş M lletler prens p ve amaçlarına aykırı faal yetlere müsten t kovuşturmalar hal nde ler sürülemez. Madde Her ferd n b r vatandaşlık hakkı vardır. 2. H ç k mse keyfi olarak vatandaşlığından veya vatandaşlığını değ şt rmek hakkından mahrum ed lemez. Madde Evl l k çağına varan her erkek ve kadın, ırk, vatandaşlık veya d n bakımından h çb r kısıtlamaya tab olmaksızın evlenmek ve a le kurmak hakkına ha zd r. Her erkek ve kadın evlenme konusunda, evl l k süres nce ve evl l ğ n sona ermes nde eş t hakları ha zd r. 2. Evlenme akd ancak müstakbel eşler n serbest ve tam rızasıyla yapılır. 3. A le, cem yet n tab ve temel unsurudur, cem yet ve devlet tarafından korunmak hakkını ha zd r. Madde Her şahıs tek başına veya başkalarıyla b rl kte mal ve mülk sah b olmak hakkını ha zd r. 2. H ç k mse keyfi olarak mal ve mülkünden mahrum ed lemez. Madde 18 Her şahsın, fik r, v cdan ve d n hürr yet ne hakkı vardır; bu hak, d n veya kanaat değ şt rmek hürr yet, d n n veya kanaat n tek başına veya topluca, açık olarak veya özel surette, öğret m, tatb kat, badet ve ay nlerle zhar etmek hürr yet n çer r. Madde 19 Her ferd n fik r ve fade hürr yet ne hakkı vardır. Bu hak fik rler nden ötürü rahatsız ed lmemek, memleket sınırları mevzubah s olmaksızın malumat ve fik rler her vasıta le aramak, elde etmek veya yaymak hakkını çer r. Madde Her şahıs barışçı toplanma ve dernek kurma ve derneğe katılma serbest s ne mal kt r. 2. H ç k mse b r derneğe mensup olmaya zorlanamaz. Madde Her şahıs, doğrudan doğruya veya serbestçe seç lm ş tems lc ler vasıtasıyla, memleket n kamu şler yönet m ne katılmak hakkını ha zd r. 2. Her şahıs memleket n n m kamu h zmetler nden eş tl kle faydalanma hakkını ha zd r. 3. Halkın rades kamu otor tes n n esasıdır; bu rade, g zl şek lde veya serbestl ğ sağlayacak muad l b r usul le cereyan edecek, genel ve eş t oy verme yoluyla yapılacak olan devr ve dürüst seç mlerle fade ed l r. Madde 22 Her şahsın, cem yet n b r üyes olmak t bar yle, sosyal güvenl ğe hakkı vardır; hays yet ç n ve şahs yet n n serbestçe gel şmes ç n zarur olan ekonom k, sosyal ve kültürel hakların m ll gayret ve m lletlerarası şb rl ğ yoluyla ve her devlet n teşk latı ve kaynaklarıyla mütenas p olarak gerçekleşt r lmes ne hakkı vardır.

6 Madde Her şahsın çalışmaya, ş n serbestçe seçmeye, ad l ve elver şl çalışma şartlarına ve şs zl kten korunmaya hakkı vardır. 2. Herkes n, h çb r fark gözet lmeks z n, eş t ş karşılığında eş t ücrete hakkı vardır. 3. Çalışan her k msen n kend s ne ve a les ne nsanlık hays yet ne uygun b r yaşayış sağlayan ve gerek rse her türlü sosyal koruma vasıtalarıyla da tamamlanan ad l ve elver şl b r ücrete hakkı vardır. 4. Herkes n menfaatler n n korunması ç n send kalar kurmaya ve bunlara katılmaya hakkı vardır. Madde 24 Her şahsın d nlenmeye, eğlenmeye, b lhassa çalışma müddet n n makul surette sınırlandırılmasına ve muayyen devrelerde ücretl tat llere hakkı vardır. Madde Her şahsın, gerek kend s gerekse a les ç n, y yecek, g y m, mesken, tıbb bakım, gerekl sosyal h zmetler dâh l olmak üzere sağlığı ve refahını tem n edecek uygun b r hayat sev yes ne ve şs zl k, hastalık, sakatlık, dulluk, ht yarlık veya geç m mkânlarından rades dışında mahrum bırakacak d ğer hallerde güvenl ğe hakkı vardır. 2. Ana ve çocuk özel ht mam ve yardım görmek hakkını ha zd r. Bütün çocuklar, evl l k ç nde veya dışında doğsunlar, aynı sosyal korunmadan faydalanırlar. Madde Her şahsın eğ t m hakkı vardır. Eğ t m h ç olmazsa lk ve temel safhalarında parasızdır. İlköğret m mecbur d r. Tekn k ve meslek öğret mden herkes st fade edeb lmel d r. Yükseköğret m, l yakatler ne göre herkese tam eş tl kle açık olmalıdır. 2. Eğ t m nsan şahs yet n n tam gel şmes n ve nsan haklarıyla ana hürr yetler ne saygının kuvvetlenmes n hedef almalıdır. Eğ t m bütün m lletler, ırk ve d n grupları arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu teşv k etmel ve B rleşm ş M lletler n barışın dames yolundak çalışmalarını gel şt rmel d r. 3. Ana baba, çocuklarına ver lecek eğ t m türünü seçmek hakkını öncel kle ha zd rler. Madde Herkes, topluluğun kültürel faal yet ne serbestçe katılmak, güzel sanatları tatmak, l m sahasındak lerley şe şt rak etmek ve bundan faydalanmak hakkını ha zd r. 2. Herkes n yarattığı, her türlü b l m, edeb yat veya sanat eserler nden mütevell t manev ve madd menfaatler n korunmasına hakkı vardır. Madde 28 Herkes n şbu Beyanname'de öngörülen hak ve hürr yetler n tam tatb k n sağlayacak b r sosyal ve m lletlerarası n zama hakkı vardır. Madde Her şahsın, şahs yet n n serbest ve tam gel şmes ancak b r topluluk ç nde mümkündür ve şahsın bu topluluğa karşı görevler vardır. 2.Herkes, haklarının ve hürr yetler n n kullanılmasında, sadece, başkalarının haklarının ve hürr yetler n n gereğ nce tanınması ve bunlara saygı göster lmes amacıyla ve ancak demokrat k b r cem yette ahlâkın, kamu düzen n n ve genel refahın haklı caplarını yer ne get rmek maksadıyla kanunla bel rlenm ş sınırlamalara tab tutulab l r. 3. Bu hak ve hürr yetler h çb r veçh le B rleşm ş M lletler n amaç ve prens pler ne aykırı olarak kullanılamaz. Madde 30 İşbu Beyanname'n n h çb r hükmü, herhang b r devlete, zümreye veya k ş ye, bu Beyanname'de lan olunan hak ve hürr yetler yok etmeye yönel k b r faal yete g r şme ve eylemde bulunma hakkı ver r şek lde yorumlanamaz.

7 İnsan hakları tar h nde b r dönüm noktası olan İnsan Hakları Evrensel Beyannames dünya çapında derlenen değerler ve fik rler ben msenerek hazırlanmıştır. Değ ş k kültürlerden ve sosyal çevrelerden gelen B rleşm ş M lletler tems lc ler tarafından hazırlanan Beyanname B rleşm ş M lletler Genel Kurulu tarafından 10 Aralık 1948 tar h nde Par s'te bütün halkların ve ulusların ulaşması gereken ortak standartlar olarak lan ed lm şt r.... İnsan Hakları Evrensel Beyannames 2018 yılında 70 yaşına basacaktır. Bu nedenle bu yıl, 10 Aralık İnsan Hakları Gününde başlayacak b r yıllık kampanya Beyanname'n n 70. yıldönümüne kadar devam edecek ve Her Zaman Her Yerde Haklarımız, Özgürlükler m z temasıyla sürdürülecek....

8