Yafll da Metabolik Sendrom ve Önemi

Transkript

1 DERLEME/REVIEW Akad Geriatri 2011; 3: Gelifl Tarihi/Received: 19/10/ Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 25/10/2010 Yafll da Metabolik Sendrom ve Önemi Aytekin O uz, Mehmet Uzunlulu, Aysun Sevük SB Göztepe E itim ve Araflt rma Hastanesi, 2. ç Hastal klar Klini i, stanbul, Türkiye Clinic of 2 nd Internal Medicine, Goztepe Training and Research Hospital, Istanbul, Turkey ÖZET Metabolik sendrom abdominal obezite, hipertansiyon, aterojenik dislipidemi, hiperglisemi, protrombotik ve proinflamatuvar durumlarla karakterize bir kardiyometabolik risk faktörleri demetidir ve tip 2 diyabet ve aterosklerotik kardiyovasküler hastal k geliflimi için önemli bir risk faktörüdür. Genetik yatk nl n yan s ra abdominal obezite ve insülin direncinin temel patogenetik faktörler oldu u düflünülen sendromun s k görülmesinde modern yaflam tarz n n getirdi i fiziksel inaktivite ve beslenme bozukluklar n n önemli katk s n n oldu u düflünülmektedir. Metabolik sendrom s kl dünyada, özellikle yafll larda, art fl göstermektedir. Yaflla iliflkili çok say daki fizyolojik de iflikliklere ba l olarak, yafll larda abdominal obezite, insülin direnci ve metabolik sendrom geliflme riski yüksektir. Metabolik sendromlu yafll hastalar gelecekteki kardiyovasküler hastal k ve tip 2 diyabet gelifliminin önlenmesi için etkin yaflam tarz düzenlenmesiyle izlenmelidir. Bu makalede metabolik sendromun tan sal kriterleri, yafll lardaki epidemiyolojik veriler, altta yatan fizyopatolojik mekanizmalar, metabolik sendromun klinik önemi ve tedavi seçenekleri özetlenmifltir. Anahtar Kelimeler: Metabolik sendrom, yafll, s kl k, kardiyovasküler risk. ABSTRACT Metabolic syndrome is a clustering of cardiovascular risk factors that consists of abdominal obesity, hypertension, atherogenic dyslipidemia, hyperglycemia, and prothrombotic and proinflammatory conditions; furthermore, this syndrome is a major risk factor for the development of type 2 diabetes and atherosclerotic cardiovascular diseases. Physical inactivity and poor nutrition associated with the modern lifestyle are thought to make a major contribution to the development of the syndrome, and the main pathogenetic factors responsible for the condition include abdominal obesity and insulin resistance, in addition to genetic tendency. The prevalence of metabolic syndrome is increasing worldwide, especially among the elderly. Due to multiple age-related physiologic mechanisms, the elderly are at increased risk of developing visceral obesity, insulin resistance and metabolic syndrome. Geriatric patients with metabolic syndrome should be monitored by an effective lifestyle modification in order to reduce risk of developing cardiovascular disease and type 2 diabetes in the future. This review summarizes the diagnostic criteria, epidemiological data, the underlying physiopathologic mechanisms, the clinical importance of metabolic syndrome, and the therapeutic options in the elderly. Key Words: Metabolic syndrome, elderly, prevalence, cardiovascular risk. Yaz flma Adresi/Address for Correspondence Doç. Dr. Mehmet Uzunlulu Altayçeflme Mahallesi Sar gül Sokak Kuralkan Sitesi No: 4 B2 Blok Daire: 20 Maltepe stanbul/türkiye e-posta: mehmetuzunlulu@yahoo.com 63

2 Metabolik sendrom, ortak genetik ve çevresel ortamlarda geliflen, abdominal obezite, kan bas nc yüksekli i, aterojenik dislipidemi, disglisemi, protrombotik ve proinflamatuvar durumlarla karakterize bir kardiyometabolik risk faktörleri kümelenmesidir ve tip 2 diyabet ve aterosklerotik kardiyovasküler hastal k geliflimi için önemli bir risk faktörüdür (1,2). nsülin direnci ve abdominal obezitenin temel patogenetik faktörler oldu u düflünülen sendrom ile iliflkili tablolar aras nda; alkole ba l olmayan karaci er ya lanmas, polikistik over sendromu, uyku apne sendromu, kolelitiyaz, gastroözefageal reflü, depresyon ve ast m say labilir (3). TAR HÇE lk defa 1988 y l nda Reaven taraf ndan kardiyometabolik risk faktörlerinin insülin direnci ile olan birlikteli inin fark edilmesiyle sendrom X olarak tan mlanan sendrom, daha sonra insülin direnci sendromu, ölümcül dörtlü, insülin direnci-dislipidemi sendromu, metabolik kardiyovasküler sendrom, Reaven sendromu, aterotrombojenik sendrom ve kardiyometabolik sendrom gibi isimlerle an lm flt r (4) y l nda Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ) sendrom için tek tip bir isimlendirmenin daha uygun olaca n vurgulam fl ve bu risk faktörleri kümelenmesinin metabolik sendrom olarak isimlendirilmesini önermifltir (5-9). Günümüzde insülin direnci sendromu veya metabolik sendrom isimleriyle an lan bu sendromun farkl organizasyonlara ait de iflik tan mlamalar bulunmaktad r (Tablo 1). Bu tan mlamalar n temel bileflenlerini ise abdominal obezite, insülin direnci, kan bas nc yüksekli i ve dislipidemi oluflturmaktad r. YAfiLILARDA METABOL K SENDROM SIKLI I; YÜKSEK M? Hem geliflmifl hem de geliflmekte olan ülkelerde önemli bir halk sa l sorunu olarak kabul edilen metabolik sendromun s kl farkl co rafi ve etnik özelliklere, kullan lan tan mlamalara, popülasyonlar n yafl ve cinsiyet özelliklerine göre de iflmekle birlikte, küresel bir art fl göstermekte ve birçok ülkede eriflkin popülasyonun %20 ile %30 unu etkileyen bir pandemi olarak de erlendirilmektedir (3,10). Tüm yafl gruplar n etkilemekle birlikte epidemiyolojik veriler metabolik sendrom s kl n n yaflla birlikte art fl gösterdi ini ortaya koymaktad r (11,12). Amerika Birleflik Devletleri nde Üçüncü Ulusal Sa l k ve Beslenme Araflt rmas (NHANES III) verilerine göre Amerikal eriflkinlerde yafl grubunda %7 olan metabolik sendrom prevalans n n yafl grubunda %44 e ç kt görülmüfltür (11) (fiekil 1). Ülkemizde yürütülen Eriflkin Türklerde Metabolik Sendrom Prevalans (MET- SAR) çal flmas nda ise benzer yafl gruplar nda metabolik sendrom prevalans n n s ras yla %10.2 den %60.8 e yükseldi i bildirilmifltir (12) (fiekil 2). Bununla birlikte 1970 li yafllardan itibaren metabolik sendrom s kl nda bir azalma görülmesi muhtemelen vücut ya kompozisyonundaki de iflikliklere ba l olabilir. YAfiLILARDA METABOL K SENDROM SIKLI I; NEDEN FAZLA? Genetik yatk nl n yan s ra afl r ve dengesiz beslenme, fiziksel inaktivite ve sedanter yaflam tarz n n günümüzde metabolik sendrom s kl ndaki art flta en önemli rolü oynad bilinmektedir (13,14). Yafll popülasyonda daha genç popülasyona göre metabolik sendrom s kl n n yüksek bulunmas n n her bir metabolik sendrom bilefleninin daha s k görülmesinden kaynakland düflünülebilir. Epidemiyolojik veriler metabolik sendrom, obezite, özellikle abdominal obezite, kan bas nc yüksekli i ve glukoz metabolizma bozuklu unun 50 li yafllardan itibaren do rusal bir art fl gösterdi ini ortaya koymaktad r (12,15,16). Bununla birlikte yafll - larda metabolik sendromun yaflla iliflkili kardiyometabolik risk faktörlerinin bir kümelenmesi mi yoksa gerçek bir patofizyolojik durum mu oldu u konusunda tart flmalar devam etmektedir. Yafll larda metabolik sendrom bileflenleri de erlendirildi inde; Yafll l k, Metabolik Sendrom ve Obezite Yaflla birlikte obezite fenotipi kas ve kemik dokusundaki azalma nedeniyle abdominal obezite yönünde de iflim göstermektedir (17). Abdominal obezitenin dislipidemi, hiperglisemi, hipertansiyon ve buna ba l olarak ortaya ç kan kardiyovasküler hastal klar için zemin oluflturdu u ve viseral adipositlerden salg lanan leptin, rezistin, interlökin (IL)-6, tümör nekroz faktörü-alfa (TNF-α) ve plazminojen aktivatör inhibitör-1 gibi metabolik olarak aktif moleküllerin neden oldu u insülin direncindeki art fl n bu süreçte en önemli patogenetik faktör oldu u kabul edilmektedir (18,19). Yafll l k, Metabolik Sendrom ve Hipertansiyon Hipertansiyon yafll popülasyonda en s k rastlanan metabolik sendrom parametresidir ve s kl n yüksek bulunmas nda obezite ve insülin direncinin yan s ra sempatik aktivite art fl, oksidatif stres, endotel disfonksiyonu, renin-anjiyotensin aldosteron sisteminin 64 Akad Geriatri 2011; 3: 63-70

3 Yafll da Metabolik Sendrom ve Önemi Tablo 1. Farkl organizasyonlar n önerdi i metabolik sendrom tan mlamalar WHO (1998) EGIR (1999) ATP III (2001) IDF (2005) Kullan lan Metabolik nsülin direnci Metabolik Metabolik terim sendrom sendromu sendrom sendrom Zorunlu Glukoz intolerans, nsülin direnci veya Santral obezite kriter diabetes mellitus ve/veya hiperinsülinemi (etnik-spesifik insülin direnci cut-off de erleri) Ek faktörler Afla daki alt faktörden Afla daki dört Afla daki befl faktörden Afla daki dört iki veya daha fazlas : faktörden ikisi: üç veya daha fazlas : faktörden herhangi ikisi: Vücut a rl Abdominal obezite: Santral obezite: Abdominal obezite: Bel-kalça oran > 0.9 erkek Bel çevresi 94 cm erkek Bel çevresi > 102 cm erkek Bel-kalça oran > 0.85 kad n Bel çevresi 80 cm kad n Bel çevresi > 88 cm kad n ve/veya BK : > 30 kg/m 2 Lipid Yüksek trigliserid: Dislipidemi: Hipertrigliseridemi: Yüksek trigliserid: ( 150 mg/dl) Trigliserid > 177 mg/dl 150 mg/dl veya 150 mg/dl veya ve/veya HDL kolesterol < 40 mg/dl yüksek trigliserid için yüksek trigliserid için Düflük HDL: veya tedavi almas tedavi almas (< 35 mg/dl erkek dislipidemi için tedavi almas Düflük HDL kolesterol: Düflük HDL: veya < 40 mg/dl erkek < 40 mg/dl erkek < 39 mg/dl kad n) < 50 mg/dl kad n < 50 mg/dl kad n veya düflük HDL için veya düflük HDL tedavi almas için tedavi almas Kan bas nc Yüksek kan bas nc : Hipertansiyon: Yüksek kan bas nc : Yüksek kan bas nc : Sistolik: 160 mmhg Sistolik: 140 mmhg Sistolik: 130 mmhg Sistolik: 130 mmhg Diyastolik: 90 mmhg Diyastolik: 90 mmhg Diyastolik: 85 mmhg Diyastolik: 85 mmhg Daha sonra 140/90 mmhg veya veya veya olarak modifiye edildi. hipertansiyon için hipertansiyon için hipertansiyon için tedavi almas tedavi almas tedavi almas Glukoz Zorunlu kritere bak n z Hiperglisemi: Yüksek açl k glukozu: Yüksek açl k glukozu: Açl k plazma glukozu 110 mg/dl 100 mg/dl 110 mg/dl, nondiyabetik veya veya yüksek glukoz için eski tip 2 diyabet tedavi almas tan s Di er Mikroalbuminüri WHO: World Health Organization, EGIR: European Group for the Study of Insulin Resistance, ATP: Adult Treatment Panel, IDF: International Diabetes Federation, HDL: Yüksek dansiteli lipoprotein, BK : Beden kitle indeksi. aktivasyonu, inflamatuvar mediyatörlerde art fl ve obstrüktif uyku apnesi rol oynamaktad r (20). Metabolik sendromlu yafll hastalarda izole sistolik hipertansiyon daha ön plandad r ve bunun sebebinin büyük arterlerdeki kat l k (stiffness) oldu u düflünülmektedir (21). zole sistolik hipertansiyonda etkin kan bas nc kontrolü ile inme, konjestif kalp yetmezli i, koroner ve serebrovasküler olaylarda önemli azalma sa land gösterilmifltir (22). Yafll l k, Metabolik Sendrom ve Tip 2 Diyabet Yafltaki art fla paralel olarak tip 2 diyabet s kl da artmaktad r (16). Oksidatif stres, replikatif yafllanma ve katabolik yetersizlik gibi faktörlerin neden oldu u Akad Geriatri 2011; 3:

4 Kad n Erkek NHANES-III % Genel: %24 fiekil 1. Amerika Birleflik Devletleri nde yafl gruplar na göre metabolik sendrom s kl klar (NHANES: Üçüncü Ulusal Sa l k ve Beslenme Araflt rmas ) Kad n Erkek METSAR % Genel= %33.9 fiekil 2. Türk eriflkinlerinde yafl gruplar na göre metabolik sendrom s kl klar (METSAR: Türk Eriflkinlerinde Metabolik Sendrom Araflt rmas ). 66 Akad Geriatri 2011; 3: 63-70

5 Yafll da Metabolik Sendrom ve Önemi mitokondriyal disfonksiyonun yafll larda insülin direnci, metabolik sendrom ve tip 2 diyabet için önemli bir etyolojik faktör oldu u öne sürülmektedir (23,24). Ayr - ca, viseral adipositlerden salg lanan IL-6 ve TNF-α gibi proinflamatuvar sitokinlerin C-reaktif protein düzeylerini art rmas n n da tip 2 diyabet geliflimi için ba ms z bir risk faktörü oldu u gösterilmifltir (25). Metabolik sendromlu olgularda her iki cinsiyette de tip 2 diyabet geliflme riski yaklafl k befl kat, diyabet geliflenlerde ise koroner arter hastal geliflme riski 2-3 kat artmaktad r (26,27). Yafll l k, Metabolik Sendrom ve Dislipidemi Yaflla birlikte lipid profilinin de iflime u rad ve trigliserid yüksekli i, küçük-yo un düflük dansiteli lipoprotein (LDL) partikül say s nda artma ve yüksek dansiteli lipoprotein kolesterol düflüflü ile karakterize aterojenik dislipidemi fenomeninin yafll larda abdominal obezite ve insülin direnci iliflkili oldu u düflünülmektedir (28). Yafl ba ms z bir kardiyovasküler risk faktörüdür ve özellikle erkeklerde kardiyovasküler olay riski kad nlara göre daha yüksektir. Öte yandan kad nlarda koroner arter hastal riskinin daha geç bafllamas muhtemelen menopoz öncesi dönemde östrojene ba l d r. Menopozla birlikte serum LDL kolesterol düzeyi yükselmeye bafllar, HDL kolesterol düzeyinde artma durur veya düflmeye bafllar. Bu durum kad nlarda menopoz sonras aterosklerozun h zlanmas için bir risk faktörü oluflturur (29). Yafll l k, Metabolik Sendrom ve Kardiyovasküler Risk Metabolik sendrom tan s için Ulusal Kolesterol E itim Program (NCEP) ve revize NCEP tan mlamalar n n kullan ld 87 klinik çal flma ve hastan n dahil edildi i bir meta-analizde; metabolik sendromun kardiyovasküler hastal k riskini 2.35, kardiyovasküler mortaliteyi 2.40, tüm sebepli mortaliteyi 1.58, miyokard infarktüsü riskini 1.99 ve inme riskini 2.27 kat art rd gösterilmifltir. Di er önemli bir sonuç ise, metabolik sendromlu kad nlarda kardiyovasküler riskin erkeklere göre yüksek bulunmas d r. Kad nlarda yüksek riskin olmas nda; postmenopozal kad nlarda erkeklere göre abdominal obeziteye yatk nl n fazla olmas n n, kad nlar n erkeklere göre daha farkl bir kolesterol profiline sahip olmas n n, yüksek trigliserid düzeylerinin kad nlarda erkeklere göre daha fazla koroner arter hastal ile iliflkili bulunmas n n ve polikistik over sendromu, hormon replasman tedavisi ve gestasyonel diyabet gibi kad nlara özel risk faktörlerinin rolü olabilece i bildirilmifltir (30). Yafll popülasyonda hem risk faktörlerinin hem de onlar n öneminin baz farkl l klar gösterdi i ve birçok geleneksel kardiyovasküler risk faktörünün prediktif gücünün artan yaflla azald bilinmektedir (31,32). Günümüzde ortalama yaflam süresinin uzamas ve buna ba l yafll popülasyonun art fl e ilimi göstermesi bu kiflilerin gençler gibi agresif tedavi edilip edilmemesi gerekti i sorusunu gündeme getirmektedir (33). Yetmifl yafl ve üzeri 3035 kiflinin (%38 i metabolik sendromlu, %51 i kad n) alt y ll k takibinin yap ld Health, Aging, and Body Composition (Health ABC) çal flmas nda; metabolik sendromu olanlarda metabolik sendromu olmayanlara göre koroner olay n, miyokard infarktüsünün, kalp yetmezli i ve buna ba l hastanede yat fl süresinin anlaml yüksek bulundu u ve metabolik sendromun koroner olay riskini 1.56, miyokard infarktüsü riskini 1.51, kalp yetmezli i nedeniyle hastanede kal fl süresini 1.49 kat art rd görülmüfltür. O çal flmada da metabolik sendromlu kad nlarda koroner mortalite oran n n daha yüksek bulundu u bildirilmifltir (34). Bu sonuçlar yafll bireylerde, özellikle kad nlarda, kardiyovasküler morbidite, mortalite ve hastalar n yaflam kalitesi üzerinde risk faktörlerinin agresif tedavisinin önemini vurgulamaktad r. YAfiLILARDA METABOL K SENDROMA YAKLAfiIM Metabolik sendromun önlenmesinde ve tedavisinde; kilo verilmesini ve kontrol alt nda tutulmas n, sa l kl beslenmeyi ve fiziksel aktivitenin art r lmas n içeren yaflam tarz n n düzenlenmesi en öncelikli ve etkili yaklafl m olarak kabul edilmektedir (14). Obezite Kontrolü Metabolik sendromun tedavisinde, abdominal obezitenin önlenmesi öncelikli bir çözüm gibi görünmektedir. Bunun için 6-12 ayl k sürede toplam vücut a rl - nda %7-10 luk bir düflüfl sa layacak ve bunu idame ettirecek bir yaflam tarz düzenlenmesinin; kalori al m - n n k s tlanmas, fiziksel aktivitenin art r lmas ve kiflilerin bu konuda motive edilmesiyle sa lanabilece i bildirilmektedir (14). Diyabet Önleme Çal flmas nda bozulmufl glukoz tolerans olan obez bireylerde diyet ve ortayo unlukta bir fiziksel aktivite ile sa lanan kilo kayb - n n diyabet geliflimini %58 azaltmas bunun önemini ortaya koymaktad r (35). Akad Geriatri 2011; 3:

6 Beslenme Diyet düzenlenmesinin obezite kontrolünün yan s ra kan bas nc, glisemi ve lipid düzeyleri üzerinde olumlu etkisinin oldu u bilinmektedir. Metabolik sendromlu kifliler için genel olarak; doymufl ya lardan ve kolesterolden k - s tl, kompleks karbonhidratlardan zengin, bol meyve ve sebze tüketimini ve hipertansiyonu olanlarda tuz k s tlamas n içeren diyet modelleri önerilmektedir (36,37). Egzersiz Düzenli egzersizin vücut a rl n ve ya oran n azaltt, HbA1c, LDL kolesterol ve trigliseridleri düflürdü ü, HDL kolesterolü art rd bilinmektedir (38). K lavuzlar fiziksel aktivitenin art r lmas ile ilgili olarak haftan n en az üç günü, tercihan her günü, 30 dakikadan az olmayan orta-yo un bir fiziksel aktivitenin, ev ve bahçe iflleri, hafif a rl k ve direnç çal flmalar ile desteklenmesini önermektedir (14). Bununla birlikte yafll popülasyonda egzersiz s kl n n ve yo unlu unun belirlenmesinde, efllik eden hastal klar n göz önüne al nmas ve gerekti inde ilgili uzmanl k alanlar nca de- erlendirildikten sonra fiziksel aktivitenin art r lmas yoluna gidilmelidir. FARMAKOLOJ K TEDAV Metabolik sendromda yaflam tarz de iflikliklerinin yetersiz kald durumlarda farmakolojik tedavi gerekmektedir. Glukoz Metabolizma Bozuklu u Bozulmufl açl k glukozu veya bozulmufl glukoz tolerans olanlarda yaflam tarz de ifliklikleri tedavinin temelini oluflturur. Yetersiz kald durumlarda insülin duyarl l n art ran metformin veya pioglitazon düflünülebilir. Glukoz tolerans bozuklu u olan obez kiflilerde metformin ile tip 2 diyabet geliflimi riskinde azalma sa land gösterilmifltir (35). Bununla birlikte, kronik obstrüktif akci er hastal ve kalp yetmezli i gibi hipoksi ile seyreden durumlarda ve renal fonksiyon bozuklu u olan ileri yafltaki kiflilerde laktik asidoz ihtimaline karfl n metformin kullan lmas önerilmez. Akarboz kullan m n n da hem tip 2 diyabet hem de hipertansiyon ve kardiyovasküler olaylar n gelifliminin önlenmesinde etkili oldu una dair sonuçlar bulunmaktad r (39,40). Oral antidiyabetiklerle glisemik kontrolün sa lanamad veya kontrendike oldu u durumlarda insülin tedavisine geçilmesi önerilir. Hipertansiyon Antihipertansif tedavinin kan bas nc n kontrol etmesi, hedef organ hasar n önleyebilmesi, metabolik parametreleri olumlu etkilemesi veya en az ndan olumsuz etkilememesi beklenir. K lavuzlar yafll ve özellikle izole sistolik hipertansiyonu olanlarda diüretik, kalsiyum kanal blokerleri ve anjiyotensin reseptör blokerlerinin tek bafl na veya yeterli kan bas nc kontrolü sa lanamazsa ikili veya üçlü kombinasyonlar fleklinde kullan lmas n ve diüretiklerin metabolik olumsuz etkilerine karfl dikkatli olunmas n önermektedir (41). Metabolik parametreleri olumlu etkileyen bir antihipertansif ajan olan alfa blokerler hipertansiyonun bafllang ç monoterapisinde tercih edilmemelerine ra men, prostatizm flikayeti olan yafll erkeklerde bir tedavi seçene i olabilir (22). Dislipidemi Günlük pratikte hastalar kardiyovasküler risk yönünden k lavuzlar n belirledi i risk faktörlerine göre de erlendirilip, kardiyovasküler risk gruplar na ayr lmakta ve birincil tedavi olarak LDL kolesterol seviyeleri hedef al nmakta ve bunun için statinler ilk tercih olarak kabul edilmektedir. LDL kolesterol hedef de erlerine ulafl ld ktan sonra ikincil hedef olarak non-hdl kolesterol düzeyleri, üçüncül hedef olarak HDL kolesterol düzeyleri kabul edilmekte ve bunun için fibrat tedavisi veya niasin önerilmektedir (42). Asetilsalisilik Asit Tedavisi En az bir geleneksel kardiyovasküler risk faktörü olan 50 yafl üzeri erkek ve 60 yafl üzeri kad nlarda birincil koruma, kardiyovasküler hastal olanlarda ise sekonder koruma amac yla düflük doz asetilsalisilik asit kullan m ( mg/gün) önerilmektedir. Asetilsalisilik aside allerjisi olanlarda klopidogrel (75 mg/gün) kullan labilir (43). SONUÇ Metabolik sendrom, insülin direnci, viseral obezite, hiperglisemi, aterojenik dislipidemi ve kan bas nc yüksekli i yan nda, vasküler inflamasyon, mikroalbuminüri, hiperürisemi ve aterotromboza e ilim gibi di er özellikleri ile metabolik, kardiyovasküler ve renal komplikasyonlar n en önemli ve en s k görülen nedenleri aras nda yer al r. Yafll popülasyonda metabolik sendrom s kl yüksektir ve ortalama yaflam süresinin uzamas - na paralel olarak giderek artacak gibi görünmektedir. Kardiyovasküler ve di er nedenler nedeniyle ölüm riski 68 Akad Geriatri 2011; 3: 63-70

7 Yafll da Metabolik Sendrom ve Önemi zaten yüksek olan yafll popülasyonda tabloya metabolik sendromun kat lmas bu hastalar için ek bir risk getirecektir. Metabolik sendroma yönelik yaflam tarz düzenlenmeleri ve gerekti inde farmakolojik tedaviyi içeren bir yaklafl m yafll popülasyonda kardiyovasküler hastal k ve/veya tip 2 diyabet geliflimini önlemede do ru bir yaklafl m olacakt r. KAYNAKLAR 1. Grundy SM. Metabolic syndrome: connecting and reconciling cardiovascular and diabetes worlds. J Am Coll Cardiol 2006; 47: Tkac I. Metabolic syndrome in relationship to type 2 diabetes and atherosclerosis. Diabetes Res Clin Pract 2005; 68 (Suppl 1): S Grundy SM. Metabolic syndrome pandemic. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2008; 28: Reaven GM. Banting Lecture Role of insulin resistance in human disease. Diabetes 1988; 37: DeFronzo RA. Insulin resistance: a multifaceted syndrome responsible for NIDDM, obesity, hypertension, dyslipidaemia and atherosclerosis. Neth J Med 1997; 50: Kaplan NM. The deadly quartet: upper-body obesity, glucose intolerance, hypertriglyceridemia, and hypertension. Arch Intern Med 1989; 149: Despres JP. The insulin resistance-dyslipidemia syndrome: the most prevalent cause of coronary artery disease? CMAJ 1993; 148: Hjermann I. The metabolic cardiovascular syndrome: syndrome X, Reaven s syndrome, insulin resistance syndrome, atherothrombogenic syndrome. J Cardiovasc Pharmacol 1992; 20 (Suppl 8): S5-S Alberti KG, Zimmet PZ. Definition, diagnosis and classification of diabetes mellitus and its complications. Part 1. Diagnosis and classification of diabetes mellitus provisional report of a WHO consultation. Diabet Med 1998; 15: Zimmet P, Magliano D, Matsuzawa Y, Alberti G, Shaw J. The metabolic syndrome: a global public health problem and a new definition. J Atheroscler Thromb 2005; 12: Ford ES, Giles WH, Dietz WH. Prevalence of the metabolic syndrome among US adults. JAMA 2002; 287: Kozan O, Oguz A, Abaci A, Erol C, Ongen Z, Temizhan A, et al. Prevalence of the metabolic syndrome among Turkish adults. Eur J Clin Nutr 2007; 61: Ford ES, Kohl HW 3 rd, Mokdad AH, Ajani UA. Sedentary behavior, physical activity, and the metabolic syndrome among U.S. adults. Obes Res 2005; 13: Grundy SM, Cleeman JI, Daniels SR, Donato KA, Eckel RH, Franklin BA, et al. Diagnosis and management of the metabolic syndrome: an American Heart Association/National Heart, Lung, and Blood Institute Scientific Statement. Circulation 2005; 112: Altun B, Arici M, Nergizo lu G, Derici U, Karatan O, Turgan C, et al; for the Turkish Society of Hypertension and Renal Diseases. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Turkey (the PatenT study) in J Hypertens 2005; 23: Satman I, Yilmaz T, Sengül A, Salman S, Salman F, Uygur S, et al. Population-based study of diabetes and risk characteristics in Turkey: results of the Turkish diabetes epidemiology study (TURDEP). Diabetes Care 2002; 25: Visser M, Langlois J, Guralnik JM, Cauley JA, Kronmal RA, Robbins J, et al. High body fatness, but not low fat-free mass, predicts disability in older men and women: the Cardiovascular Health Study. Am J Clin Nutr 1998; 68: Liu KH, Chan YL, Chan WB, Chan JC, Chu CW. Mesenteric fat thickness is an independent determinant of metabolic syndrome and identifies subjects with increased carotid intima-media thickness. Diabetes Care 2006; 29: Matsuzawa Y. The metabolic syndrome and adipocytokines. FEBS Lett 2006; 80: Yanai H, Tomono Y, Ito K, Furutani N, Yoshida H, Tada N. The underlying mechanisms for development of hypertension in the metabolic syndrome. Nutr J 2008; 7: Franklin SS, Barboza MG, Pio JR, Wong ND. Blood pressure categories, hypertensive subtypes, and the metabolic syndrome. J Hypertens 2006; 24: Mansia G, De Backer G, Dominiczak A, Cifkova R, Fagard R, Germano G, et al ESH-ESC Guidelines for the management of arterial hypertension: the task force for the management of arterial hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and of the European Society of Cardiology (ESC). Blood Press 2007; 16: Frisard M, Ravussin E. Energy metabolism and oxidative stress: impact on the metabolic syndrome and the aging process. Endocrine 2006; 29: Lowell BB, Shulman GI. Mitochondrial dysfunction and type 2 diabetes. Science 2005; 307: Bechtold M, Palmer J, Valtos J, Iasiello C, Sowers J. Metabolic syndrome in the elderly. Curr Diab Rep 2006; 6: Grundy SM, Hansen B, Smith SC Jr, Cleeman JI, Kahn RA; American Heart Association; National Heart, Lung, and Blood Institute; American Diabetes Association. Clinical management of metabolic syndrome: report of the American Heart Association/National Heart, Lung, and Blood Institute/American Diabetes Association conference on scientific issues related to management. Circulation 2004; 109: Grundy SM. Obesity, metabolic syndrome, and cardiovascular disease. J Clin Endocrinol Metab 2004; 89: Vinik AI. The metabolic basis of atherogenic dyslipidemia. Clin Cornerstone 2005; 7: Walsh BW, Schiff I, Rosner B, Greenberg L, Ravnikar V, Sacks FM. Effects of post menopausal estrogen replacement on the concentrations and metabolism of plasma lipoproteins. N Engl J Med 1991; 325: Akad Geriatri 2011; 3:

8 30. Mottillo S, Filion KB, Genest J, Joseph L, Pilote L, Poirier P. The metabolic syndrome and cardiovascular risk a systematic review and meta-analysis. J Am Coll Cardiol 2010; 56: Casiglia E, Palatini P. Cardiovascular risk factors in the elderly. J Hum Hypertens 1998; 12: Krumholz HM, Seeman TE, Merrill SS, Mendes de Leon CF, Vaccarino V, Silverman DI, et al. Lack of association between cholesterol and coronary heart disease mortality and morbidity and all-cause mortality in persons older than 70 years. JAMA 1994; 272: [No authors listed]. Centers for Disease Control and Prevention. Public health and aging: trends in aging-united States and worldwide. JAMA 2003; 289: Butler J. Metabolic syndrome and the risk of cardiovascular disease in older adults. J Am Coll Cardiol 2006; 47: Knowler WC, Barrett-Connor E, Fowler SE, Hamman RF, Lachin JM, Walker EA, et al.; Diabetes Prevention Program Research Group. Reduction in the incidence of type 2 diabetes with lifestyle intervention or metformin. N Engl J Med 2002; 346: Mann JI. Nutrition recommendations for the treatment and prevention of type 2 diabetes and the metabolic syndrome: an evidenced-based review. Nutr Rev 2006; 64: Vollmer WM, Sacks FM, Ard J, Appel LJ, Bray GA, Simons-Morton DG, et al; DASH-Sodium Trial Collaborative Research Group. Effects of diet and sodium intake on blood pressure: subgroup analysis of the DASH-sodium trial. Ann Intern Med 2001; 135: Franklin BA, Kahn JK, Gordon NF, Bonow RO. A cardioprotective "polypill"? Independent and additive benefits of lifestyle modification. Am J Cardiol 2004; 94: Chiasson Jl, Josse RG, Gomis R, Hanefeld M, Karasik A, Laakso M. Acarbose for the prevention of type 2 diabetes mellitus: the STOP-NIDDM randomised trial. Lancet 2002; 359: Chiasson JL, Josse RG, Gomis R, Hanefeld M, Karasik A, Laakso M. Acarbose treatment and risk of cardiovascular disease and hypertension in patients with impaired glucose tolerance. The STOP-NIDDM trial. JAMA 2003; 290: Hackam DG, Khan NA, Hemmelgarn BR, Rabkin SW, Touyz RM, Campbell NR, et al; the 2010 Canadian Hypertension Education Program recommendations for the management of hypertension: part 2-therapy. Can J Cardiol 2010; 26: National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III). Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) final report. Circulation 2002; 106: American Diabetes Association. Standards of Medical Care in Diabetes Diabetes Care 2010; 33 (Suppl 1): S11-S Akad Geriatri 2011; 3: 63-70