alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

Transkript

1 Available online at alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: April 26, 2018 Accepted: October 10, 2018 Published Online: December 30, 2018 AJ ID: OR.03 DOI: /alphanumeric R e s e a r c h A r t i c l e A Grey DEMATEL Integrated Approach to Determine Third Party Logistics Service Provider Selection Criteria Ejder Ayçin, Ph.D. Assist. Prof., Department of Business Administration, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Munzur University, Tunceli, Turey, eaycin@munzur.edu.tr * Munzur Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi, Atulu Mahallesi 62000, Merez, Tunceli, Türiye ABSTRACT Third-party logistics (3PL) services have seen significant growth in recent years as a result of playing a ey role in supply chain management. The demand for 3PL service providers has increased as companies offer better service to their customers, lower costs and gain competitive advantage. This paper includes an application that will help determine the most important criteria in the selection and evaluation of 3PL service providers. The aim of the paper is to be able to determine the selection criteria of the 3PL service providers and the relationships between them, from the point of view of companies already using logistics services outsourcing. For this purpose, grey system theory and DEMATEL approach are integrated in order to describe uncertain and complex decisions with definite numerical values and determine the relations and importance levels between the criteria. The findings revealed interrelations between criteria and presented the most important criteria for 3PL provider selection. It is believed that the results of the paper will help the managers to propose a model that can be implemented with the selection criteria of the 3PL service provider. Keywords: Third-Party Logistics, Grey Systems Theory, DEMATEL Üçüncü Parti Lojisti Hizmet Sağlayıcı Seçim Kriterlerinin Gri DEMATEL Bütünleşi Yalaşımıyla Belirlenmesi ÖZ Anahtar Kelimeler: Üçüncü parti lojisti (3PL) hizmetlerinin, tedari zinciri yönetiminde temel bir rol oynamasının sonucu olara son yıllarda ayda değer bir büyüme yaşadığı görülmetedir. 3PL hizmet sağlayıcılarına yöneli talep, şiretlerin müşterine daha iyi hizmetleri sunmaları, maliyetleri düşürmeleri ve reabet üstünlüğü elde etmeleri gibi avantajlar sağladığı için artış göstermetedir. Bu maalede, 3PL hizmet sağlayıcısı seçimi ve değerlendirilmesi sürecindei en önemli riterlerin belirlenmesine yardımcı olaca bir uygulamaya yer verilmiştir. Maalenin amacı, lojisti hizmetlerini zaten dış ayna ullanan firmaların baış açısıyla 3PL hizmet sağlayıcılarının seçim riterlerini ve aralarındai ilişileri belirleyebilmetir. Bu amaç doğrultusunda belirsiz ve armaşı ararları esin sayısal değerler ile betimleyebilme ve riterler arasındai ilişileri ve önem düzeylerini tespit edebilme için gri sistem teorisi ile DEMATEL yalaşımı bütünleşi olara ele alınmıştır. Bulgular, riterler arasındai arşılılı ilişileri ortaya oyara 3PL hizmet sağlayıcısı seçimindei en önemli riterleri ortaya oymuştur. Maale sonuçlarının yöneticilere, 3PL hizmet sağlayıcısı seçim riterlerinin belirlenmesinde uygulanabilece bir model önerisiyle yardımcı olacağı düşünülmetedir Üçüncü Parti Lojisti, Gri Sistem Teorisi, DEMATEL The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems All rights reserved.

2 Ayçin A Grey DEMATEL Integrated Approach to Determine Third Party Logistics Service Provider Selection Criteria Giriş Lojisti, işletmelerin tedari zincirlerini birleştirmede hayati bir işleve sahiptir. Küreselleşmeyle birlite, şiretler hayatta alma için gereli olan temel becerilere odalanmalı ve diğer faaliyetleri profesyonel şiretlere atarabilmelidir. Lojisti, endüstrilerin tedari zinciri maliyetlerini düşürebileceği ve müşteri memnuniyetini artırabileceği önemli bir alan olara abul edilmetedir. Bu doğrultuda 1980'lerin sonlarından bu yana ortaya çıan üçüncü parti lojisti (3PL) hizmet sağlayıcıları, lojisti dış ayna tedariçileri olara abul edilmetedir. 3PL, 1990'lardan beri yeni bir iş alanı olara hızla büyümetedir. Lojisti faaliyetlerin dış ayna ullanımı ile sürdürülmesi, 3PL hizmet sağlayıcıların müşterilere yardımcı olma onusunda sahip olduları uzmanlı ve deneyimle, günümüzde sılıla arşılaşılan bir hizmet halini almıştır. Firmaların böylesine değerli olan yeterlilileri elde etmeleri zor veya maliyetli olduğundan, lojisti faaliyetlerini 3PL hizmet sağlayıcılarıyla sürdürmeleri rasyonel bir durum olmatadır. Lojisti ortalılarının başlıca avantajları, firmaların temel yetinlilere odalanmaları, tedari zinciri ortalılarını geliştirmeleri, verimlililerini artırmaları ve ulaşım maliyetlerini azaltmaları olara sıralanabilir (Liu ve Wang, 2009; Wong ve Karia, 2010; Li vd., 2012). Wang vd., 2014). İşletmeler açısından lojisti hizmet sağlayıcılarının seçim ararı, çoğu zaman birço farlı nicel ve nitel riteri içerebilir. Dolayısıyla, 3PL hizmet sağlayıcı seçimi, çeşitli belirsizli türlerini içeren ço amaçlı bir arar verme problemi olara ele alınabilir. Literatüre baıldığında birço aademisyen ve araştırmacının, 3PL hizmet sağlayıcısı seçimi onusunda çalıştığını ve onuyu farlı arar verme yöntemleri ile ele aldılarını görme mümündür. 3PL hizmet sağlayıcı seçim problemini açılama için bir taım matematisel modeller ve sezgisel yöntemler önerilmiştir. Bu çalışmada, 3PL hizmet sağlayıcı seçim riterlerini belirleyebilme için gri sistem teorisi ve DEMATEL yöntemi bütünleşi olara ele alınara bir uygulama metodolojisi oluşturulmuştur. DEMATEL yönteminin seçilmesinin nedeni, riterler arasındai önemi ve nedensel ilişileri ortaya oyabilece en iyi yöntemlerden biri olmasıdır. Buna arşın, DEMATEL belirsiz değerleri ifade edememete ve bilgi esiliği, belirsizli gibi durumlarda yetersiz alabilmetedir. Gri sistem teorisi gibi bulanı yöntemler, arşılaşılabilece bu tür zayıflılarının üstesinden gelebilmetedir. İnsan ararlarını esin sayısal değerler ile betimleme zor olduğundan, gri sistem teorisi armaşı problemlerin çözümünde ullanılabilmetedir. Bu nedenle bu çalışmada, dilsel tercihler açısından esne değerlendirmeler ile belirsiz oşulları diate alabilme ve 3PL hizmet sağlayıcı seçim riterleri arasındai ilişileri belirleyebilme için gri teori ve DEMATEL yöntemi bütünleşi olara ullanılacatır. 2. Literatür Taraması Çalışmanın bu ısmında 3PL hizmet sağlayıcısı seçim probleminin çözümünde ullanılan arar verme yöntemleri ile bu problemde diate alınan riterlere ilişin ii farlı literatür taraması gerçeleştirilmiştir. Kullanılan arar verme yöntemlerine göre literatür incelendiğinde birço çalışmaya rastlanmıştır.

3 Ayçin Üçüncü Parti Lojisti Hizmet Sağlayıcı Seçim Kriterlerinin Gri DEMATEL Bütünleşi Yalaşımıyla Belirlenmesi 279 Meade ve Saris, lojisti süreçleriyle ilgili dört farlı riteri diate alara en iyi 3PL hizmet sağlayıcısı seçimini yapma için analiti hiyerarşi süreci (AHP) ile bir uygulama gerçeleştirmişlerdir (Meade ve Saris, 2002). Thaar vd. Hindistan da organi yeme setörü için 3PL hizmeti sağlayan üç farlı firmayı belirledileri 26 ritere göre analiti ağ süreci (ANP) ile değerlendirmişlerdir (Thaar vd., 2005). Bottani ve Rizzi, 3PL hizmet sağlayıcıları için en önemli riterlerin belirlenmesi amacıyla bulanı mantı ve TOPSIS yöntemlerini ullanara bir model önerisinde bulunmuşlardır (Bottani ve Rizzi, 2006). Zhang vd. lojisti hizmet sağlayıcı seçiminde AHP ve Veri zarflama analizini ullanara bütünleşi bir model ortaya oymuşlardır (Zhang vd., 2006). So vd. AHP yöntemiyle Kore dei en iyi 3PL hizmet sağlayıcısını beş farlı riteri diate alara belirlemeye çalışmışlarıdır (So vd., 2006). Jharharia ve Shanar, üç farlı 3PL hizmet sağlayıcısından en iyisini belirleme ve bu işlemi yaparen en önemli olan riterleri tespit etme amacıyla ANP yöntemine dayalı bir uygulama modeli sunmuşlardır (Jharharia ve Shanar, 2007). Almeida, 3PL hizmet sağlayıcısı seçiminde maliyet, dağıtım ve bağımlılı riterlerini değerlendiriren, ELECTRE yöntemi ve fayda fonsiyonlarını bütünleşi olara ele alara bir uygulama yapmıştır (Almeida, 2007). Büyüözan vd. ii ana riteri diate alara 3PL firmalarını değerlendiriren, bulanı AHP ile riter ağırlılarını belirleyip, bulanı TOPSIS ile bu firmaları sıralayan bir model önerisi ortaya oymuşlardır (Büyüözan vd., 2008). Efendigil vd., yapay sinir ağları ve bulanı mantı yöntemlerinden yararlanara ii aşamalı bir model ile en iyi 3PL hizmet sağlayıcını belirlemişlerdir (Efendigil vd., 2008). Perçin, AHP ve TOPSIS yöntemlerini ullanara ii aşamalı bir model ile 3PL hizmet sağlayıcısı için bir değerlendirmede bulunmuştur (Perçin, 2009). Liou ve Chang, DEMATEL, ANP ve VIKOR yöntemlerini bütünleşi bir şeilde ele alara bir model ortaya oymuşlardır. DEMATEL ile ilişiler belirlenmiş ve ANP ile ağırlılar atanmıştır. Son olara VIKOR yöntemiyle 3PL hizmet sağlayıcılarının sıralaması gerçeleştirilmiştir (Liou ve Chang, 2010). Falsini vd. 3PL hizmet sağlayıcısı seçiminde alite, hizmet hızı, esneli, maliyet, güvenli gibi riterleri diate alara üç farlı setörde gerçeleştirdileri uygulamalarında yöntem olara AHP, doğrusal programlama ve veri zarflama analizinden (VZA) yararlanmışlardır (Falsini vd., 2012). Ho vd., altı farlı değerlendirme riterini diate alara alite fonsiyon göçerimi (QFD) ve AHP yönlemlerini bütünleşi olara ele alara bilgisayar donanım tedariçileri setöründe bir uygulama gerçeleştirmişlerdir (Ho vd., 2012). Hsu vd., Dematel tabanlı analiti ağ süreci (D-ANP) ve gri ilişisel analiz yöntemlerini bütünleşi olara ullanara havacılı setöründe bir uygulama yapmışlardır (Hsu, vd. 2013). Garg vd., 3PL hizmet sağlayıcısı seçiminde maliyet minimizasyonu ve hizmet performansının masimizasyonunu sağlama amacıyla bulanı mantı ve tam sayılı programlamaya dayalı bir model oluşturara, gerçe bir vaa analizi gerçeleştirmişlerdir (Garg vd., 2015). Yayla vd. bulanı AHP ve TOPSIS yöntemlerini bütünleşi olara ele alara, 3PL ulaşım tedariçisi seçim ararının verilmesine yardımcı bir uygulama gerçeleştirmişlerdir (Yayla vd., 2015). Awasthi ve Balezentis, 3PL hizmet sağlayıcısı seçiminde BOCR yöntemiyle riterleri ategorize etmiş ve bulanı MULTIMOORA yöntemiyle riterlerin önem ağırlılarını belirlemişlerdir (Awasthi ve Balezentis, 2017). Garside vd. 3PL hizmet sağlayıcısı seçiminde bulanı AHP ile riter ağırlılarını hesaplayıp, gri-topsis yöntemiyle bu

4 Ayçin A Grey DEMATEL Integrated Approach to Determine Third Party Logistics Service Provider Selection Criteria 280 Yazar (lar) Zhou vd. (2003) Aghazadeh (2003) Knemeyer ve Murphy (2004) Aguezzoul vd. (2006) Bottani ve Rizzi (2006) Sheen ve Tai (2006) Yeung (2006) Jharharia ve Shanar (2007) Efendigil vd. (2008) Hamdan ve Rogers (2008) Kannan (2009) Kannan vd. (2009) Liu ve Wang (2009) Cheng ve Lee (2010) Liou ve Chuang (2010) Anderson vd. (2011) Ho vd. (2012) Perçin ve Min (2013) Hsu vd. (2013) Aguezzoul (2014) Liao ve Kao (2014) Li ve Wan (2014) Guarnieri vd. (2015) Jie vd. (2015) Tablo 1. 3PL Hizmet Sağlayıcısı Seçim Kriterleri riterlerin önem düzeylerini belirlemişlerdir (Garside vd., 2017). Ecer, belirlediği dört farlı 3PL hizmet sağlayıcısı seçiminde, değerlendirmeye aldığı riterlerin ağırlılarını bulanı AHP ile belirleyip, EDAS yöntemiyle bu alternatifleri sıralamıştır (Ecer, 2017). Singh vd., soğu zincir setöründe yaptıları çalışmalarında, 3PL hizmet sağlayıcısı seçiminde bulanı AHP ve bulanı TOPSIS yalaşımlarını bütünleşi olara ele almışlardır (Singh vd., 2017). Raut vd., en etin 3PL hizmet sağlayıcısını belirleme amacıyla VZA ile ANP yöntemlerini bütünleşi olara ele alan bir uygulama yapmışlardır (Raut vd., 2018). 3PL hizmet sağlayıcısı seçim problemindei literatür ele alınan riterler diate alınara incelendiğinde, bu çalışmalarda ele alınan riterlere ilişin bir özet Tablo 1 de gösterilmiştir. 3PL Hizmet Sağlayıcısı Seçim Kriterleri Reabet gücü, işletme apasitesi, yönetim ve organizasyon Güvenilirli, dürüstlü, bütünlü, bilgi sistemleri altyapısı, iletişim İletişim, alite, bilgi sistemleri, müşteri memnuniyeti Fiyat, hizmet alitesi ve alt riterleri, alite yönetimi, müşteri ilişileri, teni ve fizisel yeterlili, dağıtım performansı, esneli ve inovasyon Maliyetler, güvenilirli, iletişim, alite, bilgi sistemleri ve altyapı, esneli, dağıtım performansı, profesyonelli, finansal göstergeler Maliyetler, müşteri ilişileri, alite Maliyetler, hizmet alitesi, alite yönetimi, esneli, dağıtım performansı, profesyonelli. Hizmet maliyeti, hizmet alitesi, firma imajı, uzun-dönem ilişi, çalışan memnuniyeti, finansal performans, pazar payı, firma onumu, esneli Zamanında dağıtım performansı, hizmet alitesi, maliyetler, esneli, müşteri memnuniyeti, hizmet çevrim zamanı, Ar-Ge Hizmet alitesi, tenoloji yeterlili, bilgi erişimi, teni/mühendisli apasitesi Depo yönetimi, iletişim hizmetleri, iletişim, maliyet, alite, esneli, müşteri memnuniyeti, sipariş yönetimi ve taip sistemleri, tedari zinciri planlaması Maliyetler, iletişim hizmetleri, güvenilirli, alite, bilgi sistemleri, esneli, dağıtım performansı, hızı ve güvenilirliği Fiyat, tecrübe, firma onumu, pazar payı, müşteri ilişileri, servis alitesi, süreli iyileştirme, zamanında dağıtım, riti performans göstergeleri ölçümü, firma imajı, insan aynaları politiaları, alifiye eleman sayısı Servis alitesi, bilgi tenolojileri altyapısı, bilgisayar ağı altyapısı, bilgiye ulaşılabilirli, teni apasite, taip sistemleri Maliyetler, müşteri ilişileri, alite, esneli, profesyonelli Maliyetler, profesyonelli, esneli, hizmet alitesi, müşteri ilişileri, güvenilirli, Maliyet, dağıtım, esneli, alite, tenoloji, ris Maliyet, hizmet alitesi, esneli, firma imajı Maliyet, müşteri ilişileri, alite, bilgi sistemleri altyapısı, esneli, profesyonelli Maliyetleri müşteri ilişileri, alite, esneli, bilgi sistemleri, dağıtım, profesyonelli, finansal durum, firma imajı, firma onumu Tam zamanında, bilgi tenolojisi, tahmin yöntemleri, bilgi paylaşımı ve dürüstlü, hizmet alitesi, müşteri ilişileri yönetimi, ris yönetimi Yönetim, eonomi, strateji, tenoloji, alite Finansal apasite, değer yaratan hizmetler, tedariçi ilişileri, lojisti Altyapı, esneli, müşteri memnuniyeti

5 Ayçin Üçüncü Parti Lojisti Hizmet Sağlayıcı Seçim Kriterlerinin Gri DEMATEL Bütünleşi Yalaşımıyla Belirlenmesi Gri Sistem Teorisi Gri sistem teorisi, esili veri ve esi bilgi içeren olgularda belirsizli problemlerini çözme için ullanılabilir (Deng, 1989). Nispeten az mitarda veri ullanara veya fatörlerde büyü değişenlile tatmin edici sonuçlar doğurabilmesi yöntemin önemli özellilerinden biridir (Li vd., 1997). Gri sistem teorisi, sınırlı ve esi bilgi içeren ve rastgele belirsizli gösterebilen sistemlerin analizi ve modellenmesi için bir yalaşım sağlar. Son yıllarda literatürde birço uygulama alanına sahip gri sistem teorisi, belirsizli içeren problemlerin çözümünde etili bir metodoloji olmuştur. Belirsizli durumunda arar veriren öznel yargıları içerisinde barındıran bulanı matemati temeline dayanan bulanı üme teorisi ve gri sistem teorisi ullanılabilir. Bulanı matemati ve gri sistemler arasında birço farlılı vardır Tablo 2 de gri sistem teorisi, olasılı-istatisti ve bulanı matemati arasındai bir arşılaştırma gösterilmetedir (Liu ve Lin, 2006). Gri Sistem Teorisi Olasılı-İstatisti Bulanı Mantı Çalışma Alanı Yetersiz Bilgi İstatistisel Belirsizli Dilsel Belirsizli Temel Küme Gri Belirsiz Kümeler Kantor Kümeler Bulanı Kümeler Yöntem Bilgi Kapsamı Olasılı Dağılımları Üyeli Fonsiyonları Gerelili Herhangi Bir Dağılım Belirli Bir Dağılım Tecrübe Amaç Gerçeçi Kurallar İstatistisel Kurallar Dilsel İfadeler Karateristi Küçü Örnelem Büyü Örnelem Tecrübe Tablo 2. Gri Sistem Teorisinin Olasılı-İstatisti ve Bulanı Mantıla Karşılaştırılması (Liu ve Lin, 2006) Diğer sistemlerle arşılaştırmalı olara Gri Sistem Teorisinin önemli yönlerini aşağıdai gibi sıralama mümündür (Li vd., 2007; Tseng, 2009; Bai and Saris, 2010; Dou vd., 2014; Xia vd., 2015): Gri sistemler ile gelenesel istatisti modelleme yöntemlerine nazaran, nispeten sınırlı mitarda veri ullanara tatmin edici sonuçlar elde edilebilir. Esi ve tamamlanmamış bilgiler içeren teori sistemlerin analizinden daha iyidir. Konvansiyonel yöntemlerden üstündür, çünü gri sistemler modelleme bilgisinin esiliğinden daha sağlamdır; Literatürde, gri temelli yalaşımların iyi performans özellilerine ulaşabileceğini gösteren ço sayıda çalışma vardır. Gri sistem teorisi nispeten esne yapısıyla, parametri ve dağılım varsayımları bulunmayan, belirsizli içeren problemlere çözüm yolu sağlar. Bulanı yalaşıma göre gri sistem teorisinin yararı, bulanı bir üyeli fonsiyonuna ihtiyaç duymamasıdır. Gri sistem teorisi, üçü örnelerin ve ötü bilginin belirsizli problemini diate alma için geliştirilmiştir. Gerçe hayattai arar problemlerinin çoğu, bilgi ve belirsizli esiliğinden dolayı gri sistemlerle ele alınabilir. Bir gri sayı x, alt ve üst limiti bilinen ve belirli bir aralı içinde değer alabilen sayı olara tanımlanır. (1) no lu eşitlite x ve x değerleriyle alt ve üst limitleri tanımlanan bir gri sayının matematisel gösterimine yer verilmiştir. x [ x, x] xx x x x] (1)

6 Ayçin A Grey DEMATEL Integrated Approach to Determine Third Party Logistics Service Provider Selection Criteria 282 Gri sayılar ile yapılabilen basit matematisel işlemler (2)-(5) no lu eşitlilerde gösterilmiştir. x1 x2 x1 x2, x1 x 2 x1 x2 x1 x2, x1 x 2 x1 x2 min( x1 x2 x1 x2, x1 x2, x1 x2),max( x1 x2 x1 x2, x1 x2, x1 x2) 1 1 x1 x2 x1, x 1, x2 x2 4. DEMATEL DEMATEL (The Decision Maing Trial and Evaluation Laboratory) armaşı yapıdai problemlere çözüm üretebilme için 1970 li yıllarda Cenevre Battelle Memorial Enstitüsü tarafından geliştirilen bir yöntemdir (Li ve Tzeng, 2009: 9891). DEMATEL, armaşı problem ümelerini ve hiyerarşi yapıda uygulanabilir çözümlerin tanımlanmasına atıda bulunma için uygun bilimsel araştırma yöntemlerinin ullanılmasına öncülü etme ümidiyle geliştirilmiştir. Grafisel temelli DEMATEL yöntemi nedensel ilişinin daha iyi anlaşılmasını sağlayara, ilgili fatörleri sebep ve sonuç gruplarına bölere, problemleri tasla olara planlama ve çözme imanı tanır (Asaal ve Dağdeviren, 2010:907). DEMATEL metodu sebep-sonuç modeli içeren dolaylı ilişileri apsaması açısından önem arz etmetedir. Değişenler arasındai yapı ve ilişiler ile geçerli sayıda alternatifleri inceleyen etili bir yöntem olan DEMATEL, riterleri ilişilerin cinsi ve birbirleri üzerindei etilerinin önemi yönünden önceli sırasına göre düzenleyebilir. Diğer riterler üstünde daha ço etisi olan ve yüse önceliği olduğu riterler etileyen riterler, daha ço eti altında alan ve düşü önceliği olduğu abul riterler ise sonuç riterleri olara adlandırılır (Tseng ve Lin, 2009: 520). Bu açıdan baıldığında DEMATEL yönteminin en önemli özellileri, riterler ve ya değişenler arasındai birbirlerini etileme durumunu ve birbirlerinden etilenme derecesini belirleyebilme ve ilişileri açılayıcı bir model ortaya oyabilmesidir (Tzeng vd., 2007: ). 5. Gri DEMATEL Değer Eti Derecesi Gri Sayılar 4 Ço Yüse Derecede Eti [0.75, 1,00] 3 Yüse Derecede Eti [0.50, 0.75] 2 Orta Derecede Eti [0.25, 0.50] 1 Düşü Derecede Eti [0.00, 0.25] 0 Etisiz [0.00, 0.00] Tablo 3. Gri Dilsel İfade Ölçeği Gri sistem teorisi ve DEMATEL yöntemlerinin bütünleşi olara ullanılacağı uygulama metodolojisi 8 aşamadan oluşmatadır. Bu aşamalar sırasıyla açılanacatır. 1. Aşama: Gri İlişilerin Değerlendirme Ölçeğinin Belirlenmesi DEMATEL yönteminde iili arşılaştırılması yapılan elemanların birbirleri üzerindei etileri sırasıyla 0=etisiz, 1=düşü eti, 2=orta eti, 3=yüse eti, 4=ço yüse etiyi ifade edece şeilde belirlenmetedir. Bu aşamada arar vericilerin değerlendirmelerini sözel olara ifade ettileri bu etiler, Tablo 3 de gösterilen Gri Dilsel İfade Ölçeğine göre gri sayılardan oluşan değerlere dönüştürülür. (2) (3) (4) (5)

7 Ayçin Üçüncü Parti Lojisti Hizmet Sağlayıcı Seçim Kriterlerinin Gri DEMATEL Bütünleşi Yalaşımıyla Belirlenmesi Aşama: Gri Doğrudan İlişi Matrisinin Oluşturulması (X) Bu aşamada çalışmanın amacına uygun olaca arar vericilerden Tablo 3 dei ölçeğe uygun olaca şeilde, iili değerlendirmeleri yapmaları istenir. Değerlendirmeler sonucunda gri doğrudan ilişi matrisi elde edilir. 3. Aşama: Gri Doğrudan İlişi Matrisinin Durulaştırılması (Z) Bu aşamada gri doğrudan ilişi matrisindei sayılar, duru sayılara dönüştürülür. x arar verici tarafından i. riterin j. riter üzerindei etisini değerlendirme üzere belirlenen bir gri sayı olara tanımlansın. sırasıyla x ve x x gri sayısının alt ve üst limit değerleri olaca şeilde (6) no lu eşitlite gösterilmiştir. x x, x Duru sayıların elde edilmesi için Opricovic ve Tzeng tarafından geliştirilen, durulaştırma yöntemi ullanılmatadır. Üç alt aşamadan durulaştırma işlemi için aşağıda verilen eşitlilerden yararlanılacatır (Opricovic ve Tzeng, 2003; Wu ve Lee, 2007; Dou vd., 2014): i. Normalizasyon: max min min j max min min j x x x (7) x x x (8) ii. Toplam Normalize Duru Değerlerin Elde Edilmesi: iii. Duru Değerlerin Elde Edilmesi Y max min max x min x (9) j j x (1 x ) ( x x ) (1 x x ) max min (6) (10) z min x Y (11) j Değerlendirme sürecinde te bir arar verici varsa, bu aşamada elde edilen durulaştırılmış değerlerden oluşan matris (Z) ile 5. aşamaya geçilmelidir. Eğer birden fazla arar verici varsa 4. Aşamada arar verici ağırlılarının belirlenmesi gerelidir. 4. Aşama: Karar Verici Ağırlılarının Belirlenmesi Değerlendirme sürecinde birden fazla arar verici varsa, o arar vericilerin ağırlılarının belirlenmesi gerelidir. Karar vericilerin değerlendirmelerinin eşit ağırlılarla ele alınması durumunda (12) no lu eşitliten yararlanılmalıdır. Bu eşitlitei z değerleri bir öncei aşamada elde edilen durulaştırılmış değerleri, ise arar verici sayısını göstermetedir z z z... z (12)

8 Ayçin A Grey DEMATEL Integrated Approach to Determine Third Party Logistics Service Provider Selection Criteria 284 Karar vericilerin değerlendirmelerinin birbirinden farlı ağırlılarla ele alınması durumunda (13) no lu eşitliten yararlanılmalıdır. z w z w z w z (13) Aşama: Toplam Duru Doğrudan İlişi Matrisinin Normalize Edilmesi (N) Daha öncei aşamalarda gri değerler durulaştırılmış değerlere dönüştürülere, duru doğrudan ilişi matrisi elde edilmişti. Bu aşamadan sonra DEMATEL yöntemi uygulamaya dahil olaca ve yöntemin uygulama adımları uygulanacatır (Chen ve Tzeng, 2011: 26-29; Wang ve Tzeng, 2012: ; Chen vd., 2011: ). Duru doğrudan ilişi matrisi bu aşamada normalize edilir. Normalleştirme işlemi (14) ve (15) no lu eşitlilerden yararlanılara gerçeleştirilir. N 1 s max S z (14) 1 i n n j 1 Z (15) 6. Adım: Toplam Eti Matrisinin Elde Edilmesi Bu adımda bir öncei aşamada normalize edilen duru doğrudan ilişi matrisi (N) (16) no lu eşitliten yararlanılara, (17) no lu eşitlitei toplam eti matrisine dönüştürülür. T N N N N( I N) 2 h ( 1) (16) t11 t11 t1 n T ti 1 t t in tn 1 tnj t nn 7. Adım: Satır ve Sütun Toplamlarının Elde Edilmesi Toplam eti matrisinin satırlar toplamı d, sütunlar toplamı ise r olaca şeilde (18) ve (19) no lu eşitliler elde edilir. n nx1 (17) d1 n di t D d i (18) j1 d n 1 (19) 1xn r t R r r r i i n j1 18 ve 19 no lu eşitliler ullanılara d i + r j ve d i r j değerleri hesaplanacatır. Buna göre;

9 Ayçin Üçüncü Parti Lojisti Hizmet Sağlayıcı Seçim Kriterlerinin Gri DEMATEL Bütünleşi Yalaşımıyla Belirlenmesi 285 d i + r j değeri yüse olan performans ölçütü ya da israf türünün diğerleri ile daha ço ilişili, düşü olan performans ölçütü ya da israf türünün diğerleriyle daha az ilişisi olduğu anlamına gelmetedir. d i r j değeri pozitif olan performans ölçütü ya da israf türü diğerlerini etilemete, d i r j negatif olan performans ölçütü ya da israf türü ise diğerlerinden etilenmetedir. 8. Adım: Eti Diyagramı ve İlişi Haritasının Çizilmesi Toplam eti matrisi üzerinden hesaplanan d i + r j ve d i r j değerleri ve belirlenen bir eşi değeri ile eti diyagramı çizilere ilişilerin belirlenmesi yöntemin son adımıdır. 6. Uygulama 3PL hizmet sağlayıcı seçim sürecinde diate alınan riterleri literatürde apsamlı bir yere sahiptir. Çalışmanın literatür ısmında birço maale 3PL hizmet sağlayıcısı seçim riterleri ve uygulamalarda ele alınan yöntemler açısından irdelenmiştir. Literatürdei çalışmalar ile tedari zinciri ve lojisti yönetimi alanında uzmanlardan oluşan bir eibin görüşleri de diate alınara, 3PL hizmet sağlayıcı seçim riterleri belirlenmiştir. Belirlenen douz adet riter ve riterlere ilişin tanımlamalar Tablo 4 de gösterilmiştir. Kriterler Sembol Tanımlama Tedariçinin modern lojisti eipmanlarının ve tenolojilerin varlığı ile Tenoloji TEK belirsizli ve sto seviyesini azaltma, sipariş yönetimi, depo yönetimi ve Yeterlili seviyat planlaması ve taibi onusundai yeteneleri ifade eder. Özel veya rutin olmayan talebi arşılayabilme, acil ihtiyaçlardai müşterilere Esneli ESN hızlı yanıt verme ve öngörülemeyen taleplere cevap verme yeteneğini ifade eder. Hizmet Kalitesi KAL 3PL sağlayıcı yeteneği, doğrulu, alite bilinci, teslimat sırasındai malların asgari aybı, siparişlerin yerine getirilmesinin doğruluğu ve süreli iyileştirme taahhüdünü ifade eder. Zamanında Dağıtım Performansı PER Teslimatları arşılama için gereli yeteneği ifade eder. Esneli, hız ve teslimat güvenilirliği, dağıtım apasitesi, teslim süresi, sipariş yerine getirme oranı gibi avramları içerir. Müşteri İlişileri MİL Müşteri memnuniyeti, müşteri şiayet oranı, hizmet iyileştirme, şiayetlere yanıt gibi avramları içerir. Maliyetler MLY Lojisti dış ayna ullanım maliyetlerinin en aza indirilmesini ifade eder. Finansal İstirar FİN Müemmel bir finansal performans, hizmetlerin süreliliğini ve lojisti eipman ve hizmetlerin iyileştirilmesini ifade eder. Firma İmajı İMJ Müşterilerin ihtiyaçlarını arşılama onusunda ullanıcıların fiirlerini ifade eder Firma Konumu KON Sağlayıcı tarafından sunulan hizmetlerin (yerel, bölgesel, yerel, uluslararası) geniş coğrafi dağılımını ifade eder. Lojisti maliyetleri (paetleme, taşıma ve depolama) yüse olduğunda bu riter önem arz eder. Tablo 4. Kriterlere İlişin Tanımlamalar Değerlendirme riterleri belirlenditen sonra, riterler arasındai ilişiler arar vericilerin değerlendirmeleriyle sözel olara Tablo 3 de gösterilen Gri Dilsel İfade Ölçeğine uygun şeilde belirlenmiştir. Uygulamada ii farlı uzman yönetici görüşünden ayrı ayrı yararlanılara her ii yönetici için Gri Doğrudan İlişi Matrisleri oluşturulmuştur. Tablo 5 ve Tablo 6 da bu matrislere yer verilmiştir.

10 Ayçin A Grey DEMATEL Integrated Approach to Determine Third Party Logistics Service Provider Selection Criteria 286 Kriterler TEK ESN KAL PER MİL MAL FİN İMJ KON TEK ESN KAL PER MİL MAL FİN İMJ KON Tablo 5. Yönetici-1 İçin Gri Doğrudan İlişi Matrisi Kriterler TEK ESN KAL PER MİL MAL FİN İMJ KON TEK ESN KAL PER MİL MAL FİN İMJ KON Tablo 6. Yönetici-2 İçin Gri Doğrudan İlişi Matrisi Bir sonrai aşamada yöneticiler tarafından oluşturulan gri doğrudan ilişi matrisindei sayılar, duru sayılara dönüştürülmelidir. Bunun için daha önce açılanan (7)-(11) no lu eşitlilerden yararlanılacatır. Yönetici 1 in oluşturduğu Tablo 5 tei gri doğrudan ilişi matrisinin durulaştırılması için örne bir hesaplama şöyle yapılmatadır. Yönetici-1 esneli riterinin maliyet üzerindei etisini orta derecede etili olara tanımlamıştır. Bu değer Tablo 3 diate alındığında 2 değeri ile, gri sayı olara da [0.25, 0.5] olara gösterilmetedir. İlgili sütundai min x değeri (gri sayıların alt limitlerinin minimumu) sıfıra eşit, ilgili sütundai j max min j max x değeri (gri sayıların üst limitlerinin masimumu) 1 e eşit olduğundan bu sütundai hesaplamalar için 1 olacatır. Alt limitlerin minimumu ile üst limitlerin minimum değerlerinin sıfıra eşit olması durumu (7) ve (8) numaralı eşitlileri ullanılara, orinal gri ölçetei üst ve alt değerlerine eşit olan normalize gri üst ve alt değerleri ile sonuçlanır (Bu durum, özellile değerlendiriciler arasında orta derecede eti oranları basın olduğunda her zaman doğru olmayabilir). Esneli riterinin maliyet üzerindei etisi [0.25, 0.5] ile tanımlandığından; (10) ve (11) no lu eşitliler ullanılara normalize duru değer aşağıdai gibi hesaplanır. Y ~ ~ ~ ~ x (1 x ) ( x x ) 0,25(1 0,25) (0,5 0,5 (1 ~ x ~ x ) (1 0,25 0,5) 0,35 z min x j Y max min 0 0,35(1) 0,35 Yuarıda bir örneği verilen hesaplama tüm değerler için terarlanara, her ii yönetici için Tablo 7 ve Tablo 8 de gösterilen Durulaştırılmış Doğrudan İlişi Matrisleri elde edilmiştir.

11 Ayçin Üçüncü Parti Lojisti Hizmet Sağlayıcı Seçim Kriterlerinin Gri DEMATEL Bütünleşi Yalaşımıyla Belirlenmesi 287 Kriterler TEK ESN KAL PER MİL MAL FİN İMJ KON TEK 0 0,05 0,95 0,05 0,35 0,05 0, ,416 ESN 0,35 0 0,05 0,05 0,35 0,05 0,125 0,35 0 KAL 0,35 0,05 0 0,35 0, ,95 0 PER 0,35 0,95 0,05 0 0,65 0,05 0,125 0,05 0,416 MİL 0,05 0,35 0,05 0,05 0 0,65 0,125 0,95 0,083 MAL 0,35 0,35 0,35 0,05 0, ,35 0 FİN 0,35 0,05 0,05 1 0,05 0,95 0 0,05 0 İMJ 0 0,05 0,05 0 0, KON 0,95 0,05 0 0,95 0, ,35 0 Tablo 7. Yönetici-1 İçin Durulaştırılmış Doğrudan İlişi Matrisi Kriterler TEK ESN KAL PER MİL MAL FİN İMJ KON TEK 0 0,05 0,687 0,083 0,061 0,061 0,083 0,35 0,687 ESN 0, ,061 0,083 0,687 0,061 0,083 0,35 0 KAL 0,687 0,05 0 0,083 0,687 0, ,95 0 PER 0,061 0,95 0, ,687 0,061 0,416 0,05 0,368 MİL 0,061 0,35 0,061 0, ,687 0,083 0,65 0,061 MAL 0,368 0,35 0,061 0,083 0, ,35 0 FİN 0,061 0,05 0,061 0,083 0,061 0, ,05 0 İMJ 0 0,05 0, , KON 0,687 0,35 0 0,416 0, ,35 0 Tablo 8. Yönetici-2 İçin Durulaştırılmış Doğrudan İlişi Matrisi Her ii yönetici için hesaplanan durulaştırılmış doğrudan ilişi matrisleri 12 no lu eşitliten yararlanılara Tablo 9 da gösterilen Toplam Durulaştırılmış Doğrudan İlişi Matrisine dönüştürülür. Kriterler TEK ESN KAL PER MİL MAL FİN İMJ KON TEK 0 0,05 0,818 0,066 0,205 0,055 0,104 0,175 0,551 ESN 0, ,055 0,066 0,518 0,055 0,104 0,35 0 KAL 0,518 0,05 0 0,216 0,818 0, ,95 0 PER 0,205 0,95 0, ,668 0,055 0,270 0,05 0,392 MİL 0,055 0,35 0,055 0, ,668 0,104 0,8 0,072 MAL 0,359 0,35 0,205 0,066 0, ,35 0 FİN 0,205 0,05 0,055 0,541 0,055 0, ,05 0 İMJ 0 0,05 0, , KON 0,818 0,20 0 0,683 0, ,35 0 Tablo 9. Toplam Durulaştırılmış Doğrudan İlişi Matrisi Toplam Durulaştırılmış Doğrudan İlişi Matrisi elde edilditen sonra, (14)-(17) numaralı eşitlilerden yararlanılara Toplam Eti Matrisi hesaplanır. Toplam eti matrisi Tablo 10 da gösterildiği gibi hesaplanmıştır. Toplam eti matrisinden yararlanara riterleri etileyen ya da etilenen olara gruplara ayırma ve riterlerin aralarındai etileşimi gösteren eti diyagramını çizme mümün olacatır. Kriterler TEK ESN KAL PER MİL MAL FİN İMJ KON TEK 0,099 0,080 0,259 0,091 0,196 0,068 0,046 0,196 0,179 ESN 0,083 0,042 0,045 0,046 0,189 0,062 0,041 0,166 0,021 KAL 0,184 0,087 0,059 0,100 0,306 0,076 0,024 0,372 0,044 PER 0,142 0,334 0,068 0,076 0,316 0,105 0,102 0,165 0,143 MİL 0,073 0,161 0,055 0,097 0,110 0,218 0,045 0,303 0,043 MAL 0,142 0,150 0,102 0,057 0,265 0,059 0,020 0,211 0,033 FİN 0,120 0,106 0,065 0,181 0,142 0,262 0,024 0,109 0,040 İMJ 0,005 0,018 0,017 0,004 0,024 0,005 0,002 0,012 0,002 KON 0,290 0,168 0,085 0,242 0,318 0,078 0,040 0,236 0,076 Tablo 10. Toplam Eti Matrisi

12 Di-Rj Ayçin A Grey DEMATEL Integrated Approach to Determine Third Party Logistics Service Provider Selection Criteria 288 KRİTERLER Di Rj Di+Rj Di-Rj GRUP TEK 1,213 1,138 2,351 0,075 Etileyen ESN 0,695 1,146 1,841-0,452 Etilenen KAL 1,252 0,754 2,006 0,499 Etileyen PER 1,452 0,893 2,345 0,558 Etileyen MİL 1,105 1,867 2,972-0,762 Etilenen MAL 1,039 1,149 2,188-0,110 Etilenen FİN 1,047 0,343 1,391 0,704 Etileyen İMJ 0,089 1,770 1,859-1,681 Etilenen KON 1,534 0,581 2,115 0,953 Etileyen Tablo 11. Etileyen ve Etilenen Kriterler Toplam eti matrisinin satırlar toplamı d, sütunlar toplamı ise r olaca şeilde (18) ve (19) no lu eşitliler yardımıyla riterler etileyen ve etilenen gruplara ayırılır. Gruplara ayrılan riterler Tablo 11 da gösterilmiştir. Tablo 11 de gösterildiği üzere (Di-Rj) değerleri pozitif olan tenoloji yeterlili, hizmet alitesi, zamanında dağıtım performansı, finansal istirar ve firma onumu riterleri etileyen grupta yer almatadır. (Di-Rj) değerleri negatif olan esneli, müşteri ilişileri, maliyetler ve firma imajı riterleri ise etilenen grupta yer almatadır. Yöntemin en son aşamasında (Di+Rj) ve (Di-Rj) değerlerini ullanara, Şeil 1 de gösterilen eti diyagramı yardımıyla riterler arasındai etileşimler belirlenir. 1,00 KON PER KAL 0,50 FİN TEK MAL 0,00 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50-0,50 ESN -1,00 MİL -1,50-2,00 Şeil 1. Eti Diyagramı İMJ Di+Rj (Di+Rj) değerleri her bir riterin göreli önemini temsil etmetedir. (Di+Rj) değerleri diate alındığında müşteri ilişileri riterinin en yüse (Di+Rj) değerine sahip olduğu görülmetedir. Bu riteri tenoloji yeterlili ve zamanında dağıtım performansı riterleri taip etmetedir. Etileyen riterler ele alındığında (Di-Rj) değeri en yüse olan riterin firma onumu olduğu görülmetedir. Bu riteri sırasıyla finansal istirar ve zamanında dağıtım performansı riterleri taip etmetedir. Dolayısıyla (Di-Rj) değerleri en yüse olan bu üç riterin, diğer riterler üzerinde en ço etiye sahip oldularını söyleme mümündür. Etilenen riterler ele alındığında ise (Di-Rj) değeri en üçü olan firma imajı riterinin, diğer riterlerden en ço etilenen riter olduğu görülmetedir. Bu riteri müşteri ilişileri, esneli ve maliyet riterleri taip etmetedir.

13 Ayçin Üçüncü Parti Lojisti Hizmet Sağlayıcı Seçim Kriterlerinin Gri DEMATEL Bütünleşi Yalaşımıyla Belirlenmesi 289 Eti diyagramı, birbirini etileyen ve etilenen değişenleri göstermesi açısından önemlidir. Anca, riterler arasındai etileşimi daha iyi anlayabilme için aralarındai ilişileri gösterece ilişi haritasının çizilmesi gerelidir. Tablo 9 dai toplam eti matrisindei değerlerin ortalaması olan 0,116 değeri eşi değer olara belirlenditen sonra, eşi değerin üzerinde alan değerlere göre grafitei oların yönü şeillenmiş ve çizilen ilişi haritası Şeil 2 de gösterilmiştir. PER KAL TEK MİL FİN İMJ MAL KON ESN Şeil 2. İlişi Haritası 7. Sonuç Dış ayna ullanımı, özellile lojisti ve tedari zinciri yönetimi alanlarında olma üzere birço alanda yaygın bir faaliyettir. Günümüzde birço işletme lojisti faaliyetlerini dışarıdan temin edere sürdürmetedir. Bu bağlamda en uygun 3PL hizmet sağlayıcının seçilmesi işletmeler için strateji bir arardır. Alınaca ararlar hizmet sağlayıcılar ile işletmeler arasındai uzun vadeli ilişilerin urulmasında önemli bir rol oynamatadır. Bu çalışmada, 3PL hizmet sağlayıcısı seçim ararı ve bu ararın alınmasında diate alınan riterler ile ilgili literatür detaylı bir şeilde taranmıştır. Bu tarama 3PL hizmet sağlayıcısı seçim ararının armaşı bir yapıya sahip olduğunu, birbiriyle ilişili birço riterin ele alınması ve incelenmesi gereliliğini göstermiştir. 3PL hizmet sağlayıcısı seçimi ararı, ele alınan riterlerin önemini ve birbirlerini etileme durumlarını belirlemeye çalışan, içerisinde için belirsizli ve öznel yargıları bulunduran bir arar problemidir. Bu nedenle bu çalışmada, armaşı problemleri çözebilen ve değerlendirme riterleri arasındai nedensel ilişileri belirleyebilen Gri Dematel bütünleşi yalaşımıyla bir uygulama gerçeleştirilmiştir. Çalışma apsamında 3PL hizmet sağlayıcısı seçiminde diate alınabilece douz adet riter, literatürdei çalışmalar ve uzman görüşlerinden yararlanılara belirlenmiştir. Uygulama bulguları ile riterler arasındai yapı ve arşılılı ilişiler ortaya oyulara, 3PL hizmet sağlayıcısı seçimindei en önemli riterler tespit edilmiştir. Eti diyagramı ve ilişi haritaları ile riterler arasındai etileşim ve ilişiler net bir şeilde ortaya oyulmuştur. Uygulama bulguları müşteri ilişileri, zamanında dağıtım performansı ve tenoloji yeterlili riterlerinin en önemli riterler oldularını göstermiştir. Dolayısıyla 3PL hizmet sağlayan firmaların yöneticileri, müşteri ilişilerine yüse derecede önem

14 Ayçin A Grey DEMATEL Integrated Approach to Determine Third Party Logistics Service Provider Selection Criteria 290 vermelidir. Müşteri memnuniyetini artırara pazar payını artırma ve e arlara atıda bulunan müşterilerin sadaatini oruma gerelidir. Müşterilerin memnuniyeti, satın alınan ürün ve arşıladıları dağıtım hizmetinin yerine getirilmesini içerir. Dolayısıyla zamanında dağıtım performansı müşteri memnuniyeti onusunda önemli bir rol oynamatadır. Günümüz artan tenoloji gelişmeleri doğrultusunda tüm bunları sağlayabilme için, 3PL hizmet sağlayıcı firmaların gereli tenoloji yeterliliğe sahip olmaları olduça önemlidir. Mevcut çalışmada 3PL hizmet sağlayıcısı seçim riterleri arasındai etileşimler ortaya oyulmaya çalışılmıştır. Gelece çalışmalarda, 3PL hizmet sağlayıcısı seçiminde diate alınabilece farlı riterler ile çalışmalar gerçeleştirilebilir. Kriterler arası ilişilerin belirlenmesinde Gri Dematel bütünleşi yalaşımından daha farlı ço riterli arar verme tenileri ullanılabilir. Uygulama alanı olara spesifi bir alan belirlenip, incelenen riterlerin önem düzeyleri belirlenere, 3PL hizmet sağlayıcısı seçimi gibi uygulamalar gerçeleştirilebilir. Kaynaça Asaal, E. ve Dağdeviren, M. (2010). ANP ve DEMATEL Yöntemleri ile Personel Seçimi Problemine Bütünleşi Bir Yalaşım. Gazi Üniversitesi Mühendisli-Mimarlı Faültesi Dergisi. 25(4): Almeida, A T. (2007). Multicriteria decision model for outsourcing contracts selection based on utility function and ELECTRE method. Computers and Operations Research, 34(12): Aghazadeh, S M. (2003). How to choose an effective third party logistics provider? Management Research News, 26(7): Aguezzoul, A., Rabenasolo, B., Jolly-Desodt, A.M. (2006). Multicriteria decision aid tool for thirdparty logistics provider s selection, Proceedings of the IEEE International Conference on Service Systems and Service Management, Troyes, October 25-27, pp Anderson, E.J., Colman,T., Devinney, T.M., Keating, B. (2011). What drives the choice of third-party logistics provider? Journal of Supply Chain Management, 47(2): Awasthi, A., Baležentis, T. (2017). A hybrid approach based on BOCR and fuzzy MULTIMOORA for logistics service provider selection. International Journal of Logistics Systems and Management, 27(3): Bai, C., Saris, J. (2010). Integrating sustainability into supplier selection with grey system and rough set methodologies. International Journal of Production Economics, 124(1): Bottani, E, Rizzi, A. (2006). A fuzzy TOPSIS methodology to support outsourcing of logistics services. Supply Chain Management: An International Journal, 11(4): Büyüözan, G. Feyzioğlu, O., Nebol, E. (2008). Selection of the strategic alliance partner in logistics value chain. International Journal of Production Economics, 113(1): Chen, C.H., Tzeng, G.H. (2011). Assessment Model for Improving Educational Curriculum Materials Based on The DANP Technique with Grey Relational Analysis. International Journal of Information Systems for Logistics and Management, 6(2): Chen, F.-H., Hsu, T.-S., Tzeng, G.-H. (2011). A Balanced Scorecard Approach to Establish a Performance Evaluation and Relationship Model for Spring Hotels Based on a Hybrid MCDM Model Combining DEMATEL and ANP. International Journal of Hospitality Management, 30: Cheng, Y.H, Lee, F. (2010). Outsourcing reverse logistics of high-tech manufacturing firms by using a systematic decision-maing approach: TFT-LCD sector in Taiwan. Industrial Mareting Management, 39(7): Deng, J.L. (1989). Introduction to Grey System Theory. Journal of Grey Systems, 1(1): 1-24.

15 Ayçin Üçüncü Parti Lojisti Hizmet Sağlayıcı Seçim Kriterlerinin Gri DEMATEL Bütünleşi Yalaşımıyla Belirlenmesi 291 Dou, Y., Zhu, Q., Saris, J. (2014). Evaluating green supplier development programs with a greyanalytical networ process-based methodology. European Journal of Operational Research, 233(2): Ecer, F. (2017). Third-party logistics (3PLs) provider selection via Fuzzy AHP and EDAS integrated model. Technological and Economic Development of Economy, Efendigil, T, Önüt, S, Kongar, E. (2008). A holistic approach for selecting a third-party reverse logistics provider in the presence of vagueness. Computers and Industrial Engineering, 54(2): Falsini, D., Fondi, F., Schiraldi, M.M. (2012). A logistics provider evaluation and selection methodology based on AHP, DEA and linear programming integration. International Journal of Production Research, 50(17): Garside, A. K., Saputro, T. E. (2017). Evaluation and selection of 3PL provider using fuzzy AHP and grey TOPSIS in group decision maing. In AIP Conference Proceedings, 1902(1): ). AIP Publishing. Garg, K., Agarwal, V., Jha, P.C. (2015). Transportation decision maing through logistics outsourcing and 3PL selection in an integrated closed-loop supply chain. Proceedings of Fourth International Conference on Soft Computing for Problem Solving, Springer, January, pp Hamdan A, Rogers, KJ. (2008). Evaluating the efficiency of 3PL logistics operations. International Journal of Production Economics, 113(1): Ho W, He, T., Lee, C.K.M., Emrouznejad, A. (2012). Strategic logistics outsourcing: an integrated QFD and fuzzy AHP approach. Expert Systems with Applications, 39(12): Hsu, C.C, Liou, J.J.H., Chuang, YC. (2013). Integrating DANP and modified grey relation theory for the selection of an outsourcing provider. Expert Systems with Applications, 40(6): Jharharia, S, Shanar, R. (2007). Selection of logistics service provider: An analytic Networ process(anp) approach. Omega: The International Journal of Management Science, 35(3): Kannan G, Poharel S, Kumar, P.S. (2009). A hybrid approach using ISM and fuzzy TOPSIS for the selection of reverse logistics provider. Resources, Conservation and Recycling, 54(1): Knemeyer A.M., Murphy, P.R. (2004). Evaluating the performance of third-party logistics arrangements:a relationship mareting perspective. Journal of Supply Chain Management, 40(4): Li, C.W., Tzeng, G.H. (2009). Identification of a Threshold Value for the DEMATEL Method Using the Maximum Mean De-Entropy Algorithm to Find Critical Services Provided by A Semiconductor Intellectual Property Mall. Expert Systems with Applications, 36(6): Li, P., Tan, T. C., Lee, J. Y. (1997). Grey Relational Analysis of Amine Inhibition of Mild Steel Corrosion in Acids. Corrosion, 53(3): Liou, J.J.H., Chuang, Y.T. (2010). Developing a hybrid multi-criteria model for selection of outsourcing providers. Expert Systems with Applications, 37(5): Liu, H.T., Wang, W.K. (2009). An integrated fuzzy approach for provider evaluation and selection in third-party logistics, Expert Systems with Applications, 36(3): Liu, S., Lin, Y. (2006). Grey Information: Theory and Practical Applications, Springer Verlag, London. Opricovic, S., Tzeng, G.H. (2003). Defuzzification within a multicriteria decision model, International Journal of Uncertainty, Fuzziness and Knowledge-Based Systems, 11(5): Özdemir, A., Tüysüz, F. (2015). A grey-based DEMATEL approach for analyzing the strategies of universities: a case of Turey, 6th International Conference on Modeling, Simulation, and Applied Optimization (ICMSAO), pp Perçin, S, Min, H. (2013). A hybrid quality function deployment and fuzzy decision- maing methodology for the optimal selection of third-party logistics service providers. International Journal of Logistics Research and Applications, 16(5): Raut, R.D., Kharat, M.G., Kamble, S.S., Kamble, S.J., Desai, R. (2018). Evaluation and selection of third-party logistics providers using an integrated multi-criteria decision maing approach. International Journal of Services and Operations Management, 29(3):

16 Ayçin A Grey DEMATEL Integrated Approach to Determine Third Party Logistics Service Provider Selection Criteria 292 Sheen, G.L, Tai, C.T. (2006). A study on decision factors and third party selection criterion of logistics outsourcing: An exploratory study of direct selling industry. The Journal of American Academy of Business, Cambridge, 9(2): Singh, R. K., Gunasearan, A., Kumar, P. (2017). Third party logistics (3PL) selection for cold chain management: a fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS approach. Annals of Operations Research, Tseng, M.L., Lin, Y.H. (2009). Application of Fuzzy DEMATEL to Develop a Cause and Effect Model of Municipal Solid Waste Management in Metro Manila. Environmental Monitoring and Assessment. 158: Tseng, M.L. (2009). A causal and effect decision maing model of service quality expectation using grey-fuzzy DEMATEL approach. Expert Systems with Applications, 36(4): Tzeng, G.H., Chiang, C.H., Li, C.W. (2007). Evaluating Intertwined Effects in E-Learning Programs: A Novel Hybrid MCDM Model Based nn Factor Analysis and DEMATEL. Expert systems with Applications, 32(4): Wang, X., Persson, G., Huemer, L. (2014). Logistics service providers and value creation through collaboration: a case study, Long Range Planning, 49(1): Wang, Y.L., Tzeng, G.H. (2012). Brand Mareting for Creating Brand Value Based on A MCDM Model Combining DEMATEL with ANP and VIKOR Methods. Expert Systems with Applications. 39: Wong, C.Y., Karia, N. (2010). Explaining the competitive advantage of logistics service providers: a resource-based view approach. International Journal of Production Economics, 128(1): Wu, W.W., Lee, Y.T. (2007). Developing global managers' competencies using the fuzzy DEMATEL method. Expert Systems with Applications, 32(2), Xia, X., Govindan, K., Zhu, Q. (2015). Analyzing internal barriers for automotive parts remanufacturers in China using grey-dematel approach. Journal of Cleaner Production, 87(1): Yayla, A.Y., Öztein, A., Gümüş, A.T., Gunasearan, A. (2015). A hybrid data analytic methodology for 3PL transportation provider evaluation using fuzzy multi-criteria decision maing, International Journal of Production Research, 53(20): Yeung, A.C.L. (2006). The impact of third-party logistics performanc eon the logistics and export performance of users:an empirical study. Maritime Economics and Logistics, 8(2): Zhou, T., Chen, J., Qiao, Z. (2003). The competition ability index system and vague evaluation of third-party logistics corporation, Logistics Management, 26(5):