BIST - NASDAQ PROJESİ FAZ 1 BİLGİLENDİRME TOPLANTISI

Transkript

1 BIST - NASDAQ PROJESİ FAZ 1 BİLGİLENDİRME TOPLANTISI 9 MART 2015

2 Nasdaq Projesi Takvimi - I

3 Nasdaq Projesi Takvimi - II

4 Paydaşlarla Toplantılar / Sunumlar TARİH TOPLANTI / SUNUM DAVETLİLER Şubat 2014 Nasdaq Projesi nin veproje nin Temel Kilometre Taşları nın Duyurulması Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları 11 Temmuz 2014 Proje nin Faz 1 nin Taslak Takvimi, Pay Piyasası Alım Satım ve Takas İşlemleri İş Kuralları Değişiklikleri Hakkında Taslak Bilgiler Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları 7 Kasım 2014 Faz 1 İçin Geçerli API (FIX, ITXH) Protokolleri Detayları ve Değişiklikleri 14 Kasım 2014 Veri Yayını Altyapısı ve Yayın Protokolü (TIP) Detayları ve Değişiklikleri Üyeler, Yazılım Kuruluşları Veri Yayın Kuruluşları 17 Aralık 2014 Takasbank İş Kuralları Değişiklikleri Üyeler, Yazılım Kuruluşları 9 Mart 2015 Pay Piyasası İşlem Sistemi İş Kuralları Değişikliklerinin Duyurulması Nisan 2015 Risk Yönetimi Konusunda İşleyiş İle İlgili Bilgi Paylaşımı Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları Üyeler, Yazılım Kuruluşları

5 Doküman Paylaşımı TARİH AÇIKLAMA KİMLERE 16 Eylül 2014 Emir İletimi ve Veri Yayın Protokolleri Taslak Dokümanlarının Paylaşımı 19 Kasım 2014 Emir İletimi ve Veri Yayın Protokolleri Dokümanlarının Güncellemelerinin Paylaşımı 28 Kasım 2014 Takasbank Dosya ve Rapor Formatları Değişiklikleri Duyurusu (Taslak) 23 Aralık 2014 Emir İletimi ve Veri Yayın Protokolleri Dokümanlarının Güncellemelerinin Paylaşımı Mart 2015 Mart 2015 Nisan 2015 Takasbank Dosya ve Rapor Formatları Değişiklikleri Duyurusu (Güncelleme - Son) Risk Yönetimi Konusunda İşleyiş İle İlgili Bilgi Paylaşımı BIST Dosya ve Rapor Formatları Değişiklik Duyurusu Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları Üyeler, Yazılım Kuruluşları Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları Üyeler, Yazılım Kuruluşları Üyeler, Yazılım Kuruluşları Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları

6 Eğitimler & Testlere İlişkin Takvim TARİH AÇIKLAMA KİMLERE 20 Şubat 2015 Emir İletim ve Veri Yayın API Testleri İçin Test Ortamlarının Açılması Nisan 2015 Q (Haziran ) Q (Haziran ) Temmuz/Ağustos BIST Rapor ve Dosya Test Ortamının Açılması TW & CW Eğitimleri FIX sertifikasyonları «Mock Trading Sessions» (Deneme Seansları) Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları Üyeler Üyeler, Yazılım Kuruluşları Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları 21 Eylül 2015 Live!.. Üyeler, Yazılım Kuruluşları, Veri Yayın Kuruluşları

7 BIST Nasdaq Projesi Marka / Logo

8 BISTECH - İŞLEM SİSTEMİ NDE PAY PİYASASI UYGULAMA DEĞİŞİKLİKLERİ 9 MART 2015

9 Pay Piyasası nda Yapılacak Uygulama Değişiklikleri 1. SEANS SÜRELERİ 2. YENİ İŞLEM KURALLARI 3. YENİ EMİR TÜRLERİ 4. ÖZEL UYGULAMALAR 5. İŞLEM ÖNCESİ RİSK YÖNETİMİ (PTRM) 6. ENSTRÜMAN HİYERARŞİSİ 7. BÜLTEN 8. TEMSİLCİ EKRANLARI

10 Yapılması Planlanan Değişiklikler Öğle arasında açılış yapılarak bir işlem gününde tek seans uygulaması Bir önceki kapanış fiyatının baz fiyat olarak belirlenmesi Genel fiyat marjının % 20 olarak belirlenmesi Fiyat limitlerinin bulunmasında içe yuvarlama Fiyat kademesi değiştikçe değişen gün içi hareketli fiyat adımı Açılış, kapanış ve tek fiyat seanslarında teorik fiyatın gösterilmesi Genium INET te yer alan açılış fiyatı belirleme ve işlem algoritmasına geçilmesi Yeni emir türlerinin kullanıma alınması Maksimum lot sınırlamasının kaldırılması Özel emir uygulamasının kaldırılması İşlem raporlama (trade reporting) fonksiyonu OLFE ve OLDE türü emirlerin uygulamadan kaldırılması

11 Yapılması Planlanan Değişiklikler (devam) Emir ve işlem (sözleşme) numaralarının sistematiğinin değişmesi 1 günden uzun süreli tarihli emirlerin uygulamaya konulması T+1 işlem düzeltmelerinin kaldırılması Fiyatın virgülden sonra 3 hane ile gösterilmesi Kotasyonların ayrıca numaralandırılması uygulamasının kaldırılması Piyasa yapıcılıkta yeni sistemin özelliklerinin kullanılması Ayrı bir sırada «kesir» işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi Mid Point ve gün sonu AOF tan işlemler Emirlerin askıya alınabilmesi Devre kesiciler (circuit breakers) İşlem Öncesi Risk Yönetimi (Tradeguard)

13 Tüm Güne Yayılan Tek Seans Bir günde iki seans uygulamasından vazgeçilecektir. Tüm güne yayılan tek bir seans yapılacaktır.

14 Tüm Güne Yayılan Tek Seans (devam) Açılış Seansı Sürekli İşlem Gün Ortası Tek Fiyat Seansı Sürekli İşlem Kapanış Seansı A1 E Sİ A2 E Sİ K E S 09:15 09:30 09:35 12:30 13:25 13:30 17:30 17:35 17:38 17:40 A1 : Günün başında açılış seansı E : Eşleştirme/Fiyat belirleme Sİ : Sürekli işlem A2 : Gün ortası tek fiyat seansı K : Kapanış seansı S : Kapanıştan (son işlem fiyatından) işlemler

15 Tek Fiyat Yöntemi Seans Saatleri Açılış Seansı Tek Fiyat Emir Toplama Gün Ortası Tek Fiyat Seansı Tek Fiyat Emir Toplama Kapanış Seansı A1 E TFET E A2 E TFET E K E S 09:15 09:30 09:35 12:25 12:30 13:25 13:30 17:25 17:30 17:35 17:38 17:40 A1 : Günün başında açılış seansı E : Eşleştirme/Fiyat belirleme TFET : Tek fiyat emir toplama A2 : Gün ortası tek fiyat seansı K : Kapanış seansı S : Kapanıştan (son işlem fiyatından) işlemler 1 P_ACILIS_EMIR_TPL 09:15 2 P_ESLESTIRMETEKFIYAT 09:30 3 P_TEKFIYAT_EMIR_TPL 09:35 4 P_ESLESTIRMETEKFIYAT 12:25 5 P_TEKFIYAT_EMIR_TPL 12:30 6 P_ESLESTIRMETEKFIYAT 13:25 7 P_TEKFIYAT_EMIR_TPL 13:30 8 P_ESLESTIRMETEKFIYAT 17:25 9 P_KAPANIS_EMIR_TPL 17:30 10 P_ESLESTIRMETEKFIYAT 17:35 11 P_KAPANIS_FIY_ISLEM 17:38

17 Mantıksal Gruplama (Partition) Uygulaması Alım-Satım sistemi iki adet mantıksal gruptan (partition) oluşacaktır. Tüm enstrümanlar bu iki gruba alfabetik olarak dağıtılacaktır. Alfabetik dağılım zaman içinde değişebilecektir. Paylar ve BYF ler için: Varantlar/Sertifikalar ise dayanak varlığın işlem gördüğü grupta işlem görecekler. Partition A-İ Grup 1: A-İ Grup 2: J-Z Üye sistemi (FIX OE, OUCH VE ITCH) Partition J-Z

18 İki Mantıksal Gruplu (Partition) Yapıda Emir İletimi FIX-OE (OrderEntry) ve OUCH kanallarında her iki gruba ayrı ayrı bağlantı kurulması gerekmektedir. Enstrümanların mantıksal grup (partition) bilgisi FIX-RD (ReferenceData) kanalındaki SecurityDefinition/Report mesajlarında yer almaktadır. Bir enstrüman hangi grupta ise o gruplardan emir gönderilmekte ve yine bu gruplardan gönderilen emire cevap verilmektedir. Bir enstrüman sadece ait olduğu grupta işlem görebilecektir.

19 Baz Fiyat Önceki kapanış fiyatı baz fiyat olarak belirlenecektir. Açılış seanslarında belirlenen fiyatlar baz fiyat olarak kullanılmayacaktır. Baz Fiyat Yoksa Tek fiyat işlem yöntemi ile işlem görenler için ilk fiyatın oluştuğu emir toplama aşama sonrası baz fiyat hesaplanır. Sürekli işlem yöntemi ile işlem görenler için açılış seansında fiyat oluşmuşsa bu fiyat, oluşmamışsa ilk işlemin fiyatı baz fiyat olacaktır.

20 Baz Fiyat (devam) Rüçhan hakkı kuponlarında işlem gördüğü ilk güne kadar baz fiyat uygulanmayacak ve işlem gördüğü ilk günün kapanış fiyatı ertesi günün baz fiyatı olacaktır. Bir önceki günden baz fiyata sahip bir payda gün içerisinde herhangi bir işlem gerçekleşmemişse bu baz fiyat ertesi günün de baz fiyatı olacaktır. (mevcut uygulamada olduğu gibi).

21 Fiyat Marjı ve Limitleri Pay ve BYF: % 20 Rüçhan Hakkı Kuponları: % 50 Varant ve Sertifika: Serbest Marj Fiyat limitleri bulunurken dışarı doğru yapılan yuvarlama işlemi yeni uygulamada içeri doğru yapılacaktır. Kapanış seansında son işlem fiyatı üzerinden % 3 uygulanarak hesaplanan fiyat limitleri devam edecektir. Üst fiyat limit bulunurken yukarı adıma yapılan yuvarlama aşağıya, alt fiyat limiti bulunurken aşağı adıma yapılan yuvarlama işlemi yukarıya yapılacaktır.

22 Fiyat Marjı ve Limitleri-Örnek Önceki Gün Kapanış Fiyatı: 23,100 TL Baz Fiyat : 23,100 Fiyat Marjı : (+/- %20) (23,100)*1,2= 27,720 (23,100)*0,8= 18,480 Fiyat Adımı: 0,050 TL Üst limit: 27,700 TL Alt Limit: 18,500 TL

23 Fiyat Adımı MEVCUT YAPI YENİ YAPI Mevcut uygulamada her payın fiyat adımı o payın bir önceki seans ağırlıklı ortalama fiyatından hesaplanan baz fiyat üzerinden belirlenmektedir. Yeni uygulamada ise fiyat adımı baz fiyata bağlı olmaktan çıkacak ve ilgili fiyat kademesinde geçerli olan fiyata göre belirlenecektir. (Bu durum halihazırda serbest marjlı sıralardaki uygulama gibidir). Seans başında belirlenen fiyat adımı ilgili seans boyunca fiyat başka bir kademeye geçse bile değişmemektedir. Fiyat adımları üç hane ile binde birler seviyesinde gösterilebilecek. İlk etapta kuruşun yarısı uygulanacak (0,005 gibi)

24 Fiyat Adımı (devam) Fiyat-1 Fiyat-2 Adım (TL) 0,005 0,499 0,005 0,500 9,999 0,010 10,000 99,999 0, , ,999 0,500 Varant ve Sertifikalarda fiyat adımının her fiyat kademesinde 0,001 TL olarak uygulanması planlanmaktadır.

25 Fiyat Adımı (devam) ÖRNEK Kapanış fiyatı (baz fiyat): 9,500 TL 10,000 TL ye kadar fiyat adımı: 0,010 TL (1 kuruş ) 10,000 TL den sonra: 0,050 TL (5 kuruş ) (!) Gün içinde fiyat 10,000 TL yi geçince adım da değişiyor.

26 Teorik Eşleşme (Açılış-Kapanış) Fiyatın Gösterilmesi Açılış, kapanış ve sürekli işlem içerisinde tekil açılış gibi bölümlerde derinlik bilgileri gösterilmeyecektir. Buna mukabil: Teorik açılış fiyatı, bu fiyattan gerçekleşme olasılığı olan işlem miktarı ve varsa kalan emir miktarı emir toplama aşamalarında sürekli gösterilecektir.

27 Eşleşme Zamanının Raslantısal Olarak Başlatılması Mevcut uygulamada emir toplama aşamasının sona erip açılış/kapanış fiyatının belirlenmesi standart bir zamanda olmaktadır. Yeni uygulamada emir toplama süresinin belli bir zaman aralığında raslantısal (random) bir anda kesilmesi ve eşleşmenin başlatılması planlanmaktadır. Bu süre 30 saniye olarak planlanmıştır.

28 Açılış Fiyatı Belirleme - Yeni Uygulama En fazla işlemi gerçekleştirecek fiyat açılış fiyatı olarak belirlenir. En fazla işlemi gerçekleştiren birden fazla fiyat seviyesi bulunması halinde bu fiyat seviyelerinde arta kalan (işlem görmeyen) miktarı minimize eden fiyat seviyesi açılış fiyatı olarak belirlenir. İlk iki koşulu sağlayan birden fazla fiyat bulunması halinde piyasanın yönüne (alış veya satış tarafının ağırlığına) bakılır ve piyasa alış ağırlıklı ise söz konusu iki fiyattan yüksek olanı, piyasa satış ağırlıklı ise söz konusu iki fiyattan düşük olanı açılış fiyatı olarak belirlenir. Hala tüm koşulları sağlayan birden fazla fiyat seviyesinin olması halinde referans fiyata bakılır. Referans olarak baz fiyat (bir önceki gün kapanış fiyatı) alınır.

29 Açılış Fiyatı Belirleme-Yeni Uygulama (devam) Limit Emirler Piyasa (Market) Emirleri Piyasadan Limite Emirler Kotasyonlar Kalanı İptal Et Emirleri Rezerv Emirler (iceberg orders) (Başlangıçta kullanılmayacak) AÇILIŞ FİYAT HESAPLAMASINA DAHİL EDİLİR Küsurat emirler Hepsi ya da Hiçbiri Emirleri (Fill or Kill) (Başlangıçta kullanılmayacak) Gösterge Emirler (indicative orders) (Birinci fazda kullanılmayacak) Denge Emirleri (imbalance orders) Tetiklenmemiş Koşullu Emirler (Birinci fazda kullanılmayacak) AÇILIŞ FİYAT HESAPLAMASINDA DİKKATE ALINMAZ

30 Açılış Fiyatı Belirleme-Örnek 1 En Çok İşlemin Gerçekleşebileceği Tek Bir Fiyat Seviyesi Bulunması Durumu: Toplam Miktar Alış Tarafı Emir Miktarı Fiyat (Adım: 0,100) Satış Tarafı İşlem Kalan Emir Miktarı Toplam Miktar Miktar Miktar Taraf PYS Satış 10-20, Satış 10-20, Satış , Satış , Satış , Satış , Alış , Alış , Alış , Alış PYS Alış En çok işlemin gerçekleşebileceği tek fiyat seviyesi olduğundan, eşleşme sonrası 60 lot 20,100 fiyat seviyesinde işleme dönüşecektir..

31 Açılış Fiyatı Belirleme-Örnek 2 En Çok İşlemin Gerçekleşebileceği İki Fiyat Seviyesi Bulunması Durumu: Toplam Miktar Alış Tarafı Emir Miktarı Fiyat (Adım: 0,100) Emir Miktarı Satış Tarafı İşlem Kalan Toplam Miktar Miktar Miktar Taraf PYS Satış 10-20, Satış 10-20, Satış , Satış , Satış , Satış , Alış , Alış , Alış , Alış En fazla işlem şartını sağlayan iki fiyat seviyesi bulunduğundan artakalan tutarın minimum olduğu fiyat seviyesi denge fiyatı olarak belirlenir. En çok işlemin gerçekleşebileceği ve fiyat seviyelerinden fiyat seviyesinde arda kalan tutar daha az olduğundan denge fiyatı olarak belirlenir ve 60 lot işlem gerçekleşir PYS Alış En fazla işlem şartını sağlayan iki fiyat seviyesi bulunduğundan artakalan tutarın minimum olduğu fiyat seviyesi denge fiyatı olarak belirlenir. En çok işlemin gerçekleşebileceği 20,000 ve 20,100 fiyat seviyelerinden 20,100 fiyat seviyesinde artakalan tutar daha az olduğundan denge fiyatı 20,100 olarak belirlenir ve 60 lot işlem gerçekleşir..

32 Açılış Fiyatı Belirleme-Örnek 3 En Fazla İşlem ve En Az Artakalan Tutar Şartlarını Sağlayan Birden Fazla Fiyat Seviyesinin Bulunması Durumu: Alış Tarafı Fiyat Satış Tarafı İşlem Kalan Toplam Emir (Adım: 0,100) Emir Toplam Miktar Miktarı Miktarı Miktar Miktar Miktar Taraf - - PYS , Satış , Satış , Satış , Satış , Satış , Alış PYS - - En fazla işlem ve en az artakalan tutar şartlarını sağlayan iki fiyat seviyesi bulunduğundan denge fiyat belirlenirken piyasanın yönüne (alış veya satış tarafının belirlenirken piyasanın yönüne (alış veya satış tarafının ağırlığına) bakılmaktadır. Piyasada satış ağırlığına) bakılmaktadır. Piyasada satış tarafında ağırlık olduğundan düşük olan fiyatı denge fiyatı olarak belirlenir ve 800 lot işlem gerçekleşir. En fazla işlem ve en az artakalan tutar şartlarını sağlayan iki fiyat seviyesi bulunduğundan denge fiyat tarafında ağırlık olduğundan düşük olan 19,900 fiyatı denge fiyatı olarak belirlenir ve 800 lot işlem gerçekleşir.

33 Açılış Fiyatı Belirleme-Örnek 4 En Fazla İşlem ve En Az Artakalan Tutar Şartlarını Sağlayan Birden Fazla Fiyat Seviyesinin ve Alış veya Satış Tarafında Sadece Piyasa Emirlerinin Bulunması: Alış Tarafı Fiyat Satış Tarafı İşlem Kalan Toplam Emir (Adım: 0,100) Emir Toplam Miktar Miktarı Miktarı Miktar Miktar Miktar Taraf MKT Satış 30-20, Satış 30-20, Satış 30-20, Satış 30-20, Satış 30-20, Satış 30-20, Alış 30-19, Alış 30-19, Alış 30-19, Alış En fazla işlem ve en az artakalan tutar şartlarını sağlayan birden fazla fiyat seviyesi 30 - MKT Alış bulunduğundan ve alış tarafında sadece piyasa emirleri bulunduğundan algoritma piyasa emirleri lehine çalışacak ve düşük olan fiyatı denge fiyatı olarak belirlenecek ve 30 lot işlem gerçekleşecektir. En fazla işlem ve en az artakalan tutar şartlarını sağlayan birden fazla fiyat seviyesi bulunduğundan ve alış tarafında sadece piyasa emirleri bulunduğundan algoritma piyasa emirleri lehine çalışacak ve düşük olan 20,100 fiyatı denge fiyatı olarak belirlenecek ve 30 lot işlem gerçekleşecektir.

34 Açılış Fiyatı Belirleme-Örnek 5 Emir Bulunmayan Fiyat Kademesinin Açılış Fiyatı Olarak Belirlenmesi: Alış Tarafı Fiyat Satış Tarafı İşlem Kalan Toplam Emir (Adım: 0,050) Emir Toplam Miktar Miktarı Miktarı Miktar Miktar Miktar Taraf PYS Satış 10-20, Satış 10-20, Satış , Satış , Satış , Satış 60-20, , Alış , Alış , Alış , Alış PYS Alış

36 Yeni Emir Türleri-Özet Piyasa Emirleri Piyasadan Limite Emirler Dengeleyici Emirler Koşullu Emirler (miktar, fiyat, zaman ve kısmi görünme koşullu) Mid-Point Emirleri AOF (TAS) Emirleri

37 Yeni Emir Türleri-Piyasa Emirleri (Market Order) Fiyat olmaksızın sadece miktar belirtilerek girilen emirlerdir. Karşı taraftaki en iyi fiyatlı emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Karşı tarafta eşleşecek hiçbir emir yoksa otomatik olarak iptal edilirler. Tek fiyat yönteminde emir toplama aşamasında girilen piyasa emirleri eşleştirme başlayana kadar emir defterinde bekletilir, eşleştirme başladığında ise işleme dönüşür. İşleme dönüşmeyen piyasa emirleri sürekli işlem seansına aktarılmaz iptal edilir.

38 Yeni Emir Türleri-Piyasa Emirleri-Örnek Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No ,500 11, ,400 11, ,400 Miktarı 20 olarak girilen bir piyasa emri (satış) 10,500 liradan 10 adet (No: 1) ve 10,400 liradan 10 adet (No: 2) olarak gerçekleşir.

39 Yeni Emir Türleri-Piyasadan Limite Emirler (Market to Limit Order) Piyasa emirleri gibi fiyatsız olarak girilen emirlerdir. Karşı taraftaki en iyi fiyatlı emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Ancak işleme dönüşmeyen kısım, gerçekleştiği son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve emir defterinde pasife düşer.

40 Yeni Emir Türleri-Piyasadan Limite Emirler - Örnek Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No ,500 11, ,400 11, ,200 Miktarı 30 olarak girilen bir PLE (satış) 10,500 liradan 10 adet (No: 11) işlem görecek ve kalan emir 10,500 liradan pasifte bekleyecektir. Bu durumda yeni emir defteri aşağıdaki gibi olur. Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No ,400 10, ,200 11, , (!) Piyasa emirleri birden fazla fiyat kademesi ile işleme dönüşürken piyasadan limite emirler sadece en iyi fiyat kademesi ile (tek kademe) işleme dönüşür.

41 Yeni Emir Türleri-Dengeleyici Emirler (Imbalance Order) Açılış/Kapanış/Tek fiyat yöntemi uygulanan seans bölümlerinde, fiyat belirleme sürecinde hesaba katılmayan ancak belirlenen eşleşme fiyatı seviyesinde karşılanmadan kalan emirler ile işlem yapmak üzere girilen emirlerdir. Eşleşme fiyatından kalan emirler bittiğinde veya eşleşme fiyatından kalan emir yoksa birbirleri ile de eşleşebilirler.

42 Yeni Emir Türleri-Koşullu Emirler Girilen emrin aktif hale gelmesi veya işleme dönüşebilmesi için bazı koşulların tanımlanabildiği emirlerdir. Dört farklı türü vardır. 1) Miktar Koşullu Emirler 2) Fiyat Koşullu Emirler 3) Zaman Koşullu Emirler 4) Kısmi Görünme Koşullu Emirler (Hidden/ Iceberg Orders)

43 Yeni Emir Türleri-Koşullu Emirler 1) Miktar Koşullu Emirler: a) Hepsi ya da hiçbiri (AON-all or none), işlem yap ya da iptal et (Fill or Kill): Belirtilen fiyat seviyesinde emrin içerdiği miktarın tamamı karşılanmıyorsa, işlem görmeyen emirlerdir. Ancak emrin içerdiği miktarın tamamının karşılanması durumunda işleme tabi olurlar. b) Kalanı İptal Et (Fill and Kill): Belirtilen fiyat seviyesinde emrin içerdiği miktarın gerçekleşmeyen kısmının iptal edildiği emirlerdir. Birinci aşamada kalanı iptal et koşullu emirler (FAK-Fill and Kill) devreye alınacaktır. İkinci aşama ile birlikte hepsi ya da hiçbiri (AON-all or none), işlem yap ya da iptal et (Fill or Kill) türü emirlerin de devreye alınması planlanmaktadır.

44 Yeni Emir Türleri-Kalanı İptal Et - Örnek Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No ,500 11, ,400 11, ,200 10,500 TL den miktarı 30 olarak girilen bir Kalanı İptal Et emri (satış) 10,500 liradan 10 adet (No: 11) işlem görecek ve kalan emir iptal edilecektir. Bu durumda yeni emir defteri aşağıdaki gibi olur. Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No ,400 11, ,200 11,

45 Yeni Emir Türleri-Koşullu Emirler 2) Fiyat Koşullu Emirler: Bir sermaye piyasası aracının cari fiyatının veya emir defterindeki en iyi alış veya satış fiyatının, koşul olarak belirtilen fiyat seviyesine ulaşması durumunda ilgili veya tanımlanmış bir diğer sermaye piyasası aracının emir defterinde aktif hâle gelen veya işleme dönüşen emirlerdir.

46 Yeni Emir Türleri-Fiyat Koşullu Emirler - Örnek Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No ,500 11, ,400 11, ,200 Bir ABCDE.E payının fiyatı 22,055 TL olsun. Yatırımcının portföyünde ise emir defteri yukardaki gibi olan bir KLMNO.E payı bulunduğu farz edilsin. Bu yatırımcı ABCDE.E payının fiyatı 21,875 TL olunca KLMNO.E payı için aktif hale gelecek, miktarı 30 ve fiyatı 10,400 olan bir fiyat koşullu emir (satış) girmiş olsun. ABCDE.E payının fiyatı 21,875 olduğunda KLMNO.E sırasında 10,500 fiyat seviyesinden 10 adet ve 10,400 seviyesinden 10 adet satış işlemi gerçekleşir. Kalan 10 adet ise emir defterinde pasife yazılır. Bu durumda yeni emir defteri aşağıdaki gibi olur. Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No ,200 10, , ,

47 Yeni Emir Türleri-Koşullu Emirler 3) Zaman Koşullu Emirler: Seansın önceden belirlenen bir bölümünde aktif hâle gelen veya seansın bir bölümünde geçerli olmak üzere girilen emirlerdir (örneğin açılışta ve kapanışta geçerli olan emirler at open / at close). (Daha sonraki bir aşamada devreye alınacaktır)

48 Yeni Emir Türleri-Koşullu Emirler 4) Kısmi Görünme Koşullu Emirler (Rezerv Emirler - Hidden/ Iceberg Orders): Limit fiyatlı emirler, kısmen görünme koşulu ile girilebilir. Kısmen görünen emirlerde, emir defterinde görülmesi istenen kısmın tamamı işlem gördüğünde gizli bölümden belirlenen miktar kadar kısım açığa çıkar. Açığa çıkan bu kısım, açığa çıktığı anda girilmiş yeni bir emir gibi fiyat ve zaman önceliğine göre emir defterinde yerini alır. Bu süreç emrin tamamı karşılanıp bitinceye, geçerlilik süresi sona erinceye veya emir iptal edilinceye kadar devam eder. Daha sonraki bir aşamada devreye alınacaktır.

49 Yeni Emir Türleri: Mid-Point Emirler Normal emir defterinde bekleyen en iyi alış ve en iyi satış emirlerinin aritmetik ortalaması ile hesaplanan fiyattan fiyatlanan emirlerdir. Ayrı ve kapalı bir emir defterinde işlem görür. Normal emir defterine kıyasla daha büyük miktarlı emirlerin kendi aralarında eşleşme imkanı sağlar. Piyasa katılımcılarına daha düşük işlem maliyeti sunar. Bekleyen en iyi alış satış fiyatlarından daha iyi fiyatla işlem yapma imkanı sağlar.

50 Yeni Emir Türleri: Mid-Point Emirler (devam) Normal emir defterine göre fiyat önceliği sağlar. Normal emir defteri ile aynı platform üzerinde ilave bir yatırım yapmadan kapalı bir likidite havuzuna (dark pool) doğrudan erişim imkanı sağlar. Özellikle HFT ile birlikte küçülen sözleşme büyüklükleri nedeniyle büyük tutarlarla işlem yapmak isteyen yatırımcılara piyasa etkisi yaratmadan işlem yapma imkanı verir. Piyasa etkisinden korunma imkanı verir.

51 Mid-Point Emri Türünün İşleyiş Esasları Mid-Point Piyasa (MPM) - Mid-Point Limit (MPL) Mid-Point fiyattan işleme dönüşürler ve normal sırada işlem görürler. MPL de limit fiyat seviyesi belirtilirken MPM de belirtilmez İşlem MPL emirde belirten fiyatın Mid-Point fiyatına eşit veya daha iyi olması durumunda gerçekleşir. MPL emirler, oluşacak Mid-Point fiyatın verilen limit fiyattan daha kötü olması hâlinde işleme dönüşmez, emir defterinde yerini alır. Mid-Point emir defterine ilişkin bilgi yayını yapılmaz ve burada emirler sürekli işlem esasıyla işleme tabi tutulur. Emirler sadece zaman önceliğine göre sıralanır (MPM emirlerinin MPL emirlerine göre fiyat önceliği yoktur).

52 Mid-Point Emri Türünün İşleyiş Esasları (devam) Mid-Point emirler sadece kendi aralarında eşleşir. Mid-Point işlemlerine ait herhangi bir işlem fiyatı bilgisi yayımlanmaz (En yüksek, en düşük, son işlem fiyatı vb.) Toplam işlem miktarı ve toplam işlem hacmi hesaplamalarına dahil edilirler. İlgili payın sırasında alış veya satış tarafında bekleyen bir emrin bulunmaması hâlinde herhangi bir fiyat aralığı (spread) oluşmayacağından Mid-Point emir girişine veya eşleşmesine izin verilmez. Sadece günlük olarak girilebilirler, tarihli girilemezler. Emirlerde en düşük tutar büyüklüğü aranır, örneğin TL.

53 Mid-Point Emirlerinin Eşleşmesi Alış Örnek 1: Başlangıçta emir defteri fiyat): EMİR DEFTERİ Satış 10@12,000 MID-POINT EMİR DEFTERİ @12,000 bir MPL alış emrinin geldiği durumda; (10+12)/2=11,000 fiyat seviyesinden lotluk bir Mid-Point işlemi gerçekleşir. Alış İşlem sonrası Mid-Point Emir Defteri MID-POINT EMİR DEFTERİ Alış Satış @MPM Satış @MPM

54 Mid-Point Emirlerinin Eşleşmesi (devam) Alış Örnek 2: Başlangıçta emir defteri fiyat): EMİR DEFTERİ Satış 10@16,000 Potansiyel Mid-Point fiyatı (14+16)/2=15,000 tir. Mid-Point fiyatı alışta bekleyen MPL limit fiyatından (14,000) daha kötü olduğundan eşleşme gerçekleşmez. MID-POINT EMİR DEFTERİ ALIŞ @MPL/14 SATIŞ @MPM Piyasa şartlarının değiştiği durumda; Potansiyel Mid-Point fiyatı (12+16)/2=14,000 tür. Mid-Point fiyatı alışta bekleyen MPL limit fiyatına eşittir. 14,000 fiyat seviyesinden ve lotluk bir Mid-Point işlemi gerçekleşir.

55 AOF (TAS) Emri ve İşleyiş Esasları AOF (Ağırlıklı Ortalama Fiyat) emirleri, piyasa katılımcılarına işlem günü sonunda pay sırasında oluşacak AOF veya AOF +/- Borsa tarafından belirlenecek en düşük veya en yüksek fiyat adımı seviyesinden gün içinde işlem yapma imkanı sağlayan bir emir türüdür. AOF yerine kapanış fiyatından da işlem görme özelliğine sahiptir (Trade at Settlement, TAS) HİSSE.AOF işlem sırasında, kapalı emir defteri ve sürekli işlem esasıyla işlem görür. AOF emrinin sisteme iletilebilmesi için ilgili pay sırasında gün içinde işlem olması gerekir. Emirler sadece günlük emir olarak girilebilir.

56 AOF (TAS) Emri ve İşleyiş Esasları (devam) Emirler fiyatsız veya Borsa tarafından belirlenecek en düşük veya en yüksek fiyat adımları belirtilerek gönderilir (Örneğin AOF +1 adım). Gün sonu işlem fiyatı pay sırasında oluşan AOF ye söz konusu fiyat adımlarının eklenmesiyle hesaplanır. Sadece seanslık emir girilebilir ve AOF emirler sadece kendi aralarında eşleşebilir. Gün içerisinde AOF işlemlerine ilişkin toplam işlem miktarı ve hacmi yayımlanmaz. AOF işlemlerinde oluşacak fiyat, pay ve AOF işlem sıralarında uygulanan fiyat adımı kurallarına tabi değildir. Fiyat adımına göre yuvarlama yapılmaz. Emirlerde en düşük emir miktarı kuralı uygulanır. Örneğin lot. Gün sonunda AOF işlemlerine ilişkin toplam işlem miktarı ve hacmi bilgisi Borsa Bülteninde yayımlanır, tüm piyasa toplam işlem miktarı ve hacim bilgilerine ilave edilir.

57 AOF (TAS) Emri Örnek 1 Alım-Satım sisteminde aynı anda iki sıra da işlem görmektedir. İlgili payın işlem sırası : GARAN.E AOF işlem sırası: GARAN.AOF AOF işlemi, GARAN.E emir defterinde gerçekleşen miktar ve hacme dâhil edilmez, ayrıca duyurulur. İşlem Sırası Emir İşlem GARAN.E Alış 40@8,500 - GARAN.E Satış 20@8,500 GARAN.E 20@8,500 GARAN.E Alış 40@8,600 - GARAN.E Satış 10@8,600 GARAN.E 10@8,600 GARAN.AOF Alış 100@0,000 (Kullanıcı-1) - GARAN.AOF Satış 50@0,000 (Kullanıcı-2) GARAN.AOF 50@0,000 Gün sonunda GARAN.E de oluşan AOF = (20 * 8, * 8,600)/( ) = 8,533 Kullanıcı-1: GARAN.E 50@8,533 alır. Kullanıcı-2: GARAN.E 50@8,533 satar.

58 AOF (TAS) Emri Örnek 2 İlgili payın işlem sırası : ISCTR.E Fiyat adımı : 0,500 AOF işlem sırası: ISCTR.AOF Fiyat Adımı: 0,100 Kullanıcı-1, AOF +1 adım ile alış girmiştir. En iyi alıcı konumundadır. Kullanıcı-2, AOF -1 adım ile alış girmiştir. İkinci en iyi alıcı konumundadır. Kullanıcı-3, Piyasa Fiyatlı satış girmiştir. İşlem Sırası Emir İşlem ISCTR.AOF Alış 100@0,100 (Kullanıcı 1) - ISCTR.AOF Alış 100@-0,100 (Kullanıcı 2) - ISCTR.AOF Satış 150@PYS (Kullanıcı 3) 100@0,100-50@-0,100 Gün sonunda ISCTR.E de oluşan AOF = 59,780 Kullanıcı-1, 59,880 fiyattan 100 lot ISCTR.E alır. Kullanıcı-2, 59,680 fiyattan 50 lot ISCTR.E alır. Kullanıcı-3, 59,880 fiyattan 100 lot ve 59,680 fiyattan 50 lot satar. Not: İşlem fiyatları payın normal işlem sırasında (.E) oluşan AOF üzerine AOF işlem sırasında (.AOF) geçerli olan fiyat adımlarının uygulanması ile oluşmaktadır.

59 Kaldırılacak Emirler ve Uygulamalar Maksimum Lot Uygulaması Emir girişlerinde maksimum lot uygulamasına son verilecektir. Emir girişlerinde sadece tutar olarak maksimum TL kontrolü yapılacaktır. Başlangıçta bu sınır bir emir ile gerçekleştirilebilecek tutar olarak, şu anda olduğu gibi, 3 milyon TL olacaktır.

60 Kaldırılacak Emirler ve Uygulamalar(devam) Özel Emirler Özel emir anlaşmalarının Borsa dışında gerçekleştirildiği göz önüne alındığında aracı kurum bünyesinde anlaşma sağlanan alım-satım taleplerinin yeni sistemde yer alan İşlem Raporlama fonksiyonu ile Borsamıza bildirilmesi ve işleme dönüşmesi söz konusu olacaktır.

61 Kaldırılacak Emirler ve Uygulamalar (devam) OLFE VE OLDE Mevcut yapıda çok kullanılmamaları nedeniyle Özel Limit Fiyatlı Emir (OLFE) ve Özel Limit Değerli Emir (OLDE) uygulamada kaldırılacaktır.

63 İşlem Raporlama Belirlenen fiyat ve miktar sınırları dahilinde yapılır Kurum içi veya iki farklı kurum arasında yapılabilir Seans saatleri içerisinde ve emir defterine iletmeden gerçekleştirilir Borsa sisteminde gerekli kontrolden geçerler İlgili istatistikler ayrı olarak duyurulur

64 İşlem Raporlama (devam) Tek Taraflı İşlem Raporlama Çift Taraflı İşlem Raporlama İşlemin tarafları farklı üyeler Üyelerden biri kendi işlemine ait bilgileri ve karşı tarafın kim olduğunu sisteme iletir. Karşı üye ise kendi bilgilerini girerek gelen işlem raporlamasını eşler. Aynı üye hem alıcı hem satıcı konumunda İşlemin alış ve satış tarafına ait bilgiler girilerek raporlama yapılır.

65 İşlem Raporlama Esasları Tüm pay ve BYF sıralarında işlem raporlama yapılabilir. Toptan satış işlemleri (TSP) işleme taraf olan ilgili kurumlar adına Borsa kullanıcıları tarafından işlem raporlama yoluyla iletilir. Takası Takasbank ta gerçekleşen toptan satış işlemleri normal sırada (HİSSE.E) takası Takasbank dışında gerçekleşen toptan satış işlemleri ise ayrı bir sırada raporlanır (HİSSE.NSE) Raporlanmak istenilen işleme miktar ve hacim sınırı konulabilir ve işlemin fiyatı farklı sıralarda farklı kriterlere bağlanabilir. İlk aşamada 1 milyon TL üzeri işlemler raporlanacak.

66 İşlem Raporlama Esasları (devam) TEK FİYAT Son işlem fiyatı (±) % 3 SÜREKLİ İŞLEM En iyi alış/satış fiyatı (±) 5 adım Kapanıştan işlemler aşamasında (son 2 dk.) son işlem fiyatından raporlama yapılabilir. Sürekli İşlem: Fiyat aralığı oluşmaması Tek Fiyat: Gün içinde işlem olmaması RAPORLAMA İlgili sıranın fiyat limitleri dışında kalan bir işlem raporlama fiyatı belirlenemez.

67 İşlem Raporlama Örnek 1 EMİR DEFTERİ EN İYİ FİYATLAR Alış Satış 8,020 8,040 İşlem Sırası İşlem Yöntemi : GARAN.E : Sürekli İşlem Fiyat Adımı : 0,010 İşlem raporlama yapılabilecek minimum fiyat İşlem raporlama yapılabilecek maksimum fiyat : (8,020 (5*0,010)) = 7,970 TL : (8,040 + (5*0,010)) = 8,090 TL

68 İşlem Raporlama Örnek 2 İşlem Sırası İşlem Yöntemi : OSMEN.E : Tek Fiyat Fiyat Adımı : 0,010 Son İşlem Fiyatı : 2,900 TL İşlem raporlama yapılabilecek minimum fiyat İşlem raporlama yapılabilecek maksimum fiyat : (2,900 * 1,03) = 2,980 TL : (2,900 * 0,97) = 2,820 TL

69 Piyasa Yapıcılık Bir sırada birden fazla piyasa yapıcı ve farklı kurumlara ait birden fazla kotasyon mümkün. Kotasyon fiyatları ayrı bir fiyat limiti oluşturmaz. Kotasyon fiyatını geçen seviyelerden de (fiyat limitleri dahilinde) işlem yapılabilir. Kotasyon tamamen iptal edilebilir. Sistem tarafından otomatik ilk kotasyon atama ve otomatik kotasyon yenileme fonksiyonları kaldırılıyor. Kotasyon girilmeden de emir girilebilir ve işlem gerçekleşebilir. Sadece kotasyon girişine ve değiştirilmesine izin verilen bir zaman aralığı bulunmaz. Tek fiyat yönteminin uygulandığı bölümlerde de kotasyon girilebilir. (açılış/kapanış seansı/tek fiyat).

70 Piyasa Yapıcıların Değerlendirilmesi Değerlendirmeler minimum kotasyon ve maksimum yayılma aralığı kriterlerine göre yapılır. Miktar ve fiyat kriterlerini Borsanın belirleyeceği oranda sağlayan aracı kurumlar görevli oldukları işlem sıralarında piyasa yapıcı olarak başarılı sayılır. Piyasa yapıcıların başarılı sayılması için, sürekli işlem saatlerinin % 90 nında miktar ve fiyat koşullarını sağlayan (geçerli) bir kotasyon bulundurmaları gerekir. İlgili sıradaki fiyatın taban veya tavan olduğu sürelerde (ilgili sıranın tavan fiyattan alıcılı ve satıcısız olması veya taban fiyattan satıcılı ve alıcısız olması hallerinde) piyasa yapıcının geçerli bir kotasyonunun olmaması hâlinde dâhi piyasa yapıcı yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır. Piyasa yapıcılar miktar ve yayılma aralığı kriterlerine uymayan bir kotasyon girdiklerinde ya da mevcut kotasyonları değiştirilerek veya bu kotasyonların işlem görmesi sonucunda bu kriterleri karşılayamaz duruma geldiklerinde, sistem tarafından otomatik uyarı mesajlarıyla uyarılır (TW).

71 Devre Kesiciler Bir sermaye piyasası aracında işlemler sürekli işlem yöntemi ile yürütülürken belirli bir referans değer üzerinden hesaplanan fiyat değişiminin önceden belirlenmiş oranlara ulaşması hâlinde ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri geçici süre ile kesintiye uğrar. Devre kesici uygulamsaında refernas fiyat o güne ait en son açılış/tek fiyattır. Bu referans fiyata (+/-) % 10 marj uygulanarak devre kesici fiyat sınırları bulunur. Oluşan fiyatının bu sınırlara ulaşması ve aşması halinde ilgili sıra tek fiyata alınır. Açılış / Tek fiyat aşamalarında devre kesici uygulaması çalışmaz.

72 Devre Kesici - Örnek Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No 10, , , , Referans fiyat (o güne ait en son açılış/tek fiyat) = 10,000 TL (+/-) % 10 marj uygulanarak bulunan devre kesici fiyat sınırları = 9,000 11,000 Yeni Emir Alış 50 Lot, 11,500 TL 30 Lot işlem olur, kalan 20 lot iptal edilerek Sıra tek fiyata alınır.

73 Devre Kesiciler Devre kesici emir toplama süresi 5 dk, eşleşme süresi ise 2 dk olarak belirlenmiştir. Öğle arası ve kapanış emir toplama aşamalarına 10 dakika kala devre kesicinin tetiklenmesi halinde emir toplama süresi 10 dakikaya çıkar ve sırada eşleşme yapılmadan sıra takip eden emir toplama seansına katılır. (12.20 ve den sonra tetiklenen DK ler) Açılış Seansı Sürekli İşlem Gün Ortası Tek Fiyat Seansı Sürekli İşlem Kapanış Seansı A1 E Sİ A2 E Sİ K E S 09:15 09:30 09:35 12:30 13:25 13:30 17:30 17:35 17:38 17:40

74 İşlem Kodları Mevcut Sistem (FIXAPI) Pazar Adı Hisse Symbol (55) Suffix (65) Ulusal Pazar ABCDE ABCDE E Kurumsal Ürünler Pazarı ABCDE ABCDE F Birincil Piyasa ABCDE ABCDE BE Küsurat Pazarı ABCDE - - Temerrüt Pazarı ABCDE ABCDE TE Resmi Müzayede ABCDE ABCDE ME Ağırlıklı Ortalama Fiyat ABCDE - - BISTECH (FIX) Symbol (55) ABCDE.E ABCDE.F ABCDE.BE ABCDE.KE ABCDE.TE ABCDE.ME ABCDE.AOF Mevcut sistemde kullanılan işlem kodu (symbol) ve uzantısı (suffix ) alanlarında yer alan değerler, yeni sistemde birleştirilerek işlem kodu (symbol) alanında birlikte kullanılacaktır.

76 İşlem Öncesi Risk Yönetimi (PTRM) Pre-Trade Risk Management (PTRM) Borsa ve Üyelerine karşı karşıya oldukları riskler açısından emir ve işlemlere erişim, kontrol ve takip imkânı sağlamaktadır. Uygulama yeni sistemin işlem ve Takas (Trading and Clearing) Platformları ile bütünleşmiş şekilde çalışarak Borsaya ve Üyelerine; İşlem Öncesinde (Pre Trade) ve İşlem Sırasında (At Trade) risk yönetimi imkânı sağlamaktadır. PTRM Uygulamasının hedef kullanıcıları: Genel olarak gecelik pozisyon taşımayan HFT Firmalarından oluşan Sponsorlu Erişim (Sponsored Access) kullanıcıları ve bu firmalara sponsorluk yapan üyeler Emir akışının tümünü veya bir kısmını kontrol etmek isteyen Genel Takas Üyeleri ve Takas Üyesi olmayan üyeler

77 İşlem Öncesi Risk Yönetimi (PTRM) (devam) İşlem öncesinde ve işlem sırasında kullanılan kontrolleri şunlardır: Sponsor üyeler ve Borsa: PTRM Modülü: Sponsor olan üyeye sponsor olduğu müşterisinin erişimini doğrudan kontrol etme ve yönetme imkanı verir. Pozisyon risk limitleri (işlem sırasında) Maksimum emir büyüklüğü (işlem öncesi) Sponsor olunan üyenin erişimini engelleyebilir veya engeli kaldırabilir. Kısıtlı enstrümanlar (işlem öncesi) Emir iletim limiti (işlem sırasında) Sponsor olunan müşterinin emirlerinde toplu emir iptali yapabilir.

78 Sponsorlu Erişim Modeli (Sponsored Access) Borsa üyesi bir aracı kurum müşterisinin, ilgili borsaya üyenin kurduğu gibi doğrudan elektronik bağlantı kurarak, aracı kurum adına, kendi hesabına emir iletme ve işlem gerçekleştirme sürecidir. Sponsor Katılımcı: Bir veya daha fazla müşterisine işlem platformuna doğrudan erişim imkanı sağlayan borsa üyesidir. Sponsorlu Katılımcı: Bir borsa üyesi aracılığıyla işlem platformuna doğrudan erişim sağlayabilen ve yaptığı işlemlerin sorumluluğu sponsor katılımcıda olan üye müşterisidir. Doğrudan piyasa erişiminden farklı olarak, emirler üyenin sistemi kullanılmadan müşteri tarafından, üyenin kodu kullanılarak, doğrudan ilgili borsaya iletilir. Sponsorlu erişim hizmetini alan kullanıcının (sponsored user) gönderdiği emirlerin, üye tarafından belirli risk parametreleri kullanılarak risk kontrolünden geçirilmesi esastır. Gönderilen emirler ve yapılan tüm işlemlere ilişkin veriler aynı zamanda sponsorlu erişim hizmeti veren kuruma (sponsoring firm) mesaj kopyalama (drop copy) yoluyla gönderilir.

79 Sponsorlu Erişim Hizmetinin Yapısı Sponsorlu erişim müşterilerinin her biri için ayrı bir katılımcı kodu belirlenir. Sponsorlu bir katılımcı sadece bir sponsor üye ile bağlantılı olabilir. Sponsor olan üyenin ise birden çok sponsorlu katılımcısı olabilir. Sponsor üye sponsorlu katılımcısının emirlerini müşterisi adına iptal edebilir veya inaktif hale getirebilir.

80 İşlem Öncesi Risk Grubu (PTLG) Aynı sponsor katılımcı ya da sponsorlu katılımcı altındaki kullanıcıların gruplandırılmasıyla İşlem öncesi risk grupları oluşturulabilmektedir. Bir katılımcı kendisine bağlı farklı risk limitlerinin tanımlandığı birden fazla PTLG ye sahip olabilir. Her bir PTLG için farklılaştırılmış Borsa ve Üye limitleri tanımlanabilmektedir. Bir katılımcı altında yaratılan PTLG ye atanan kullanıcılar başka bir PTLG ye atanamaz.

81 PTRM Parametreleri Maksimum emir büyüklüğü Bir işlem öncesi risk grubu için izin verilen bir emrin maksimum miktarı, değeri veya hacmidir. Her bir işlem öncesi risk grubu için enstrüman başına maksimum emir miktarı belirlenebilir. Emir miktarı (değeri/hacmi) Max. Emir miktarı (değeri/hacmi) ise emir girişine izin verilmez.

82 PTRM Parametreleri (devam) Emir İletim Oranı Limiti Emir iletim Oranı = Yeni Emir/Sn. Örneğin 100 milisaniyede 10 emir sınırı konulabilir. Bunun üzerinde emir gönderilmesi durumunda kullanıcının bağlı olduğu Risk Limit Grubu kilitlenir. İşlem öncesi risk grubu bazında belirlenebilir. İşlem öncesi risk grubu belirlenen limite ulaştığında ve aştığında sistem bu hesaptan gelen emirleri kabul etmez.

83 PTRM Parametreleri (devam) Pozisyon Risk Limitleri Gün içerisinde, sponsor üyenin limitlerini belirlemesi ve sponsor olduğu müşterisinin hesabındaki fazla pozisyon yükünü engellemesi amacıyla hesaplanır. Belirlenen ölçütlerde PTRM limitlerine erişildiğinde veya bu limitler aşıldığında ilgili risk grubu içindeki kullanıcıların emir girmesi ve işlem yapması engellenir. A Açık Alış Emirleri A B Açık Satış Emirleri B C Alış İşlemleri C D Satış İşlemleri D E Net İşlem E = C - D F Toplam Alış F = A + C G Toplam Satış G = B + D H Toplam Net Alış H = C - D + A I Toplam Net Satış I = D - C + B

84 Gün İçi/Ertesi Gün Değişiklikleri Risk grubu ekleme/çıkarma-ertesi gün Mevcut risk grubuna kullanıcı ekleme/çıkarma-ertesi gün Enstrüman bazında limit ekleyip/çıkarma-ertesi gün Mevcut limit değişikliği-gün içi Bildirim adresi ekleme/çıkarma-gün içi İhlal, uyarı ve bildirim eşiği seviyesi değişikliği-gün içi Emir iletim oranı limiti değişikliği-gün içi Kısıtlı enstrümanlar belirleme-gün içi

86 BORSA (EXCHANGE) (BI) HİYERARŞİK ENSTRÜMAN YAPISI PAZAR (MARKET) (MSPOT, PRMKT, OFAUC, BUYIN, ODDLT, INDEX ) ENSTRÜMAN GRUBU (INSTRUMENT GROUP) (EQT, RGT, ETF, ECW, EPW, LCR, SCR, SPX) ENSTRÜMAN TİPİ (INSTRUMENT TYPE) (MSPOTEQT, MSPOTETF, MSPOTECW, PRMKTEQT ) ENSTRÜMAN SINIFI (INSTRUMENT CLASS) (MSPOTEQTGARAN, PRMKTEQTGARAN ) İŞLEM KODU (INSTRUMENT SERIES) DAYANAK VARLIK (UNDERLYING) (!) HİYERARŞİK ENSTRÜMAN YAPISI BORSA SİSTEMİNDE KONTROL TARAFINDA YAPILAN ADLANDIRMALARDIR. BU ADLANDIRMA HUKUKİ BİR ANLAM İÇERMEZ VE BU YAPININ KULLANICILARA YANSIMASI SINIRLIDIR.

87 YAPISAL BAZDA PİYASA ALT BÖLÜMLERİ (Pazar Market) ANA SPOT MSPOT BİRİNCİL PRMKT RESMİ MÜZAYEDE OFAUC TEMERRÜT BUYIN KÜSURAT ODDLT ENDEKS INDEX

88 ENSTRÜMAN GRUPLARI (INSTRUMENT GROUPS) PAY RHK BYF ALIM VARANTI (AVRUPA) SATIMVARANTI (AVRUPA) SERTİFİKA (LONG) SERTİFİKA (SHORT) ENDEKS EQT RGT ETF ECW EPW LCR SCR SPX

89 ENSTRÜMAN TİPLERİ (INSTRUMENT TYPES) Market/ Grup EQT (E) RGT (R) ETF (F) EC W EP W LCR SCR SPX MSPOT PRMKT + OFAUC BUYIN ODDLT + INDEX

91 Bülten İçeriği İŞLEM KODU BÜLTEN ADI A, B, C, D GRUBU PAZAR PİYASA ENSTRUMAN GRUBU ENSTRUMAN TİPİ ENSTRUMAN SINIFI İŞLEM YÖNTEMİ PİYASA YAPICI BIST 100 ENDEKS BIST 30 ENDEKS BRÜT TAKAS ÖZSERMAYE HALİ GEÇİCİ DURDURMA ÖNCEKİ KAPANIŞ FİYATI AÇILIŞ FİYATI GÜNORTASI FİYATI EN DÜŞÜK FİYAT EN YÜKSEK FİYAT KAPANIŞ FİYATI KAPANIŞ SEANSI FİYATI DEĞİŞİM (%) BEKLEYEN EN İYİ ALIŞ BEKLEYEN EN İYİ SATIŞ A.O.F. TOPLAM İŞLEM HACMİ TOPLAM İŞLEM ADEDİ TOPLAM SÖZLEŞME SAYISI REFERANS FİYAT AÇILIŞ SEANSI İŞLEM HACMİ AÇILIŞ SEANSI İŞLEM MİKTARI AÇILIŞ SEANSI SÖZLEŞME SAYISI GÜNORTASI MÜZAYEDE İŞLEM HACMİ GÜNORTASI MÜZAYEDE İŞLEM MİKTARI GÜNORTASI MÜZAYEDE SÖZLEŞME SAYISI KAPANIŞ SEANSI İŞLEM HACMİ KAPANIŞ SEANSI İŞLEM MİKTARI KAPANIŞ SEANSI SÖZLEŞME SAYISI KAPANIŞ FİYATINDAN İŞLEMLER İŞLEM HACMİ KAPANIŞ FİYATINDAN İŞLEMLER İŞLEM MİKTARI KAPANIŞ FİYATINDAN İŞLEMLER SÖZLEŞME SAYISI

92 Bülten İçeriği (devam) AÇIĞA SATIŞ EN DÜŞÜK AÇIĞA SATIŞ FİYATI EN YÜKSEK AÇIĞA SATIŞ FİYATI AÇIĞA SATIŞ A.O.F. AÇIĞA SATIŞ İŞLEM HACMİ AÇIĞA SATIŞ İŞLEM ADEDİ AÇIĞA SATIŞ SÖZLEŞME SAYISI ORTA NOKTA ORTA NOKTA İŞLEMLERİ İŞLEM HACMİ ORTA NOKTA İŞLEMLERİ İŞLEM ADEDİ ORTA NOKTA İŞLEMLERİ SÖZLEŞME SAYISI A.O.F.'DEN İŞLEMLER A.O.F.'DEN İŞLEMLERİN HACMİ A.O.F.'DEN İŞLEMLERİNADEDİ A.O.F.'DEN İŞLEMLERİN SÖZLEŞME SAYISI İŞLEM RAPORLAMA İŞLEM RAPORLAMA EN DÜŞÜK FİYAT İŞLEM RAPORLAMA EN YÜKSEK FİYAT İŞLEM RAPORLAMA A.O.F. İŞLEM RAPORLAMA İŞLEM HACMİ İŞLEM RAPORLAMA İŞLEM ADEDİ İŞLEM RAPORLAMA SÖZLEŞME SAYISI

93 Diğer Değişiklikler ve Uygulamalar Emir Süresi Tek Fiyat Emir Toplama Bir günden uzun süreli tarihli emirler girilebilecek Mevcut uygulama: Max. 1 gün / Yeni Uygulama: 30 takvim günü Biri açılış olmak üzere 2 sabah, 1 öğle arası, biri kapanış olmak üzere 2 tane de öğleden sonra seansında, toplam 5 tane tek fiyat emir toplama seansı olacaktır.

94 Diğer Değişiklikler ve Uygulamalar (devam) Kotasyon Numarası Mevcut sistemde kotasyonun alış tarafına, satış tarafına ve kotasyonun kendisine ayrı ayrı emir numarası verilmektedir. Yeni sistemde ise kotasyona ayrı bir numara verilmeyecektir. Kuruş Alanı Kuruş altı hassasiyette (10 bps) fiyat gösterimi mümkün hale gelecektir. Örneğin GARAN.E sırasındaki fiyatlar, 10,050 şeklinde gösterilecektir. Küsurat İşlemleri Ayrı bir işlem sırasında gerçekleşecek ve küsurat büyüklüğü 0,10 adet olacaktır. Bir adetin altındaki miktarlarla gerçekleştirilecek işlemler aynı paya ait normal emir defterinde oluşan işlem fiyatları ile fiyatlandırılacaktır. Örneğin GARAN.KE (Kesir) sırasında gerçekleşen 0,30 adetlik bir işlem GARAN.E sırasında gerçekleşen son işlemin fiyatını alacaktır.

95 Diğer Değişiklikler ve Uygulamalar (devam) Emirlerin Askıya Alınması Üye temsilcisi emirlerini kendi isteği ile askıya alıp gün içerisinde istediği zaman tekrar aktif hale getirebilir. Gerekli konfigürasyonun yapılması durumunda bağlantının kopması gibi belirli durumlarda, emirler sistem tarafından otomatik olarak askıya alınabilir. Emirlerin askıya alınması sistem açısından iptal edilmesi ile eşdeğerdir. Yalnızca bu emirler temsilci bilgisayarında tutulmakta, istenilirse tekrar gönderilebilmektedir. Yeniden aktif hâle getirilen emirler yeni bir emir numarası alır ve emir defterinde yeniden sıralanırlar. Bu imkan FIX te mevcut olmayıp yalnızca temsilci iş istasyonlarında kullanılabilmektedir.

96 Diğer Değişiklikler ve Uygulamalar (devam) Gözaltı Pazarı İşlemleri Yeni sistemle birlikte Gözaltı Pazarındaki işlemler tüm gün boyunca yapılabilecektir. Hesap Numarası AFK alanı 3 karakter, hesap numarası alanı 15 karakter olacaktır. Emir girişi sırasında girilecek karakterlerin alfa numerik olması ve %,- gibi karakterlerin kullanılmaması planlanmaktadır.

97 Diğer Değişiklikler ve Uygulamalar (devam) Marj Yayın Gün Başında ve gün sonunda marj yayın dosyaları oluşturulacaktır. Hali hazırda kapanış seansı öncesi ve kapanıştan işlemler seansı öncesi verilen marj dosyaları verilmeyecektir. Ancak gün başında, gün sonunda ve gün içersinde limitleri değiştiren seans geçişlerinde FIX-RD üzerinden marj yayını yapılacaktır. Ayrıca istenildiği anda marj bilgileri sorgulanabilir.

99 Giriş Ekranı, Giriş Ardından Menü

100

101 Emir Girişi & Fiyat Bilgisi Ekranı

102

103

104

105 Piyasa Menüsü & Emir Derinliği, Fiyat Derinliği, Enstrüman Arayıcı

106 İşlem Raporu Girişi & Piyasa Mesajları

107 Fiyat Kotasyonu & Doğrudan Kotasyon İsteği Gönderme Ekranları

108 Bilgilendirme Kanalları Web Sayfası API soruları: FIX Protocol : fix.nasdaqdestek@borsaistanbul.com OUCH Protocol : ouch.nasdaqdestek@borsaistanbul.com ITCH Protocol : itch.nasdaqdestek@borsaistanbul.com TIP Protocol : tip.nasdaqdestek@borsaistanbul.com

109

Daha göster