T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

Transkript

1 1

2 Neler Yapmaktayız? Kanseri önlemek için; * 2014 yılını Sağlıklı Yaşam ve Hareket Yılı olarak ilan etmiş ve yıl boyunca hareketli yaşamı desteklemek amacıyla ülke genelinde etkinlikler düzenlenmiştir. *Tütünle mücadele son hızıyla devam etmektedir. *2014 yılında tüm bunlara ek olarak asbest ve radon ile mücadele programları başlatılmıştır. Kanseri erken yakalamak için; *Meme kanseri, kolorektal kanser ve rahim ağzı kanseri tarama programlarına son hızla devam edilmiştir. 2

3 3

4 4

5 HALKIN KATILIMI 5

6 *Taramalar konusunda HALKIN KATILIMINI ve farkındalığını sağlamada sıkıntı yaşamaktayız. *Bakanlık merkezli planlanacak olan kamu spotu, yazılı ve görsel medya gibi araçların daha yoğun kullanımının sağlanmasının ve belediyelerin tanıtım ve halkla ilişkiler birimleriyle işbirliğinin faydalı olabileceğini düşünüyoruz. *Diğer bakanlıklarla veya illerdeki müdürlüklerle işbirliği oluşturulmalı; Örn: Milli Eğitim Bakanlığı( öğrenci velilerinin toplanmasını sağlayarak farkındalık eğitimi ve sonrasında taramaları yapılabilir ), Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (kendi bünyesinde bulunan merkezlerdeki -anne merkezleri gibi- kişilerin taranması), Diyanet İşleri (camilerde verilen hutbelerde konudan bahsedilebilir, özellikle erkeklerin eşlerine bu konuda destek vermelerini vurgulayabilir). 6

7 * Taramaların sadece sağlık çalışanlarının sorunu olmadığının anlatabilmesi için halka da bir yaptırımın olması gibi.(çin de çocuğu obez olanlardan 800 $ alınması tartışılıyor vb.)(nevşehir) 7

8 AİLE HEKİMLERİNİN KATILIMI 8

9 *AİLE HEKİMLERİNİN taramalara katılımı ya da desteği konusunda sıkıntı yaşamaktayız. *Kanser Daire Başkanlığı tarafından, aile hekimlerini taramalara destek olacak şekilde programa dahil edecek yönde resmi yazı yazılması *İlin ve ilçenin hedef nüfusuna göre- her ay KETEM veya TSM ye yönlendirilen ya da bizzat aile hekimi tarafından alınan belli sayıda hastanın aile hekimi tarafından bildiriminin sağlanması.(izmir) *Taramalar için negatif ya da pozitif performans uygulaması. *Mevzuatla aile hekimliği sisteminin taramalardaki yeri ve hedefler net olarak tanımlandığı taktirde bu katılım artabilecektir. Bu anlamda bir başka önlem kanser taramalarının performans sistemine yahut rutin denetim faaliyetlerine dahil edilmesi olacaktır.(istanbul) *Aile Hekimlerinin daha aktif rol almaları ile ilgili yaş izlemlerinin Aile Hekimliği performans yönetmeliğine dahil edilmesi.(hakkari) 9

10 HSBS İLE İLGİLİ SORUNLAR 10

11 *HSBS ile ilgili sorunlar *İkinci ve üçüncü basamakta, özel hastanelerde çekilen mamografi sayıları, smear sayıları da oldukça yüksek. Dolayısıyla bu hastalar bir süre taramaya alınamıyor. HPV testinin yeni bir uygulama olduğu söylense bile tekrar test yaptırmak istemiyor. Hastane otomasyon programları ve HSBS entegrasyonu ile bu veriler alınarak sisteme dahil edilebilir. (Samsun) *HSBS/ AHBS arasında ara yüzün olmaması.(osmaniye) 11

12 *GGK taramalarında AHBS, HSBS ve diğer sistemlerin entegrasyonunun sağlanması (ileri tetkiklerin AHBS de görülebilmesi).(antalya) *HSBS ile ilgili sık sık sistemsel sıkıntılar yaşanıyor, ekran donuyor, giriş yapılamıyor, numuneler bekliyor (Halk Sağlığı Bilgi Sistemindeki(HSBS) sorunların giderilmesi ).(Antalya) *Sistemde reddeden kişilerin de kayıt altına alınabileceği, istatistik çalışmalarında hedef nüfusa dahil edilebileceği seçeneklerin olması. (Antalya) *HSBS de yetersiz materyal gelen sonuçların, sürecin devamında otomatik olarak kapanması ve tetkik girişi yapılamaması. (Antalya) 12

13 *Kanser risk grubunda olan(ailesinde kanser öyküsü olan, kondilomları vb.olan ) hastalarda tarama kapsamı dışında kalanlara istisnai olarak tarama yapılabilmesi için sisteme risk gurubu butonu eklenebilir.(mersin) * Yoğunluktan kaynaklı yaş hesaplamalarında hatalar yapılabilmektedir. Alınan numunelerin zayi edilmemesi adına HSBS sistemine ±1 yaş butonu eklenebilir.(mersin) 13

14 ÖBS 14

15 *ÖBS ÖBS de aktif kanser kayıtçılığı için il dışında ölenlerin bilgisine ulaşılamaması ÖBS de ayrıca kayıtçılıkla ilgilen kişilere yetki verilerek il dışı ve il içinde ölen ve ölüm nedenleri arasında kanser tanısı geçenlerin Aile Hekimliği bazlı sisteme düşerek takibinin daha kolay yapılmasının sağlanması(nevşehir) 15

16 KDS 16

17 *KDS ye girişlerde geriye dönük işlem yapılabilmesine izin verilmesi *(Bartın) ili olarak meme ve serviks kanser taramalarına diğer illere nazaran daha erken dönemde başladık ve hatta hedef nüfusunun tamamına yakınını tarayan aile hekimlerimiz bile var. Fakat o dönemde KDS ye giriş konusunda bir netlik ve yaptırım olmadığı için mamografi ve smear sonuçlarını KDS ye girmiyorlardı. Şimdi ise KDS geriye dönük olarak sadece 1 ay öncesine izin veriyor. Dolayısıyla daha önce taramasını yaptırdığımız kadınların sonuçlarını giremiyoruz ve sistemde hem tarama sayısı olarak az görünüyor hem de hastanın taraması yapılmamış görünüyor. Böyle olduğu zaman da hastaya daha tarama zamanı gelmeden tekrar tarama yapmamız gerekiyor ki bu hem mükerrer tarama olarak zaman kaybı, hem de hasta açısından fazladan yapılmış işlem oluyor. KDS deki diğer veriler için değil ama kanser taramaları için sistemin geriye dönük girişe izin vermesi bizim açımızdan ve hastalar açısından önemlidir. 17

18 GGT GERİ DÖNÜŞLERİ 18

19 *GGT için dağıtılan kitlerin geri dönüşünde sıkıntı yaşanmaktadır.????? 19

20 RADYOLOJİ TEKNİSYENİ İHTİYACI

21 *Mamografi çekimi için KADIN RADYOLOJİ TEKNİSYENİ sayısında sıkıntı yaşanmaktadır. Işın izni ve yıllık izinlerde, özellikle tek teknisyen ile çalışan kurumlarda iş aksamaları nedeniyle, KETEM lerde teknisyen sayısının arttırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. *Bayan röntgen teknisyeni sayısı yetersiz. (Samsun) *Sakarya ili olarak en önemli sorunumuz röntgen teknisyeni eksikliğidir. *Personel sıkıntısı yaşamaktayız(özellikle bayan sağlık personeli).(ağrı) *Mamografi çekimi için bayan radyoloji teknisyeni sayısı yetersizdir. Özellikle bir teknisyenin görev yaptığı Merkez KETEM Birimimizde Başhekimlik görevlendirmesi ile röntgen teknisyeni görevlendirilse de radyasyon izni ve yıllık izinlerde sıkıntı yaşanmaktadır. KETEM deki teknisyen sayıları arttırılmalıdır.(çanakkale)

22 GEZİCİ ARAÇ

23 *Gezici araç temin edilebilir mi? Hastalar tarama için merkeze gelmekte sıkıntılar yaşanıyor.(tunceli, Mersin) *KETEM e ve mamografi çekimi yapılan merkezlere hasta taşımakta sıkıntılarımız olmaktadır. İlimize hasta taramalarında kullanılmak üzere minibüs verilmesi taramalarımızı artıracaktır.(mersin) *Taşımalı sistemle hasta taşırken taşıt bulmada yaşanan sıkıntılar. Her il için en az 30 kişilik küçük otobüslerin sağlanması. (Nevşehir) *Özellikle köylere ulaşmak için mobil tarama araçları artırılmalı(samsun)

24 *Mobil tarama aracımızın olmayışı, meme kanseri taramalarımızda hedefe ulaşmamızda sıkıntı yaratmaktadır.müdürlüğümüzün starex markalı panelvan aracı ile hastalar taşınmakta, kısıtlı sayıda kişinin taşınmasına neden olmaktadır. Mobil tarama aracı daha kısa sürede en ücra yerleşim yerlere ulaşmamıza olanak sağlayacaktır.(uşak) *Kastamonu nun nüfus dağınıklığı (20 ilçe ) ve coğrafi şartlar göz önüne alındığında tarama sayılarının arttırılması için mobil tarama aracına ihtiyaç duyulması.(kastamonu)

25 *Meme kanseri taramasında, konuya yönelik eğitimlerin sıklıkla verildiği fakat ilçeler ve bağlı bulunan köylerin ulaşım sıkıntısı ve mevsimsel faktörlerin (ulaşım, yaylacılık vb.)etkisiyle ve konuya hassasiyetin oluşturulması amacıyla tüm ikna çalışmalarına rağmen halkımızı KETEM birimimize (Merkeze) getirilememektedir.(erzincan)

26 *Coğrafi olarak nüfusun dağınık olması nedeniyle hastalara erişimde güçlükler yaşanıyor. Çözüm Önerisi : KETEM lere içinde numune alımının mümkün olduğu mobil araç tahsisi. (Sinop) *Mobil araçta güvenlik problemi. Çözüm Önerisi : İllerde Mobil KETEM Projelerinin Valilik himayesinde olması.(aydın)

27 RADON VE ASBEST

28 RADON GAZI ÖLÇÜM DEDEKTÖRÜ YERLEŞTİRME İŞLEMİ Ulusal Radon Kontrol Programı kapsamında evlere dedektör yerleştirme çalışmamız bitmiş bulunmaktadır. Yapılan çalışma istatistiği aşağıdadır. 1-Hanelere yerleştirilen dedektör sayısı : Hanelere yerleştirilmeyen dedektör sayısı : Hane adresi yanlış : Hane sahibinin kabul etmemesi: Diğer sebepler : 181(İzmir) Kanser koruma çalışmalarında örn: Radon dedektörü dağıtımı öncesi yazılı ve görsel basında halka bu konuda gerekli bilgilendirmelerin yapılmaması çalışmaların yürütülmesini yavaşlatmaktadır.(konya)

29 UYGULAMAYA İLİŞKİN SORUNLAR *İzmir İlinde hafta sonu ve mesai sonrası çalışma dahil bir ay içerisinde uygulamanın tamamlanabilmesi için en az 40 ekip planlanmış olup, ilk etapta 12 adet GPS cihazı gelmiş, 18 adet GPS cihazı tarihinde Müdürlüğümüze ulaşmıştır. Bu nedenle tüm ilçelerde uygulama eş zamanlı başlatılamamıştır. *Adreslerin doğrudan konut kapı numarası olmaması, dış kapı numarası nedeniyle posta yolu ile ön bilgilendirme çalışmasının etkinliği sınırlı olmuştur. Sahada çalışan ekiplerce bilgilendirme mektubu ulaşan evlerde kabul oranının daha yüksek olduğuna dair geri bildirim yapılmıştır. *İl düzeyinde yapılan basın tanıtımı, olası soru ve sorunlara yönelik olarak emniyet, jandarma, muhtarlık, TSM ve ASM lerin konu hakkında bilgilendirilmesine ve düzenlenen mühür ve ıslak imzalı kimliklere karşın güven sorunu ve kaygıların giderilmesinde yoğun güçlükler yaşanmaktadır. Bakanlık tarafından ana medya üzerinden programın genel tanıtımının yapılması yararlı olacaktır. *Sürmekte olan kentsel dönüşüm çalışmaları nedeni ile özellikle sosyoekonomik düzeyi düşük bölgelerde zorunlu yıkım kaygısı ile redler olmaktadır. *Okul aşıları ile aynı döneme rastlaması nedeniyle insan gücü ve araç sorunu yaşanmaktadır. *GPS cihazlarının şarj aletlerinin gelmemesi nedeni ile yerel çözümler oluşturulmaya çalışılmış ve gecikmeler olmuştur.

30 TÜRKİYE ASBEST KONTROLÜ STRATEJİK PLANI (NUMUNE ALMA) Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planına yönelik Halk Sağlığı Kurumunun tarih ve sayılı yazılarında belirtilen ilimizdeki asbestli toprak olabileceği düşünülen yerleşim yerlerinin muhtar ve köy sakinlerine ve tarihlerinde İzmir Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları Hastanesi nde Doç Dr. Ahmet ERBAYCU tarafından Asbest eğitimi verilmiştir. Katılımcılardan anket alınmıştır. Konu ile ilgili bilgilendirici broşürler eğitim ve numune alımı sırasında dağıtılmıştır. Bakanlığımız yazısında belirtilen ilçelere ait yerleşim birimlerinden 7 ilçeden 9 adet toprak numunesi alınarak analiz için Bakanlığımıza gönderilmiştir.

31