ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME PROJELERİ

Transkript

1 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME PROJELERİ 2015

2 ÖNSÖZ Karayolları Genel Müdürlüğü ol kullanıcılarının talebini karşılayacak, diğer ulaşım sistemleri ile uyumlu, güvenli, konforlu, çevreye duyarlı, çağdaş ihtiyaçlara cevap verecek bir şekilde, yasa ile kendisine verilen yetkiler çerçevesinde otoyollar, devlet ve il yollarını planlamak, projelendirmek, inşa etmek, her türlü iklim şartlarında bakım ve işletmesini yapmak suretiyle ülkenin sosyal ve ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmak Misyonuyla, Güvenilir ve konforlu ulaşım hizmeti veren, Gelişmiş teknolojileri kullanan, Gerçekçi, insana ve çevreye duyarlı karayolu projeleri üreten, Güçlü mali yapıya sahip, Gülümseyen çalışanlara ve çağdaş yönetime sahip bir kuruluş olmak, Vizyonuyla, çalışmalarını sürdürmektedir. Küreselleşen dünyada tasarım ve imalat süreçleri ön plana çıkmaya başlamış, güvenli, ekonomik, çevreye duyarlı, enerji verimli çalışmalar yapmak bir zorunluluk haline gelmiştir. Ülkemizin dünyada hızla gelişen konumu ve Cumhuriyetimizin yüzüncü yılı hedefleri göz önünde bulundurulduğunda daha uzun ömürlü, daha az bakım gerektiren ve daha konforlu yolların yapımına bugün her zamankinden daha çok ihtiyaç vardır. Bu ihtiyacı karşılamaya yönelik ArGe projelerine, bugün olduğu gibi bundan sonra da devam edilecektir. AraştırmaGeliştirme ve teknolojiye önem veren, sürekli gelişmeye açık kurumsal yapısıyla çalışmalarını yönlendiren Genel Müdürlüğümüz, gelişen teknolojiye paralel olarak ulusal ve uluslararası standartlarda ArGe projeleri yürütmektedir. Bu kitapta kuruluşundan bu yana kalite kavramını birincil hedef olarak belirleyen Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından ArGe misyon ve vizyonu doğrultusunda gerçekleştirilen ve devam eden ArGe projelerinin ayrıntıları verilmektedir. i

3 İÇİNDEKİLER ARGE ÇALIŞMALARI Önsöz İçindekiler Genel Bilgiler Öncelikli Araştırma Alanları Sayfa i ii iv v TÜBİTAK ve AB DESTEKLİ PROJELER Projenin Adı Sayfa Bitümlü Sıcak Karışım Aşınma Tabakası için Performansı üksek Karışımların Belirlenmesi 1 Mekanistik Ampirik ol Üstyapı Tasarımında Esneklik Modülünün Şartnamelere Uyarlanması 2 Karayollarında Sathi Kaplama Uygulamalarının İyileştirilmesi ve Performans Modelinin Geliştirilmesi 3 Karayolları Köprü önetim Sistemi Geliştirilmesi 4 Türkiye Köprü Mühendisliğinin Tasarım ve apım Teknolojilerinin Araştırma Geliştirilmesi 5 Çevre Dostu Su Bazlı ol Çizgi Boyası Geliştirilmesi ve Soğuk Uygulanan Solvent Bazlı atay İşaretleme ol Çizgi Boyası ol Performans Özelliklerinin Arttırılması 6 Ilık Karışım Asfalt Katkıları Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi 7 Kalsiyum Klorür Üretim Teknolojisi ve Sıvı Buz Önleyici/ Çözücü Malzemenin Geliştirilmesi 8 ECOLABEL Projesi 9 ÖZKANAKLARI İLE DESTEKLENEN PROJELER Projenin Adı Sayfa Karayolları Üstyapı önetim Sistemi Geliştirilmesi 10 Asfalt Kaplamaların Plentte Geri Kazanımı Recycling 11 Asfalt Kaplamaların erinde Geri Kazanımı Recycling 12 Bitümlü Bağlayıcıların Performansının Arttırılması 13 Bitümlü Sıcak Karışımlarda Kireç Kullanımının Araştırılması 14 Poroz Asfalt Uygulama Çalışmasının apılması 15 Öğütülmüş Atık Lastiklerden Üretilen Kauçuk Esaslı Katkıların Bitümlü Sıcak Karışım Kaplamalarda Kullanımının Araştırılması 16 Kazınmış Asfalt Malzemelerin Alttemel Malzemesinde Kullanılması 17 Beton ollar Deneme Uygulamaları 18 üksek Plastisiteli Killerde Grup Davranışının Zemin Çivilerinin Sıyrılma Kapasitesi Üzerindeki Etkisi Farklı Kayaç Türlerinde Tek Eksenli Basma Dayanımının Nokta ükü Endeksine Oranının Deneysel Çalışmalarla Belirlenmesi ii

4 ARGE ÖNERGESİ KAPSAMINDA DESTEKLENEN PROJELER Projenin Adı Sayfa Geosentetiklerle Güçlendirilmiş Esnek ol Kaplamalarının Tekrarlı ükler Altındaki Performansının Değerlendirilmesi 21 Asfalt Kaplamalar için Koruma Amaçlı Çatlak Kaplama Malzemesi Şartnamesi ve El Kitapçığı Dokümanlarının Geliştirilmesi 22 Çelik Üretiminde Elde Edilen Cürufun ol apımında Kullanımı, Performansı ve Mevzuat Önerisinin Oluşturulması 23 Asfalt Geri Dönüşümünün ol Üstyapılarında Maksimum Düzeyde Kullanılabilirliğinin Araştırılması ve Şartnamelere Uyarlanması 24 Karayolu Şehiriçi Geçişlerinde Üstyapı Bozulmalarının Sürüş Konforuna Etkilerinin Araştırılması 25 Değişik Üstyapı Tipleri için Gürültü Seviyelerinin Belirlenmesi ve üzey Özellikleriyle İlişkilendirilmesi 26 Kazılmış Asfalt Kaplamaların Alttemel ve Temel Malzemesi Olarak Kullanım Şartlarının Araştırılması 27 Sıkışma Kontrolünde Nükleer Metoda Alternatif Sistemlerin Araştırılması 28 Kireç ile Stabilize Edilen Zeminlerin Karayolu Üstyapısında Kullanımlarında Zeminin Arazideki Ufalama Seviyesinin Etkisinin Araştırılması ve Kireç Stabilizasyonu için Esneklik 29 Modülüne Dayanan Bir Tasarım Prosedürü Hazırlanması oğrulmuş (remolde) Zeminlerin Plastik Limitteki Drenajlı Kesme Dayanımının Kesme Kutusu Deneyi İle Saptanması 30 oğrulmuş (Remolde) Zeminlerin Drenajsız Kesme Dayanımının Kesme Kutusu Deneyi ile Saptanması 31 Çeşitli SBS Polimerlerin Bitüm ve Bitümlü Sıcak Karışımlar Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması ve Ülke Koşullarına En Uygun Modifiyelerin Belirlenmesi 32 eni Nesil Hareketli Beton Otokorkuluk Üretimi, Test Edilmesi ve Şartnamelerinin Oluşturulması 33 Acil Kaçış Rampaları Tasarımı, apımı ve Şartnamesinin Oluşturulması 34 Uzun Işımalı Nanofosforesans Reflektörler 35 Sıkıştırılmış Ara Zeminlerin Drenajlı ve Drenajsız Kayma Dayanımı Parametrelerinin İlişkilendirilmesi 36 Kireçtaşının Taş Mastik Asfalt Tabakasında Agrega Olarak Kullanımının Araştırılması 37 Geogridlerin Karayollarında Kullanım öntemlerinin Araştırılması ve Şartnamesinin Hazırlanması 38 Pomzanın TMA Karışımlarında Kullanılması 39 iii

5 GENEL BİLGİLER Genel Müdürlüğümüz ArGe Faaliyetleri kapsamında belirlemiş olduğu öncelikli araştırma alanları doğrultusunda çok sayıda ArGe projesi üzerinde çalışmaktadır. Can güvenliğinin sağlandığı, teknolojiye ve uluslararası hukuk ve kurallara uyumlu, çevrenin en üst düzeyde korunduğu bir ortamda, karayolu ulaşımının sağlanabileceği ArGe projelerinin hayata geçirilmesinin sağlanması amacıyla Genel Müdürlüğümüzün halen yürüttüğü ArGe Projeleri 3 Grupta toplanmaktadır. TÜBİTAK, Avrupa Birliği vb dış kaynaklı destekler ile yürütülen projeler, ArGe önergesi öncesinde başlatılmış KGM öz kaynakları ile yürütülen projeler, ArGe önergesi kapsamında üniversiteler, özel sektör ve diğer kurum ve kuruluşlarla yürütülen projeler. Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülen toplam 8 adet TÜBİTAK, Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme 1007 Programı projesinin 6 adedi sonuçlanmış, 2 adedi halen devam etmektedir. Avrupa Birliği 7. Çerçeve İşbirliği Özel Programı içinde Daha güvenli, maliyet etkin, yeşil (çevre dostu) yol altyapısı ve malzemeleri için Avrupa Birliği ile uyumlu hale getirilmiş yeni etiketleme yönteminin geliştirilmesi proje adı ile Türkiye (KGM), İspanya, Almanya, İsveç, Belçika, Fransa, Hollanda ve Polonya dan toplam 13 kurum, kuruluş, şirket ve araştırma merkezinin katıldığı ECOLABEL projesi yürütülmektedir. TÜBİTAK ve AB destekli yürütülen projeler dışında Genel Müdürlük özkaynakları kullanılarak da proje faaliyetleri yürütülmektedir. ArGe önergesinin yürürlüğe girmesi ile birlikte, öncelikli araştırma alanlarımız doğrultusunda, 2012 yılı itibariyle proje teklifleri alınmaya başlamıştır. Genel Müdürlüğümüz tarafından yapılan değerlendirmeler neticesinde Genel Müdürlüğümüze fayda sağlayacağı düşünülen projeler desteklenmeye başlanmıştır. Çok kısa bir sürede, ArGe önergesi ile elde edilen olumlu gelişmeler, Genel Müdürlüğümüzün ArGe geleceği açısından önemli adımlar oluşturmaktadır. ArGe projeleri ile üniversiteler, enstitüler, kamu kuruluşları ve özel sektör işbirliği ile seçkin çalışmalar yürütülmektedir. Bu çalışmalarda Genel Müdürlüğümüzün Kalite önetim Sistemi kapsamında, uluslararası izlenebilirliğe sahip gelişmiş teknolojik altyapı imkanları ve laboratuvarları kullanılmakta olup ülkemizde diğer kurum ve kuruluşlara öncü faaliyetler yürütülmektedir. iv

6 Program Çevre Trafik, Güvenlik ve İşletme Planlama ve Proje apım, Bakım ve Onarım ol apı Malzemeleri Cihaz, Ekipman, Sistem, Ölçüm ve Tasarım Bilgi ve İletişim Teknolojileri Çevreye duyarlı kaplama Geri kazanım Sürdürülebilir ulaşım Çevre kirliliği Gürültü kirliliği Karayolları Genel Müdürlüğü ArGe Projeleri Öncelikli Araştırma Alanları (ÖAA) Alt program Akıllı ulaşım sistemleri Kaza kara noktaları Otomatik taşıt kontrol sistemleri ve telematik uygulamaları Trafik yönetimi Tünel trafik yönetimi ve işletimi Gerçek zamanlı karayolu yönetim sistemleri Taşıtkaplama etkileşimi Trafik planlaması Trafik talep yönetimi Dayanma yapıları ve destek sistemleri Deprem mühendisliği Drenaj sistemleri Güzergah tespit sistemleri Heyelanlar ve zayıf zeminler Karayolu tasarımı ol üstyapıları Zemin/kaya mekaniği, temel mühendisliği Arazi ölçümleri, topografya, uzaktan algılama, coğrafi bilgi sistemleri Geometrik standartlarda kapasite güvenlik maliyet modeli Jeolojik, jeoteknik, jeofizik ve hidrojeolojik etütler Planlama bilgi sistemleri Sürdürülebilir ve güvenli altyapı planlaması Ulaşım sistem planlaması ve talep tahmini apım sonrası etki analizleri Bakım ve onarım sistemleri Karayolu, sanat yapıları, tüneller ol altyapıları ol üstyapıları Sathi kaplamalar Kazı teknikleri ve toprak işleri Prefabrikasyon ve sanayileşmiş yapım teknolojileri Tahribatsız muayene Beton ve betonarme malzemeleri Bitümlü bağlayıcılar ve bitümlü karışımlar Boyalar Trafik, bakım ve güvenlik malzemeleri ama malzemeleri Agrega, toprak ve zeminler Bakım ve kar mücadele ekipmanları Bağlayıcı malzemeler (çimento, kireç vb) Katkı malzemeleri Geosentetikler önetim sistemleri Cihaz, ekipman, sistem, ölçüm ve tasarım teknolojileri Kalibrasyon Ölçüm yöntemleri Bilgi sistemleri Karar destek ve yönetim sistemleri azılım İletişim sistemleri Öncelik Durumu :üksek, O:Orta, D:Düşük O O O O O O O O O O O O O O D D D O O O O D O O D O D v

7 TÜBİTAK ve AB DESTEKLİ PROJELER

8

9 TÜBİTAK PROJELERİ BİTÜMLÜ SICAK KARIŞIM AŞINMA TABAKASI İÇİN PERFORMANSI ÜKSEK KARIŞIMLARIN BELİRLENMESİ MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM TÜBİTAK KAMU ARAŞTIRMA PROGRAMI (1007 PROGRAMI) 105G020 PROJE BÜTÇESİ (TL) GERÇEKLEŞEN HARCAMA (TL) /01/200601/07/2007 (18 ay) (Sonuçlandırıldı) Farklı özelliklerdeki aşınma tabakası karışımları üzerinde yürütülen testlerinin sonuçları değerlendirilerek, kaplamanın yapılacağı bölgenin iklim koşullarına ve yolun trafik hacmine bağlı olarak hangi tip karışımın kullanılacağına karar verilecektir. Uygun karışımın yapımı ile yolun sürüş konforu ve servis ömrü artırılarak bakım, onarım ve yeniden yapım maliyetleri azaltılacaktır. Proje kapsamında ülkemiz şartlarına uygun aşınma tabakası olarak, Taş Mastik Asfalt belirlenerek, şartnameleri hazırlanmıştır. Aşınma imalatlarının ömrü %33 artırılmıştır. TMA karışımlarının yüzey pürüzlülüğünün yüksek olması nedeniyle kazaların azaltılmasına katkı sağlanmıştır. TMA karışımların çevreye verdiği gürültü daha az olduğundan çevre dostu karışımlardır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Proje TÜBİTAK ın Kamu Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında Türkiye de ilk tamamlanan Kamu Projesi olma özelliğinde olup, 18. BTK toplantısında Sn. Başbakanımıza aktarılmıştır. Proje sonuçları 2008 yılında uygulamaya başlanmıştır yılında ton olan TMA imalatı 2009 yılında ton, 2010 yılında ton, 2011 yılında 1 milyon ton, 2012 yılında 1, ton ve 2013 yılında 1, ton olarak gerçekleşmiştir. Uygulama KGM tarafından benimsenmiş olup, artarak devam etmektedir. 1

10 TÜBİTAK PROJELERİ MEKANİSTİK AMPİRİK OL ÜSTAPI TASARIMINDA ESNEKLİK MODÜLÜNÜN ŞARTNAMELERE UARLANMASI MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM TÜBİTAK KAMU ARAŞTIRMA PROGRAMI (1007 PROGRAMI) 105G021 PROJE BÜTÇESİ (TL) GERÇEKLEŞEN HARCAMA (TL) /01/ /07/2008 (30 ay) (Sonuçlandırıldı) Ülkemiz karayollarında kullanılan Üstyapı Projelendirme Metod unun Geliştirilmesi Orta ve yüksek trafikli 1 km uzunluğunda 12 m genişliğinde bir yolun proje öncesi kullanılan metotlarla, 20 yıllık proje süresince, üstyapı maliyeti TL iken, Proje sonrası oluşturulan metotlara göre TL olmaktadır. Bu durumda yol üstyapı maliyetlerinde TL\km kazanç elde edilmiş olup, yol üstyapısı maliyetlerinde % lük bir azalma meydana gelmiştir. Karayolları Genel Müdürlüğü uygulamalarını takip eden belediyeler, il özel idareleri ve diğer kuruluşların da Ülkemiz adına aynı tasarrufu sağlamıştır. Proje Sonucunda hazırlanan Karayolları Esnek Üstyapılar Projelendirme Rehberi ile üstyapı tabaka kalınlıkları yenilenerek, üstyapıların daha gerçekçi modellenmesi sağlanmıştır. Gelişmiş Üstyapı Projelendirme Metotlarıyla ilgili bilgi birikimi ve tecrübe kazanılmıştır. Kurumumuzun ARGE kültürü arttırılmış, 2008 yılında yeni bir projeye başlanılmıştır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Kurumumuz 20/10/2008 tarih ve 2008/19 numaralı iç genelgesi ile yeni üstyapı projelendirme metotlarını uygulamaya başlamıştır yılından itibaren yol üstyapılarının projelendirilmesinde proje sonucu oluşturulan rehber başarıyla uygulanmaktadır. 2

11 TÜBİTAK PROJELERİ KARAOLLARINDA SATHİ KAPLAMA UGULAMALARININ İİLEŞTİRİLMESİ VE PERFORMANS MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. SÜLEMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ DESTEKLEEN KURUM TÜBİTAK KAMU ARAŞTIRMA PROGRAMI (1007 PROGRAMI) 107G /06/200815/06/2011 (36 ay) (Sonuçlandırıldı) Ülkemiz karayollarında yaygın olarak kullanılan sathi kaplama uygulamalarının hizmet ömrünü uzatma ve dolayısıyla, bakım maliyetlerini azaltmak amaçlanmaktadır. Proje kapsamında laboratuvar ve arazi çalışmaları yapılarak, performansa etki eden faktörler ve ağırlıkları belirlenecek, yeni şartnameler ve yapım esasları ortaya konacaktır. Ayrıca, geliştirilen performans modeli yardımıyla, KGM tarafından kurulan üstyapı yönetim sistemi için de bir alt çalışma oluşturacaktır. Ülkemiz yolcu taşımacılığının % 95.2 sinin ve yük taşımacılığının yaklaşık % 90 nın karayolu ulaşımı ile sağlandığı göz önünde bulundurulursa, mevcut sathi kaplamaların ömürlerinin uzatılması veya yeni yapılacak sathi kaplamaların daha uzun ömürlü olması Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlayacağı gibi, işletme maliyetlerinde de azalmalara neden olacaktır. Bu proje kapsamında granüler temel tabakası üzerine yapılan sathi kaplamalar, koruyucu ve iyileştirme amaçlı sathi kaplanmalar ile bu tip kaplamaların performansı üzerinde etkili olan parametreler yerinde ve laboratuvarda yapılan deneysel çalışmalar ve gözlemler ile araştırılmıştır. Bunlara ilaveten agregaların önceden bitümle kaplanması uygulamasıyla ilgili de araştırmalar yapılmıştır. Tüm bu yapılan araştırmalar ile granüler temel üzerine yapılan sathi kaplamalar ve koruyucuiyileştirme amaçlı sathi kaplamalar için bir performans modeli oluşturulmuştur. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANININ GERÇEKLEŞME DURUMU Proje başarıyla tamamlanmış olup, sonuçları Karayolları Teknik Şartnamesi Kısım 403 ve 405 e yansıtılmıştır. 3

12 TÜBİTAK PROJELERİ KARAOLLARI KÖPRÜ ÖNETİM SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ETCIS Bilgi İşlem Teknoloji A.Ş. DESTEKLEEN KURUM TÜBİTAK KAMU ARAŞTIRMA PROGRAMI (1007 PROGRAMI) 108G018 PROJE BÜTÇESİ (TL) GERÇEKLEŞEN HARCAMA (TL) /09/200901/03/2012 (30 ay) (Sonuçlandırıldı) Köprü yönetim sisteminin temel işlevi, köprülerin bakım ve yönetiminden sorumlu olan kurumun sahip olduğu bütçe ve kaynak miktarları göz önüne alınarak, köprülerin bakım, onarım ve yenileme maliyetlerini, köprülerin yaşamı boyunca optimum seviyede tutmak, köprülerin yapısal güvenliğini, yeterliliğini ve hizmet kalitesinin sürekli şekilde temin etmek ve köprülere ait onarım ve iyileştirmeye yönelik uygulamaların yürürlüğe konulacağı uygun zamanların belirlenmesini sağlamaya yönelik bir Köprü önetim Sisteminin geliştirilmesidir. Proje kapsamında ülkemiz şartlarına özgün olarak tasarlanan köprü yönetim sistemi yazılımı, Türkiye deki köprü tiplerine uygun olarak tasarlanmış, aynı zamanda tüm envanter bilgilerini de alacak şekilde tasarlanmıştır. Proje kapsamındaki optimizasyon ve önceliklendirme kriterleri belirlenerek köprülerin bakım, onarım ve yeniden yapım kararlarında kişisel kararların önüne geçilerek, bütçenin doğru yerde doğru miktarda kullanılması sağlanmıştır. Köprü Muayene El Kitabı; tüm kurumun ve teknik personelin aynı kararları verebileceği şekilde tasarlanarak hazırlanmıştır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Proje başarıyla bitirilmiş olup PSUP tamamlanmıştır. Proje sonuçları uygulama planına göre ihaleye çıkılmış olup köprü yönetim sistemi ile ilgili olarak envanter ve muayene bilgileri sisteme girilmektedir. Ayrıca ekipmanlı muayene aşamasına geçilmiştir. 4

13 TÜBİTAK PROJELERİ TÜRKİE KÖPRÜ MÜHENDİSLİĞİNDE TASARIM VE APIMINA İLİŞKİN TEKNOLOJİLERİN GELİŞTİRİLMESİ MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DESTEKLEEN KURUM TÜBİTAK KAMU ARAŞTIRMA PROGRAMI (1007 PROGRAMI) PROJE BÜTÇESİ (TL) GERÇEKLEŞEN HARCAMA (TL) /09/201101/09/2014 (36 ay) (Sonuçlandırıldı) Uluslararası köprü mühendisliği uygulamaları son dönemlerde hızlı bir gelişim göstermiştir. Bu gelişimin ülkemiz köprücülüğüne yansımaları ancak kısıtlı şekillerde gerçekleşmiştir. Ülkemiz içinde ileri teknoloji köprü tasarım ve yapımında kullanılan kriterler farklı yurt dışı şartnamelerinin ülkemiz projelerine proje bazında uyarlanması ile gerçekleşmektedir. Bu geliştirme projesinin ana amacı ülkemiz köprü mühendisliğinde ulusal seviyede ülkemiz şartlarına uygun ülkemiz şartlarına uygun ileri teknolojilerin kullanımına yol veren köprü tasarım ve yapım şartnamelerini temel kriterleriyle birlikte şekillendirmektedir. Bu yolla ülkemizde tasarlanan ve inşa edilen köprüler için olduğu kadar Türk müteahhitlik dünyasının uluslararası pazarlarda gerçekleştirdiği köprü işlerinde de kalite yükselmesi ve rekabet gücü geliştirilmiş olacaktır. Uluslararası çağdaş bilgi aktarımının yanı sıra ülkemiz için güncel ve ezeli bir sorun olan deprem etkileri konusunda daha belirgin bir öz bilgi yoğunluğu yaratmak projenin asal amaçları arasındadır. Bir köprünün tasarımında dikkate alınacak sismik tehlikelerden tahminde uygulanacak olan olasılıksal sismik tehlike analizi (OSTA) yönteminin prensip ve standartlarını ortaya koymak ve uygulamasını seçilecek bir diğer amaç olarak ortaya çıkmaktadır. Köprü tasarım ve projelendirme kriterlerini kapsayan kılavuz hazırlanarak, bu kriterler resmi şartname olarak kabul edilecek ve ülkemizde tüm köprü projelendirmeleri bu kurallara göre gerçekleşecektir. Köprü yapım işleri kriterleri kılavuzu hazırlanarak tüm sistemler hakkında resmi kurallar oluşturulacaktır. Köprü sismik tasarımı için pilot bölgenin deprem tehlikesi belirleme kılavuzu hazırlanarak PSUP çerçevesinde tüm Türkiye ye uygulanacaktır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Proje başarıyla tamamlanmış olup, PSUP süreci devam etmektedir. 5

14 TÜBİTAK PROJELERİ ÇEVRE DOSTU SU BAZLI OL ÇİZGİ BOASI GELİŞTİRİLMESİ VE SOĞUK UGULANAN SOLVENT BAZLI ATA İŞARETLEME OL ÇİZGİ BOASI OL PERFORMANS ÖZELLİKLERİNİN ARTTIRILMASI MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. TÜBİTAKMAM KİMA ENSTİTÜSÜ BETEK A.Ş. DESTEKLEEN KURUM TÜBİTAK KAMU ARAŞTIRMA PROGRAMI (1007 PROGRAMI) 108G101 PROJE BÜTÇESİ (TL) GERÇEKLEŞEN HARCAMA (TL) /10/201001/04/2014 (42 ay) (Sonuçlandırıldı) Çevre dostu su bazlı boyaların karayolları ağında kullanılmasının yaygınlaştırılması, Cam Kürecik ve Boya performans özelliklerinin iyileştirilmesi. Çevre Dostu Su Bazlı Boyaların uygulanmasıyla; Çevre dostu su bazlı boyalara geçilmesi ile boyalarda %25 olan zararlı emisyonların azaltılması Cam kürecik ve boya uyumu araştırılarak uygulamada gece görünürlüğünün artırılması, Solvent İçerikli boyaların Performanslarında iyileştirme yapılması, İşçilere daha temiz bir çalışma ortamının sağlanması hedeflenmiştir. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Projenin bitiş tarihinden sonra PSUP sunulmuş olup projenin uygulamasına yönelik olarak 3 yıllık takibi yapılacaktır. 6

15 TÜBİTAK PROJELERİ ILIK KARIŞIM ASFALT KATKILARI ÜRETİM TEKNOLOJİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. TÜBİTAKMAM KİMA ENSTİTÜSÜ DESTEKLEEN KURUM TÜBİTAK KAMU ARAŞTIRMA PROGRAMI (1007 PROGRAMI) 110G /09/201215/09/2015 (36 ay) (ürürlükte) Ilık Karışım Asfalt (IKA) olarak bilinen bu teknoloji, tüm bitümlü karışımların hazırlanmasında kullanılan bir teknolojidir. Projede Türkiye Karayollarında uygulanmak üzere farklı ılık karışım asfalt katkılarının üretilmesi, bu katkıların kullanımı ile hazırlanan kompozisyonların geliştirilmesi ve bitümlü ılık karışımda kullanılması amaçlanmaktadır. Ilık asfaltların ülkemizde uygulanmasıyla; Ilık karışım asfalt üretimde kullanılan enerjinin azaltılmasıyla asfalt üretim maliyetlerinin düşürülmesi, Çevreye verilen zararlı emisyonların azaltılması, İnşaat sezonunun uzatılması, Ilık karışım asfalt ile üstyapıların ömürlerinin uzatılması, daha az bakımonarım maliyeti, Daha uzun mesafelere taşıma, Çalışanlara daha temiz bir çalışma ortamının sağlanması hedeflenmiştir. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANININ GERÇEKLEŞME DURUMU Proje sözleşmesi taraflarca imzalanmış olup tarihinde proje çalışmalarına başlanmıştır. 7

16 TÜBİTAK PROJELERİ KALSİUM KLORÜR ÜRETİM TEKNOLOJİSİ VE SIVI BUZ ÖNLEİCİ/ ÇÖZÜCÜ MALZEMENİN GELİŞTİRİLMESİ MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. SABANCI ÜNİVERSİTESİ AKKİM KİMA SANAİ TİC.A.Ş DESTEKLEEN KURUM TÜBİTAK KAMU ARAŞTIRMA PROGRAMI (1007 PROGRAMI) 112G /02/ /02/2017 (36 ay) (ürürlükte) Karayollarında buzlanmayı önleyici ve buz çözücü çözelti ve/veya dispersiyonların yerli olarak geliştirilmesi, çevre ve iklim koşullarına göre performans kriterlerinin belirlenmesi. erli imkanlarla geliştirilecek olan buzlanmayı önleyici ve buz çözücü çözelti veya dispersiyonlar, ülkemiz koşullarında üretilebilir hale getirilerek, bu alanda yurt dışına bağımlılık azalacaktır. Karayollarında kış aylarında "Buzlanma" nedeniyle can kayıplı önemli kazalar olmaktadır. Trafik kaza oranlarının düşmesiyle, can ve mal kaybında azalma sağlanacaktır. Üretilecek olan buzlanmayı önleyici ve buz çözücü çözelti ve/veya dispersiyonlar; farklı iklim koşullan ve bölgeler (eğimli yol, köprü, viyadük ve tüneller gibi kritik bölgeler) için kullanılabilecek, (20 ve 40 C arasında etkin) nitelikte olacaktır. Geliştirilecek olan sıvı buz çözücü/önleyiciler, çevre ve korozyon problemi oluşturmayacak, tüm yol şartlarında kullanılabilir olacak, asfalt, beton ve metal aksama olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Katı tuzların yola, metal aksamlara verdiği zararın giderilmesi sonucu yolbakım masrafları azalacaktır. Katı tuza göre uygulama kolaylığı nedeniyle işçilik, zaman ve araç kullanımında tasarruf sağlayacaktır. Proje süresince elde edilen verilerin kullanılması ile KGM Teknik Şartnamesine performans kriterlerinin dahil edilerek revizyonunun yapılması işlemlerine veri sağlanacaktır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANININ GERÇEKLEŞME DURUMU Proje sözleşmesi taraflarca imzalanmış olup, 01/04/2014 tarihinde proje çalışmalarına başlanmıştır. 8

17 AVRUPA BİRLİĞİ 7. ÇERÇEVE PROGRAMI PROJESİ ECOLABEL PROJE ORTAĞI ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR Türkiye (KGM), İspanya, Almanya, İsveç, Belçika, Fransa, Hollanda, Polonya dan toplam 13 kurum/kuruluş/şirket/araştırma merkezi DESTEKLEEN KURUM Avrupa Birliği PROJE BÜTÇESİ EURO 01/10/201301/10/2016 (36 ay) (ürürlükte) Projenin amacı, kendi yaşam döngülerinde azaltılmış çevre etkisi olarak tanımlanan ve kalkınmaya katkısı bulunan ürünleri sınıflandırmak ile bu yapılan sınıflandırmanın geliştirilmesiniiyileştirilmesini sağlamak için tavsiyelerde bulunmak ve bu sayede endüstriyi ve paydaşları yol yapımı ve bakımında daha yeşil, daha maliyet etkin ve daha güvenli teknolojilerin kullanılması konusunda desteklemektir. Halen pazarda den fazla etiketli ürün bulunmasına rağmen, yol ve altyapı ürünleri için referans yoktur. ECOLABEL projesi kavramı, Avrupa Birliği ile uyumlu hale getirilmiş, bütünsel, yenilikçi ve yaşam döngü mühendisliği kavramlarını mevcut ve gelecekte yapılacak yollarda ve yapı malzemelerinde (çevre, teknik sosyoekonomik performanslar dikkate alınarak) entegre eden bir sınıflandırma metodolojisi oluşturmaktır. ECOLABEL projesi Avrupa politikalarının ve stratejilerinin uygulanmasına katkı sağlayacak, kirletici emisyonları azaltan teknoloji ve materyalleri doğal kaynaklardan en yüksek düzeyde faydalanarak arttırıracak ve sürdürülebilir kalkınmada ulaştırmanın entegrasyonunu destekleyecektir. Proje sonucunda ekoetiketli ürünlere yönelik olarak bir rehber ve yazılım oluşturulacaktır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANININ GERÇEKLEŞME DURUMU Proje sözleşmesi taraflarca imzalanmış olup proje çalışmalarına başlanmıştır. 9

18

19 KARAOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÖZKANAKLARI İLE DESTEKLENEN PROJELER

20

21 KGM ÖZKANAKLARI İLE ÜRÜTÜLEN PROJELER KARAOLLARI ÜSTAPI ÖNETİM SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM /200903/2012 (30 ay) (Sonuçlandırıldı) Üstyapı önetim Sistemi (ÜS), üstyapı kaplamalarının hizmet ömrü boyunca, mevcut durumunun değerlendirilmesi, yeniden yapımı, bakımı ve yapılacak işlerin fiyatça en uygun alternatiflerinin seçimi gibi konularda karar verici mercilere yardımcı olabilecek çalışmaların tümünü içermektedir. ol üstyapı maliyetleri yol yapım maliyetlerinin % 50 sini oluşturmakta olup, doğru zamanda doğru yola doğru bakımonarım ile yol üstyapı ömrünün artırılması hedeflenmiştir. Proje kapsamında BSK kaplamalı yollarımızın geçmişe yönelik tüm üstyapı bilgileri (kalınlık, kullanılan malzeme, yapım yılı, iklim, trafik vb.) toplanmıştır. Profilometre, Deflektometre, Sürtünme Direnci Ölçüm cihazları ile yol üstyapılarının, boyuna ve enine düzgünsüzlüğü, kayma dayanımları ve taşıma güçleri belirlenmiştir. Tüm bu çalışmalar hazırlanan yazılıma aktarılarak değerlendirilmiş ve eldeki bütçe imkanlarına göre öncelikle müdahale edilmesi gerekli yol kesimleri belirlenmiştir. Tüm bu çalışmalarla; ÜS kurulmasıyla, bakım onarım planlaması yapılarak, kaynakların etkin kullanımı sağlanmış olacaktır. ol üstyapılarının geleceğe yönelik takviye projelerinin oluşturulması için, bozulma modellerinin kurulması sağlanacaktır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Proje sonuçları uygulamaya geçirilmiş olup sistemin hızlanması için ÜS yazılımı güncellenmektedir. 10

22 KGM ÖZKANAKLARI İLE ÜRÜTÜLEN PROJELER ASFALT KAPLAMALARIN PLENTTE GERİ KAZANIMI MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM (24 ay) (Sonuçlandırıldı) ol üstyapıların trafik, çevre ve iklim koşullarında zamanla bozulmakta ve iyileştirmeye gereksinim duymaktadır. Özellikle taşıtların ve çevre koşullarının aşındırdıkları en üst tabaka iyileştirme çalışmaları kapsamında kazınmaktadır. Kazılan asfalt kaplamalar ekonomik değeri yüksek malzemeler olup, ekonomiye geri kazandırılması gerekmektedir. Proje kapsamında Ülkemizde ilk kez 2007 yılında Akyazı Adapazarı otoyol inşaatı kapsamında kazılan bitümlü sıcak karışım malzemesi yeniden kullanılmıştır. eni yapılacak bitümlü temel ve binder tabakalarının içerisine plentte ılık besleme yöntemi ile %15 kadar katılarak yeniden değerlendirilmiştir. Tüm bu çalışmalarla; 2013 yılı sonu itibari ile ton kazılan malzeme 7 farklı işte yeniden kullanılmış olup, ekonomik geri kazanım 47 milyon TL olmuştur. Malzeme yeniden kullanıldığından depolama maliyetleri ve çevreye zarar engellenmiştir. eniden kullanılan agrega kadar, taş ocağından daha az malzeme elde edilmiş, doğanın tahrip edilmesi engellenmiştir. Diğer kurum ve kuruluşlara uygulama için altyapı hazırlanmış, bilgi ve tecrübe aktarılmıştır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Proje 2008 yılından tamamlanmış olup, amacına ulaşmıştır. Kazılan asfalt kaplamaların yeniden kullanımı yaygınlaşarak uygulamada yer bulmaktadır. 11

23 KGM ÖZKANAKLARI İLE ÜRÜTÜLEN PROJELER ASFALT KAPLAMALARIN ERİNDE GERİ KAZANIMI MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM WIRTGEN TÜRKİE 2011 (6 ay) (Sonuçlandırıldı) ol üstyapıları trafik, çevre ve iklim koşullarında zamanla bozulmakta ve iyileştirmeye gereksinim duymaktadır. Özellikle taşıtların ve çevre koşullarının aşındırdıkları en üst tabaka iyileştirme çalışmaları kapsamında kazınmaktadır. Ekonomik değeri yüksek olan bu malzemelerin yerinde geri dönüşümü ile kaynaklarımızın etkin kullanımının sağlanması amaçlanmıştır. Ayrıca Sathi kaplamalı yollarımızın hızlı bir şekilde BSK ya dönüştürülmesi araştırılacaktır. WIRTGEN TÜRKİE firması ile yapılan protokol yapılarak EURO değerindeki asfalt geri dönüşüm makinası Türkiye ye bila bedel getirilmiştir. Benzer bir makine Ülkemizde daha önce kullanılmamıştır. Kızılcahamam ın İstanbul çıkışında 3000 m lik kesimde tamamen taşıma gücünü yitirmiş BSK tabakasının 25 cm lik kısmı kazınarak % 1 çimento ve % 3 köpük bitüm ilave ederek karıştırılmış ve yeniden serilerek, sıkıştırılmıştır. Uygulama öncesi ve sonrası tüm araştırma çalışmaları ArGe Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Proje Ekim 2011 de başlamış olup, uygulama aşaması başarılı bir şekilde devam etmektedir. 12

24 PROJE ADI BİTÜMLÜ BAĞLAICILARIN PERFORMANSININ ARTIRILMASI MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM (36 Ay) (Sonuçlandırıldı) Ülkemiz karayollarında kullanılan bitümlü bağlayıcıların performanslarının belirlenerek, yol bazında iklim, çevre ve trafik koşullarıyla uyumlu bitümlü bağlayıcının seçimiyle bitümden kaynaklanan plastik deformasyonların ve çatlamaların engellenmesidir. Proje kapsamında; Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğünden alınan 320 adet istasyonun son 20 yıllık maksimum ve minimum günlük sıcaklık verileri kullanılmıştır km yol ağımızın proje ömrü boyunca maruz kalacağı kaplama sıcaklıkları belirlenmiştir. Ülkemizde kullanılan bitümlerin Performans Sınıfları ileri deney metotlarıyla belirlenmiştir. Hangi bitümün hangi yolda kullanılacağı, modifiye edilmesine gerek olup olmadığı tespit edilmiştir. Tüm bu çalışmalarla; Karışımın içindeki bitümden kaynaklanan tekerlek izinde oturma şeklindeki bozulmalar engellenmiştir. Soğuk bölgelerde oluşan enine çatlak oluşumu minimize edilmiştir. Sathi kaplama uygulamalarında bitümden kaynaklanan terleme şeklindeki bozulmalar engellenmiştir. Batman rafinerisi bitümünün performansının yol yapımı için oldukça iyi olduğu tespit edilmiş olup, birçok yol kesiminde modifiye bitüme alternatif olarak başarıyla kullanılmıştır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Modifiye bitüm teknik şartnamesi ile BSK ve Sathi Kaplamalar için bitüm sınıfı seçim haritaları hazırlanarak yürürlüğe konmuştur. 13

25 KGM ÖZKANAKLARI İLE ÜRÜTÜLEN PROJELER BİTÜMLÜ SICAK KARIŞIMLARDA KİREÇ KULLANIMININ ARAŞTIRILMASI MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM (18 ay) (Sonuçlandırıldı) Bitümlü Sıcak Kaplamalarda katkı malzemesi olarak kireç kullanılarak karışımların soyulmaya karşı direnç, su hassasiyeti, tekerlek izinde oturma ile yorulma ve termal çatlaklara karşı dayanımlarının artırılması amaçlanmaktadır. Bu çalışmada; Kireç katkılı Taş Mastik Asfalt kaplamaların tekerlek izinde oturma, yorulma dayanımı, soyulma direnci, esneklik modülleri ve su hassasiyetleri belirlenmiştir. apılan deneylerde kirecin özellikle soyulma ve su hassasiyetine karşı mukavemeti önemli derecede artırdığı görülmüştür. İzmirAliağa yolunda 1 km uzunluğunda deneme kesimi yapılmış ve uygulamanın başarısı kanıtlanmıştır. Tüm bu çalışmalarla; Bitümlü Sıcak Kaplamalarda kireç kullanımı ile üstyapıların bozulmalara karşı dayanımı iyileştirilecek ve performansı artırılacaktır. Performans artırıcı katkı malzemesi olarak pahalı ithal ürünler yerine, yerli malzemenin kullanılması hem maliyeti azaltacak hem de paranın yurtiçinde kalmasını sağlayacaktır. Üstyapı performansının iyileştirilmesi ile yolların servis ömrü artırılarak bakım, onarım ve yeniden yapım maliyetleri azaltılacaktır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Proje başarıyla tamamlanmış olup, sonuçları Karayolları Teknik Şartnamesi Kısım 411 e yansıtılmıştır. 14

26 KGM ÖZKANAKLARI İLE ÜRÜTÜLEN PROJELER POROZ ASFALT UGULAMA ÇALIŞMALARININ APILMASI MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM (18 ay) (Sonuçlandırıldı) Geçirimli Asfalt Kaplamalar (Poroz Asfalt) geçirimsiz olarak inşa edilen diğer esnek kaplama tiplerinin aksine, yüksek boşluk oranında (min. %15) tasarlanan ve genellikle geçirimsiz bir tabaka üzerine inşa edilmekte ve yol yüzeyinde suyun birikmesini önleyerek sürtünmekayma direncinin artmasını, kızaklanmanın azalmasını ve görüş mesafesinin iyileştirmesini sağlayarak sürüş güvenliğini artırmakta ve kaza riskini büyük oranda azaltmaktadır. Poroz asfaltın bir diğer avantajı da yuvarlanma gürültüsünü önemli ölçüde azaltmasıdır. Bu çalışmada laboratuvar deneyleriyle poroz asfaltların performans özellikleri araştırılmış, performansını etkileyen parametreler belirlenerek teknik şartnamesinin oluşturulması amaçlanmıştır. Bu çalışmada laboratuvarda hazırlanan poroz asfalt numuneleri üzerinde tekerlek izinde oturma, yorulma, dolaylı çekme mukavemeti, Cantabro aşınma kaybı ve permeabilite deneyleri yapılarak performansları test edilmiştir. Tüm bu çalışmalarla; ol kaplamalarında Poroz asfaltların kullanılmasıyla yol yüzeyinde suyun birikmesini önlenecek, sürtünmekayma direnci ve görüş mesafesi artırılarak sürüş güvenliği ve trafik emniyeti iyileştirilecektir. Özellikle yerleşim yerlerine yakın geçen yol kesimlerinde poroz asfalt uygulaması ile trafiğin çevreye verdiği gürültü kirliliği azaltılacaktır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Proje başarıyla tamamlanmış olup, sonuçları Karayolları Teknik Şartnamesi Kısım 417 ye yansıtılmıştır. 15

27 KGM ÖZKANAKLARI İLE ÜRÜTÜLEN PROJELER ÖĞÜTÜLMÜŞ ATIK LASTİKLERDEN ÜRETİLEN KAUÇUK ESASLI KATKILARIN BİTÜMLÜ SICAK KARIŞIM KAPLAMALARDA KULLANIMININ ARAŞTIRILMASI MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM (18 ay) (Sonuçlandırıldı) Büyük bir çoğunluğunu karayollarında kullanılan araçların oluşturduğu, atık lastiklerle ilgili problemler her geçen gün hızla artmaktadır. Günümüzde, ömrünü tamamlamış taşıt lastikleri, bol olmasının yanında, değersiz bir atık konumundadırlar. Ayrıca; çevre kirliliğine sebebiyet vermekte ve insan sağlığı ile doğal dengeyi olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Bu çalışmada atık taşıt lastiklerinden ufalanarak üretilen kauçuk malzemelerin (crumb rubber) Bitümlü Sıcak Kaplamalarda kullanılarak hem lastiklerin çevreye verdiği zararın azaltılması hem de kaplama performanslarının artırılarak uzun ömürlü üstyapıların yapılması amaçlanmıştır. Değişik Bitümlü Sıcak Karışımlarda farklı tipte kauçuk katkı malzemeleri kullanılarak hazırlanan numuneler üzerinde performans deneyleri yapılmış olup, deney sonuçlarına göre kauçuk kullanımının kaplama performansını iyileştirdiği belirlenmiştir. TurhalTokat Devlet olu'nun aşınma tabakasında, ErzurumIlıca olu Cemal Gürsel Stadyumu Kavşağında binder tabakasında, Gerede Çerkeş olunda Taş Mastik Asfalt (TMA) tabakasında olmak üzere üç farklı kesimde ve üç farklı kauçuk katkı kullanılarak deneme kesimleri yapılmış olup, deneme kesimi yapılan kesimlerde henüz bir bozulma görülmemektedir. Tüm bu çalışmalarla; ol kaplamalarında kauçuk asfaltların kullanılmasıyla kaplamanın elastiklik özellikleri iyileştirilerek, çatlamalara karşı daha dayanıklı bir kaplama elde edilmiştir. Kauçuk asfaltlar, sessiz asfalt yapımında da kullanıldığından trafikten dolayı çevreye verilen gürültü kirliliği de azaltılmaktadır. Üstyapı performansının iyileştirilmesi ile yolların servis ömrü artırılarak bakım, onarım ve yeniden yapım maliyetleri azaltılmış olacaktır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Proje başarıyla tamamlanmış olup, sonuçları Karayolları Teknik Şartnamesi Kısım 418 e yansıtılmıştır. 16

28 KGM ÖZKANAKLARI İLE ÜRÜTÜLEN PROJELER KAZINMIŞ ASFALT MALZEMELERİN ALTTEMEL TABAKASINDA KULLANILMASI MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM (18 ay) (Sonuçlandırıldı) Trafik, çevre ve iklim koşulları nedeniyle zaman içinde bozulan asfalt kaplamalar iyileştirme çalışmaları kapsamında kısmen veya tamamen kazılarak kaldırılmakta ve yeni BSK tabakaları ile yeniden teşkil edilmektedir. Bu çalışma ile kazılan asfalt kaplama malzemelerinin üstyapının alttemel tabakasında yeniden kullanılarak ekonomiye kazandırılması, aynı zamanda alttemelin esneklik modülü ve geçirimlilik (drenaj) özelliklerinin iyileştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışmada; Farklı tipte alttemel malzemelerine değişik oranlarda geri kazanılmış asfalt malzemesi katılarak, Modifiye Proctor, aş CBR, Esneklik Modülü ve Su Geçirimliliği deneyleri yapılmıştır. apılan deneylerde geri kazanım malzemesinin alttemelin esneklik modülünü ve drenaj kabiliyetini artırdığı görülmüştür. Tüm bu çalışmalarla; Geri kazanım malzemesinin alttemelde kullanımı ile alttemelde kullanılacak yeni malzeme miktarında azalma meydana gelecek böylece ekonomik fayda artacak, çevreye verilen zarar azaltılacaktır. Alttemel tabakasının esneklik modülünün artmasıyla üstyapının taşıma gücü, dolayısıyla servis ömrü artacaktır. Bu durum, gerekli üstyapı tabaka kalınlıklarının azalmasına da neden olabilecektir. Alttemelin su geçirimlilik özelliği arttığından yeraltı sularının üstyapıya verdiği hasar ve don etkisi azaltılacaktır. Üstyapının esneklik modülünün artması ile yolların servis ömrü artırılarak bakım, onarım ve yeniden yapım maliyetleri azaltılacaktır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Proje başarıyla tamamlanmış olup, sonuçları Karayolları Teknik Şartnamesi Kısım 401 e yansıtılmıştır. 17

29 KGM ÖZKANAKLARI İLE ÜRÜTÜLEN PROJELER BETON OLLAR DENEME UGULAMALARI MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM TÜRKİE ÇİMENTO MÜSTAHSİLLERİ BİRLİĞİ (ürürlükte) Karayolları Genel Müdürlüğü kuruluşundan bu yana ihaleli olarak hiç beton yol yapmamış olup, asfalt yollar yapmıştır. Asfalt ve beton kaplama arasında projelendirme, fiyatlandırma, yapım ve bakım maliyetlerine ilişkin somut ve yeterli verilere sahip değildir. Aynı şekilde yol yapım firmalarının da bu konudaki tecrübesi sınırlıdır. Bu nedenle ülkemizde beton kaplamalı yol yapımının başarılı olup olmayacağı konusundaki endişeleri gidermek amacıyla, değişik trafik kategorilerini, topoğrafik yapıyı ve iklim farklılıklarını kapsayan muhtelif yollarda deneme kesimleri inşa edilerek beton yolun davranışlarının gözlenmesi ve buna bağlı olarak görüşlerin netleştirilmesi ve ayrıca beton yolların yaygın olarak uygulandığı ülkelerde incelemelerde bulunulması ile bu ülke uzmanlarından gerekli bilgi transferinin sağlanması amaçlanmıştır. Proje kapsamında; TÇMB ile birlikte 2004 yılında, Afyon İşçehisar Devlet olunda 2000 m ve 2007 yılında Hasdal Kemerburgaz Devlet olunda 3500 m beton yol yapılmıştır. Ayrıca BOREN ile birlikte 2009 yılında Ordu Ulubey Devlet olunda 2000 m B bor katkılı çimento kullanılarak yapılmıştır. Tüm bu uygulamalardan sonra KGM tarafından 2010 yılında Karamürsel Şehir Geçişinde 2000 m Beton B yapımı gerçekleştirilmiştir. Tüm bu çalışmalarla; Beton ol Teknik Şartnamesi hazırlanarak yayınlanmıştır. Beton yol projelendirme ve yapım teknolojileriyle ilgili bilgi, birikimi ve tecrübe edinilmiştir. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Beton deneme yollarının performansları halen gözlenmekte olup, sonuçları değerlendirilmektedir. 18

30 KGM ÖZKANAKLARI İLE ÜRÜTÜLEN PROJELER ÜKSEK PLASTİSİTELİ KİLLERDE GRUP DAVRANIŞININ ZEMİN ÇİVİLERİNİN SIRILMA KAPASİTESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. ODTÜ DESTEKLEEN KURUM PROJE BÜTÇESİ (TL) GERÇEKLEŞEN HARCAMA (TL) (Sonuçlandırıldı) Zemin çivisi yol ve tünel portal yarmalarında yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Sıyrılma kapasitesi, zemin çivisi tasarımındaki en önemli parametre olarak tanımlanabilir. Çivinin sıyrılma kapasitesi benzer zemin özelliği gösteren önceki çalışmalardan ya da ampirik formüllerden belirlenebilir. Arazide yapıma başlamadan önce, tasarımda kullanılan sıyrılma kapasitesini kontrol etmek amacı ile arazi doğrulama testleri yapılır. apılan araştırmalarda, kumda her zemin çivisinin sıyrılma kapasitesinin, belirli mesafeden kısa olan aralıktaki çiviler için azaltılması gerektiği belirtilmekle birlikte, kil için böyle bir çalışma bulunmamaktadır. Killi ortamlarda kullanılacak zemin çivilerinin grup etkisinin tasarım çalışmalarında kullanılarak optimum tasarım metodlarının belirlenmesi sağlanacaktır. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Bu çalışmada, yüksek plastisiteli kil içindeki çivi gruplarında, çivi aralıklarının sıyrılma direncine etkisi incelenmiştir. Bu çalışmanın kısıtlamaları içinde, çivi grubunda yer alan ortadaki çivinin sıyrılma kapasitesi ve davranışı farklı çivi aralıklar için incelenmiştir. Deneylerin sayısal analizleri için 3 boyutlu sonlu elemanlar programı kullanılmıştır. Çivilerin ölçülen sıyrılma kapasiteleri, analizler sonucunda hesaplanan sıyrılma kapasiteleri ile karşılaştırılmıştır. Doktora tezi olarak yayınlanan bu çalışma zemin çivisi tasarımlarında sıyrılma kapasitesinin öngörülmesiyle ilgili bir kaynak olarak literatürde yer almaktadır. 19

31 KGM ÖZKANAKLARI İLE ÜRÜTÜLEN PROJELER FARKLI KAAÇ TÜRLERİNDE TEK EKSENLİ BASMA DAANIMININ NOKTA ÜKÜ ENDEKSİNE ORANININ DENESEL ÇALIŞMALARLA BELİRLENMESİ MÜŞTERİ KURUM ÜRÜTÜCÜ KURULUŞLAR KGM ARGE DAİRESİ BŞK. DESTEKLEEN KURUM PROJE BÜTÇESİ (TL) GERÇEKLEŞEN HARCAMA (TL) 19/09/201118/09/2016 (60 ay) (ürürlükte) Kaya Mekaniği tasarım çalışmalarında literatürde nokta yükleme endeksiyle tek eksenli basma dayanımı arasında verilen oranların farklı kayaç türleri için istatistiksel olarak belirlenmesi hedeflenmektedir. Bu çalışmayla uygun numune olmaması nedeniyle Tek Eksenli Basma Dayanımı Tayini Deneyi yapma imkanı olmayan durumlarda, nokta yükü indeksi tayini deneyinden elde ettiğimiz, nokta yükü indeksi parametresini kullanarak aradaki korelasyonla tek eksenli basma dayanımının hesaplanmasının/tahmininin yapılması amacıyla bir literatür oluşturulacak ve tasarım çalışmalarında daha gerçekçi parametreler kullanılabilecektir. PROJE SONUÇLARI UGULAMA PLANI NIN (PSUP) GERÇEKLEŞME DURUMU Halihazırda andezit, traverten ve bazalt için yapılan araştırmalar Bölgelerden istenilen kayaç numuneleriyle çeşitlendirilecektir. Laboratuvar deneyleri devam etmektedir. 20

32

33 ARGE ÖNERGESİ KAPSAMINDA DESTEKLENEN PROJELER

34

35 ARGE ÖNERGESİ KAPSAMINDA ÜRÜTÜLEN PROJELER GEOSENTETİKLERLE GÜÇLENDİRİLMİŞ ESNEK OL KAPLAMALARININ TEKRARLI ÜKLER ALTINDAKİ PERFORMANSININ DEĞERLENDİRİLMESİ KGMARGE/20123 PROJE TİPİ B ÖNCELİKLİ ARAŞTIRMA ALANI/ALT PROGRAMI Planlama ve Proje/ Karayolu tasarımı, zeminkaya mekaniği, temel mühendisliği ve zayıf zeminler PROJE ÜRÜTÜCÜSÜ Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü PROJE ÜRÜTÜCÜSÜ ADI rd. Doç. Dr. Ahmet DEMİR PROJENİN BİRLİKTE ÜRÜTÜLECEĞİ Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Karayolları5. Bölge Müdürlüğü PROJE BAŞVURU ILI ay (ürürlükte) Proje kapsamında, geosentetiklerle güçlendirilmiş esnek kaplamalı yolların dizaynında uygulanan trafik yükünün şiddeti ve frekansı (tekerrür sayısı), zeminin davranışı ve taşıma gücü, kaplama tabakalarının(temel ve/veya alt temel) geosentetik konfigürasyonuna bağlı olarak yük dağıtma kabiliyetleri, yorulma dirençleri ve elastikiyet modülleri kapsamlı olarak araştırılacaktır. Bu çalışma kapsamında laboratuvar ortamında büyükölçekli tekrarlı plaka yükleme düzeneği kullanılarak geosentetik ile güçlendirilmiş esnek kaplama sistemlerinin performansı çok sayıda yapılacak deneylerle değerlendirilecektir. Bu araştırmada elde edilecek sonuçlar değerlendirilerek, geogridlerin karayolları uygulamaları için bir tasarım rehberi hazırlanması hedeflenmektedir. Ayrıca, konu ile ilgili bir yazılım geliştirilerek mühendislerin kullanımına sunulacaktır. ol üst yapı tasarımında proje çıktıları geogrid konfigürasyonuna bağlı olarak (üst yapı tabanı, alt temel ile temel tabakasında) azaltılması sağlanarak (yolun performansı ve servis ömrü açısından) daha ekonomik ve daha güvenilir çözümler sunulacaktır. 21

36 ARGE ÖNERGESİ KAPSAMINDA ÜRÜTÜLEN PROJELER ASFALT KAPLAMALAR İÇİN KORUMA AMAÇLI ÇATLAK KAPLAMA MALZEMESİ ŞARTNAMESİ VE EL KİTAPÇIĞI DOKÜMANLARININ GELİŞTİRİLMESİ KGMARGE/20125 PROJE TİPİ B ÖNCELİKLİ ARAŞTIRMA ALANI/ALT PROGRAMI Cihaz, Ekipman, Sistem, Ölçüm ve Tasarım/ Cihaz, ekipman, sistem, ölçüm ve tasarım teknolojileri PROJE ÜRÜTÜCÜSÜ Katip Çelebi Üniversitesi PROJE ÜRÜTÜCÜSÜ ADI Prof. Dr. etkin ILDIRIM PROJENİN BİRLİKTE ÜRÜTÜLECEĞİ Karayolları Genel Müdürlüğü, 9 Eylül Üniversitesi PROJE BAŞVURU ILI 2012 Deney 20 ay (ürürlükte) Bu projede, asfalt ve beton kaplamalar arasına ve yüzeyine; su ve yabancı madde girişini önlemek amacı ile sıcak veya soğuk olarak uygulanan çatlak kaplama malzemelerinin (ÇKM) mevcut şartnameleri incelenip, geliştirilecektir. Projede özellikle bu alanda kullanılan alternatif malzemelerin laboratuvar ortamında testleri yapılacak ve bu malzemelerin seçilecek bir yol üst yapısında performansları incelenecektir. ÇKM lerin uygulaması için geliştirilmiş şartname potansiyel yarar olacaktır. Bu proje ile geliştirilen bakım rehberi KGM personeline uygun ÇKM seçimi konusunda yardımcı olacaktır. Katma değer: Çatlak malzemesi sektörü oluşacak, ulusal düzeyde gelir artışı olacaktır. Verimlilik: Çatlak kaynaklı ciddi hasarların tamirat süreleri uzun, maliyetleri yüksektir. Kurumsal olarak tamir bakım konusunda KGM nin verimliliği artacaktır. İşgücü: Tamir ve bakım konusunda işgücü gereksinimi azalacaktır. Maliyetlerde azaltma: KGM nin tamir ve bakım maliyetlerinde azalma yaşanacak, yol ömrünün uzamasından dolayı ulusal düzeyde fayda sağlanacaktır. Rekabet gücü: Çatlak malzemesi üretimi sektöründe ulusal ve uluslararası düzeyde rekabet oluşacaktır. Çatlak tamiri konusunda da ulusal bir sektör ve buna bağlı bir rekabet yaşanması beklenmektedir. 22

37 ARGE ÖNERGESİ KAPSAMINDA ÜRÜTÜLEN PROJELER ÇELİK ÜRETİMİNDE ELDE EDİLEN CÜRUFUN OL APIMINDA KULLANIMI, PERFORMANSI VE MEVZUAT ÖNERİSİNİN OLUŞTURULMASI KGMARGE/20127 PROJE TİPİ B ÖNCELİKLİ ARAŞTIRMA ALANI/ALT PROGRAMI Çevre/ Geri Kazanım PROJE ÜRÜTÜCÜSÜ İstanbul Teknik Üniversitesi Proje önetim Merkezi PROJE ÜRÜTÜCÜSÜ ADI Prof. Dr. H. Attila DİKBAŞ PROJENİN BİRLİKTE ÜRÜTÜLECEĞİ Technobee Proje ve Teknoloji Geliştirme, önetim Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti. Çolakoğlu Metalürji Anonim Şirketi (Destekleyen Kuruluş) DemirÇelik Üreticileri Derneği (Destekleyen Kuruluş) PROJE BAŞVURU ILI 2012 Deneyler+İmalat 24 ay (ürürlükte) Bu çalışmanın temel amacı; elektrik ark ocaklı çelik tesislerinde yan ürün olarak ortaya çıkan çelik cürufunun (bundan sonra EAF cürufu olarak anılacaktır) yol inşaatında değerlendirilmesi, avantajlarının belirlenmesi ve konuyla ilgili teknik, uygulamaya yönelik mevzuat önerisinin hazırlanarak Karayolları Genel Müdürlüğü ne (KGM) sunulmasıdır. Ülkemizde EAF cürufunun karayolu inşaatında kullanımına dair teknik, kimyasal ve çevresel özelliklerinin belirlenmesi, EAF cürufunun karayolu inşaatında kullanımına dair sınıflandırma ve sertifikasyon önerisinin yapılması, Coğrafik Bilgi Sistemleri (CBS) yardımıyla ülkemizde üretim bölgelerine göre malzeme özelliklerini kapsayan bir harita oluşturulması, Cüruf ile inşa edilecek karayolu tabakaları için modelleme ile performans ve yaklaşık ömür tahmininin yapılması, Fayda/Maliyet analizi yapılarak, CBS yardımıyla tesislerin etki alanlarının belirlenmesi, Cürufun kullanımına yönelik rehber ve şartname önerilerinin hazırlanması Üstyapı performansın arttırılmasına bağlı olarak, uzun ömürlü, güvenli karayolu inşasına katkı sağlanması, ol inşaatında doğal agregaya göre daha düşük maliyetli agreganın kullanılabilmesi, Doğal agrega üretimi için tahrip edilecek doğal alanlar azalması, Taş ocaklarından kaynaklanan çeşitli çevre kirliliklerin önüne geçilmesi, Demirçelik sektörünün cüruf stoklanması sorunu çözülmesi, Doğal kaynakların tüketimi azaltılarak gelecek nesiller için sürekliliğin sağlanması, Belirtilenler bağlamında kısa ve uzun vadede ekonomik yarar sağlanmasıdır. 23

38 ARGE ÖNERGESİ KAPSAMINDA ÜRÜTÜLEN PROJELER ASFALT GERİ DÖNÜŞÜMÜNÜN OL ÜSTAPILARINDA MAKSİMUM DÜZEDE KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI VE ŞARTNAMELERE UARLANMASI KGMARGE/20128 PROJE TİPİ B ÖNCELİKLİ ARAŞTIRMA ALANI/ALT PROGRAMI Çevre/Geri Kazanım PROJE ÜRÜTÜCÜSÜ Heritage Research Group PROJE ÜRÜTÜCÜSÜ ADI Sibel SELÇUK PROJENİN BİRLİKTE ÜRÜTÜLECEĞİ Karayolları Genel Müdürlüğü Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı PROJE BAŞVURU ILI 2012 Deney 24 ay (ürürlükte) Bu proje ile geri kazanılan asfalt kaplama (RAP) içeren BSK nın performans kaybetmediğinden emin olabilmek için geri kazanılan asfaltı (bitümü) içeren BSK nın özelliklerinin çalışılması öngörülmektedir. Proje Türkiye de RAP karışımlarını geniş kapsamda inceleyen ilk çalışma olacaktır. Bu proje sonucunda aşağıdaki çıktılar elde edilecektir: Geri Kazanılmış Asfaltın Bitümlü Sıcak Karışım Kaplamalarda Kullanımına İlişkin Teknik Şartname Geri Kazanılmış Asfaltın Bakım Malzemesi Olarak Bitümlü Soğuk Karışımlarda Kullanımına İlişkin Teknik Şartname Geri Kazanılmış Asfalt Kullanımı Uygulama El Kitabı Geri Kazanılmış Asfaltın Sıcak ve Soğuk Bitümlü Karışımlarda Kullanımı İçin Tasarım El Kitabı Proje Sonuçları Değerlendirme Raporu Proje kapsamında öğrenilenlere ek olarak Amerika da ki yayınlar ve uygulamalar çerçevesinde asfalt üstyapılarda geri kazanım çeşitleri ve uygulamalarını özetleyen genel bir tanıtım kitapçığının yayınlanması projenin amaçları arasındadır. 24

39 ARGE ÖNERGESİ KAPSAMINDA ÜRÜTÜLEN PROJELER KARAOLU ŞEHİRİÇİ GEÇİŞLERİNDE ÜSTAPI BOZULMALARININ SÜRÜŞ KONFORUNA ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI KGMARGE/ PROJE TİPİ B ÖNCELİKLİ ARAŞTIRMA ALANI/ALT PROGRAMI apım, Bakım ve Onarım / ol Üstyapıları PROJE ÜRÜTÜCÜSÜ İstanbul Üniversitesi / İnşaat Mühendisliği Bölümü PROJE ÜRÜTÜCÜSÜ ADI Prof. Dr. Mustafa KARAŞAHİN PROJENİN BİRLİKTE ÜRÜTÜLECEĞİ Karayolları Genel Müdürlüğü Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı PROJE BAŞVURU ILI 2012 Deney 24 ay (ürürlükte) apılması planlanan bu çalışmada, şehiriçi geçişlerinde üstyapı bozulmaları ile düzgünsüzlük arasındaki ilişkilerin araştırılması, farklı karakteristikteki yollarda oluşan üstyapıların bozulması ve yol kullanıcılarına etkileri araştırılacaktır. Çalışma sonucunda; KGM yol ağında belirli noktalarda şehiriçi geçişlerinde oluşan bozulmalara dair pratik bir altlık oluşturulacaktır. İncelenen bölgelerde, KGM tarafından temin edilen üstyapılara ilişkin bilgiler değerlendirilerek, trafik ve iklim durumuna göre oluşan üstyapının yaşına bağlı olarak bozulmalar saptanabilecektir. Şehiriçi geçişlerinde sıklıkla oluşan bozulmalar özelinde yeni imal edilecek üstyapı tasarımına ilişkin anahtar çıktılar ile, yine benzer bölgelerde yapılacak onarım çalışmalarında kullanılan uygulama rehberine ek tamir yöntemleri önerileri oluşturulacaktır. Ayrıca, IRI ölçüm değerleri farklı homojen aralıklarında değerlendirilerek, optimum homojenleştirme uzunluğu saptanacak, şehiriçi kesimleri için IRI değerlendirme prensipleri oluşturulacaktır. Profilometre cihazı ile elde edilen düzgünsüzlük ham verileri işlenerek, veriler arasındaki düşey ivmelenme değerlerinin IRI ve yüzey bozulma verileri arasındaki ilişkiler incelenecektir. Böylece, sürüş konforuna en çok etkiyen ve tamiri acil yapılması gereken yüzey bozulma türleri saptanacaktır. Toplanan her tür ve yoğunluğa ait yüzey bozulmaları ile düzgünsüzlük arasındaki ilişkiler değerlendirilecek, bozulmaların üstyapı düzgünsüzlüğünü etkileme dereceleri belirlenebilecektir. Üstyapı bozulma verileri ile PAVER sistemine göre belirlenen ve üstyapının mevcut durumunu gösteren PCI göstergesi ile düşey ivmelenme ve IRI arasındaki ilişkiler farklı matematik teknikleri ile modellenecektir. Elde edilen bu modellerle ihtiyaç duyan KGM Bölgeleri, IRI ölçümü yapılamayan yollarda, yüzey bozulma verilerinden IRI tahmini yapabileceklerdir. Böylelikle, Ülke genelinde profil ölçümü yapılamayan kesimlerde de IRI değerlendirmesi yapılabilecektir. Ölçüm yapılan kesimlerde, KGM envanterinde kayıtlı aynı kesimlerin faklı yıllara ait IRI ölçüm değerleri elde edilebilirse, incelenen yol karakteristiğine bağlı olarak bozulma modeli oluşturulacaktır. Böylece, değerlendirme karakteristiğine bağlı yollar için gelecek yıllara ait IRI değerleri tahmin edilebilecektir. KGM tarafından her yıl güncellenen Taşıt İşletme Maliyetleri (Vehicle Operation Cost VOC) kılavuzu verilerine göre, ölçüm yapılan kesimlerde bozulma modeli oluşturulması halinde deneme amaçlı işletme maliyeti hesapları yapılabilecektir. 25