Maksillofasiyal Cerrahide Piezoelektrik Aygıtların Kullanımı

Transkript

1 Maksillofasiyal Cerrahide Piezoelektrik Aygıtların Kullanımı Doç. Dr. Zekai Yaman Amerikan Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü, Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı, Nişantaşı, İstanbul. Özet P ezoelektr k prens pler uyarınca oluşturdukları ultrason k v brasyon vasıtasıyla kem k kes s yapab len aygıtlar prat kte p ezoelektr k aygıtlar (p ezocerrah ) olarak adlandırılmaktadır. P ezoelektr k aygıtlar, dental mplantoloj başta olmak üzere ağız ve çene cerrah s, plast k cerrah, kulak burun boğaz, ortoped ve el cerrah s g b çeş tl branşlarda, kem k le lg l şlemlerde g tt kçe yaygınlaşan b r kullanım alanı bulmaktadır. P ezoelektr k aygıtların başlıca özell kler arasında, yumuşak dokulara zarar vermeden seç c kem k kesme özell kler, net b r cerrah görüş sağlamaları, m kron hassas yet nde kes yapılab lmes ve ısı oluşturmaması sayılab l r. Bu çalışmada, p ezoelektr k aygıtların temel çalışma prens pler özetlenerek, maks llofas yal cerrah de kem k le lg l g r ş mlerdek uygulama alanları kl n k örnekler eşl ğ nde sunulmuştur. Anahtar kel meler: Maks llofas yal cerrah, p ezoelektr k, ultrason k v brasyon, p ezocerrah. Doç. Dr. Zekai Yaman 1989 yılında Ankara Ün vers tes D ş Hek ml ğ Fakültes nden mezun oldu. Aynı Ün vers ten n Ağız, D ş, Çene Hastalıkları ve Cerrah s Anab l m Dalında Doktora eğ t m n tamamladı yılında Japonya B l m ve Eğ t m Bakanlığı bursunu kazanarak Osaka Ün vers tes 1. Oral ve Maks llofas yal Cerrah Kl n ğ ne kabul ed ld. İk yıl süreyle ler maks llofas yal cerrah, ortognat k cerrah ve dudak-damak yarıkları konularında kl n k çalışmalara ayrıca, çene nörof zyoloj s konusunda deneysel çalışmalara katıldı. 18 ay sürel Oral ve Maks llofas yal Cerrah de ler eğ t m programını başarıyla tamamladı yılında Ün vers te Doçent ünvanını aldı yılları arasında Istanbul da özel kl n ğ nde çalıştı yılından t baren Vehb Koç Vakfı Amer kan Hastanes Ağız ve D ş Sağlığı Bölümünde, Ağız ve Çene Cerrah s Uzmanı olarak h zmet vermekted r. G r ş Ağız ve çene cerrah s nde sert dokuları lg lend ren şlemlerde osteotom, guj ve çek ç g b mekan k el aletler n n kullanımı çok esk b r geçm şe sah pt r. Tar hsel gel ş m ç nde mekan k aletlere alternat f olarak hava basıncı veya elektr k enerj s le çalışan motorlu aygıtlar kullanılmaya başlanmıştır. Kem k cerrah s nde kullanılan da resel, ler -ger veya sağ-sol yönde hareketler yapan motorlu aygıtların yol açtığı başlıca sorunlar arasında: kem ğ n aşırı ısınmasına bağlı görülen nekrozlar; kes c ucun basınçla uygulanmasına bağlı cerrahın nce dokunma hassas yet n kaybetmes ; kes m der nl ğ n n tesp t ndek zorluklar; döner başlığın veya testeren n hızının tam ayarlanamamasına bağlı sten lmeyen bölgelerde yatrojen k hasar oluşturulması; maks ller s nüs veya mand büler kanal g b öneml anatom k oluşumlar le yumuşak dokularda hasar oluşturma ht maller sayılab l r (G raud ve ark. 1991). Er ksson ve ark. (1984), döner aletler n teması sonucu kem k ısısının 1 dak ka boyunca 470 C derece üstüne çıktığı durumlarda lokal nekroz oluştuğu b ld r lm şt r. Bu durum, kem k cerrah s nde özell kle dental mplant uygulamalarında özel b r öneme sah p olup mplant başarısını doğrudan etk lemekted r. Mekan k veya elektr kl konvans yo- 36 Dental Klinik Dergisi 02/2012

2 Res m 1. P ezoelektr k aygıtların lk model Vercollott ve ark. (2000) tarafından gel şt r lm şt r. P ezoelektr k aygıtlar, lk modele atfen genel olarak P ezosurgery olarak adlandırılmaktadır. Res mde, P ezosurgery 3 (Mectron, İtalya) aygıtı (A); ve d ğer b r markaya a t (Surgyson c, Esacrom, İtalya) uçlar zlenmekte (B). nel kem k cerrah s enstrümanlarına alternat f olarak basınçla su püskürtmek suret yle kem k kes s sağlayan Su-Jet (water jet) aygıtı geliştirilmiştir (Schwieger ve ark. 2004). Ancak su-jet kl n k kullanıma g rmem şt r. Er: YAG (2940 nm) ve Er, Cr:YSGG (2780 nm) laserler g b sert doku laserler kulanılarak yapılan kem k cerrah s yalnızca lokal uygulamalarda başarılı sonuçlar vereb lmekted r (Coluzz ve Conv ssar 2007). Laser n kem k kesmek amacıyla uygulandığı durumlarda aşırı ısınmaya bağlı termal nekroz oluşturduğu, yen gel şt r len s stemlerde se der nl k kontrolüne da r sorunlar bulunduğu b ld r lm şt r (Stüb nger ve ark. 2009). Sert doku kes c özell ğe sah p dalga boyları le lg l çalışmalar artarak devam etmekted r. Ağız ve çene cerrah s nde kem kle lg l şlemlerde son olarak gündeme gelen ve gen ş b r kullanım alanı bulan yöntem, p ezoelektr k prens pler ne göre çalışarak ultrason k v brasyon vasıtasıyla kesme yapab len p ezoelektr k aygıtlardır (Vercollott ve ark. 2001). P ezoelektr k aygıtlar prat kte, lk p yasaya çıkan aygıtın sm ne atfen P ezocerrah (P ezosurgery) olarak adlandırılır. P ezocerrah n n genel d şhek ml ğ ve mplantoloj de çeş tl kullanımları yazar tarafından güncel derg lerde tar f ed lm şt r (Yaman 2009, Yaman 2010a, b, c, d, Yaman ve ark. 2011, Yaman ve Süer 2011). Bu çalışmada, maks llofas yal cerrah alanında kullanımı örnek olgular üzer nde tar f ed lm şt r. P ezoelektr k Etk ve Ultrason k T treş m Oluşumu P ezoelektr k etk, üzer ne mekan k b r basınç uygulanan quartz g b bazı kr staller ve seram k malzemelerde b r elektr ksel ger l m n oluşmasıdır. Malzeme gen şley p daralarak t treş r ve ultrason k v brasyon oluşturur. Basınç elektr klenmes olarak da adlandırılan bu etk, Yunanca basınç anlamına gelen p eze- n sözcüğünden türet len p ezo sözcüğü le tanımlanmıştır (Poblete-M chel ve M chel 2009). P ezoelektr k etk le oluşturulan ultrason k v brasyonun sert dokulardak kes c etk s lk olarak Ca- Res m 2. P ezoelektr k prens pler uyarınca oluşturulan ultrason k v brasyon, alet n uç kısmına takılan uçta ( nsert) t treş me sebep olur. Long tüd nal t treş m n genl ğ, markaya göre değ şmekle b rl kte m kron arasında vert kal t treş m se m kron arasındadır. tuna (1953) tarafından tanımlanmıştır. Volkov ve Shepeleva (1974) tak ben Aro ve ark. (1981) ortoped k cerrah de, Horton ve ark (1975, 1981) tarafından da çene cerrah s ndek kullanımını tar f ed lm şt r. Güncel p ezoelektr k aygıtların lk model Vercollott ve ark. (2000) tarafından gel şt r lerek halen yoğun olarak araştırmalara konu ed lmekted r (Vercollott ve ark. 2001a, 2001b, 2005). P ezoelektr k aygıtlar, d şhek ml ğ prat ğ nde rut n olarak kulanılan p ezoelektr k d ştaşı tem zleme c hazlarına benzer prens plerle çalışır, ancak ultrason k d ştaşı tem zleme c - Res m 3. V brasyonun oluştuğu uç kısımda, devamlı m kropatlamalar ve b r şok dalgası oluşur. Bu şok dalgası kav tasyon olarak adlandırılır. Kem k cerrah s nde kav tasyon etk s öneml d r. Kav tasyon esnasında enerj açığa çıkarak lokal ısı artışı ve basınç değ ş m ne sebep olur. Walmsly ve ark. (1988) kav tasyonun bakter hücre duvarını parçaladığını ve ant bakter yel etk nl ğe sah p olduğunu b ld rm şt r. Ayrıca kav tasyon etk s le hemostaz sağlanarak kansız b r operasyon sahası elde ed l r. 02/2012 Dental Klinik Dergisi 37

3 Res m 4. Kem k kes ler n n yapılmasında standart olarak düz testere uçlar terc h ed l r (A). Ramus greft alınmasında alt yatay kes ler ç n özel gel şt r lm ş ç ft açılı uçlar şlemlerde kolaylık sağlar (B). hazlarının sert dokuları kes c özell kler yoktur (van der We jden 2005). P ezoelektr k aygıtların kl n k uygulamalara get rd ğ en büyük yen l k, seç c kesme özell ğ d r. P ezocerrah kem k g b m neral ze dokuları keserken, damar, s n r g b yumuşak dokuları kesmemekted r (Schaeren ve ark. 2008). P ezoelektr k aygıtlar ayak pedalı le kontrol ed len elektr k ün tes, ün te üzer nde ayar düğmeler, p yasemen benzer handp ece ve el parçasına v dalanan değ ş k şek llerdek uçlardan ( nsert) oluşur (Res m 1A-B). Ultrason k v brasyonu üreten ve t treş mler hal nde kullanıma sunan bölüm handp ece ç nded r ve transduser olarak adlandırılır. Elektr k akımı handp ece uç kısmına yakın konumlanmış p ezoelektr k özell ktek seram k halkalarda deformasyon ve elektr klenme oluşturur. Halkalar gen şley p daralarak t treş rler. Transduser boyunca let len t treş m n ş ddet ucta bulunan ampl f katör tarafından arttırılır. Böylece akt f uç long tüd nal eksende ve daha az m ktarda vert kal eksende t treş r (Res m 2). Res m 5. Ramus greft alınmasında uygulanan kem k kes ler : l nea obl qua eksterna boyunca ön-arka yönde uzanan üst yatay kes (A); buna d k olacak şek lde arkada ramus üst bölges nde arka d key kes ; y ne l nea kes s ne d k olacak şek lde önde korpus bölges nde, ön d key kes ve son olarak alt yatay kes olmak üzere 4 osteotom hattından barett r (B). Kem k greft tabandan b r osteotom yardımıyla ayrılır (C). Greft genell kle 2-3 cm uzunluğunda ve 3-5 mm kalınlığındadır (D). Osteotom ler n p ezocerrah vasıtasıyla yapılması kansız ve net b r cerrah alan sağlar. P ezoelektr k Ultrason k Aygıtların Etk Mekan zmaları Ultrason k aygıtların etk mekan zmaları arasında kabarcık oluşumu ve kav tasyon etk s başta olmak ısı etk s, ultramasaj etk s, elektr ksel etk ve vme etk s temel ayırt ed c özell kler olarak sayılab l r (Van der We jden 2005). Kem k cerrah s nde kav tasyon etk s öneml d r. Ultrason k enstrü- Res m 6. Mand büler ramus greft onley tarzda, kem k kalınlığını arttırmak amacıyla terc h ed l r. İl ak Kem k Greft Uygulaması 38 Dental Klinik Dergisi 02/2012

4 mentasyon esnasında soğutucu sıvı uç kısıma doğru devamlı akarak rr gasyon sağlar. Ultrason k v brasyona maruz kalan sıvı üzer nde devamlı tekrarlayan baskı ve çekme kuvvetler etk l d r. Bu kuvvetler sıvı üzer ndek atmosfer k basıncı düşürerek sıvıyı buharlaşma sev yes ne çeker. V brasyonun en hızlı olduğu alet n uç kısmında halka benzer kabarcıklar oluşur. Bu kabarcıklar sıvı veya gaz dolar ve v brasyona devam eder. G tt kce büyüyen kabarcıklar b r aşamada patlayarak çok sayıda küçük kabarcığa dönüşür. Bu m kropatlamalar b r şok dalgası oluşturur ve kav tasyon adı ver l r (Res m 3). Res m 7. Üst tam d şs z hasta, mplant retans yonlu sab t b r protet k restorasyon yapılması steğ yle başvurdu. Operasyon önces değerlend rmede alveoler kretlerde bel rg n atrof tesp t ed ld ve l ak kem k greftlemes vasıtasıyla çene augmentasyonu planlandı (A). Özell kle, anter or bölgede, estet k sorunları g derecek onley tarzda greftleme düşünüldü (B). P ezoelektr k ultrason k aygıtların kullanım alanları arasında: Kem k cerrah s nde, Kem k greft yatağının hazırlanması Alveoler dekort kasyon, kort kotom Otojen greft alınması İmplant soket hazırlanması Çek m soket n n tem zlenmes Kret düzelt lmes Kret ayırma ve gen şletme Ortognat k cerrah Alveoler d straks yon K st çıkartılması Ortodont k m kro-cerrah Mental s n r repoz syonu Res m 8. Anter or med yal yaklaşımla alınan l ak kem k greft, b yomodel üzer nde deal formu alıncaya kadar şek llend r ld (A). Greftler n çenede yerleşeceğ poz syonlar bel rlend (B). S nüs cerrah s nde, Lateral yaklaşımda kem k penceres hazırlanması S nüs mukozası atravmat k d seks yonu İnternal s nüs tabanı yükselt lmes Res m 9. Model üzer nde planlanan lokal zasyona uygun olarak greftler çeneye f kse ed ld. İşlemler esnasında p ezocerrah kullanılması suret yle, greft kaybı m n mal ze ed ld. D şlerle lg l g r ş mlerde, D ş kökler n ayırma Hem seks yon Kök amputasyonu Odontektom (gömülü d şler n bölünmes ) Per odontal cerrah Ap kal rezeks yon ve Ayrıca endodont k tedav lerde kullanım alanı bulmaktadır. Res m 10. Genç bayan hastada, maks lla anter or bölgede lokal ze ve oldukca büyük boyutlara ulaşmış dent geröz k st (A), p ezocerrah kullanılarak enükle ed ld. K st n oluşturduğu defekt bölges, y ne p ezocerrah kullanılarak mand büler ramus bölges nde alınan kem k greft vasıtasıyla rekonstrükte ed ld (B). 02/2012 Dental Klinik Dergisi 39

5 greftler n adaptasyonunda da p ezocerrah kullanımı bel rg n avantajlar sağlayab lmekted r (Res m 7 ve 9). Çene K stler Enükleasyonu ve Rekonstrüks yonunda P ezocerrah n n b r d ğer uygulama alanı çene k stler n n enükleasyonudur (Yaman 2010). K stler n üzer n örten nce kompakt lam nanın p ezocerrah vasıtasıyla kaldırılması, k st ep tel n n zarar görmes n engelleyerek nüks açısından önem taşıyab l r. Res m 11. Genç erkek hasta üst çene molar bölgede, daha önceden odontoma tanısı alan odontojen k tümörün tedav s ç n başvurdu. Res m 12. B lg sayarlı Tomograf k (BT) ncelemede, lezyonun maks ller s nüs poster or bölgeden, med yalde burun yan kenarına ve yukarıda göz tabanına uzandığı ve poster or bölgede retromaks ller bölge le yakın komşulukta olduğu zlend (A ve B). Res m 13. BT görüntüler nde elde ed len b yomodel üzer nde lezyonun komşulukları detaylı olarak ncelend ve operasyon planlaması yapıldı. Maks llofas yal Cerrah de Kl n k Uygulamalar Mand büler Ramus Kem k Greft Alınması Dental mplantoloj ve çene cerrah s g r ş mler nde, otojen kem k greft olarak, mand büler ramus bölges sıklıkla terc h ed lmekted r (Yaman 2010 a ve b). Ramus greft alınmasında, p ezoelektr k aygıt kullanımının bel rg n avantajlar taşıdığı göster lm şt r (Yaman ve Süer 2011 ). Greft alınmasında, kem k kes ler ve cerrah tekn kler Res m 4 le 6 arasında tar f ed lm şt r. Çene defektler n n rekonstrüks yonunda ve preprotet k cerrah de, 3 cm y geçen defektler n onarımında sıklıkla l ak kem k greftler terc h ed lmekted r. İl ak greftleme şlemler nde alıcı saha ve ver c sahaya a t g r ş mlerde olduğu g b, Çene Tümörler Rezeks yonunda ve Rekonstrüks yonunda Odontojen k tümörler n çıkartılmasında, p ezocerrah kullanımı l teratürde az sayıda yayına konu ed lm ş oldukca güncel b r yaklaşımdır. Yaman ve ark. (2011) tarafından aşağıda sunulan olgu p ezocerrah n n avantajlarını ortaya koyması açısından oldukca lg çek c d r Tartışma Ağız ve çene cerrah s nde kem k le lg l şlemlerde kullanılan mekan k el aletler ve motor ze aletlere alternat f yöntem arayışları p ezoelektr k ultrason k aygıtların gel şt r lmes le devam etmekted r. Güncel l teratür ncelend ğ nde hemen tüm araştırmacılar tarafından p ezoelektr k aygıtların konvans yel yöntemlere alternat f olab leceğ b ld r lmekted r. Horton ve ark. (1975, 1981) kem k kesk s, frez ve ultrason k aygıtla yaptıkları deneysel çalışmalarında ultrason k aygıtla yapılan kem k kes s n n daha hızla y leşt ğ n tesp t etm şlerd r. Vercellott ve ark. (2005) p ezocerrah, karb d frez ve elmas frez kullanılarak kem kte yapılan ostektom ve osteoplast şlemler n n y leşme üzer ne olan etk ler n deneysel b r çalışmada ncelem şlerd r. H stoloj k sonuçlar, frez kullanılarak yapılan şlemler n kem k kaybına, p ezoelektr k kulanılarak yapılan şlemler n se kem k kazancına yol açtığını gösterm şt r. 40 Dental Klinik Dergisi 02/2012

6 h (Rob ony ve ark. 2007) ve el cerrah s (Ho gne ve ark. 2006) alanlarında da uygulama alanı bulmaktadır. P ezocerrah aygıtların çene k st ve tümörler tedav s nde kullanımı oldukca yen olup l teratürde az sayıda rapor ed lm şt r (Yaman 2011, Yaman ve ark. 2011). Özell kle odontoma g b son derece sert lezyonların çıkartılmasında, komşu anatom k yapılarda göz önüne alındığında p ezocerrah n n avantajları daha bel rg n hale gelmekted r (Yaman ve ark. 2011). Res m 14. Operasyonda maks lla ön duvarı kaldırıldı ve tümöre d rekt ulaşım sağlandı. Son derece sert olan tümör p ezocerrah yardımıyla küçük parçalar hal nde, komşu anatom k yapılara zarar vermeden çıkartıldı. Berengo ve ark. (2006), otojen part küle kem k greft alma yöntemler n n kem k hücreler üzer ne olan etk ler n araştırdıkları kl n k çalışmalarında, yavaş veya hızlı dev rde dönen rond frez le sp ral mplant frez kullanılarak alınan kem k örnekler nde canlı osteos te rastlamadıklarını ve kem ğ n tamamen ölü olduğunu tesp t etm şlerd r. Mekan k alet ve p zeocerrah le alınan greftlerde se osteos tler n canlı kaldıklarını gözlem şlerd r. Ağız ve çene cerrah s nde, osteotom operasyonlarında (Munoz-Guerra ve ark. 2009), alveoler d straks yonlarda (González-García ve ark. 2008), s nüs ogmentasyonlarında (Wallace ve ark. 2007, Barone ve ark. 2008), ramus greft alınmasında (Happe 2007), maks ller ekspans yonda (Rob ony ve ark. 2004) ve d ğer ağız ç cerrah g r ş mlerde (Eggers ve ark. 2004, Vercollott 2004) p ezoelektr k ultrason k aygıtların bel rg n avantajlar taşıdığı vurgulanmıştır. Son yıllarda se kulak burun boğaz (Salam ve ark. 2009), plast k cerra- P ezoelektr k ultrason k aygıtların konvans yonel yöntemlere göre taşıdığı başlıca avantajlar şu şek lde sıralanab l r. Kuvvetl ve basınçlı rr gasyon ve kav tasyon etk s le cerrah saha net görülür, Kav tasyon etk s vasıtasıyla çalışan alanda hemostaz sağlanır, M krometr k hassas yette kem k kes s yapılab l r, Sert dokuları keserken temas ett ğ yumuşak dokularda hasar oluşma ht mal yoktur, Canlı osteos tlere hasar vermed ğ nden y leşme hızla gerçekleş r, P ezocerrah otojen greft alınmasını kolaylaştırır ve otojen greft n avantajlarından faydalanılmasını sağlar, Çeş tl açılara sah p uçları vasıtasıyla görülmes zor bölgelerde rahatlıkla kullanılab l r. Res m 15. Tümörün eks zyonunu tak ben oluşan kem k defekt y ne p ezocerrah vasıtasıyla, mand bula ramus bölges nde alınan kem k greft kullanılarak rekonstrükte ed ld. 02/2012 Dental Klinik Dergisi 41

7 P ezocerrah aygıtları avantajlarının yanısıra bazı dezavantajlara da sah pt r. Bu dezavantajlar şu şek lde sıralanab l r: Pacemaker taşıyan hastalarda kullanılmaması öner l r, Alet n satın alınması başlangıçta mal b r yük get r r, P ezocerrah kullanarak kem k kes lmes daha uzun sürede gerçekleş r, Elektr kl testere g b daha agrez f aletlere ve hızlı çalışmaya alışmış hek mler ç n p ezocerrah kullanılması zaman alıcı olab l r, P ezocerrah n n kl n k uygulamalara adapte ed leb lmes ç n b r öğrenme zamanına ht yaç vardır. Bu süre zarfında hek m n devamlı prat k yapması öner l r (Vercollott 2004). KAYNAKLAR 1. Aro H, Kall on em H, Aho AJ, Kellokumpu-Leht nen P. (1981) Ultrason c dev ce n bone cutt ng. A h stolog cal and scann ng electron m croscop cal study. Acta Orthop Scand. 52(1): Barone A, Sant n S, Marconc n S, G acomell L, Gherlone E, Covan U. (2008) Osteotomy and membrane elevat on dur ng the max llary s nus augmentat on procedure. A comparat ve study: p ezoelectr c dev ce vs. convent onal rotat ve nstruments. Cl n Oral Implants Res. 19(5): Berengo M, Bacc C, Sartor M, Per n A, Della Barbera M, Valente M. (2006) H stomorphometr c evaluat on of bone grafts harvested by d fferent methods. M nerva Stomatol. 55(4): Catuna MC. (1953) Son c energy. A poss ble dental appl cat on. Prel m nary report of an ultrason c cutt ng method. Ann Dent. 112: (Bakınız Poblete-M chel MG ve M chel JF. 2009) 5. Coluzz DJ, Conv ssar RA. (2007) Atlas of Laser Appl cat ons n Dent stry. Qu ntessence Books. 6. Eggers G, Kle n J, Blank J, Hassfeld S. (2004) P ezosurgery: an ultrasound dev ce for cutt ng bone and ts use and l m tat ons n max llofac al surgery. Br J Oral Max llofac Surg. 42(5): Er ksson AR, Albrektsson T, Albrektsson B. (1984) Heat caused by dr ll ng cort cal bone. Temperature measured n v vo n pat ents and an mals. Acta Orthop Scand. 55(6): G raud JY, V llem n S, Darmana R, Cahuzac JP, Autefage A, Morucc JP. (1991) Bone cutt ng. Cl n Phys Phys ol Meas. 12(1): González-García A, D n z-fre tas M, Somoza-Martín M, García-García A. (2008) P ezoelectr c and convent onal osteotomy n alveolar d stract on osteogenes s n a ser es of 17 pat ents. Int J Oral Max llofac Implants. 23(5): Happe A. (2007) Use of a p ezoelectr c surg cal dev ce to harvest bone grafts from the mand bular ramus: report of 40 cases. Int J Per odont cs Restorat ve Dent. 27(3): Ho gne DJ, Stüb nger S, Von Kaenel O, Shamdasan S, Hasenboehler P. (2006) P ezoelectr c osteotomy n hand surgery: first experiences with a new technique. BMC Musculoskelet D sord. 12;7: Horton JE, Tarpley TM Jr, Wood LD. (1975) The heal ng of surg cal defects in alveolar bone produced with ultrason c nstrumentat on, ch sel, and rotary bur. Oral Surg Oral Med Oral Pathol. 39(4): Horton JE, Tarpley TM Jr, Jacoway JR. (1981) Clinical applications of ultrason c nstrumentat on n the surg cal removal of bone. Oral Surg Oral Med Oral Pathol.51(3): Lekholm U, Zarb GA. (1985) Pat ent select on. In: Brenemark P-I, Zarb GA, Albrektsson T (eds). T ssue- Intergrated Prosthes s: Osseo ntegrat on n Cl n cal Dent stry. Qu ntessence: Muñoz-Guerra MF, Naval-Gías L, Capote-Moreno A. (2009) Le Fort I osteotomy, b lateral s nus l ft, and nlay bone-graft ng for reconstruct on n the severely atroph c maxilla: a new vision of the sandwich techn que, us ng bone scrapers and p ezosurgery. J Oral Max llofac Surg.67(3): Poblete- M chel MG, M chel JF. (2009) Cl n cal Success n Bone Surgery with Ultrasonic Devices. Quintessence Books. 17. Rob ony M, Pol n F, Costa F, Vercellott T, Pol t M. (2004) P ezoelectr c bone cutt ng n mult p ece max llary osteotom es. J Oral Max llofac Surg. 62(6): Rob ony M, Toro C, Costa F, Sembron o S, Pol n F, Pol t M. (2007) Piezosurgery: a new method for osteotom es n rh noplasty. J Cran ofac Surg. 18(5): Salam A, Dellep ane M, Proto E, Mora R. (2009) P ezosurgery n otolog c surgery: four years of exper ence. Otolaryngol Head Neck Surg. 140(3): Schaeren S, Jaqu éry C, Heberer M, Tolnay M, Vercellott T, Mart n I. (2008) Assessment of nerve damage us ng a novel ultrason c dev ce for bone cutt ng. J Oral Max llofac Surg. 66(3): Schwieger K, Carrero V, Rentzsch R, Becker A, B shop N, H lle E, Lou s H, Morlock M, Honl M. (2004) Abrasive water jet cutting as a new procedure for cutt ng cancellous bone-- n vitro testing in comparison with the oscillating saw. J Biomed Mater Res B Appl B omater. 15;71(2): Stüb nger S, Ghanaat S, Saldaml B, K rkpatr ck CJ, Sader R. (2009) Er:YAG laser osteotomy: prel m nary cl n cal and h stolog cal results of a new technique for contact-free bone surgery. Eur Surg Res.42(3): Van der We jden F. (2005) The Power of Ultrasonics. Quintessence Books. 24. Vercellott T. (2000) P ezoelectr c surgery n mplantology: a case report--a new piezoelectric ridge expans on techn que. Int J Per odont cs Restorat ve Dent. 20(4): Vercollott T, Crocave A, Palermo A, Molfetta A. (2001a) The p ezoelectr c osteotomy n orthoped cs: cl n cal and h stolog cal evaluat ons (p lot study n an mals). Med terranean J Surg Med.9: Vercellott T, De Paol S, Nev ns M. (2001b) The p ezoelectr c bony window osteotomy and sinus membrane elevat on: ntroduct on of a new technique for simplification of the s nus augmentat on procedure. Int J Per odont cs Restorat ve Dent. 21(6): Vercellott T. (2004) Technolog cal character st cs and cl n cal nd cat ons of p ezoelectr c bone surgery. M nerva Stomatol.53(5): Vercellott T, Nev ns ML, K m DM, Nev ns M, Wada K, Schenk RK, F orell n JP. (2005) Osseous response following resective therapy with piezosurgery. Int J Per odont cs Restorat ve Dent.25(6): Volkov MV, Shepeleva IS. (1974) The use of ultrason c nstrumentat on for the transect on and un t ng of bone t ssue n orthopaed c surgery. Reconstr Surg Traumatol.14: (Bakınız Poblete-M chel MG ve M chel JF. 2009). 30. Wallace SS, Mazor Z, Froum SJ, Cho SC, Tarnow DP. (2007) Schneider an membrane perforat on rate dur ng s nus elevat on us ng p ezosurgery: cl n cal results of 100 consecut ve cases. Int J Per odont cs Restorat ve Dent. 27(5): Walmsley AD, La rd WRE, W ll ams AR. (1988) Dental plaque removal by cav tat onal act v ty dur ng ultrason c scal ng. J Cl n Per o.15: Yaman Z. P ezoelektr k ultrason k aygıtların ağız cerrah s ve mplantoloj de kl n k uygulamaları. D şhek ml ğ nde Estet k ve Implant. 2009;14: Yaman Z. Maks ller s nüs kem k greftleme operasyonlarında p ezoelektr k ultrason k aygıtların kullanımı. Qu ntessence Türk ye. 2010;2: Yaman Z. Oral cerrah ve mplantoloj de mand büler ramus kem k greftler n n kullanımı. I. Bölüm: Cerrah ve radyoloj k anatom. D şhek ml ğ nde Estet k ve Implant. 2010;16: Yaman Z. Oral cerrah ve mplantoloj de mand büler ramus kem k greftler n n kullanımı. II. Bölüm: Cerrah tekn kler. D şhek ml ğ nde Estet k ve Implant. 2010;17: Yaman Z. Enucleation of the jaw cysts us ng a p ezoelectr c ultrason c dev ce. Presentat on. The 1st Sc ent f c Congress of Hellen c, Israel and Turk sh Assoc at ons of Oral and Max llofac al Surgeons (HITAOMS) October 2010, Istanbul, Turkey. 37. Yaman Z, Süer BT, Cebe P, Keleş M. P ezosurg cal exc s on of a large max llary odontoma. Presentat on. Soc eta Ital ana d Ch rurg a Max llofacc ale (SICMF) XVII Congresso Naz onale Magg o 2011, Como, Italy. 38. Yaman Z, Süer BT. Cl n cal eff c eny of p ezoelectr c dev ces for harvest ng of ramus bone graft.. Presentat on. 2nd Balkan Assoc at on of Max llofac al Congress (BAMFS) and 5 th Oral and Max llofac al Surgery Soc ety (ACBID) Conference May 2011, Antalya, Turkey. 42 Dental Klinik Dergisi 02/2012