KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME (KONKASÖR) TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI NİHAİ ÇED RAPORU KAPASİTE ARTIŞI NİHAİ ÇED RAPORU

Transkript

1 KONYA ÇİMENTO SANAYİ A.Ş. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME (KONKASÖR) TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI NİHAİ ÇED RAPORU KAPASİTE ARTIŞI NİHAİ ÇED RAPORU KONYA İLİ, SELÇUKLU İLÇESİ, SARICALAR MAHALLESİ, RUHSAT NUMARALI SAHA AK-KO MEDİKAL MÜHENDİSLİK VE PATENT DAN. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Sahibiata Mah., Alaaddin Bulv., Saray İşhanı No:3/407 Meram/KONYA (0 332) /(0 332) ÇED RAPORU NİHAİ ÇED RAPORU KONYA-2015

2 PROJE SAHİBİNİN ADI Konya Çimento Sanayi A.Ş. ADRESİ Ankara yolu üzeri No: 355 Selçuklu / KONYA TELEFON/GSM/FAX / e-posta PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İL, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖR, ALT SEKTÖR konyacimento@vicat.com.tr KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME (KONKASÖR) TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI NİHAİ ÇED RAPORU TL Sarıcalar Mahallesi, Obruk Tepe Mevkii, Ruhsat Numaralı Saha Selçuklu / KONYA Ek-1 Listesi Madde 27-Madencilik Projeleri a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler kapsamında yer alacaktır. ç) ton/yıl ve üzeri kırma, eleme, yıkama ve cevher hazırlama işlemlerinden en az birini yapan tesisler kapsamında yer alacaktır. PROJENİN NACE KODU RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN/ KURULUŞUN ADI ADRESİ TELEFON VE FAX NUMARALARI BAŞVURU DOSYASININ SUNUM TARİHİ AK-KO MEDİKAL MÜHENDİSLİK VE PATENT DAN. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Sahibiata Mah., Alaaddin Bulv., Saray İşhanı No:3/407 Meram/KONYA (0 332) /(0 332) i

3

4 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER i TABLOLAR DİZİNİ v ŞEKİLLER DİZİNİ viii EKLER LİSTESİ X KISALTMALAR LİSTESİ xi BÖLÜM 1. PROJENİN TANIMI VE AMACI 1 I.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama 1 Tablosu BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN 5 BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje Yer Seçimi ( İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu 5 onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Proje kapsamındaki ünitelerin konumu Ocak Konkasör Tesisi Stok Alanı Şantiye/İdari Bina Nakliye Güzergahı Pasa Alanı Koordinatları Bitkisel Toprak Alanı Koordinatları Tehlikeli Atık Alanı Koordinatları Kantar Alanı Koordinatları Diğer Proje Etki Alanın Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş 18 Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların Ve Aletlerin Miktar Ve 26 Özellikleri Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı Ve Patlayıcı Maddelerin 27 Kullanım Durumları, Taşınmaları Ve Depolanmaları Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (mevcut ve planlanan 28 ulaştırma güzergahı, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcu trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları vb.) BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca 33 sektörler) Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınırlarına göre 34 dağılımı, hane halkı yapısı) Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) İnsan Sağlığı Ve Çevre Açısından Riskli Ve Tehlikeli Faaliyetler Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, 40 i

5 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu Nüfus Hareketleri Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri) Çalışacak Personelin Ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut Ve Diğer 41 Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçları Projenin Fayda-Maliyet Analizi Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projenin Ekonomik Ömrü Zamanlama Tablosu Diğer Hususlar 44 BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL 45 KAYNAKLARIN KULLANIMI 4.1. Arazi Kullanım Ve Mülkiyet Durumu Tarım Ve Hayvancılık Sulu Ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü Ürün Desenleri Ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları Hayvancılık Türleri, Adetleri Ve Beslenme Alanları Orman Alanları Ağaç Türleri Ve Miktarları Veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Ocak Yerinin İşlendiği Mescere Haritası Ve Yorumu Sahanın Yangın Görüp Görmediği Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür Ve Sayıları, Orman Yangınları 53 Ve Alınacak Önlemler Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım 53 Kabiliyeti Etkilenecek Tabii Bitki Türleri Ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin 53 Yapılacağı Proje Alanında Kültür Ve Tabiat Varlıkları Durumu Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Etkiler Ve 54 Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.2. Toprak Özellikleri Toprak Yapısı Ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması Yamaç Stabilitesi Erozyon Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler 63 Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.3. Jeolojik Özellikler Bölge Jeolojisi Proje Alanı Jeolojisi Cevherleşme Depremsellik Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler 75 Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.4. Hidrojeolojik Özellikler Bölge Ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri Yeraltı Ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su 77 Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut Ve Planlanan Kullanımı) ii

6 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER i TABLOLAR DİZİNİ v ŞEKİLLER DİZİNİ viii EKLER LİSTESİ X KISALTMALAR LİSTESİ xi BÖLÜM 1. PROJENİN TANIMI VE AMACI 1 I.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama 1 Tablosu BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN 5 BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje Yer Seçimi ( İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu 5 onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Proje kapsamındaki ünitelerin konumu Ocak Konkasör Tesisi Stok Alanı Şantiye/İdari Bina Nakliye Güzergahı Pasa Alanı Koordinatları Bitkisel Toprak Alanı Koordinatları Tehlikeli Atık Alanı Koordinatları Kantar Alanı Koordinatları Diğer Proje Etki Alanın Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş 18 Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların Ve Aletlerin Miktar Ve 26 Özellikleri Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı Ve Patlayıcı Maddelerin 27 Kullanım Durumları, Taşınmaları Ve Depolanmaları Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (mevcut ve planlanan 28 ulaştırma güzergahı, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcu trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları vb.) BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca 33 sektörler) Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınırlarına göre 34 dağılımı, hane halkı yapısı) Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) İnsan Sağlığı Ve Çevre Açısından Riskli Ve Tehlikeli Faaliyetler Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, 40 i

7 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu Nüfus Hareketleri Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri) Çalışacak Personelin Ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut Ve Diğer 41 Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçları Projenin Fayda-Maliyet Analizi Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projenin Ekonomik Ömrü Zamanlama Tablosu Diğer Hususlar 44 BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL 45 KAYNAKLARIN KULLANIMI 4.1. Arazi Kullanım Ve Mülkiyet Durumu Tarım Ve Hayvancılık Sulu Ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü Ürün Desenleri Ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları Hayvancılık Türleri, Adetleri Ve Beslenme Alanları Orman Alanları Ağaç Türleri Ve Miktarları Veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Ocak Yerinin İşlendiği Mescere Haritası Ve Yorumu Sahanın Yangın Görüp Görmediği Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür Ve Sayıları, Orman Yangınları 53 Ve Alınacak Önlemler Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım 53 Kabiliyeti Etkilenecek Tabii Bitki Türleri Ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin 53 Yapılacağı Proje Alanında Kültür Ve Tabiat Varlıkları Durumu Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Etkiler Ve 54 Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.2. Toprak Özellikleri Toprak Yapısı Ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması Yamaç Stabilitesi Erozyon Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler 63 Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.3. Jeolojik Özellikler Bölge Jeolojisi Proje Alanı Jeolojisi Cevherleşme Depremsellik Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler 75 Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.4. Hidrojeolojik Özellikler Bölge Ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri Yeraltı Ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su 77 Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut Ve Planlanan Kullanımı) ii

8 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik 78 Etkiler Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.5. Hidrolojik Özellikler Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu Ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut Ve Planlanan Kullanımı (İçme, 80 Kullanma, Sulama Suyu, Su Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik Üretimi, Diğer Kullanımlar) Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik 80 Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik Ve İklimsel Özellikler Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Yerel Ve 98 Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik Ve İklimsel Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.7. Flora-Fauna Proje Alanı Ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna 104 Üzerine Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) Proje Alanı Ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Koruma 109 Alanlarına Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm Ve Tasarrufu Altında Bulunan 109 Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum Ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı İle Sınırlandırılmış Alanlar Vb.) Proje Alanı ve Proje Etki alanı Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Etkiler İle 110 Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN 111 DEĞERLENDİRİLMESİ 5.1. Emisyon Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Hava Kalitesi Modelleme Çalışması Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler Su Kullanımı Ve Bertarafı (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme 127 Sonrası Olmak Üzere Temin Edileceği Kaynaklar, Su Miktarları, İçme Ve Kullanma Suyu Ve Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları, Kullanımı Sonrası Oluşacak Atıksuların Miktarı Ve Bertarfı) 5.3. Atıklar (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası Olmak Üzere 129 Atık Türleri, Miktarları, Bertarafı) İnşaat Aşamasında Oluşacak Kirleticiler İşletme Aşamasında Oluşacak Kirleticiler Gürültü Kaynakları Ve Seviyeleri Sağlık Koruma Bandı Mesafesi 157 iii

9 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu 5.6. Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları Ve Rehabilitasyon Planı Risk Analizi Proje Alanı Ve Proje Etki Alanı Analizi Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Risk 160 Durumlarında Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) 5.8. Diğer Hususlar 162 BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ 163 BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi Ve 165 İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı Ve Acil Müdahale Planı 7.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği nde 168 Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri Başlığının 4.Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI 169 BÖLÜM 9: SONUÇLAR 170 EKLER 175 NOTLAR VE KAYNAKLAR 176 iv

10 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu TABLOLAR DİZİNİ Tablo1. Kapasite Arışı Sonrası Zamana Bağlı Üretim Miktarları 2 Tablo 2. Zamanlama Tablosu 4 Tablo 3. İşletme Ruhsatı Koordinatları 11 Tablo 4.ÇED Gerekli Değildir Belgesi Koordinatları 11 Tablo 5.ÇED Alanı Koordinatları 12 Tablo 6. Konkasör Tesisi Koordinatları 12 Tablo 7. Stok Alanı Koordinatları 13 Tablo 8. Şantiye Koordinatları 13 Tablo 9. Nakliye Güzergahı Koordinatları 14 Tablo 10. Pasa Alanı Koordinatları 14 Tablo 11. Bitkisel Toprak Alanı Koordinatları 15 Tablo 12. Tehlikeli Atık Alanı Koordinatları 15 Tablo 13. Kantar Alanı Koordinatları 16 Tablo 14. Üretim Miktarları 20 Tablo 15. Mevcut Durum - Kapasite Artışı - Kapasite Artışı Sonrası Personel 26 Sayısı Tablo 16. Mevcut Durum Kapasite Artışı ve Sonrası Makine-Ekipman Durumu 26 Tablo 17. Konya İli ve Sarıcalar Mahallesine Ait Nüfus 34 Tablo 18. Konya İli Yaş Gruplarına Göre Nüfus 34 Tablo 19. Konya İli Öğretim Kurumları 41 Tablo 20. Selçuklu İlçesindeki Sağlık Kuruluşlarının İlçelere Dağılımı 41 Tablo 21. Çalışacak Personel Sayısı Ve Görev Dağılımı 42 Tablo 22. Yıllık İşletme Giderleri 42 Tablo 23. Yıllık İşletme Gelirleri 42 Tablo 24. Yıllık İşletme Karı 43 Tablo 25. Ocak Rezervi 44 Tablo 26. İlçeye Göre Toplam Arazi Kullanım Durumu 46 Tablo 27. Toplam Arazi Kullanım Durumu 46 Tablo 28. İşlenen Arazinin Kullanım Durumu 47 Tablo 29. Konya İli Arazi Kullanım Şekillerinin Kabiliyet Sınıflarına Dağılımı 47 (Konya İli Arazi Varlığı Envanteri) Tablo 30. Selçuklu İlçesi Baklagil Ekiliş ve Üretimleri 48 Tablo 31. Selçuklu İlçesi Endüstriyel Bitkiler Ekiliş ve Üretimleri 48 Tablo 32. Selçuklu İlçesi Tahıl Ekiliş ve Üretimleri 49 v

11 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu Tablo 33. Selçuklu İlçesi Yağlı Tohumlular Ekiliş ve Üretimleri 49 Tablo 34. Selçuklu İlçesi Yem Bitkileri Tohumlular Ekiliş ve Üretimleri 49 Tablo 35. Selçuklu İlçesi Yumru Bitkiler Ekiliş ve Üretimleri 49 Tablo 36. Selçuklu İlçesi Baklagil Sebzeler Ekiliş ve Üretimleri 49 Tablo 37. Selçuklu İlçesi meyvesi Yenen Sebzelerin Üretimleri 50 Tablo 38. Selçuklu İlçesi Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler Üretimleri 50 Tablo 39. Selçuklu İlçesi Yaprağı Yenen Sebze Üretimleri 50 Tablo 40. Selçuklu İlçesi Sert Kabuklular Ekiliş ve Üretimleri 50 Tablo 41. Selçuklu İlçesi Taş Çekirdekliler Ekiliş ve Üretimleri 50 Tablo 42. Selçuklu İlçesi Üzüm ve Üzümsüler Ekiliş ve Üretimleri 51 Tablo 43. Selçuklu İlçesi Yumuşak Çekirdekliler Ekiliş ve Üretimleri 51 Tablo 44. Hayvancılık Verileri 52 Tablo 45. Konya İli Arazi Varlığı 56 Tablo 46. Konya İli Sulama Alanı Bilgileri 56 Tablo 47. Konya İli Tarım Alanlarının Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (Ha) 57 Tablo 48. Doksanlı Yıllarda Açılan Kuyuların Durumu 76 Tablo 49. Çevredeki Sulama Kooperatiflerine Ait Kuyuların Ruhsat Alanına 76 Uzaklıkları Tablo 50. Doksanlı Yıllarda Açılan Kuyuların Durumu 77 Tablo 51. Basınç Değerleri Tablosu (hpa) 81 Tablo 52. Sıcaklık Değerleri Tablosu ( C) 82 Tablo 53. Yağış Değerleri Tablosu (mm) 83 Tablo 54. Nem Değerleri Tablosu 83 Tablo 55. Sayılı Günler Dağılımı Tablosu 84 Tablo 56. Kar Kalınlığı Değerleri Tablosu 86 Tablo 57. Buharlaşma Değerleri Tablosu (mm) 86 Tablo 58. Rüzgâr Esme Sayıları Toplamı Tablosu 87 Tablo 59. Kış Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Tablosu 88 Tablo 60. İlkbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Tablosu 89 Tablo 61. Yaz Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Tablosu 90 Tablo 62. Sonbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Tablosu 91 Tablo 63. Yönlere Göre Rüzgâr Hızı Dağılım Tablosu (m/s) 94 Tablo 64. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Tablosu 94 Tablo 65. Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızı Tablosu 95 vi

12 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu Tablo 66. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan Flora Türleri ve Korunma 102 Durumları Tablo 67. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan İkiyaşamlı Türleri, Korunma 104 Durumları ve Statüler Tablo 68. SKHKKY de Belirtilen Toz Emisyonu Kütlesel Debi 111 Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri Tablo 69. Toz Emisyonu Kütlesel Debileri 123 Tablo 70.Toplam Toz Emisyonu Kütlesel Debileri 124 Tablo 71. Ocaktan Meydana Gelebilecek Atıksu Miktarı 128 Tablo 72. Evsel Atık Suyun Özellikleri 131 Tablo 73. Tesis Evsel Atık Suyun Kirletici Değerleri 137 Tablo 74. Motorinin Özellikleri 138 Tablo 75. Kullanılacak Makineler Ve Özellikleri 138 Tablo 76. Diesel Araç Kirlenme Faktörleri 139 Tablo 77. İş Makinelerinden Kaynaklanacak Kirletici Değerleri 139 Tablo 78. Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri 140 Tablo 79. Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Ortalama Ses 142 Gücü Düzeyi Tablo 80. Patlatma Deliği Şarj Yoğunluğu (kg/m) 145 Tablo 81. Yıllık Tüketilecek Patlayıcılar Hakkında Bilgi 147 Tablo 82. Aylık Tüketilecek Patlayıcılar Hakkında Bilgi 147 Tablo 83. Haftalık Tüketilecek Patlayıcılar Hakkında Bilgi 147 Tablo 84. Günlük Tüketilecek Patlayıcılar Hakkında Bilgi 147 Tablo 85. Mevcut Durum ve Kapasite Artışı Sonrası Patlayıcı Miktarları 149 Tablo 86. Patlatma Dizaynı 150 Tablo 87. Tablo 6: Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama 154 Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Çok Hassas Kullanım Alanının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri Tablo 88. Bina temeli titreşim hızı (V0) değerlerine bağlı olarak patlatma 154 nedeniyle hasar görebilecek bina türleri (Forssbland, 1981) Tablo 89. Patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı 155 olarak değişim gösteren K katsayısı asgari ve azami değerleri (Armac Printing Company) Tablo 90. Kaza Olabilirlik Tanımları ve Değer Aralıkları 160 Tablo 91. İşletme Sırasında Yapılacak Faaliyetler İçin Risk Analizi 160 vii

13 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1: Yer Bulduru Haritası 8 Şekil 2. Ocağa Ait Fotoğraflar 10 Şekil 3. Açık Ocak İşletmeciliği Şematik Gösterimi ( Kaynak: 19 Şekil 4. Ocak Sahası Mevcut Durum Basamak Gösterimi 20 Şekil 5. Ocak Sahası Kapasite Artışı Sonrası Basamak Gösterimi 20 Şekil 6. Genel İş Akım Şeması 21 Şekil 7. Örnek Kırma-Eleme Tesisi 23 Şekil 8. Kırma-Eleme Tesisi Aktif Toz Bastırma Noktaları 24 Şekil 9. Patlatma Prosesi Aşamaları 27 Şekil 10. Karayolları Trafik Yükü Haritası 30 Şekil 11. Düzlemsel Kayma Şev Dizayn Grafiği 62 Sekil 12. Konya Ovası ve Çevresinin Jeoloji Haritası 65 Şekil 13. İnceleme Alanı Yer Bulduru Haritası 66 Şekil 14. İnceleme Alanının Genelleştirilmiş Stratigrafi Kesiti 68 Şekil 15. Konya İli Deprem Haritası 74 Şekil 16. Basınç Değerleri Grafiği 82 Şekil 17. Sıcaklık Değerleri Grafiği 82 Şekil 18. Yağış Değerleri Grafiği 83 Şekil 19. Nem Değerleri Grafiği 84 Şekil 20. Sayılı Günler Dağılımı Grafiği 85 Şekil 21. Sayılı Günler Dağılımı Grafiği 85 Şekil 22. Kar Kalınlığı Grafiği 86 Şekil 23. Buharlaşma Değerleri Grafiği 86 Şekil 24. Yıllık Esme Sayıları Grafiği ( ) 87 Şekil 25. Kış Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Grafiği 88 Şekil 26. İlkbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Grafiği 89 Sekil 27. Yaz Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Grafiği 90 Sekil 28. Sonbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Grafiği 91 Şekil 29. Aylara Göre Esme Sayıları Grafikleri 93 Şekil 30.Yönlere Göre Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği (Yıllık) 94 Şekil 31. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Grafiği 95 Şekil 32. Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği 96 viii

14 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu Şekil 33. Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği 96 Şekil 34. Konya Meydan Meteoroloji İstasyonu 2011 Yılı ve Uzun Yıllar Rüzgar 97 Diyagramları Sekil 35. Taksonların Karelere Dağılımı 98 Şekil 36.Türkiye nin Fitocografya Bölgeleri (Atalay 1994 den) 105 Şekil 37. Geçici Atık Depolama Alanı 137 Şekil 38. Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Ortalama Ses 143 Gücü Düzeyi Şekil 39. Patlatma Dizaynı 146 Şekil 40. Delik Dizaynı 148 Şekil 41. Patlatma Sonrası Ortaya Çıkan Titreşimin Mesafeye Göre Yayılımı 153 ix

15 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu EKLER: EK 1 - ÇED KOORDİNATLARI EK 2 - İŞLETME RUHSATI EK 3 - ÇED BELGELERİ EK 4 MİLLİ EMLAK MÜDÜRLÜĞÜNDEN MÜLKİYET DURUM HARİTASI EK 5 PARSEL TAPULARI EK 6- ONAYLI 1/ ÖLÇEKLİ KONYA-KARAMAN ÇEVRE DÜZENİ PLANI HARİTASI EK 7-1/ ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTA, YER BULDURU HARİTASI VE VAZİYET PLANI EK 8 - HİDROJEOLOJİK ETÜT RAPORU VE DSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4.BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ONAY YAZISI EK 9-1/25000 ÖLÇEKLİ JEOLOJİ HARİTASI VE KESİTİ VE DEPREM HARİTASI EK 10 - KONYA METEOROLOJİK VE FEVK VERİLERİ EK 11 - VİDANJÖR YAZISI EK 12 - İMALAT VE ÇEVRE UYUM HARİTASI EK 13 ÜRETİM TERMİN PLANI HARİTASI EK 14 HAVA KALİTESİ MODELLEMESİ EK 15 - ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ PATLATMA GÖRÜŞ YAZISI EK 16 - AKUSTİK RAPOR EK 17 SAĞLIK KORUMA BANDI MESAFESİ HARİTASI EK 18 - DOĞAYA YENİDEN KAZANDIRMA PLANI EK 19 - ACİL DURUM PLANI EK 20 -ÇED RAPORUNU HAZIRLAYANLARIN DİPLOMALARI, İMZA SİRKÜLERİ VE ÖZGEÇMİŞLERİ x

16 Konya Çimento Sanayi A.Ş. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme (Konkasör) Tesisi Kapasite Artışı Nihai ÇED Raporu KISALTMALAR CITES Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme ( Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora ) ÇED Çevresel Etki Değerlendirmesi ÇGDYY Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği db Desibel dba A-Ağırlıklı desibel DMİ Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ha hektar IUCN Uluslararası Doğa Koruma Birliği ( International Union for Conservation of Nature ) kg kilogram km kilometre L Litre m metre m 2 metre kare m 3 metre küp ÖBA Önemli Bitki Alanı ÖKA Önemli Kuş Alanı s Saniye SKHKKY Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği TMMOB Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği TÜBİVES Türkiye Bitkileri Veri Servisi TUİK Türkiye İstatistik Kurumu xi

17 BÖLÜM 1: PROJENĠN TANIMI VE AMACI Bu rapor, Konya Çimento Sanayi A.ġ. tarafından Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi, Obruk Tepe Mevkii, ruhsatlı sahada üretim miktarının artırılmasını, alan geniģletilmesine gidilmesini ve kırma-eleme tesisi ilave edilmesini amaçlamakta olup, proje için çevreye olabilecek etkilerine karģı önlemler ve önerileri içermektedir Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu Konya Çimento Sanayi A.ġ. tarafından Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi, Obruk Tepe Mevkii, ruhsat nolu kalker sahasında üretim miktarı, alan geniģlemesi ve kırma-eleme tesisi ilave edilmesini planlanmaktadır. Ocak alanına ait ÇED koordinatları verilmiģtir. (Bkz. Ek-1) Toplam 64,13 ha lık alanda ÇED çalıģması yapılacaktır. Sahada yapılacak kapasite artıģı ile yıllık 4 milyon ton kalker üretimi hedeflenmektedir. Bu üretim firmanın çimento fabrikasında hammadde ihtiyacının karģılanması için yapılacaktır. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi için kapasite artıģı sonrası tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği Ek-1 Listesi Madde 27-Madencilik Projeleri; a) 25 hektar ve üzeri çalıģma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık iģletmeler kapsamında yer alacaktır. ç) ton/yıl ve üzeri kırma, eleme, yıkama ve cevher hazırlama iģlemlerinden en az birini yapan tesisler kapsamında yer alacaktır. ÇED BaĢvuru Dosyası, tarihinde verilen ÇED Raporu Özel Formatına göre hazırlanmıģtır. Konya Çimento Sanayi A.ġ. tarafından Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi, Obruk Tepe Mevkii, ruhsatlı sahada 99,75 Ha lık iģletme ruhsatlı alanın toplam 24,81 Ha lık kısmında Kalker Ocağı faaliyet göstermektedir. Ocak için Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğünde alınan ĠĢletme Ruhsatı ekte verilmiģtir.(bkz.ek-2) Kalker ocağı faaliyeti için tarih ve sayılı ÇED Gerekli Değildir Belgesi ekte verilmiģtir. (Bkz.Ek-3) tarih ve sayılı ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmıģ olan 24,81 Ha lık alanda m 3 kapasite ile çalıģılmaktadır. Tesislerin mevcut kapasitesi yıllık toplam m 3 ( ton) olup, yapılması planlanan kapasite artıģı ile 64,13 hektarlık kısmında toplam üretim tona çıkarılması planlanmaktadır. Mevcut durumda tesis yılda 10 ay, ayda 30 gün olmak üzere toplamda 300 gün çalıģmaktadır. Kapasite artıģı sonrası çalıģma süresi 300 günden 330 güne çıkarılacak ve tek vardiya 8 saat çalıģma yapılmaktayken kapasite artıģı sonrasında 3 vardiya toplamda 24 saat 1

18 çalıģma yapılacaktır. Tesis 11 ay ayda 30 gün çalıģacaktır. Yılın geri kalan 1 aylık süresinde ise tesiste kurulacak olan konkasör tesisinin bakımı yapılacaktır. Proje alanına en yakın yerleģim yeri; sahanın yaklaģık 3,5 km uzaklıkta yer alan Sarıcalar Mahallesi ve 2,2 km uzaklıktaki Çandır Mahallesidir. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi kapasite artıģının planlandığı faaliyet alanı Konya Çimento A.ġ. ye ait arazisinden oluģmaktadır. Kalker Ocağı: Proje kapsamında kalker ocağı iģletmesi yer almaktadır. Ocakta açık iģletme yöntemi üretim iģlemi yapılacaktır. Açık ocak iģletmesinde patlayıcı madde kullanılarak alandaki kalker madeninin yerinden gevģetilmesi sağlanacaktır. Proje kapsamında yer alan kalker sahasında günde 3 vardiya (3 x 8=24 saat), ayda 30 gün ve yılda 11 ay (330 gün) çalıģma yapılması planlanmaktadır. Kalker sahalarındaki patlatma iģlemleri 8:00-18:00 saatleri arasında yapılacaktır. Buna göre; nolu kalker sahası 99,75 hektardan meydana gelmekte olup, bu sahanın 64,13 hektarlık kısmında üretim iģlemleri gerçekleģtirilecek olup, yılda toplam ton kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Kırma-Eleme Tesisi: Proje kapsamında yer alacak kırma-eleme tesisinde günde 3 vardiya (3x8=24 saat), ayda 30 gün ve yılda 11 ay (330 gün) çalıģma yapılması planlanmaktadır. Kalker sahasında üretilen yıllık toplam ton kalker madeni kırma-eleme tesisinde kırılarak sınıflandırılacaktır. Yıllık ton olan kırma-eleme tesisinde üretilen çeģitli boyutlardaki mıcır inģaat ve altyapı sektöründe kullanılmak üzere tesisten piyasaya satıģı yapılacaktır. Kapasite artıģı sonra ocak ve kırma-eleme tesisindeki üretim miktarları aģağıda Tablo 1 de verilmiģtir. Tablo1. Kapasite ArıĢı Sonrası Zamana Bağlı Üretim Miktarları Zaman Miktar Birim Yıllık Üretim Miktarı ton/yıl Aylık Üretim Miktarı ton/ay Günlük Üretim Miktarı 12121,21 ton/gün Saatlik Üretim Miktarı 505,050 ton/saat ÇalıĢma Süreleri 11 ay/yıl, 330 gün/yıl, 30 gün/ay, 24 saat (3x8 saat)/gün - Yıllık üretim kapasitesi ile ilgili revize iģletme projenin MĠGEM e verileceğini taahhüt ederiz. 2

19 Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği Kapasite artıģı yapılması planlanan projenin amacı, ruhsat sahibine ait çimento fabrikasına hammadde ve yine ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde ise beton agregası olarak kullanılması gibi bir çok kullanım alanına sahip, stabilize taģ türevi malzemenin bölgede artan talebine cevap verebilmektir. Ayrıca tesiste yapılması planlanan kapasite artıģı neticesinde, bölge halkına sağlanan istihdam olanağı arttırılmıģ olacaktır. ĠnĢaat sektöründe özellikle mesken, yol, demiryolu, bina, köprü, tünel, barajlarda dolgu ve kaplama malzemesi, hazır beton tesislerinde agrega olarak kullanılması gibi birçok kullanım alanına sahip stabilize taģ türevi malzemesinin bölgede artan talebine cevap verebilmektir. Üretilecek olan kalker ruhsatlı alan içerisinde kurulması planlanan kırma-eleme tesisinde boyutlandırılan kalker satıģa sunulacaktır. Önem ve Gerekliliği Projeye konu olan kalker kimyasal bileģiminde en az %90 CaCO 3 (kalsiyum karbonat) içeren veya mineralojik bileģiminde en az %90 kalsit minerali bulunan kayaçlardan oluģmakta olup doğada hiçbir zaman saf olarak bulunmaz. Ġkincil derecede değiģik madde ve bileģiklerin içinde yer alması nedeniyle orijinal halde sarı, kahverengi ve siyah renklerde de görülebilmektedir. Kalkerin sertlik derecesi 3, özgül ağırlığı gr/cm 3 arasındadır. Kalkerin ana kullanım sahası %40-70 oranıyla inģaat ve yapı sektörüdür. Kalker bu sektörde beton harcında agrega (mıcır) olarak ve yol yapımında agrega/dolgu malzemesi olarak kullanılır. Bu amaçla kullanılacak olan kalker; temiz, kuru, kübik formda, yüksek aģınma mukavemetine ve sertliğe sahip olmalıdır. Daha ince (75 mikron-5 mm) gradasyonu bazı kalker kumları ise beton ve inģaat harcına katılır. ĠnĢaat ve yapı endüstrisinde kullanılan yıllık agrega miktarı dünyada yaklaģık 1,5 milyar ton/yıl; Türkiye de ise yaklaģık 180 milyon ton/yıl civarındadır. Bu değer Türkiye deki toplam kalker üretiminin %74 üne karģılık gelmektedir. Yapılacak üretimle ülke ekonomisine, inģaat sektörüne bir katkı sağlarken, üretim çalıģmaları sırasında yöreden temin edilecek personel için azda olsa bir istihdam yaratılacaktır. Projenin Zamanlama Tablosu Projenin zamanlama tablosu aģağıda verilmiģtir. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi kapasite artıģı iģletmesi ile ilgili olarak 2013 yılı ayında ÇED süreci baģlatılmıģtır. ÇED Olumlu Belgesi alınması durumunda ÇED mevzuatına göre gerekli izinler alındıktan sonra inģaat çalıģmalarına baģlanacaktır. 3

20 Tablo 2. Zamanlama Tablosu Yıllar/Aylar Yapılacak ĠĢler Belirlenen Format Doğrultusunda ÇED Raporunun Hazırlanması ve Bakanlığa Sunulması Bakanlık Değerlendirme Süreci 2. IDK Toplantıları ÇED Süreci Sonu (Öngörülen) Meri Mevzuat Kapsamında Ġzinlerin Alınması Kırma-Eleme Tesisi Kurulumu ve Üretime GeçiĢ 4

21 BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKĠ ALANINA AĠT MEVCUT DURUMUN BELĠRLENMESĠ VE ÖZELLĠKLERĠ (Proje yeri ve etki alanının mevcut durumu ve planlanan durumu ile ilgili olarak çevresel özelliklerin belirtilmesi) 2.1.Proje Ġçin Seçilen Yerin Konumu Konya Çimento Sanayi A.ġ. tarafından Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi, Obruk Tepe Mevkiinde yer alan, ruhsat nolu kalker sahası Konya ili kuzeyinde yer alan Fakra dağı üzerinde ve Konya Ġl merkezine yaklaģık 32 km uzaklıkta bulunmaktadır. Projenin seçilen yerde kapasite artıģı yapmasına; - Mevcut çalıģan ocak alanlarının bu bölgede bulunması, - Sahadaki kalker kalitesinin hammadde olarak çimento fabrikasında kullanımına uygun olması, - Söz konusu alanın nakliye imkanlarının uygun olması, gibi nedenler etkili olmuģtur. Proje alanına en yakın yerleģim yeri; sahanın yaklaģık 3,5 km uzaklıkta yer alan Sarıcalar Mahallesi ve 2,2 km uzaklıktaki Çandır Mahallesidir. Faaliyet alanına D715 Konya-Ankara yolu üzerinden ulaģılmakta olup, Konya- Ankara Karayoluna yaklaģık 3 km uzaklıktadır. Proje alanı L29-D2 ve L29-D3 paftasında yer almaktadır Proje Yer Seçimi ( Ġlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmıģ olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya Ġmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Konya Çimento Sanayi A.ġ. tarafından Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi, Obruk Tepe Mevkii, ruhsatlı sahada 99,75 Ha lık iģletme ruhsatlı alanın toplam 24,81 Ha lık kısmında Kalker Ocağı faaliyet göstermektedir. Bu faaliyetin gerçekleģebilmesi için, tarih ve sayılı ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmıģtır tarih ve sayılı ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmıģ olan 24,81 Ha lık alanda m 3 kapasite ile çalıģılmaktadır. Bu alanı da kapsayacak Ģekilde nolu 99,75 hektarlık sahanın 64,13 ha lık kısmında kapasite artıģı iģlemi gerçekleģtirilecektir. Kapasite artıģı olacak alan Konya Çimento A.ġ ye ait parsellerden meydana gelmektedir. Bu konuda Konya Milli Emlak Müdürlüğünden alınan belge (Bkz. Ek-4) ve tapular ekte verilmiģtir. (Bkz. Ek-5) 5

22 Proje alanı; Konya-Karaman Planlama Bölgesi 1/ ölçekli çevre düzeni planında; Mera Alanı kapsamında yer almaktadır. Söz konusu faaliyet Konya-Karaman Planlama Bölgesi 1/ ölçekli çevre düzeni plan notlarında; 8.17 Maden ĠĢletme Tesisleri, Geçici Tesisler, Maden Sahaları ve Ocaklar kapsamında yer almaktadır. Onaylı Çevre Düzeni Planı ekte verilmiģtir. (Bkz. Ek- 6) Ocak alanlarının gösterildiği 1/25000 ölçekli topoğrafik harita ekte verilmiģtir. (Bkz. Ek-7) Çevre Düzeni Planın plan notlarında aģağıda verilen; Madencilik Faaliyetlerinde, Maden Kanunu ve İlgili Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır Maden Ruhsat Sahasında ihtiyaç duyulan geçici tesisler, ilgili kurum ve kuruluşlardan izin ve Maden İşleri Genel Müdürlüğü nden geçici tesis olduğuna dair belge alınmak kaydı ile yapılabilir Geçici tesislerin kullanımı maden ruhsatının veya maden rezervinin işletme süresi ile sınırlıdır. Bu tesisler, kullanım süresinin bitmesi durumunda kaldırılır Maden İşletme Ruhsatı alınan alanlar, Maden İşleri Genel Müdürlüğü nce, bu çevre düzeni planının veri tabanına işlenmek üzere 1/ ölçekli koordinatlı haritalara işlenerek, sayısal olarak Bakanlığa gönderilir Madencilik faaliyet alanlarında ÇED Yönetmeliği ve diğer mevzuat hükümlerine uyulacaktır Madencilik faaliyetlerinde çevreye zarar verilmemesi için her türlü önlem tesis sahiplerince alınacaktır Birinci Sınıf Gayrisıhhi Müesseseler kapsamına giren maden üretim faaliyetleri ve bu faaliyetlere dayalı olarak üretim yapılan tesislerin etrafında, sağlık koruma bandı bırakılması zorunludur. Sağlık koruma bandı mülkiyet sınırları dışında belirlenemez ve bu alan içinde yapılaşmaya izin verilmez. ÇED Raporu düzenlenmesi gereken tesislerde, ÇED Raporunda belirlenen mesafeler esas alınır İçme ve kullanma suyu kaynaklarının mutlak, kısa ve orta mesafeli koruma kuşaklarında madencilik faaliyetlerine izin verilmez İçme ve kullanma suyu kaynaklarının uzun mesafeli koruma kuşaklarında, koruma alanının yatay olarak ilk 3km. genişliğindeki kısmında galeri yöntemi patlamalar, kimyasal ve metalurjik zenginleştirme işlemleri yapılamaz. kirlilik oluşturmayacağı bilimsel ve teknik olarak belirlenen, ÇED Yönetmeliği hükümlerine göre uygun bulunan ve atıklarını havza dışına çıkaran veya geri dönüşümlü olarak kullanabilen madenlerin çıkarılmasına, sağlık açısından sakınca bulunmaması, mevcut su kalitesini bozmayacak şekilde çıkartılması, faaliyet sonunda arazinin doğaya geri kazandırılarak terk edileceği hususunda faaliyet sahiplerince bakanlığa noter tasdikli yazılı taahütte bulunulması şartları ile izin verilebilir İçme ve kullanma suyu kaynaklarının uzun mesafeli koruma kuşaklarında yapılacak madencilik faaliyetleri sırasında içme suyunun kirletilmemesi sağlanacaktır Maden ruhsat süresinin veya maden rezervinin bitmesi halinde işletme sahasının çevre ile uyumlu hale getirilmesini içeren projenin ilgili idareye sunulması ve bu projenin gerçekleştirileceğine dair yazılı taahhütte bulunulması zorunludur Bu planın onayından önce, tesis kullanıcılarına ulaşılamayan ve faaliyeti sona ermiş veya terk edilmiş kum, çakıl ya da taş maden ocakları iyileştirme projesi ve uygulaması, valilik denetiminde ilgili idareye yaptırılır ve sonuçlandırılır. hükümlerine uyulacaktır. 6

23 Söz konusu faaliyet ile ilgili olarak Maden ĠĢletme Tesisleri, Geçici Tesisler, Maden Sahaları ve Ocaklar hükümlerine göre gerekli izinler alınacaktır. Mevcut tesiste açık ocak iģletmeciliği yapılmakta olup faaliyet iki aģamada gerçekleģtirilmektir. Öncelikle ocakta hammadde temini amacıyla kalker ocağı iģletmeciliği yapılmakta, ardından da ocaktan elde edilen kalker kurulacak kırma-eleme tesisinde iģlenerek, bir kısmı ruhsat sahibine ait çimento fabrikasında hammadde olarak kullanılmak üzere çimento fabrikasına gönderilmekte, bir kısmı da agrega üretimi neticesinde ruhsat sahibine ait beton santrallerinde kullanılacaktır. Madencilik projeleri doğal kaynaklar olup, bulunduğu yerde iģletilmesi gerekmektedir. Kırma eleme tesisinin kalker ocağı sahasında açılması, ocaktan gelecek kalkerin nakliye maliyetini azaltacak ve nakliyeden oluģacak çevresel etkenlerin meydana gelmesini engellemiģ olacaktır. Tesis yerine ait yer bulduru haritası ġekil-1 de verilmiģtir. Ocak sahası ve çevresini gösterir fotoğraflar ġekil-2 de verilmiģtir. 7

24 ġekil 1: Yer Bulduru Haritası 8

25 9

26 ġekil 2. Ocağa Ait Fotoğraflar verilmiģtir nolu saha ile ilgili olarak 99,75 hektarlık alana ait koordinatlar aģağıda 10

27 Tablo 3. ĠĢletme Ruhsatı Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) , , , , , , , , Toplam 99,75 ha 99,75 ha Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Projede; 99,75 hektar alana sahip nolu II (a) Grubu ĠĢletme Ruhsatının içerisinde kalker ocağı, kırma-eleme tesisi, kalker depolama, Ģantiye vs. alanları planlanmıģtır. Planlanan ünitelerin konumunu gösterir vaziyet planı ekte sunulmuģtur. (Bkz. Ek-7) Ocak Alan Koordinatları Ocak alanı, kırma-eleme tesisi, pasa ve döküm alanları ile Ģantiye binasının içerisinde yer alacağından Çevresel Etki Değerlendirmesi koordinatları Tablo-4 de verilmiģtir. Buna göre kapasite artıģı ile mevcut 24,81 ha lık alan 64,13 ha çıkarak yaklaģık 39,32 ha lık bir alanda ilave edilmiģ olacaktır. Ocak alanın bulunduğu bölge tamamen taģlık alanlarla kaplıdır. Tablo 4.ÇED Gerekli Değildir Belgesi Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam ha ha 11

28 Tablo 5.ÇED Alanı Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam ha 64,13 ha Konkasör Tesisi Proje kapsamında kırma-eleme tesisi kurulacaktır. Kalker sahasından üretilen kalker madeni kırma-eleme tesisinde kırma ve eleme iģlemine tabi tutularak çeģitli çaplarda boyutlandırılacaktır. Kırma-eleme tesisinin bulunacağı alana ait koordinatlar aģağıda verilmiģtir. Tablo 6. Konkasör Tesisi Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam m m Stok Alanı Kırma-eleme tesisinde üretilen çeģitli boyutlardaki ürünler (mıcır) kalker sahası içinde yer alan stok alanında geçici olarak depolanacaktır. Stok alanına ait koordinatlar aģağıda verilmiģtir. 12

29 Tablo 7. Stok Alanı Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam m m ġantiye/ġdari Bina Proje kapsamında yer alan sahada çalıģacak olan personelin sosyal altyapı ihtiyaçları saha içindeki Ģantiye binasından karģılanacaktır. ġantiye alanına ait koordinatlar aģağıda verilmiģtir. Tablo 8. ġantiye Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam 200 m m Nakliye Güzergahı Kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi iģletmesinde üretilen ürünlerin nakliyesi için mevcutta yer alan yol kullanılacaktır. Proje alanı ile karayoluna bağlantıyı sağlayan nakliye yolu tozumayı engelleyici malzeme ve/veya malzemeler ile kaplanacak ve nakliye yolu çevresinde yeģil kuģak çalıģması yapılacaktır. Nakliye güzergahı olarak kullanılacak olan yoldaki tozlanmayı en aza indirgemek amacıyla düzenli olarak sulanacak ve temizlenecektir. Nakliye sırasında araçların üstü kapatılarak tozun çevreye yayılımı engellenecektir. Ocak içindeki yollardan kaynaklı tozlanmanın en aza indirgenmesi amacıyla, ocak içi yollar tozumayı engelleyici malzeme ve/veya malzemeler ile kaplanacaktır. Ocak içi yollara fıskiye sistemi yaptırılarak tozumanın yoğun olduğu özellikle yaz aylarında otomatik sulama yapılacaktır. 13

30 Tablo 9. Nakliye Güzergahı Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Pasa Alanı Koordinatları Tablo 10. Pasa Alanı Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam 2000 m m 2 14

31 Bitkisel Toprak Alanı Koordinatları Proje kapsamında yer alan kalker sahalarında iģletmeye geçilmeden önce yer yer kalınlığı 0-10 cm olan bitkisel toprak kepçe ve/veya ekskavatör ile yüzeyden sıyrılarak alınacaktır. Alınan bitkisel toprak, kalker sahalarında daha sonra yapılacak olan rehabilitasyon iģlemlerinde kullanılmak üzere geçici olarak ruhsat alanlarında yer alan pasa ve bitkisel toprak depolama alanlarında geçici olarak depolanacaktır. Sahalardaki doğaya yeniden kazandırma iģlemlerinde kullanılacak olan ve geçici olarak depolanan bitkisel toprak ruhsat alanlarının dıģına kesinlikle nakledilmeyecek ve satılmayacaktır. Tablo 11. Bitkisel Toprak Alanı Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam 2000 m m Tehlikeli Atık Alanı Koordinatları Tablo 12. Tehlikeli Atık Alanı Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam 25 m 2 25 m 2 15

32 Kantar Alanı Koordinatları Tablo 13. Kantar Alanı Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam 100 m m Diğer Planlanan baģka bir ünite bulunmamaktadır. 2.2.Proje Etki Alanın Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Proje etki alanı, sahada gerçekleģtirilecek üretim faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel etkilerin ilgili yönetmelikler çerçevesinde değerlendirilip, söz konusu yönetmeliklerdeki sınır değerlerin altına indiği mesafeler göz önüne alınarak belirlenir. Bu tür faaliyetlerde etki alanı belirlemesindeki en önemli faktörlerden toz emisyonları ve gürültü dağılımları dikkate alınarak civardaki yerleģim yerleri ve hassas alanlara göre değerlendirmeler yapılmıģtır. Kalker sahası ile kırma-eleme tesisi faaliyet alanı Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi, Obruk Tepe Mevkiinde yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleģim yeri; sahanın yaklaģık 3,5 km uzaklıkta yer alan Sarıcalar Mahallesi ve 2,2 km uzaklıktaki Çandır Mahallesidir. Kalker ocağı ve kırma eleme tesisinin iģletilmesi sırasında, projenin etki alanının belirlenmesinde, iģletmeden kaynaklı çevresel etkiler göz önünde bulundurulacaktır. Bunlar; Toz Gürültü Patlatma ve Vibrasyon olacaktır. 16

33 Bu çevresel etkilerin iģletme alanı içindeki ve iģletme alanı yakın çevresindeki etkileri ÇED raporunun ilgili bölümlerinde yönetmelik sınır değerleri ile karģılaģtırılarak değerlendirilmiģtir. Faaliyetin Toz Emisyonları Açısından Değerlendirilmesi: Kalker ocağı ve kırma-eleme tesisinin iģletilmesi sırasında, patlatma, sökme, yükleme, boģaltma ve araçların kalkeri nakli sırasındaki faaliyetler sırasında toz meydana gelecektir. Proje alanında yapılacak üretim faaliyetlerinden kaynaklanan toz kütlesel debileri için modelleme çalıģmaları yapılmıģ olup, Hava Kalitesi Modelleme Raporu ekler bölümünde sunulmuģtur. Modelleme çalıģmaları sonucu hesaplanan UVD (Uzun Vadeli Değer) ve KVD (Kısa Vadeli Değer) ler, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği UVS ve KVS sınır değerlerinin altında kalmaktadır. Sahada üretim faaliyetleri sırasında gerekli tüm önlemler alınacaktır. ĠĢletme sırasında ortaya çıkan tozlar, yönetmelik sınır değerlerini iģletme alanı içinde sağladığından iģletmeden kaynaklı tozların etki alanı iģletme alanı sınırları ile sınırlı kalacaktır. Üretim faaliyetleri sırasında ocak ayna önü ve ocak içi ve bağlantı yolları mevsim Ģartlarına uygun olarak sulanarak nemlendirilecektir. Ayrıca üretim sırasında kalkerin kamyonlara savurma yapmadan yüklenmesine, nakliye sırasında kamyonlarda kalker üstünün branda ile örtülmesine ve araçların hız sınırlamalarına uymasına özen gösterilecektir. Nakliye yolunun faaliyetten kaynaklı olarak bozulması durumunda, söz konusu bağlantı yolu rehabilite edilecektir. Proje kapsamındaki faaliyetler için yapılan toz modellemesi incelendiğinde toz konsantrasyonlarının proje alanı sınırında sınır değerlerin altına indiği görülmektedir. Faaliyetin Gürültü Kirliliği Açısından Değerlendirilmesi: ĠĢletme sırasında araçlardan ve kırma-eleme tesisinden kaynaklı gürültü meydana gelecektir. Proje alanına en yakın yerleģim yeri proje alanının yaklaģık 3,5 km uzaklıkta yer alan Sarıcalar Mahallesi ve 2,2 km uzaklıktaki Çandır Mahallesidir. ĠĢletme aģamasında meydana gelecek çevresel gürültü düzeyi, Lgündüz cinsinden standart değer olan 68 dba yı 40 metreden itibaren sağlamaktadır. ĠĢletmenin gündüz saatlerinde çalıģtığı sırasında, iģletmeden kaynaklı gürültü; yaklaģık metre mesafede 39 dba olmaktadır. Proje kapsamında yer alan makinelerden delici ve kompresör sadece gündüz vakitlerinde çalıģtırılacağından, bu makineler LakĢam ve Lgece hesaplamalarından çıkartılmıģtır. 17

34 Projenin iģletme aģamasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğine titizlikle uyulacaktır. Patlatmadan Kaynaklı Vibrasyon: Kalker ocağının iģletmesi sırasında, madenin yerinden sökülebilmesi için, ocakta patlatma iģlemi uygulanacaktır. Patlatma sonrası ortaya çıkan vibrasyon değeri, tarih ve sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin belirlemiģ olduğu 5 m/sn altına düģmektedir. Kaynağında yapılacak olan patlatmanın 300 m mesafede hissedilen sarsıntı 4,32 mm/s olarak bulunmuģtur Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İĢ Akım Şeması, ÇalıĢacak Personel Sayısı Mevcut tesiste açık ocak iģletmeciliği ve konkasör tesisi iģletmeciliği yapılacak olup faaliyet iki aģamada gerçekleģtirilecektir. Öncelikle ocakta hammadde temini amacıyla kalker ocağı iģletmeciliği yapılmakta, ardından da ocaktan elde edilen kalker kurulacak konkasör tesisinde iģlenerek, bir kısmı ruhsat sahibine ait çimento fabrikasında hammadde olarak kullanılmak üzere çimento fabrikasına gönderilecektir. Kapasite artıģı sonrası Açık Ocak ĠĢletmeciliği delme-patlatma yöntemi ile kalker sökümü yapılacaktır. Kalkerin sökümü delme-patlatma yöntemi ile yapılacaktır. Kullanılacak olan patlayıcı madde Ocak Maden Mühendisi tarafından yerinde tespit edilerek, Patlayıcı tedarikçi firmaya bildirilir. Ġlgili Firma tarafından Emniyet Müdürlüğünden izin alınarak patlayıcı tesise getirilir ve burada Ehliyetli AteĢçi tarafından deliklere Ģarj edilir. Delik ġarj iģlemlerinde AteĢçi ile birlikte Yardımcı eleman (kürekçi) çalıģacaktır. Patlatma için Ġlgili Kolluk kuvvetlerine Saha emniyet için müracaat edilir ve onların emniyetinde patlatma iģlemi gerçekleģtirilir. 18

35 ġekil 3. Açık Ocak ĠĢletmeciliği ġematik Gösterimi ( Kaynak: Patlatılan alandaki gevģemiģ kalker ekskavatör ve/veya kepçe yardımı ile kamyonlara yüklenir buradan ya doğrudan fabrika sahasına kamyon ya da kamyon yükleme istasyonundan tren vagonlara yüklenerek tren vagonları ile fabrikaya nakledilir. Patlatma esnasında açılacak deliklerin yerleri, çapları ve derinlikleri, tabaka, fay, kırık ve fisürlere, taģın cinsine yatay ve düģey değiģimine bağlıdır. Benzer özellikteki ocaklar da dikkate alınarak söz konusu kalker ocağı için delme-patlatma dizaynı aģağıdaki Ģekilde yapılmıģtır. Maden ocak sınırları içerisindeki delme, patlatma, yükleme ve nakliye ile ilgili raporda sunulan projelerin hazırlanması, takibi, sevk ve idaresi Maden Mühendisi veya Teknik Nezaretçinin kontrolünde yapılacaktır. Tesiste açık ocak iģletmeciliği yapılacağından bahsedilmiģ olup, mevcut durumda 1 basamak çalıģma yapılmaktayken kapasite artıģı sonrasında 20 basamak çalıģma yapılması planlanmaktadır. Tesiste mevcutta bulunan basamakların basamak yüksekliği 10 m, basamak geniģliği 18 m dir. Ayrıca basamak eğimleri 70ᵒ, ocak açısı ise 45ᵒ olup, bu değerlerde bir değiģiklik yapılmadan sadece basamak sayısı artırımına gidilecektir. 19

36 1 basamak 10 m 70ᵒ 45ᵒ 18 m ġekil 4. Ocak Sahası Mevcut Durum Basamak Gösterimi 20 Basamak 10 m 70ᵒ.. 45ᵒ 18 m ġekil 5. Ocak Sahası Kapasite ArtıĢı Sonrası Basamak Gösterimi Basamak yüksekliği, açısı ve Ģev ayna açısında ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliklerine uyulacağını taahhüt ederiz. Tablo 14. Üretim Miktarları Yıllık Üretim Aylık Üretim Günlük Üretim Saatlik Üretim Yılda ÇalıĢacak Ay Sayısı Ayda ÇalıĢacak Gün Sayısı Yılda ÇalıĢacak Gün Sayısı Vardiya Sayısı Üretim Miktarları ÇalıĢma Süreleri ton/yıl ,36 ton/ay 12121,21 ton/gün 505,050 ton/sa 11 ay 30 gün 330 gün 24 saat / 3 vardiya 20

37 ĠĢ Akım ġeması ÖRTÜ TABAKASININ SIYRILMASI Toz OluĢumu Gürültü DELME Toz OluĢumu Gürültü PATLATMA Toz OluĢumu Gürültü EKSKAVATÖR ĠLE KALKERĠN SÖKÜLMESĠ Toz OluĢumu Gürültü KEPÇE ĠLE KAMYONLARA YÜKLENMESĠ Toz OluĢumu Gürültü KAMYONLAR ĠLE STOK ALANINA GÖTÜRÜLMESĠ Toz OluĢumu Gürültü KAMYONLAR ĠLE KIRMA ELEME TESĠSĠNE NAKLEDĠLMESĠ Toz OluĢumu Gürültü NAKLĠYE KAMYONLARI ĠLE ÇĠMENTO FABRĠKASINA NAKLEDĠLMESĠ ġekil 6. Genel ĠĢ Akım ġeması 21

38 Ocak İşletmeciliği Kalker Üretim Faaliyetleri Kalker madeni iģletmeciliğinin basit açık iģletme yöntemlerinden bir farkı yoktur. Proje alanında alınan izinler doğrultusunda üretim çalıģmaları devam etmektedir. ÇED Olumlu Belgesinin alınması ile birlikte sahada kapasite artıģı gerçekleģtirilerek üretim çalıģmalarına devam edilecektir. Kalker üretimi gerçekleģtirilecek alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir. Proje kapsamında; açık ocak iģletmeciliği Ģeklinde, basamaklar halinde ve patlayıcı madde kullanılarak üretim yapılacaktır. Delme patlatma yöntemi; kalkeri ana kayadan ayırmak, baģka deyiģle kalkerin serbest kalması amacı ile uygulanacaktır. Üretim teknolojisi bu tür madenler için sık olarak kullanılan açık iģletme yöntemi olup, topografik yapıya uygun olarak basamaklarda delme patlatma yapılarak kalker üretimi gerçekleģtirilmektedir. Kalker üretimi iģ makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılmaktadır. Ocak alanında patlayıcı madde kullanılarak yerinden sökülen cevher, iģ makineleri ile kamyonlara yüklenerek, kırma eleme tesisine nakledilmektedir. Kapasite artıģı ile birlikte ocak üretim yönteminde herhangi bir değiģiklik yapılmayacaktır. ÇED Gerekli Değildir Kararı verilen alanda çalıģmalar devam etmekte olup, 1 adet basamak oluģturulmuģtur. Proje kapsamında mevcut basamaklar dahil toplamda 20 basamak oluģturulması planlanmaktadır. Üretim çalıģmaları esnasında Ģev açısı, basamak yüksekliği ve basamak geniģliği gibi parametreler alanın topografik yapısı ve üretime bağlı olarak değiģkenlik gösterebilecektir. 1.Bitkisel Toprağın Alınması: Kalker madeni, kalker sahalarının büyük bir kısmında yüzeyde mostra verdiğinden bitkisel toprak kalkerin iç yapısından gelmektedir. ĠĢletme öncesi kalkerin yapısında bulunan bitkisel kırma-eleme tesisinde by-pass kalker olarak ayrılacaktır. By-pass alınan bitkisel toprak kamyona yüklenerek proje kapsamında bulunan pasa ve bitkisel toprak depolama alanında düzenli olarak depolanacaktır. Depolanan bitkisel toprak erozyona karģı üzeri çimlendirilecektir. 2.Patlayıcı Maddelerin YerleĢtirileceği Deliklerin Delinmesi: Bitkisel toprağın alınması iģlemleri tamamlandıktan sonra, patlayıcı maddelerin yerleģtirileceği delikler delici ile delinecektir. Delik boyu topografyaya bağlı olarak metre civarında olacaktır. Basamak yüksekliği 10 metre olacaktır. Deliklerin delinmesine müteakip, açılmıģ olan bu deliklere patlayıcı maddeler ile elektrik kapsülü ve ateģleme kabloları yerleģtirilecektir. Patlatma sırasında ortaya çıkabilecek etkilere karģı; Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve izole bantla iyi bir Ģekilde izole edilecektir. Yemleyici dinamitin kartuģları kablo ile bir demet Ģeklinde bağlanacak ve bu demet, kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir. 22

39 3.Patlatmanın Yapılması: Patlayıcı maddelerin ve patlatma için yardımcı elamanların yerleģtirilmesinden sonra patlatma iģlemi gerçekleģtirilecektir. Patlatma öncesi ve patlatma sonrasında; AteĢleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce devrenin direnç kontrolü yapılacaktır. AteĢleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli noktalara dikilecektir. AteĢleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateģleme cebine kadar uzatılarak vakit geçirmeden ateģleme yapılacaktır. YağıĢlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde ateģlemeden vazgeçilecektir. AteĢleme sahasına yetkililerden baģkası girmeyecektir. Patlatma iģlemi uzman kiģiler tarafından yapılacaktır. Patlayıcı maddeler ateģleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir. Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak zararsız hale getirilecektir. AteĢleme yapıldıktan sonra ateģleme bölgesi sorumlu kiģiler tarafından kontrol edilecek ve iģ makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak Ģevinde askıda kalmıģ ise gerekli önlemler alınacaktır. 4.Patlatma Sonrası Kademe Özellikleri: Sahadaki patlatma iģlemleri sonrası basamaklar meydana gelecektir. Kalker ocağındaki iģletme yöntemi, iģletme projesine uygun olarak basamak ve kademeler Ģeklinde olacaktır. Ocaklardaki kademeler 10 m yüksekliğinde ve araçların rahat manevra yapabileceği 18 m geniģlikte olacaktır. Ocakta maksimum basamak Ģev açısı 70 o, ocak genel Ģev açısı ise 45 o olarak planlanmıģtır. Kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi iģletmesinde, 3213 Sayılı Maden Kanunu ve Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği ne uyulacaktır. ġekil 7. Örnek Kırma-Eleme Tesisi 23

40 Emisyon Noktaları ġekil 8. Kırma-Eleme Tesisi Aktif Toz Bastırma Noktaları 24

41 Kırma Eleme Tesisi Üretim Faaliyetleri Ocak alanından üretimi gerçekleģtirilen kalker cevherinin tamamı kırma-eleme tesisinde boyutlandırılmaktadır. Kapasite artıģı ile birlikte ocaktan alınacak kalkerin tamamı kırma-eleme tesisinde iģlemden geçirilecektir. Kırma eleme tesisinin genel anlatımı aģağıda açıklanmıģtır. Patlatma sonucu ana kayadan ayrılan kalker madeni kamyonlara yüklenerek konkasör tesisine getirilir. Burada kırıcılardan geçirilen kalkerin tane boyutları küçültülmüģ olur. Çapları küçültülen kalker eleklere getirilerek elenir ve depolanmak üzere depo sahasına getirilir. Daha sonra ihtiyaç durumuna göre kamyonlarla sevk edilerek sahadan çıkarılır. Ocaktan ve alınan bitkisel toprak + hafriyat atığı ile kırıcıdan çıkan kalkerin stoklanması esnasında da tozuma oluģacaktır. Bu tozumayla da ilgili olarak; tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerinde geçen; Ek-1 nde yer alan; b) maddesi 2.2.Tane boyutu 1 mm çap 5 mm maddelerin doldurma, ayırma, eleme, taģıma, kırma, öğütme gibi iģlemlerin yapıldığı baca dıģındaki yerlerden toz emisyonun kaynaklandığı tesisler için emisyon faktörü kullanılarak kütlesel debi hesaplanır. Üretim süresince alınan tedbirlerin sürekliliği sağlanmalıdır. Toz emisyonu su kullanılarak önlenecekse toz kaynağı olan ünitenin faaliyete geçmesi ile birlikte su püskürtme sistemi eģ zamanlı olarak devreye girmeli ve üretim süresince çalıģmalıdır. c) maddesi Açıkta depolana yığma malzemeler Araziye rüzgar kesici levhalar yerleģtirilir, duvar örtülür veya rüzgar kesici ağaçlar dikilir. Konveyörler ve diğer taģıyıcıların ve bunların birbiri üzerine malzeme boģalttığı bağlantı kısımlarının üstleri kapatılır. Savurma yapılmadan boģaltma ve doldurma yapılmaktadır. Malzeme üstü naylon branda veya tane büyüklüğü 10 mm den fazla olan malzeme ile kapatılmaktadır. Üst tabakalar % 10 nemde muhafaza edilecektir. Bu durumu sağlamak için gerekli donanım kurulur. e) maddesi Tesis içi yolların durumu: Tesis içi yollar hava kalitesini olumsuz yönde etkiliyorsa yolların bitümlü kaplama malzemeleri, beton veya benzeri malzemeler ile kaplanması, düzenli olarak temizlenmesi veya toz bağlayan maddelerle muameleye tabi tutulması gereklidir. 25

42 Maddelerinde geçen hükümlere uyulacağını taahhüt ederiz. Yıllık ton olan kırma-eleme tesisinde üretilen çeģitli boyutlardaki mıcır firmanın Çimento fabrikasında ve hazır beton tesislerinde kullanılacaktır. Kırma-eleme tesisinin çalıģması sırasında ortaya çıkacak olan tozları kontrol altına almak için, kırmaeleme tesisindeki her bir toz kaynağı noktaları kapalı alan içine alınarak pulvarize sisteminin uygulanması sağlanacaktır. Tablo 15. Mevcut Durum - Kapasite ArtıĢı - Kapasite ArtıĢı Sonrası Personel Sayısı Personel Mevcut Durum (Adet) Kapasite ArtıĢı (Adet) Kapasite ArtıĢı Sonrası (Adet) Mühendis 1-1 Formen Delici Operatörü Kırıcı Operatörü Kırıcı Saha ĠĢçisi AteĢçi Operatör ġoför Toplam Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri Tablo 16. Mevcut Durum Kapasite ArtıĢı ve Sonrası Makine-Ekipman Durumu Makine Ekipman Mevcut Durum (Adet) Kapasite ArtıĢı (Adet) Kapasite ArtıĢ Sonrası (Adet) Özellikleri Ekskavatör ton TaĢıma Kapasiteli Lastik Tekerlekli Loder ÇalıĢma Ağırlığı 2,5 m 3 Kamyon ÇalıĢma Ağırlığı 2 m 3 Delme Makinesi mm Tij Çaplı, Paletli Toplam

43 Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, TaĢınmaları ve Depolanmaları ĠĢletme aģamasında tehlikeli, toksik madde kullanımı olmayacaktır. Faaliyetler sırasında araçların yakıtları için motorin kullanılacaktır. ĠĢ makinelerinin ihtiyacı olunan akaryakıt, iģletme alanına getirilecek olan akaryakıt kamyonundan sağlanacaktır. ĠĢ makinelerinin akaryakıt ikmalleri zemini beton üzerinde yapılacaktır. Yakıt ikmali sırasında yakıtın çevreye sıçramasını engellemek amacıyla gerekli tedbirler alınarak dikkatli bir Ģekilde yakıt ikmali gerçekleģtirilecektir. Kalker madeninin üretimi sırasında madenin yerinden sökülmesi amacıyla ANFO kullanılacaktır. Patlatma esnasında fırlayan taģ parçacıklarının kontrolü için gecikmeli kapsül kullanılması, az patlayıcı madde kullanılması vb. önlemler alınacaktır. Patlayıcı maddelerin teslim alınması, taģınması, depolanması, dağıtılması, geri alınması vb. isler bu amaçla eğitilmiģ ve teknik nezaretçi (ilgili maden mühendisi) tarafından görevlendirilmiģ kimseler tarafından, ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılacaktır. Patlayıcı maddeleri bu amaçla eğitilmiģ, fenni nezaretçi tarafından görevlendirilmiģ, yeterlilik belgesine sahip ateģleyicilerden baģkası almayacak ve kullanmayacaktır. AteĢleyici, ateģleme tellerini manyetoya bağlamadan, fitil kullanılmasına izin verilen ocaklarda bunları ateģlemeden önce, lağım atılacak yere gelip bütün yol ağızlarına nöbetçi konulup konulmadığını, isçilerin geçiģlerine kapatılıp kapatılmadığını denetleyecektir. Bu iste görevlendirilecek yeterli sayıda isçi bulunmazsa, yol ağızları uygun bir Ģekilde kapatılacaktır. Ruhsat alanında patlayıcı madde depolaması yapılması planlanmamaktadır. ġekil 9. Patlatma Prosesi AĢamaları Şarj Prosesi Patlatma iģleminde kullanılan patlayıcılara Ģarj adı verilmektedir. Sıkılama Prosesi Delme artıklarından (pasasından) oluģan sıkılama iģlemi, patlayıcının enerjisini kayaya yönlendirmek için uygulanan bir iģlemdir. ĠĢletme basamaklarında açılan patlatma deliklerine patlayıcı maddeleri tekniğine uygun olarak yerleģtirilir. Sıkılama iģlemi, kolon Ģarjı üzerine, patlatma delikleri içerisine delme artıklarının elle doldurulması ve sıkıģtırılması esasına dayanmaktadır. 27

44 Ateşleme Prosesi Patlatma prosesinde ateģleme elemanları olarak gecikmeli kapsül, manyeto ve ateģleme telleri kullanılarak patlatma yapılır. Gecikmeli kapsüller, deliklerin aynı anda ateģlendiğinde, aynı zamanda patlamamasını sağlayan kapsüllerdir. Bu kapsüller sayesinde patlatılan bir delik, yanındaki deliklerin verimli bir Ģekilde patlamasını sağlayan yeni yüzeyler meydana getirdiğinden, patlayıcı madde sarfiyatını da azaltmaktadır. Sıkılama iģleminin tamamlanmasından sonra manyetonun bağlı olduğu iletken ateģleme telleri gidiģ ve dönüģ ayrı olacak Ģekilde bağlanır. Manyeto dinamo yardımı ile akım oluģturan bir ateģleme elemanıdır. AteĢleme prosesinde pil ve aküler ile normal elektrik Ģebekesi de kullanılabilmektedir. Manyeto vasıtası ile de ateģleme yapılarak proses tamamlanmıģ olur. yapılacaktır. Patlatma öncesi gerekli güvenlik önlemleri alınarak Jandarma kontrolünde Sorumlu kiģi tarafından ateģleme yapıldıktan sonra, ateģleme alanı yine sorumlu kiģiler tarafından kontrol edilerek iģ makinelerinin ve can güvenliğini tehlikeye sokacak olan bloklar, askıda kalmıģ olan bloklar kepçe ve ekskavatör yardımı ile sabit bir alana indirgenecektir. Patlatma iģlemleri gündüz saatlerinde 08:00 ile 18:00 saatleri arasında yapılacaktır. ĠĢletmede ihtiyaç olunan patlayıcı madde, patlatmanın yapılacağı gün Ģehir merkezinden getirilecektir. Proje kapsamında açığa çıkacak patlayıcı madde torbalarının tehlikeli atıklar kapsamına giren ambalajları, geri kazanılmak üzere patlayıcı maddelerin temin edildiği firmaya iade edilecektir. Kalker ocağında yapılacak olan patlatma sonrası, ocak alanında patlamamıģ patlayıcı maddelerin kalıp kalmadığı yetkili ateģleyici tarafından kontrol edilecektir. PatlamamıĢ patlayıcılar yerinde tekrar patlatılacaktır. Kapasite artırımı projesi kapsamında gerekli izinlerin alınması ile birlikte ÇED Raporunda yer alan patlatma dizaynına göre hesaplanmıģ olan patlayıcı miktarı ile yapılacak ilk patlatmada en yakın hassas noktada patlatmadan kaynaklı sarsıntı ölçümleri sismograf cihazıyla yaptırılacaktır. Yapılan ölçüm sonuçları tarih ve sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinin belirlemiģ olduğu sınır değerleri sağlamaması halinde, patlayıcı miktarı düģürülecektir. Ġlk patlatmada ve yılda bir periyodik olarak patlatmalardan kaynaklı sarsıntı ölçümleri sismograf cihazıyla yaptırılacak olup, ölçüm sonuçları ve cihaz çıktıları rapor halinde Konya Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü ne sunulacaktır. ĠĢletme sırasında çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek hususlar ile yangın ve patlamalara karģı gerekli tedbirler alınacaktır. 24 Aralık 1973 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle ÇalıĢılan ĠĢyerlerinde ve ĠĢlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük ve Kazı ve Patlatma Sırasında Maden ve TaĢ 28

45 Ocakları ĠĢletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak IĢçi Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine ĠliĢkin Tüzük te belirtilen hususlara kesinlikle uyulacaktır ve belirtilen tüm tedbirler alınacaktır. Patlayıcı maddenin kullanılması ve taģınması sırasında 2002 Tarih ve Sayılı Yangın Önleme ve Söndürme Yönergesi 8.kısım Tehlikeli Maddelerin Depolanması ve Kullanılması genel hükümlerine riayet edilecektir. Patlayıcı madenin kullanılması, korunması, taģınması konuları, "Tekel dıģı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taģınması, saklanması, depolanması, satısı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları"na iliģkin 29 Eylül 1987 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 87/12028 karar sayılı tüzüğe uygun olarak yapılacaktır. Patlayıcı maddeler Makine Kimya Enstitüsünün ilgili birimlerinden patlayıcı madde satıģ izni olan depolardan temin edilecek ve proje sahasına özel bir araçla getirilecek, kapsüller ayrı araçlarda nakledilecektir. Yangın söndürme tüpü bulundurulacaktır. Ġlgili kanun ve yönetmeliklere uyulacaktır Proje Kapsamındaki UlaĢtırma Altyapısı ppanı (Mevcut ve planlanan ulaģtırma güzergahı, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleģim yerlerine göre konumu, yapılması düģünülen tamir, bakım ve iyileģtirme çalıģmaları vb.) Faaliyet yeri Sarıcalar Mahallesi sınırları içerisindedir. Faaliyet alanı Sarıcalar Mahallesine yaklaģık 3500 m mesafede yer almaktadır. Tesiste kullanılan nakliye güzergahı 1/ lik topografik haritada gösterilmiģtir. Faaliyet alanına D715 Konya-Ankara yolu üzerinden ulaģılmakta olup, Konya- Ankara yoluna kuģ uçuģu 3000 metre mesafededir. Projeden kaynaklı oluģacak trafik yüküne karģı, nakliye aģamasında kullanılacak yolların yoğun olmadığı dönemlerde trafiğe çıkılacak ve trafiğe çıkan her tür araca hız, yük sınırlaması getirilecektir. ÇalıĢmalar sırasında servis yollarında meydana gelebilecek her türlü bozulma, faaliyet sahibi firma tarafından onarılacaktır. Gerek kalker nakli gerekse kalkerin ocaktan alınıp yüklenmesi sırasında belirtilen köy yollarının üzerine herhangi bir kalkerin dökülmemesi için her türlü tedbir alınarak, köy yollarına herhangi bir kalker konulmayacak ve atılmayacaktır. ĠĢletme aģamasında yol trafiği aksatılmayacak ve trafik güvenliği tedbirlerini sağlamak üzere, lüzumlu iģaret, levha ve personel bulundurulacaktır. Kalkerin yüklenmesi, nakli ve bunun gibi çalıģmalar esnasında trafik güvenliğini tehlikeye düģürecek Ģekilde toz duman vb. maddeler yola bırakılmayacaktır. Nakliye yoluna zarar verilmeyecektir. Nakliye Yoluna herhangi bir zarar verilmesi durumunda tüm zararlar Konya Çimento San. A.ġ. tarafından karģılanacaktır. Tesiste kalkerin sevkiyatında meskun mahalden ve yakın çevresinden ulaģım sağlanmayacaktır. Kalker sevkiyatı yapılırken yerleģim yerleri kullanılmayacaktır. OluĢabilecek herhangi bir kazaya karģın faaliyet alanında bir araba bulundurulacak, kazaya uğramıģ personel hızlı bir Ģekilde Konya Devlet Hastanesine ulaģtırılacaktır. Tesis içerisinde insan ve hayvanların sağlığını tehlikeye düģürecek büyüklükte çukurluklar oluģturulmayacak, iģletme esnasında her türlü çevre emniyeti alınacak ve tüm saha çevresine gerekli ikaz levhaları asılarak yöre halkı devamlı uyarılacaktır. 29

46 Nakliye esnasında trafik yasası ile belirlenmiģ tonaj ve hız sınırlamalarına uyulacaktır. ġekil 10. Karayolları Trafik Yükü Haritası Proje konusu kalker ocağı üretim faaliyetleri sonucunda kullanılacak olan karayolunda, Araç sürücüleri yolları kullanırken; Trafiği düzenleme ve denetlemeye yetkili üniformalı veya özel iģaret taģıyan görevlilerin uyarı ve iģaretlerine, IĢıklı ve sesli trafik iģaretlerine, Trafik iģaret levhaları, tertipleri ve yer iģaretlemelerine, Trafik güvenliği ve düzeni ile ilgili olarak Karayolları Trafik Kanununda ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinde gösterilen diğer kural, yasak, zorunluluk ve yükümlülüklere, Hız kurallarına Araçların yüklenmesinde belirlenmiģ ölçü ve esaslara Teknik arıza, kayma, yolda ani olarak meydana gelen bir bozukluk veya heyelan, yükün kayması ve düģmesi ve benzeri gibi mecburi hallerin yerleģim birimleri dıģındaki karayolunda taģıt yolu üzerinde meydana geldiği takdirde, araç sürücüleri, bütün imkânları elverdiği ölçüde kullanarak hareket ettirme, itme ve benzeri sekil ve surette, araçlarını karayolu dıģına, bu mümkün olmaz ise, bankette, bu da mümkün değilse taģıt yolunun en sağına almak ve her durumda yol, hava ve trafik Ģartları ile gece ve gündüz olmasına göre, gerekli güvenlik ve uyarı tedbirlerini derhal alıp uygulamakla yükümlüdürler. 30

47 TaĢıma ve yükleme faaliyetleri sırasında Karayolu Trafik Kanunu nun aģağıda verilen maddelerine titizlikle uyulacaktır; Madde 34: Motorlu araçların muayenelerinin, yönetmelikte belirtilen süreler içinde yaptırılması zorunludur. Madde 36: Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır. Madde 49: Ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan motorlu taşıt sürücülerinin, taşıt kullanma sürelerine aykırı olarak taşıt kullanması ve bunlara taşıt kullandırılması yasaktır. Madde 65: Araçların yüklenmesinde yönetmelikte belirtilen ölçü ve esaslara aykırı olarak (Değişik: /1 md.); - Taşıma sınırı üstünde yük alınması veya taşıma sınırı asılsın veya asılmasın dingil ağırlıklarını asacak şekilde yüklenmesi, - Karayolu yapısı ve kapasitesi ile trafik güvenliği bakımından tehlikeli olabilecek tarzda yükleme yapılması, - Tehlikeli ve zararlı maddelerin gerekli izin ve tedbirler alınmadan taşınması, Gabari dışı yük yüklenmesi, - Yükün karayoluna değecek, düşecek, dökülecek, saçılacak, sızacak, akacak, kayacak, gürültü çıkaracak şekilde yüklenmesi, - Yükün, her çeşit yolda ve yolun her eğiminde dengeyi bozacak, yoldaki bir şeye takılacak ve sivri çıkıntılar hâsıl edecek şekilde yüklenmesi, - Sürücünün görüsüne engel olacak, aracın sürme güvenliğini bozacak ve tescil plakaları, ayırım işaretleri, dur ve dönüş ışıkları ile yansıtıcıları örtecek şekilde yüklenmesi yasaktır. Madde 73: Karayolunda araçların kamunun rahat ve huzurunu bozacak veya kişilere zarar verecek şekilde saygısızca sürülmesi, araçlardan bir şey atılması veya dökülmesi, seyir halinde sürücülerin, cep ve araç telefonu ile benzer haberleşme cihazlarını kullanması yasaktır. hükümlerine uyulacaktır. Proje yeri ile ilgili olarak Karayolu KamulaĢtırma Sınırı Çekim Paylarına ve Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. TaĢıma faaliyetlerinde 2918 sayılı Karayolları Trafik kanunu, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 4925 sayılı TaĢıma Kanunu, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolu TaĢıma Yönetmeliği, hükümlerine uyulacaktır. TaĢımada, Trafik yasası ile belirlenmiģ tonaj sınırlarına uyulacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu na dayalı olarak hazırlanıp tarihinde Resmi Gazete de yayınlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği (DeğiĢiklik: ) hükümlerine uyulacaktır sayılı Trafik Kanunun 65/b-c-g ve 65/5 maddelerine göre yükleme yapılacaktır. 31

48 Söz konusu faaliyet ile ilgili olarak Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. 32

49 BÖLÜM 3: PROJENĠN EKONOMĠK VE SOSYAL BOYUTLARI Proje konusu faaliyet kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi iģletmeciliğidir. Üretim faaliyetleri sırasında, ocakta ve kırma-eleme tesisinde toplam 50 kiģilik personel 3 vardiya üzerinden çalıģacaktır. Faaliyet sahibinin kapasitesini arttırmasıyla beraber Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesislerinde yöre halkına iģ imkanı doğabilecektir. Kalkerin ana kullanım sahası büyük oranda inģaat ve yapı sektörüdür; beton harcında mıcır olarak ve yol yapımında dolgu maddesi olarak kullanılır. Yol inģaatlarında asfalt ve temel malzemesi olarak kullanılan kalker, yapı sektöründe önemli ve vazgeçilmez temel hammaddedir. Kalker üretimi ile bölge bazında yapı sektörü hammadde ihtiyacı karģılanacaktır. Kalker üretimiyle; inģaat sektörleri birçok alanda kullanılabilecek hammadde üretilerek; ülke ve bölge ekonomisine sağlanan katkı da artırılmıģ olacaktır. 3.1.Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluģturan baģlıca sektörler) Konya hektar yüzölçümü ile Türkiye'nin en geniģ alanına sahiptir hektar tarım arazisine sahip olan Konya nüfusunun %25'i kırsal kesimde yasamaktadır. Hububat ağırlıklı tarım yapılan ilimiz Türkiye hububat üretiminin %10 unu teģkil etmektedir hektar alanda sulama yapılmakta buda toplam tarım arazisinin % 25'sini oluģturmaktadır. Söz konusu proje Konya Çimento San. A.ġ. tarafından; Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi adresinde olup, proje sahasına en yakın, nüfus yoğunluklu yerleģim birimi; Sarıcalar Mahallesidir. YerleĢim yeri ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Sarıcalar Mahallesinde buğday, arpa, ayçiçeği, Ģekerpancarı ve yonca yetiģtirilmesi yapılmaktadır. Faaliyet yerine yakın çevredeki yerleģim yerlerinde büyükbaģ ve küçükbaģ hayvancılık yapılmakta olup, ağırlıklı olarak bu hayvanlardan süt ve et ürünleri sağlanmaktadır. BüyükbaĢ hayvancılık genelde ahırlarda besicilik olarak yapılmaktadır. KüçükbaĢ hayvancılık ise kıs ayların dıģındaki aylarda yakın çevredeki mera alanlarında otlatılarak, kıģ aylarında ise evlerdeki ağıllarda beslenerek yapılmaktadır. 33

50 Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaģ sınırlarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Konya Ġli ve Sarıcalar Mahallesine ait nüfus dağılımı aģağıdaki tabloda verilmiģtir. Tablo 17. Konya Ġli ve Sarıcalar Mahallesine Ait Nüfus Ġl/ilçe merkezleri (ġehir) Belde/köyler Toplam Konya Sarıcalar (Kaynak: TUIK 2013) Konya ili Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre 2007 yılı kiģi, 2010 yılı kiģi ve 2012 yılı kiģidir. Proje sahasına yakın konumda olan Sarıcalar nüfusu 2013 yılı nüfus sayımlarına göre 135 kiģidir yılı nüfus sayımına göre nüfusun %76 lık kesimi kentlerde, %24 lük kesimi ise köylerde yasamaktadır. Konya ili Türkiye toplam nüfusunun %2.71 lik bir bölümünü oluģturmaktadır. Nüfusun yaģ sınıflarına göre dağılımı aģağıdaki tabloda verilmiģtir. Tablo 18. Konya Ġli YaĢ Gruplarına Göre Nüfus YaĢ Grubu Toplam Toplam Konut ve Konut sorunu 1960 ve 1970 li yıllar arasında ülkenin hızlı bir Ģekilde sanayileģme yolunda ilerlemesiyle ön plana çıkmıģtır. Tarımdaki makineleģme kırsal is olanaklarının azalması yatırımların ülke çapında dengesiz dağılımı kentlere göç olayını hızlandırmıģtır. Konya genelinde ülke geneline paralel olarak kırsal kesimden özellikle istihdam verebilen ilçe merkezlerine nüfus akısı meydana gelmektedir. Konya Ġli göç almaktadır. Konya il genelinde Kentsel Nüfus, Toplam Nüfusun %65,5 ini oluģturmaktadır. Bu oran Konuya ili ekonomisinin genelde tarıma bağlı olduğunun en önemli göstergesidir. Yakın çevredeki yerleģim yerlerinin geçim kaynakları tarım hayvancılık ve Ģehir merkezindeki çeģitli iģlerdir. Kapasite artıģı projesinin hayata geçmesi ile birlikte yakın çevredeki yerleģim yerlerine doğrudan veya dolaylı yönden ek mali kaynak sağlanacaktır. Yakın çevredeki yerleģim yerlerinin geçim kaynakları tarım hayvancılık ve Ģehir merkezindeki çeģitli iģlerdir. 34

51 Kapasite artıģı projesinin hayata geçmesi ile birlikte yakın çevredeki yerleģim yerlerine doğrudan veya dolaylı yönden ek mali kaynak sağlanacaktır Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) Bölgede mevcut endemik hastalık bulunmamaktadır. Konya Çimento San. A.ġ. tarafından gerçekleģtirilecek olan Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi projesi kapsamında yapılacak olan faaliyetler esnasında; 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak yayımlanan tüzük ve yönetmeliklere tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Ġnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Parlayıcı, Patlayıcı ve Tehlikeli Zararlı Maddelerle ÇalıĢan ĠĢyerlerinde ve ĠĢlerde Alınacak Tedbirler hakkında tüzüğe uyulacaktır. Ayrıca tesisle ilgili kurumlardan gerekli izinler alınacak ve inceleme Kurulu tarafından belirlenecek Sağlık Koruma Bandı mesafelerine uyulacaktır Ġnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Kalker Ocağı iģletmeciliği sırasında faaliyetleri sırasında insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler; birinci derecede patlatma prosesi esnasında oluģan riskler; ikinci derecede faaliyette kullanılacak iģ makineleri-ekipmanları ve kamyonlar dolayısıyla oluģan iģ kazaları, üçüncü derecede madencilik faaliyetlerinin en önemli iki etkisi olan toz ve gürültü emisyonları dolayısıyla iģçilerde görülebilecek potansiyel sağlık problemleri, insan sağlığı ve çevre açısından oluģan riskler olarak tanımlanabilir. Patlatma: Madencilik faaliyetlerinde en riskli ve tehlikeli iģlem patlatmadır. Patlatmada amonyum nitrat ve fuel-oil karıģımı olan ANFO kullanılacaktır. Patlatmalar jandarma kontrolünde, yöre halkına gerekli duyurular yapıldıktan sonra ve saatleri arasında yapılacaktır. Faaliyet alanı çevresindeki atımlardan etkilenebilecek yakın çevredeki yerleģim birimlerine patlatmaların yapılacağı tarih ve saat bildirilecektir. AteĢleme sahasına yetkililerden baģkası kesinlikle girmeyecektir. Patlamayan delikler içindeki patlayıcı madde gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra etkisiz hale getirilecektir. Hava Ģartlarına bağlı olarak özellikle yağıģlı havalarda statik elektrik göz önüne alınıp, gerektiğinde ateģlemeler iptal edilecektir. Patlayıcı yerleģtirilen delikler çok iyi sıkılama yapılacak ve parça savrulma riskini önlemek amacıyla deliklerin üzeri örtülecektir. 35

52 Patlatma esnasında her türlü çevre emniyeti alınacak, tüm saha çevresine gerekli ikaz levhaları asılacak ve patlatma yapılmadan önce siren ile uyarı yapılacaktır. AteĢleme sahasına yetkililerden baģkası kesinlikle girmeyecektir. Proje kapsamında patlatma iģlemi dıģarıdan uzman bir ekip tarafından yapılacağından faaliyet alanında patlayıcı madde deposu bulunmayacaktır. Kalkerin çıkarılması için patlatma aģamasında ihtiyaç duyulacak patlayıcı maddeler, alan içerisinde depolanmayacak, patlatma iģleminin yapılacağı gün, uzman firma tarafından alana getirilecek ve patlatma iģlemi gerçekleģtirilecektir. Patlayıcı madde üreten kuruluģlar patlayıcı madde temini ve patlatma hizmetlerini yürütmektedir. Bu kuruluģlardaki uzman elemanlarca patlatma dizaynı, delik çapı, delik boyu, patlayıcı madde miktarı bilgisayar ortamında hesaplanmakta denemeler sureti ile de son Ģekiller verilmektedir. Yapılan anlaģmalar ile üretici firmalarca patlayıcı madde deposu yapılmamakta, patlayıcı madde nakli yapılamamakta, ehliyetli kiģilerce patlatmanın yapılması sağlanmakta, patlatma sırasında ve sonrasında ölçümlerin yapılması sağlanarak çevreye uyumlu bir patlatma yapılmaktadır. AteĢleme yapıldıktan sonra bölgenin sorumlu nezaretçisi gerekli kontrolü yapacak ve iģ makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak Ģevinde askıda kalmıģ ise önlemi alınacaktır. Ocak alanında yapılacak patlatmadan meydana gelecek hava soku, sismik hareket ve taģ fırlamalarının yerleģim birimlerini etkilememesini sağlamak için emniyet mesafesi belirlenecektir. Ayrıca taģ fırlamalarının denetlenmesi için en uygun ateģleme örgütlemesi yapılacak, ardıģık gelen ateģleyicilerin bindirmeli patlatılmaları sonucu kayaların birbirlerini perdelemesi sağlanacaktır. Ocakta patlatma yapılırken gecikme paterni uygulanarak yapılacaktır. Gecikme sayesinde; Çok sıralı atımlarda tabanda tırnak kalmamasını sağlar. Parça boyutunun denetimine yardımcı olur. Çevreye verilen yer sarsıntısının denetlenmesini sağlar. TaĢ savrulması riskini en aza indirir. Ocak sahasında patlayıcı maddelerin kullanımı konusunda tarih ve 14752sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle ÇalıĢan ĠĢyerlerinde ve ĠĢlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük hükümlerine uyulacaktır. Kullanılacak patlayıcı maddeler, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Tekel DıĢı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, Ġthali, TaĢınması, Saklanması, Depolanması, SatıĢı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına ĠliĢkin Tüzük hükümleri kapsamında satın alınacak ve kullanılacaktır. ĠĢ Makineleri ve Kamyonların Hareketi: Ocakta kullanılacak makine-ekipmanlar ve bunlardan kaynaklanabilecek kaza riskleri sırasıyla aģağıda verilmiģtir. Kamyonlar; Ocak ile tesis arasında kalker taģımada kullanılan kamyonlardan kaynaklanabilecek olası kazalar trafik kazalarıdır. Bunlara mahal vermemek için Ģoförlerin trafik kurallarına ve hız limitlerine uymaları sağlanacaktır. Ocak sahası ile tesis arasında 36

53 telsiz ile haberleģme olanağı sağlanacağından kaza sonucu oluģacak acil durumlarda en yakın sağlık merkezinden yardım istenebilecektir. Yükleyici; Ocakta patlatma sonucu elde edilen kalkerin kamyonlara yüklenmesi için kullanılan iģ makinesidir. Bu nedenle olası bir iģ kazasını önlemek amacıyla iģ makinesi kullanma ehliyetine sahip bir operatörden baģkasının kullanmasına kesinlikle izin verilmeyecektir. Yükleyicinin çalıģtığı zamanlarda diğer personelin makinenin yanına fazla yaklaģmamaları sağlanacak ve personel sürekli uyarılacaktır. Herhangi bir kaza anında Adana ilinden makine yetkili servisinde yetkili tamircilerce müdahale edilecek ve bunun dıģında baģka kimsenin yükleyiciye müdahale etmesi engellenecektir. Kullanılacak iģ makinelerinden kaynaklanabilecek kazalara karsı bu makinelerin bakımları düzenli olarak yapılacaktır. Araç, makine ve teçhizatın kullanımından dolayı oluģabilecek iģ kazalarını azaltmak ve engellemek için personele eğitim verilecek ve gerekli yerlere uyarı levhaları asılacaktır. ĠĢ makinelerini kullananların eğitimli ve yeterlilik belgesine sahip olmalarına dikkat edilecek, iģçilerin çalıģma süreleri 8 saat ile sınırlandırılacak, iģçilerin giyim ve teçhizatına dikkat edilecek, gerektiğinde gözlük, eldiven, baret, emniyet kemeri, gibi koruyucu ekipman sağlanarak çalıģanlar üzerine zimmetlenecek ve ilgili personel tarafından yerinde kullanılıp kullanılmadığı takip edilecektir. 11 Ocak 1974 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ĠĢçi Sağlığı ve iģ Güvenliği Tüzüğü mevzuatı kapsamında, faaliyet sahibi sağlık ve güvenlikle ilgili hususları yerine getirmekle yükümlüdür. Üretim faaliyetleri esnasında oluģacak toz ve gürültü emisyonlarının çalıģan personel sağlığına olumsuz etki etmemesi amaçlı gerekli tüm önlemler alınacaktır. ĠĢçi sağlığı ve ĠĢ güvenliği açısından da iģçilerin güvenliklerinin kontrol altına alınması maksatlı gerekli tüm eğitimler yapılarak iģçilerin çalıģtıkları sektörün tehlikelerini kavramaları ve bu doğrultuda verilen eğitimle önerilen tüm güvenlik önlemleri alınarak çalıģmaları sağlanacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek 1 listesine tâbi olan ve kütlesel debileri hesaplanan, Kalker Ocağı iģletmeciliğinden kaynaklanacak toz emisyonları ve hava kirlenmesine katkı değerleri uluslararası kabul görmüģ AERMOD VĠEW ISCST3 modeli aracılığı ile hesaplanarak, tesis etki alanındaki dağılımlarını incelenmiģtir. Buna göre faaliyet için belirlenen toz emisyonunun insan sağlığı veya çevre açısından tehlikeli bir durum yaratmayacağı sonucuna varılmıģtır. Proje sahasında, patlatma, üretim, yükleme ve nakliyeden dolayı tozuma söz konusu olacaktır. ĠĢletme faaliyetleri sırasında tozdan olumsuz yönde etkilenmelerin en aza indirilmesi için; 30 Haziran 2012 Tarihli ve sayılı Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6331 Kanun numaralı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hükümlerine uyulacaktır. 37

54 Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet kapsamında sahadan nakliye esnasında 2918 sayılı Trafik Kanunu na göre hazırlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği nin; 100. Maddesine göre hız sınırına, 128. Maddesine göre araçların boyut ve ağırlıklarına, 134. Maddesine göre araçların yükleme kurallarına uyulacak ve köprü, sanat yapıları ile menfezlere zarar verilmeyecektir. Zarar verilmesi durumunda zararın Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çevresinde firma sahibi tarafından karģılanacaktır. ĠĢçilerin toz ve gürültüden etkilenmemeleri için toz maskesi ve kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. Ayrıca araç, makine ve teçhizatın kullanımından dolayı da iģ kazaları (araç devrilmesi, çarpması, araç çarpıģması vs.) olabilir. Tüm bu kazaları azaltmak ve engellemek için personele eğitim verilecek, gerekli uyarılar yapılacak ve ilgili yerlere uyarı levhaları asılacaktır. ĠĢletme sahasına, çalıģanların dıģında baģka bir kimsenin girmesi de engellenecektir. Ayrıca personel çalıģma saatleri 8 saat ile sınırlı olacaktır. Makine ve ekipman sürekli bakımda tutulacak ve gerekli önlemler alınacaktır. ÇalıĢanların sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmek için 6331 sayılı yasaya bağlı olarak hazırlanıp yayınlanmıģ olan ve yürürlükte bulunan mevzuata uyulacaktır. Yangınlara KarĢı; Faaliyet alanında, çıkabilecek herhangi bir yangına karģı çalıģan elaman sayısı kadar yangın söndürme ekipmanı ( yangın söndürme tüpü, su kovası, kazma, kürek vs.) hazır bulundurulacaktır. ĠĢletmede yangın ihtimaline karģı her türlü tedbir alınacak ve ilgili Ġdare ile iliģki kurulacaktır. Bütün Faaliyetler Sırasında; ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın gün ve sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği nin gerektirdiği her türlü önlem alınacaktır tarih ve sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirlenen tüm hususlara uyulacaktır. ĠĢçilerin toz ve gürültüden etkilenmemeleri için toz maskesi ve kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. Ayrıca araç, makine ve teçhizatın kullanımından dolayı da iģ kazaları (araç devrilmesi, çarpması, araç çarpıģması vs.) olabilir. Tüm bu kazaları azaltmak ve engellemek için personele eğitim yaptırılacak, gerekli uyarılar yapılacak ve ilgili yerlere uyarı levhaları asılacaktır. ĠĢletme sahasına, çalıģanların dıģında kimsenin girmesi de engellenecektir. Patlatma yapılan ocaktaki alan güvenliği alınmadan, sahaya makine ekipman ve personel sokulmayacaktır. ÇalıĢanların sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmek için 4857 sayılı yasaya bağlı olarak hazırlanıp yayınlanmıģ olan ve yürürlükte bulunan mevzuata uyulacaktır. Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riskine karģı tarih ve sayılı Maden ve taģocakları iģletmelerinde ve tünel yapımında 38

55 alınacak iģçi sağlığı ve iģ güvenliği önlemlerine iliģkin tüzüğe uyulacaktır. Bu tüzüğe göre sahanın fenni nezaretçisi, iģçi sağlığı ve iģ güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve iģletmenin teknik esaslar çerçevesinde çalıģtırılmasından sorumludur. Ayrıca olası bir iģ kazası ihtimaline karģı ocak alanında uygun bir yerde yeterli donanımda bir ecza dolabı ve en yakın sağlık ocağına ulaģmak için bir araç hazır bulundurulacaktır. Kullanılacak teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kazalardan bir diğeri de ocak ile satıģ noktaları arasında kalker taģımada kullanılan kamyonlardan kaynaklanabilecek olası trafik kazalarıdır. Bunlara mahal vermemek için sürücülerin trafik kurallarına ve hız limitlerine uymaları sağlanacaktır. Herhangi bir kaza durumunda en yakın sağlık merkezinden gerekli yardım istenecektir. Ayrıca tesislerden üretilen ürünlerin nakliyesi sırasında Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Kırma-eleme tesisinde de az da olsa kaza riski mevcuttur. Teorik olarak bunlar; çeneler arasına düģmek, volan kayıģlarına takılmak ve hatta döner kasnaklardan fırlayabilecek tas parçalarına hedef olmak vs. gibi risklerdir. Ocak sahasında sürekli kask, koruyucu gözlük, gürültü önleyici kulaklık takılarak ve uygun ayakkabılarla çalıģılarak bu kaza risklerinden korunmak mümkündür. Üretimle ve iģ yeriyle ilgisi olmayan insan ve evcil ve yabani hayvanların ocak ve tesis alanına girmelerini önlemek amacıyla maden sahasına giriģin tehlikeli ve yasak olduğunu bildirir yazılı levhalar asılacak ve güvenlik önlemlerinden ve bunlara uyulmasından sorumlu bir personel (bekçi) görevlendirilecektir. Proje kapsamında yapılacak olan patlatma öncesinde ve sonrasında bölgede yaģayan insanların mal ve can güvenliğinin emniyetine yönelik oluģturacağı tehlikeler göz önünde bulundurularak önceden gerekli bilgiler verilecek ve gerekli güvenlik önlemleri alınacaktır. ĠĢçilerin sağlık ve güvenliğinin korunması için iģyerinde risk faktörleri belirlenerek çalıģanların ihtiyacı olan araç ve gereçler noksansız olarak bulundurulacak, iģçi sayısına bağlı olarak gerekli ve yeterli miktarda ilkyardım malzemeleri Ģantiye binasında hazır bulundurulacaktır. Ocak alanlarında yapılacak üretimler sonrasında derin çukurlar bırakılmayacak, ocak alanlarının rehabilitasyonu yapılacak, saha etrafında iģaretlenecek olan röper noktalarına teknik esaslara uygun ikaz ve uyarı levhaları asılacaktır. ġantiye binasında haģerelere, kemirici ve diğer zararlılara karģı düzenli olarak gerekli ilaçlama iģlemleri yapılacaktır. Proje kapsamında yer alan faaliyetler ile ilgili olarak çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek hususlar ile yangın ve patlatmalara karģı gerekli tedbirler alınacaktır. 39

56 GerçekleĢmesi Beklenen Gelir ArtıĢları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri Hızla büyümekte ve geliģme olan ülkemizde kentleģmenin dayanağı olan altyapı ihtiyaçları her geçen gün büyüyen ivmelerle artıģ göstermektedir. Yol inģaatlarında asfalt ve temel malzemesi olarak kullanılan kalker, yapı sektöründe önemli ve vazgeçilmez temel hammaddedir. Kalker üretimi ile bölge bazında yapı sektörü hammadde ihtiyacı karģılanacak ve üretime bağlı verilecek vergilerle de sağlık, eğitim, kültür, sosyal ve teknik alt yapıya katkı sağlanacaktır. Yaratılacak İstihdam İmkanları: Proje kapsamında çalıģan 6 adet personelin çoğunluğu yakın yerleģim birimlerinden olmakla birlikte, kapasite artıģı kapsamında alınması planlanan 44 adet personel de yine civar yerleģim birimlerinden seçilecektir. Böylece Kapasite ArtıĢıyla birlikte iģletmede toplam 50 kiģi çalıģacaktır. Bu kapsamda planlanan faaliyet, bölge istihdamını artıracak ve bölge ekonomisine de katkı sağlayacaktır. Her çalıģanın 4 kiģilik bir aileden oluģtuğu kabul edilirse; mevcut durumda toplam 50 kiģi, kapasite artıģı projesiyle 200 kiģi daha faaliyetten gelir sağlayacaktır. Nüfus Hareketleri: Faaliyet bulunduğu güzergâhtaki yerleģim yerlerinde ekonomiyi canlandırmaktadır. Kalker ocağı iģletme projesi, istihdam ve ekonomik anlamda yöreye katkı sağlarken; nüfus hareketlerini önemli ölçüde etkileyecek boyutta bir faaliyet olmamakla birlikte, burada istihdam edilecek kiģiler için ekonomik sebeple göçü küçük ölçekte azaltmıģ olacaktır. ĠĢlenen kalkerin; inģaat Ģantiyeleri, yol Ģantiyeleri, hazır beton tesislerine satıģından yurt ekonomisine önemli bir katkı sağlanacak ve inģaat sanayinin önemli bir hammaddesinin karģılanmasıyla beraber; hammaddenin üretilmesi için yaratılacak doğrudan istihdamın yanında, hammaddenin iģlenmesi ile pazarlanması, inģaat sanayindeki son kullanımına kadar geçecek süreçte yaratacağı tali istihdamlar da göz önüne alındığında, iģsizliğin önemli bir sorun olduğu ülkemizde ekonominin canlanmasına, kentleģmenin geliģmesine, direkt ve dolaylı yeni istihdam olanaklarının ortaya çıkmasına katkıları artacaktır Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri) Konya Ġlinde toplam 2308 adet okul bulunmaktadır. Faaliyet alanına yakın olan yerleģim yerlerinde de 2 adet Okul bulunmaktadır. 40

57 Tablo 19. Konya Ġli Öğretim Kurumları OKUL TÜRÜ OKUL SAYISI DERSLĠK SAYISI ÖĞRETMEN SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI Ana Sınıfı Ġlköğretim Ortaöğretim Genel Mesleki ve Teknik SAĞLIK Tablo 20. Selçuklu Ġlçesindeki Sağlık KuruluĢlarının Ġlçelere Dağılımı SAĞLIK BAKANLIĞI SSK ÜNĠVERSĠTE-ÖZEL Ġlçe Adı Sağlık Ocağı Hastane Dispanser Hastane Hastane* Hastane SELÇUKLU ÇalıĢacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/ Sosyal Altyapı İhtiyaçları Personeller (özellikle vasıflı-vasıfsız iģçiler) mümkün olduğu kadar yöreden temin edilecek olup, bölge dıģından gelecek kiģiler için mevcut iģletmenin sosyal imkanlarından faydalanılacaktır. ÇalıĢanların ihtiyaçları mümkün olduğunca mevcut iģletmedeki sosyal tesislerden karģılanmaya çalıģılacak, mümkün olmadığı durumlarda ise en yakın yerleģim yerinden karģılanacaktır Projenin Fayda-Maliyet Analizi Proje kapsamında yer alan kalker ocağı ile ilgili olarak yatırımlar önceki yıllarda tamamlanmıģ olup, yapılan yatırımdaki makine ve ekipman kapasite artıģı sonrası ortaya çıkacak olan iģ yükünü kaldırabilecek kapasitede olduğundan yeni bir yatırıma gidilmesi planlanmamaktadır. İşletme Giderleri Kalker ocağında; yılda 11 ay 330 gün, ayda 30 gün, 3 vardiya toplamda 24 saat üzerinden çalıģma yapılacaktır. Personel Giderleri: Yıl içinde 11 ay boyunca 50 kiģilik istihdam sağlanacak olup söz konusu personelin görev dağılımı ve ücretleri aģağıdaki tabloda verilmektedir. ĠĢletmede çalıģacak olan 41

58 personelin giderleri yıllık TL olacaktır. Proje kapsamında kullanılacak iki tür enerji kaynağından biri elektrik, diğeri motorindir. Elektrik enerjisi, Ģantiye binasında; motorin, ekskavatörler, kamyonlar, yükleyici vb. iģ makinelerinde kullanılacaktır. Elektrik enerjisi enerji nakil hattından karģılanmaktadır. Tablo 21. ÇalıĢacak Personel Sayısı Ve Görev Dağılımı Personel görev yeri Sayısı Aylık ücret (TL) Yıllık ücret (TL) Teknik nezaretçi Operatör Kamyon Ģoförü ĠĢçi Toplam Patlayıcı Madde Giderleri: Üretim iģlemleri sırasında patlayıcı madde kullanımı söz konusu olmaktadır. Bunun için yıllık yaklaģık olarak TL gider olacaktır. Yıllık iģletme giderleri: Tablo 22. Yıllık ĠĢletme Giderleri Harcama Kalemleri Tutarı (TL) ĠĢçilik ve Personel Giderleri Elektrik Giderleri Yakıt Giderleri Patlayıcı Madde Giderleri Bakım ve Onarım Giderleri Ġdari vb. Giderler ĠĢ Sağlığı - Güvenliği Giderleri Beklenmeyen Giderler Toplam İşletme Giderleri İşletme Gelirleri Maden sahasından yılda ton kalker madeni üretimi gerçekleģtirilecek ve alınacak kalker kırma ve eleme iģlemine tabi tutulmak üzere sahadan satıģı yapılacaktır. Bu kapsamda öngörülen satıģ hâsılatı aģağıdaki tabloda verilmiģtir. Tablo 23. Yıllık ĠĢletme Gelirleri Kalkerin Birim Fiyatı (TL/ton) Yıllık Üretim Miktarı (ton) Toplam Hâsılat (ton) 5,

59 Yıllık iģletme karı Kalkerin Birim Fiyatı Yıllık Üretim Miktarı Toplam Hâsılat 5.5 TL/ton (Tüvenan SatıĢ) dan yıllık ton ve toplamda TL dir. Tablo 24. Yıllık ĠĢletme Karı Toplam ĠĢletme Gelirleri Toplam ĠĢletme Giderleri Brüt Karı Devlet Hakkı (%4) Ek Devlet Hakkı (%30) Toplam Devlet Hakkı Gayrisafi Kar Kurumlar Vergisi (%30) Kullanılabilir Kar TL TL TL TL TL TL TL TL TL Bu kapsamda; piyasa araģtırması sonucunda yapılan hesaplamalarda iģletmenin giderleri yaklaģık olarak TL, iģletme gelirleri ise yaklaģık olarak TL olarak belirlenmiģtir. ĠĢletmedeki kullanılabilir kar TL olacaktır. Proje konusu saha için, yıllık TL Devlet Hakkı ve TL Kurumlar Vergisi ödenecek olup devlet ekonomisine katkıda bulunulacaktır Projeden Etkilenen YerleĢim Yerleri Projeye konu alana en yakın yerleģim birimi, 3,5 km uzaklıktaki Sarıcalar Mahallesi ve 2,2 km uzaklıktaki Çandır Mahallesidir Projenin Ekonomik Ömrü Ocak ve kırma-eleme tesisinde mevcut durumda toplamda ton/yıl kalker üretimi yapılmakta olup, kapasite artıģı sonrası ton kalkerin çıkartılması planlanmaktadır. Projenin faydalı ömrü tespit edilen görünür rezerv ve yıllık üretim miktarı göz önüne alınarak tespit edilmektedir. Buna göre; ĠĢletme Alanı Rezervi: Planlanan kapasite artıģıyla toplam 64,13 hektar alanın tamamında kalker iģletmeciliği yapılacaktır. 43

60 ĠĢletmenin rezervi; Tablo 25. Ocak Rezervi Parametre Miktar Birim Kalker Ocağı Alanı m 2 Ortalama Kalınlık 120 metre Yoğunluk 2,5 g/cm³ Görünür Rezerv Miktarı: m 2 x 120 m x 2,5 ton/m 3 = ton Yıllık Üretim Miktarı ton/yıl Proje Ömrü / ton/yıl = 48 yıl Yılda ortalama ton kalkerin ocak sahasından alınarak kırma-eleme tesisinde iģleme tabi tutulması planlanmaktadır. Projenin ömrü sahanın rezerv miktarı ile orantılandırılarak yaklaģık 48 yıl olarak öngörülmektedir. Ocakların iģletme ruhsat süreleri 10 yıl olduğundan; günün ekonomik koģulları ve rezerv durumu göz önünde bulundurularak ruhsat süresi sonunda temdit (süre uzatımı) taleplerinde bulunulacaktır Zamanlama tablosu Proje kapsamındaki zamanlama tablosu Bölüm Tablo 1 de verilmiģtir Diğer Hususlar Eklenecek diğer bir husus bulunmamaktadır. 44

61 BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLĠKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir.) 4.1 Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu ÇED e konu olan 64,13 hektarlık alan Konya-Karaman Planlama Bölgesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planında Mera Alanı içinde kalmaktadır (Bkz.Ek-6). Ancak Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi kapasite artıģının planlandığı faaliyet alanı Konya Çimento A.ġ. ye ait arazisinden oluģmaktadır Tarım ve Hayvancılık Arazinin Ġlgili Mevzuata Göre Durumu Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi kapasite artıģının planlandığı faaliyet alanı firmaya ait arazisinden oluģmaktadır. Proje alanının bitiģiğinde yaklaģık 10 m yakınında tarım arazileri ve 450 m uzağında yüksek hızlı tren hattı bulunmaktadır. Proje kapsamında oluģacak tozumanın çevredeki tarım alanlarına ve yüksek hızlı tren hattına etkilerini minimum düzeyde tutabilmek için aģağıda belirtilen önlemlerin alınması sağlanacaktır. Alınabilecek önlemler aģağıda maddeler halinde özetlenmiģtir; ĠĢletmede çalıģan araçların ocak sahası içerisinde hareketi (kamyon ve yükleyicinin manevraları vb.) sırasında çıkacak tozlanmanın engellenebilmesi amacıyla mevsime ve buharlaģma hızına bağlı olarak alanda su ile spreyleme yapılacaktır. Faaliyet alanı içerisindeki yollar tozlanmayı engelleyecek Ģekilde çakıl ile kaplanacaktır. Rüzgar kesici toprak yığınları ve rüzgar koruyucular yapılacak ve bitkiler dikilecektir. Yükleme ve boģaltma yapılırken savurma yapılmadan ve yavaģ bir Ģekilde yükleme ve boģaltma yapılması sağlanacaktır. Kamyonlar aģırı yüklenmeyecek, üzeri branda ile örtülecek ve hız sınırı getirilecektir. Faaliyet alanı içerisindeki yollar belli periyotlarla sulanacaktır. Proje kapsamındaki en büyük toz debisi kırma-eleme tesisinden meydana gelecektir. Ancak kırma-eleme tesisinden kaynaklanacak olan tozları yerinde bastırmak ve çevreye olan yayılımını engellemek amacıyla kırma-eleme tesisi üniteleri kapalı alan içine alınarak ortaya çıkan tozlar kapalı alan içinde toz indirgeme ile tutulacaktır. Böylelikle ortaya çıkan tozların çevreye yayılımı ve yakın çevredeki tarım arazileri ile meyve 45

62 fidanlığına olan olumsuz etkilerinin önüne geçilecektir. Kalker ocaklarının tarım arazileri yönüne bakan kısımlarında yeģil kuģak çalıģması yapılacaktır Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü Konya Ġl hektar yüzölçümü ile Türkiye nin en geniģ alanına sahiptir. Ġlde, Ġl nüfusunun %45 i kırsal kesimde yaģamaktadır. Hububat ağırlıklı tarım yapılan ilde Türkiye hububat üretiminin %10 unu teģkil etmektedir. Ġlçe Adı Tablo 26. Ġlçeye Göre Toplam Arazi Kullanım Durumu Toplam Alan(dekar) Ekilen tarla alanı(dekar) Nadas alanı(dekar) Sebze bahçeleri alanı(dekar) Meyve alanı(dekar) Selçuklu Proje alanı ve yakın çevresinde herhangi bir tarım alanı ve tarımsal faaliyet yapılmamaktadır. Tablo 27. Toplam Arazi Kullanım Durumu Kullanım ġekli Alan(Dekar) % % 1-Tarım Arazisi -Hububat -Baklagil -Yem Bitkileri -Endüstri Bitkileri -Yumrulu Bitkiler -Yaglık Bitkiler Toplam ,2 2- Bag-Bahçe -Sebze -Meyve -Bag ,6 3,4 6,9 3,3 0,8 3 35,7 43,9 20,4 Toplam ,2 3-Nadas ,7 Genel Toplam ,4 1,9 3,9 1,9 0,4 1,7 0,8 1 0,4 46

63 Tablo 28. ĠĢlenen Arazinin Kullanım Durumu Kullanım ġekli Alan(Dekar) % % 1-Ġslenen Arazi -Tarla Arazisi(Ekilen Alan) -Nadas -Sebze -Meyve -Bag ,2 41,7 0,8 1 0,4 Toplam ,1 2- Çayır Mera ,7 3- Orman ,2 30,9 23 0,4 0,5 0,2 4- Ürün Getirmeyen Alan Genel Toplam Kaynak: Konya Ġl Çevre Durum Raporu Tablo 29. Konya Ġli Arazi Kullanım ġekillerinin Kabiliyet Sınıflarına Dağılımı (Konya Ġli Arazi Varlığı Envanteri) Kullanım Sekli Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları (Hektar) TOPLAM I II III IV TOPLAM V VI VII TOPLAM VIII Tarım Arazileri Kuru Tarım(Nadaslı) Kuru Tarım (Nadassız) Sulu Tarım Yetersiz Sulu Tarım Bag (Kuru) Bag (Sulu) Bahçe(Kuru) Bahçe (Sulu) Çayır-Mera Çayır Arazisi Mera Arazisi Orman-Funda Orman Arazisi Fundalık Arazi Tarım DıĢı Arazi

64 YerleĢim (Yoğun) YerleĢim (Az Yoğun) Sanayi Alanı Askeri Alan Milli Park Diğer Araziler Su Yüzeyi Toplam Kaynak: Konya Ġl Çevre Durum Raporu Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları Konya Ġline ait tarımsal ürünler ve bunların yıllık üretim miktarları aģağıdaki tablolarda verilmiģtir. Tablo 30. Selçuklu Ġlçesi Baklagil EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen Hasat Edilen Üretim (ton) Verim (kg) da alan(dekar) alan(dekar) Baklagiller Nohut Fasulye (kuru) Mercimek (yeģil) Mercimek (kırmızı) Buy (çemen otu) Tablo 31. Selçuklu Ġlçesi Endüstriyel Bitkiler EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen Hasat Edilen Üretim (ton) Verim (kg) da alan(dekar) alan(dekar) Endüstriyel Bitkiler ġekerpancarı Kimyon

65 Tablo 32. Selçuklu Ġlçesi Tahıl EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen alan(dekar) Hasat Edilen alan(dekar) Üretim (ton) Verim (kg) da Tahıllar Çavdar Yulaf (dane) Mısır (dane) Tritikale (dane) Buğday (durum) Buğday (diğer) Tablo 33. Selçuklu Ġlçesi Yağlı Tohumlular EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen alan(dekar) Hasat Edilen alan(dekar) Üretim (ton) Verim (kg) da Yağlı Tohumlar Aspir Kolza (kanola) Ayçiçeği (yağlık) Ayçiçeği (çerezlik) Tablo 34. Selçuklu Ġlçesi Yem Bitkileri Tohumlular EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen alan(dekar) Hasat Edilen alan(dekar) Üretim (ton) Yem Bitkileri Yonca (yeģil ot) Korunga (yeģil ot) Fiğ (yeģil ot) (2) Verim (kg) da Mısır (sirajlık) Tablo 35. Selçuklu Ġlçesi Yumru Bitkiler EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Ekilen alan(dekar) Hasat Edilen alan(dekar) Üretim (ton) Verim (kg) da Yumru Bitkiler Patates (diğer) Tablo 36. Selçuklu Ġlçesi Baklagil Sebzeler EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Üretim (ton) Baklagil Sebzeler Fasulye (taze)

66 Tablo 37. Selçuklu Ġlçesi meyvesi Yenen Sebzelerin Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Üretim (ton) Meyvesi Yenen Sebzeler Balkabağı 50 Kavun 750 Karpuz 170 Kabak (sakız) 45 Patlıcan 43 Biber (dolmalık) 50 Biber (sivri) 50 Kabak (çerezlik) 35 Hıyar (sofralık) 88 Domates (sofralık) Tablo 38. Selçuklu Ġlçesi Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Üretim (ton) Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler Soğan (taze) 3 Tablo 39. Selçuklu Ġlçesi Yaprağı Yenen Sebze Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Üretim (ton) Yaprağı Yenen Sebzeler Marul (göbekli) 8 Ispanak 75 Tablo 40. Selçuklu Ġlçesi Sert Kabuklular EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Toplu Meyveliklerin Alanı (dekar) Üretim (ton) Ağaç BaĢına Ortalama Verim(Kg) Mey. Veren YaĢta Ağaç Sayısı Toplam Ağaç Sayısı Sert Kabuklular Antep Fıstığı Ceviz Badem Tablo 41. Selçuklu Ġlçesi TaĢ Çekirdekliler EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Toplu Meyveliklerin Alanı (dekar) Üretim (ton) Ağaç BaĢına Ortalama Verim(Kg) Mey. Veren YaĢta Ağaç Sayısı Mey. Vermeyen YaĢta Ağaç Sayısı Toplam Ağaç Sayısı TaĢ Çekirdek Erik Ġğde Kayısı Zerdali Kiraz ViĢne ġeftali (diğer)

67 Tablo 42. Selçuklu Ġlçesi Üzüm ve Üzümsüler EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Toplu Meyveliklerin Alanı (dekar) Üzüm ve Üzümsüler Üretim (ton) Ağaç BaĢına Ortalama Verim(Kg) Mey. Veren YaĢta Ağaç Sayısı Mey. Vermeyen YaĢta Ağaç Sayısı Toplam Ağaç Sayısı Çilek (2) Üzüm (sofralıkçekirdekli) Tablo 43. Selçuklu Ġlçesi YumuĢak Çekirdekliler EkiliĢ ve Üretimleri Grup Adı Ürün Adı Toplu Meyveliklerin Alanı (dekar) YumuĢak Çekirdekliler Üretim (ton) Ağaç BaĢına Ortalama Verim(Kg) Mey. Veren YaĢta Ağaç Sayısı Toplam Ağaç Sayısı Armut Ayva Elma (golden) Elma (starkıng) Elma (amasya) Elma (grannysmıth) Elma (diğer) Konya ilindeki hayvancılık verileri aģağıdaki tablolarda verilmiģtir. Tablo 44. Hayvancılık Verileri Hayvan Adı YetiĢkin Genç-Yavru Toplam Sağılan Hayvan Sayısı (baģ) Süt (ton) Koyun (yerli) ,500 Keçi (kıl) ,580 Sığır (yerli) ,848 Sığır (kültür) ,262 Sığır (melez) ,768 Yakın çevredeki yerleģim yerlerinde büyükbaģ ve küçükbaģ hayvancılık yapılmakta olup, ağırlıklı olarak bu hayvanlardan süt ve et ürünleri sağlanmaktadır. BüyükbaĢ hayvancılık genelde ahırlarda besicilik olarak yapılmaktadır. KüçükbaĢ hayvancılık ise kıģ ayların dıģındaki aylarda yakın çevredeki mera alanlarında otlatılarak, kıģ aylarında ise evlerdeki ağıllarda beslenerek yapılmaktadır. 51

68 Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları Tablo 44. Hayvancılık Verileri Hayvan Adı YetiĢkin Genç-Yavru Toplam Sağılan Hayvan Sayısı (baģ) Süt (ton) Koyun (yerli) ,500 Keçi (kıl) ,580 Sığır (yerli) ,848 Sığır (kültür) ,262 Sığır (melez) ,768 Yakın çevredeki yerleģim yerlerinde büyükbaģ ve küçükbaģ hayvancılık yapılmakta olup, ağırlıklı olarak bu hayvanlardan süt ve et ürünleri sağlanmaktadır. BüyükbaĢ hayvancılık genelde ahırlarda besicilik olarak yapılmaktadır. KüçükbaĢ hayvancılık ise kıģ ayların dıģındaki aylarda yakın çevredeki mera alanlarında otlatılarak, kıģ aylarında ise evlerdeki ağıllarda beslenerek yapılmaktadır Orman Alanları Projeye konu alanın tamamı özel arazi niteliğindedir. Proje alanı içinde orman alanı bulunmamaktadır Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Projeye konu alan yukarıda belirtildiği üzere ormanlık bölge kapsamında değildir Ocak Yerinin ĠĢlendiği Mescere Haritası ve Yorumu Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Bu sebeple bölgeye ait mescere haritası bulunmamaktadır Sahanın Yangın Görüp Görmediği Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Bu sebeple proje alanının yangın görüp görmediği hususunda bilgi bulunmamaktadır. 52

69 Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi 99,75 Ha lık iģletme ruhsatlı alanın toplam 64,13 Ha lık ÇED talep edilen alanın tamamı Konya-Karaman Planlama Bölgesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı nda da gösterildiği üzere mera alanı olarak ayrılan alanda kalmaktadır. Ancak iģlenecek saha firmanın özel mülkiyetindeki alanlardandır. Dolayısı ile faaliyet amacı ile elden çıkarılacak tarım alanı bulunmamaktadır Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler Üretim faaliyetlerinin gerçekleģtirildiği proje alanı özel vasıflı arazi niteliğindedir. Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Sahada faaliyetler kapsamında kesilmesi gereken ağaç bulunmamaktadır Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi, Obruk Tepe Mevkii, ruhsatlı saha yukarıda belirtildiği gibi proje alanı özel arazisi niteliğindedir. Proje alanı içinde tarım arazisi bulunmamaktadır Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İĢlerin Yapılacağı ÇalıĢma yapılacak sahanın bulunduğu bölgeye ait flora listesi Bölüm 4.7 de verilmiģtir. Proje alanı Konya Çimento San. A.ġ. ye aittir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri Ġle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği nin kapsamında yer almakta olup, üretim faaliyetleri sonrasında alanın rehabilite edilmesi ve doğal bitki örtüsünün geri kazanılması sağlanacaktır Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu ĠĢletme alanı içinde ve yakın çevresinde herhangi bir kültür ve tabiat varlığı bulunmamaktadır. ĠĢletme sırasında herhangi bir kültür varlığına rastlanılması durumunda, faaliyetler durdurularak Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ne bilgi verilecektir. 53

70 Proje Kapsamında Yapılacak İĢ ve İĢlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası) Kalker ocağı iģletmesi önceki yıllarda faaliyet geçmiģ olduğundan ayrı bir arazi hazırlık iģlemi bulunmamaktadır. Kalkerin madeni üretimi sırasında çevresel etki olarak toz, gürültü, vibrasyon, atık yağlar, personelden kaynaklı evsel sıvı, katı atıklar vs. meydana gelecektir. Bu etkilere karģı iģletme aģamasında alınacak olan önlemler aģağıda verilmiģtir. Kalker Ocağının ĠĢletilmesi Sırasında Ortaya Çıkacak Olan Tozlara KarĢı Alınacak Önlemler: Kalkerin üretimi sırasında madenin patlatma ile yerinden gevģetilmesinde sonra kamyonlara yüklenmesi, kamyonlar ile kırma-eleme tesisine taģınması ve boģaltılması sırasında toz meydana gelecektir. Bu iģlemler sırasında ortaya çıkacak olan tozları minimize etmek için, araçların hareket alanları arazöz ile günün belli saatlerinde ve mevsim Ģartlarına göre sulanması sağlanacaktır. Yükleme ve boģaltma yapılırken savurmadan yüklenmesi ve boģaltılması sağlanacaktır. Bu iģlemler sırasında; tarih ve sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirlenen tüm hususlara uyulacaktır. Nakliye esnasında toz oluģumunu engellemek için kamyonların üzerleri branda ile kapatılacak, hız sınırlamalarına uyulacak ve stabilize yolun iyileģtirme çalıģmaları gerçekleģtirilecektir. Özellikle toz oluģumuna sebep olabilecek tüm üniteler kapalı alan içerisine alınacaktır. ĠĢ makinelerinde ve kamyonlarda kullanılacak yakıttan dolayı oluģabilecek gaz emisyonlarını minimize etmek için iģ makineleri ve kamyonların bakım-onarımları düzenli olarak yapılacaktır. Kalker Ocağının ĠĢletilmesi Sırasında Patlatma Sonrası Ortaya Çıkacak Olan Vibrasyona KarĢı Alınacak Önlemler: Doğal olarak proje alanında bulunan kalkerin yerinden sökülerek kırma-eleme tesisinde kırılması için, kalker madeninin patlatma ile yerinden sökülmesi gerekmektedir. Bu iģlem için sahada patlayıcı madde kullanılarak üretimi gerçekleģtirilecektir. Sahada yapılacak olan patlatma sonrası ortaya çıkacak olan vibrasyonu en az indirgemek amacıyla, her bir delik arası gecikmeli kapsül kullanılarak patlatma yapılacaktır. Gecikmeli patlatma ile ortaya çıkacak olan vibrasyon değerleri daha alt seviyelere düģürülecektir. Kalker Ocağında ÇalıĢacak Olan Personelden Kaynaklı Evsel Sıvı ve Katı Atıklar: Proje kapsamında çalıģacak olan personelden kaynaklı evsel sıvı atıklar için, Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan Lağım Mecrası ĠnĢası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılmıģ olan sızdırmaz fosseptikte biriktirilerek Selçuklu Belediyesine ait vidanjör ile alınarak bertarafı sağlanacaktır. 54

71 Personelden kaynaklı evsel katı atıkların geri dönüģümü olanları ile geri dönüģümü olmayanları ayrı ayrı kaplarda depolanacaktır. Geri dönüģümü olan katı atıklar Çevre ve ġehircilik Bakanlığı ndan çevre lisansı almıģ olan geri dönüģüm firmalarına verilerek tekrar değerlendirilmesi sağlanacaktır. ĠĢletme sırasında ortaya çıkacak olan atıklar ile ilgili olarak; tarih ve sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine, tarih ve sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı KirlenmiĢ Sahalara Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Kalker Ocağının ĠĢletilmesinde Kullanılacak Olan Makine ve Ekipmanların Bakımları Sırasında Ortaya Çıkacak Olan Atık Yağlar: Kalker ocağında kullanılacak olan makine ve ekipmanlardan olan kamyonların haricindeki makine ve ekipmanların bakımları zaruri olarak proje alanında yaptırılacaktır. Kamyonların bakım ve onarımları Ģehir merkezindeki yetkili servislerde yaptırılacağından, bakım sırasında ve yağ değiģimi sırasında ortaya çıkacak olan atık yağlar, yetkili servilerin yükümlülüğünde değerlendirilecektir tarih ve sayılı Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ne göre zemin sızdırmazlığı sağlanmıģ olan yerde, araçların bakımları ve yağ değiģimleri yapılacaktır. Bu araçların bakımları ve yağ değiģimleri sırasında ortaya çıkacak olan atık yağlar tarih ve sayılı Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ne göre sızdırmaz olan ayrı kaplarda biriktirildikten sonra Çevre ve ġehircilik Bakanlığı ndan çevre lisansı almıģ olan firmalara verilecektir. Atık yağlar ile ilgili olarak ilgili firmadan atık yağ alındığına dair yazı alınacak ve denetimler sırasında görevlilere beyan edilmek üzere saklanacaktır. ĠĢletmenin bitmesi ile birlikte doğaya yeniden kazandırma iģlemleri yapılacaktır. Kalker sahasında yapılacak olan doğaya yeniden kazandırma iģlemleri ile birlikte faaliyetlerden kaynaklı etkiler ortadan kalkacaktır. Kalker Ocağının ĠĢletilmesinde Bitkisel Toprağın Bertarafı: Üretim çalıģması öncesi iģletmenin ilerleyiģine göre alan üzerinde bulunan bitkisel toprak örtüsü iģ makineleri ile sıyrılarak alınacak ve üretimin tamamlandığı alanlarda yapılacak rehabilitasyon iģlemlerinde kullanılmak üzere belirlenen alanda düzenli olarak depolanacaktır. Depolama alanı yağıģlı dönemlerde bitkisel toprağın yağmur sularıyla yıkanmasına ve sürüklenip gitmesine engel olacak Ģekilde eğim verilerek düzenlenecektir. Çok yağıģlı dönemlerde gerek görülürse bitkisel toprağın üzeri örtülerek saklanacaktır. Bitkisel toprağın alınması çalıģmaları tamamen iģ makineleri kullanılarak gerçekleģtirilecek olup, üretim öncesi arazinin hazırlanması kapsamında herhangi bir parlayıcı ve patlayıcı madde kullanımı ve depolanması söz konusu olmayacaktır. 55

72 4.2. Toprak Özellikleri Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması Arazi varlığı haritası incelendiğinde faaliyet alanı (F29-M-VII Se) VII. sınıf mera alanı olarak gözükmektedir. Toprak yapısı kırmızımsı kahverengi toprak olarak gözükmektedir. Bu toprakların bulundukları yerlerde yıllık ortalama yağıģ mm., yıllık ortalama sıcaklık o C dir. Isının nispeten fazla olması bu toprakların kahverengi toprakların kahverengi topraklardan daha kırmızı renkte olmasını sağlamaktadır. Doğal bitki örtüsü kestane rengi topraklara nazaran daha çok geliģmiģ funda ve araçlarla biraz daha fazla yağıģı seven ot ve çayırlardır. Ana madde çakıllı eski depozitler kireçtaģı, bazik-volkanik kayalar, Ģist ve mermer gibi çeģitli orjinli kütlelerin ayrıģma ürünleridir. Bu topraklar çoğunlukla tepelik, dağlık ve dalgalı topografya ile %6-20 meyillerde görülürler. Halen, baģta mera olmak üzere orman ve kuru tarımda kullanılmaktadır. (Kaynak: Konya İli Arazi Varlığı Haritası, T.C. Tarım ve Köy İsleri Bakanlığı Yayınları 1992) Arazi Varlığı Arazi kullanma kalite sınıflaması arazilerin kültür bitkilerini yetiģtirme meracılık, orman ve ev hayvancılığına uygunluk dereceleri göz önünde tutularak yapılan sınıflamadır. Bu sınıflamada toprakların ihtiyaçları, sınırlayıcı faktörler (Toprak, Topoğrafya, drenaj yetersizliği vs.) iģleme özellikleri bakımından ilin toprakları oldukça farklılık gösterirler. Tablo 45. Konya Ġli Arazi Varlığı Arazi Cinsi Alan (ha) Tarım Arazileri Çayır-Mera Orman-Funda Tarım dıģı araziler (YerleĢim, sanayi, askeri alan vs.) Diğer Araziler (Sazlık, bataklık, kumul vs.) Sulanan ve Sulanabilir Arazi Varlığı: Sulanabilir Arazi Varlığı Tablo 46. Konya Ġli Sulama Alanı Bilgileri Sulama Bölgesi Alan (ha) Köy Hizmetlerince Sulanan Arazi: Yer üstü + Gölet Sulaması Yer altı Sulaması Toprak-Su Koop D.S.Ġ. Sulanan Arazi Halk Sulaması TOPLAM

73 Sazlık ve Bataklık Araziler: Tarım arazileri içerisinde gösterilmeyen diğer araziler içerisinde adı geçen sazlık ve bataklık arazilerin zirai potansiyeli yoktur, bataklık bitkileri, saz ve kamıģ yetiģir. Konya Merkez, AkĢehir, BeyĢehir, Cihanbeyli, Ilgın, Karapınar, Sarayönü, SeydiĢehir ve Yunak ilçelerinde görülür. Ġl içerisindeki toplam yüzölçümleri toplam hektardır. Sahil Kumulları: Göllerin sahillerinden esas rüzgar olmak üzere kısmen de dalga hareketleriyle taģınarak belirli alanlarda depo edilmiģ kumullardır. Topoğrafyaları ondüleli veya tepeliktir. Belirgin bir örtüleri yoktur. Tarımsal açıdan verimsiz ve değersiz olmaları yanı sıra bazı mikro iklim alanlarında bulunanlar tarıma elveriģli olabilmektedir. Ġl içerisindeki toplam alanları 182 hektardır. BeyĢehir ilçesinde görülür. Kara Kumulları: Konya ilinde arid iklimlerde görülen kara kumullarına Konya Merkez ve Karapınar'da rastlanır. Profile sahip olmayan gevģek kumlardan ibarettirler. Rüzgarlarla taģınıp yığılmıģlardır. Genellikle üzerlerinde bitki örtüsü yoktur. Seyrek ot, ağaçcık ve çalılar görülebilir, otlatma hariç çok seyrek olarak kullanılırlar. Konya ilinde toplam alanları 827 hektardır. Irmak TaĢkın Yatakları: Irmakların taģkın yataklarındaki kumlu, çakıllı ve molozlu alanlardır. Bunlar yağıģların az olduğu yaz aylarında görülür. YağıĢlı devrelerde akıģlı ırmak yatağı olduklarından ve buradan akan su ince toprak materyalini devamlı yıkadığından toprak bulunmaz. Bitki örtüsü bulunmayan bu yerlere ırmak yıkantısı da denilebilir. 8. sınıf arazi olarak gösterilmiģledir. Ġl içerisindeki toplam alanları 88 hektardır. Çıplak Kaya ve Molozlar: Üzerinde toprak örtüsü bulunmayan parçalanmıģ veya kısmen parçalanmıģ sert kaya veya taģlarla kaplı sahalardır. Genellikle bitki örtüsünden yoksundurlar. Bazen arasında toprak bulunan kaya çatlaklarından veya topraklı küçük ceplerde yetiģen çok seyrek orman ağaçları, çalı, otlar bulunabilirse de kültür bitkileri tarımında kullanılmaya uygun değildirler. Ġldeki bu tip araziler toplam hektar olup genelde bütün ilçelerde görülür. Su Yüzeyleri: Ġl içerisinde hektarlık alanı kaplarlar. Yoğun YerleĢim Alanları: Ġl içerisinde hektarlık bir alanı kaplarlar. Tablo 47. Konya Ġli Tarım Alanlarının Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (Ha) Arazi Kabiliyet Sınıfı Alanı (Ha) Oranı (%) Birinci sınıf Ġkinci sınıf Üçüncü sınıf Dördüncü sınıf BeĢinci sınıf Altıncı sınıf Sekizinci sınıf

74 Toprak Yapısı Faaliyet alanı Konya Ġli Arazi Varlığı haritasına göre VII. Sınıf arazi vasfında, Çevre Düzeni planına göre ise mera alanın da yer almaktadır. Bu sınıfa giren topraklar eğimli, erozyona uğramıģ, toprak sığlığı, taģlılık, yaģlılık, tuzluluk veya sodiklik gibi kültür bitkilerinin yetiģtirilmesini engelleyen çok Ģiddetli sınırlandırmalara sahiptir. Sahada kırmızı kahverengi toprak bulunmaktadır. Bu topraklar yıllık ortalama yağıģın mm olduğu yerlerde görülen bu topraklarda yağıģın azlığı alt kısımlarda kireç ve jips birikmesine yol açar. OluĢtuğu yerlerde yıllık ortalama ısı 12,5 C olup, kahverengi toprakların oluģtuğu ısıdan daha yüksektir. Bu fazla ısı demirin oksidasyonunu artırarak toprağın daha kırmızı renk almasına yol açar. Doğal bitki örtüsü kahverengi topraklarda görülen yıllık Bozkır bitkileri ve dikenlerdir. Ana madde olarak genellikle sığ topraklarda sert kalker, derin topraklarda ise çakıllı eski depozitler bulunur. Bu toprakların derinliğini kısıtlayan en önemli faktör erozyon olup bu ana maddenin sertliği izler. Bozkır, Hadim ve Karapınar ilçeleri hariç bütün ilçelerde yaygındır. Konya ilindeki toplam alanları hektardır Yamaç Stabilitesi Üretim alanlarında heyelan, kaya düģmesi gibi risk gözlenmemiģtir. Üretim faaliyetleri esnasında arazinin yapısı ve çıkarılacak kalkerin özelliğine göre Ģev açısı verilerek duraylılık sağlanacaktır. Üretim faaliyetlerinde patlatma iģleminden kaynaklı kaya fırlamalarını ve yerleģim birimlerine kaya düģmesini önlemek için aģağıdaki önlemler uygulanacaktır; Askıda kalacak kaya kütleleri üzerinde patlatma iģlemi yapılmayacaktır. Doğal topoğrafya üzerinde bütün olmayan kaya parçaları üzerinde patlatma iģlemi yapılmayacaktır. Serbest kaya parçaları patlatma iģleminden önce iģ makinesi yardımı ile kaldırılacaktır. Patlatma deliklerinde gecikmeli kapsül kullanılarak ve sıralı patlatma yapılarak kontrollü patlatma yapılması sağlanacaktır. YerleĢim birimi en yakın 3,5 km bulunan Sarıcalar Mahallesi ve 2,2 km uzaklıktaki Çandır Mahallesidir. Bu mesafe patlatma etkisinin dıģında kalmaktadır. Kaya düģmesi ve kaya fırlamasına maruz kalmayacaktır. Ancak herhangi bir tehlike oluģmasını engellemek için her türlü tedbir ve önlem alınacaktır. 58

75 Erozyon ĠĢletme alanı kalkerden meydana geldiğinden herhangi bir erozyon oluģumu bulunmamaktadır. Ancak iģletme sırasında alanda patlayıcı madde ile üretim iģlemleri gerçekleģtirileceğinden, patlatma sonrası ocak alanındaki kalkerde gevģeme olacaktır. GevĢeyen kalkerin ve basamaklarda askıda kalan kalkerin tehlike arz etmemesi ve alanına erozyona uğramaması için, askıda kalan kalkerler kepçe ile yerinden sökülerek basamak tabanlarına indirilecektir. Basamakların Ģev açıları erozyona ve toprak kaymasına maruz kalmayacak Ģekilde duraylılıkları sağlanacaktır. Proje alanı içerisinde akıģı olan herhangi bir dere bulunmamaktadır. Ancak çevresinde yağıģlara bağlı olarak geçici akıģ gösteren kuru dere yatakları bulunmaktadır. Faaliyet alanının yağıģ olduğu zamanlarda yüzeysel su erozyonuna maruz kalabileceği düģüncesi ile aģağıda su erozyonu tanımlanmıģ ve alınacak önlemler açıklanmıģtır. Su Erozyonu Su erozyonu diğer erozyon çeģitleri içerisinde en yaygın ve etkilisidir. Eğimli arazilerde vejetasyon zayıflığı veya vejetasyonun tamamı yok olduğu zaman yere düģen yağmur damlaları darbe etkisi ile toprak parçalarını yerinden koparır, parçalar ve yüzeysel akıģa geçen yağmur suları bu toprak parçalarını sürükleyerek aģağılara taģırlar. Su erozyonunu meydana getiren ana faktörler, hareket halinde bulunan suyun hidrolik, mekanik ve çözücü (eritici) etkileridir. Su erozyonuna etki eden faktörler ise iklim, topografya, vejetasyon, toprak ve insandır. Yüzey Erozyonu Yüzey erozyonu, eğimli bir arazi üzerinde toprak parçacıklarının yağmur sularının etkisi ile yerlerinden oynatılıp, eğim yönünde aģağıya doğru taģınması olayıdır. Arazi eğiminin muntazam ve yüzeyin düz olduğu yerlerde, yüzeysel akıģın çizgi halinde veya derecikler Ģeklindeki belli kanallarda yoğunlaģmadığı durumlarda, yağmur damlacıklarının etkisi ile yerinden kopan toprak parçacıklarının, yüzeysel akıģa geçen suların taģınması ile meydana gelen erozyondur. DeğiĢik kullanımlar altındaki yamaç arazilerde, erozyon olayının durdurulmasında genellikle iki ilkeden hareket edilmektedir: - Yağmur damlasının toprak yüzeyi üzerindeki tahripkar etkisini ortadan kaldırmak, - Yüzeysel akıģın tehlikesiz bir Ģekilde akmasını ve toprak içine infiltrasyonunu sağlamak. Bu ilkelerden yola çıkarak faaliyet sahasında üretim aģamasında erozyonla mücadele ile ilgili gerekli önlemler alınacaktır. Ocak alanında açık iģletme yöntemi ile basamaklar oluģturularak üretim yapılmaktadır. Basamakların Ģev açıları kaymaya mahal vermeyecek Ģekilde ayarlanacaktır. YağıĢ sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaģık %0,5 1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağıģ sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan malzemenin yağıģ etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalıģılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düģen yağıģ sularının erozyon 59

76 etkisini azaltmak amacıyla basamaklar Ģevlere doğru %0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akıģa geçecek olan yağıģ suları her basamaktaki içe doğru %0,5-1,0 lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akıģ kanalı oluģturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluģabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalıģılacaktır. Ocakta açılacak Ģevlerde kalkerin fiziksel özellikleri göz önünde bulundurularak, heyelan meydana gelip gelmeyeceğini tespit amacıyla 600 eğime sahip olacak Ģevler için güvenlik kat sayısı hem düzlemsel kayma hem de dairesel kayma için ayrı ayrı hesaplanmıģtır. Düzlemsel Kayma Bu tür kaymalar tabakalanma düzlemlerinde veya masif kayaçlarda meydana gelmiģ büyük ve devamlı çatlakların var olmasıyla ortaya çıkarlar. ġev stabilite analizinde Janbu tarafından geliģtirilmiģ bir yöntem olan, Ģev geometrisi kesitleri ve grafikleri kullanılmıģtır. (Bkz. ġekil 11). Kesitler, Ģevin kuru, gerilim çatlağı içeren ve içermeyen, iki tipte yeraltı suyu akıģına sahip ve Ģev tepesindeki gerilme çatlaklarının su ile dolu olup olmamasına göre sınıflandırılmıģlardır. Ayrıca her hal için; X = ġev açısı fonksiyonu, Y = ġev yüksekliği fonksiyonu diye adlandırılan bağıntılar verilmiģtir. Hesaplamalarda aģağıdaki bilgiler kullanılmıģtır. ġev açısı (Ġ) = 70 o Kırılma düzlemi Açısı (Β) = 35 o Birim hacim ağırlığı (γ) = kg/m 3 ġev yüksekliği (H) = 10 m. Kohezyon yer altı = kg/m 2 Ġçsel sürtünme açısı (Ø) = 30 o Gerilme çatlağının derinliği (zo) = 0 ġevlerin kuru olduğu varsayılarak, X fonksiyonunun belirlenmesinde 1 kesiti, Y fonksiyonunu belirlenmesinde 1 kesiti ve bunlara iliģkin bağıntılar kullanılmıģtır. X = 2 (i β )( β - Ɵ) Y= γ H / c X = 2 (70 35)(35 30) Y=(2.500 x 10) / X = 2 35 x 5 Y= / X = = 2 x 13,22 Y=2,5 X = 26,44 ~ 26,4 Hesaplanan X ve Y fonksiyon değerleri aģağıdaki düzlemsel kayma Ģev dizayn grafiğinde iģaretlenerek birbirlerini kestikleri noktadaki güvenlik katsayısı (F) okunur. Güvenlik sayısı (F) < 1,0 ise = Güvenilmez, Güvenlik sayısı (F) 1,0 1,2 ise = KuĢkulu (kısa süreli Ģevler), Güvenlik sayısı (F) 1,3 1,4 ise = Yarma ve dolmalar için güvenilir. (uzun süreli Ģevler), 60

77 Güvenlik sayısı (F) 1,5 dan fazla ise = Barajlar için de emniyetlidir. X = 26,4 ve Y = 2,5 değerlerinin birbirini kestiği noktadaki güvenlik katsayısı (F): 2 den büyük bir değerdir. Bu durumda Ģev dengeli olacaktır. Planlanan iģletme yöntemine bağlı olarak açılacak Ģevlerde kalkerin fiziksel özellikleri göz önünde bulundurularak, kayma meydana gelip gelmeyeceğini tespit amacıyla Ģevler için güvenlik katsayısı düzlemsel kayma için Ģev güvenlik katsayısı (F) > 2 den büyük bulunmuģtur. Sahada üretimin tamamlanmasını takiben yapılacak olan dolgu çalıģmaları ile mevcut Ģev eğimleri daha da azalacak ve duraysızlık sorunu ortaya çıkmayacaktır. 61

78 ġekil 11. Düzlemsel Kayma ġev Dizayn Grafiği 62

79 4.2.4.Proje Kapsamında Yapılacak İĢ ve İĢlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası) ĠĢletme alanını içine alan tarımsal faaliyetlerin yapılamayacağı alan kapsamında yer almaktadır. Faaliyetler sırasında ortaya çıkacak olan sıvı ve katı atıklar ile atık yağlar hiçbir Ģekilde toprağa bırakılmayacaktır. Projeye konu sahada ÇED sürecinin olumlu tamamlanması durumunda kapasite artıģı gerçekleģtirilecektir. Proje alanı Konya Çimento A.ġ. ye ait arazisinden oluģmaktadır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile proje alanı içerisinde kurulacak olan kırma-eleme tesisine nakledilecektir. ĠĢletme aģamasında tesisin makine, ekipmanlarının yağlanması sırasında atık yağ oluģabilecektir. OluĢması muhtemel atık yağlar tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine ve ayrıca tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyularak bertaraf edilecektir. Faaliyetler kapsamında oluģacak atık yağlar ve tehlikeli atıkların depolanması için sahada geçici atık depolama alanı oluģturulmuģtur. Söz konusu atıklar bu alanda sızdırmasız beton zemin üzerinde depolanacaktır. Proje alanında kurulu bulunan kırma eleme tesisi üretim çalıģmaları bittikten sonra kaldırılacaktır. Proje alanında yapılacak çalıģmalar fiziksel nitelikte olduğu için, üzerinde yer aldığı toprağın yapısını bozacak nitelikte değildir. ĠĢletme faaliyete kapandıktan sonra ve iģletme sırasında herhangi bir yan ürün olmadığından toprağa herhangi bir etki, katkı veya madde karıģımı söz konusu olmayacaktır Jeolojik Özellikler Bölge Jeolojisi Proje sahası Konya ili, Selçuklu ilçesi sınırları dahilinde bulunmaktadır. Konya Ġlinin Genel Jeolojisi: Konya ovası, uzun ekseni kuzey-güney gidiģli ve yaklaģık elips geometrili bir ovadır. Ovanın kuzey-güney doğrultusundaki uzunluğu ortalama 70 km, doğu-batı yönündeki geniģliği ise 40 km civarındadır. Ortalama 1000 m kotuna sahip ovanın batı kesiminde yüksekliği 2050 m ye varan Bozdağlar, kuzeyinde ovayı Sarayönü ovası ve Cihanbeyli yaylasından ayıran 1500 m kotuna varabilen yükseltiler, doğusunda 1500 m 63

80 kotuna varan Hodulbaba dağı yükseltisi, güneyinde ise Ereğli ovası yer almaktadır. Ovanın batı kesiminde Paleozoyik-Mesozoyik yaslı metamorfitler, Mesozoyik yaslı okyanusal kayaçlar ve Miyo-Pliyosen yaslı kayaçlar yüzeylerken, kuzey ve doğusunda egemen olarak Mesozoyik yaslı metakarbonatlar yüzeylemektedir. Ova içinde ise, Mesozoyik yaslı temel kayaçları üzerinde kalınlığı 500 m yi geçen, altta Miyo-Pliyosen yaslı karasal-gölsel, üstte ise Kuvaterner yaslı karasal çökeller bulunmaktadır. Konya ovasının bu geometrisini bölgenin Neo-tektonik dönemi içinde oluģmuģ blok faylanmalar ĢekillendirmiĢtir. Bu faylardan Konya fay zonu ve Abazdağı fayı ovanın batı, Karaömerler Fayı kuzey, Divanlar ve Göçü Fayı ise doğu kenarını sınırlamaktadır. Konya nın yakın batısından geçen kuzeygüney gidiģli Konya fay zonu (KOFZ), inceleme alanında toplam olarak 50 km uzunluğundadır ve kademeli Ģekilde sıralanmıģ faylardan oluģmuģtur. Zonun geniģliği 4 km ye kadar varabilmektedir. KOFZ egemen olarak doğuya eğimli normal bir fay olup, az da olsa sağ yönlü yanal atıma sahiptir. Fay zonuyla ovanın batı kenarı merdiven basamakları seklinde aģağı doğru çökmüģtür. KOFZ batısında bulunan doğu-batı doğrultulu ve içinde Miyo-Pliyosen yaslı karasal kayaçlar ile mutlak yası 11-3 m. arasında değiģen volkanik kayaçların bulunduğu Kızılören grabenini kesintiye uğratmaktadır. Miyo- Pliyosen yaslı kayaçların oluģturduğu teraslar, yörede m ye varan düģey yükselme/alçalmaların olduğunu göstermektedir. (Kaynak: Yaşar EREN, S.Ü. Müh.-Mim. Fakültesi, Jeoloji Müh. Bölümü-KONYA) 64

81 Sekil 12. Konya Ovası ve Çevresinin Jeoloji Haritası 65

82 Proje Alanı Jeolojisi Kütahya-Bolkardağ kuģağı kayaçları çalıģma alanının bir kısmını kapsar. Bölgenin çoğunluğunu gölsel Neojen çökelleri oluģturur. (Kaynak: MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi Türkiye Jeoloji Haritaları Ilgın-L29 paftası) ġekil 13. Ġnceleme Alanı Yer Bulduru Haritası 66

83 STRATĠGRAFĠ ÇalıĢma alanı, Kütahya-Bolkardağ kuģağı kayaçları ile Tersiyer ve Kuvaterner yaģlı genç örtü birimlerini kapsar. ÇalıĢma alanında görünen en yaģlı birim Karbonifer yaģlı Halıcı formasyonudur. Permiyen yaģlı EldeĢ formasyonu, Halıcı formasyonu üzerinde diskordan olarak yer alır. Erken Triyas yaģlı Katarası formasyonu Paleozoyik yaģlı birmleri birimleri uyumsuz olarak örter. Üzerine gelen Loras formasyonu, Midos formasyonu ile geçiģlidir. Midos formasyonu üzerine yer yer geçiģli, yer yer de tektonik olarak gelen Geç Kreatese yaģlı Hatip ofiyolitli karıģığı ve Koçyaka metamorfik ofiyolitli karmaģığını Tersiyer çökelleri uyumsuz olarak örter. Koçyaka metamorfik ofiyolitli karmaģığı, Çayırbağı ofiyoliti tarafından üzerlenmiģtir. ÇalıĢma alanında Tersiyer çökelleri Çayraz, Dilekçi ve Ġnsuyu formasyonlarıyla temsil edilir. kuvaterner çökelleri ise tüm birimleri uyumsuzlukla örter ve çok geniģ alanlar kapsar. 67

84 ġekil 14. Ġnceleme Alanının GenelleĢtirilmiĢ Stratigrafi Kesiti KARBONĠFER ÇalıĢma alanında Karbonifer, Halıcı formasyonu ile temsil edilmiģtir. 68

85 Halıcı Formasyonu (Ch) DüĢük derecede metamorfizma geçirmiģ grovak, silttaģı, Ģeyl, çakıltaģı, çört ve kireçtaģı ardalanması Ģeklinde bir matriks ile bunların içerisinde yer alan kireçtaģı blokları ile bazı volkanik kayalardan oluģan birim Özcan ve diğerleri (1990) tarafından Halıcı formasyonu olarak ayırtlanmıģtır. Grimsi, yeģil renkli ince-orta katmanlı, karbonat çimentolu ve sıkı tutturulmuģ, az yuvarlak grovaklar birimin en yaygın türüdür. Yer yer volkanik ara katkılar hakimdir ve birimi oluģturan diğer kaya türleri ile ardalanmalıdır. Mikroskop incelemelerinde değiģik aģamalarda Ģisti doku görülür. Ana bileģeni az yuvarlaklaģmıģ köģeli dalgalı sönmeli kuvars ve kısmen serizitleģmiģ, ikizlenmeli feldspat (albit) oluģturur. KloritleĢmiĢ biyotit, alkali feldspat, muskovit, turmalin, kalsit, zirkon, rutil, titanit ve opaklar diğer mineral kastlarıdır. Kayaç kırıntısı olarakta çört, radyolarit, volkanik cam, kuvars-muskovit Ģist, mermer ve volkanitler izlenir. Kaya, genelde tane desteklidir. Grovaklarda, türbiditik bölümler dıģında boylanma ve derecelenme görülmez. Gri, açık gri, yeģil renkli sleytler, mika pulludur ve kil oranının arttığı yerlerde metakiltaģı olarak gözlenir. ÇakıltaĢları, formasyonun dikey geliģiminde farklı özellikler gösterir. Alt kısımlarda yeģil gri renkli, kalın katmanlı veya katmanlanma göstermeyen çakıltaģları türbiditik özellikler gösterir. Üst kısımlarda ise orta ince katmanlı bir görünüm sunarlar. Üst kısımlarda kumtaģları ile ardalanma gösterirler. Çörtler, gri renkli ve ince katmanlıdır. KireçtaĢları, siyah renkli, ince-orta katmanlıdır. Matriksi oluģturan kaya türleriyle ardalanmalı olan kireçtaģları, alt bölümlerde türbiditik olup kayaçlar, beyaz, krem renkli; felsik piroklastik kayalar ise koyu gri, yeģil renkli, ince-orta taneli olanlar olmak üzere iki farklı görünüm sunar. Halıcı formasyonu, inceleme alanı dıģında Bozdağ kireçtaģları üzerinde açılı uyumsuzlukla yer alır. PERMĠYEN Ġnceleme alanında permiyen, EldeĢ formasyonu ile temsil edilir. EldeĢ Formasyonu (Pe) KireçtaĢı-kuvarsit-Ģeyl ardalanmasından oluģan birim Özcan ve diğerleri (1990) tarafından EldeĢ formasyonu olarak adlandırılmıģtır. Formasyon, Bolkardağlarında yüzeyleyen ÖĢin formasyonu, Ġhsaniye metamorfik karmaģığı ve Afyon metamorfitleri nin üst kesimlerinde yer alan kristalize kireçtaģları ile deneģtirilebilir. Formasyon tip yerinde kireçtaģı-kuvarsit-ģeyl ardalanımı görülen birimde, kireçtaģları ince-orta katmanlı, siyah, sarı, kırmızı, mor yeģilimsi yani alacalı renklidir. Kuvarsitler, ince-orta katmanlı, alacalı renkli, laminalı ve çapraz katmanlıdır. ġeyller kırmızı renklidir. Birimin kalınlığı, kıvrımlı olması nedeniyle ölçülememiģ olmakla birlikte, görünür kalınlığı 250 m civarındadır. EldeĢ formasyonundaki kireçtaģı düzeyleri bol foraminifer ve makrofosil içermektedir. EldeĢ formasyonu tümüyle platdorm çökelidir. 69

86 MESOZOYĠK Erken Triyas yaģlı Katarası formasyonu, Triyas-Jura yaģlı Loras formasyonu, Midos formasyonu, Hatip ofiyolitli karıģığı bu baģlıkta incelenmiģtir. Katarası Formasyonu (TRk) Kaba taneli, kırmızımsı mor renkli kumtaģı ya da çakıltaģı ile baģlayan ve kalın, kırıntılı, kireçtaģı ardalanmalı bölüm ile devam eden, dolomitik kireçtaģı düzeyleri ya da mercekleri ile sona eren birim, Özcan ve diğerleri (1990) tarafından Ardıçlı formasyonu olarak ayırtlanmıģtır. Katarası formasyonu, paleozoyik yaģlı birimler üzerine post tektonik olarak çökelen, Erken Triyas (Skitiyen) yaģlı, kırmızı renkli kırıntılılar ile çoğun oolitik, yer yer de dolomitik kireçtaģından oluģur. Karbonifer ve permiyen yaģlı birimler üzerine açısal uyumsuzlukla gelir, üstünde yer alan Loras formasyonu ile tedrici geçiģlidir. Morbel Üyesi (TRkm) Katarası formasyonunun alt üyesidir. Kırmızımsı mor, kırmızımsı kahve renkli kumtaģı, çakıl taģı ardalanmasından oluģur. KireçtaĢı ve çamurtaģının ara katmanlı olduğu kesimler vardır. Morbel üyesi baģlıca kırmızımsı mor renkli kaba kumtaģı, çoğun kırmızımsı kahve renkli çakıltaģı ile sarımsı kahve, pembemsi gri renkli kireçtaģı ve kırmızımsı renkli çamurtaģı ara katmanlarını kapsar. KumtaĢları kırmızısımsı mor renkli, ince-orta katmanlı, bol volkanik elemanlı (çoğunlukla asitik volkanitlerden türeme), çoğun kaba tanelidir. Yoğun kuvars taneli olduğunda kuvarsit görünülüdür. Birimin tabanındaki kırmızı renk ayırtman özelliğidir. KireçtaĢı ara katmanlı bölümlerde kumtaģında taneler incelmekte ve renk değiģmektedir. Altta kaba taneli olan kumtaģları, üste doğru ince-orta taneli olmakta ve rengi de yeģilimsi gri görünümü kazanmaktadır. Seyrantepe Üyesi (TRks) Birim kalkģist, Ģeyl ve kumtaģı ara katmanlı dolomitik kireçtaģlarından oluģur. Dolomitik kireçtaģlarının aģınma yüzeyi kahvemsi sarı renkli, taze kırık yüzeyi gri, pembemsi gri renkli, orta-kalın, katmanlı, rekristalize ve yer yer oolitiktir. KalkĢist; kahvemsi sarı renkli, ince katmanlı, mika pullu ve kolay ayrıģmalıdır. Seyrantepe üyesi, Katarası formasyonunun Morbel üyesi ile yanal ve düģey geçiģlidir. Loras Formasyonu (TRJL) Bölgenin batı kesiminde yüzeyleģen birim geniģ bir yayılıma sahiptir. Ġstif egemen olarak açık gri, bej, beyazımsı renk tonlarında izlenmektedir. Yer litik ve alg fosili, orta kalın tabaklanmaya sahip kristalize kireçtaģı ile kalkerik kireçtaģlarından oluģmaktadır. Yer yer koyu gri-siyah renkli kalkerik seviyelerini de içermektedir. Loras formasyonu altta bulunan Katarası (Ardıçlı) formasyonu ile geçiģlidir. Ancak ÇavuĢcu Gölü civarında Loras formasyonu, Katarası formasyonu üzerine breģik dolomitlerle gelmektedir. Loras formasyonu 700 m kalınlık sunar. 70

87 Midos Formasyonu (Km) Gri, kırmızı pelajik kireçtaģı, çamurtaģı, radyolaryalı çört ara bantlı karbonatlardan oluģan birim, Göğer ve Kıral (1973) tarafından Midos Tepe formasyonu olarak tanımlanmıģtır. Midos formasyonu Loras formasyonu ile geçiģlidir. Midos formasyonunun bütün olarak, kıta yokuģu ve basen fasiyes kuģağındaki çökelme ortamları ile temsil edildiği belirlenmiģtir. Hatip Ofiyolitli KarıĢığı (Kh) Altta kırmızı çamurtaģı, pelajik kireçtaģı ve radyolaryalı kayalarla baģlayan birim, üste doğru olistostromal özellik kazanmaktadır. Ġnceleme alanında taban iliģkisi gözlenmeyen Hatip ofiyolitli karıģığı, çalıģma alanı dıģında Midos formasyonu üzerinde yer yer geçiģli, yer yer de tektonik dokanakla yer alır. Üzerine Ġnsuyu formasyonu uyumsuzlukla gelir. Koçyaka Metamorfik Ofiyolitli KarmaĢığı (Kk) Hatip ofiyolitli karıģığının alt seviyelerindeki bloklu kesim ve Ģistlerden oluģan bölümü Karaböğürtlen formasyonuna karģılık gelir. TERSĠYER Tersiyer Eosen yaģlı Çayraz formasyonu, Orta-Geç Miyosen yaģlı Dilekçi formasyonu ile Üst Miyose-Pliyosen yaģlı Ġnsuyu formasyonu ile temsil edilmiģtir. Çayraz Formasyonu (Teç) Tipik sarımsı rengi ve bol Nummulites spp. Ġçeriği ile kolayca ayırt edilebilen formasyon, kireçtaģı ve marn ardalanmasından oluģur. Çayraz formasyonu, fosil içeriği ve kayatürü özellikleri ile sığ denizel, Ģelf kenarı ortamında çökelmiģtir. Dilekçi Formasyonu ( Td ): Marn-çakıltaĢı-kumtaĢı-miltaĢı-kireçtaĢı ve volkanitlerden oluģur. Formasyondan ayrılabilenler üye olarak tanımlanmıģ ve hastalanmıstır. Kırıntılı kısımlar gevsek tutturulmuģtur. Tabanı eski birimlerle diskordandır. Üzerini alüvyon ve yamaç molozları uyumsuz olarak örter. Derlenen fosillerle Üst Miyosen-Pliyosen yası verilmiģtir. Kalınlık, 350 m. civarındadır. Nehir-göl, kısmen acı su ve alüvyon yelpazesi ile temsil edilir. Göl alanlarında kömür oluģumları vardır. Volkanik olarak lav ve tüf yaygıları ihtiva eder. Alüvyon (Qa): Akarsu, göl, alüvyon yelpazesi ve etek döküntülerinden oluģmuģtur. Kil boyundan, çakıl ve blok boyuna kadar gereç içerir ve yörede geniģ alanlar kaplar. Yamaç Molozu: Gri renkli, sarımsı, dolomit ve karbonat gereçlerinden oluģur. Tane boyları blok boyutuna kadar ulaģır. Köseli olanlar, yer-yer sıkı karbonat çimentoludur. Düzlüklere doğru, yani tepelerden uzaklaģtıkça tane boyları ufalır. 71

88 CevherleĢme Projeye konu alanda kalker cevherleģmesi bulunmaktadır. projeye konu alanda cevher yüzeyde gözlenmekte olup üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Kalker Madeni Genel Tanımı: Genel olarak, kimyasal bileģiminde en az %90 oranında CaCO 3 (kalsiyum karbonat) içeren kayaçlara kalker ya da kireçtaģı adı verilmektedir. Ayrıca mineralojik bileģiminde en az %90 kalsit minerali bulunan kayaçlar da kireçtaģı olarak adlandırılmaktadır. KireçtaĢı saf halde kalsit ve çok az miktarda aragonit kristallerinden oluģur. Kalsit ve aragonit kalsiyum karbonatın iki ayrı kristal Ģekli olup teorik olarak %56 CaO ve %44 CO 2 içerir. Ancak doğada hiçbir zaman saf olarak bulunmaz. Ġkincil derecede değiģik madde bileģiklerin içinde yer alması nedeniyle orijinal halde sarı, kahverengi ve siyah renklerde de görülebilmektedir. KireçtaĢının özgül ağırlığı 2,5 2,7 gr/cm 3 arasındadır. KireçtaĢının sertlik derecesi 3, kabarma katsayısı 1,6 dır. Kırılma dayanımı (basma dayanımı) kg/cm 2, kırılma indeksi 60 kg/cm 2, elastisite modülü kg/mm 2, genleģme katsayısı 0,00022, 1santigrad derece ( derece için) reaksiyon ısısı 426 kcal/gr mol (25 0 C) dir. Proje alanındaki kalker beyazımsı, kirli bej-sarımsı ve gri tonlardadır. Sahada mevcut cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 gr/cm 3 tür Depremsellik Orta Anadolu nun en genç yapılarından alan kuzey-güney gidiģli Konya havzası, batıda Konya fay Zonu, kuzeyde Karaömerler fayı ve doğuda Divanlar ve Göçü fayı ile sınırlanmıģ bir çöküntü havzasıdır. Konya çöküntüsünü (grabenini) sınırlayan söz konusu faylar egemen alarak eğim atımlı normal fay karakteri sunmaktadır. Ancak az da olsa doğrultu atım bileģenine de sahiptirler. Kuvaterner yaģlı kayaçları kesen bu faylar büyük bir olasılıkla aktif veya potansiyel açıdan aktif faylardır. Bölgede bulunan AkĢehir Fayı, Tuz gölü fayı ve EcemiĢ fayı Konya ili merkezi için potansiyel tehdit oluģturabileceği gibi, Konya havzasının batı kenarını sınırlayan Konya fay zonu da Konya ovası içinde yer alan yerleģim birimleri için deprem açısından risk oluģturmaktadır. Neo-tektonik konum açısından, Konya nın da içinde yer aldığı kesim Orta Anadolu Ovalar Bölgesi olarak tanımlanır (ġengör ve Yılmaz, 1981). Bölgenin ana morfolojisini yükseltiler ile ovaları sınırlayan değiģik gidiģli, egemen alarak yanal atım da sunan normal faylar ĢekillendirmiĢtir. Bu blok faylanmalar sonucu yükselen kesimler dağlık, çöken kesimler ise ovaları oluģturmuģtur. Yükseltilerde yaģları Paleozoyik-Eosen (570-22,5 milyon yıl) arasında değiģen ve Paleo (eski)-tektonik rejime bağlı olarak deforme olmuģ, kırklanmıģ temel kayaçları yüzeylerken, yükseltiler arasındaki çöküntü havzalarında egemen olarak Miyosen-Güncel (22,5-0 milyon yıl) yaģlı gölsel, karasal ve volkanik kayaçlar yüzeylemektedir. Bölgede yükseltileri sınırlayan en önemli faylar AkĢehir fayı, Tuz gölü fayı, BeyĢehir fayı ve Emirdağ fayıdır (Koçyiğit 1984, Görür ve diğ., 1984). Bunların yanı 72

89 sıra Ġnsuyu fayı, Ilgın fayı, EldeĢ fayı, Güvenç fayı, Altınekin fayı ve Konya ovasını sınırlayan Konya fay zonu, Abazdağı fayı, Karaömerler fayı, Divanlar fayı ve Göçü fayı yörenin diğer önemli neo-tektonik unsurlarını oluģturur (Özcan ve diğ., 1990; Ulu ve diğ., 1994; Eren, 1993, 1996 ve 2000). Söz konusu kenar faylarının dıģında gerek yükseltiler, gerekse ovalar içinde farklı uzunluk ve gidiģlerde çak sayıda fay bulunmaktadır. Bu fayların büyük bir bölümü yaklaģık 15 milyon yıldan itibaren neo-tektonik rejime bağlı olarak oluģmuģ ve büyük bir çoğunluğu günümüze kadar aktifliğini korumuģ veya potansiyel olarak aktif olabilecek faylardır. Bölgenin en önemli fayı alan KB-GD gidiģli AkĢehir fayının bulunduğu kesim Argıthanı sismik boģluğu olarak tanımlanmıģ ve bu fayın gelecekte önemli depremler oluģturabileceği varsayılmıģtır (DemirtaĢ ve Yılmaz, 1996). Konya Ġli merkezinin de içinde yer aldığı Konya ovası ortalama 1000 m kotuna sahip, batıda Konya fay zonu (Konya fayı, Özcan ve diğ., 1990), kuzeyde Karaömerler fayı (Eren, 1996), ve doğuda Divanlar fayı (Özcan ve diğ., 1990) ile Göçü fayı ile sınırlı bir çöküntü havzasıdır. Konya ya en yakın olan fay Konya Fay Zonudur. Konya Fay Zonu (KOFZ), Konya nın hemen batısında 500 evler ile Dikmeli arasından geçmekte ve ova içinde yaklaģık 50 km lik bir uzunlukta izlenmektedir. Fay zonu, Konya kuzeyinde Elmaağaç Tepe ile Yazır Mahallesi arasında en az 5 km lik bir geniģliğe sahiptir. KOFZ nun hareketlerine bağlı olarak Konya ili merkezinin de bulunduğu kesim merdiven basamakları Ģeklinde aģağıya doğru çökmüģ, batı kesimi ise yükselmiģtir. Yapılan jeolojik gözlem ve analizler (Sondaj verileri, Kılavuz düzeylerin yüzeyleme rakımları vb.) Konya fay zonunun hareketlerine bağlı olarak Yazır ve Elmaağaç arasında en az 850 metre düģey atımın varlığı belirlenmiģtir. Konya fay zonuna iliģkin değiģik boyutlardaki bu faylar yöredeki Kuvaterner yaģlı alüvyonu kesmektedir. Bu da Konya fay zonunun çok genç bir fay olduğunu ve jeolojik olarak çok yakın sayılacak geçmiģ dönemlerde hareket ettiğini gösterir. Konya fay zonuna ait bu faylardan Yazır fayı, havzanın Kuvaterner dönemi içindeki geliģimine ıģık tutacak niteliktedir. Yazır fayı (YAF),Konya havzasını batıdan sınırlamıģ Konya fay zonunun doğusunda yer alan ve toplam uzunluğu 10 km ye varabilen kademeli olarak sıralanmıģ ve farklı uzunluklardaki bölümlerden oluģmuģ bir faydır (Eren, 2001, 2003a ve 2003b). KKD-GGB gidiģli Yazır fayı (YAF), yörede yüzeyleyen Miyosen-Pliyosen yaģlı gölsel kireçtaģları ile Kuvaterner yaģlı karasal kırıntılılardan yapılı ova çökellerini kesmektedir. Konya merkeze bağlı Parsana ve Yazır mahalleleri arasındaki taģ ocağı yarmalarında, YAF gölsel kireçtaģları ile karasal havza çökellerini yan yana getirmiģ ve bu faylanma ile gölsel kireçtaģları göreli olarak yükselirken, Kuvaterner yaģlı havzaya ait en genç karasal çökeller çökmüģtür. Konya ovasını kuzeyden sınırlayan Karaömerler fayı ise yaklaģık doğu-batı gidiģli ve kuzeye doğru eğimlidir. Karaömerler çevresinde belirgin bir morfoloji oluģturmakta ve kuzey-güney gidiģli transfer veya doğrultu atımlı faylarla sık sık kesilmektedir. Fay boyunca Karaömerler batısında, askıda kalmıģ alüviyal yelpaze çökelleri gözlenir. Ovayı doğudan sınırlayan Divanlar fayı ise kuzey güney gidiģli ve batıya doğru eğimli olup, KOFZ ile beraber bir graben yapısı oluģturur. Divanlar fayı boyunca alüviyal yelpaze çökellerinin askıda izlendiği basamaklı bir yapı belirgin bir Ģekilde gözlenir. Divanlar fayı kuzeyde Aksaray yolu güneyinde doğu kuzeydoğu-batı güneybatı gidiģli, güneyde ise kuzeybatı-güneydoğu gidiģli Göçü fayı ile kesilmiģtir. Ova içindeki sismik etkinlik söz konusu fay sistemlerinin aktif olduğunu göstermektedir. Doğu kuzeydoğu-batı güneybatı gidiģli, güneyde ise kuzeybatı-güneydoğu gidiģli Göçü fayı ile kesilmiģtir. Ova içindeki sismik etkinlik söz konusu fay sistemlerinin aktif olduğunu göstermektedir. Konya bölgesinde aktif veya potansiyel alarak aktif, önemli uzunluklarda faylar bulunmaktadır. Bu faylar çevre il ve ilçeler için potansiyel açıdan tehdit oluģturur. Ancak bilinen tarihsel dönem içinde (son 500 yıl) bu faylara bağlı olarak geliģmiģ yıkıcı depremler oldukça nadirdir. Bu durum ana olarak, söz konusu fayların oluģturduğu 73

90 depremlerin tekrarlanma aralıklarının oldukça uzun (yüz yıllar veya bin yıllar) olmasından kaynaklanmaktadır. Bu özelliği ile Konya bölgesi deprem riski açısından Türkiye nin en az risk taģıyan bölgelerinden biri olduğu (deprem tekrarlanma aralığının çok geniģ olması ile) açıktır. Ancak bu Konya da hiçbir zaman yıkıcı deprem olmaz anlamına gelmemektedir. Konya grabenini çevreleyen fayların yukarıda değinilen tektonik özellikleri yörenin, Konya fay zonunun oluģturabileceği büyüklüğünde bir depremden etkilenebileceğini göstermektedir. Ayrıca Konya Fay zonu hareket etmezse bile bölgede önemli uzunluklara varan AkĢehir fayı, Tuz gölü fayı ve EcemiĢ fayı gibi faylar bulunmaktadır. Bu fayların hareketlerinin de Konya ovasını etkileyebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle bu faylardan AkĢehir fayına paralel faylar, Konya batısına kadar uzanmaktadır. AkĢehir fayı ortalama olarak 25 yılda bir defa büyüklüğü 6 ya varan depremler oluģturur (Eren, 2000). Bu fayın Konya ya yaklaģık 100 km uzaklıktaki kesimlerinin kırılmasının oluģturduğu depremler Konya il merkezini az da olsa etkilemiģtir. Bu fayın Konya ya daha yakın kesimlerinin önümüzdeki yıllarda kırılmasına bağlı olarak oluģacak depremlerin ova içindeki özellikle çok katlı yapılarda (malzeme büyütmesi ve rezonans nedeniyle) ciddi hasarlar oluģturabileceği düģünülmelidir. Dünyada oluģan depremlerden çıkarılan sonuçlar, deprem odağından yüzlerce kilometre uzaklıkta olsalar bile, alüviyal zemin üzerinde yapılan çok katlı binaların depremlerden zarar gördüklerini ve yıkıldıklarını göstermiģtir. Tesis alanı ve çevresini gösterir 1/ ölçekli Jeolojik Harita ve kesitleri ekte verilmiģtir. (Bkz Ek-9) Proje alanı 18 Nisan 1996 tarihli Bayındırlık ve Ġskân Bakanlığı Türkiye Deprem Haritası verilerine göre 4. Derece deprem alanı içerisinde yer almaktadır. Proje alanı da gösteren Konya Ġli Depremsellik Haritası ġekil 15 de verilmiģtir. Tesis Yeri ġekil 15. Konya Ġli Deprem Haritası 74

91 Proje Kapsamında Yapılacak İĢ ve İĢlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası) Proje alanı çevre düzeni planında mera vasfında olup kurak bir arazidir. TaĢlık, kayalık bir yapıya sahip olup üzerinde önemli sayılacak toprak örtüsü birikimi oluģmamıģtır. Bu nedenle faaliyet öncesinde mevcut nebati toprak örtü kazılmasına gerek olmayacaktır. Faaliyet sonrası (maden iģlemi terk edilirken) proje alanında doğaya yeniden kazandırma çalıģmaları kapsamında terkedilen alanın üzeri nebati toprak ile kaplanıp ağaçlandırılacaktır. Projede üretim faaliyetleri esnasında yapılacak patlatma iģlemi ve açılacak basamaklarda jeolojik etkiler dikkate alınacaktır. Açılacak basamaklarda duraylılığın sağlanması için zeminin yapısı dikkate alınacak ve Ģev açısı zeminin sağlamlığına göre verilecektir. ĠĢletme sonrasında da rehabilitasyon çalıģmalarında da oluģturulacak basamaklarda jeolojik etkiler dikkate alınacaktır. 4.4.Hidrojeolojik Özellikler Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler Tesis yeri ve yakın çevresinde sürekli akıģ gösteren dere bulunmamaktadır. Bölgedeki yeraltı suyu, Mesozoyik yaģlı birimler içerisindeki kireçtaģları içerisinde depolanmıģtır. DSĠ tarafından ve özel teģebbüsler sonucu açılan su kuyularının ortalama derinliği metre aralığındadır. Bu kuyularda yüzeyde ortalama 1 metre nebati toprak geçildikten sonra genel olarak metre kadar Topraklı formasyonuna ait killi zona, daha sonra marn bantlı kireçtaģı ve en altta Nuras formasyonuna ait kireçtaģlarına kadar ilerlenmiģtir. Bu kuyulardaki statik seviye değerleri m arasında değiģmektedir. Bu kuyulardaki dinamik seviyeler ise metre aralığındadır yılından bu yana açılmıģ olan sondaj kuyularındaki statik seviye, dinamik seviye ve debi değerlerine bakıldığında; inceleme alanı ve çevresindeki yeraltı suyu potansiyelinde önemli bir azalma gözlenmiģtir. Bölgede doksanlı yıllarda DSĠ tarafından açılan sondaj kuyularına ait bilgiler aģağıdaki tabloda verilmiģtir. 75

92 Tablo 48. Doksanlı Yıllarda Açılan Kuyuların Durumu Kuyu Adı Derinlik (m) Statik Seviye (m) Seviye düsümü (m) Özgül Debi (lt/sn/m) 134-Karaömerler ,50 19,60 5, Karaömerler ,26 16 Sarıcalar (muhtarlık) Kuyulardan elde edilen bilgilere göre bölgede yer alan kuyulardaki suyun debi değerleri 4-16 lt/sn aralığındadır. Yine doksanlı yıllardaki debi oranları ile son yıllardaki oranlar karģılaģtırıldığında yeraltı suyunun debi değerlerinde önemli bir değiģim söz konusudur. Doksanlı yıllar ve öncesinde DSĠ tarafından açılan kuyuların debilerine bakıldığında bu değerler 5 ile 30 lt/sn aralığındadır. Yukarıdaki bilgiler ıģığında bir değerlendirme yapıldığında bölgedeki yeraltı suyu seviyesi ve rezervinin her on yılda bir ciddi oranlarda azaldığı gözlenmektedir. Faaliyet alanı çevresindeki özel teģebbüslere ait kuyuların topografik kotları ve kuyu koordinatları GPS ile yeraltı su seviyesi (statik seviye) ise elektrikli seviye ölçü aleti ile ölçülmüģtür. Bu verilere göre hidrojeoloji haritası ve aģağıdaki tablolar hazırlanmıģtır. Tablo 49. Çevredeki Sulama Kooperatiflerine Ait Kuyuların Ruhsat Alanına Uzaklıkları Kuyu No Zemin Kotu (m) Mesafe (m) B C SARICALAR SARICALAR SARICALAR SARICALAR (Kaynak: DSĠ 4. Bölge Müdürlügü Verileri) 76

93 Tablo 50. Doksanlı Yıllarda Açılan Kuyuların Durumu Kuyu No Statik Seviye (m) Zemin Kotu (m) Su Tablası Kotu (m) , ,5 Faaliyet esnasında civardaki kuyulara zarar verilmesi durumunda firmanın söz konusu zararı tazmin edeceğini taahhüt ederiz Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri Konya ilindeki yüzeysel su kaynakları yağmur suları ile beslenim göstermektedir. Proje alanı ve yakın çevresinde yüzeysel su kaynakları bulunmamaktadır Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su seviyeleri, miktarları, emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri, mevcut ve planlanan kullanımı) Faaliyet alanı yakınlarında yeraltı suyu bulunmaktadır. Termal su kaynakları yoktur. Yeraltı suyu seviyesinin en düģük olduğu aylar Kasım, Aralık ve Ocak aylarıdır. Bu aylarda yağıģların artması ve buharlaģmanın asgariye inmesi sebebiyle yeraltı suyu seviyesinde yavaģ yavaģ bir yükselme görülür. Yeraltı suyu seviyesinin en yüksek olduğu aylar Nisan, Mayıs ve Haziran aylarıdır. Bu aylardan sonra buharlaģmanın artması ve yağıģın azalması sebebiyle yeraltı suyu seviyesinde azalma olmaktadır. Akifer niteliği taģıyan çökeller; Konya Ovası'nın kuzeyinde, YukarıpınarbaĢı ve çimento fabrikası çevresinde hemen yüzeyden baslar. Ovaların güneyine doğru Alakova- Alibeyhüyüğü çevrelerinde de durum aynıdır. Ancak bu kesimlerden doğu ve kuzeydoğuya doğru derine inerler. Konya kuzeyinde Tömek ve Eğribayat Köyü çevresinde 100 m. derinlikte olmalarına rağmen, Tömek'ten doğuya doğru Divanlar Köyü çevresinde 300 m. derinliktedirler. Altınekin Ovası'nda da yüzeyden baģlarlar ve yeraltı suyu bakımından çok verimlidirler. Ovalardaki diğer tüm birimleri örten ve ovaların hemen hemen tüm yüzeyini kaplayan Pliyokuvaterner yaslı genç çökellerin kalınlıkları ve litolojik özellikleri, ovanın her tarafında aynı değildir. Çökeller Konya Ovası'nın batısında Hatip ve Alakova 77

94 çevresinde kum ve çakıllardan ibarettir. Doğuya doğru gidildikçe killi seviyeler hakim olmaya baģlar. Yarma Kasabası çevresinde 250 m. kalınlığa erisen çökeller, kuzeydoğuya doğru Divanlar Kasabası çevresinde 300 m.'yi bulur. MTA'nın hazırlamıģ olduğu ( Konya Ġli Çevre Jeolojisi ve Doğal Kaynakları 1998.) raporda; Eğribayat Köyü civarındaki sondaj kuyularının zemin kotu 1005 metre, statik seviyesi 24,50 metre ve su tablası kotu ise 980,50 metre civarında olduğu belirtilmiģtir. ĠĢletme yapılan sahanın en düģük kotu yaklaģık 1010 metredir. ĠĢletme alanındaki kireçtaģı üretimi önceki yıllarda 1010 metre kotundan baģlamıģ olup üst kotlara doğru üretim isleri yapılmaktadır. Yeraltı suyunun olduğu alüvyonların kotu ise 1010 metreden baģlayıp, alt kotlara doğru devam etmektedir. Üretim iģlemlerinde 1010 kotundan daha alt kotlara inilmeyecektir kotu alt taban kotu olacak olup, 1010 kotundan 1070 kotuna doğru üretim iģlemlerine devam edilecektir. Bu nedenle yakın çevredeki yeraltı sularının faaliyetten büyük ölçüde etkilenmesi beklenmemektedir." denilmektedir Proje Kapsamında Yapılacak İĢ ve İĢlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası) Projenin inģaat ve iģletme aģamalarında faaliyet alanı çevresinde kuru dere yatakları bulunmamaktadır. OluĢabilecek çevre kirliliğinin engellenmesi hususunda gerekli önlemler alınacaktır Sayılı Çevre Kanunu, 167 sayılı Yeraltı suları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya KarĢı Korunması Hakkında Yönetmelik, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Dere Yatakları ve TaĢkınlar adı ile yayınlanan 2006/27 nolu BaĢbakanlık Genelgesi ve ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet kapsamında yüzey ve yeraltı sularına olumsuz etkide bulunabilecek tüm kirletici unsurlar ile ilgili gerekli tüm önlemler alınacaktır. Patlatma sırasında ortaya çıkabilecek olan vibrasyonun yeraltı suyuna etkilerin azaltmak amacıyla, patlatma sırasında gecikmeli milisaniye gecikmeli elektrikli/elektriksiz kapsüller kullanılarak ortaya çıkan vibrasyonun ocak alanı içinde sönümlenmesi sağlanacaktır. ĠĢletme sonrası sahadaki patlatma iģlemleri sona ereceğinden ve üretim yapılan alanlar tekrar doğaya yeniden kazandırılacağından, iģletme sırasındaki etkiler ortadan kalkacak olup, iģletmenin sonunda hidrojeolojik etkiler oluģmayacaktır. 78

95 4.5. Hidrolojik Özellikler Konya Kapalı Havzası (Orta Anadolu Havzası), Türkiye'nin Ġç Anadolu Bölgesi'nde yer almakta olup, ülke toplam alanının yaklaģık % 7'sini karģılayan km 2 'lik bir kesimi kaplamaktadır. Ġç Anadolu Platosu'nun ana bölümünü oluģturan Havza'nın rakımı m arasında olup, çoğunlukla ovalık morfoloji hâkimdir. Bu alanda Samsam, Kozanlı, Kulu, BeyĢehir, Suğla, Bolluk, Tersakan ve Tuz Gölü ile Ereğli, Esmekaya ve HotamıĢ Sazlığı gibi çok sayıda göl, sazlık ve diğer sulak alanlar bulunmaktadır. (Kaynak: M. Tahir Nalbantçılar, Fetullah Arık, Aytekin Diken, Jeoloji Mühendisleri Odası Konya Subesi, Konya Kapalı Havzasının Mevcut Sorunları ve Çözüm Önerileri) Proje alanı ve çevresinde akısı olan herhangi bir akarsu yoktur. Ancak yağıģlara bağlı olarak geçici akıģlar gösteren yarı kuru dereler bulunmaktadır. Faaliyet alanı ve çevresindeki mevsimsel akıģ gösteren kuru dere yataklarına paģanın ve hafriyat atığı atılmayacağını ve yatakların değiģtirilmeyeceğini, oluģacak çevresel kirliliğin engelleneceğini proje sahibi firma tarafından taahhüt edilmektedir. Proje alanı içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su havzasında kalmadığı için yağmur suyu dıģında saha içerisinde yüzey suyu olmayacaktır. Ayrıca proje sahası topografik olarak eğimli bir yapıya sahip olduğundan yağmurla oluģacak yüzeysel sular doğal cazibe ile aģağı kotlara doğru akacaktır. Proje alanı yakınında herhangi bir akarsu, dere, göl, barak gibi bir su kaynağı bulunmamaktadır. Proje alanı ve çevresinde akısı olan herhangi bir akarsu yoktur. Faaliyet alanının topografik yapısı itibarı ile taģkın riski bulunmamaktadır Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri Proje alanı içerisinde sürekli akıģ gösteren herhangi bir akarsu mevcut değildir. Proje alanı içerisinde kuru dere yatağı bulunmamaktadır. Faaliyet alanının 1 km çaplık çevresinde içme, kullanma ve sulama amaçlı büyük su kaynakları bulunmamaktadır Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu a) Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu Faaliyet alanı ve yakın çevresinde herhangi bir baraj, gölet, akarsu ve diğer sulak alan bulunmamaktadır. 79

96 b) Ġçme, Kullanma, Sulama Amaçlı Kullanım Durumları Proje alanı ve çevresinde akıģı olan herhangi bir akarsu yoktur. Ancak yağıģlara bağlı olarak geçici akıģlar gösteren yarı kuru dereler bulunmaktadır. Ayrıca proje alanında DSĠ su toplama kanalı vardır. Proje alanı ve yakın çevresinde göl, gölet, baraj bulunmamaktadır. Proje kapsamında çalıģacak personelin kullanma suyu damacanalarla satın alınacaktır. Faaliyetin gerçekleģtirilmesi için ihtiyaç duyulacak çalıģacak personel için kullanma suyu tankerlerle proje sahasına taģınacaktır Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, kullanma, sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaģım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar) Proje alanı içerisinde ve civarında herhangi bir su kaynağı bulunmamaktadır. Projenin inģaat (hazırlık), iģletme ve iģletme sonrası aģamalarında bu su kaynaklarından faydalanılmayacaktır. Projenin inģaat ve iģletme aģamalarında çalıģacak personel için gerekli olan kullanım suyu damacanalar ile satın alma yolu ile karģılanacaktır. Temin edilecek su; proses esnasında kullanılmayacak sadece çalıģacak olan personelin ihtiyaçlarını karģılamak amacı ile kullanılacaktır. Faaliyetin inģaat ve iģletme aģamalarında meydana gelecek olan tozu bastırmak için ihtiyaç duyulacak olan su tanker ile Sarıcalar Mahallesinden sağlanacaktır Proje Kapsamında Yapılacak İĢ ve İĢlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası) Proje alanı yakınında yüzey suyu bulunmamaktadır. Proje alanlarındaki arazi hazırlık ve iģletme sırasında faaliyet alanı ve çevresindeki mevsimsel akıģ gösteren kuru dere yataklarına faaliyetler sırasında zarar verilmeyecek, dere yataklarına ve dere yataklarına ulaģması söz konusu olabilecek yerlere pasa, hafriyat atıkları, katı ve sıvı atıklar atılmayacak, dere yatakları değiģtirilmeyecek, dere yataklarında hiçbir Ģekilde üretim yapılamayacak olup, oluģabilecek çevre kirliliğinin engellenmesi için gerekli tedbirler ve önlemler alınacaktır. Dere yataklarına hiçbir Ģekilde müdahale edilmeyecek, dere kesitleri daraltılmayacak ve akıģı engelleyici hiçbir faaliyet yapılmayacaktır. Faaliyetler sırasında 167 sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Dere Yatakları ve TaĢkınlar adı altında yayınlanan 2006/27 nolu BaĢbakanlık Genelgesi ve ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uyulacaktır. Kalker ocakları ile kırma-eleme tesisi faaliyeti sırasında tarihli sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. 80

97 Faaliyetler kapsamında yüzey ve yeraltısularına olumsuz etki bulunabilecek tüm kirletici unsurlara karģı gerekli tüm önlemler faaliyet sahibi tarafından alınacaktır. Faaliyete iliģkin hazırlık, iģletme ve nakliye çalıģmaları sırasında ortaya çıkacak ocak atığı malzeme, cevher ve erozyonla oluģabilecek rüsubatın dere yataklarına ulaģması ve dere yataklarını etkilememesi için faaliyet sahibi tarafından gerekli önlemler alınacaktır. Ayrıca dere yatakları üzerinde yol geçiģi (köprü, menfez, büz vb.) yapılması sırasında DSĠ Bölge Müdürlüğü nden kesinlikle gerekli izinler alınacaktır. TaĢkın Riski: Proje alanları içinde herhangi bir akar dere bulunmamaktadır Meteorolojik ve Ġklimsel Özellikler Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler PROJENĠN ADI: Konya Çimento San. A.ġ. tarafından Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi, Obruk Tepe Mevkii, ruhsat nolu sahada yapılması planlanan Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi Kapasite Artırımı Bölgenin Ġklim ġartları: Konya ili, yarı kurak, hafif denizel iklim özellikleri gösteren bir ildir. Bölge genelinde yarı kurak olmakla birlikte, hafif Akdeniz iklimi etkisinde kalmaktadır. YağıĢın az olmasına rağmen mevsimlere göre homojen dağılım gösterdiği için yaz aylarında Ģiddetli su fazlalığı görülmemektedir. Bölgenin güneyinde her ne kadar Torosların uzandığı dağlık alan doğal sınırı oluģtursa da Akdeniz iklimi hafif de olsa bölgede etkisini göstermektedir. Projenin bulunduğu Konya-Selçuklu bölgesi karasal iklim kuģağındadır. Yazlar sıcak ve kurak, kıģlar ise soğuk ve yağıģlıdır. Proje alanına Konya Meydan Meteoroloji Ġstasyonu bülteni verileri kullanılmıģtır. Basınç Konya ili meteorolojik verilerine bakıldığında yıllık basınç ortalaması 898,1 hpa, yıllık maksimum basınç 921,5 hpa, yıllık minimum basınç 873,8 hpa olarak bulunmuģtur. Basınç (hpa) Tablo 51. Basınç Değerleri Tablosu (hpa) Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ort. 899,2 897,8 896,8 896,0 897,2 896,9 895,7 896,4 898,9 901,0 901,2 899,9 898,1 Max. 917,4 913,8 913,3 907,7 906,1 905,7 902,9 903,6 907,2 910,1 911,8 921,5 921,5 Min. 873,8 877,2 876,7 883,0 886,3 887,4 887,4 889,3 888,6 889,7 880,8 880,9 873,8 81

98 Basınç (hpa) Ortalama Basınç Maksimum Basınç Minimum Basınç Aylar ġekil 16. Basınç Değerleri Grafiği Sıcaklık Konya ili meteorolojik verilerine bakıldığında yıllık sıcaklık ortalaması 11,5 C, yıllık maksimum sıcaklık 40,6 C, yıllık minimum sıcaklık -26,5 C olarak bulunmuģtur. Sıcaklık ( C) Tablo 52. Sıcaklık Değerleri Tablosu ( C) Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ort. -0,3 1,2 5,6 10,9 15,7 20,1 23,4 22,8 18,4 12,4 6,0 1,6 11,5 Max. 17,6 21,6 28,9 30,0 34,4 36,7 40,6 37,8 36,1 31,6 25, ,6 Min. -25,8-26,5-15,8-8,6-1,2 3,2 7,5 6,6 1,2-7,6-20,0-22,4-26, Sıcaklık ( 0 C) Ortalama Sıcaklık Maksimum Sıcaklık Minimum Sıcaklık Aylar ġekil 17. Sıcaklık Değerleri Grafiği 82

99 YağıĢ Konya ili meteorolojik verilerine göre yıllık toplam yağıģ 322,5 mm, maksimum yağıģ 64,5 mm olarak bulunmuģtur. YağıĢ Ort. (mm) Tablo 53. YağıĢ Değerleri Tablosu (mm) Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Toplam 35,3 28,3 26,9 34,1 43,8 22,9 6,8 5,5 11,0 30,9 32,8 44,2 322,5 Max. 34,6 28,2 30,9 29,9 40,9 34,6 25,6 20,8 32,4 64,5 56,1 60,3 64,5 70 Yağış Ort. (mm) Toplam Yağış Ortalaması Maksimum Yağış 10 0 Aylar ġekil 18. YağıĢ Değerleri Grafiği Standart Zamanlarda Ölçülen En Yüksek YağıĢ Miktarı, Tekerrür Grafikleri: Konya Ġli meteoroloji istasyonu yağıģ-ģiddet-tekerrür eğrileri grafiğinde 100 yıllık yağıģ değerleri dikkate alındığında toplam yağıģ miktarı 61,2 mm olduğu görülmüģtür. 100 yılda en büyük yağıģ değeri gerçekleģen en büyük yağıģ değerinden küçük olduğu için 24+ saatlik değeri olan 65,3 mm olarak alınmıģtır. Proje kapsamında yapılacak yapılar bu değere uygun dizayn edilecektir. Projenin arazi hazırlama ve iģletme aģamalarında bölgeye ait fevk bilgileri de dikkate alınacaktır. Bağıl Nem: Konya ili meteorolojik verilerine göre yıllık bağıl nem ortalaması %59.7, yıllık minimum nem %2 mm olarak bulunmuģtur. Tablo 54. Nem Değerleri Tablosu Nem(%) Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ort. 76,7 72,2 64,0 58,3 55,9 48,4 42,1 42,9 48,0 60,4 70,4 77,3 59,7 Min

100 Nem (%) KONYA ÇĠMENTO SAN. A.ġ Ortalama Nem Minimum Nem Aylar ġekil 19. Nem Değerleri Grafiği Sayılı Günler: Konya Meteoroloji Ġstasyonu verileri dikkate alındığında; ortalama kar yağıģlı günler sayısı toplam 23,8 gün, ortalama kar örtülü günler sayısı toplam 22,5 gün, ortalama sisli günler sayısı toplam 28,8 gün, ortalama dolulu günler sayısı 1,9 gün, ortalama kırağılı günler sayısı toplamı 50,6 gün, ortalama toplam orajlı günler sayısı toplamı 19,1 gündür. Meteorolojik Elemanlar Kar YağıĢlı Günler Sayısı Kar Örtülü Günler Sayısı Sisli Günler Sayısı Ortalaması Dolulu Günler Sayısı Ortalaması Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması Tablo 55. Sayılı Günler Dağılımı Tablosu Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 6,6 6,1 4,3 0,8 0,1 0,1 1,4 4,4 23,8 8,6 6,1 2,1 0,1 0 0,9 4,7 22,5 8,0 4,3 1,7 0,3 0,3 0,1 0,0 0,0 0,6 5,0 8,5 28,8 0,1 0,2 0,3 0,8 0,3 0,0 0,1 0,0 0,1 0,0 0,0 1,9 10,7 9,0 6,7 1,2 0,0 0,0 0,0 2,4 9,9 10,7 50,6 0,1 0,3 0,6 1,8 5,4 4,3 1,7 1,3 1,5 1,4 0,5 0,2 19,1 84

101 9 8 7 Gün Sayısı Kar Yağışlı Günler Sayısı Kar Örtülü Günler Sayısı Sisli Günler Sayısı Ortalaması ġekil 20. Sayılı Günler Dağılımı Grafiği Aylar Gün Sayısı Dolulu Günler Sayısı Ortalaması Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması Aylar ġekil 21. Sayılı Günler Dağılımı Grafiği Maksimum Kar Kalınlığı: Meteoroloji verileri dikkate alındığında; maksimum kar kalınlığı 40 cm ile Kasım ayında gözlenmiģtir. Meteorolojik Elemanlar Max. Kar Kalınlığı (cm) Tablo 56. Kar Kalınlığı Değerleri Tablosu Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık

102 Buharlaşma (mm) Kar Kalınlığı (cm) KONYA ÇĠMENTO SAN. A.ġ Aylar ġekil 22. Kar Kalınlığı Grafiği BuharlaĢma Konya ili meteorolojik verilerine göre yıllık buharlaģma ortalaması 1285,2 mm, maksimum buharlaģma 22,7 mm olarak bulunmuģtur. BuharlaĢma (mm) Tablo 57. BuharlaĢma Değerleri Tablosu (mm) Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama 0,4 0,1 6,8 94,9 155,5 211,8 269,9 250,6 173,2 98,8 20,7 2,5 1285,2 Maksimum 3,8 1,0 22,7 22,0 15,0 19,0 20,0 19,0 15,0 10,0 16,0 5,8 22, Ortalama Buharlaşma Maksimum Buharlaşma 0 ġekil 23. BuharlaĢma Değerleri Grafiği Aylar 86

103 Rüzgar Dağılımı: Meteoroloji Ġstasyonu verilerine göre kaydedilen aylık ve yıllık rüzgar esme sayı ve hız dağılımları aģağıdaki tablolarda verilmektedir. Buna göre, 1. Derece hakim rüzgar yönü (NNE) kuzey-kuzeydoğu yönünden esmektedir. Diğer hakim rüzgar yönleri incelendiğinde 2. derece hakim rüzgar yönü (N) kuzey, 3. derece hakim rüzgar yönünün (NNW) kuzey-kuzeybatı olduğu tespit edilmiģtir. 4. derece hakim rüzgar yönü (NW) kuzeybatı olduğu tespit edilmiģtir. Tablo 58. Rüzgâr Esme Sayıları Toplamı Tablosu Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Yıllık WNW W NW NNW N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW S SSE ġekil 24. Yıllık Esme Sayıları Grafiği ( ) 87

104 Tablo 59. KıĢ Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Tablosu Aralık Ocak ġubat Toplam N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Kış WNW W NW NNW N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW S SSE ġekil 25. KıĢ Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Grafiği 88

105 Tablo 60. Ġlkbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Tablosu Mart Nisan Mayıs Toplam N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW İlkbahar N NNW10000 NNE NW WNW W 0 NE ENE E WSW ESE SW SSW S SSE SE ġekil 26. Ġlkbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Grafiği 89

106 Tablo 61. Yaz Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Tablosu Haziran Temmuz Ağustos Toplam N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Yaz N NNW NNE NW WNW 5000 W 0 NE ENE E WSW ESE SW SSW S SSE SE Sekil 27. Yaz Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Grafiği 90

107 Tablo 62. Sonbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Tablosu Eylül Ekim Kasım Toplam N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Sonbahar WNW W NW NNW N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW S SSE Sekil 28. Sonbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamı Grafiği 91

108 Ocak Şubat 4000 N NNW NNE NW 3000 NE WNW W ENE E 3000 N NNW NNE NW 2000 NE WNW W ENE E WSW ESE WSW ESE SW SSW S SSE SE SW SSW S SSE SE Mart Nisan 4000 N NNW NNE NW 3000 NE WNW W ENE E 3000 N NNW NNE NW 2000 NE WNW W ENE E WSW ESE WSW ESE SW SSW S SSE SE SW SSW S SSE SE Mayıs Haziran 4000 N NNW NNE NW 3000 NE WNW W ENE E 5000 N NNW NNE NW 4000 NE 3000 WNW ENE W 0 E WSW ESE WSW ESE SW SSW S SSE SE SW SSW S SSE SE 92

109 Temmuz 6000 N NNW NNE NW 4000 NE WNW W ENE E 6000 N NNW NNE NW 4000 NE WNW 2000 ENE W Ağustos 0 E WSW ESE WSW ESE SW SSW S SSE SE SW SSW S SE SSE Eylül Ekim 5000 N NNW NNE NW WNW W 0 NE ENE E 5000 N NNW NNE NW WNW W 0 NE ENE E WSW ESE WSW ESE SW SSW S SSE SE SW SSW S SSE SE Kasım Aralık 4000 N NNW NNE NW WNW 1000 W 0 NE ENE E 4000 N NNW NNE NW 3000 NE WNW ENE W 0 E WSW ESE WSW ESE SW SSW S SSE SE SW SSW S SSE SE ġekil 29. Aylara Göre Esme Sayıları Grafikleri 93

110 Yönlere Göre Rüzgar Hızı Dağılımı: Tablo 63. Yönlere Göre Rüzgâr Hızı Dağılım Tablosu (m/s) Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık N 1,6 1,8 1,9 1,8 1,9 2,3 2,4 2,2 1,9 1,5 1,3 1,5 1,8 NNE 1,5 1,5 1,8 1,7 1,9 2,2 2,5 2,3 1,9 1,5 1,3 1,3 1,8 NE 1,2 1,6 1,8 1,8 1,9 2,2 2,5 2,3 1,9 1,5 1,2 1,2 1,8 ENE 1,1 1,3 1,4 1,6 1,6 1,8 2,1 2,0 1,7 1,2 1,0 1,0 1,4 E 1,2 1,2 1,4 1,5 1,5 1,7 1,8 1,8 1,5 1,2 1,0 1,1 1,4 ESE 1,2 1,2 1,4 1,5 1,5 1,4 1,5 1,6 1,3 1,1 1,0 1,1 1,3 SE 1,4 1,3 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,4 1,2 1,1 1,1 1,4 SSE 1,5 1,7 1,7 1,7 1,5 1,4 1,4 1,4 1,3 1,2 1,2 1,3 1,4 S 1,5 1,8 1,9 1,9 1,5 1,4 1,4 1,4 1,3 1,2 1,4 1,4 1,5 SSW 1,5 1,7 1,8 2,0 1,6 1,5 1,5 1,4 1,4 1,3 1,3 1,3 1,5 SW 1,4 1,8 1,9 2,2 1,9 1,6 1,5 1,3 1,4 1,3 1,2 1,3 1,6 WSW 1,1 1,3 1,5 1,8 1,5 1,4 1,4 1,3 1,3 1,1 1,1 1,0 1,3 W 1,2 1,3 1,6 1,7 1,5 1,5 1,5 1,4 1,2 1,1 0,9 1,0 1,4 WNW 1,2 1,4 1,6 1,8 1,7 1,7 1,8 1,6 1,4 1,1 1,0 1,1 1,5 NW 1,6 1,4 1,7 1,8 1,7 1,9 2,0 1,9 1,7 1,3 1,3 1,3 1,6 NNW 1,5 1,6 1,8 1,5 1,6 1,9 2,1 1,9 1,5 1,4 1,2 1,3 1,5 Yıllık NNW 2 N NNE NW 1,5 NE WNW W 1 0,5 0 ENE E WSW ESE SW SE SSW S SSE ġekil 30.Yönlere Göre Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği (Yıllık) Ortalama Fırtınalı Günler ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı: Yıllık ortalama fırtınalı gün sayısı yılda 5,6 dır. Ortalama kuvvetli rüzgarlı günler sayısı ise 44,8 gün olarak gözlemlenmiģtir. Ort. Fırtınalı Gün Say. Ort. Kuv.Rüz Gün Say. Tablo 64. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Tablosu Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 0,6 1,0 0,9 0,8 0,6 0,4 0,1 0,1 0,2 0,0 0,2 0,7 5,6 3,6 3,9 5,4 6,2 4,3 4,7 3,8 2,7 2,4 2,0 2,6 3,2 44,8 94

111 Gün Sayısı Ortalama Fırtınalı Gün Sayısı Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı Aylar ġekil 31. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Grafiği Ortalama ve Maksimum Rüzgar Hızı: Konya Meydan Meteoroloji Ġstasyonu gözlem kayıtlarına göre; bölgede yıllık ortalama rüzgar hızı 2,2 m/sn olarak tespit edilmiģtir. Rüzgar hızının en yüksek olduğu ay ġubat ayı, en düģük olduğu ay ise Ağustostur. En hızlı esen rüzgarın hızı 34 m/sn olup, SSW yönlü rüzgarlardır. Ort. Rüzgar Hızı (m/s) Max. Hızı (m/s) Max. Rüzgar Yönü Tablo 65. Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızı Tablosu Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 1,9 2,3 2,6 2,4 2,2 2,5 2,8 2,6 2,1 1,8 1,6 1,9 2,2 27, ,9 27,2 22,2 23,5 21, , SSE SSW SSW SSW SW WNW N WNW WSW SE SSW SW SSW 95

112 3 2,5 Rüzgar Hızı (m/s) 2 1,5 1 0,5 0 Aylar ġekil 32. Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği Rüzgar Hızı (m/s) SSE SSW SSW SSW SW WNW N WNW WSW SE SSW SW 5 0 Aylar ġekil 33. Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği 96

113 Hava Kalitesi Modelleme ÇalıĢması Özeti Hava kalitesi modelleme çalıģmalarında, (Lisans No: AER ) Lakes Environmental AERMOD View programı kullanılmıģtır. Programda AERMOD un US EPA tarafından tarihinde yayınlanan en güncel sürümü olan AERMOD versiyonu kullanılmıģtır. Bu programa göre uzun yıllar verisine en yakın yıl olan 2011 yılı seçilmiģ ve 2011 yılına ait saatlik veriler alınmıģtır. Saatlik verilerde rüzgar hızı ve yönü, sıcaklık, basınç, bulut taban yüksekliği, genel bulut kapalılığı, sondaj verisi parametreleri kullanılmıģtır yılına ait gerekli saatlik meteorolojik veri setlerinin, proje güzergahına en yakın istasyon olan Konya Meteoroloji Ġstasyonu ndan temin edilmesi uygun bulunmuģ ve bu istasyona ait meteorolojik veriler modelleme çalıģmaları sırasında kullanılmıģtır. Sondaj verileri ise, Türkiye de 8 adet bulunan ravinsonde istasyonlarından proje sahasına en yakın olan Isparta Meteoroloji Ġstasyonu ndan temin edilmiģtir. Şekil 34. Konya Meydan Meteoroloji İstasyonu 2011 Yılı ve Uzun Yıllar Rüzgar Diyagramları PM10 ve Çöken Toz emisyonları için elde edilen YSK değerleri HKDYY de belirtilen geçiģ dönemi sınır değerlerinin ve SKHKKY sınır değerlerinin altında kalmaktadır. PM10 için hesaplanan kümülatif maksimum günlük ortalama YSK değeri HKDYY nde verilen hedeflenen KVS değerini yılda 23 defa (zamanın % 6,30 unda) aģmaktadır. Sonuç olarak, KONYA ÇĠMENTO SANAYĠ A.ġ tarafından Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi, Obruk Tepe Mevkii sınırları içerisinde yer alan ruhsat nolu sahada yapılması planlanan Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi Kapasite ArtıĢı Projesi nden kaynaklanacak toz emisyonları Yönetmelik ve standartlarda belirtilen kontrol tedbirlerinin uygulanması, oluģan toz emisyonunun azalmasını sağlayarak alıcı noktalarda (YerleĢim birimleri, hassas kullanımlar, vb) meydana gelebilecek olumsuz hava kalitesi değiģimlerini engelleyecek ve Yönetmelik sınır değerleri içerisinde kalmasını sağlayacaktır. Modelleme yapılırken dağılım bölgesi 500 m x 500 m ebadında karelere ayrılmıģ ve enlem, boylam ve yükseklik bilgileri temin edilmiģtir. AERMOD modeli için çalıģma alanının tanımlanması ve bu alanın alıcı ortam elemanlarına ayrılması gerekmektedir. Bu çalıģma için çalıģma alanı olarak tanımlanan dörtgen alan, kurulması planlanan ocak sahasının merkeze yakın bir noktada yer alacak Ģekilde seçilmiģtir. Ağ sistemi, doğu-batı yönünde yaklaģık 7,5 km, kuzey-güney yönünde ise yaklaģık 7,5 km lik bir alan içerisinde yer alan ve 500 m aralıklarda bulunan alıcı ortam noktalarını içermektedir. (Ek-14 Hava Kalitesi Modellemesi Raporu) 97

114 Proje Kapsamında Yapılacak İĢ ve İĢlemler Kapsamında Yerel ve Bölgesel İklimde OluĢabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler ile Alınacak Önlemler (Arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası) Proje kapsamında yapılacak faaliyetlerin yerel ve bölgesel iklime etkisi beklenmemektedir Flora-Fauna Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna FLORA Faaliyet alanı; Konya Ġli, Selçuklu Ġlçesi, Sarıcalar Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Ġnceleme alanı TÜBĠVES Grid Kareleme sistemine göre B4 karesinde yer almaktadır. Alanda yapılan arazi gözlemleri ve literatüre göre çalıģma alanı Ġç Anadolu Ġran-Turan fitocoğrafik bölgesi içinde yer almaktadır. Bu bölge karakteristik kurakçıl bitki türlerinin hakim olduğu step formasyonundan oluģur. Anadolu da en yaygın vejetasyon tipi bitkilerinden olan step bitkileri genelde yağıģ oranının az olduğu ağaçsız topraklarda bir ya da birkaç yıl ömürlü olarak yetiģir ve step örtüsünü oluģtururlar. Raporun flora kısmı oluģturulurken bitki türlerinin tespitinde, Tübitak Türkiye Bitkileri Veri Servisinden (TUBĠVES) ve ek olarak H. Kutluk ve Burhan Aytuğ a ait Grid by Grid, Plants of Turkey çalıģmasından, Davis in Flora of Turkey and East Aegean Islands adlı eserinden ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı ndan yararlanılmıģtır. Proje Alanı Sekil 35. Taksonların Karelere Dağılımı 98

115 Vejetasyon Türkiye tamamıyla Holoarktik aleme girmekte ve bu alemin 3 bitkisel (floristik) bölgesi yurdumuzda birleģmektedir. Bunlar Akdeniz, Avrupa-Sibirya ve Ġran-Turan floristik bölgeleridir. Bu bölgelerin hepsinin kendisine has iklimsel özellikleri vardır. Konya, bu bölgelerden Ġran-Turan fitocoğrafik bölgesine dahildir. Bu fitocoğrafik bölge, genellikle kurakçıl bitki türlerinin meydana getirdiği bozkırları oluģturmaktadır. Anadolu daki en yaygın vejetasyon tipidir. Genellikle ağaçsız topraklarda yetiģen bozkır bitkileri çeģitlilik bakımından olağanüstü zenginliğe sahiptir. Ancak proje alanı, etki alanı ve yakın yerleģimlerdeki araziler, insan faaliyetleri sebebiyle doğal niteliklerini büyük oranda yitirmiģtir. Ġran Turan Fitocoğrafik Bölgesi nde kalan Ġç Anadolu, karasal bir iklime sahiptir. Ekolojik ortam Ģartlarına göre bölgenin orta bölümünde 1200 m ye kadar çıkan sahalarda step topluluklarını, daha yüksekte ise yarı kurak yarı nemli koģulların bulunduğu orman örtüsü bulunmaktadır. Bölgesel olarak çeģitli durumlarda değiģmekle birlikte, step sonrası üst sınırlarda meģe ve karaçam toplulukları ve orman alanları görülmektedir. Konya ili bitki örtüsü, iklim koģullarına göre değiģim göstermektedir. GeniĢ düzlükler bozkırlarla kaplıdır. Düzlüklerinde bahar yağmurları ile birlikte otsu bitkiler yeģerir fakat yağıģlar kısa sürer ve de yaz sıcaklıkları baģlayınca otlar hemen kurur. GeniĢ düzlükler step halini alır. Ġlin dağlık bölgelerinde çalılık ve orman görülür. Ġldeki ormanlık alan hektardır. Ġldeki orman yüzdesi %14,6 dır. Her ne kadar doğal stepin hakim olduğu bölgeyse de, baģta aģırı otlatma ve tarım olmak üzere, birçok andropojenik etkiye maruz kalan step alanları, gittikçe daralmıģ, yerleģim yerlerinden uzağa çekilmiģtir. Flora Türlerinin Fitocoğrafik Bölgelere Göre Dağılımı Proje alanı ve etki alanı içerisinde tespit edilen türlerin fitocoğrafik bölgeleri belirtilmiģtir. Fitocoğrafik bölgesi tam olarak bilinmeyen veya geniģ yayılıģlı türler için (-) iģareti kullanılmıģtır. BERN SÖZLEġMESĠ Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yasama Ortamlarının Korunması (BERN) SözleĢmesi ilk defa 1979 yılında Bern de kabul edilmiģtir. Türkiye ise bu sözleģmeyi 1984 yılında imzalayarak taraf olmuģtur. SözleĢmenin amacı; Nesli tehlikeye düģmüģ ve düģebilecek türlerin özellikle göçmen olanlarına öncelik verilmek üzere, yabani flora ve fauna ve bunların yaģam ortamlarının korunmasını sağlamak ve bu konuda birden fazla devletin iģbirliğini geliģtirmektir. EK-I Kesin Koruma Altına Alınan Flora Türleri Ek-II Kesin Olarak Koruma Altına Alınan Fauna Türleri Ek-III Koruma Altına Alınan Fauna Türleri Yabani bitki ve hayvan türlerinin yasama ortamlarının, özellikle 1 ve 2 No lu Ek listelerde belirtilenlerinin ve yok olma tehlikesi altında bulunan yasama ortamlarının muhafazasını güvence altına almak üzere, uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Planlama ve kalkınma politikalarını saptarken, önceki paragraf uyarınca sahaların muhafaza gereksinimlerine, bu gibi yerlerin her türlü tahribattan uzak veya tahribatın mümkün olan en alt düzeyde tutulmasına özen göstereceklerdir. 2 ve 3 No lu Ek Listelerde belirtilen göçmen türler için önem taģıyan ve kıslama, toplanma, beslenme, üreme veya tür değiģtirme yönünden göç yollarına uygun iliģkin konumunda bulunan sahaların korunmasına özel dikkat göstermeyi kabul ederler. Doğal 99

116 yaģama ortamlarının korunması için bunların sınır bölgelerinde bulunması halinde, çabaları uyumlu kılmak yönünden eģgüdüm sağlamayı taahhüt ederler. Her taraf Ülke, türlerin korunması ile ilgili olarak ta; 1 No lu Ek Listede doğal bitki türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu bitkilerin kasıtlı olarak koparılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi yasaklanacaktır. Her taraf ülke uygun hallerde, bu türlerin elde bulundurulmasını veya alım-satımını yasaklayacaktır. CITES SözleĢmesi CITES SözleĢmesi, genel olarak uluslararası ticaretin doğal hayvanların ve bitkilerin yaģamlarının tehdit etmesini önlemeyi amaçlamaktadır. CITES SözleĢmesi 1973 yılında imzalanmıģ, Türkiye 1996 yılında bu sözleģmeye taraf olmuģtur. CITES de yer alan türler gerekli olan koruma derecelerine göre üç farklı ek altında verilmektedir. EK-1 nesli tükenmekle tehdit altında olan türleri kapsamaktadır. Bu türlerin numunelerinin ticaretine olağanüstü durumlar haricinde izin verilmemektedir. EK-2 listesi, nesilleri tükenmekle tehdit altında olmayan ancak ticaretlerinin yaģamları ile bağdaģmayan kullanımlarını önlemek amacı ile kontrol altında tutulması gereken türleri kapsamaktadır. EK-3 Listesi, ticari kontrolünde yardım için diğer CITES taraflarına baģvurulduğu, en az bir ülkede korunan türleri kapsamaktadır. Red Data Book Kategorileri (1996) E= Tehlikede (endangered): Ġlgili taksonun (tür ya da alttür) soyu tükenme tehlikesiyle karģı karģıya; soyun tükenmesine neden olan etkenler sürmektedir. Ex= Soyu tükenmiģ (extinct): Takson doğada yok olmuģtur veya yinelenebilecek sayının altına düģmüģtür. Ancak koruma altında soyunu devam ettirmektedir. I= Bilinmiyor (in determinate): Taksonun durumu bilinmiyor. K= Yetersiz bilinenler (insufficient): Bilgi yetersizliğinden ötürü taksonun durumu belirsiz Nt= Henüz takson tehlike altında değil. O= Takson tehlike dıģı (out of danger): Daha önce tehlike altında iken, alınan koruma önlemleri ile kurtarılmıģ. R= Nadir (Rare): Küçük populasyonlar haline bulunan, Ģu anda tehlikede olmayan, ancak gerekli koruma önlemleri alınmazsa V kategorisine girmeye aday taksonlar. V= Zarar görebilir (vulnerable): Soyu hızla tükenen ve önlem alınmazsa yakın gelecekte yok olma riski yüksek taksonlar IUCN Risk Sınıfları IUCN tarafından en son yayınlanan Red List kategorileridir. Avrupa ülkelerinde IUCN risk sınıflarına göre flora ve fauna türlerinin sınıflandırılması 1970 li yıllardan itibaren gerçekleģtirilmeye baģlanmıģtır. Türkiye de de gerçekleģtirilmiģ çalıģmalar mevcuttur. EX: (extinct): ġüpheye yer bırakmayacak delillerle soyu tükenmiģ olduğu ispatlanan türler. EW: (extinct in wild): VahĢi yasamda soyu tükenmiģ, fakat diğer alanlarda (yetiģtirme veya sergileme amaçlı) varlığını sürdüren türler. CR: (critically endangered): VahĢi yasamda soyu tükenme tehlikesi ''had safhada (extreme)'' olan türler. EN: (endangered): VahĢi yasamda soyu tükenme tehlikesi ''çok büyük'' olan türler. VU: (vulnerable): VahĢi yasamda soyu tükenme tehlikesi ''büyük'' olan türler. 100

117 NT: (near threatened): Su anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler. LC: (least concern): Yaygın bulunan türler. DD: (data deficient): Üzerinde yeterli bilgi bulunmayan türler. NE: (not evaluated): Simdiye kadar yukardaki kriterlere uygunluğu değerlendirilmemiģ türler. IUCN Kırmızı Liste tartıģılırken, "threatened" (tehlike altında olan) resmi terimi üç kategoriyi içine alır. Critically Endangered: VahĢi yasamda soyu tükenme tehlikesi ''had safhada (extreme)'' olan türler, Endangered: VahĢi yasamda soyu tükenme tehlikesi ''çok büyük'' olan türler Vulnerable: VahĢi yasamda soyu tükenme tehlikesi ''büyük'' olan türler. Populasyon Yoğunluğu; 0 Yok 1 Nadir 2 Bol 3 Çok Bol Nispi Bolluk Sınıfları 1 Nadir 2 Seyrek 3 Nispeten Bol 4 Bol 5 Saf Popülâsyon OluĢturmakta Habitat Sınıfları 1 Orman ve orman açıklıkları 2 Maki 3 Frigana (Çoğu dikenli, alçak boylu ve yumak yastık oluģturan bitkiler) 4 Kültür Alanları (Bağ, Bahçe vb.) 5 Kuru Çayır ve Açık alanlar 6 Nemli Çayır, Bataklık ve Sulak alan 7 Yol Kenarı 8 Kayalık ve TaĢlık Alanlar Tehlike Sınıfları Ex: TükenmiĢ-Extinct Endemik Türler (Exinct) Ew: Doğada Yok OlmuĢ Endemik Türler CR: Kritik Olarak Tehlikede Olan Endemik Türler VU: Zarar Görebilir Türler (Vulnareble) EN: Tehlike Altında Endemik Olmayan Türler LR: DüĢük Riskli Türler nt: Tehdit Altına Girebilir DD: Bitkinin tehdit altında olmasından çok bitki hakkında daha fazla bilgi toplanması gerekli bitkiler lc: En az nndiģe verici(herhangi bir koruma gerektirmeyen ve tehdit altında olmayan) NE: Değerlendirilmeyen Bitki Tespitinin Nasıl Yapıldığı G: Gözlem L: Literatür A: Anket 101

118 Fiticoğrafik Bölge AV-SĠB. : Avrupa-Sibirya Fitocografik Bölgesi AKD. : Akdeniz (Mediterranean) Fitocografik Bölgesi ĠR-TUR.: Ġran- Turan Fitocografik Bölgesi Alanın Florası Anadolu fitocografya bölgeleri itibari ile Avrupa-Sibirya (Karadeniz), Ġran-Turan (Ġç. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri) ve Akdeniz (Ege Akdeniz bölgeleri) fitocoğrafya bölgeleri olmak üzere üç ana gruba ayrılır. Ege Bölgesi bitki coğrafyası bakımından Akdeniz bitki coğrafyası sınırları içerisinde yer alır. ġekil 33 de Türkiye nin fitocografya bölgeleri verilmiģtir. Açıklamalar: 1- Akdeniz, 2- Avrupa-Sibirya 2a. Öksin, 2b. Kolsik, 3 _ran-turan; 3a. _ç Anadolu 3b. Dogu Anadolu, Önemli relik topluluklar, 5 Endemiklerin yaygın oldugu sahalar, 6 Mezopotamya alt bölgesi. ġekil 36.Türkiye nin Fitocografya Bölgeleri (Atalay 1994 den) Familya ve Tür Adı Tablo 66. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan Flora Türleri ve Korunma Durumları Türkçe Adı Fitocoğrafik Bölge 102 End. Habitat Bern IUCN (ERL) Kaynak (*) Cupressaceae Servigiller G,L,A Aceraceae Akçaağaçgiller G,L,A Boraginaceae Hodangiller L Anchusa azurea Sığır dili 5,7 L Echium Plantagineum Akdeniz 7,8 L Caprifoliaceae Hanımeligiller G,L Sambucus ebulus Cüce mürver Avrupa-Sibirya 2,8 L Compositae Papatyagiller G,L Achillea Willhelmsii Anthemis Tinctoria Civanperçemi İran-Turan 2,4,5,8 L Sarı papatya 2,4,8 G,L Bellis Perennis Koyun Gözü Avrupa-Sibirya 1 G,L Calendula Arvensis Nergis 3,4,5,6 G,L

119 Centaurea lycaonica Peygamber çiçeği İran - Turan End. 2,5,7 L Brassicaceae Hardalgiller L Capsella bursapastoris Kuşku otu 7 L Erophila verna Çırçır otu 1 G,L Chenopodiaeae Kazayağıgiller L Convolvulaceae Sarmaşıkgiller G,L Euphorbiaceae Sütleğengiller G,L,A Fabaceae Baklagiller G,L Lathyrus aphaca Mürdümük 2,5 L Lotus aegaeus Sepik İran - Turan 2,5 L Medicago rigidua Trifolium arvense Yonca 5 G,L,A Üçgül 1,4,8 G,L Vicia cricca Efelek otu 1,2,4 L Fagaceae Kayıngiller L Quercus pubescens Tüylü meşe 1,4,7 G,L,A Graminae Buğdaygiller G,L,A Cynodon dactylon Hordeum bulbosum Köpek dişi 2,6,8 L Arpa 1 G,L,A Labiatea Ballıbabagiller L Asparagus acutifolius Kuşkonmaz Akdeniz 4,5 L,A Malvaceae Ebegümecigiller L,A Papaveraceae Gelincikgiller G,L,A Acantholimon halophilum Pollygonum cognatum Çoban yastığı İran - Turan End. 2,8 L,A Madımak 7 L Rumex acetosella Kuzu kulağı 2,3 G,L,A Primulaceae Çuhaçiçeğigiller L Adonis flammea Kan damlası 2,4,8 L Ranunculaceae Düğünçüçeğigiller L Resedaceae Muhabbetçiçeğigiller L Rosaceae Gülgiller G,L,A Crataegus monogyna Alıç 1,2,7 G,L,A Rubus sanctus Böğürtlen 6,8 G,L,A Populus tremula Titrek kavak Avrupa- Sibirya Salix alba Söğüt Avrupa- Sibirya 6,7 L,A 6,7 G,L,A Tliaceae Ihlamurgiller G,L,A urticaceae Isırgangiller G,L,A (*) G :Gözlem L: Literatür A: Anket 103

120 FAUNA Yapılan arazi ve literatür çalıģmaları neticesinde proje alanı ve etki alanında bulunan ve bulunması muhtemel fauna türleri aģağıdaki tablolarda verilmiģtir. Ġlgili tablolarda her türün familyası, Türkçe adı, populasyon yoğunluğu, IUCN (ERL) kategorisi, Red Data Book kategorisi ve Bern sözleģmesi Ek-II (kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri) ve Ek-III (korunana fauna türleri) listelerinin hangisinde yer aldığı belirtilmiģtir. Bern sözleģmesi Ek-II ve Ek-III listesinde yer almayan türler için (-) iģareti konulmuģtur. Ayrıca fauna çalıģmaları Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı Dairesi BaĢkanlığı nın Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı ek listelerine göre değerlendirilmiģtir. SözleĢmelere uyulacağını taahhüt ederiz. Tablo 67. Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan ĠkiyaĢamlı Türleri, Korunma Durumları ve Statüler Familya ve Tür Adı Türkçe Adı Habitat Bern IUCN (ERL) MP (*) Kaynak (**) Testudinidae Tosbağagiller Testuda graeca Adı tosbağa Kumlu, çakıllı ve kuru araziler Ek-II VU Aled Ek-I G,L,A Agamidae Kaya kelerleri Laudakia stellio Dikenli keler Kayalıklar, taş duvarlar, ağaç kovukları Ek-II Ek-I L,A Tarapelus ruderatus Bozkır keleleri Az bitkili stepler, taşlı topraklı alanlar Ek-III L Lacertidae Kertenkeleler G,L Ophisops elegans Tarla kertenkelesi Az bitkili açık alanlar, taşlı topraklı zeminler Ek-II Ek-I G,L,A Scincidae Parlak kertenkeleler Colubridae Yılanlar Coliper caspius Hazer yılanı Taşlık dere kenarı, tarla, bataklık Ek-III Ek-I L,A Coronella austriaca Avusturya yılanı Çayır, orman kenarı, kumluk, çalılık Ek-II Ek-I L Elaphe hohenackeri Kafkas yılanı Açık arazi, ormanlık kısımlar, tarla ve bahçe araları Elaphe guatorlineata Sarı yılan Ormanlık, çalılık ve taşlık alanlar, tarla, bahçe Ek-III Ek-I L Ek-II Ek-I L,A Natrix tesellata Su yılanı Su içi ve kenarları Ek-II Ek-I G,L,A Kaynak: Demirsoy, A. 1996, Sürüngenler. Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No:90-K Ankara (*)= Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (**)= Kaynak; G:Gözlem L:Literatür A:Anket Proje alanı ve yakın çevresindeki fauna ve flora türlerinin korunması için faaliyetin inģa ve iģletme aģamalarında Bern SözleĢmesi koruma tedbirlerine ve bu sözleģmedeki 6. ve 7. Madde hükümlerine uyulacaktır. Bunlar; 104

121 1- Kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri ile ilgili olarak; Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme Ģekilleri, Üreme ve dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek, Yabani faunayı bu sözleģmenin amacına ters düģecek Ģekilde özellikle üreme, geliģtirme ve kıģ uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek, Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boģ dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak, Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır. 2- Korunan fauna türleri ile ilgili olarak; Kapalı av mevsimleri ve/veya iģletmeyi düzenleyen diğer esaslara, Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaģtırmak amacıyla, uygun durumlarda geçici veya bölgesel yasaklamaya, Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satıģının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satıģa çıkarılmasının uygun Ģekilde düzenlenmesi hususlarına uyulacaktır Proje Kapsamında Yapılacak İĢ ve İĢlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası) Projeye konu faaliyet sahada iģletilen kalker ocağında gerçekleģtirilmesi planlanan kapasite artıģıdır. Sahada ocak alanı mevcut olduğundan sadece kırma-eleme tesisi kurulacak olup arazi tesviye çalıģması yapılacaktır. Kapasite artıģının gerçekleģtirileceği proje alanında yer yer cevher yüzeyde gözlenmektedir. Ocak alanında sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmaktadır. Dolayısıyla sahada üretime yeni baģlanacak alanlarda, üst örtü tabakası dekapajı yapılacaktır. Sahada yıllık üretim miktarında kapasite artıģı yapılacak ve konkasör tesisi ilave edilecektir. Sahada üretimi biten alanlarda öncelikli olarak basamakların Ģev açıları tehlike arz etmeyecek Ģekilde düzenlenecek, büyük çukurların oluģması önlenecek; üretim esnasında çıkarılan ekonomik olarak değerlendirilemeyen kısımların oluģması halinde bu malzeme basamak düzenlenmesinde kullanılarak alan bitkilendirmeye hazır hale getirilecektir. Bitkisel toprak tabakası ekim ve bitkilendirme mevsiminin hemen öncesinde sahaya serilecek ve mekanik yöntemler kullanılarak düzenleme yapılacaktır. Böylelikle saha çevresinde mevcut vejetasyonun sahada yetiģmesi için zemin hazırlanmıģ olacaktır. Proje alanında erozyon ve sedimantasyon kontrolü ile ilgili olarak doğal vejetasyonun yetiģmesi sağlanarak alan doğaya yeniden kazandırılacaktır. Doğaya kazandırma sonucu yetiģtirilecek bitkilerle erozyon ve sedimantasyona karģı gerekli tedbirler alınmıģ olacaktır. 105

122 Sonuç olarak, arazinin hazırlanması ve iģletme aģamasındaki faaliyetler, türler üzerinde rahatsızlık faktörü yaratacak, populasyonlar bundan olumsuz etkilenecek olsalar da, türlerin ortadan kalkması gibi bir tehlike unsuru söz konusu olmayacaktır. Sahada gerçekleģen faaliyetten ötürü, fauna listelerinde belirtilen ve Bern SözleĢmesi yle koruma altına alınan türler ve diğer yaban hayatı türleri üzerine, faaliyetle ilgili olarak hiçbir ticari kaygı güdülmeyeceğinden bu türlerin avlanması, kasıtlı olarak öldürülmesi veya alı konması, yumurtalarına zarar verilmesi gibi etkiler söz konusu olmayacaktır. Söz konusu faaliyette T.C. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararlarına uyulacaktır. Bern SözleĢmesi 6. ve 7. Madde hükümlerine uyulacaktır. Projeye konu alanda gerçekleģtirilecek faaliyetler sırasında 2872 sayılı Çevre Kanunu, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmeliklerine, Bern SözleĢmesi hükümlerine, taraf olduğumuz CITES SözleĢmesi kararlarına uyulacak, IUCN tehlike kategorilerine giren türler ve diğer fauna türleri üzerine faaliyet ile avlanma, yumurtalara zarar verme gibi olumsuz baskılar yapılmayacaktır. Ayrıca söz konusu alana ait fauna ve flora türlerinin ticareti söz konusu olmayacaktır. Bu yüzden mevcut yaban hayatının nesli tehdit edilmemiģ olacaktır Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları Proje alanı sulama projeleri içerisinde değildir. Proje alanı ve yakın civarında; nüfusça yoğun alanlar, kültürel, arkeolojik, vb. önemi olan alanlar bulunmamaktadır. Proje alanı içerisinde erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmıģ alanlar, ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler yoktur. Sahanın bulunduğu alan ve yakın çevresinde peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanı yoktur. b) Proje Etki Alanı Koruma Alanları Proje alanının etki alanı içinde ve yakın çevresinde herhangi bir, Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiat Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri bulunmamaktadır. 106

123 1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu kanunun 3. maddesi uyarınca belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları, içerisinde yer almamaktadır. 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı nca belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı YerleĢtirme Alanları içerisinde yer almamaktadır. 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 2. maddesinin a - Tanımlar bendinin 1.,2.,3. ve 5. alt bentlerinde Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanı olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 3386 sayılı kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin DeğiĢtirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri Ġstihsal ve Üreme Sahaları içerisinde yer almamaktadır tarih ve sayılı "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine, tarih ve sayılı Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve tarih ve sayılı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Yapılan DeğiĢikliklere Dair Yönetmeliğinde tanımlanan alanlar, içerisinde yer almamaktadır Tarih Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği" nin 49. maddesinde tanımlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri, 2872 sayılı (DeğiĢik 26/04/2006 tarih ve 5491 sayılı Kanun) çevre kanununun 9. maddesi uyarınca bakanlar kurulu tarafından özel çevre koruma bölgeleri olarak tespit ve ilan edilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır Tarih ve Çevre Kanunu nu uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından Özel Çevre Koruma Bölgeleri olarak tespit ve ilan edilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler içerisinde yer almamaktadır. 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin AĢılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde değiģiklik yapılmasına dair Yönetmeliği nde belirtilen alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 107

124 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleģmeler uyarınca korunması gerekli alanlar 20/2/1984 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa nın Yaban Hayatı ve YaĢama Ortamlarını Koruma SözleĢmesi (BERN SözleĢmesi) uyarınca koruma altına alınmıģ alanlardan Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanlarında belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku YaĢama ve Üreme Alanları, içerisinde yer almamaktadır. 12/6/1981 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Akdeniz in Kirlenmeye KarĢı Korunması SözleĢmesi (Barcelona SözleĢmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 23/10/1988 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol gereği ülkemizde Özel Koruma Alanı olarak belirlenmiģ alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiģ BirleĢmiĢ Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmıģ olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit listesinde yer alan alanlar, içerisinde yer almamaktadır. Cenova Deklerasyonu nun 17. maddesinde yer alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin yaģama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 14/2/1983 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması SözleĢmesi nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan Kültürel Miras ve Doğal Miras statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar, içerisinde yer almamaktadır. 17/5/1994 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Özellikle Su KuĢları YaĢama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması SözleĢmesi" (RAMSAR SözleĢmesi) uyarınca koruma altına alınmıģ alanlar içerisinde yer almamaktadır. 27/7/2003 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj SözleĢmesi içerisinde yer almamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaģma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biyogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.), içerisinde yer almamaktadır. Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları II, III ve IV olan alanlar, yağıģa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı, içerisinde yer almamaktadır. Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, baģta su kuģları olmak üzere canlıların yaģama ortamı olarak önem taģıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, içerisinde yer almamaktadır. Göller, akarsular, yeraltı suyu iģletme sahaları, içerisinde yer almamaktadır. Bilimsel araģtırmalar için önem arz eden ve/veya nesli tehlikeye düģmüģ veya düģebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaģama ortamı olan alanlar, 108

125 biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluģumların bulunduğu alanlar, içerisinde kalmamaktadır Proje Kapsamında Yapılacak İĢ ve İĢlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası) Proje alanı ve yakın çevresinde herhangi bir koruma alanı bulunmadığından, herhangi bir etkileģim olmayacaktır. Proje alanı etrafındaki yerleģim yerlerinin faaliyetten dolayı olumsuz etkilenmemesi için alınabilecek önlemler aģağıda sıralanmıģtır. Bitkisel toprak sıyırma iģlemlerinde oluģabilecek toz emisyonlarını kontrol altında tutmak için açık alanlarda sulama yapılacaktır. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisinin özellikle toz oluģumuna sebep olabilecek tüm üniteler kapalı ortam içerisine alınacaktır. Nakliye esnasında toz oluģumunu engellemek için kamyonların üzerleri branda ile kapatılacak, hız sınırlamalarına uyulacak ve stabilize yol asfaltlanacaktır. ĠĢ makinelerinde ve kamyonlarda kullanılacak yakıttan dolayı oluģabilecek gaz emisyonlarını minimize etmek için iģ makineleri ve kamyonların bakım-onarımları düzenli olarak yapılacaktır. ÇalıĢacak makine-ekipmandan dolayı gürültü oluģacaktır. OluĢacak gürültüyü minimize etmek için iģ makineleri ve kamyonların bakım-onarımları düzenli olarak yapılacaktır. ĠnĢaat ve iģletme aģamasında çalıģan personelden kaynaklı oluģacak evsel nitelikli atık sular için proje alanına sızdırmasız fosseptik tesis edilecek ve atıksuların bertarafı için Selçuklu Belediyesi nden hizmet alınacaktır. Personelden kaynaklı katı atık hijyenik ve ağzı kapalı Ģekilde çöp konteynırında depolanarak Selçuklu Belediyesi nden hizmet alınacaktır. ĠĢletme sonrası rehabilitasyon çalıģmaları yapılarak saha çevresiyle uyumlu hale getirilmeye çalıģılarak güvenli bir Ģekilde terk edilecektir Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve KuruluĢlarına Belirli Amaçlarla Tahsis EdilmiĢ Alanlar, 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile SınırlandırılmıĢ Alanlar vb.) Proje sahası Konya-Karaman Planlama Bölgesi 1/ Çevre Düzeni Planı nda da gösterildiği üzere Mera Alanı olarak ayrılan alanda kalmaktadır. ÇED süreci tamamlandıktan sonra gerekli izinler alınacaktır. Bunun dıģında proje alanı Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve KuruluĢlarına Belirli Amaçlarla Tahsis EdilmiĢ Alanlar, Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile SınırlandırılmıĢ Alanlar vb. kapsamında değildir. 109

126 Proje Alanı ve Proje Etki alanı Proje alanı ve etki alanında askeri yasak bölgeler ile ayrıca kamu kurum ve kuruluģlara tahsis edilmiģ alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmıģ alanlar bulunmamaktadır Proje Kapsamında Yapılacak İĢ ve İĢlemler Kapsamında Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası) Projeye konu alanda, askeri yasak bölgeler ile ayrıca kamu kurum ve kuruluģlara tahsis edilmiģ alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmıģ alanlar bulunmadığından, proje kapsamında bu tür alanlara herhangi bir etki söz konusu değildir. 110

127 BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKĠ FAALĠYETLERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ (Ġlgili Yönetmelikler Kapsamında Ve Kümülatif Olarak Gerekli Değerlendirme Yapılacaktır.) 5.1.Emisyon Hesaplamaları (Arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası) - Arazi hazırlık çalıģmalarından kaynaklı toz emisyonu - Üretim çalıģmalarından kaynaklı toz emisyonu Arazi hazırlık çalıģmalarından kaynaklı toz emisyonu Temel toprağın sıyrılması iģlemi sırasında toz oluģturacak kaynaklar aģağıdaki gibidir. Bitkisel toprağın, Sökülmesi, Kamyona yüklenmesi, TaĢınması, BoĢaltılması, Depolanması. Kalker ocağı ile kırma-eleme tesisinin faaliyeti sırasında; 1-Delme, 2-Patlatma sırasında, 3-Madenin yerinden sökülüp kamyonlara yüklenmesi sırasında, 4-Madenin kamyonlar ile taģınarak kırma eleme tesisi bunkerine boģaltılması sırasında, 5-Madenin kırma-eleme tesisinde kırılması sırasında, 6- Üretilen mıcırın ürün stok alanında geçici olarak depolanması sırasında, toz meydana gelecektir. Kalker sahasında önceki yıllarda üretim iģlemlerine baģlanılmıģ olup, sahadan üretilen kalker madeni kırma-eleme tesislerinde kırma ve eleme iģlemine tabi tutulmaktadır. Tesislerden kaynaklanacak emisyonların kütlesel debileri; Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek 2 maddesinde belirtilen, Mevcut ve yeni kurulacak tesislerin bacalarından veya baca dışından atmosfere verilen emisyonların saatlik kütlesel debileri, mevcut tesislerde bacalarda ölçülerek, baca dışında atmosfere verilen emisyonlar ile yeni kurulacak tesisler için emisyon faktörleri kullanılarak tespit edilir. hükmü gereği Emisyon Faktörleri Kullanılarak hesaplanmıģtır. Emisyon Faktörü olarak SKHKKY Ek 12, Tablo 12.6: Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri nde belirtilen değerler kullanılmıģtır. 111

128 Faktörleri Tablo 68. SKHKKY de Belirtilen Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Kaynaklar Emisyon Faktörleri kg/ton Kontrolsüz Kontrollü Patlatma 0,080 - Sökme 0,025 0,0125 Yükleme 0,010 0,005 Nakliye (gidiģ-dönüģ toplam mesafesi) 0,7 0,35 BoĢaltma 0,010 0,005 Depolama 5,8 2,9 Birincil Kırıcı 0,243 0,0243 Ġkincil Kırıcı 0,585 0,0585 Üçüncül Kırıcı 0,585 0,0585 Yukarıda verilen emisyon faktörleri doğrultusunda emisyon kaynaklarından kaynaklanacak kirletici emisyonların kütlesel debileri hesap edilirken aģağıda yer alan bilgiler göz önünde bulundurulmuģtur. Yukarıda verilen emisyon faktörleri doğrultusunda emisyon kaynaklarından kaynaklanacak kirletici emisyonların kütlesel debileri hesap edilirken aģağıda yer alan bilgiler göz önünde bulundurulmuģtur. Pasa: Proje alanı, kayalık ve taģlık bir yapıya sahip olup, örtü tabakası yok denecek kadar azdır. Ancak sahada kullanılmayacak Ģekilde çıkabilecek malzemeler dikkate alınarak yıllık üretimin ( ton/yıl) %1 lik kısmının ( ton/yıl) pasa olacağı düģünülmektedir. Ocakta kullanılmayacak Ģekilde çıkan pasa restorasyon çalıģmalarında dolgu malzemesi olarak kullanılmak üzere depolanacaktır. Pasa stok alanı yerleģim planında gösterilmiģtir. 112

129 Tablo 10. Pasa Alanı Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam 2000 m m 2 Pasa stok sahası konusunda, erozyona, heyelana sebep olmayacak meyilde arazi seçimine dikkat edilecek, çevredeki yüzeysel su kaynaklarının kirletilmemesi için tedbirler alınacak, izne konu olmayan yerlere pasa dökülmeyecektir. Bitkisel toprak ve pasa aģağıdaki maddelerde geçen önlemler alınarak muhafaza edilecektir. Ayrı ayrı stoklanacak, Sahadan uzaklaģtırılmayacak, Stok alanında düzenli depolanacak ve etrafa dağılması önlenecek, Stok halindeki bitkisel toprağın üzeri yeģillendirilerek yabancı madde karıģımı ve rüzgar erozyonu engellenecektir. Faaliyet kapsamında tarih ve sayılı Hafriyat Toprağı ĠnĢaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı KirlenmiĢ Sahalara Dair Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. Konya Çimento San. A.ġ ye Ait Kalker Ocağı Tesisinde OluĢacak Tozun Yayılım Hesapları (69132 ruhsatlı numaralı saha) Bitkisel Toprağın Yerinden Sökülmesi: Söz konusu proje alanı m 2 olup sıyrılacak bitkisel toprak kalınlığı 10 cm olacaktır. Bu durumda çalıģma yapılacak alanın tamamında bitkisel örtü tabakasının olduğu kabulü ile; m 2 x 0,1m = m 3 = ton olacaktır. (Toprak Hacim Ağırlığı ise 1,5 ton/m 3 olarak alınmıģtır.) Projede yılda 11 ay 24 saat çalıģılmaktadır. Toplam Hafriyat Miktarı = ton Aylık Hafriyat Miktarı = 545,53 ton/ay Günlük Hafriyat Miktarı = 18,18 ton/gün Saatlik Hafriyat Miktarı = 0,75 ton/saat 113

130 Bu kapsamda bitkisel toprağın yerinden sökülmesi esnasında oluģacak toz emisyonu kütlesel debisi aģağıda hesap edilmiģtir. Toz Emisyonu (Kontrolsüz) = 0,75 ton/saat x 0,025 kg/ton = 0,018 kg/saat Toz Emisyonu (Kontrollü) = 0,75 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 0,009 kg/saat Bitkisel Toprağın Yüklenmesi Toz Emisyonu (Kontrolsüz) = 0,75 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,0075 kg/saat Toz Emisyonu (Kontrollü) = 0,75 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,00375 kg/saat Bitkisel Toprağın TaĢınması Bitkisel toprağın taģınması esnasında 1 adet kamyon kullanılacak olup bir günde gerçekleģtirilecek 1 sefer ile bitkisel toprak, yaklaģık 500 m mesafedeki stok sahasına taģınacaktır. Toz Emisyonu (Kontrolsüz) = 1 sefer/gün x 0,7 kg/km x 0,5 km/sefer x 1/8 sefer =0,04375kg/saat Toz Emisyonu (Kontrollü) = 1 sefer/gün x 0,35 kg/km x 0,5 km/sefer x 1/8 sefer =0, kg/saat Bitkisel Toprağın BoĢaltılması: Toz Emisyonu (Kontrolsüz) = 0,75 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,0075 kg/saat Toz Emisyonu (Kontrollü) = 0,75 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,00375 kg/saat Bitkisel Toprağın Depolanması Toz Emisyonu (Kontrolsüz) = 5,8 kg/ha/gün x 0,25 ha/(24 sa/gün) = 0,060 kg/saat Toz Emisyonu (Kontrollü) = 2,9 kg/ha/gün x 0,25 ha/(24 sa/gün) = 0,030 kg/saat Patlatma Patlatma sonucu oluģan toz emisyonlarının %80 inin 10 μ dan büyük partiküllerden meydana geldiği ve patlatmadan sonra hemen çökeleceği, geriye kalan %20 sinin ise 10 μ dan küçük partiküllerden meydana geldiği ve havada asılı kalarak atmosferde yayıldığı kabul edilmiģtir. Kalker miktarı = ,5 ton (bir patlatmada alınacak kalker miktarı) Patlatma emisyon faktörü = 0.08 kg/ton Patlatmadaki toplam emisyon = ,5 x 0.08 = 1875 kg/patlatma Bir patlatmada koparılacak kalker miktarı yaklaģık tondur. Patlatma haftada 5 kez, yılda 220 kez ve 100 delik delinerek yapılacaktır ve çıkan kütlesel debi süreklilik arz etmemektedir. Ancak patlatma anında oluģacak toz emisyonunun yayılım modellemesi yapılarak patlatma anında oluģacak tozumadan etkilenecek alanın tespiti saptanmak istenmiģtir. 114

131 Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi için; Yıllık üretim miktarı : ton/yıl Aylık üretim miktarı : ,36 ton/ay Günlük üretim miktarı : ,21 ton/gün Saatlik üretim miktarı : 505,05 ton/saat ÇalıĢma süresi : 11ay/yıl, 330gün/yıl, 30 gün/ay, 24 saat/gün Kalkerin Sökülmesi Kalkerin ocaktan sökülmesi sırasındaki emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,025 kg/ton = 12,62 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin ocaktan sökülmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 6,31 kg/saat Kalkerin Yüklemesi Kalkerin ocaktan yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,01 kg/ton = 5,05 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin ocaktan yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,005 kg/ton = 2,52 kg/saat Kalkerin TaĢınması Bir kamyonun 20 ton-sefer kalker taģıması durumunda saatlik sefer sayısı; 505,05 ton/saat / 20 ton-sefer = 26 sefer/saat Çıkarılan kalker araçlara yüklendikten sonra kırma eleme tesisine taģınacaktır. Kalkerin taģınması sırasındaki emisyon faktörü 0.7 kg/km. araç alınarak ve ocakla kırmaeleme tesisi arası gidiģ dönüģ yaklaģık 600 m olduğuna göre; 0,7 kg/km. araç x 0,6 km x 2sefer/saat x 15 araç = 12,6 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin taģınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 0,6 km x 2 sefer/saat x 15 araç = 6,3 kg/saat 115

132 Kalkerin BoĢaltılması Kalkerin kırıcıya boģaltılması sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0.01 kg/ton = 5,05 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin boģaltılması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x kg/ton = 2,52 kg/saat Kırma-Eleme Tesislerinde OluĢacak Tozun Yayılım Hesapları Yıllık Üretim : Ton Aylık üretim miktarı : ,36 ton/ay Günlük üretim miktarı : ,21 ton/gün Saatlik üretim miktarı : 505,05 ton/saat ÇalıĢma süresi : 11ay/yıl, 330gün/yıl, 30 gün/ay, 24 saat/gün Kırma-Eleme Tesislerinde OluĢacak Tozun Yayılım Hesapları a) Birincil(PDK) Çeneli Kırıcıda OluĢacak Toz Miktarı; Tabloda verilen Emisyon Faktörlerinde Birincil(PDK) Çeneli Kırıcı için verilen Emisyon Faktörü 0,243 kg/ton'dur. Buna göre; Toz Miktarı = 505,05 ton / saat x kg/ton Toz miktarı = 122,72 kg/saat Bu miktar sistemin kontrollü hale getirilmesi durumunda; Toz Miktarı = 505,05 ton/saat x kg/ton Toz miktarı = 12,27 kg/saat Toz miktarı = 29,54 kg/saat b) Ġkincil Kırıcıda Kontrolsüz Halde OluĢacak Toz Miktarı Tabloda verilen Emisyon Faktörlerinde Ġkincil (Darbeli) Kıncı için verilen Emisyon Faktörü 0,585 kg/ton'dur. Buna göre Toz Miktarı = 505,05ton/saat x kg/ton Toz miktarı = 295,45 kg/saat Bu miktar sistemin kontrollü hale getirilmesi durumunda; Toz Miktarı = 505,05 ton/saat x kg/ton Toz miktarı = 29,54 kg/saat 116

133 Kırılan Kalkerin Yüklemesi Kalkerin yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,01 kg/ton = 5,05 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,005 kg/ton = 2,52 kg/saat Kalkerin Stok Sahasına TaĢınması Bir kamyonun 20 ton-sefer Kalker taģıması durumunda saatlik sefer sayısı; 505,05 ton/saat / 20 ton-sefer = 26 sefer/saattir. 15 adet kamyonla taģıma yapılacaktır. 15 kamyon saatte 2 sefer yapacaktır. Çıkarılan kalker araçlara yüklendikten sonra çalıģma sahasına yaklaģık 100 m mesafedeki stok sahasına taģınacaktır. Kalkerin taģınması sırasındaki emisyon faktörü 0.7 kg/km. araç alınarak; 0,7 kg/km. araç x 0,1 km x 2 sefer/saat x 15 araç = 2,1 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin taģınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 0,1 km x 2 sefer/saat x 15 araç = 1,05 kg/saat Kalkerin Stok Sahasına BoĢaltılması Kalkerin stok sahasına boģaltılması sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0.01 kg/ton = 5,05 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin boģaltılması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x kg/ton = 2,52 kg/saat Kalkerin Stok Sahasında Depolanması BoyutlandırılmıĢ Kalker sahada yaklaģık 2000 m 2 lik bir alanda depolanacaktır. Kalkerin stok sahasına depolanması sırasındaki emisyon faktörü 5,8 kg.toz/ha.gün olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 0,2 ha * 5,8 kg.toz/ha.gün = 1,16 kg / gün * 1gün /24 sa = kg/s 117

134 Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin depolanması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 2,9 toz/ha.gün olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 0,2 ha * 2,9 kg.toz/ha.gün = 0,483 kg / gün * 1gün / 24 sa = 0,020 kg/sa Stok Sahasında ki Kalkerin Yüklemesi Kalkerin ocaktan yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,01 kg/ton = 5,05 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin ocaktan yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 505,05 ton/saat x 0,005 kg/ton = 2,52 kg/saat Kalkerin Tesis DıĢına TaĢınması Bir kamyonun 20 ton-sefer kalker taģıması durumunda saatlik sefer sayısı; 505,05 ton/saat / 20 ton-sefer = 26 sefer/saattir. 15 adet kamyonla taģıma yapılacaktır. 1 kamyon saatte 2 sefer yapacaktır. Tesiste depolanan boyutlandırılmıģ kalker araçlara yüklendikten sonra taģınacağı yolun yaklaģık 3000m. lik kısmı stabilize yoldan taģınacaktır. Kalkerin taģınması sırasındaki emisyon faktörü 0.7 kg/km. araç alınarak 0,7 kg/km. araç x 6 km x 2 sefer/saat x15 araç = 126 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin taģınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 6 km x 2 sefer/saat x 15 araç = 63 kg/saat 118

135 Bezirci ĠnĢaata Ait Kalker Ocağı Tesislerinde OluĢacak Tozun Yayılım Hesapları Patlatma Patlatma sonucu oluģan toz emisyonlarının % 80 inin 10 μ dan büyük partiküllerden meydana geldiği ve patlatmadan sonra hemen çökeleceği, geriye kalan % 20 sinin ise 10 μ dan küçük partiküllerden meydana geldiği ve havada asılı kalarak atmosferde yayıldığı kabul edilmiģtir. Kalker miktarı = ,5 ton (bir patlatmada alınacak Kalker miktarı) Patlatma emisyon faktörü = 0.08 kg/ton Patlatmadaki toplam emisyon = ,5 x 0.08 = 1875 kg/patlatma Bir patlatmada koparılacak Kalker miktarı yaklaģık ,5 tondur. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi için; Yıllık üretim miktarı : ton/yıl Aylık üretim miktarı : ,72 ton/ay Günlük üretim miktarı : 4242,42 ton/gün Saatlik üretim miktarı : 176,76 ton/saat Kalkerin Sökülmesi Kalkerin ocaktan sökülmesi sırasındaki emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,025 kg/ton = 4,41 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin ocaktan sökülmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 2,20 kg/saat Kalkerin Yüklemesi Kalkerin ocaktan yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,01 kg/ton = 1,76 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin ocaktan yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,88 kg/saat Kalkerin TaĢınması Bir kamyonun 20 ton-sefer kalker taģıması durumunda saatlik sefer sayısı; 119

136 176,76 ton/saat / 20 ton-sefer = 9 sefer/saat Çıkarılan kalker araçlara yüklendikten sonra kırma eleme tesisine taģınacaktır. Kalkerin taģınması sırasındaki emisyon faktörü 0.7 kg/km. araç alınarak ve ocakla kırmaeleme tesisi arası gidiģ dönüģ yaklaģık 600 m olduğuna göre 0,7 kg/km. araç x 0,6 km x 2sefer/saat x 5 araç = 4,2 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin taģınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 0,6 km x 2 sefer/saat x 5 araç = 2,1 kg/saat Kalkerin BoĢaltılması Kalkerin kırıcıya boģaltılması sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0.01 kg/ton = 1,76 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin boģaltılması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x kg/ton = 0,88 kg/saat Kırma-Eleme Tesislerinde OluĢacak Tozun Yayılım Hesapları Yıllık üretim miktarı : ton/yıl Aylık üretim miktarı : ,72 ton/ay Günlük üretim miktarı : 4242,42 ton/gün Saatlik üretim miktarı : 176,76 ton/saat Kırma-Eleme Tesislerinde OluĢacak Tozun Yayılım Hesapları c) Birincil(PDK) Çeneli Kırıcıda OluĢacak Toz Miktarı; Tabloda verilen Emisyon Faktörlerinde Birincil(PDK) Çeneli Kırıcı için verilen Emisyon Faktörü 0,243 kg/ton'dur. Buna göre; Toz Miktarı = 176,76 ton / saat x kg/ton Toz miktarı = 42,95 kg/saat Bu miktar sistemin kontrollü hale getirilmesi durumunda; Toz Miktarı = 176,76 ton/saat x kg/ton Toz miktarı = 4,29 kg/saat d) Ġkincil Kırıcıda Darbeli Kırıcıda Kontrolsüz Halde OluĢacak Toz Miktarı Tabloda verilen Emisyon Faktörlerinde Ġkincil Kıncı Darbeli Kırıcıda için verilen Emisyon Faktörü 0,585 kg/ton'dur. Buna göre; 120

137 Toz Miktarı = 176,76 ton/saat x kg/ton Toz miktarı = 103,40 kg/saat Bu miktar sistemin kontrollü hale getirilmesi durumunda; Toz Miktarı = 176,76 ton/saat x kg/ton Toz miktarı = 10,34 kg/saat Kırılan Kalkerin Yüklemesi Kalkerin yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,01 kg/ton = 1,76 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,88 kg/saat Kalkerin Stok Sahasına TaĢınması Bir kamyonun 20 ton-sefer kalker taģıması durumunda saatlik sefer sayısı; 176,76 ton/saat / 20 ton-sefer = 9 sefer/saattir. 5 adet kamyonla taģıma yapılacaktır. 5 kamyon saatte 2 sefer yapacaktır. Çıkarılan kalker araçlara yüklendikten sonra çalıģma sahasına yaklaģık 100 m mesafedeki stok sahasına taģınacaktır. Kalkerin taģınması sırasındaki emisyon faktörü 0.7 kg/km. araç alınarak 0,7 kg/km. araç x 0,1 km x 2 sefer/saat x 5 araç = 0,7 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin taģınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 0,1 km x 2 sefer/saat x 5 araç = 0,35 kg/saat Kalkerin Stok Sahasına BoĢaltılması Kalkerin stok sahasına boģaltılması sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0.01 kg/ton = 1,76 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin boģaltılması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x kg/ton = 0,88 kg/saat 121

138 Kalkerin Stok Sahasında Depolanması BoyutlandırılmıĢ Kalker sahada yaklaģık 2000 m 2 lik bir alanda depolanacaktır. Kalkerin stok sahasına depolanması sırasındaki emisyon faktörü 5,8 kg.toz/ha.gün olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 0,2 ha * 5,8 kg.toz/ha.gün = 1,16 kg / gün * 1gün /24 sa = kg/sa Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin depolanması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 2,9 toz/ha.gün olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 0,2 ha * 2,9 kg.toz/ha.gün = 0,483 kg / gün * 1gün / 24 sa = 0,020 kg/sa Stok Sahasında ki Kalkerin Yüklemesi Kalkerin ocaktan yüklenmesi sırasındaki emisyon faktörü 0.01 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,01 kg/ton = 1,76 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin ocaktan yüklenmesi sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 176,76 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,88 kg/saat Kalkerin Tesis DıĢına TaĢınması Bir kamyonun 20 ton-sefer kalker taģıması durumunda saatlik sefer sayısı; 176,76 ton/saat / 20 ton-sefer = 9 sefer/saattir. 15 adet kamyonla taģıma yapılacaktır. 1 kamyon saatte 2 sefer yapacaktır. 0,7 kg/km. araç x 6 km x 2 sefer/saat x 5 araç = 42 kg/saat Kontrollü Olması Durumunda Kalkerin taģınması sırasındaki kontrollü durumda emisyon faktörü 0.35 kg/ton olarak alındığında oluģacak emisyon debisi; 0,35 kg/km. araç x 6 km x 2 sefer/saat x 5 araç = 21 kg/saat 122

139 Tablo 69. Toz Emisyonu Kütlesel Debileri AĢama Faaliyet Kontrolsüz Kontrollü KONYA ÇĠMENTO KALKER OCAĞI Bitkisel Toprağın Yerinden Sökülmesi 0,018 0,009 Bitkisel Toprağın Yüklenmesi 0, Bitkisel Toprağın TaĢınması 0, , Bitkisel Toprağın BoĢaltılması 0,0075 0,00375 Bitkisel Toprağın Depolanması 0,060 0,030 Patlatma Kalkerin Sökülmesi 12,62 kg/saat 6,31 Kalkerin Ocaktan Yüklenmesi 5,05 2,52 Kalkerin Bunkere TaĢınması 12,6 6,3 Kalkerin Bunkere BoĢaltılması 5,05 2,52 Kırma-eleme Kalkerin Primer Kırıcıda Kırılması 122,72 12,27 ĠBRAHĠM ġen KALKER OCAĞI (KomĢu Firma) Kalkerin Sekonder Kırıcıda Kırılması 295,45 29,545 KırılmıĢ Kalkerin Yüklenmesi 5,05 2,52 KırılmıĢ Kalkerin Stok Sahasına TaĢınması 2,1 1,05 KırılmıĢ Kalkerin BoĢaltılması 5,05 2,52 KırılmıĢ Kalkerin Depolanması 0,048 0,020 KırılmıĢ Kalkerin Kamyonlara Yüklenmesi 5,05 2,52 Kalkerin Tesis DıĢına TaĢınması Patlatma Kalkerin Sökülmesi 6,81 kg/saat 3,40 Kalkerin Ocaktan Yüklenmesi 2,72 1,36 Kalkerin Bunkere TaĢınması 5,88 2,94 Kalkerin Bunkere BoĢaltılması 2,72 1,36 Kırma-eleme Kalkerin Primer Kırıcıda Kırılması 66,27 6,62 BEZĠRCĠ KALKER OCAĞI (KomĢu Firma) Kalkerin Sekonder Kırıcıda Kırılması 159,54 15,95 KırılmıĢ Kalkerin Yüklenmesi 2,72 1,36 KırılmıĢ Kalkerin Stok Sahasına TaĢınması 0,98 0,49 KırılmıĢ Kalkerin BoĢaltılması 2,72 1,36 KırılmıĢ Kalkerin Depolanması 0,048 0,020 KırılmıĢ Kalkerin Kamyonlara Yüklenmesi 2,72 1,36 Kalkerin Tesis DıĢına TaĢınması 58,8 29,4 Patlatma Kalkerin Sökülmesi 4,41kg/saat 2,20 Kalkerin Ocaktan Yüklenmesi 1,76 0,88 Kalkerin Bunkere TaĢınması 4,2 2,1 Kalkerin Bunkere BoĢaltılması 1,76 0,88 Kırma-eleme Kalkerin Primer Kırıcıda Kırılması 42,95 4,29 Kalkerin Sekonder Kırıcıda Kırılması 103,40 10,34 KırılmıĢ Kalkerin Yüklenmesi 1,76 0,88 KırılmıĢ Kalkerin Stok Sahasına TaĢınması 0,7 0,35 KırılmıĢ Kalkerin BoĢaltılması 1,76 0,88 KırılmıĢ Kalkerin Depolanması 0,048 0,020 KırılmıĢ Kalkerin Kamyonlara Yüklenmesi 1,76 0,88 Kalkerin Tesis DıĢına TaĢınması Yukarıda hesap edilen kirletici emisyonları kütlesel debileri aģağıdaki tabloda toplu olarak gösterilmiģtir. 123

140 Tablo 70.Toplam Toz Emisyonu Kütlesel Debileri Emisyon Kaynağı Kontrolsüz Kontrollü Konya Çimento San. A.ġ Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisinde OluĢacak Toplam Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi 2.471,79 kg/saat 131,00 kg/saat Bezirci ĠnĢ. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisinde OluĢacak Toplam Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi Ġbrahim ġen e ait Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisinde OluĢacak Toplam Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi 2081,508 kg/saat 44,7 kg/saat 2184,928 kg/saat 65,62 kg/saat TOPLAM 6738,226 kg/saat 241, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde baca dıģındaki yerlerde, normal iģletme Ģartlarında ve haftalık iģ günlerindeki iģletme saatleri için kütlesel debiler, toz için 1 kg/saat değerini aģamaz denilmektedir(bkz. SKHKKY, Ek-2, Tablo-2.1). Proje kapsamında oluģacak emisyonlar rapor ekinde verilen hava kalitesi modelleme raporunda detaylı olarak ele alınmıģtır.(bkz. Ek-14). Proje kapsamında kontrollü durumda çalıģma yapılacak olup, oluģacak toz emisyonu için Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek-1 (c), (d), (e) bentleri gereğince aģağıdaki tedbirler alınacaktır. - Nakliye iģleminde kullanılacak kamyonların üzeri branda ile örtülecektir. - Asfalt olmayan ocak içi yollarda ve nakliye için kullanılacak yollarda spreyleme yöntemi ile sulama yapılacaktır. - Ocak sahası içerisinde hareket eden araçlara hız sınırlaması getirilecektir. - Kırma-Eleme Tesisi nde pulvarize (sulu) sistem çalıģtırılacaktır. Ayrıca; Kırma-Eleme Tesisi için, Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı nın tarih ve sayılı genelgesinde belirtilen hususlara uyularak; - Tesisteki toz kaynağı olan ünitelerin (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) üzeri kapatılacaktır. - Toz yayıcı kısımları kapatılan ünitelere toz indirgeme sistemi (torbalı filtre vb.) kurulacaktır. Tesisin kurulacağı bölgede, etki alanındaki kava kalitesi katkı değerlerini etkileyecek ocaklar bulunmaktadır. Tesisin yakın çevresinde bulunan ocaklardan kaynaklanacak toz emisyonları da modelleme çalıģmasına dahil edilmiģ olup, kütlesel debileri Tablo 65 de sunulduğu gibidir. Proje kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Çevre Ġzin ve Lisans Yönetmelik hükümlerine riayet edilecek olup, yönetmelik doğrultusunda Çevre Ġzni ne müracaat edilecektir. 124

141 Hava Kalitesi Modelleme ÇalıĢması Planlanan proje ile ilgili olarak toz emisyonları ile ilgili olarak Hava Kalitesi Modellemesi EK-14 de sunulmuģtur. Modellemede Lakes Environmental AERMOD View programı kullanılmıģtır. Programda AERMOD un US EPA tarafından tarihinde yayınlanan en güncel sürümü olan AERMOD versiyonu kullanılmıģtır Toz Emisyonlarına KarĢı Alınacak Önlemler Proje alanında toz oluģumunun meydana geleceği her aģamada, tozlanmaya karģı gerekli bütün önlemler alınacaktır. Alınacak önlemler aģağıda maddeler halinde özetlenmiģtir: Ocak alanında kalkerin kamyonlara yüklenmesi ile ilgili olarak, gerekli bütün önlemler alınacaktır. Yükleme ve boģaltmada oluģacak tozlanmaya karģı önlem olarak, yükleme ve boģaltma iģlemlerinin savurma yapılmadan ve yavaģ yavaģ yapılmasına dikkat edilecektir. Böylelikle toz çıkıģında bir miktar azalma sağlanacaktır. Sahada yapılacak nakliye sırasında ocak asfalt yol bağlantısı periyodik olarak sulanacaktır. Ocak - Asfalt yol bağlantısının iyileģtirme çalıģmaları yapılacaktır. Nakliye esnasında hız kurallarına riayet edilecektir. Kamyonların üstü branda ile örtülecektir. Tesiste toz kaynağı olan her bir ünite (bunker, kırıcılar, elekler, konveyör bantlar) tamamen kapalı sistem içerisine alınmıģtır. Dolayısıyla, Tesisten kaynaklanan toz emisyonları en aza indirilmiģtir. Ayrıca tesis içerisinde pulvarize su sistemi bulunmaktadır. Yukarıdaki bölümlerde maddeler halinde verilen toz yayıcı iģlemlerin aynı anda yapılacağı varsayıldığında, oluģacak toplam toz miktarı ile debisi ve alınacak önlemler sonucu oluģan toz miktarı ile debisi bir tablo halinde verilmiģtir. Reel olarak tüm bu iģlemler aynı anda yapılamayacağından, alınacak önlemler sonucu ortaya çıkan emisyon debisi, hesaplanan emisyon debisinden çok daha alt sınırlarda kalacaktır. Kapasite artıģı yapılması planlanan projede ruhsat sahibine ait Çimento fabrikasında hammadde ve yine ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde ise beton agregası olarak kullanmaktır. Sahadan alınacak olan kalker yine saha içerisinde bulunan kırma-eleme tesisinde iģlem gördükten sonra kamyonlar ile ruhsat sahibine ait fabrika sahasına sevk edilecektir. Ocakta ton/yıl üretim olacaktır. Hafriyat, doldurma, boģaltma ve depolama faaliyetlerinde ortaya çıkan emisyonları büyük oranlarda önlemek pratik açıdan pek mümkün değildir. Ancak çalıģma koģullarına özen gösterilerek tozuma azaltılabilir. Savurma yapmadan doldurma boģaltma yapılarak, kalker üstü naylon branda ile kapatılarak ve yol ve benzeri tozuyan ortamların üst tabakaları belirli sevilerde nemlendirilerek bu iģlemler sonucu oluģan toz emisyonları kontrol edilmeye çalıģılmaktadır tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve tarih ve Sayılı 125

142 Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerinde geçen; Ek-1 nde yer alan; b) maddesi 2.2. Tane boyutu 1 mm çap 5 mm maddelerin doldurma, ayırma, eleme, taģıma, kırma, öğütme gibi iģlemlerin yapıldığı baca dıģındaki yerlerden toz emisyonun kaynaklandığı tesisler için emisyon faktörü kullanılarak kütlesel debi hesaplanır. Üretim süresince alınan tedbirlerin sürekliliği sağlanmalıdır. Toz emisyonu su kullanılarak önlenecekse toz kaynağı olan ünitenin faaliyete geçmesi ile birlikte su püskürtme sistemi eģ zamanlı olarak devreye girmeli ve üretim süresince çalıģmalıdır. c)maddesi açıkta depolana yığma malzemeler Araziye rüzgar kesici levhalar yerleģtirilir, duvar örtülür veya rüzgar kesici ağaçlar dikilir. Konveyörler ve diğer taģıyıcıların ve bunların birbiri üzerine malzeme boģalttığı bağlantı kısımlarının üstleri kapatılır. Savurma yapılmadan boģaltma ve doldurma yapılmaktadır. Malzeme üstü naylon branda veya tane büyüklüğü 10 mm den fazla olan malzeme ile kapatılmaktadır. Üst tabakalar % 10 nemde muhafaza edilecektir. Bu durumu sağlamak için gerekli donanım kurulur. e) maddesi Tesis içi yolların durumu: Tesis içi yollar hava kalitesini olumsuz yönde etkiliyorsa yolların bitümlü kaplama malzemeleri, beton veya benzeri malzemeler ile kaplanması, düzenli olarak temizlenmesi veya toz bağlayan maddelerle muameleye tabi tutulması gereklidir. Maddelerinde geçen hükümlere uyulacağını taahhüt ederiz. Tablo 7. Stok Alanı Koordinatları Nokta UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar DATUM ED-50 DATUM WGS-84 Nokta Projeksiyon 6 derece Türü derece,kesir D.O.M. 33 ZON 36 Y X Boylam (X) Enlem (Y) Toplam m m 2 126

143 5.2. Su Kullanımı ve Bertarafı (arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluģacak atıksuların miktarı ve bertarfı) Arazi Hazırlık ve ĠnĢaat AĢaması: Tesiste inģaat aģamasında çalıģan iģçilerden kaynaklı atıksu oluģumu olacaktır. ĠnĢaat aģamasında 25 kiģi çalıģması planlanmaktadır. ÇalıĢanların içme ve kullanma suyu miktarı; Kapasite artıģı sonrasında çalıģması planlanan personel sayısı = 25 kiģi KiĢi baģı su kullanım miktarı = 150 lt/kiģi.gün (USLU, O. Prof. Dr., DEÜ. Müh. Fak., Çevre Mühendisliği Böl., KullanılmıĢ Atık suların arıtımı ders notları, 2004) 25 x 0,15 m 3 /gün = 3,75 m 3 /gün olacaktır. Toz kontrolü amaçlı su ihtiyacı Arazinin hazırlanması ve inģaat aģamasında toz oluģumuna neden olabilecek faaliyetler kapsamında toz kontrolü amacıyla mevsime ve buharlaģma hızına bağlı olarak su ile spreyleme yapılacak olup spreyleme çalıģmalarında günde yaklaģık 2 m 3 su kullanılacağı öngörülmektedir. ĠĢletme AĢaması: ĠĢletme aģamasında toz oluģumunu engellemek için ocak içi yollarda, kırma-eleme tesisinde, patlatmadan önce ocak aynasında sulama amaçlı ve personelin içme-kullanma ihtiyacını karģılamak için su kullanımı olacaktır. ÇalıĢanların içme ve kullanma suyu miktarı; Kapasite artıģı sonrasında çalıģması planlanan personel sayısı = 50 kiģi KiĢi baģı su kullanım miktarı = 150 lt/kiģi.gün (USLU, O. Prof. Dr., DEÜ. Müh. Fak., Çevre Mühendisliği Böl., KullanılmıĢ Atık suların arıtımı ders notları, 2004) 50 x 0,15 m 3 /gün = 7,5 m 3 /gün olacaktır. Kalkerin ocaktan konkasöre taģınması sırasında kullanılacak su miktarı; TaĢıma sırasında kullanılacak yol = 4 m geniģlik 300 m uzunluk = 1200 m 2 Yapılacak olan sulama sayısı = 3 sefer/gün 127

144 Metrekare baģına 1,5 litre su (MUSLU,Y., KullanılmıĢ Suların Arıtılması, ĠSTANBUL) m 2 x 3 sefer/gün x 1,5 lt/m 2 = 5400 lt/gün = 5,4 m 3 /gün olacaktır. Kırma-Eleme Tesisinde Uygulanacak Olan Pulvarize Sistem Ġçin Gerekli Su Miktarı; Kırma-eleme tesisinde ortalama 2 litre/ton su kullanılacaktır. Tesisin günlük toplam kapasitesi ,12 ton olduğuna göre; 2 litre/ton x ,12 ton/gün=24.242,24 litre/gün (24,24 m 3 /gün) su kullanılacaktır. Tesiste kullanılacak olan suyu atığı olamayacaktır. Kullanılan su mıcır üzerine yapıģacağından zamanla buharlaģarak yok olacaktır. Tablo 71. Ocaktan Meydana Gelebilecek Atıksu Miktarı Tesiste OluĢan Atıksu ÇeĢitleri OluĢan Atıksu Miktarları Kapasite ArtıĢı Sonrası OluĢacak Atıksu Miktarları Personel Kaynaklı 0,9 m 3 /gün 7,5 m 3 /gün Sulamadan Kaynaklı 5,4 m 3 /gün 5,4 m 3 /gün Kırma-Eleme Tesisinin Pulvarize Sistem Su Miktarı 6,5 m 3 /gün 24,24 m 3 /gün OluĢacak atıksuların bertarafında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası ĠnĢası Mümkün Olamayan Yerlerde Yapılacak çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerince belirlenmiģ sızdırmasız foseptik çukurunda depolanacak ve periyodik olarak faaliyet sahibine ait vidanjör yardımı ile bertaraf edilecektir. (Bkz. Ek-11). Tozlanmayı Önlemek İçin Su Kullanımı ve Bertarafı: Ocak içi yolların sulanması için arazözle günlük olarak sulama iģlemi gerçekleģtirilecektir. ĠnĢaat alanında araçların hareketinden dolayı meydana gelecek olan tozu bastırmak için ihtiyaç duyulacak olan su tanker ile Sarıcalar Mahallesinden sağlanacaktır. Tozlanmayı engellemek için kullanılacak su buharlaģacağından dolayı atık oluģturmamaktadır. Bertarafı söz konusu değildir. Patlatma Alanının Spreylenmesinde Kullanılacak Su Miktarı: Üretim amacıyla patlatma yapılacak alan, patlatma yapılmadan önce spreylenecektir. Patlatma baģına günlük 5,0 m 3 su kullanılacaktır. 128

145 ĠĢletme ve inģaat aģamasında oluģması beklenen atık sular tamamen evsel nitelikte olacaktır. ĠĢletmede tozumanın indirgenmesi için ocak içi yollarda, kırma-eleme tesisinde, patlatmadan önce ocak aynasında su kullanımı olacaktır. Ancak kullanılan bu suyun atık su olarak geri dönüģümü söz konusu değildir. ÇalıĢan personel günlük ihtiyaçlarını faaliyet alanına kurulacak olan sosyal tesislerde giderebilecektir. OluĢacak atık sular belirli periyotlarla vidanjörle çektirilerek an yakın atıksu arıtma tesisine deģarj edilecektir. Ülkenin yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının potansiyelinin korunması ve en iyi biçimde korunmasının sağlanması için; tarih ve sayılı "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine, tarih ve sayılı Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve tarih ve sayılı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Yapılan DeğiĢikliklere Dair Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Ġnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan Yer altı ve Yerüstü Maden ĠĢletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Ģartları Yönetmeliği Faaliyet kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazete de Yeraltı Suları Hakkında Kanun una, tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanun una, tarih ve sayılı Yeraltı Sularının Kirlenmeye KarĢı ve Bozulmaya KarĢı Korunması Hakkındaki Yönetmeliği Faaliyet kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazete de Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği Faaliyet kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazete de Su Havzalarının Korunması Ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmeliklerin ilgili tüm hükümlerine ve uyulacaktır tarih ve sayılı Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı KirlenmiĢ Sahalara Dair Yönetmelik 4950 sayılı Su Ürünleri Kanununda DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanun ile değiģik 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu nun ilgili hükümlerine uyulacaktır sayılı UHK ve bu kanuna dayalı çıkarılan Yönetmeliklere uyulacaktır. Tesiste içme, kullanma ve proses suyu temininde tarih ve 2006/1 karar sayılı Ġl Umumi Hıfzısıhha Kurulu Kararı hükümlerine uyulacaktır. 5.3.Atıklar (arazi hazırlık, inģaat, iģletme ve iģletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) Faaliyetten dolayı oluģacak olan atık türleri, miktarları ve bertarafı projenin inģaat ve iģletme aģamaları için ayrı ayrı değerlendirilmiģ ve aģağıda detayları sunulmuģtur. 129

146 5.3.1.ĠnĢaat AĢamasında OluĢacak Kirleticiler Tesiste kapasite artıģı nedeni ile kırma-eleme tesis kurulması planlanmaktadır. Bu aģamada personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atıklar oluģması beklenmektedir. ĠnĢaat aģamasında yaklaģık 25 kiģinin çalıģması ön görülmektedir. İnşaat Aşamasında Oluşacak Atıklar: Katı Atık: Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Aşaması Arazinin hazırlanması ve inģaat aģamasında proje alanında 25 kiģinin çalıģtırılması planlanmaktadır. Proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inģaat aģamasında meydana gelecek olan katı atıklar; personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklar ve kırma eleme tesis alanının hazırlanması kapsamında yapılacak kazılar sonucu oluģacak hafriyat atıklarıdır. Evsel nitelikli katı atıklar Evsel Katı Atık Miktarı = Personel Sayısı x Birim Katı Atık Miktarı Evsel Katı Atık Miktarı = 25 kiģi x 1,34 kg/kiģi.gün = 3,75 kg/gün Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; yemek atıkları, plastik, cam, büro atıkları (kâğıt vb.) türü atıklar bulunacaktır. Arazinin hazırlanması ve inģaat aģamasında çalıģacak personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklar tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği"nin 18. maddesine göre Ģantiye binasında kapalı ve sızdırmaz çöp kovalarında biriktirilerek toplanacak ve Selçuklu Belediyesi nin çöp depolama alanına teslim edilerek bertaraf edilecektir. Atıksu: Faaliyetin inģaat aģamasında 25 kiģinin istihdam edilmesi planlanmaktadır. KiĢi baģına tüketilen su miktarı 3750 lt/gün kabul edilmiģtir. (Bir kiģinin günlük su kullanımı Resmi Gazete 22 Nisan 1985 tarih ve sayılı nüshasında yayımlanan Ġller Bankası içme suyu projelerine dair Ģehir ve kasabaların içme suyu projelerin hazırlanmasına ait yönetmelik hükümlerince 150 lt olarak alınmıģtır.). Personel için gerekli kullanma suyu; 25 KiĢi x 150 L/KiĢi-gün /1000 = 3,75 m³/gün olarak hesaplanmıģtır. KiĢi baģı günlük su tüketimi 3750 lt ve tüm atık suyun %100 geri döndüğü tahmini ve kabulü ile oluģacak atık suyun özellikleri aģağıdaki gibidir. (Bir kiģinin günlük su kullanımı Resmi Gazete 22 Nisan 1985 tarih ve sayılı nüshasında yayımlanan Ġller Bankası içme suyu projelerine dair Ģehir ve kasabaların içme suyu projelerin hazırlanmasına ait yönetmelik hükümlerince 150 lt olarak alınmıģtır.) 130

147 Tablo 72. Evsel Atık Suyun Özellikleri Kirletici Birim Konsantrasyon BOI5 mg/l 200 KOĠ mg/l 300 Askıda Katı Madde mg/l 200 ĠnĢaat esnasında oluģan evsel nitelikli sıvı ve fekal atıklar, tarih ve sayılı Lağım Mecrası ĠnĢası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerince belirlenmiģ sızdırmasız fosseptik çukurunda depolanacak ve periyodik olarak faaliyet sahibince, serbest piyasadan vidanjör kiralanarak S.K.K.Y. hükümlerine göre bertaraf edilecektir. Atık Yağlar ve Madeni Atık Yağlar: Kullanılacak iģ makinelerinin bakımları sırasında atık madeni yağlar oluģabilecektir. Proje kapsamında çalıģacak araçların bakımları ve yağ değiģimleri yetkili servislerde gerçekleģtirilecektir. Zaruri hallerde proje alanında yapılacak olan araçların bakımları sırasında çıkacak atık madeni yağlar Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği nde belirtildiği Ģekilde, sızdırmasız varillerde, üzeri kapalı alanlarda geçici olarak depolanacaktır. Atık madeni yağlar, geçici depolanacak ve lisanslı taģıyıcı kuruluģlar vasıtası ile lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. Tehlikeli Atıklar: ĠnĢaat aģamasında yağlı paçavra-bez-üstüpü, kablo, ampul, vs. atık oluģabilecektir. ĠĢ makinelerinde kullanılan filtrelerin ve motor yağlarının servisleri tarafından değiģtirilmesi, motor atık yağ ve filtrelerin servisleri tarafından toplanması sağlanacaktır. ĠĢ makinelerinde kullanılacak filtreler ve motor atık yağları, makine ve ekipman parçaları ve lastiklerin servisleri tarafından toplanması sağlanacaktır. Bu atıkların herhangi bir nedenden dolayı sahada geçici olarak depolanması gerekmesi durumunda sızdırmasız zemin üzerinde veya sızdırmasız kaplar içinde geçici depolama yapılacaktır. Bu atıklarla ilgili olarak; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıģ aynı yönetmeliğin değiģiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıģ aynı yönetmeliğin değiģiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Ömrünü Tamamlamış Lastikler: ĠnĢaat aģamasında ömrünü tamamlamıģ lastiklerin oluģması muhtemel değildir. OluĢması durumunda Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Ömrünü TamamlamıĢ Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede YayımlanmıĢ aynı yönetmeliğin değiģiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. 131

148 Atık Pil ve Akümülatörler: Proje kapsamında kullanılacak olan araçların bakımları sırasında, ortaya çıkması muhtemel atık aküler, tarih ve Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ndeki değiģiklik hükümleri gereğince sızdırmaz tavalar içerisinde yağmura korunaklı olarak atık deposu içerisinde biriktirilecektir. Yeni akü alınırken ömrünü tamamlamıģ aküler, yetkili bayiine teslim edilecektir. Teslimler sırasında tutanak düzenlenerek, tutanaklar kayıt olarak saklanacaktır. Atık pil oluģması durumunda, evsel atıklardan ayrı olarak toplanacaktır. TAP a gönderilecektir Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıģ aynı yönetmeliğin değiģiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Tıbbi Atık: ĠnĢaat aģamasında tıbbi atık oluģumu söz konusu değildir. OluĢması durumunda tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tarih ve sayılı Resmi Gazete ile değiģiklik yapılan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin 5. Maddesinde belirtilen genel ilkeleri kapsamında torbalarda ayrı olarak biriktirilecek ile 8. Maddesinde belirtilen Tıbbi Atık Üreticilerinin Yükümlülükleri doğrultusunda bertaraf edilecektir. Ambalaj Atıkları: Personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; plastik, cam, büro atıkları vb. gibi atıklar bulunacaktır. Bu tür ambalaj atıklarının geri dönüģümü, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak toplanacak ve lisanslı firmalara verilerek, değerlendirilmesi yoluna gidilecektir. İnşaat ve Yıkıntı Atıkları: Faaliyetin hazırlık döneminde en üstten sıyrılarak alınacak olan bitkisel toprak ocak sahası içerisinde oluģturulacak, yaklaģık 0.2 ha lık alana sahip bitkisel toprak depolama alanında ayrı olarak depolanacaktır. Bitkisel toprağın rüzgâr ve yağıģtan etkilenmemesi için üzeri çimlendirilecek veya naylon ile örtülecektir. Daha sonra iģletmesi biten alanların rehabilitasyonunda en üst kısma serilmek üzere bitkisel toprak depo alanında geçici olarak depolanacaktır. Ocak sahasında ton/yıl kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Kalker üretimi sırasında üretim verimliliğinin %95 olduğu düģünülürse buna göre oluģacak pasa miktarı; ton/yıl x 0, ton/yıl olacaktır. 132

149 Çıkan pasa iģletilmesi biten alanların rehabilitasyonunda kullanılmak üzere pasa alanında geçici olarak depolanacaktır. Tüm bu iģlemler sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, ĠnĢaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir ĠĢletme AĢamasında OluĢacak Kirleticiler İşletme Aşamasında Oluşacak Atıklar: Katı Atık: ĠĢletme aģamasında 50 personel çalıģtırılması planlanmaktadır. ĠĢletmede çalıģacak personel bölgede bulunan yerleģim yerlerinden temin edilecektir. 50 kiģiden kaynaklanacak katı atık miktarı; Personel Sayısı : 50 kiģi Birim Katı Atık Miktarı : 1,34 kg/kiģi-gün Katı Atık Miktarı : Q= 1,34 kg/kiģi-gün x 50 kiģi = 67 kg/gün olmaktadır. ĠĢletme aģamasında ortaya çıkacak olan katı atıklar ağzı kapalı çöp kaplarında torbalar içerisinde biriktirilecek ve üstü kapalı çöp kamyonuyla taģınarak çöp depolama sahasında bertaraf edilecektir. Atık Yağlar ve Madeni Atık Yağlar: Kullanılacak iģ makinelerinin bakımları sırasında atık madeni yağlar oluģabilecektir. Proje kapsamında çalıģacak araçların bakımları ve yağ değiģimleri yetkili servislerde gerçekleģtirilecektir. Zaruri hallerde proje alanında yapılacak olan araçların bakımları sırasında çıkacak atık madeni yağlar Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği nde belirtildiği Ģekilde, sızdırmasız varillerde, üzeri kapalı alanlarda geçici olarak depolanacaktır. Araçlardan kaynaklanan atık yağların bertarafı için ilk önce analizi yaptırılarak kategorisi belirlenecektir. Atık madeni yağlar, Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında, kategorilerine ayrılarak geçici depolanacak ve lisanslı taģıyıcı kuruluģlar vasıtası ile lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. Proje iģletme kapsamında çalıģtırılması planlanan personelin yemek ihtiyacı kurulması planlanan sosyal tesislerde yemekhaneden karģılanacaktır. Yemekler hazır geldiği için bitkisel atık yağ oluģmayacaktır. Tehlikeli Atıklar: Tesiste sadece kurulması planlanan kırma-eleme ünitesinin bakımından oluģması muhtemel tehlikeli atık olarak ise; 133

150 atık kodlu olan diğer hidrolik yağlar, atık kodlu olan tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuģ ambalajlar, atık kodlu olan tehlikeli maddelerle kirlenmiģ emiciler, filtre malzemeleri (baģka Ģekilde tanımlanmamıģ ise yağ filtreleri), temizleme bezleri, koruyucu giysilerdir. OluĢması planlanan bu atıklar oluģması durumunda lisanslı firmalara verilerek bertarafları sağlanacaktır ve ayrıca her yılın mart ayında bir önceki yıla ait oluģan tehlikeli atıklar Çevre ve ġehircilik Bakanlığı sistemine yüklenecektir. Faaliyet alanında yağlı paçavra-bez-üstüpü, kablo, ampul, v.s. atık oluģabilecektir. ĠĢ makinelerinde kullanılan filtrelerin ve motor yağlarının servisleri tarafından değiģtirilmesi, motor atık yağ ve filtrelerin servisleri tarafından toplanması sağlanacaktır Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. ĠĢ makinelerinde kullanılacak filtreler ve motor atık yağları, makine ve ekipman parçaları ve lastiklerin servisleri tarafından toplanması sağlanacaktır. Bu atıkların herhangi bir nedenden dolayı sahada geçici olarak depolanması gerekmesi durumunda sızdırmasız zemin üzerinde veya sızdırmasız kaplar içinde geçici depolama yapılacaktır. Bu atıklarla ilgili olarak; Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıģ aynı yönetmeliğin değiģiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, Tarih ve Sayılı Resmi Gazetelerde yayımlanmıģ aynı yönetmeliğin değiģiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. ĠĢletme sırasında oluģması muhtemel tehlikeli atık miktarları aģağıda verilmiģtir. Kontamine Atık Miktarı: 35 kg/yıl Kontamine Ambalaj Atık Miktarı: 125 kg/yıl Ömrünü Tamamlamış Lastikler: Yıl içerinde araçların lastikleri yaklaģık 1 kez değiģtirilecektir. Lastiklerin değiģtirilmesi kullanım ömürleri, kat ettikleri yol mesafesine göre değiģkenlik gösterebilmektedir. OluĢan atık lastiklerin lisanslı firmalar tarafından toplanması sağlanacaktır Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Ömrünü TamamlamıĢ Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede YayımlanmıĢ aynı yönetmeliğin değiģiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Atık lastiklerin herhangi bir nedenden dolayı sahada depolanması gerekirse uygun bir alanda etrafı çevrilerek dağılması önlenerek geçici olarak depolanacaktır. Kırma-eleme tesisi bünyesinde, tesis içindeki ürünlerin taģınması sırasında konveyör bantlar kullanılmaktadır. Bu bantların ömrü, kullanım durumlarına göre değiģmekte olup, nihai ömürleri yaklaģık olarak bir yıldır. ĠĢletme sırasında kırma-eleme tesisinden ortaya çıkabilecek olan muhtemel atık konveyör bant miktarı aģağıda verilmiģtir. 134

151 Muhtemel Atık Bant Miktarı: 500 kg/yıl Tesis bünyesinde kullanılan konveyör, tarih ve sayılı Ömrünü TamamlamıĢ Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine göre Çevre ve ġehircilik Bakanlığı ndan çevre lisansı almıģ olan geçici depo iģletenlere veya çevre lisanslı geri kazanım veya çevre lisansı bertaraf tesislerine verilecektir. Faaliyetler sırasında tarih ve sayılı Ömrünü TamamlamıĢ Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği ve Tarih ve sayılı Ömrünü TamamlamıĢ Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasında Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Atık Pil ve Akümülatörler: Proje kapsamında kullanılacak olan araçların bakımları sırasında, ortaya çıkması muhtemel atık aküler, tarih ve Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ndeki değiģiklik hükümleri Tarih ve sayılı Revize) gereğince sızdırmaz tavalar içerisinde yağmura korunaklı olarak atık deposu içerisinde biriktirilecektir. Yeni akü alınırken ömrünü tamamlamıģ aküler, yetkili bayiine teslim edilecektir. Teslimler sırasında tutanak düzenlenerek, tutanaklar kayıt olarak saklanacaktır. Atık pil oluģması durumunda, evsel atıklardan ayrı olarak toplanacaktır. TAP a gönderilecektir Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıģ aynı yönetmeliğin değiģiklik yapılmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Tıbbi Atık: ĠĢletmede sağlık birimi oluģturulmayacaktır. ĠĢletme çalıģanları Selçuklu Ġlçesi ndeki en yakın sağlık kuruluģuna götürüleceklerdir. Acil durumlarda hasta taģımak üzere bir adet araç tahsis edilecektir. ĠĢletme alanında herhangi bir tıbbi atık oluģmayacaktır. Ambalaj Atıkları: ĠĢletme aģamasında personelden kaynaklanan ambalaj atıkları oluģacaktır. OluĢan bu ambalaj atıkları ayrı bir yerde biriktirildikten sonra en yakın çöp konteynırlarına bırakılarak bertaraf edilecektir. Ayrıca tesiste patlatma yapılacak olup, patlayıcı malzemelerin ambalajları oluģacaktır. Bu ambalaj malzemelerinin atık kodlu olan tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuģ ambalajlar kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Fakat oluģması muhtemel bu patlayıcı malzemelerin ambalajları patlatmayı yapan firma tarafından götürülerek tesis 135

152 sahasından bertarafları sağlanacaktır ve ayrıca tesiste patlayıcı depolanması yapılmayacak ve ihtiyaca göre patlatma sırasında tesis sahasına getirilecektir. Bu tür ambalaj atıklarının geri dönüģümü, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak toplanacak ve lisanslı firmalara verilerek, değerlendirilmesi yoluna gidilecektir. İnşaat ve Yıkıntı Atıkları: ĠĢletmenin bitmesinden sonra alan terk edilmeden önce Ģantiye binası, bakım onarım atölyesi, kırma-eleme tesisi yerinden sökülerek kaldırılacak ve baģka kullanımlar için alan dıģına nakledilecektir. Ünitelerin sökülmesinden sonra bu ünitelerin tabanında bulunan betonarme yapılarda yerinden sökülerek alınacak ve Tarih ve sayılı Hafriyat Toprağı, ĠnĢaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne göre Konya BüyükĢehir Belediyesi nin göstermiģ olduğu alana bırakılacaktır. Atıksu: Faaliyetin iģletme aģamasında 50 kiģinin istihdam edilmesi planlanmaktadır. KiĢi baģına tüketilen su miktarı 7500 lt/gün kabul edilmiģtir. (Bir kiģinin günlük su kullanımı Resmi Gazete 22 Nisan 1985 tarih ve sayılı nüshasında yayımlanan Ġller Bankası içme suyu projelerine dair Ģehir ve kasabaların içme suyu projelerin hazırlanmasına ait yönetmelik hükümlerince 150 lt olarak alınmıģtır.). Personel için gerekli kullanma suyu; 50 KiĢi x 150 L/KiĢi-gün /1000 = 7,5 m³/gün olarak hesaplanmıģtır. KiĢi baģı günlük su tüketimi 7500 lt ve tüm atık suyun %100 geri döndüğü tahmini ve kabulü ile oluģacak atık suyun özellikleri aģağıdaki gibidir. (Bir kiģinin günlük su kullanımı Resmi Gazete 22 Nisan 1985 tarih ve sayılı nüshasında yayımlanan Ġller Bankası içme suyu projelerine dair Ģehir ve kasabaların içme suyu projelerin hazırlanmasına ait yönetmelik hükümlerince 150 lt olarak alınmıģtır.) Tablo 72. Evsel Atık Suyun Özellikleri Kirletici Birim Konsantrasyon BOI5 mg/l 200 KOĠ mg/l 300 Askıda Katı Madde mg/l 200 Tesiste kapasite artıģı ile 50 personelin çalıģması ön görülmektedir. KiĢi baģı günlük içme ve kullanma suyu miktarı 150 lt/gün ve tüm atık suyun %100 geri döndüğü tahmini ve kabulü ile oluģacak atık su miktarı yaklaģık 7.5 m 3 /gün olarak hesaplanmıģ olup, atıksu özellikleri aģağıdaki tabloda verilmiģtir. Tablo 73. Tesis Evsel Atık Suyun Kirletici Değerleri Kirletici Birim Konsantrasyon BOI5 kg/gün 0,36 KOĠ kg/gün 0,54 Askıda Katı Madde kg/gün 0,36 (Kaynak: USLU,O. Kullanılmış Suların Arıtılması, 1992 İzmir ) 136

153 ĠĢletme esnasında oluģan evsel nitelikli sıvı ve fekal atıklar, tarih ve sayılı Lağım Mecrası ĠnĢası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerince belirlenmiģ sızdırmasız fosseptik çukurunda depolanacak ve periyodik olarak faaliyet sahibince, serbest piyasadan vidanjör kiralanarak S.K.K.Y. hükümlerine göre bertaraf edilecektir. ĠĢletme aģamasında çalıģacak olan personelden kaynaklı oluģacak evsel nitelikli atıksular için proje alanına sızdırmasız fosseptik yapılacak ve atıksuların bertarafı için Selçuklu Belediyesi nden hizmet alınacaktır. Fosseptik çukurda biriken atıksular ortalama ayda bir vidanjörle çekilerek en yakın atıksu arıtma tesisine deģarj edilecektir. Çevresel kirlenme ve doğal yaģamı etkileme konusunda yukarıda belirtilen azami önlemler alınacak, çalıģma sırasında alan ve çevresine çöp, moloz, hafriyat vb. atıklar atılmayacaktır. ġekil 37. Geçici Atık Depolama Alanı Emisyon: Proje kapsamında kullanılacak yakıt sadece kullanılacak makineler için gerekli olup, ısınma vb. amaçlı yakıt tüketimi olmayacaktır. Proje kapsamında ısınma ihtiyacı için elektrik sobalarından faydalanılacaktır. Makinelerde yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Motorinin genel özellikleri aģağıda verilmiģtir. 137