BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ NO LU KALKER OCAĞI

Transkript

1 BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ RUHSAT NO LU KALKER OCAĞI ÇANAKKALE İLİ, EZİNE İLÇESİ, BOZALAN KÖYÜ ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu KASIM

2 Proje Sahibinin Adı Adresi Telefon Numaraları Faks Numaraları Projenin Adı Proje İçin Seçilen Yerin Adı, Mevkii Proje Bedeli Proje için seçilen yerin koordinatları BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Kemalpaşa Mah. Yalı Cad. No:10 ÇANAKKALE RUHSAT NO LU KALKER OCAĞI ÇANAKKALE İLİ, EZİNE İLÇESİ, BOZALAN KÖYÜ TL Nokta No UTM Koordinatları Koor. Sırası Sağa- Yukarı Coğrafik Koordinatlar Koor. Sırası Enlem-Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü Coğrafik D.O.M. 27 D.O.M. - Zon 35 Zon - Ölçek Faktörü y 6 derecelik x Ölçek Faktörü Enlem (K) - Boylam(B) RUHSAT ALANI KOORDİNATLARI , , , , , , , , , , , , , , , , Alan 99,98 hektar ÇALIŞMA ALANI KOORDİNATLARI Alan 56,5779 hektar PASA DEPO ALANI KOORDİNATLARI , , , , , , , , Alan m2 2

3 BİTKİSEL TOPRAK DEPO ALANI KOORDİNATLARI Alan m2 ŞANTİYE SAHASI ALANI KOORDİNATLARI , , , , , , , , Alan m2 Ruhsat Numarası Projenin ÇED Yönetmeliği kapsamındaki yeri (sektörü, alt sektörü) Raporu Hazırlayan Kuruluşun /Çalışma Grubunun Adı Adresi Geçiş süreci kapsamında eski Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin 7. Maddesi (a) bendinde ve Ek-1 Listesi Madde 28 (a) TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 8.Cad. (Bişkek) 123/5 Emek/ANKARA Telefon Numaraları Faks Numaraları topcuoglumaden@hotmail.com topcuoglumaden@gmail.com Web Rapor Sunum Tarihi /11/2013 3

4 İÇİNDEKİLER BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu...12 BÖLÜM 2. PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Durumu ve Planlanan Durumu İle İlgili Olarak Çevresel Özelliklerin Belirtilmesi) Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje Yer Seçimi...18 (İlgili Valilik veya Belediye Tarafından Doğruluğu Onanmış Olan Yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı Sınırları İçinde ise Bu Alan Üzerinde, Değil ise Mevcut Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Koordinatları ile Birlikte Gösterimi, Projenin Kapladığı Alan ve Koordinatlar) Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Ocaklar Kırma-Eleme Tesisi...25 Söz konusu proje kapsamında kırma-eleme tesisi planlanmamaktadır Stok Alanı Bitkisel Toprak Depo Alanı Şantiye/İdari Bina Nakliye Güzergahı Diğer Projenin Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarı, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı, Üretimde Kullanılacak Makinelerin,Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri, Üretim Sırasında Tehlikeli,Toksik,Parlayıcı Ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları,Taşınmaları ve Depolanmaları, Proje Kapsamındaki Ulaştırma Alt Yapısı Planı...40 (Ulaştırma Güzergahı,Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu,Yapılması Düşünülen Tamir,Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.)...40 BÖLÜM 3 PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler) Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus,nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Sağlık (Bölgede Mevcut Endemik Hastalıklar) İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus 4

5 Hareketleri Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim,Sağlık,Kültür Hizmetleri) Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/ Sosyal Altyapı İhtiyaçları Projenin Fayda Maliyet Analizi Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projenin Ekonomik Ömrü Zamanlama Tablosu Diğer Hususlar...62 BÖLÜM 4. MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (Bölgesel ve Çalışma Alanı Baz Alınarak Mevcut Ve Planlanan Durum Verilmelidir.) Arazi Kullanımı ve Mülkiyet Durumu a. Tarım ve Hayvancılık a.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü a.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları a.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları b. Orman Alanları b.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri b.2. Ocak Yerinin İşlendiği Mesçere Haritası ve Yorumu b.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği c. Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi c.1. Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler c.2. Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti c.3. Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı c.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu c.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Toprak Özellikleri a. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması b. Yamaç Stabilitesi c.Erozyon d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Jeolojik Özellikler a.Bölge Jeolojisi b.Proje Alanı Jeolojisi c.Cevherleşme

6 4.3.d.Depremsellik e.Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Hidrojeolojik Özellikler a. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler b. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri c. Yer Altı ve Termal Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut ve Planlanan Kullanımı) d.Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme Ve İşletme Sonrası) Hidrolojik Özellikler a. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler b. Bölgenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu c. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Su Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik Üretimi, Diğer Kullanımlar) d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler(Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Meteorolojik ve İklimsel Özellikler a. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikleri b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Flora-Fauna a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Koruma Alanları (Ek-V Deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler,Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlara Tahsis Edilmiş Alanlar, 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı İle Sınırlandırılmış Alanlar v.b.) a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) BÖLÜM 5. PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ (İlgili Yönetmelik Kapsamında ve Kümülatif Olarak Gerekli Değerlendirme Yapılacaktır.) Emisyon Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Su Kullanımı ve Bertarafı (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası Olmak Üzere Temin Edileceği Kaynaklar,Su Miktarları,İçme ve Kullanma Suyu ve Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları,Kullanımı Sonrası Oluşacak Atık Suların 6

7 Miktarları ve Bertafı) Atıklar (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası Olmak Üzere Atık Türleri, Miktarları, Bertarafı) Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri (Akustik Rapor) Sağlık Koruma Bandı Mesafesi Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları Ve Rehabilitasyon Planı Risk Analizi a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Diğer Hususlar BÖLÜM 6. PROJENİN ALTERNATİFLERİ (Bu Bölümde Teknoloji, Alınacak Önlemlerin Alternatiflerinin Karşılaştırılması Yapılacak ve Tercih Sıralaması Belirlenecektir. ) BÖLÜM 7. İZLEME PROGRAMI Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi ve İşleme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlilik Tebliğin nde Yeterlilik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri Başlığının 4. Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI (Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların ÇED Raporuna yansıtılması) BÖLÜM 9. SONUÇLAR (Yapılan Tüm Açıklamaların Özeti,Projenin Önemli Çevresel Etkilerinin Sıralandığı Ve Projenin Gerçekleşmesi Halinde Olumsuz Çevresel Etkilerin Önlenmesinde Ne Ölçüde Başarı Sağlanabileceği Genel Bir Değerlendirme) NOTLAR VE KAYNAKLAR EKLER

8 TABLOLAR Tablo 1. Proje Kapsamında Planlanan Durum...12 Tablo 2. Kalkerin Fiziksel Özellikleri...16 Tablo 3. Projenin Zamanlama Tablosu...17 Tablo 4. Yakın Yerleşim Yerlerini ve Mesafelerinin Gösterir Tablo...18 Tablo 5. Ruhsat Alanı ve Çalışma Alanı Koordinatları...21 Tablo 6. Pasa Depo Alanı Koordinatları...25 Tablo 7. Bitkisel Toprak Depo Alanı Koordinatları...26 Tablo 8. Şantiye Sahası Alanı Koordinatları...27 Tablo 9. Zamana Bağlı Üretim Değerleri...32 Tablo 10. Üretim Sırasında Kullanılacak Ekipmanlar...34 Tablo 11. Patlatma Bilgileri...35 Tablo 12. Kullanılacak patlayıcı maddeler ve özellikleri...37 Tablo 13. Powergel Magnum Özellikleri...38 Tablo 14. Şehir, Belde ve Köy Nüfusları Tablo 15. İlçelere ait cinsiyet ve yerleşim yerine göre nüfus dağılımı (2012)...47 Tablo 16. Ezine İlçesi ve Köyleri Cinsiyete Göre Nüfus Dağılımı (2012)...48 Tablo 17. Ezine İlçesinin Yaşa Göre Nüfus Dağılımı (2012)...49 Tablo 18. Çanakkale İlindeki Hastane Sayıları...50 Tablo 19. Sağlık Ocaklarında Tespit Edilen Vaka Sayıları Tablo 20. Alınacak Makine Ekipman Gideri...57 Tablo 21. Yakıt ve Yağ Gideri...58 Tablo 22. Patlayıcı Madde Gideri...59 Tablo 23. Personel Gideri...59 Tablo 24. Toplam Yatırım Tutarı...60 Tablo 25. Yıllık İşletme Geliri...60 Tablo 26. Yıllık İşletme Gideri...60 Tablo 27. Projenin Ülke Ekonomisine Katkısı...61 Tablo 28. En Yakın Yerleşim Yerleri...61 Tablo 29. Zamanlama Tablosu...62 Tablo 30. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü...65 Tablo 31. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları Tahıl...65 Tablo 32. Hayvancılık Türleri, Adetleri...67 Tablo 33. Ezine İşletme Şefliği Orman Varlığı...68 Tablo 34. Büyük Toprak Grupları ve Miktarları...75 Tablo 35. Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması...78 Tablo 36. İlde Görülen Depremler...87 Tablo 37. Ovalar ve Yeraltı Suyu Rezervleri...91 Tablo 38. Çanakkale İli Jeotermal Su Kaynakları...92 Tablo 39. Aylara Göre Basınç Değişimleri...99 Tablo 40. Aylara Göre Sıcaklık Değişimleri Tablo 41. Yağış Durumu Tablo 42. Nem Durumu Tablo 43. Sayılı Günler Dağılımı Tablo 44. Maksimum Kar Kalılnlığı Tablo 45. Buharlaşma Durumu Tablo 46. Yıllık Esme Sayıları Toplamı Tablo 47. Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı Tablo 48. Ortalama Rüzgar Hızı Tablo 49. Rüzgar Durumu Tablo 50. Ortalama Fırtınalı ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Tablo 51. Uzun Yıllar Fevk Hadiseleri Tablo 52. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Flora Türleri

9 Tablo 53. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Amphibia Türleri Tablo 54. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Reptilia Türleri Tablo 55. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Aves Türleri Tablo 56. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Mammalia Türleri Tablo 57. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (arazi hazırlığı) Tablo 58. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (üretim için) Tablo 59. İnceleme alanı yıllık YSK konsantrasyonu(µg/m3) Tablo 60a. İnceleme alanı 24 saatlik YSK konsantrasyonu(µg/m3) Tablo 60b. Projeden kaynaklı PM e ait modelleme sonuçları ve karşılaştırmalı tablo, Tablo 61. Motorinin Özellikleri Tablo 62. Faaliyette Kullanılacak Ekipmanların Yakıt Harcamaları Tablo 63: Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Faktörleri Tablo 64: İş Makinelerinden Kaynaklanması Beklenen Kirletici Değerler Tablo 65. Ses Gücü Düzeyleri Tablo 66. Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düzeyleri Tablo 67. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı Tablo 68. Ses Basınç Düzeyleri Tablo 69. Atmosferik Yutuş Tablo 70. Nihai Ses Basınç Düzeyleri Tablo 71. Düzeltme Faktörleri Tablo 72. Ses Düzeyleri Tablo 73. Lgündüz Değerleri Tablo 74. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı(patlatma) Tablo 75. Ses Basınç Düzeyleri (patlatma) Tablo 76. Nihai Ses Basınç Düzeyleri (patlatma) Tablo 77. Düzeltme Faktörleri Tablo 78. Ses Düzeyleri (patlatma) Tablo 79. L gündüz Değerleri (patlatma) Tablo 80. Çalışma Alanında Yapılan Ses-Gürültü Seviyesi Ölçüm Sonuçları Tablo 81. Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Çok Hassas Kullanım Alanının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri Tablo 82. Ocakta Yapılacak Patlatmaların Mesafeye Göre Oluşturacağı Titreşim Hızları165 Tablo 83. Bina Temeli Titreşim Hızı (Vo) Değerlerine Bağlı Olarak Patlatma Nedeniyle Hasar Görebilecek Bina Türleri (Forssbland,1981) Tablo 84. Patlatma Yapılan Kaya Türü ve Bina Temeli Altındaki Kayaç Türüne Bağlı Olarak Değişim Gösteren k Katsayısı Asgari ve Azami Değerleri (Armac Printing Company) Tablo 85. Acil Durum Ekibinin Görevleri Tablo 86. Çevre İzleme Planı

10 ŞEKİLLER Şekil 1. Ocaktaki Kademeli Çalışma Yöntemi ve Yol Bağlantıları Perspektif Görünümü...15 Şekil 2. Ocaktaki Kademeli Çalışmanın Yandan Görünüşü...15 Şekil 3. Yakın Yerleşim Yerlerini ve Mesafelerinin Gösterir Google Earth Resmi...18 Şekil 4. Yer Bulduru Haritası...20 Şekil 5. Planlanan Çalışma Alanını Gösterir Google Earth Resmi...22 Şekil 6. Ocaktaki Kademeli Çalışma Yöntemi ve Yol Bağlantıları Perspektif Görünümü...24 Şekil 7. Ocaktaki Kademeli Çalışmanın Yandan Görünüşü...24 Şekil 8. Planlanan Pasa Depo Alanını Gösterir Google Earth Resmi...25 Şekil 9. Planlanan Bitkisel Toprak Depo Alanını Gösterir Google Earth Resmi...26 Şekil 10. Planlanan Şantiye(sosyal tesis) Alanını Gösterir Google Earth Resmi...28 Şekil.11 Nakliye Güzergahını Gösterir Harita...29 Şekil 12. Üretim Akım Şeması...33 Şekil 13. Delme-Patlatma Dizaynı...37 Şekil.14 Nakliye Güzergahını Gösterir Harita...41 Şekil 15. Trafik Hacim Haritası...42 Şekil 16. Çanakkale İlinin Orman Varlığı Grafiği...69 Şekil 17. Stratigrafik Yapının Dik Kesiti...85 Şekil 18. Deprem Haritası...87 Şekil 19. Proje Alanını Gösterir Diri Fay Haritası...88 Şekil 20. Proje Alanı Hidroloji Planı...93 Şekil 21. Kuzey Ege Havzası Fiziki Harita...94 Şekil 22. Proje Alanı Etrafında Bulunan Sulak Alanlar...96 Şekil 23. Ezine ve Bozcada İlçelerini Gösterir Harita...99 Şekil 24. Aylara Göre Basınç Değişimi Grafiği Şekil 25. Aylara Göre Sıcaklık Değişimleri Grafiği Şekil 26. Yağış Durumu Grafiği Şekil 27. Nem Durumu Grafiği Şekil 28. Sayılı Günler Dağılımı Grafiği Şekil 29. Maksimum Kar Kalılnlığı Şekil 30. Buharlaşma Durumu Şekil 31. Yıllık Esme Sayıları Toplamı Grafiği Şekil 32. Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı Grafikleri Şekil 33. Aylara Göre Rüzgar Esme Sayıları Dağılımı Grafikleri Şekil 34. Yıllık Ortalama Yönlere Göre Rüzgar Hızı Şekil 35. Ortalama Rüzgar Hızı Şekil 36. Maksimum Rüzgar Hızı Şekil 37. Fırtınalı Gün Sayısı ve Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı Ortalamaları Grafiği Şekil 38. Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri Şekil 39. Doğal Vejetasyon Haritası Şekil 40. Gürültü Yayılım Grafiği Şekil 41. Gürültü Grafiği (Patlatma için) Şekil 42. İş Kazası İçin Acil Müdahale Planı Şekil 43. Yangın İçin Acil Müdahale Planı Şekil 44. Deprem İçin Acil Müdahale Planı

11 EKLER EK-1 Resmi Yazılar - Belediye den Alınan Evsel Nitelikli Katı Atıklarla İlgili Yazı - Belediye den Alınan Vidanjör Hizmeti İle ilgili Yazı - Belediye den Alınan Su Kullanımı İle İlgili Yazı - Maden Ruhsatı - Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Yazısı - Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Yazısı EK-2 Meteorolojik Veriler EK-3 1/ Ölçekli Topografik Harita EK-4 1/ Ölçekli Jeoloji Haritası EK-5 1/ Ölçekli Vaziyet Planı EK-6 1/ Ölçekli Meşçere Haritası EK-7 1/ Ölçekli Arazi Varlığı Haritası EK-8 1/2.000 Ölçekli İmalat Haritası EK-9 Çevre Düzeni Planı, Lejandı EK-10 1/ Ölçekli Termin Planı EK-11 Fosseptik Planı EK-12 Proje Alanını Gösteren Uydu Görüntüleri ve Fotoğraflar EK-13 İzleme Kontrol Formu EK-14 Orman Bölge Müdürlüğü nden Alınan ÇED İnceleme Değerlendirme Formu EK-15 Doğaya Yeniden Kazandırma Planı - 1/ Ölçekli Topografik Harita - 1/5.000 Ölçekli Topografik Harita - 1/ Ölçekli Faaliyet Sonrası Kullanım Senaryolarını Gösterir Topografik Harita - 1/ Ölçkeli Morfoloji Haritası EK-16 Rehabilitasyon projesi - 1/ Ölçekli Topografik Harita - 1/5.000 Ölçekli Topografik Harita - 1/ Ölçekli Faaliyet Sonrası Kullanım Senaryolarını Gösterir Topografik Harita EK-17 Hava Kalitesi Modelleme Raporu EK-18 Akustik Rapor - 1/ Ölçekli Gürültü Ölçüm Noktalarını Gösterir Topografik Harita EK-19 Topçuoğlu Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti ye Ait Yeterlik Belgesi ve Büro Tescil Belgesi 11

12 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI Çanakkale İli, Ezine İlçesi, Bozalan Köyü yakınlarında BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ye ait Ruhsat Nolu 99,98 hektarlık ruhsat alanının 56,5779 hektarlık kısmından yıllık ton kalker çıkarılması planlanmaktadır. 56,5779 hektarlık çalışma alanı, ilgili kurumlardan görüş alınarak belirlenmiştir. Ruhsat alanı ve çevresinin mülkiyet durumları belirlenmiş olup, 56,5779 hektarlık alanın tamamı orman alanı olup orman idaresinden alanla ilgili uygunluk yazısı alınmıştır. Söz konusu proje geçiş süreci nedeniyle eski Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek I-Madde (28)-Madencilik projeleri; Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler kapsamında yer almaktadır. Bu nedenle söz konusu proje ÇED Yönetmeliği nin 7. Maddesi (a) bendi kapsamında değerlendirilmiş ve ÇED Yönetmeliği nin 8. Maddesi kapsamında Ek III ÇED Genel Formatı doğrultusunda ÇED Başvuru Dosyası hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na sunulmuştur. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin 9. Maddesi gereğince Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nda yapılan Bilgilendirme, Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı sonucu ÇED Raporu Özel Formatı belirlenmiştir. Dolayısı bu ÇED Raporu, Cevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen ÇED Raporu Özel Formatı na göre hazırlanmıştır Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu Projenin Tanımı Çanakkale İli, Ezine İlçesi, Bozalan Köyü yakınlarında BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ye ait Ruhsat Nolu 99,98 hektarlık ruhsat alanının 56,5779 hektarlık kısmından yıllık ton kalker çıkarılması planlanmaktadır. Proje kapsamında yer alan çalışma alanı içerisinde bitkisel toprak depo alanı, pasa depo alanı ve şantiye sahası alanı oluşturulması planlanmaktadır. Söz konusu proje kapsamında çalışma yapılacak alan orman arazisidir. Orman arazisinde kalan kısımlar için işletmeye geçilmeden önce Orman Genel Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Rapora konu No lu Kalker Ocağı faaliyeti kapsamında üretim esnasında çevresel etkilerin değerlendirilmesi, olumsuz etkilerin saptanarak önlenmesi veya çevreye zarar vermeyecek şekilde en aza indirilmesi çalışmalarını içermektedir. Tablo 1. Proje Kapsamında Planlanan Durum Çalışma Alanı Pasa Depo Alanı Bitkisel Toprak Depo Alanı Şantiye Alanı Ocak Kapasitesi Çalışılacak Ay Sayısı Çalışılacak Gün Sayısı Vardiya Sayısı Personel sayısı Planlanan Durum 56,5779 hektar 0,3 hektar 0,1 hektar 0,1 hektar 372,02 ton/saat 12 ay 28 gün 2 vardiya 40 kişi 12

13 3). Çalışma alanını gösterir 1/ ölçekli topoğrafik harita ekte verilmiştir (Bkz. Ek- Ocak işletme faaliyetleri bilindiği gibi açık ve kapalı işletme yöntemlerinden biri seçilerek ya da her ikisi ile birlikte yapılmaktadır. Herhangi bir işletmede yöntem seçimi ve/veya değişimi, topografya, maden yatağının jeolojik durumu, pazar durumu, faaliyet sahibinin finansal kaynakları gibi etkenler değerlendirilerek ekonomik olanın tespit edilmesi suretiyle yapılmaktadır. Söz konusu malzeme ocağında; yukarıda belirtilen koşullar (örtü tabakasının kalınlığı, kaya formasyonlarının sertliği, basma dayanımı, kazılabilirlik parametreleri, topografya, cevherleşmenin olduğu damarın eğimi, yapısı ve kalınlığı, ilk yatırım sermayesi ve birim üretim maliyetleri) dikkate alınarak üretim yöntemi belirlenmiş ve faaliyetin açık işletme yöntemiyle gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır. Açık işletme tekniği, üretimde planlanan malzemenin varsa üzerinde bulunan örtü tabakasının alınarak ve uygun şev açısı (heyelan ve tehlikeli kaya düşmelerinin önlenebilmesi amacıyla) verilerek basamak üretimin gerçekleştirilmesi tekniğidir. Açık işletme yönteminde basamaklar oluşturularak ilerleme sağlanmaktadır. Basamak genişliği kullanılacak olan iş makinelerinin manevra kabiliyetlerine göre projelendirilmiştir. Açık işletmelerde kullanılacak olan iş makineleri ile kamyonların geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. Bu genişlik uygulamada m arasında değişmektedir. Basamak yüksekliği ise kullanılacak olan iş makinesinin bom yüksekliği ile orantılı olarak projelendirilmektedir. Projede bu yükseklik maksimum 10 m olarak planlanmıştır. Kullanılacak olan makine ekskavatör ise basamak yüksekliği bom uzunluğu kadar, paletli veya lastikli yükleyici ise maksimum kova yüksekliğinin 1.5 katı kadar basamak yüksekliği düşünülür. Saha geneli göz önünde bulundurularak ve yapılan ölçümler sonucunda kalınlık 40 metre olarak saptanmıştır. İşletmede basamak yüksekliği 10 metre, genişliği m, basamak şev açısı ortalama 80 0, genel şev açısı 60 0 olarak düşünülmektedir. Ocak sahasında cevherleşmenin kalınlığı 40 m olarak değerlendirilmiş olup, muhtemelen 4 kademede cevher alınacaktır. Cevher kalınlığının ortalama kalınlığın üzerine çıktığı durumlarda ise en fazla 5 kademeli olarak üretim yapılacağından basamaklandırmayla ilgili önemli bir sorun yoktur. Proje kapsamında malzeme patlatma yöntemiyle yerinden sökülecektir. Ocaklarda yıllık ton malzeme üretimi yapılması planlanmaktadır. Faaliyet alanında cevher yan kayaçlarının durumuna bağlı olarak bazı bölümlerde patlatma yapılmasına ihtiyaç duyulmadan ekskavatör ile de üretim yapılacağı düşünülmektedir. Fakat proje kapsamında en kötü koşulların değerlendirilmesi nedeniyle malzeme çıkartılırken üretimin tamamen delme-patlatma ile olacağı düşünülerek hesaplamalar yapılmıştır. 13

14 Ocak alanında yapılacak delme-patlatma işlemi Wagon-Drill ile deliklerin delinmesi ANFO nun hazırlanması, sıkılanması ve patlatılması sırasıyla yapılacaktır. Delikler şeşbeş düzende ve 89 mm. genişlikte delinecektir. Gecikmeli elektrikli ve elektriksiz kapsüllerle ateşleme yapılacaktır. Deliklere ANFO tatbik edilecek ve delikler sıkılanacaktır. Patlatmanın yaratacağı ses ve sarsıntı etkisini en aza indirmek için patlatması yapılacak deliklerden 1 tanesine 0 numaralı kapsül diğerine ise ml-sn gecikmeli numaralı kapsüllerden kullanılacaktır. Bu şekilde yapılan patlatma ile deliklerin aynı anda patlaması önlenecektir. Patlatmada milisaniye gecikmeli kapsüller kullanılacaktır. Patlatma sonrası tüm deliklerin patlayıp patlamadığı kontrol edilecek ve patlamayan delik varsa temizlenecek veya düzenek kontrol edilerek aksaklık giderilip tekrar patlatılacaktır. Proje kapsamında kalker ocağından elde edilecek kalkerin, yükleyicilerle kamyonlara yüklenip piyasaya yada çimento fabrikalarına sevk edilmesi planlanmaktadır. Patlatma ehliyetli kişilerce ve gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra yapılacaktır. Faaliyet alanında patlayıcı madde olarak ANFO ismiyle adlandırılan Amonyum Nitrat ve Motorin karışımından oluşan madde kullanılacaktır. Bu patlayıcı jelatinit tipi dinamit ve milisaniye gecikmeli kapsüller yardımıyla patlatılacaktır. ANFO Amonyum Nitrat ve motorin karışımı bir patlayıcıdır. Bünyesinde % 96 amonyum nitrat ve % 4 motorin bulunur. Bu karışımın her ortamda yapılabilmesi, ucuz olması ANFO nun tercih edilmesinin sebebidir. Karışımda homojenliğin sağlanması amacı ile bir miktar karışıma talaş eklenir. Kullanılacak olan ANFO ister patlatmadan hemen önce istenirse daha önce hazırlanarak rutubet geçirmeyen özel kaplarda muhafaza edilebilir. Milisaniye gecikmeli kapsüle verilen elektrik akımı ile patlatılan ANFO patlama sırasında doğal hacminin yaklaşık 1500 katı bir hacme ulaşır ve patlatma gerçekleşir. Patlatmanın verimli olması için deliklerin sıkılanması bu sebepten dolayı çok önemlidir. Açık işletmede şev duyarlılığının sağlanması çok önemlidir. Faaliyet sona erdikten sonra topoğrafyaya uygun bir biçimde düzenlemeler yapılacaktır. Faaliyet süresince genel şev açısının 60º olması planlanmaktadır. Üretimin gerçekleştirileceği ocak alanında, kalker cevheri üzerinde ortalama 0,1 m kalınlığında bitkisel toprak bulunmakta olup, çalışmalara başlamadan önce sıyırma işlemi yapılacaktır, bitkisel toprak sıyrılırken taşlı kısımların sıyrılmamasına dikkat edilecektir. Bu alanlarda üretim faaliyetlerine başlanacağı zaman, üretim öncesi hafriyat işlemleri yapılacaktır. Hafriyatı yapılacak tabakanın gevşek oluşu nedeniyle, hafriyat işlemleri iş makineleri ile yapılacak olup; patlayıcı madde kullanılmayacaktır. Gereken kısımlarda üst örtü tabakasının hafriyatı sonucu oluşan elde edilen toprak tabakası üretim alanı içerisinde üretimi ve ocak giriş-çıkışını engellemeyecek şekilde uygun bir alanda düzenli bir şekilde muhafaza edilecektir. Ayrıca saha üzerinde çevre koşulları ile ana kayadan kopan parçalar mevcuttur. Bu malzemenin, daha sonra üretimi sona eren alanların düzenlenmesi ve rekreasyon işlemlerinde kullanılması planlanmaktadır. Proje kapsamında kalker ocaklarından yılda ton malzeme çıkarılması planlanmış olup, üretimin % 10 oranındaki kısmının pasa olacağı varsayılmıştır. Pasanın tamamı pasa alanına taşınacak, daha sonra bu pasa üretimin tamamlandığı alanlarda üste serilecek ve üretimle birlikte rehabilitasyonda bitmiş olacaktır. Pasa depo alanı olarak belirlenen alanlarda toprakça fakir, taşlık kayalık alanların seçilmesine özen gösterilecektir. Pasa ve bitkisel toprak birbirine karıştırılmadan ayrı depolanacak bitkisel toprak erozyona karşı korunacaktır. 14

15 Proje alanında faaliyete başlanılmadan; öncelikle çalışma yapılacak ocak alanının sınırları poligon taşlarıyla belirlenecektir. Kalker üzerinde örtü tabakası bulunduğundan çalışmalara başlamadan önce sıyırma işlemi yapılacak ve sonra üretime geçilecektir. Şekil 1. ve Şekil 2. de proje alanında oluşturulacak basamak yapısı şematik olarak verilmiştir. 2. Kademe Yolu 2. Kademe Sahası 1. Kademe Sahası 1. Kademe Yolu Şekil 1. Ocaktaki Kademeli Çalışma Yöntemi ve Yol Bağlantıları Perspektif Görünümü Ayna tabanı Yol ve rampa genişliği Basamak Basamak tepesi Ocak tabanı Basamak aynası Genel ocak eğim açısı Basamak şev açısı Basamak yüksekliği Taban taşı yapısı Eklem Tabaka düzlemi Şekil 2. Ocaktaki Kademeli Çalışmanın Yandan Görünüşü Projenin Hizmet Amaçları Çanakkale İli, Ezine İlçesi, Bozalan Köyü yakınlarında BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ye ait Ruhsat Nolu 99,98 hektarlık ruhsat alanının 56,5779 hektarlık kısmından yıllık ton kalker çıkarılması planlanmaktadır. Proje kapsamında kalker ocağından elde edilecek kalkerin, yükleyicilerle kamyonlara yüklenip piyasaya yada çimento fabrikalarına sevk edilmesi planlanmaktadır. Projenin Önem ve Gerekliliği Proje kapsamında kalker ocağından elde edilecek kalkerin, yükleyicilerle kamyonlara yüklenip piyasaya yada çimento fabrikalarına sevk edilmesi planlanmaktadır. Kalker, inşaatlarda yapıtaşı olarak kullanılabildiği gibi ocaklardan büyük ve düzgün bloklar halinde çıkarılabildiği takdirde yontularak kesme taş olarak da kullanılabilmektedir. 15

16 Kalkerin, en geniş kullanımı kireç ve çimento imalatı sırasındadır. Isıtılarak bünyesindeki CO 2 atılmak suretiyle sönmemiş ya da yağlı kireç elde edilmektedir. Bu nedenledir ki kalkerin bir diğer adı da kireç taşıdır. Kalker, denizel ve tatlı su kökenli olmak üzere iki gruba ayrılır. Kimyasal, organik veya mekanik yollarla çökelir. Kimyasal formülü, CaCO 3 tür. Ancak, aynı kimyasal bileşimdeki Kalsit ve Aragonitin şekilsiz türüdür. Saf kalkerin kimyasal yapısında CaO ve CO 2 bulunur. Homojen yapısı nedeniyle düzgün kırılma yüzeyleri vermesi açısından mıcır konusunda özellikle beton santrali, stabilize malzeme ve dolgu olarak kullanılan bir kayaçtır. Renk Tablo 2. Kalkerin Fiziksel Özellikleri Krem-Kirli Beyaz Sertlik ~3 Yoğunluk 2,7 gr/cm 3 Süreksizlik Bozunma Derecesi Dayanım Kütle Geçirgenliği Çok Kırıklı Taze (Bozunmamış) Dayanaklı Az Geçirgen Kalker (kireçtaşı); tersiyer yaşlı kireç yönünden zengin (kimyasal bileşiminde asgari %90 CaCO 3 ihtiva eden) minerallerdir ve CaCO 3 şeklinde gösterilir. Kalker, saf halde kalsit ve çok az miktarda aragonit kristallerinden oluşur. Kalsit ve aragonit kalsiyum karbonatın iki ayrı kristal sekli olup teorik olarak %56 CaO ve %44 CO 2 ihtiva eder. Ancak tabiatta hiçbir zaman saf olarak bulunmaz. İkinci derecede değişik madde ve bileşiklerin içinde yer alması nedeniyle orjinal halde sari, kahverengi ve siyah renklerde görülebilmektedir. Kalkerin sertlik derecesi 3, özgül ağırlığı 2,5-2,7 gr/cm 3 arasındadır. Yeraltı sularında travertenler seklinde, deniz ya da tatlı sularda ise kimyasal, organik veya mekanik çökelme sonucu kalker yatakları oluşur. Oluşum süreçlerinden de anlaşılacağı üzere kalker 2 ana grupta toplanabilmektedir. Organik ve kimyasal kireçtaşları otokton, klastik kireçtaşları ise allokton olarak kabul edilmektedir. Yaygın olarak oluşan kireçtaşlarının çoğu organik, detritik ve kimyasal materyaller ihtiva etmektedir. Kalker, kristalize kireçtaşlarından oluşan gözeneksiz, su geçirmez, basınca karşı dayanıklı sert taş dır. Basınca karşı direnci 200kg/cm 2 den fazladır. Üretimi yapılacak kalkerin birçok kullanım alanı vardır. Tortul kayaç gurubuna giren kalkerlerin fosfat bakımından zengin olanları gübre sanayisi için önemli bir hammadde kaynağını oluşturur. Kalkerler 900ºC ºC sıcaklığa ısıtıldığında kalsiyum karbonat bileşenlerine ayrışır ve karbondioksit ve kireç açığa çıkar. Bu yolla elde edilen kireç cam üretiminde ve tarımda yaygın olarak kullanılır. Bazı kalker türlerinden inşaat taşı olarak yararlanılır. Kireçtaşları, döşemecilikte, iç ve dış kaplamalarda ve heykel yapımında da kullanılır. Son yıllarda ülke nüfusunun artması, sanayinin gelişmesi, yerleşim alanlarının genişlemesine paralel olarak yurdumuzda inşaat, altyapı sektörlerinde büyük bir artış gözlenmektedir. Kalkınmakta olan ülkelerin en iyi göstergelerinden birisi budur. Bu nedenle yukarıda adı geçen faaliyet için temel kabul edilecek beyaz kalkere günümüz koşullarında ne kadar gereksinim duyulduğu aşikardır. Kalker daha yaygın olarak betonda ve asfaltta agrega malzemesi olarak da kullanılmaktadır. Kalkerin başlıca kullanım alanları inşaat sanayiinde çimento imalinde 16

17 hammadde, yapı taşı ve beton agrega malzemesi olarak, yol yapımında stabilizasyon malzemesi olarak, asfaltta agrega malzemesi olarak, ziraatta, metalurji endüstrisinde, kağıt sanayinde, cam sanayinde, şeker sanayinde, kimya sanayinde ve soda sanayindedir. Projenin Zamanlama Tablosu tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ne göre, söz konusu proje EK-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi'ne girmektedir. Yönetmelik gereği ÇED süreci başlamış olup halen devam etmektedir. Tüm bu süreçleri kapsayan zamanlama tablosu aşağıda sunulmuştur. Tablo 3. Projenin Zamanlama Tablosu Yıllar / Aylar Yapılacak İşlemler ÇED Başvuru Dosyasının hazırlanması ve karar süreci Halkın katılımı toplantısı Komisyonun kapsam ve özel format belirleme toplantısı ÇED Raporu özel formatının alınması ÇED Raporunun hazırlanması ve gerekli izinlerin alınması ÇED Raporunun Bakanlığa Sunuluşu İDK Toplantıları ÇED süreci sonu (öngörülen) Mer i Mevzuat Çerçevesinde Gerekli İzinleri Alınması Üretime geçiş 17

18 BÖLÜM 2. PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Durumu ve Planlanan Durumu İle İlgili Olarak Çevresel Özelliklerin Belirtilmesi) 2.1.Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye Tarafından Doğruluğu Onanmış Olan Yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı Sınırları İçinde ise Bu Alan Üzerinde, Değil ise Mevcut Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Koordinatları ile Birlikte Gösterimi, Projenin Kapladığı Alan ve Koordinatlar) Proje konusu faaliyet alanı, Çanakkale İli, Ezine İlçesi sınırları içerisinde, I16 b4 paftası üzerinde BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ye ait No lu saha üzerinde bulunmaktadır. Faaliyet alanının yerleşim birimlerine uzaklıkları; en yakın yerleşim birimine ve faaliyetin en yakın noktasına göre belirlenmiştir, yerleşim yerleri ve uzaklıkları aşağıda tabloda verilmiştir. Tablo 4. Yakın Yerleşim Yerlerini ve Mesafelerinin Gösterir Tablo Yerleşim Yeri Mesafe (Şehir Merkezi) Mesafe (En Yakın Konut) Bozalan Köyü m m Çamköy m m Mecidiye Köyü m m Projeye konu toplam 56,5779 hektarlık alan içerisinde yerleşim birimi bulunmamakta olup, en yakın yerleşim birimi m mesafede ve çalışma alanının kuzeybatısında bulunan Bozalan Köyünde yer alan konuttur. ÇALIŞMA ALANI m m m Şekil 3. Yakın Yerleşim Yerlerini ve Mesafelerinin Gösterir Google Earth Resmi 18

19 Söz konusu projeye ait 1/ ölçekli topoğrafik harita Ek-3 de, Planlanan durumunu gösterir 1/ ölçekli vaziyet planı Ek-5 de, 1/ ölçekli jeolojik haritası Ek-4 de verilmiştir. Proje alanına ait foroğraflar ve uydu görüntüleri ise Ek-12 de verilmiştir. Söz konusu proje kapsamında çalışma yapılacak alan orman arazisidir. Orman arazisinde kalan kısımlar için işletmeye geçilmeden önce Orman Genel Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Proje kapsamında gerekli izinler alınmadan çalışmalara başlanmayacaktır. İşletilmesi planlanan alanın, kullanma kabiliyet sınıfı ve şimdiki kullanma durumu ile Sanayi, Rekreasyon Alanı, Doğal Tabiat Alanları, Milli Park Alanları, Yabani Hayvan Üretim Alanları ve Turizm Alanları Sınırları içerisinde kalmadığı tespit edilmiştir. 19

20 RUHSAT ALANI Şekil 4. Yer Bulduru Haritası 20

21 Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Çanakkale İli, Ezine İlçesi, Bozalan Köyü yakınlarında BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ye ait Ruhsat Nolu 99,98 hektarlık ruhsat alanının 56,5779 hektarlık kısmından yıllık ton kalker çıkarılması planlanmaktadır. Söz konusu 56,5779 hektarlık çalışma alanı 3000 m 2 si pasa depo alanı, 1000 m 2 si bitkisel toprak stok alanı, 1000 m 2 si şantiye alanı olarak planlanmaktadır. İşletilmesi planlanan alanın, kullanma kabiliyet sınıfı ve şimdiki kullanma durumu ile Sanayi, Rekreasyon Alanı, Doğal Tabiat Alanları, Milli Park Alanları, Yabani Hayvan Üretim Alanları ve Turizm Alanları Sınırları içerisinde kalmadığı tespit edilmiştir Ocaklar Ruhsat Alanı ve Çalışma Alanı Söz konusu No lu Kalker Ocağı projesi kapsamında talep edilen ruhsat alanının 56,5779 hektarlık kısmında çalışma yapılması planlanmaktadır. Çalışma alanına ait koordinatlar aşağıdaki tabloda verilmiştir. Nokta No Tablo 5. Ruhsat Alanı ve Çalışma Alanı Koordinatları Koor. Sırası UTM Koordinatları RUHSAT ALANI KOORDİNATLARI Coğrafik Koordinatlar Sağa- Yukarı Koor. Sırası Enlem-Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü Coğrafik D.O.M. 27 D.O.M. - Zon 35 Zon - Ölçek Faktörü 6 derecelik Ölçek Faktörü - y x Enlem (K) Boylam(B) , , , , , , , , , , , , , , , , Alan Nokta No Koor. Sırası UTM Koordinatları 99,98 ha ÇALIŞMA ALANI KOORDİNATLARI Coğrafik Koordinatlar Sağa- Yukarı Koor. Sırası Enlem-Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü Coğrafik D.O.M. 27 D.O.M. - Zon 35 Zon - Ölçek Faktörü 6 derecelik Ölçek Faktörü - y x Enlem (K) Boylam(B)

22 Alan 56,5779 hektar Söz konusu No lu Kalker Ocağı projesi kapsamında talep edilen ruhsat alanının 56,5779 hektarlık kısmında çalışma yapılması planlanmaktadır. Planlanan çalışma alanına ait Google Earth üzerinde gösterimi aşağıda verilmiştir. ÇALIŞMA ALANI RUHSAT ALANI ALANI Şekil 5. Planlanan Çalışma Alanını Gösterir Google Earth Resmi Açık işletme yönteminde basamaklar oluşturularak ilerleme sağlanmaktadır. Basamak genişliği kullanılacak olan iş makinelerinin manevra kabiliyetlerine göre projelendirilmiştir. Açık işletmelerde kullanılacak olan iş makineleri ile kamyonların geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. Bu genişlik uygulamada m arasında değişmektedir. Basamak yüksekliği ise kullanılacak olan iş makinesinin bom yüksekliği ile orantılı olarak projelendirilmektedir. Projede bu yükseklik maksimum 10 m olarak planlanmıştır. Kullanılacak olan makine ekskavatör ise basamak yüksekliği bom uzunluğu kadar, paletli veya lastikli yükleyici ise maksimum kova yüksekliğinin 1.5 katı kadar basamak yüksekliği düşünülür. Saha geneli göz önünde bulundurularak ve yapılan ölçümler sonucunda kalınlık 40 metre olarak saptanmıştır. İşletmede basamak yüksekliği 10 metre olarak alınmıştır. Ocak sahasında kalker kalınlığı 40 m olarak değerlendirilmiş olup, 4 kademede kalker alınacaktır. kalker kalınlığının ortalama kalınlığın üzerine çıktığı durumlarda ise en fazla 5 kademeli olarak üretim yapılacağından basamaklandırmayla ilgili önemli bir sorun yoktur. Basamak yüksekliği 10 m, genişliği m, basamak şev açısı ortalama 80 0, genel şev açısı 60 0 olarak düşünülmektedir. İşletmede kalker kalınlığının 40 m olması 22

23 dolayısıyla üretimin buna bağlı olarak 4 basamak halinde çalışılarak gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında malzeme patlatma yöntemiyle yerinden sökülecektir. Ocakta yıllık ton malzeme üretimi yapılması planlanmaktadır. Faaliyet alanında cevher yan kayaçlarının durumuna bağlı olarak bazı bölümlerde patlatma yapılmasına ihtiyaç duyulmadan ekskavatör ile de üretim yapılacağı düşünülmektedir. Fakat proje kapsamında en kötü koşulların değerlendirilmesi nedeniyle malzeme çıkartılırken üretimin tamamen delme-patlatma ile olacağı düşünülerek hesaplamalar yapılmıştır. Ocak alanında yapılacak delme-patlatma işlemi Wagon-Drill ile deliklerin delinmesi ANFO nun hazırlanması, sıkılanması ve patlatılması sırasıyla yapılacaktır. Delikler şeşbeş düzende ve 89 mm. genişlikte delinecektir. Gecikmeli elektrikli ve elektriksiz kapsüllerle ateşleme yapılacaktır. Deliklere ANFO tatbik edilecek ve delikler sıkılanacaktır. Patlatmanın yaratacağı ses ve sarsıntı etkisini en aza indirmek için patlatması yapılacak deliklerden 1 tanesine 0 numaralı kapsül diğerine ise ml-sn gecikmeli numaralı kapsüllerden kullanılacaktır. Bu şekilde yapılan patlatma ile deliklerin aynı anda patlaması önlenecektir. Patlatmada milisaniye gecikmeli kapsüller kullanılacaktır. Patlatma sonrası tüm deliklerin patlayıp patlamadığı kontrol edilecek ve patlamayan delik varsa temizlenecek veya düzenek kontrol edilerek aksaklık giderilip tekrar patlatılacaktır. Proje kapsamında kalker ocağından elde edilecek kalkerin, yükleyicilerle kamyonlara yüklenip piyasaya yada çimento fabrikalarına sevk edilmesi planlanmaktadır. Patlatma ehliyetli kişilerce ve gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra yapılacaktır. Faaliyet alanında patlayıcı madde olarak ANFO ismiyle adlandırılan Amonyum Nitrat ve Motorin karışımından oluşan madde kullanılacaktır. Bu patlayıcı jelatinit tipi dinamit ve milisaniye gecikmeli kapsüller yardımıyla patlatılacaktır. ANFO Amonyum Nitrat ve motorin karışımı bir patlayıcıdır. Bünyesinde % 96 amonyum nitrat ve % 4 motorin bulunur. Bu karışımın her ortamda yapılabilmesi, ucuz olması ANFO nun tercih edilmesinin sebebidir. Karışımda homojenliğin sağlanması amacı ile bir miktar karışıma talaş eklenir. Kullanılacak olan ANFO ister patlatmadan hemen önce istenirse daha önce hazırlanarak rutubet geçirmeyen özel kaplarda muhafaza edilebilir. Milisaniye gecikmeli kapsüle verilen elektrik akımı ile patlatılan ANFO patlama sırasında doğal hacminin yaklaşık 1500 katı bir hacme ulaşır ve patlatma gerçekleşir. Patlatmanın verimli olması için deliklerin sıkılanması bu sebepten dolayı çok önemlidir. Açık işletmede şev duyarlılığının sağlanması çok önemlidir. Faaliyet sona erdikten sonra topoğrafyaya uygun bir biçimde düzenlemeler yapılacaktır. Faaliyet süresince genel şev açısının 60º olması planlanmaktadır. Malzeme üzerinde bulunan bitkisel toprak iş makineleri ile sıyrılarak alınacaktır. Bitkisel toprak sıyrılırken taşlı kısımların sıyrılmamasına dikkat edilecektir. Gereken kısımlarda üst örtü tabakasının hafriyatı sonucu oluşan elde edilen toprak tabakası üretim alanı içerisinde üretimi ve ocak giriş-çıkışını engellemeyecek şekilde uygun bir alanda düzenli bir şekilde muhafaza edilecektir. Ayrıca saha üzerinde çevre koşulları ile ana kayadan kopan parçalar mevcuttur. Bu malzemenin, daha sonra üretimi sona eren alanların düzenlenmesi ve rekreasyon işlemlerinde kullanılması planlanmaktadır. 23

24 Proje kapsamında kalker ocağından yılda ton malzeme çıkarılması planlanmış olup, üretimin % 10 oranındaki kısmının pasa olacağı varsayılmıştır. Pasanın tamamı pasa alanına taşınacak, daha sonra bu pasa üretimin tamamlandığı alanlarda üste serilecek ve üretimle birlikte rehabilitasyonda bitmiş olacaktır. Proje alanında örtü tabakası bulunduğundan çalışmalara başlamadan önce sıyırma işlemi yapılacak ve sonra üretime geçilecektir. Proje alanında oluşturulacak basamak yapısı şematik olarak, ocak alanı iş akım şeması şekillerde verilmiştir. 2. Kademe Yolu 2. Kademe Sahası 1. Kademe Sahası 1. Kademe Yolu Şekil 6. Ocaktaki Kademeli Çalışma Yöntemi ve Yol Bağlantıları Perspektif Görünümü Ayna tabanı Yol ve rampa genişliği Basamak Basamak tepesi Ocak tabanı Basamak aynası Genel ocak eğim açısı Basamak şev açısı Basamak yüksekliği Taban taşı yapısı Eklem Tabaka düzlemi Şekil 7. Ocaktaki Kademeli Çalışmanın Yandan Görünüşü 24

25 Kırma-Eleme Tesisi Söz konusu proje kapsamında kırma-eleme tesisi planlanmamaktadır Stok Alanı Pasa Depo Alanı Söz konusu No lu Kalker Ocağı projesinin işletme aşamasında pasa oluşumu söz konusu olup proje kapsamında planlanan pasa depo alanına ait koordinatlar aşağıda verilmiştir. Nokta No Tablo 6. Pasa Depo Alanı Koordinatları UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar Koor. Sırası Sağa- Yukarı Koor. Sırası Enlem-Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü Coğrafik D.O.M. 27 D.O.M. - Zon 35 Zon - Ölçek Faktörü 6 derecelik Ölçek Faktörü - y x Enlem (K) Boylam(B) , , , , , , , , Alan m2 Söz konusu No lu Kalker Ocağı projesinin işletme aşamasında pasa oluşumu söz konusu olup proje kapsamında planlanan pasa depo alanının Google Earth üzerinde gösterimi aşağıda verilmiştir. PASA DEPO ALANI ÇALIŞMA ALANI RUHSAT ALANI ALANI Şekil 8. Planlanan Pasa Depo Alanını Gösterir Google Earth Resmi 25

26 Bitkisel Toprak Depo Alanı Bitkisel Toprak Depo Alanı Söz konusu No lu Kalker Ocağı projesinin işletme aşamasında çalışma alanı üzerinde bulunan bitkisel toprak iş makineleri ile sıyrıldıktan sonra çalışma alanı içerisinde yer alacak bitkisel toprak depo alanında depolanması planlanmakta olup bitkisel toprak depo ait koordinatlar aşağıdaki tabloda verilmiştir. Nokta No Tablo 7. Bitkisel Toprak Depo Alanı Koordinatları UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar Koor. Sırası Sağa- Yukarı Koor. Sırası Enlem-Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü Coğrafik D.O.M. 27 D.O.M. - Zon 35 Zon - Ölçek Faktörü 6 derecelik Ölçek Faktörü - y x Enlem (K) Boylam(B) Alan m2 Söz konusu No lu Kalker Ocağı projesinin işletme aşamasında çalışma alanı üzerinde bulunan bitkisel toprak iş makineleri ile sıyrıldıktan sonra çalışma alanı içerisinde yer alacak bitkisel toprak depo alanında depolanması planlanmaktadır. Planlanan bitkisel toprak depo alanının Google Earth üzerinde gösterimi aşağıda verilmiştir. ÇALIŞMA ALANI BİTKİSEL TOPRAK DEPO ALANI RUHSAT ALANI ALANI Şekil 9. Planlanan Bitkisel Toprak Depo Alanını Gösterir Google Earth Resmi 26

27 Şantiye/İdari Bina Şantiye Sahası Alanı Söz konusu No lu Kalker Ocağı projesi kapsamında çalışacak personel için gerekli olacak yemekhane, yatakhane, tuvalet ve banyo gibi sosyal tesislerin bulunduğu idari bina ve araç park yerleri, çalışacak araçların gerekli bakımlarının yapılması için bakım-onarım atölyesi, fosseptik ve kantarın bulunacağı şantiye sahası alanı planlanmaktadır. Şantiye sahası alanına ait koordinatlar aşağıdaki tabloda verilmiştir. Nokta No Tablo 8. Şantiye Sahası Alanı Koordinatları UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar Koor. Sırası Sağa- Yukarı Koor. Sırası Enlem-Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü Coğrafik D.O.M. 27 D.O.M. - Zon 35 Zon - Ölçek Faktörü 6 derecelik Ölçek Faktörü - y x Enlem (K) Boylam(B) , , , , , , , , Alan m2 Söz konusu No lu Kalker Ocağı projesi kapsamında çalışacak personel için gerekli olacak yemekhane, yatakhane, tuvalet ve banyo gibi sosyal tesislerin bulunduğu idari bina ve araç park yerleri, çalışacak araçların gerekli bakımlarının yapılması için bakım-onarım atölyesi, fosseptik ve kantarın bulunacağı şantiye sahası alanı planlanmaktadır. Şantiye sahası alanının Google Earth üzerinde gösterimi ise aşağıda verilmiştir. 27

28 ŞANTİYE ALANI ÇALIŞMA ALANI RUHSAT ALANI ALANI Şekil 10. Planlanan Şantiye(sosyal tesis) Alanını Gösterir Google Earth Resmi Nakliye Güzergahı Nakliye sırasında hali hazırda kullanılır durumda bulunan stabilize yol kullanılacaktır. Nakliye güzergahı olarak belirlenen bu yollar ve çevresinde herhangi, rekreasyon alanı, turistik öğe, peyzaj değeri yüksek olan herhangi bir alan bulunmamaktadır. Bundan dolayı yapılacak faaliyetten olumsuz etkilenmeleri söz konusu değildir. Nakliye güzergahı aşağıda verilen uydu görüntüsünde gösterilmiştir. Yapılacak veya iyileştirilecek yollar, yamaçlardan aşağıya toprak kaydırmayacak şekilde ekskavatörle yapılacak, ayrıca kullanılacak orman yollarının bakım ve onarımı yapılacaktır. 28

29 Çimento Fab Nakliye Yolu Çalışma Alanı Şekil.11 Nakliye Güzergahını Gösterir Harita Diğer Proje kapsamında belirtilecek başka bir husus yoktur Projenin Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. tarafından işletilmesi planlanan Kalker Ocağının bağlı bulunduğu çalışma alanı içerisinde kuru dereler bulunmaktadır. Söz konusu kuru dereler haricinde ise çalışma alanı içerisinde mevsimsel ve sürekli akış gösteren akarsu bulunmamaktadır. Proje etki alanının belirlenmesinde en önemli faktörler toz, gürültü ve vibrasyondur. Oluşacak gürültü yönünden incelendiğinde ise gürültü hesaplamaları, tüm iş makinelerinin bir arada çalışacağı düşünülerek en kötü duruma göre Bölüm 5.6. da yapılmış olup; No lu Kalker Ocağı projesinin işletme aşaması kapsamında kullanılacak olan iş makinelerinden kaynaklı toplam ses düzeyi 100 metreden sonra Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde verilen sınır değer olan 70 dba nın altındadır. Proje kapsamında yapılacak patlatmalardan kaynaklı oluşacak titreşim yönünden incelendiği zaman ise 45 kg lık şarjın etkisi ile oluşan titreşim hızının patlatma noktasından itibaren yaklaşık 250 m den itibaren 5 mm/sn nin altına indiği Bölüm 5.4. de hesaplanmıştır. Projenin etki alanı belirlenirken bölgedeki arazinin topoğrafyası, iklimi, meteorolojisi, faaliyetten kaynaklı gürültü, vibrasyon gibi etkenler göz önüne alınmış olup, projenin etki alanı olarak 250 m olarak belirlenmiştir. 29

30 Projenin etki alanı değerlendirilirken; kalker ocağının işletilmesi sırasında, işletmeden kaynaklı aşağıdaki çevresel etkiler göz önünde bulundurularak değerlendirmeler ayrı ayrı yapılmıştır. Değerlendirilen çevresel etkiler; Gürültü Patlatma ve Vibrasyon Proje kapsamında kullanılacak makine ve ekipmandan kaynaklı ve patlatmadan kaynaklı gürültü 100 m de, patlayıcı miktarı ile yapılacak atımların etkisi 154 m mesafede, vibrasyon etkisi ise 250 m mesafede sönümlendiğinden projenin etki alanı 250 m olarak alınmıştır Projenin Özellikleri Faaliyetin gerçekleştirildiği alan Çanakkale İli, Ezine İlçesi, Bozalan Köyü yakınlarında yer almaktadır. Proje kapsamında kalker ocağından elde edilecek kalkerin, yükleyicilerle kamyonlara yüklenip piyasaya yada çimento fabrikalarına sevk edilmesi planlanmaktadır. Rapora konu olan kalker ocağı sahasında üretim işlemi açık işletme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecek olup, açık işletme yöntemlerinden delme-patlatma metodu uygulanacaktır. Vagondrille kalker tabakası üzerine delikler açılacak, deliklere patlayıcı yerleştirilerek delme-patlatma işlemi gerçekleştirilecektir. Gevşeyen malzemenin ekskavatör ile çıkarılıp yükleyicilerle kamyonlara yüklenip piyasaya yada çimento fabrikalarına sevk edilmesi planlanmaktadır Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarı, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı, Ocak işletme faaliyetleri bilindiği gibi açık ve kapalı işletme yöntemlerinden biri seçilerek ya da her ikisi ile birlikte yapılmaktadır. Herhangi bir işletmede yöntem seçimi ve/veya değişimi, topografya, maden yatağının jeolojik durumu, pazar durumu, faaliyet sahibinin finansal kaynakları gibi etkenler değerlendirilerek ekonomik olanın tespit edilmesi suretiyle yapılmaktadır. Söz konusu malzeme ocağında; yukarıda belirtilen koşullar (örtü tabakasının kalınlığı, kaya formasyonlarının sertliği, basma dayanımı, kazılabilirlik parametreleri, topografya, cevherleşmenin olduğu damarın eğimi, yapısı ve kalınlığı, ilk yatırım sermayesi ve birim üretim maliyetleri) dikkate alınarak üretim yöntemi belirlenmiş ve faaliyetin açık işletme yöntemiyle gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır. Açık işletme tekniği, üretimde planlanan malzemenin varsa üzerinde bulunan örtü tabakasının alınarak ve uygun şev açısı (heyelan ve tehlikeli kaya düşmelerinin önlenebilmesi amacıyla) verilerek basamak üretimin gerçekleştirilmesi tekniğidir. Açık işletme yönteminde basamaklar oluşturularak ilerleme sağlanmaktadır. Basamak genişliği kullanılacak olan iş makinelerinin manevra kabiliyetlerine göre projelendirilmiştir. Açık işletmelerde kullanılacak olan iş makineleri ile kamyonların geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. Bu genişlik uygulamada m arasında değişmektedir. 30

31 Basamak yüksekliği ise kullanılacak olan iş makinesinin bom yüksekliği ile orantılı olarak projelendirilmektedir. Projede bu yükseklik maksimum 10 m olarak planlanmıştır. Kullanılacak olan makine ekskavatör ise basamak yüksekliği bom uzunluğu kadar, paletli veya lastikli yükleyici ise maksimum kova yüksekliğinin 1.5 katı kadar basamak yüksekliği düşünülür. Saha geneli göz önünde bulundurularak ve yapılan ölçümler sonucunda kalınlık 40 metre olarak saptanmıştır. İşletmede basamak yüksekliği 10 metre olarak alınmıştır. Ocak sahasında kalker kalınlığı 40 m olarak değerlendirilmiş olup, 4 kademede kalker alınacaktır. kalker kalınlığının ortalama kalınlığın üzerine çıktığı durumlarda ise en fazla 5 kademeli olarak üretim yapılacağından basamaklandırmayla ilgili önemli bir sorun yoktur. Basamak yüksekliği 10 m, genişliği m, basamak şev açısı ortalama 80 0, genel şev açısı 60 0 olarak düşünülmektedir. İşletmede kalker kalınlığının 40 m olması dolayısıyla üretimin buna bağlı olarak 4 basamak halinde çalışılarak gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında malzeme patlatma yöntemiyle yerinden sökülecektir. Ocakta yıllık ton malzeme üretimi yapılması planlanmaktadır. Faaliyet alanında cevher yan kayaçlarının durumuna bağlı olarak bazı bölümlerde patlatma yapılmasına ihtiyaç duyulmadan ekskavatör ile de üretim yapılacağı düşünülmektedir. Fakat proje kapsamında en kötü koşulların değerlendirilmesi nedeniyle malzeme çıkartılırken üretimin tamamen delme-patlatma ile olacağı düşünülerek hesaplamalar yapılmıştır. Ocak alanında yapılacak delme-patlatma işlemi Wagon-Drill ile deliklerin delinmesi ANFO nun hazırlanması, sıkılanması ve patlatılması sırasıyla yapılacaktır. Delikler şeşbeş düzende ve 89 mm. genişlikte delinecektir. Gecikmeli elektrikli ve elektriksiz kapsüllerle ateşleme yapılacaktır. Deliklere ANFO tatbik edilecek ve delikler sıkılanacaktır. Patlatmanın yaratacağı ses ve sarsıntı etkisini en aza indirmek için patlatması yapılacak deliklerden 1 tanesine 0 numaralı kapsül diğerine ise ml-sn gecikmeli numaralı kapsüllerden kullanılacaktır. Bu şekilde yapılan patlatma ile deliklerin aynı anda patlaması önlenecektir. Patlatmada milisaniye gecikmeli kapsüller kullanılacaktır. Patlatma sonrası tüm deliklerin patlayıp patlamadığı kontrol edilecek ve patlamayan delik varsa temizlenecek veya düzenek kontrol edilerek aksaklık giderilip tekrar patlatılacaktır. Proje kapsamında kalker ocağından elde edilecek kalkerin, yükleyicilerle kamyonlara yüklenip piyasaya yada çimento fabrikalarına sevk edilmesi planlanmaktadır. Patlatma ehliyetli kişilerce ve gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra yapılacaktır. Faaliyet alanında patlayıcı madde olarak ANFO ismiyle adlandırılan Amonyum Nitrat ve Motorin karışımından oluşan madde kullanılacaktır. Bu patlayıcı jelatinit tipi dinamit ve milisaniye gecikmeli kapsüller yardımıyla patlatılacaktır. ANFO Amonyum Nitrat ve motorin karışımı bir patlayıcıdır. Bünyesinde % 96 amonyum nitrat ve % 4 motorin bulunur. Bu karışımın her ortamda yapılabilmesi, ucuz olması ANFO nun tercih edilmesinin sebebidir. Karışımda homojenliğin sağlanması amacı ile bir miktar karışıma talaş eklenir. Kullanılacak olan ANFO ister patlatmadan hemen önce istenirse daha önce hazırlanarak rutubet geçirmeyen özel kaplarda muhafaza edilebilir. Milisaniye gecikmeli kapsüle verilen elektrik akımı ile patlatılan ANFO patlama sırasında doğal hacminin yaklaşık 1500 katı bir hacme ulaşır ve patlatma gerçekleşir. Patlatmanın verimli olması için deliklerin sıkılanması bu sebepten dolayı çok önemlidir. 31

32 Açık işletmede şev duyarlılığının sağlanması çok önemlidir. Faaliyet sona erdikten sonra topoğrafyaya uygun bir biçimde düzenlemeler yapılacaktır. Faaliyet süresince genel şev açısının 60º olması planlanmaktadır. Malzeme üzerinde bulunan bitkisel toprak iş makineleri ile sıyrılarak alınacaktır. Bitkisel toprak sıyrılırken taşlı kısımların sıyrılmamasına dikkat edilecektir. Gereken kısımlarda üst örtü tabakasının hafriyatı sonucu oluşan elde edilen toprak tabakası üretim alanı içerisinde üretimi ve ocak giriş-çıkışını engellemeyecek şekilde uygun bir alanda düzenli bir şekilde muhafaza edilecektir. Ayrıca saha üzerinde çevre koşulları ile ana kayadan kopan parçalar mevcuttur. Bu malzemenin, daha sonra üretimi sona eren alanların düzenlenmesi ve rekreasyon işlemlerinde kullanılması planlanmaktadır. Proje kapsamında kalker ocağından yılda ton malzeme çıkarılması planlanmış olup, üretimin %10 oranındaki kısmının pasa olacağı varsayılmıştır. Pasanın tamamı pasa alanına taşınacak, daha sonra bu pasa üretimin tamamlandığı alanlarda üste serilecek ve üretimle birlikte rehabilitasyonda bitmiş olacaktır. Söz konusu proje kapsamında yılda 12 ay, ayda 28 gün (336 gün/yıl), günde 16 saat (çit vardiya) 40 kişi çalıştırılması planlanmaktadır. Kalker Ocağı projesi kapsamında yukarıda verilen çalışma şartları kapsamında zaman bağlı üretim değerleri ton ve m 3 olarak tabloda verilmektedir. Tablo 9. Zamana Bağlı Üretim Değerleri ÜRETİM SÜRESİ ÜRETİM MİKTARI (ton) OCAK ÜRETİM MİKTARI (m 3 ) Yıllık (12 ay) ,74 Aylık (28 gün) , ,4 Gün (16 saat) 5.952, ,59 Saatlik 372,02 137,79 Not: Proje alanında bulunan Kalkerin yoğunluğu 2,7 ton/m 3 tür. 32

33 Dekapaj Bitkisel Toprağın Sıyrılarak Alınması Taşıma Depolama Rehabilitasyon Patlatma Malzemenin sökülmesi Ekskavatör Yükleyici Kamyonlarla Taşıma Çimento Fabrikası Pasa Depolama Rehabilitasyon Şekil 12. Üretim Akım Şeması 33

34 Üretimde Kullanılacak Makinelerin,Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri, Faaliyet kapsamında kullanılacak makina ekipmanlar tabloda verilmiştir. Tablo 10. Üretim Sırasında Kullanılacak Ekipmanlar Makine ve Ekipman Lastikli Yükleyici Ekskavatör Kamyon Wagon-drill Tır Arazöz Adet 4 adet 3 adet 10 adet 2 adet 5 adet 1 adet Yükleyici Kepçe : Üretilen malzemenin ve ocak içi yükleme faaliyetlerinde kullanılacaktır. Ekskavatör : Üretilen malzemenin kamyonlara yüklenmesinde ve ocak içinin düzenlenmesinde kullanılacaktır. Ocakta yapılacak patlatma sonucu çıkan çok büyük malzemelerin kırılarak küçük boyutlara getirilmesinde kullanılacak. Kamyon : Üretilen malzemenin her türlü taşınmasında kullanılmaktadır. Wagon-drill: Patlatma deliklerinin açılmasında kullanılacaktır. Arazöz: Yol sulama amaçlı kullanılacaktır. Malzemenin taşınması sırasında tarih ve sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Karayolları Trafik Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. Proje kapsamında kullanılan makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli olarak yaptırılacaktır. Faaliyet esnasında iş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakım ve yağ değişimleri, mümkün olduğu ölçüde işletme dışında servis istasyonlarında yapılacak, bundan dolayı toprak ve yüzey sularının madeni yağlar ile kirlenmesi engellenmiş olacaktır. İş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakımı ve yağ değişimi bulunduğu yerde yetkili operatörlerce yapılması zorunlu durumlarda ise, sızdırmazlık özelliğine sahip bir alanda tarih ve sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete değişikliği ile yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ndeki tüm hükümlere ve ayrıca Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de değişikliği yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet kapsamında yapılacak bakım-onarım işlemleri sırasında açığa çıkması muhtemel yağlı üstübü, boş yağlama yağı tenekeleri vb. atıklar, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete değişikliği ile yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre, lisanslı bertaraf tesislerine ulaştırılmak üzere lisanslı taşıyıcı firmalara teslim edilecektir. Atık yağların toprak, yüzeysel veya yeraltı suyu gibi herhangi bir alıcı ortama bırakılması kesinlikle engellenecektir. 34

35 Üretim Sırasında Tehlikeli,Toksik,Parlayıcı Ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları,Taşınmaları ve Depolanmaları, Faaliyet kapsamında kalkerin üretimi esnasında açık işletme yöntemi kullanılacak ve delme patlatma uygulanması planlanmaktadır. Üretim yönteminde; saha geneli göz önünde bulundurularak ve yapılan ölçümler sonucunda kalınlık 40 metre olarak saptanmıştır. İşletmede basamak yüksekliği 10 metre olarak alınmıştır. Ocak sahasında cevherleşmenin ortalama kalınlığı 40 m olarak değerlendirilmiş olup, 4 kademede cevher alınacaktır. Cevher kalınlığının ortalama kalınlığın üzerine çıktığı durumlarda ise en fazla 5 kademeli olarak üretim yapılacağından basamaklandırmayla ilgili önemli bir sorun yoktur. Basamak yüksekliği 10 m, genişliği m, basamak şev açısı ortalama 80 0, genel şev açısı 60 0 olarak düşünülmektedir. İşletmede kalker kalınlığının 40 m olması dolayısıyla üretimin buna bağlı olarak 4 basamak halinde çalışılarak gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Ocakta yıllık ton malzeme üretimi yapılması planlanmaktadır. Faaliyet alanında cevher yan kayaçlarının durumuna bağlı olarak bazı bölümlerde patlatma yapılmasına ihtiyaç duyulmadan ekskavatör ile de üretim yapılacağı düşünülmektedir. Fakat proje kapsamında en kötü koşulların değerlendirilmesi nedeniyle kalker çıkartılırken üretimin tamamen delme-patlatma ile olacağı düşünülerek hesaplamalar yapılmıştır. Ocak üretiminde delik dizaynı belirlendikten sonra, delik çapı, delikler arası mesafe ve delik boyları hesaplanmaktadır. Pnömatik deliciler vasıtasıyla delme işlemi gerçekleştirilecektir. Açık işletme yapılacak ocakta üretim delme-patlatma ve ekskavatör yöntemiyle yapılacaktır. Üretim sırasında kullanılması gereken patlayıcı madde miktarı aşağıda hesaplanmıştır. Tablo 11. Patlatma Bilgileri PARAMETRELER Formasyon Formül Hesap Talep edilen Birim Kayaç Yoğunluğu 2700 kg/m3 Yıllık Üretim Miktarı ton/yıl Aylık Üretim Miktarı ,67 ton/ay Aylık Üretim Miktarı ,4 m³/ay Günlük Üretim Miktarı 5.952,38 ton/gün Günlük Üretim Miktarı 2.204,59 m³/gün Kaç günde bir patlatma yapacağı 4 gün Aylık Patlatma Sayısı 8 adet Yıllık Patlatma Sayısı 96 adet Delik Paterni Delik Çapı D 89 mm Delik Eğimi 90 Basamak Boyu K 10 m Dip Delgi U V max x 0,3 3 x 0,3 0,9 m Delik Boyu H (K+U) x k (10 +0,9) x 1,02 11,1 m Delgi Hatası F (D/1000)+(0,03xH) (89/1000)+(0,03 x 11,1) 0,42 0,5 m o 35

36 Gerçek Delik Ayna Uzunluğu V (V max) - F 3-0,5 2,5 m Sıkılama Boyu S S = V 2,5 m Yük Mesafesi V MAX 3 m Delikler Arası Mesafe E 1,25 x V 1,25 x 2,5 3,125 3 m Delik Kesit Alanı A (Π x D 2 ) / 4 (Π x 8,9 2 ) / 4 62,21 cm 2 Dip Şarj Uzunluğu L (Dip 1,3 x V 1,3 x 2,5 325 cm Dip Şarj Miktarı Q (Dip) A x (L (Dip)) x d 62,21 x 325 x 0,85 17 kg Kolon Şarj Uzunluğu L (Kolon) H - L (Dip) - S 11,1-3,25-2,5 535 cm Kolon Şarj Miktarı Q (Kolon) A x (L (Kolon)) x d 62,21 x 535 x 0,85 28 kg Bir delikteki yüzey/delik içi gecikme süreleri ms Sıralar Arası Gecikme Süresi 42 ms Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim E x V x K 3 x 2,5 x m 3 Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim 202,5 ton Bir Deliğe Doldurulan Patlayıcı Madde Miktarları Ana Şarj (ANFO) Miktarı Q (Toplam) (Q (Dip)) + (Q (Kolon)) kg Yemleyici (Dinamit) Miktarı (Q (Toplam)) x 0,03 45x0,03 1,35 1,5 kg Elektriksiz Kapsül Miktarı 2 adet Bir delikteki toplam patlayıcı madde miktarı 45+1,5 46,5 kg Birim Tüketimler ANFO / ,6 kg/m 3 Yemleyici (Dinamit) 154,5 / ,02 kg/m 3 Elektriksiz Kapsül 206 / ,027 ad/m 3 Elektrikli Kapsül 1 / ,0001 ad/m 3 Sıralar Arası Gecikme Kapsülü 52 / ,007 ad/m 3 Delgi (H) / (E x V x K) (11,1)/(3*2,5*10) 0,148 m/m 3 Bir Atımdaki Tüketimler Bir atımdaki üretim 103* m³/atım ANFO 103x kg/atım Dinamit 103x1,5 154,5 kg/atım Elektriksiz Kapsül 103 x adet/atım Elektrikli Kapsül 1 adet/atım Sıralar Arası Gecikme Kapsülü Bir Atımdaki Delinmesi Gereken Delik Sayısı 103/2 51,5 52 adet/atım Delik Sayısı 61728,4 / 8 / , adet/atım Projenin Toplam Patlayıcı Madde Miktarları ANFO 96x kg/yıl Dinamit 96x154, kg/yıl Elektriksiz Kapsül 96x adet/yıl Elektrikli Kapsül 96x1 96 adet/yıl Sıralar Arası Gecikme Kapsülü 96x adet/yıl 36

37 Şekil 13. Delme-Patlatma Dizaynı Patlatma dizaynı Şekil 13 de şematik olarak verilmiştir. Delikler şeş-beş düzeninde yan yana delinecektir. Gecikmeli numaralı kapsüllerle ateşleme yapılacaktır. Her deliğe 45 kg (dib şarj miktarı + kolon şarj miktarı) ağırlığında anfo doldurulacaktır. Anfonun alt kısmına ise 1,5 kg ağırlığında dinamit yerleştirilecektir. Patlatmanın yaratacağı ses ve sarsıntı etkisini en aza indirmek için patlatması yapılacak 1 tanesine 0 numaralı kapsül diğerlerine ise ml-sn gecikmeli numaralı kapsüllerden kullanılacaktır. Bu şekilde yapılan patlatma ile deliklerin aynı anda patlaması önlenecektir. Bir defa da 103 delik patlatılacaktır ve gecikme kapsülü kullanılacaktır. Faaliyet kapsamında yılda 12 ay çalışılacak olup ayda 8 patlatma yapılacak ve 1 patlatma sonucunda yaklaşık 7716,05 m 3 malzeme alınacaktır. Dolayısıyla ton kalker üretimi için yılda ~96 patlatma yapılacaktır. Proje kapsamında kullanılacak patlayıcıların özellikleri tabloda verilmiştir. Tablo 12. Kullanılacak patlayıcı maddeler ve özellikleri Patlayıcı İsmi Üretici Firma Yoğ.(gr/cc) Tesat (mm) Pat.Hızı m/sn Suya Direnci Jelatin dinamit Barutsan A.Ş İyi ANFO Nitro-Mak. A.Ş Yok Açık ocaklarda ayda en fazla 8 kez patlatma yapılacak, patlayıcı olarak dinamit ve anfo kullanılacaktır. Açılacak deliklere anfo doldurulup dinamitle yemlenip sıkılandıktan sonra manyeto ile ateşlenecektir. Söz konusu ocakta patlatma sırasında anfoyu patlatabilmek amacıyla kullanılacak olan powergel magnum dinamitin özellikleri aşağıda verilmiştir. Powergel Magnum İnşaat sektörü, tüneller ve madencilik çalışmaları için tasarlanmış kapsüle duyarlı emülsiyon patlayıcıdır. İlk nesil patlayıcılara göre maksimum verim, iş güvenliği ve ekonomi sağlar. 37

38 Powergel Magnum kapsüle duyarlı yüksek güçte emülsiyon patlayıcıdır. Yüksek güç aynı zamanda süper öteleme performansı ve etkin kaya kırma için, gerekli maksimum kullanılabilir enerjinin açığa çıkmasını sağlar. Powergel Magnum, emülsiyon teknolojisi ile üretilmektedir. İleri teknolojinin kullanımı, üstün şok ve öteleme özelliği yaratarak etkili kaya kırmasını sağlamaktadır. Ayrıca patlatma sonrası oluşan gazlar mükemmel bir itme enerjisi yaratır. Powergel Magnum, dinamit ile yapılan patlatmalarda, dinamit yerine bire bir olarak kullanılır. Powergel Magnum, üstün performansının yanı sıra yüksek iş güvenliği özelliklerine sahiptir. Suya karşı çok dirençlidir. İçeriğinde Nitrogliserin veya nitroglikol gibi maddeler olmadığından, sürtünme veya darbe ile patlatmaya karşı, dinamite kıyasla çok daha güvenlidir. Tüm çaplardaki Powergel Magnum kartuşları 8 No lu standart kapsüle duyarlıdır. İnfilaklı fitil kullanımında kartuşla fitilin sıkı teması sağlanarak kullanılmalıdır. Gerçek patlama hızı kartuş çapına ve bulunduğu ortama (confined-unconfined) bağlıdır. Patlama basınç ve ısısı ise patlama hızının bir fonksiyonudur. Standart Powergel Magnum boyutları aşağıda belirtilmiş olup talebe göre istenilen boyutlarda da üretilebilmektedir. Tablo 13. Powergel Magnum Özellikleri Standart Boyutlar Kartuş ağırlıkları 50 x 225 mm 500 gr 50 x 450 mm gr 75 x 200 mm gr 75 x 400 mm gr 90 x 150 mm gr 90 x 290 mm gr İdeal Patlama Hızı m / s İdeal Patlama Basıncı atm İdeal Patlama Isısı 2.502º K Yoğunluk 1,20 gr/cm3 Suya Dayanıklılığı Çok İyi Patlama Entalpisi kj/kg Patlatmalar Sırasında Dikkat Edilecek Hususlar: Faaliyet kapsamında patlatma gerçekleştirileceğinden bu işlem sırasında kaya parçalarının fırlaması, aşırı derecede patlayıcı madde kullanımı sırasında meydana gelecek sarsıntı, daha önceki patlatmada ana kayadan kopmayıp askıda kalan büyük kaya kütlelerinin düşmesi gibi kazalar olabilmektedir. Bu tür kazaları önlemek amacıyla sahada patlatma işlemi sırasında ve sonrasında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir: 1. Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir. 2. Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu demet kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir. 3. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir. 4. Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle devrenin direnç kontrolü yapılacaktır. 5. Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli noktalara dikilecektir. 6. Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit geçirmeden ateşleme yapılacaktır. 7. Yağışlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde ateşlemeden vazgeçilecektir. 38

39 8. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir. 9. Patlatma işlemleri uzman kişiler tarafından yapılacaktır. 10. Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir. 11. Patlatma yapılacağı zaman çevrede bulunan insanlara ve en yakın yerleşim yerinde yaşayan halka haber verilecektir. Ayrıca proje kapsamında; tarih ve 8553 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük hükümlerine uyulacak olup, bu kapsamda; Patlayıcı maddelerin teslim alınması, taşınması, depolanması, dağıtılması, geri alınması vb. işler, bu amaçla eğitilmiş ve fenni nezaretçi tarafından görevlendirilmiş kimseler tarafından, ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılacaktır, Bozulmuş patlayıcı maddeler, fenni nezaretçinin emir ve talimatı gereğince, ilgili mevzuat hükümlerine göre yok edilecektir. Kapsüllerle diğer patlayıcı maddeler, aynı kap içinde bir arada bulundurulmayacak ve taşınamayacaktır. Ancak, ayrı bölmelerde bulundurulmak koşuluyla ateşleyicilerin taşıdıkları sandıklarda bir arada taşınabileceklerdir. Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir. Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu demet kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle devrenin direnç kontrolü yapılacaktır. Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli noktalara dikilecektir. Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit geçirmeden ateşleme yapılacaktır. Ateşleme alanına yetkililerden başkası girmeyecektir. Patlatma işlemleri uzman kişiler tarafından yapılacaktır. Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak zararsız hale getirilecektir. Elektrikli kapsülle ateşleme yapılan yerlerde lağım deliklerine teknik amonyum nitratın doldurulmasında kullanılan pinomatik ve mekanik araçlar uygun biçimde topraklanacaktır. Patlayıcı maddelerin kullanımlarında, taşıma ve depolanmalarında "Tekel Dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları" na ilişkin tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 87/12028 karar sayılı Tüzük hükümlerine uygun şekilde çalışılacaktır. Kazı ve Patlatma Sırasında Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük ve Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde Alınacak Tedbirler Hakkındaki Tüzük te belirtilen hususlara, tarih ve sayılı Yer Altı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümlerine kesinlikle uyulacaktır. 39

40 Ateşleme yapıldıktan sonra ateşleme bölgesi sorumlu kişiler tarafından kontrol edilecek ve iş makinelerini tehlikeye sokacak durumlar için gerekli önlemler alınacaktır. Faaliyet patlatma ile yapılacağından kaya-taş düşmesi riski bulunmaktadır. Çalışmalar sırasında, bu konuda gerekli tedbirler alınacak ve personelin sağlığını ve güvenliğini riske sokabilecek olası iş kazalarına engel olmak amacıyla T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın İş ve İşçi Güvenliği Tüzüğü ndeki hükümlere uyulacaktır. Faaliyet sırasında civar yerleşim yerlerinde yaşayan yöre insanının direk ya da dolaylı faaliyet kaynaklı kirlilikten doğabilecek hastalık, sakatlık ve ölüm gibi istenmeyen, hayat kalitesini olumsuz etkileyecek şartlara maruz kalınması durumunda kişi veya kişilerin tüm tedavi masrafları ve ölüm halinde doğacak tazminatların yasal karşılığı yatırımcı firma tarafından sağlanacaktır. Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riskine karşı tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük e uyulacaktır. Bu tüzüğe göre sahanın fenni nezaretçisi, işçi sağlığı ve iş güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve işletmenin teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumludur Proje Kapsamındaki Ulaştırma Alt Yapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı,Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu,Yapılması Düşünülen Tamir,Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.) BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. tarafından işletilmesi planlanan kalker ocağı Çanakkale İli, Ezine İlçesi, Bozalan Köyü yakınlarında yer almaktadır. Faaliyet alanının 1300 m güney batısında Bozalan Köyü bulunmaktadır. Sahanın kuş uçumu yaklaşık 5 km doğusundan Çanakkale-İzmir karayolu geçmektedir. Nakliye yolu güzergahı aşağıdaki uydu görüntüsünde gösterilmektedir. Nakliye sırasında, ocağın sürücülerin, hız limitlerine uymaları sağlanacaktır. Nakliye sırasında taşıyıcıların üzeri branda ile kapatılacak ve yolların nemlendirilmesi gibi bazı önlemlerde alınarak nakliye kaynaklı emisyonun etkisinin geçilen yollarda en alt düzeyde olması konusunda gerekli hassasiyet gösterilecektir. Ayrıca taşıma işlemi gündüz 08 ile 19 saatleri arasında yapılacaktır. Nakliye sırasında Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Herhangi bir kaza durumunda en yakın sağlık merkezinden gerekli yardım istenecektir. 40

41 Çimento Fab Nakliye Yolu Çalışma Alanı Şekil.14 Nakliye Güzergahını Gösterir Harita Kamyonların devrilmemesi için kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup, aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır. Hiçbir akar veya kuru dere yatağı yol olarak kullanılmayacak veya bu maksatla herhangi bir müdahaleye maruz bırakılmayacaktır. Bölgenin trafik yükü haritası şekilde verilmiştir. Faaliyet alanına en yakın yol Çanakkale-İzmir karayoludur. Bu yolun trafik yükü günlük 7517 araç olup, bunun 866 adedi kamyon dur. Faaliyet kapsamında malzeme nakli için bu karayolunu kullanacak kamyon sayısı günlük yaklaşık 300 kamyon olacaktır. Faaliyet öncesinde mevcut yolda kamyon yüzdesi; = (mevcut ağır taşıt / mevcut taşıt sayısı ) x 100 = (866/ 7517) x 100 = % 11,52 Faaliyet sonrası mevcut karayolunda kamyon yüzdesi yaklaşık olarak; = (mevcut ağır taşıt + tesisten kaynaklanacak / mevcut taşıt sayısı ) x 100 = (( ) / 7817) x 100 = % 14,92 olarak hesaplanmıştır. Buna göre söz konusu faaliyet mevcut karayollarında kamyon trafik yükünü; % 14,92 - % 11,52= % 3,40 oranında artıracaktır. 41

42 Faaliyet Alanı Şekil 15. Trafik Hacim Haritası Kaynak: haritasi/trafikhacim2011.pdf 42

43 BÖLÜM 3 PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI Madencilik sektörü bünyesinde yüksek risk taşıması, yoğun sermaye gerektirmesi ve uzun bir dönem sonunda semeresini veren yatırımlardan oluşmasıyla tanımlanmaktadır. Madencilik çalışmalarının büyük kısmı yol su, elektrik, haberleşme gibi altyapı hizmetlerinin bulunmadığı, sosyal bakımdan gelişmemiş coğrafi bölgelerde yapılmaktadır. Madenciliğin bir diğer temel özelliği de bir maden yatağının bulunarak işletilmesi sürecinde maden yeri seçiminin isteğe bağlı olmamasıdır. Diğer bütün sanayi sektörlerindeyse, çalışma koşullarını belirleyen bu özelliklerin tam tersi geçerlidir. Bu kadar zor koşullarda hizmet vermeye çalışan madencilerin devlet tarafından cesaretlendirilmesi, özendirilmesi ve elbette desteklenmesi sektörün canlılığını koruması açısından gerekli ve zorunludur. Son zamanlarda, madencilik faaliyetlerinin yaratacağı katma değerin ülke ekonomisine getireceği yararlar dikkate alınmaksızın, neredeyse bir devlet politikası haline gelen "dışarıda daha ucuz, oradan getiririm" felsefesi ülke sanayisinin giderek dışa bağımlı hale gelmesi nedeniyle oldukça yanlış bir yoldur. Oysaki madenciliğin gelişimi, sanayinin temel taşı olması nedeniyle ulusal gelişimin bir unsurudur ve bu bakımdan kalkınma planında öncelikli bir yer almış olmalıdır. Madencilik sektörünün gelişimiyle varılabilecek hedefler, geniş anlamda, şöylece sıralanabilir: Mevcut mineral kaynaklarının optimum kullanımı ve ulusal sanayiye hammadde girdisi için yeterli arzı sağlamak; Döviz kazandırmak; İstihdam yaratmak; Katma değeri maksimuma çıkaracak biçimde, hizmet sektörü ve yan sanayilerden oluşan madencilik sektörünün gerisindeki ve çıkarılan cevherleri işleyerek yan ürün veya son ürün haline getiren ilerisindeki sektörleri teşvik etmek; Madencilik çalışmaları çoğu kez gelişmemiş kesimlerde yapıldığından, ülke sathında bölgesel gelişmeye katta koymak. Projeye konu faaliyet; Kalker Ocağı işletmeciliği olup Çanakkale İli, Ezine İlçesi sınırlarında gerçekleştirilecektir. Maden ocaklarının getirdiği sosyal ve ekonomik canlılığın yadsınamaz olduğu bölgenin söz konusu proje ile daha da gelişeceği öngörülmektedir Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Proje alanı Çanakkale İli, Ezine İlçesi içerisinde bulunmaktadır. Söz konusu alanda Kalker Ocağı işletilecek olup, yöre halkının bir bölümü geçimini bu ocaklardan sağlamaktadır. Bölüm başlığı altında Ezine İlçesi değerlendirilmiştir. Çanakkale İl ekonomisinde tarım en önemli faaliyet olmakla beraber son yıllarda tarıma dayalı sanayi kolları gelişme göstermekte ve buna bağlı olarak ekonomide sanayinin payı artmaktadır. TÜİK tarafından yayınlanan 2011 yılı Nüfus ve Konut Araştırmasına göre; İlimizde istihdam edilen (15+ yaş) nüfusun; % 38,8 i tarım sektöründe, % 17,5 i sanayi sektöründe, % 43,8 i hizmetler sektöründe çalışmaktadır. Çanakkale İlinin işsizlik oranı % 4,2 olup, aynı dönemde % 7,9 olan Türkiye ortalamasının oldukça altındadır. En düşük işsizlik oranları sıralamasına göre İller 43

44 sıralamasında 2. sırada yer almaktadır. Çanakkale İli için işgücüne katılma oranı % 49,9, istihdam oranı 47,8 dir. İl yüzölçümünün % 53 ünü ormanlar, % 33 ünü tarım yapılan arazi, % 3 ünü çayır ve meralar, % 11 ini kültür dışı araziler kaplamaktadır. Tarım arazisinin % 78 i tarla arazisi, % 6 sı sebze, % 4 ü meyve, % 2 si bağ, % 10 u zeytinliktir. Çanakkale ve Biga da olmak üzere 2 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Ayrıca ilimiz genelinde yer alan 7 adet küçük sanayi sitesinde toplam 913 işyeri faaliyetine devam etmektedir. Ezine İlçemiz ekonomisi çok eski yıllardan beri tarıma dayanmaktadır. İlçe Merkezine ve Köylere yerleşen ilk sakinlerden itibaren çiftçilik ve hayvancılık yapılmaktadır. Cumhuriyetten sonra ilçe merkezinde esnaf ve küçük tüccarlarla belli bir grup oluşmuştur. Tarımsal Durum: Arazi Kullanımı: Toplam Yüzölçümü :47400 hektar Tarla Arazisi :13035 hektar Bağ-Bahçe-Sebzelik : 9180 hektar Çayır-Mera : 662 hektar Orman ve Diğerleri : hektar İlçe Tarım Müdürlüğünde 1 İlçe Md.(Vet.Hek.), 1 Veteriner Hekim, 3 Ziraat Mühendisi, 3 Su Ürünleri Mühendisi, 1 Teknisyen, 4 Veteriner Sağlık Teknisyeni, 1 Şoför ve 1 işçi olmak üzere toplam 15 personel görev yapmaktadır. İlçe genelinde baş koyun,9.400 baş keçi, baş sığır, adet kanatlı, 60 adet at, 200 adet eşek, 10 adet deve, 1900 adet kedi-köpek, 90 adet ördek,100 adet kaz ve 800 adet hindi mevcuttur. Mevcut hayvanların et, süt ve yan ürünlerinin dağılımı ise;4449 ton inek, 3867 ton koyun,864 ton keçi sütünden, 1417 ton peynir, 2630 ton yağ, 429 ton yoğurt,190 ton et, 5 ton yapağı, 5.5 ton kıl,ile adet yumurta olarak gerçekleşmiştir. Toplam adet çeşitli meyve ağaçlarından 697 ton meyve, 9180 hektardan ton sebze üretimi elde edilmektedir. Çiftçilerimize 2007 yılı içinde adet yağlık zeytin fidanı dağıtılmış olup ayrıca Adet Zeytin ağacından ton sofralık, ton yağlık zeytin, 101 hektar bağda ise ton üzüm üretimi yapılmaktadır. İlçemizde 12 köyde tarımsal Kredi Kooperatifi mevcut olup, çiftçilere kredi sağlayan Tarımsal Kredi Kooperatifi sayısı 7 adet olup, 5786 üyesi vardır yılında 3009 çiftçiye DGD, Zeytinyağı, ayçiçeği, pamuk, mazot ve gübre desteği yapılmıştır. İlçede 1970 yılına kadar bir sanayi tesisi görülmemektedir. Ancak bundan sonra Mahmudiye Beldesinde 1 adet AKÇANSA Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. adında çimento fabrikası, İlçe merkezinde 1 adet un fabrikası, 3 adet mermer işleme, 23 adet 44

45 zeytinyağı fabrikası, 16 adet mandıra mevcut olup, lt. süt işlenmektedir. Ayrıca İlçemizde 09 adet deri işleme tesisi mevcut olup 2 adedi faal durumdadır. İlçemiz de Akçansa Çimento Fabrikasına ait 1, Gökçebayır Köyü Muhtarlığına ait 1, Aydınlık İnşaat Limited Şirketine ait 1, Karayollarına ait 1, İrfan KESİCİ ye ait 1, Akbeton Şirketine ait 1, Troas Madencilik A.ş.ye ait 1 olmak üzere 7 adet Taşocağı, Altu Akaryakıt Limited Şirketine ait 1, Ali Ekber UYSAL adına kayıtlı 1 adet kum-çakıl ocağı faaliyet göstermektedir. Ormanlarımızın 400 hektarı verimli ve düzenli kızılçam ormanıdır. Diğer bölümleri fundalık ve meşeliktir. İlçede üretilen odun kömürü de diğer illere satılmaktadır. İlçemizde bulunan Orman Fidanlık Başmühendisliği ve Orman İşletme Şefliği tarafından ağaçlandırma çalışmaları yapılmaktadır. İlçemiz Sıcak iklim kuşağında olması nedeniyle yaz aylarında deniz turizmine yönelik hareketlenmeler görülür. Çevre il ve ilçelerden gelen yerli ve yabancı turistler ile yazlıklara göç eden vatandaşlar yaz aylarını burada geçirmektedirler. Yaklaşık 3 ay ilçemizde ikamet eden bu insanlar ilçemizin sosyal ve ekonomik hayatını önemli ölçüde hareketlendirmektedirler. İlçemizde T.C.Ziraat Bankası, T.Halk Bankası, İş Bankası ve Akbank mevcuttur Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler) Proje alanı Çanakkale İli, Ezine İlçesi içerisinde bulunmaktadır. Söz konusu alanda Kalker Ocağı işletilecek olup, yöre halkının bir bölümü geçimini bu ocaklardan sağlamaktadır. Bölüm başlığı altında Çanakkale İli ve Ezine İlçesi değerlendirilmiştir. İl ekonomisinde tarım en önemli faaliyet olmakla beraber son yıllarda tarıma dayalı sanayi kolları gelişme göstermekte ve buna bağlı olarak ekonomide sanayinin payı artmaktadır. İlimiz gayri safi hasılası içerisinde en önemli payı tarım ( % 24.7), sanayi (% 23.5), ticaret ( % 17) sektörleri almaktadır. (DİE 2001) yılı Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre istihdam edilen nüfusun ( ), %56 sı tarım, %9 u sanayi, %4 ü inşaat ve %31 i hizmetler sektöründe çalışmaktadır. Çanakkale ve Biga da 2 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Temel Geçim Kaynakları : Tarım (% 24,7), sanayi (% 23,5) ve ticaret (% 17) sektörü il Gayri Safi Yurtiçi Hasılasında en önemli paya sahiptir. Önemli Sanayi Ürünleri Üretimi: Mevcut sanayi kuruluşlarında; inşaat demiri, dondurulmuş ve kurutulmuş gıda, su ürünleri, süt ürünleri, un, yem, çimento, maden cevheri, seramik ve karo fayans, zeytinyağı üretimi gerçekleştirilmektedir. En çok ihraç edilen ürünler ise, dondurulmuş gıdadır. inşaat demiri, çimento, yer ve duvar karosu, 45

46 Faaliyet alanının bulunduğu İlçesinin ekonomik yapısı; İlçemiz ekonomisi çok eski yıllardan beri tarıma dayanmaktadır. İlçe Merkezine ve Köylere yerleşen ilk sakinlerden itibaren çiftçilik ve hayvancılık yapılmaktadır. Cumhuriyetten sonra ilçe merkezinde esnaf ve küçük tüccarlarla belli bir grup oluşmuştur. İlçede 1970 yılına kadar bir sanayi tesisi görülmemektedir. Ancak bundan sonra Mahmudiye Beldesinde 1 adet AKÇANSA Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. adında çimento fabrikası, İlçe merkezinde 1 adet un fabrikası, 3 adet mermer işleme, 23 adet zeytinyağı fabrikası, 16 adet mandıra mevcut olup, lt. süt işlenmektedir. Ayrıca İlçemizde 09 adet deri işleme tesisi mevcut olup 2 adedi faal durumdadır. İlçemiz de Akçansa Çimento Fabrikasına ait 1, Gökçebayır Köyü Muhtarlığına ait 1, Aydınlık İnşaat Limited Şirketine ait 1, Karayollarına ait 1, İrfan KESİCİ ye ait 1, Akbeton Şirketine ait 1, Troas Madencilik A.ş.ye ait 1 olmak üzere 7 adet Taşocağı, Altu Akaryakıt Limited Şirketine ait 1, Ali Ekber UYSAL adına kayıtlı 1 adet kum-çakıl ocağı faaliyet göstermektedir. Ormanlarımızın 400 hektarı verimli ve düzenli kızılçam ormanıdır. Diğer bölümleri fundalık ve meşeliktir. İlçede üretilen odun kömürü de diğer illere satılmaktadır. İlçemizde bulunan Orman Fidanlık Başmühendisliği ve Orman İşletme Şefliği tarafından ağaçlandırma çalışmaları yapılmaktadır. İlçemiz Sıcak iklim kuşağında olması nedeniyle yaz aylarında deniz turizmine yönelik hareketlenmeler görülür. Çevre il ve ilçelerden gelen yerli ve yabancı turistler ile yazlıklara göç eden vatandaşlar yaz aylarını burada geçirmektedirler. Yaklaşık 3 ay ilçemizde ikamet eden bu insanlar ilçemizin sosyal ve ekonomik hayatını önemli ölçüde hareketlendirmektedirler. 46

47 Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus,nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Faaliyet alanının bulunduğu Çanakkale İlinin; yerleşim durumu itibariyle nüfus çoğunluğunun şehir ve kasabalarda yaşadığı Çanakkale nüfusu [2012] yılı TÜİK adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonucuna göre dir. Şehir merkezi'nin nüfusu ise olarak sayılmıştır. TUİK in ülke genelinde yürütmekte olduğu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) çalışmaları kapsamında yapılan adrese dayalı tespit ve eşleştirme çalışmaları sonuçlarına göre ülkedeki nüfusun % 0,65 i Çanakkale de yaşamaktadır. Tablo 14. Şehir, Belde ve Köy Nüfusları Toplam Erkek Kadın Türkiye - toplam nüfus Çanakkale - il nüfusu Çanakkale - il/ilçe merkezleri nüfusu Çanakkale - belde ve köyler nüfusu Tablo 15. İlçelere ait cinsiyet ve yerleşim yerine göre nüfus dağılımı (2012) İl/İlçe merkezi Belde/Köy Toplam Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Merkez Ayvacık Bayramiç Biga Bozcaada Çan Eceabat Ezine Gelibolu Gökçeada Lapseki Yenice Toplam Proje alanın yer aldığı Çanakkale İli ne bağlı Ezine İlçesi nin toplam nüfusunun u kadınlar ve sı erkeklerden oluşmaktadır. Çanakkale İlçelerine ait cinsiyet ve yerleşim yerine göre nüfus dağılımı (2012) ve Ezine ilçesinin yaş durumuna göre dağılımı (2012) tabloda verilmiştir. Proje alanımız yakınlarında bulunan Bozalan Köyü, Çamköy ve Mecidiye Köyü ne ait nüfus verileri aşağıda tablo halinde verilmiştir. 47

48 Tablo 16. Ezine İlçesi ve Köyleri Cinsiyete Göre Nüfus Dağılımı (2012) İlçe Bucak Belde/Köy Toplam Erkek Kadın Ezine Şehir Merkez Akçakeçili Akköy Aladağ Alemşah Arasanlı Bahçeli Balıklı Belen Bozeli Çamköy Çamlıca Çarıksız Çetmi Çınarköy Derbentbaşı Gökçebayır Güllüce Hisaralan Karadağ Karagömlek Kayacık Kemallı Kızılköy Kızıltepe Köprübaşı Körüktaşı Köseler Pazarköy Sarısöğüt Sarpdere Şapköy Taştepe Tavaklı Uluköy Üsküfçü Yahyaçavuş Yavaşlar Yaylacık Yenioba Bucak toplamı Geyikli Bozalan

49 Çamoba Dalyan (B) Geyikli Kumburun (B) Mahmudiye Mecidiye Pınarbaşı Üvecik Yeniköy Bucak toplamı İlçe toplamı Kaynak: Tablo 17. Ezine İlçesinin Yaşa Göre Nüfus Dağılımı (2012) İlçe Yaş grubu Toplam Erkek Kadın Ezine '0-4' '5-9' '10-14' '15-19' '20-24' '25-29' '30-34' '35-39' '40-44' '45-49' '50-54' '55-59' '60-64' '65-69' '70-74' '75-79' '80-84' '85-89' '90+' Toplam Kaynak: Çanakkale İlinde hane halkı büyüklüğü ortalama 3 kişiden oluşmaktadır (TÜİK İstatistiklerle Aile, 2012). Faaliyet kapsamında toplam 40 kişinin çalıştırılması planlanmakta olup yukarıdaki verilere dayanarak faaliyet ile, çalışacak personel ve bu personele bağlı ortalama 120 kişiye fayda sağlanması planlanmaktadır. 49

50 Sağlık (Bölgede Mevcut Endemik Hastalıklar) İl sınırları içinde 10 Devlet Hastanesi, 1 SGK Hastanesi, 2 Askeri Hastane toplam 13 hastane bulunmaktadır. İl geneline yayılmış olan Sağlık Ocaklarının sayısı 58, Sağlık Evlerinin sayısı ise 192 dir. Ayrıca İlimizde, 4 adet SGK dispanseri ile 1 adet Verem Savaş Dispanseri bulunmaktadır. Askeri Sağlık Kurumları hariç tutulduğunda 2000 yılı itibarı ile kamu ve özel tedavi kurumlarında 160 uzman doktor, 219 pratisyen doktor, 96 diş hekimi, 152 eczacı, 632 hemşire, 535 ebe,132 Toplum Sağlığı Teknisyeni ve 17 Çevre Sağlığı Teknisyeni görev yapmaktadır yılı verilerine göre kamu ve özel yataklı tedavi kurumlarında görevli doktor sayısı dikkate alındığında 1 uzman hekime kişi düşmektedir. İl genelinde yataklı tedavi kurumlarında toplam 797 yatak bulunmakta olup, 1 yatağa 550 hasta düşmektedir. Çanakkale Sağlık göstergeleri Türkiye ortalamasının biraz altındadır. Hekim başına ülke genelinde 974 kişi düşerken, İlimizde bu sayı pratisyen hekimler de dahil edildiğinde kişi olarak karşımıza çıkmaktadır. Tablo 18. Çanakkale İlindeki Hastane Sayıları Devlet Hastaneleri SGK Hastaneleri Askeri Hastaneler Genel Toplam Tablo 19. Sağlık Ocaklarında Tespit Edilen Vaka Sayıları 2007 Hastalığın adı Bildirilen vaka sayısı Kuduz Riskli Temas 118 Tüberküloz 12 Brusello 2 S Anjin 32 Frengi 2 A Dizanteri 3 Kaynak: İl Çevre Durum Raporu, 2007 Endemik hastalık belli bir bölgede salgın olmaksızın sık görülen hastalıktır. Proje alanının bulunduğu bölgede endemik bir hastalığa rastlanmamıştır. Proje alanında oluşacak kaza ve yaralanmalar da öncelikle en yakın sağlık kuruluşu tercih edilecektir İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler İşletmede insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli olan faaliyetler; kullanılacak teknoloji ve malzemelerden kaynaklanan iş kazaları, toz, gürültü ve vibrasyondur. Ocak faaliyetlerinde oluşacak toz insan sağlığı için tehlike arz etmektedir. Faaliyet halinde bulunan tesiste işçilerin tozdan etkilenmesini engellemek amacıyla tesis içerisinde bulunan nakliye yolları periyodik olarak sulanacaktır. Gerek doğal çevrenin korunması, gerekse ocak alanında çalışacak personelin iş güvenliği için yürürlükte olan yönetmelik ilkelerine uyulacaktır. Ocakta olabilecek herhangi bir kaza durumunda tehlikeli maddelerin çevre ve insan sağlığı üzerinde yaratabilecekleri olumsuz etkileri en aza indirgemek amacıyla uygulanmak üzere bir acil müdahale planı hazırlanacaktır. İş güvenliği ve işçi sağlığını koruma amaçlı olarak hazırlanan Acil Müdahale Planı doğal afet, yangın, sabotaj gibi acil durumlarda işlerlik kazanır. Yangın, deprem, patlama veya tehlikeli kimyasalların etrafa yayılması olaylarından herhangi birinin meydana gelmesi, acil durum olarak 50

51 nitelendirilmektedir. Bu tür olaylarda tehlikenin büyümesini engellemeye yönelik tedbirlerin alınabilmesi ve yangın durumunda ocağı personelinin güvenli ve süratli bir şekilde terk edebilmesi amacıyla acil müdahale planı hazırlanır. Bu planda bulunması gerekli unsurlar kısaca aşağıda sıralanmıştır: Acil Müdahale Ekibi nin (AME) belirlenmesi AME nin görev tanımlarının yapılması AME içerisinde ast kademeler oluşturulması (kurtarma, ilkyardım, müdahale vb.) AME nin ilgili kurum/kuruluşlar ve kendi içerisindeki koordinasyon konularının belirlenmesi AME nin ihtiyaç duyacağı hizmet (ulaştırma, levazım, ikmal, bakım vb.) tahsis ve protokollerin belirlenmesi AME içerisinde çalışacak personelin günlük çalışma esaslarının belirlenmesi AME nin, acil müdahaleler konusunda gerekli eğitimleri alması. Gerek doğal çevrenin korunması, gerekse ocak alanında çalışacak personelin iş güvenliği için yürürlükte olan yönetmelik ilkelerine uyulacaktır. Bu tür ocaklarında meydana gelebilecek en büyük kazalardan birisi maden yangınlarıdır. Madenlerde alınan çok ciddi tedbirlere rağmen yangın çıkmasına çoğu zaman engel olunamamaktadır. Bu yangınlar büyük boyutlarda can ve mal kaybına yol açabilmektedir. Yangına sebebiyet veren durumlardan mesela kuru tahta veya otların üzerine atılan sönmemiş sigara veya buna benzer ihtiyatsızlıklardır. Faaliyette malzemenin çıkarılması için patlatma yapılacaktır. Çalışmalar sırasında, bu konuda gerekli tedbirler alınacak ve personelin sağlığını ve güvenliğini riske sokabilecek olası iş kazalarına engel olmak amacıyla T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın İş ve İşçi Güvenliği Tüzüğü ndeki hükümlere uyulacaktır. Ocakta faaliyet kapsamında patlatma yapılacağından bu işlem sırasında kaya parçalarının fırlaması, aşırı derecede patlayıcı madde kullanımı ve deliklerin doldurulması sırasında iyi yemleme ve sıkıştırma yapılmamasından dolayı meydana gelecek sarsıntı, daha önceki patlatmada ana kayadan kopmayıp askıda kalan büyük kaya kütlelerinin düşmesi gibi kazalara neden olabilmektedir. Bu tür kazaları önlemek amacıyla sahada patlatma işlemi sırasında ve sonrasında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir: Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir. Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu demet kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir. Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle devrenin direnç kontrolü yapılacaktır. Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli noktalara dikilecektir. Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit geçirmeden ateşleme yapılacaktır. Yağışlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde ateşlemeden vazgeçilecektir. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir. Patlatma işlemleri uzman ve ehliyetli kişiler tarafından yapılacaktır. Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir. Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak zararsız hale getirilecektir. 51

52 Ateşleme yapıldıktan sonra ateşleme bölgesi sorumlu kişiler tarafından kontrol edilecek ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise gerekli önlemler alınacaktır. Kullanılacak teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kazalardan bir diğeri de ocak ile satış noktaları arasında malzeme taşımada kullanılan kamyonlardan kaynaklanabilecek olası trafik kazalarıdır. Bunlara mahal vermemek için sürücülerin trafik kurallarına ve hız limitlerine uymaları sağlanacaktır. Herhangi bir kaza durumunda en yakın sağlık merkezinden gerekli yardım istenecektir. Ayrıca taşıma işlemi gündüz 08 ile 20 saatleri arasında yapılacaktır. Nakliye sırasında Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riskine karşı tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük e uyulacaktır. Bu tüzüğe göre sahanın fenni nezaretçisi, işçi sağlığı ve iş güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve işletmenin teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumludur. Ayrıca faaliyet sahasında, çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak, şantiye hiçbir zaman boş bırakılmayacak, bunun için şantiyede sürekli bir eleman görev alacaktır. Yangın konusunda hassas davranılacak olup; sahada ateş yakılmayacak, çalışan işçiler sürekli kontrol edilecek ve uyarılacaktır. Kazı ve Patlatma Sırasında Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük ve Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde Alınacak Tedbirler Hakkındaki Tüzük te belirtilen hususlara kesinlikle uyulacaktır. Patlayıcı maddelerin sahaya taşınması, kullanımı ve depolanması ilgili olarak Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşıması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve Esasları Tüzüğü hükümlerine uyulacaktır. Ocak sahasında sürekli kask, koruyucu gözlük, gürültü önleyici kulaklık takılarak ve uygun ayakkabılarla çalışılarak bu kaza risklerinden korunmak mümkündür. Üretimle ve iş yeriyle ilgisi olmayan insan ve evcil ve yabani hayvanların ocak alanına girmelerini önlemek için sahanın etrafı dikenli telle en az üç kat sarılacak ve bu dikenli tel çiti boyunca belli aralıklarla sahaya girişin tehlikeli ve yasak olduğunu bildirir yazılı levhalar asılacak ve güvenlik önlemlerine uyulması sağlanacaktır. Çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek hususlar ile yangın ve patlatmalara karşı gerekli tüm tedbirler alınacaktır. İşletme sırasında oluşabilecek kazaların önlenmesi amacıyla işletmeci tarafından faaliyete özgü iş güvenliği önlemlerinin alınması gerekmektedir. İşyerinde yapılacak çalışmalar sağlık ve güvenlik dokümanında belirtilen toprak kayması veya çökmesi riski ile ilgili hususlar dikkate alınarak planlanacaktır. Her çalışma öncesinde, çalışma mahallinden ve nakliyat yollarından daha üst seviyelerdeki şevlerde ve kazı yüzeylerinde toprak ve kaya düşmelerine karşı gerekli kontroller yapılacaktır. Düz ve meyilli yüzeylerdeki çalışmalar buralardaki zeminin sağlamlığını ve dengesini bozmayacak şekilde yapılacaktır. Kendinden hareketli iş ekipmanları, bu ekipmanların güvenli kullanımı ile ilgili 52

53 uygun eğitim almış işçiler tarafından kullanılacaktır. İş ekipmanı bir çalışma alanı içinde hareket ediyorsa, uygun trafik kuralları konulacak ve uygulanacaktır. Kendinden hareketli iş ekipmanının çalışma koridorunda görevli olmayan işçilerin bulunmasını önleyecek gerekli düzenleme yapılacaktır. İşin gereği olarak bu alanda işçi bulunması zorunlu ise, bu işçilerin iş ekipmanı nedeniyle zarar görmesini önleyecek uygun tedbirler alınacaktır. Mekanik olarak hareket ettirilen seyyar iş ekipmanlarında, ancak güvenliğin tam olarak sağlanması halinde işçi taşınmasına izin verilecektir. Taşıma sırasında iş yapılması gerekiyorsa ekipmanın hızı gerektiği gibi ayarlanacaktır. İşletmeci tarafından alınması gereken iş güvenliği önlemleri arasında tesiste kullanılacak makine ve ekipmanları kullanacak personelin dikkatli seçimi, işletme alanı içerisinde gerekli güvenlik tedbirlerinin alınması, bu tedbirler için uygun olan malzemenin temini, üretim yapılacak alan sınırlarının uygun araç ve gereçlerle belirlenmesi ve çalışan personele gerekli eğitimin verilmesi yer almaktadır. Kalker Ocağı işletmesinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği nde belirtilen hususlara uyulacaktır. Faaliyet kapsamında çalışan personel düzenli aralıklarla sağlık taramasından geçirilecektir. Ayrıca tesiste oluşabilecek tıbbı atıklar Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerince gereğince bertaraf edilecektir. Ocağın işletilmesi sırasında olabilecek acil müdahale gerektiren durumlarda Ezine İlçesinde bulunan itfaiye ve sağlık teşkilatlarından yardım alınacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe iren 5491 sayılı kanun ile değişik 2872 Sayılı Çevre Kanunu na, 5491 Sayılı Çevre Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 4857 sayılı İş Kanunu, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ve bu kanunlara istinaden yürürlüğe giren tüm yönetmeliklere ve Mer'i Mevzuat gereğince yürürlükte olan diğer ilgili mevzuatlara, kurum görüşlerine uyulacak ve ilgili kurumlardan gerekli tüm izinler alınacaktır Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri Madencilik sektörü bünyesinde yüksek risk taşıması, yoğun sermaye gerektirmesi ve uzun bir dönem sonunda semeresini veren yatırımlardan oluşmasıyla tanımlanmaktadır. Madencilik çalışmalarının büyük kısmı yol su, elektrik, haberleşme gibi altyapı hizmetlerinin bulunmadığı, sosyal bakımdan gelişmemiş coğrafi bölgelerde yapılmaktadır. Madenciliğin bir diğer temel özelliği de bir maden yatağının bulunarak işletilmesi sürecinde maden yeri seçiminin isteğe bağlı olmamasıdır. Diğer bütün sanayi sektörlerindeyse, çalışma koşullarını belirleyen bu özelliklerin tam tersi geçerlidir. Bu kadar zor koşullarda hizmet vermeye çalışan madencilerin devlet tarafından cesaretlendirilmesi, özendirilmesi ve elbette desteklenmesi sektörün canlılığını koruması açısından gerekli ve zorunludur. Son zamanlarda, madencilik faaliyetlerinin yaratacağı katma değerin ülke ekonomisine getireceği yararlar dikkate alınmaksızın, neredeyse bir devlet politikası haline gelen "dışarıda daha ucuz, oradan getiririm" felsefesi ülke sanayisinin giderek dışa bağımlı hale gelmesi nedeniyle oldukça yanlış bir yoldur. Oysaki madenciliğin gelişimi, sanayinin temel taşı olması nedeniyle ulusal gelişimin bir unsurudur ve bu bakımdan kalkınma planında öncelikli bir yer almış olmalıdır. 53

54 Madencilik sektörünün gelişimiyle varılabilecek hedefler, geniş anlamda, şöylece sıralanabilir: - Mevcut mineral kaynaklarının optimum kullanımı ve ulusal sanayiye hammadde girdisi için yeterli arzı sağlamak; - Döviz kazandırmak; - İstihdam yaratmak; - Katma değeri maksimuma çıkaracak biçimde, hizmet sektörü ve yan sanayilerden oluşan madencilik sektörünün gerisindeki ve çıkarılan cevherleri işleyerek yan ürün veya son ürün haline getiren ilerisindeki sektörleri teşvik etmek; - Madencilik çalışmaları çoğu kez gelişmemiş kesimlerde yapıldığından, ülke sathında bölgesel gelişmeye katta koymak. Faaliyetin gerçekleştirilmesiyle; projeye konu faaliyet alanında kalker üretimi yapılacaktır. Böylece doğal kaynaklarımızın amacına uygun olarak en ekonomik şekilde değerlendirilmesi sağlanacak; dolayısıyla hem bölge hem de ülke ekonomisine katkıda bulunulmuş olacaktır. Projeye konu kalker ocağında çalışacak 40 kişiye ve ailelerine istihdam imkanı sağlanmış olacaktır. Gerçekleştirilmesi planlanan projenin sosyo-ekonomik çevre üzerine etkilerinin başında ise üretim ve istihdam gelmektedir. Oluşturulacak istihdamla, yörede bulunan işsizliğin önüne geçilmiş olacak, kalifiye eleman yetiştirilmesi yönünde teşvik sağlayacak ve eğitimin önemini ve devamlılığını sağlayacaktır Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim,Sağlık,Kültür Hizmetleri) Ezine, Marmara Bölgesinin kuzey-batısında derece kuzey enlemleri ile derece doğu boylamları arasında Çanakkale İzmir karayolu üzerinde Çanakkale İline bağlı bir ilçedir. Batıda Ege Denizi, Kuzeyde Merkez İlçe, Doğuda Bayramiç İlçesi, Güneyde Ayvacık İlçesi ile çevrili olup, İklimi genelde yumuşaktır. Çoğunlukla poyraz ve lodostan rüzgar almaktadır. Eğitim İlçede yaşayanların % 99 u okur-yazardır. İlçedeki Okuma-yazma oranı kadınlarda % 86.25, Erkeklerde ise % 96,5 tir. İlçede 1977 yılında hizmete açılan İlçe Halk Kütüphanesi mevcuttur. Kütüphanede 1 adet yardımcı hizmetli ile görev ürütülmektedir. Kütüphanenin 9638 adet kitabı, 12 çeşit süreli yayını mevcuttur. Kendi binası olmadığı için Zübeyde Hanım Meydanı Yahşibey Sokaktaki mülkiyeti İlçe Özel İdare Müdürlüğüne ait binada hizmet vermektedir. İlçe Halkkütüphanesi Kütüphaneler Genel Müdürlüğünün Genelgeleri doğrultusunda Pazar ve Pazartesi günleri haricinde hizmet vermektedir. İlçede İlköğretim okullarında 374 si anasınıfında toplam 3930 öğrenciye sınıf ve branş olmak üzere 211 öğretmen tarafından 193 derslikte öğretim ve eğitim verilmektedir. İlçede 2 adet Çok Programlı Lisesi, 1 Adet Anadolu Lisesi, Meslek Lisesi ve İmam- Hatip Liseleri mevcuttur. Ortaöğrenimde 49 derslik, 62 öğretmen ve 809 öğrenci ile eğitim-öğretim devam etmektedir. İlçede Yaygın Eğitim Kurumu olarak Mesleki Eğitim Merkezi ve Halk Eğitimi Merkezi bulunmaktadır. Eğitim faaliyeti olarak Makine Nakışı, Dikiş, Anne-Çocuk Eğitimi, Okuma- Yazma, Bilgisayar Operatörlüğü, Giyim,Saz ve Bağlama, Boyama, Halk Oyunları, Türk Sanat Müziği, Arıcılık, İngilizce ve Kalorifer Ateşçiliği Kursları mevcuttur. 54

55 İlçede Özel Öğretim Kurumu olarak Özel Birleşim Dershanesi Özel Mavi Sistem Bilgisayar Kursu Özel Kale Truva Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu bulunmaktadır. Yine İlçede Özel Yahya Çavuş Yükseköğrenim Erkek Öğrenci Yurdu, Merkez Öğrenci Yurdu ile Üvecik Köyü Erkek Öğrenci Yurdu bulunmaktadır. İlçe Merkezinde 26 yatak kapasiteli Öğretmenevi bulunmaktadır. Yükseköğretim olarak İlçe Merkezi Camikebir Mahallesi Esentepe mevkiinde 2 Yıllık Meslek Yüksekokulu mevcut olup, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi bünyesinde Yılında Eğitim-öğretim faaliyetine başlanılmış ve halen çalışmalarını örgün ve ikinci öğrenim olarak sürdürmektedir. Yüksekokulda İşletme ve Muhasebe Programı mevcuttur.her iki bölümde de örgün ve 2. öğretim verilmektedir. Meslek Yüksek Okulda Akademik personel olarak, 1 Prof. Dr., 2 adet Yardımcı Doçent Doktor, 6 Öğretim Görevlisi, 4 okutman, 4 adet üniversite dışından olmak üzere 17 kişi bulunmaktadır.idari personel olarak 2 memur, 1 hizmetli ve 1 Güvenlik görevlisi ile görev yürütülmektedir. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü teşkilatı Hükümet Konağının üçüncü katında hizmet vermektedir. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünde 1 Müdür, 1 Şube Müdürü, 1 Şef, 4 Memur (Birinin kadrosu Hizmetli olup, görevlendirme ile çalışmaktadır) ve 1 Şoför ve 1 Yardımcı Hizmetli ile görev yürütülmektedir. İlçede günlük satılan gazete ise köyler dahil ortalama 7-8 Bin civarındadır. Ayrıca İlçede 3 adet matbaa ve Yeni Ezine ve Son Söz isimli 2 adet yerel gazete vardır. Sağlık İlçede 1 Devlet Hastanesi, 5 Sağlık Ocağı, 1 Verem Savaş Dispanseri, 112 Acil Yardım ve Kurtarma İstasyonu ve 12 adet Sağlık Evi bulunmaktadır. İlçede Halk-Devlet işbirliğiyle yaptırılan 50 yataklı Devlet Hastanesi 1991 yılı içerisinde hizmete girmiştir. İlçemiz devlet Hastanesi İzmir-İstanbul karayolu ve Bayramiç İlçesi kavşağında bulunmakta olup, İlçemiz, Bayramiç, Ayvacık ve Bozcaada İlçelerine olmak üzere yaklaşık nüfusa hizmet vermektedir. İlçede Sağlık Grup Başkanlığına bağlı olarak Verem Savaş Dispanseri ve Merkez Sağlık Ocağı ilçe merkezinde, Geyikli, Uluköy ve Mahmudiye Sağlık Ocakları ise Köy Sağlık Ocağı olarak hizmet vermektedir. 112 Acil Yardım ve Kurtarma İstasyonu 8 adet pratisyen Doktor, 5 Acil Tıbbı Tekniker, 5 adet Acil Tıbbı Teknisyeni ile hizmet vermektedir. 1 adet tam donanımlı ambulans mevcuttur. Sağlık Grup Başkanlığımızın bünyesinde 12 adet Sağlık Evi bulunmakta olup, bunlardan, Kumburun, Sarısöğüt ve Pınarbaşı Evlerinde Ebe bulunmamaktadır. Sağlık Grup Başkanlığında 1 adet hizmet aracı bulunmakta, Verem Savaş Dispanseri, Merkez Sağlık Ocağı ve Uluköy Sağlık Ocaklarının aracı bulunmamaktadır. 55

56 Kültür Hizmetleri Bugünkü Ezine nin ilk kuruluşu Danişmend Oğulları dönemine rastlamaktadır. Yöreye gelen Türk Beyleri, Cuma Namazlarının toplu kılınmasını temin amacıyla halen İlçe Merkezinin güney kısmında bulunan Ulu Camii yaptırmışlardır. Buraya Farsça Cuma anlamına gelen AZİNE demişlerdir. Kentin oluşumu bununla başlamış ve Azine sözcüğü zamanla Ezine olmuştur. İlçenin bulunduğu yöre, eski çağların en eski şehir medeniyetine sahip yerlerinden biridir. Çanakkale Boğazı nın doğu yakasında bulunan Dardanel, Ezine ye 30 Km. uzaklıkta M.Ö.3150 yıllarında kurulmuştur. Osmanlılar devrinde Ezine ve çevresine doğudan göçler sonucu gelen Türk Boyları yerleştirilir ve nüfus dengelenmesine çalışılır. Bu bölgede mevcut Rumlar, bütün Osmanlı tarihi boyunca her türlü hak ve hürriyete sahip olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. Ezine'de 1977 yılından bu yana Kültür Bakanlığı'na bağlı olarak İlçe Halk Kütüphanesi mevcuttur. Kütüphane 6873 adet kitap, görsel-işitsel materyallerden televizyon ve video ile kültürel alanda halkımıza yardımcı olmaktadır. Ezine Kültür Merkezi yapımı için Belediyeden 3500 m²'lik yer alınmış ve Kültür Bakanlığına devredilmiştir. Yöre kültüründe çok önemli bir yer tutan Akköy'deki toprak testi ve saksı sektörü çağımız teknolojisine yenik düşmüştür. Tarihe mal olan tüm zanaatlarda olduğu gibi şu anda birkaç aile sipariş üzerine bu işle uğraşmaktadır Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/ Sosyal Altyapı İhtiyaçları Proje kapsamında kalker ocağında görev yapacak olan 40 kişilik personelin teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarının gidermesi amacıyla kullanması planlanan şantiye binası kurulması planlanmakta olup mesai saatlerinde bu yapı kullanılacaktır. Söz konusu proje kapsamında personelin ihtiyacı olan kullanma suyu Ezine Belediyesinden tankerler vasıtası ile içme suyu ise piyasadan damacanalar ile satın alınarak temin edilmesi planlanmaktadır. İçme ve kullanma suyu 17/02/2005 tarih ve sayılı Resmi Gazetede Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olacaktır. Proje kapsamında çalıştırılacak personel civar köy ve yerleşimlerden sağlanacak olup, faaliyet kapsamında lojman vb. yapılmayacaktır. Çalışma alanı ve şantiyede bekçi dışında konaklama gerçekleştirilmeyecektir. 56

57 Projenin Fayda Maliyet Analizi Çanakkale İli, Ezine İlçesi, Bozalan Köyü yakınlarında BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ye ait Ruhsat Nolu 99,98 hektarlık ruhsat alanının 56,5779 hektarlık kısmından yıllık ton kalker çıkarılması planlanmaktadır. Kalkerin ocak başı satışı ortalama 5,5 TL/Ton olarak belirlenmiş aşağıdaki hesaplamalar bu değerlendirmeye göre yapılmıştır. Projenin işletme dönemindeki gelir ve gider tahminleri aşağıda hesaplanmıştır. Yıllık İşletme Gelirleri Yıllık Kalker Üretimi ton/yıl olarak programlanmış olup; Yıllık Gelir: ton/yıl X 5,5 tl/ton = TL gelir öngörülmüştür. Yıllık İşletme Giderleri Söz konusu proje kapsamında üretim; yer üstü açık ocak işletme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecektir. Proje neticesinde maliyet oluşturan her bir kalem aşağıda tablolar halinde hazırlanarak hesaplanmıştır. Makine ve ekipman listesi aşağıdaki gibidir. Makine ve Ekipman Lastikli Yükleyici Ekskavatör Kamyon Wagon-drill Tır Arazöz Adet 4 adet 3 adet 10 adet 2 adet 5 adet 1 adet Tablo 20. Alınacak Makine Ekipman Gideri Makine ve Ekipman Adet Değeri (TL) TOPLAM(TL) Lastikli Yükleyici 1 adet Ekskavatör 2 adet Kamyon 2 adet Wagon-drill 1 adet Kompresör 1 adet Tır 2 adet TOPLAM TL GENEL TOPLAM : ,00 TL 57

58 Adet Gücü (HP) Sarf. Katsayısı yakıt (lt/hp) Vardiya BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Yakıt ve Yağ,Su, Elektrik Giderleri: Akaryakıt - Yağ Gideri Birim Fiyatlar; Mazot : 3,80 TL / lt Benzin : 4,20 TL / lt Yağ : 7,00 TL / lt İşletmede HP başına 0.12 lt yakıt tüketimi ile oranında da yağ tüketimi göz önüne alınmıştır. Makinelerin kapasite ve günlük çalışma süreleri göz önüne alınarak akaryakıt ve yağ sarfiyatları tek tek hesaplanmıştır. Yağ tüketimi akaryakıt tüketiminin 1/8.5 'i olarak hesaplanmıştır. Faaliyet kapsamında yılda 12 ay, 28 gün (336 gün) üretim çalışması planlanmaktadır. Tablo 21. Yakıt ve Yağ Gideri YAKIT VE YAĞ GİDERLERİ Çalışma Çalışma Günü Süresi (gün/yıl) (sa/vardiya) Yıllık Sarfiyat Yakıt Tutarı Yağ Tutar Makinenin Cinsi (lt) (TL) (lt) (TL) Kamyon ,00 0, ,00 2, Kompresör 1 220,00 0, ,00 2, Ekskavatör 3 250,00 0, ,00 2, Yükleyici 4 100,00 0, ,00 2, Tır 5 296,00 0, ,00 2, Traktör-Römork (Arazöz) 1 150,00 0, ,00 2, TOPLAM lt GENEL TOPLAM (Yakıt + Yağ) : TL Patlayıcı madde gideri: Proje kapsamında malzeme iş makinalarıyla çıkarılacak olup, formasyonların durumuna göre delme patlatma yöntemi ile de cevher çıkartılacaktır. Proje kapsamında en kötü koşullar hesaplanmış, dolayısıyla çalışmanın tamamının delme-patlatmayla yapılması düşünülerek hazırlanmıştır. 1 yılda 336 gün çalışma yapılacaktır. Söz konusu projede yapılacak patlatma bilgileri detaylı olarak Bölüm de verilmiş olup her deliğe 45 kg (dip şarj + kolon şarj) ağırlığında anfo doldurulacaktır. Anfonun orta kısmına ise yaklaşık 1,5 kg ağırlığında dinamit yerleştirilecektir. Patlatmanın yaratacağı ses ve sarsıntı etkisini en aza indirmek için patlatması yapılacak deliklerden 1 tanesine 0 numaralı kapsül diğerine ise ml-sn gecikmeli numaralı kapsüllerden kullanılacaktır. Bu şekilde yapılan patlatma ile deliklerin aynı anda patlaması önlenecektir. Faaliyet kapsamında yılda 12 ay çalışılacak olup ayda 8 patlatma yapılacak ve 1 patlatma sonucunda yaklaşık 5952,38 ton malzeme alınacaktır. Dolayısıyla ton kalker üretimi için yılda ~96 patlatma yapılacaktır. 58

59 Birim fiyatlar; ANFO Dinamit Kapsül Kablo : 1,70 TL/ kg : 6.00 TL/ kg : 1,60 TL/ adet : 1,25 TL/ m Tablo 22. Patlayıcı Madde Gideri Gider MİKTAR Değer (TL) Dinamit kg AN-FO kg Kapsül adet Kablo 100 m 125 TOPLAM PATLAYICI MADDE GİDERİ : İşçilik ve personel gideri: Proje kapsamında toplam 40 personelin istihdam edilmesi planlanmaktadır. Personel giderleri tabloda verilmiştir. Tablo 23. Personel Gideri İşçi-Personel Net-Aylık (TL) Adet Çalışma Süresi (ay/yıl) Ücret (ay/yıl) Maden Mühendisi (Tek. Nez.) 1.500, ,00 Kamyon Şoförü 800, ,00 Makine Operatörü 1.000, ,00 Tır Şoförü 850, ,00 İşçi 750, ,00 Bekçi (Aşçı) 550, ,00 İşçi TOPLAM ,00 Sigorta vb. Gider (%35) ,00 GENEL TOPLAM ,00 İnşaat Gideri : İnşaat gideri beklenmemektedir. Bakım-onarım, yedek parça gideri: Bakım, onarım ve yedek parça giderleri olarak makine teçhizat giderinin %3 ü alınmış olup bu değer ,00TL dir. Amortisman gideri: Makine teçhizat için hesaplanmış olup bu değer ,00 TL dir. Elektrik gideri: Faaliyet kapsamında TL elektrik gideri olması planlanmaktadır. Nakliye Gideri: Ocaktan çıkarılan malzeme; Proje kapsamında toplam ocak kapasitesi ton/yıl a çıkarılacak ve üretilen kalkerin yatırımcı firmaya ait inşaatı devam eden çimento 59

60 fabrikasına taşınacaktır. Bu değerlendirmeye göre ,00 TL nakliye ücretinin rantabl olacağı düşünülmektedir. Proje kapsamında yapılacak yatırım tutarı belirlenirken yukarıda hesaplaması yapılan değerlendirmeler kullanılmış ve bunlar tabloda verilmiştir. Tablo 24. Toplam Yatırım Tutarı Harcama Çeşidi İç Para (TL) Toplam (TL) Ruhsat için Müracaat 1.690, ,00 Etüt,Plan,Proje,Harita Hazırlama Giderleri 5.000, ,00 Teminat 6.310, ,00 Numune Alma ve Analiz Gideri - - Rezerv Etüt Giderleri 1.000, ,00 Arazi Düzenleme 2.000, ,00 Makine ve Donanım Taşıma Gideri 1.000, ,00 Montaj Gideri 1.000, ,00 İşletme Alma Gideri - - Beklenmeyen Sermaye Giderleri 2.000, ,00 Makine Ekipman Gideri , ,00 İnşaat Gideri - - İşletme Sermayesi , ,00 PROJE GENEL TOPLAMI , ,00 Tablo 25. Yıllık İşletme Geliri Gelir Türü Miktar Birim Fiyatı (TL/birim) Tutar (TL) Kalker ton 5,5 TL ,00 Tablo 26. Yıllık İşletme Gideri Gider Türü Tutar (TL) Yakıt ve Yağ ,00 Personel ve İşçilik ,00 Su 1.000,00 Amortismanlar ,00 Patlayıcı Madde ,00 Bakım ve Onarım ,00 Ruhsat Harç 6.000,00 Nakliye ,00 Elektrik Gideri ,00 Diğer (Beklenmeyen) 1.000,00 TOPLAM ,00 Projeye konu çalışma alanında yapılacak ocak faaliyetinin ülke ekonomisine katkısı tabloda verilmiştir. Tablodan da görüleceği üzere söz konusu ocak faaliyeti yöre ve ülke ekonomisine katkı sağlamakla beraber karlı bir yatırım olanağı da sunmaktadır. 60

61 Tablo 27. Projenin Ülke Ekonomisine Katkısı Katkı türü Hesaplama Şekli Tutarı (TL) Kurumlar Vergisi Brüt Karın % 25 i ,75 Devlet Hakkı Gelir Stopaj Vergisi Projenin Milli Ekonomiye Katkı Toplamı Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Ocak başı satış tutarı x yıllık üretim miktarının % 4ü İşçilik ücretlerinden kesilen gelir stopaj vergisi % 35 Kurumlar Vergisi+Devlet Hakkı+Gelir Stopaj Vergisi , , ,75 Projeye konu alan çevresinde uzun zamandan beri madencilik yapılmaktadır. Kalker işletmeciliğinin bölgede yapılıyor olması bölge halkının ocak işletmeciliğine aşina olduğunu ve faaliyet sahibinin kalifiye eleman bulma sıkıntısının olmayacağını göstermektedir. Yerleşim Yeri Tablo 28. En Yakın Yerleşim Yerleri Bozalan Köyü Çamköy Mecidiye Köyü Mesafe/Yön m / kuzey batı m / doğu m / güney batı Projeye konu toplam 56,5779 hektarlık çalışma alanı içerisinde yerleşim birimi bulunmamakta olup, en yakın yerleşim birimi 1020 m mesafede ve çalışma alanının kuzeybatısında bulunan Bozalan Köyünde yer alan konuttur. Proje alanı ve etki alanında kalan yerleşim yerlerinin; Bölüm 5. de; emisyon, gürültü ve vibrasyonun, bölgeyi etkileme durumlarıyla alınacak önlemler verilmiştir Projenin Ekonomik Ömrü Sahadan yılda yaklaşık ton malzemenin çıkarılması planlanmaktadır. Kalkerin sahada ortalama yoğunluğu 2,7 ton/m 3 olarak belirlenmiştir. İşletme Alanı Görünür Rezervi: Ortalama Alan = m 2 Ortalama Derinlik = 40 m Ortalama Yoğunluk = 2,7 ton/ m 3 Görünür Rezerv = Ortalama Alan x Ort. Derinlik x Yoğunluk Görünür Rezerv = x 40 x 2,7 ton/ m 3 Görünür Rezerv = ton Kullanılabilir Rezerv Söz konusu proje kapsamında % 10 üretim zayiatı alındığı zaman Kullanılabilir Rezerv : ton x % 90 : ton Proje Ömrü : Kullanılabilir Rezerv /yıllık üretim Proje Ömrü : ton / ton/yıl Proje Ömrü : ~27 yıl olarak hesaplanmış olup piyasadan gelen talebe göre üretime devam edilecektir. 61

62 Zamanlama Tablosu tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ( tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürülüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ne göre, söz konusu proje EK-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi'ne girmektedir. Yönetmelik gereği ÇED süreci başlamış olup halen devam etmektedir. Tüm bu süreçleri kapsayan zamanlama tablosu aşağıda sunulmuştur. Tablo 29. Zamanlama Tablosu Yıllar / Aylar Yapılacak İşlemler ÇED Başvuru Dosyasının hazırlanması ve karar süreci Halkın katılımı toplantısı Komisyonun kapsam ve özel format belirleme toplantısı ÇED Raporu özel formatının alınması ÇED Raporunun hazırlanması ve gerekli izinlerin alınması ÇED Raporunun Bakanlığa Sunuluşu İDK Toplantıları ÇED süreci sonu (öngörülen) Mer i Mevzuat Çerçevesinde Gerekli İzinleri Alınması Üretime geçiş 3.2. Diğer Hususlar Bu bölümde açıklanması gereken başka herhangi bir husus bulunmamaktadır. 62

63 BÖLÜM 4. MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (Bölgesel ve Çalışma Alanı Baz Alınarak Mevcut Ve Planlanan Durum Verilmelidir.) Faaliyet Çanakkale İli, Ezine İlçesi, Bozalan Köyü yakınlarında gerçekleştirilecektir Arazi Kullanımı ve Mülkiyet Durumu 56,5779 hektarlık alanda üretimin yapılacağı düşünülerek hazırlanmıştır. Söz konusu çalışma alanında yer üstü üretim yöntemi uygulanacaktır. Proje, en kötü koşullar dikkate alınarak hazırlanmış olup sıyrılacak örtü tabakası için tüm çalışma alanı alınmıştır. Dolayısıyla; ocak işletmeciliği esnasında ortalama 0,1 m kalınlıktaki örtü tabakası sıyrıldıktan sonra çalışmalara başlanacaktır. Rapora konu olan faaliyet, 56,5779 hektarlık alanda üretimin yapılacağı düşünülerek hazırlanmıştır. Proje alanının mülkiyet durumu ile ilgili söz konusu proje kapsamında çalışma yapılacak alanın tamamı orman arazisidir. Orman arazisi için işletmeye geçilmeden önce Orman Genel Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Proje kapsamında gerekli izinler alınmadan çalışmalara başlanmayacaktır. 4.1.a. Tarım ve Hayvancılık Tarım Tarım Çanakkale deki temel ekonomik etkinliktir. Ancak ilde kurulu sanayi yapısının büyük ölçüde tarıma dayalı olması İlin yaşamında tarımın önemini daha da artırır. DİE köy bilgi anketine göre, Çanakkale Köylerinin %70 inden fazlasının en önemli gelir kaynağı tarım ürünleridir. İlin en önemli tarımsal ürünleri; buğday, ayçiçeği, domates, bakla, ve elmadır. İl ekili alanları içinde genel bir yeri olmasına rağmen buğday üretiminin Ülke içindeki payı yüksek değildir. Buna karşılık, İl ekili alanı içinde daha küçük bir yer tutan bakla üretiminin payı, yıllara bağlı olarak Ülke üretiminin %25 i ile %40 ı arasında değişmektedir. Dikili alanlarda, geleneksel bir tarımsal faaliyet olan bağcılık, 1870 li yıllarda floksera salgınından ve Cumhuriyet in ilk yıllarında, bu faaliyetle uğraşan nüfusun göç etmesi ile gerilemiş, 1950 yılına kadar bir duraklama geçirdikten sonra özellikle Lapseki ve Merkez İlçenin kıyı bölgelerinde tekrar gelişmeye başlamıştır. Bahçeciliğin ve sebzeciliğin en önemli gelir kaynağı oluşturduğu köyler ise toplam köylerin %5 ini oluşturmaktadır Ha. tutan bağ ve bahçeler İl içinde yaklaşık %1,7 lik bir oran teşkil etmekte, İl de 3444 Ha.lık alan bağ, Ha. lık alan ise bahçe olarak kullanılmaktadır. Yine bahçe olarak kullanılan alanların yaklaşık 6200 hektarı sulanmaktadır. İlin büyük bölümü en verimli toprakların bulunduğu Güney Marmara Bölgesinde yer almaktadır. Bu yüzden Çanakkale İli Osmanlılar Döneminde de Anadolu nun önde gelen tarım alanlarından biri olmuştur. Cumhuriyetin ilk yıllarında İl tarımını etkileyen en önemli etken, Yunanistan ile imzalanan antlaşmayla, Batı Anadolu da yaşayan Rumlar ile Batı Trakya ve Ege adaları Türklerinin karşılıklı değişimi olmuştur. Yüzyıllardan beri Çanakkale nin kıyı şeridinde zeytincilik ve bağcılıkla uğraşan Rumların göç etmesi ve yerlerine gelen Türk göçmenlerinin genellikle bu faaliyetlere yabancı oluşu, İlde bu sektörlerin duraklamasına yol açmış, bu durum 1950 li yıllara kadar sürmüştür. 63

64 Yaklaşık Ha. tutan özel ürün sahaları İl yüzölçümünün %3 lük kısmını oluşturmaktadır. İlde yetiştirilen başlıca özel ürünler zeytin ve kestanedir. Özel ürün sahalarının hektarlık kısmında zeytin, hektarlık kısmında ise kestane yetiştirilmektedir. Çanakkale nin zeytincilik alanı İl Merkezi ile Balıkesir sınırı arasında kalan Ege kıyılarıdır. Ezine İlçesinin Geyikli Beldesi, Ayvacık İlçesinin Küçükkuyu ve Gülpınar Beldeleri ile kısmen Eceabat İlçesi İl zeytinciliğinin merkezi durumundadır. İl de 2000 yılı verilerine göre toplam meyve veren zeytin ağacından ton zeytin üretimi gerçekleşmiş, bu miktarın tonu sofralık zeytin olarak ayrılırken, tonu yağı çıkarılmak üzere yağhanelere gönderilmiştir. İlimiz doğal ve su kaynakları açısından da zengin bir konumdadır. İl topraklarının %97 si kültüre elverişli topraklardır. Ormanlık alanlar ise toprakların %54-%56 sını oluşturmaktadır. Çayır ve meralar ise %6.5 lik bir alan kaplamaktadır. Hayvancılık Çanakkale de hayvancılık köylünün önemli geçim kaynaklarından birisi ve tarım sektöründe ikincil bir yere sahibtir. İlde yapılan hayvancılığı ova sahil şeridi ile dağ ve orman köylerindeki hayvancılık olarak ikiye ayırmak mümkündür. Ova ve sahil şeridindeki yetiştiricilerin elinde bol miktarda et ve süt verimi normal ve yüksek nitelikte damızlık hayvan varlığı bulunmaktadır. Buralardaki hayvanların ıslah ve beslenme olanakları iyi olduğundan verim yüksektir. Adalar hariç tüm ilçelerde yürütülmekte olan Hayvancılığı Geliştirme Projesi kapsamında; 2004 yılı içinde Çan ilçemizde adet Sığıra Suni tohumlama yapılmış, Adalar hariç tüm ilçelerimizde adet Büyükbaş hayvana kulak küpesi takılarak kayıt altına alınması işlemleri gerçekleştirilmiştir. Hayvancılık, bitkisel üretime elverişli olmayan alanlarda ise halkın temel geçim kaynağı durumundadır. İlde yetiştirilen başlıca hayvanlar sığır, koyun, keçi ve tavuktur. Arıcılık da önemli bir faaliyet alanıdır. Koyun ve keçi sayısı sığır sayısından daha fazla olmakla birlikte, sığır yetiştiriciliği et ve süt üretimi bakımından daha önemlidir. İldeki hayvancılık faaliyetleri sonucu zaman zaman çevre kirliliğine yönelik şikayetler de olmaktadır. Özellikle hayvan ve tavuk besihaneleri, yerleşim yerlerine yakınlığı ve çevrenin estetik değerleri açısından lokalize oldukları yöre halkından tepki almaktadırlar. Bu besihanelerden kaynaklanan katı atıklar büyük oranda gübre olarak kullanıldıkları için önemli bir problem yaratmamakla birlikte, fazla miktarda azot verilmiş ya da azota doymuş tarım toprağına bırakılan hayvansal (sığır, koyun, keçi, tavuk vb.) gübre, insan ve çevre sağlığı açısından sakıncalar oluşturabilmektedir. Zira, topraktaki nitrat doygunluğu sebebiyle gübrede nitrat formunda bulunan azotlu bileşiklerin alt katmanlara süzülerek yeraltı sularına karışmaları olasıdır. Yine rutubetli arazilerde, toprak içindeki anaerobik şartlarda mikroorganzimalar (anearobik Bacillus ve Pseudomonas türleri) denitrifikasyona neden olarak azotu serbest halde atmosfere vermektedirler. 4.1.a.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü 64

65 Çanakkale İli sulu ve kuru tarım arazi kullanımları ile ilgili bilgiler tabloda gösterilmiştir. Tablo 30. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü Arazi A: Toplam arazi B: Sulanan arazi C: Sulanmayan arazi Tarla Sebze ve çiçek bahçeleri Meyve ve diğer uzun ömürlü bitkiler Kavaklık-Söğütlük Tarıma elverişli olduğu halde kullanılmayan arazi Daimi çayır Toplam Kaynak: DİE, 2001 Genel Tarım Sayımı, a.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları TUİK Bitkisel Üretim İstatistikleri 2012 verilerine göre Ezine İlçesine ait bilgiler tabloda verilmiştir. Tablo 31. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları Tahıl Ürün adı Yıl Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Mısır (Silajlık) Buğday (Diğer) Yonca (Yeşil Ot) Mısır (Dane) Çeltik Arpa (Diğer) Çavdar Yulaf (Dane) Bakla (Yemeklik) Nohut Fasulye (Kuru) Ayçiçeği (Yağlık) Susam Pamuk Tohumu (Çiğit) Fiğ (Yeşil Ot) Yulaf (Yeşil Ot) Sorgum (Yeşil Ot) Pamuk (Kütlü) Pamuk (Lif) Fiğ (Dane) Sebze 65

66 Ürün adı Yıl Ekilen Alan(Dekar) Üretim(Ton) Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) Biber (Salçalık) Soğan (Taze) Pırasa Hıyar (Sofralık) Biber (Dolmalık) Biber (Sivri) Bamya Patlıcan Kabak (Sakız) Bezelye (Taze) Fasulye (Taze) Börülce (Taze) Bakla (Taze) Barbunya Fasulye (Taze) Kavun Karpuz Karnıbahar Lahana (Beyaz) Lahana (Kırmızı) Marul (Kıvırcık) Ispanak Meyve Ürün adı Yıl Toplu meyveliklerin alanı(dekar) Üretim(ton) Zeytin (Yağlık) Üzüm (Şaraplık) Zeytin (Sofralık) Üzüm (Sofralık-Çekirdekli) İncir Elma (Golden) Elma (Starking) Elma (Grannysmith) Elma (Diğer) Armut Ayva Muşmula Şeftali (Nektarin) Şeftali (Diğer) Erik Kayısı Kiraz Vişne

67 Çilek Dut Nar Trabzon Hurması Badem Ceviz Antep Fıstığı a.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları TUİK Hayvancılık İstatistikleri 2012 verilerine göre Ezine İlçesine ait bilgiler tabloda verilmiştir. Hayvan Adı Tablo 32. Hayvancılık Türleri, Adetleri Toplam Et Tavuğu Koyun (Yerli) Keçi(Kıl) Sığır (Kültür) Sığır(Melez) Sığır(Yerli) 323 Yumurta Tavuğu Hindi 758 Kaz 102 Ördek 156 Çanakkale İlinde Mera Otlak olarak belirlenen alanların toplamı m² olup m² olan Çanakkale İli toplam alanının % 6,5 ini oluşturmaktadır. Hayvancılık, bitkisel üretime elverişli olmayan alanlarda halkın temel geçim kaynağı durumundadır. 67

68 4.1.b. Orman Alanları Söz konusu proje alanı Çanakkale ili, Ezine İlçesi sınırları içerisindedir. Faaliyet kapsamında çalışma alanı orman arazisi içerisinde yer almakta olup, ÇED İnceleme Değerlendirme Formu Ek-14 de verilmiştir. Projenin orman alanlarından geçen kısmı için kamulaştırmanın söz konusu olmayıp bu alanlarda 6831 sayılı Orman Kanunun 16 ıncı maddesi gereğince izin alınacaktır. Çanakkale ilinde doğal bitki örtüsü olan ormanlar il topraklarının % 54 ünü ( ha.) oluşturur. Ormanların % 39,1 i normal koru, % 17,1 i bozuk koru, % 10,5 i normal baltalık ve % 33,3 ü bozuk baltalıktır. Bölgedeki ormanların ana ağaç türlerini başta Kızılçam olmak üzere Karaçam, Bodur Ardıç, Meşe, Kayın, Kestane, Kazdağ Köknarı ve Adi Porsuk oluşturur. Akdeniz ikliminin kurak dönemi, ağaç topluluğunun ortadan kalkmış olduğu alanlarda yeni orman örtüsünün gelişmesine olanak vermez. Denizden km. içeriye ve 600 m. yüksekliğe kadar görülen maki grupları, daha çok Gelibolu Yarımadasının güneyindeki Lapseki-Biga arasında ve İlin kıyılarından orman alanı başlangıç sınırına kadar görülür. Ormanlar, hemen deniz kenarından başlamakla birlikte, daha yoğun olarak 300 m. yükseltiden sonra yer almaktadır. İç kesimlerde bozkır görünümlü, cılız otlu, tahıl üretimine elverişli alanlar ile su boylarında her mevsim yeşil kalabilen çayırlara rastlanır. İlin orman arazilerinin dağılımını gösterir diyagram aşağıdaki şekil de verilmiştir. Çanakkale İli, Ezine İşletme Şefliği orman varlığı tabloda verilmiştir. Tablo 33. Ezine İşletme Şefliği Orman Varlığı İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ İŞLETME ŞEFLİĞİ VERİMLİ ORMAN Ha. BOZUK ORMAN Ha. TOPLAM ORMANLIK ALAN Ha. AÇIKLIK ALAN Ha. GENEL ALAN Ha. AYVACIK Ezine , Kaynak: Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü 68

69 Şekil 16. Çanakkale İlinin Orman Varlığı Grafiği 69

70 4.1.b.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Proje alanı ÇED İnceleme Değerlendirme Raporunda belirtildiği üzere; Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü, Ayvacık Orman İşletme Müdürlüğü, Ezine Orman işletme Şefliği ne bağlı Ezine serisi içerisindedir. Proje alanı meşçeresi OT (Bozuk Koru ve Orman Toprağı) olarak formda beliritilmiştir. ÇED İnceleme Değerlendirme Formunda verilen bilgiye göre; proje alanının tamamı orman sayılan alanlar içerisinde kalmaktadır. 4.1.b.2. Ocak Yerinin İşlendiği Mesçere Haritası ve Yorumu Proje alanını gösteren 1/ ölçekli meşçere haritası Ek-6 da verilmiştir. Meşçere haritasına göre proje alanının meşçere tipi OT olarak görünmekte olup ÇED İnceleme Değerlendirme Formu ile bu bilgi desteklenmektedir. OT: Bozuk Koru, Orman Toprağı 4.1.b.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği ÇED İnceleme Değerlendirme Formunda verilen bilgiye göre proje alanı yangın görmüş bir saha değildir. Projenin işletme aşamasında orman alanlarına olabilecek etki olarak yalnızca yangın etkisi gösterilebilir. Bu nedenle faaliyet süresince hiç bir maddenin kontrolsüz bir şekilde yakılmasına izin verilmeyecektir. Yangın söndürme amaçlı seyyar ekipmanlar hazır bulundurulacaktır. Ayrıca personele bu konuda eğitim verilecektir. Bu önlemlere karşın bir yangın meydana gelmesi durumunda, yangına hemen müdahale edilecek ve en yakındaki itfaiye birimine haber verilecektir. 4.1.c. Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi 4.1.c.1. Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formunda verilen bilgiye göre ağaç sayısı ve hacmi ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Bu aşamada öncelikle arazi ve kadastro araştırmaları gerçekleştirilecek, haritalar hazırlanacak kesin mülkiyet durumları belirlenecektir. Böylelikle projede kesin olarak kullanılacak orman alanı miktarı, kesilecek ağaç miktarı ve ağaç türleri v.s. izin aşamasında hazırlanacak 1/1000 ölçekli ağaç röleve planları ile belirlenecektir. Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü nden alınan ÇED İnceleme Değerlendirme Formunda belirtildiği gibi proje alanının tamamı orman sayılan alanlar içerisinde kalmaktadır. Bu alanda üretim yapılacak kısımlardan bitki örtüsü kaldırılacaktır ve işletimi biten alanlara serilerek bitki örtüsünün yeniden oluşması sağlanmış olacaktır. Sıyrılarak alınan türler flora listesinde belirtilen türlerdir. Bununla birlikte faaliyet alanının florası bölge floraının karakteristiğini taşıdığından flora türleri üzerinde sadece bir miktar biyomas kaybından söz edilebilir. Çalışmalar sırasında herhangi bir orman yangını durumunda ocaktaki iş makineleri ile hemen müdahale edilerek, en yakın Orman İşletme Şefliği ne haber verilecektir. Ayrıca ocak sahasında orman yangınlarına karsı tüm ekipmanlar hazır bulundurulacaktır. 70

71 4.1.c.2. Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti Proje alanı, 1/ ölçekli görülmektedir (Bkz. Ek-7). Buna göre; Arazi Varlığı Haritasında E12r-3-F-VI-se olarak E12 r F VI : Kırmızı Kahverengi Akdeniz Toprakları, eğim % 6-12, derinlik çok sığ : Kayalı : Şimdiki kullanım durumu fundalık : VI. Sınıf toprak grubu VI.Sınıf araziler: Çok şiddetli erozyon, çok sığ toprak,tuzluluk başlıca kısıtlayıcı faktör olup, sürülerek yapılan tarıma uygun değildir. İlde bu sınıfa giren toprakların kapladığı alan hektar dır, toplam tarım arazisi ise hektar dır. Proje alanı orman alanı olması sebebiyle tarım alanı bulunmamaktadır. 4.1.c.3. Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı Arazi varlığı haritasında belirlendiği üzere çalışma alanının tamamı kayalık alanlardır. Faaliyet kapsamında alanda örtü tabakası ve yer yer bodur ağaçsı bitki toplulukları bulunmaktadır. Proje aşamasında ağaç kesimi yapılmayacağı düşünülmekte olup yapılması durumunda proje alanı ile ilgili olarak orman izni alındıktan sonra ağaç kesimleri yapılacaktır. Alan üzerindeki ve yakın çevresindeki tabii bitki türleri Bölüm 4.7 deki flora listesinde ayrıntılı olarak verilmiştir. 4.1.c.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu Proje alanı ve yakın çevresinde, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu'nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu kanunun 3. maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları" ile, yukarıda belirtilen alanların dışında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunun 2. maddesinde yer alan "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 3386 sayılı kanunun ilgili maddeleri uyarınca koruma alanları, kıyı kesimleri, tarım alanları, nüfusça yoğun alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları ile 167 sayılı yer altı suları hakkında kanun gereğince korunması gereken akiferler bulunmamaktadır. 4.1.c.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Çanakkale İli, Ezine İlçesi, Bozalan Köyü yakınlarında BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ye ait Ruhsat Nolu 99,98 hektarlık ruhsat alanının 56,5779 hektarlık kısmından yıllık ton kalker çıkarılması planlanmaktadır. Söz konusu ocak faaliyetinde yapılacak iş ve işlemler kapsamında toz, atık yağ gürültü, atık su, katı atık gibi etkiler ve ocak faaliyetin gerçekleştirileceği alan üzerindeki bitki örtüsü ve flora fauna üzerine etkiler söz konusu olacaktır. 71

72 Atık su; Söz konusu proje kapsamında 40 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Proje kapsamında çalışacak personelin içme, kullanma ihtiyacı sonucu oluşan suyun %100 ünün atık su olarak oluşacağı varsayılmış olup Faaliyet sırasında 40 kişi çalışacaktır. Kişi başına gerekli su miktarı Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamalarında (İTÜ , Prof. Dr.Dinçer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) 150 lt/gün olarak belirtilmiş olup söz konu projede tüm olasılıklar ve maksimum gereksinimlere göre değerlendirilme yapılmıştır. Bu nedenle kişi başına günlük içme ve kullanma suyu tüketimi 200 lt olarak düşünülmüştür. Buna göre; Q (Atıksu) = N (Kişi sayısı) x Qn (Kişi başına kullanılan su debisi) Q (Atıksu) = 40 N x 200 lt/gün/kişi = lt/gün N Q (Atıksu) = 8 m 3 /gün olacaktır. Söz konusu proje kapsamında proje alanı içerisinde Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik kapsamında sızdırmaz fosseptik çukuru yapılacaktır. Evsel nitelikli atıksular sızdırmasız fosseptikte biriktirilerek dolmasına müteakip Ezine Belediyesi vidanjörü kiralanıp Ezine Belediyesi altyapı tesisine verilerek bertaraf edilecek olup evsel nitelikli sıvı atıklardan dolayı herhangi bir toprak kirlenmesi olmayacaktır. Bu konu hakkında gerekli yazışmalar yapılmış olup EK-1 de sunulmuştur. Katı Atık; Proje kapsamında çalışacak 40 kişiden kaynaklı katı atık oluşması muhtemel olup, personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atık miktarı kişi başına günlük 1,15 kilogram atık kabulü ile aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: (Kaynak:Belediye Katı Atık Sonuçları, TUİK, 2008) M evsel-katı Burada; M evsel-katı q B N M evsel-katı : (q B ) (N) : Evsel nitelikli katı atık miktarı (kg/gün), : Evsel nitelikli katı atık birim üretim hızı (kg/kişi.gün) : Kişi sayısı olmak üzere; : 40 kişi x 1,15 kg/kişi.gün = 46 kg/gün dür. Söz konusu proje kapsamında oluşan evsel nitelikli katı atıklar şantiye alanı içerisinde toplandıktan sonra kendi araçları ile birlikte Ezine Belediyesi Çöp Depolama alanına boşaltılması planlanmaktadır. İşletme sırasında personelin kullanımı sonrası yemek artığı, ambalaj kağıdı ve pet şişe gibi katı atıklar oluşabilmektedir. Bu tür atıklardan ambalaj kapsamına girenler Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin 26. Maddesi uyarınca kullanılan malzemeye ve oluştuğu kaynağa bakılmaksızın, tüketim sonucu oluşan ambalaj atıkları çevre kirliliğinin 72

73 azaltılması, düzenli depolama tesislerinden azami istifade edilmesi ve ekonomiye katkıda bulunulması amacıyla oluştukları yerlerde diğer atıklardan ayrı olarak Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre biriktirilerek toplanacak ve uygun aralıklarla lisanslı firmalara verilecektir. Katı atık kapsamında olanlar ise tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih, sayılı Resmi Gazete değişikliği ile yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde yayınlanan ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Değişiklikleri ile Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 18 de belirtildiği gibi denizlere göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmesi yasaktır. Bu sebeple işletme sırasında oluşacak katı atıklar (metal, cam, plastik, kağıt vb.), biriktirme kaplarında niteliklerine göre ayrı ayrı toplanarak görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı özel araçlarla taşınacaktır. Katı atıkların geri kazanılması teknolojik olarak mümkün olanları (tekrar kullanılabilirliklerine göre) biriktirilerek bu tür atık toplayıcılarına satılacaktır. Yukarıda belirtilen Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ve Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Dolayısıyla mevcut su kaynaklarının bu tür kirleticiler tarafından kirletilmesi engellenmiş olacaktır. Faaliyetin gerçekleştirilmesiyle birlikte yerüstü yada yeraltı suyuna yukarıda da açıklanan gerçeklerden dolayı olumsuz bir etkinin ortaya çıkması söz konusu olmayacaktır. Çalışan işçilerin günlük ihtiyaçları şantiye sahasında karşılanacaktır. Proje kapsamında, üretim aşamasında çalışacak personel kaynaklı katı atık dışında herhangi bir katı atık oluşumu söz konusu değildir. Evsel nitelikli katı atıklarla ilgili olarak Ezine Belediyesi nin yazısı Ek-1 de verilmiştir. Toz; Ocakta, yılda ton malzeme üretimi yapılması planlanmaktadır. Üretim sırasında yılda 12 ay, ayda 28 gün ve günde 2 vardiya 16 saat çalışılacağı düşünülmektedir. Üretim sırasında proje alanında yapılacak çalışmalardan kaynaklanan tozlanma söz konusu olacaktır. Kalkerin ocağının isletilmesi esnasında oluşacak tozlanma; arazinin hazırlanması, patlatma, malzemenin sökülmesi, yüklenmesi ve malzemenin taşınması sırasında oluşacaktır. Toz emisyon faktörleri tarih ve 27277sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de değişikliği yayımlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği esas alınarak, ocakta oluşması muhtemel toz emisyon değerleri buna göre hesaplanmıştır. Bölüm 5.1. de yapılan modellemeler neticesinde ocak sahasında oluşması beklenen toz emisyon değerleri tarih ve sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde değerlendirilmiş olup 1500 m den itibaren yönetmelikte belirtilen değerleri sağlamaktadır. Ocak faaliyeti kapsamında oluşacak toz emisyonunun minimuma indirgemek için; Savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılacaktır. Malzeme üstü naylon branda ile kapatılacaktır. Bağlayıcı maddelerle sıkıştırılması yapılacaktır. Üst tabakalar %10 nemde muhafaza edilecek, 73

74 Nakliye yollarında sıklıkla sulama yapılacak. Atık yağ; Faaliyet esnasında iş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakım ve yağ değişimleri, mümkün olduğu ölçüde işletme dışında servis istasyonlarında yapılacak, bundan dolayı toprak ve yüzey sularının madeni yağlar ile kirlenmesi engellenmiş olacaktır. İş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakımı ve yağ değişimi bulunduğu yerde yetkili operatörlerce yapılması zorunlu durumlarda ise, sızdırmazlık özelliğine sahip bir alanda Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayı ile değişik) Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği" ve atık yağların yönetimi konusunda çıkartılacak mevzuat hükümlerine uyularak bertarafı sağlanacaktır. Proje kapsamında kullanılan makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli olarak yaptırılacaktır. Gürültü; Faaliyet kapsamında; 4 adet Lastikli Yükleyici, 3 adet Ekskavatör, 10 adet Kamyon, 2 adet Rock-drill,1 adet kompresör, 5 adet Tır, 1 adet arazöz kullanılacak olup söz konusu makine ve tesisatın Hz arasındaki dört oktav bandındaki toplam ses gücü düzeylerinin hesaplanması için tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanan Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik (200/14/AT) in Müsaade Edilen Ses Güç Seviyeleri ve Gürültü İşaretlemesi ve Standartlar adlı 5. maddesinde motor gücü seviyelerine göre verilen formüller kullanılmıştır. Bölüm 5.4. de yapılan gürültü hesaplaması sonucu elde edilen değerler, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi (ÇGDY) Yönetmeliği- Madde 22 kapsamında irdelendiğinde sahada yapılacak üretim çalışmaları sırasında oluşması muhtemel gürültü seviyesinin en yakın yerleşim biriminde ÇGDY- Madde 22- EKVIII de yer alan Tablo 4 de verilen sınır değerleri aşmadığı görülmektedir. Ayrıca gürültülü ortamda çalışacak personele ise 22 Mayıs 2003 tarih ve 4857 sayılı İs Kanunu ile 09 Aralık 2003 tarih ve sayılı İs Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği 'nin öngördüğü hükümlere uyulacaktır. Bitki Örtüsü Üzerine Etkiler; Çalışma alanında yer yer bitkisel toprak bulunmaktadır. Faaliyet kapsamında ocak sahası belirli bölgelerinde bulunan tabi bitki örtüsünün zarar görmemesi için ve tabi bitki örtüsünün tekrardan oluşturulmasına yardımcı olmak amacıyla, ocak sahasında çalışma yapılmadan önce 0,1 m kalınlığındaki bitkisel toprak sıyrılarak bitkisel toprak stok alanında depolanacak ve ocak çalışmasına paralel olarak çalışmanın tamamlandığı yerlere tekrardan serilecektir. Böylelikle bitkisel toprak üzerinde yer alan bitki örtüsü, bitkisel toprakta mevcut olan, tohum, rizom, soğan vb. vejetatif organlar vasıtasıyla tekrar önceki mevcut örtüyü oluşturacaktır. Flora-Fauna Üzerine Etkiler; Proje alanı ve çevresinin florasını tespit edebilmek arazi gözleminin yanında literatür çalışmasına da yer verilmiştir. Yapılan arazi çalışmaları ve literatür sonucu faaliyet alanı ve yakın çevresinde tespit edilen türler Bölüm 4.7.de detaylı olarak verilmiştir 74

75 Faaliyetten sonra faaliyet alanının belirli kesimlerinde bulunan, bitkisel toprak üzerinde yer alan bitki örtüsü, bitkisel toprakta mevcut olan, tohum, rizom, soğan vb. vejetatif organlar vasıtasıyla tekrar önceki mevcut örtüyü oluşturacaktır. Fauna listesinde yer alan ve Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınan türler ve diğer yaban hayati türleri üzerine faaliyetle beraber hiçbir ticari kaygı güdülmeyeceğinden bu türlerin avlanması, kasıtlı olarak öldürülmesi veya alıkonması, yumurtalarına zarar verilmesi gibi etkiler söz konusu olmayacaktır. Ayrıca kurallara uyulduğu ve gerekli önlemler alındığı takdirde proje için seçilen yer ve etki alanı içerisinde bulunan flora ve fauna türlerine olabilecek olumsuz etkiler en aza indirilecektir. Proje alanı çevresindeki diğer memeli ve kuş türleri Türkiye'nin hemen her yerinde bulunabilen türler olduğundan herhangi bir risk faktörü görülmemektedir. Tespit edilen diğer türler özel yasama koşullarına ihtiyaç göstermeyen ve Türkiye'nin hemen her bölgesinde rastlanabilen türlerdir Toprak Özellikleri Genel Toprak Yapısı İlin değişik topoğrafyası, iklimi ve jeolojik yapı farklılıkları ile vejetasyonaki çeşitlilik, değişik özelliklere sahip toprakların oluşmasına neden olmuştur. Saturasyon yüzdesine göre yapılan sınıflandırmada toprakların % 55,7 si tınlı, % 37,9 u killi tınlı, % 3,9 u killi ve % 2,5 i kumlu bir bünyeye sahiptir. İl topraklarının yaklaşık yarısını kaplayan tınlı topraklar; kil, silt ve kum fraksiyonlarının birbirlerine yakın oranlarda temsil edildiği topraklardır. Tav durumlarını muhafaza ettikleri için tohumların çimlenmesine, köklerin rahat bir şekilde yayılmasına ve derinlere doğru inmesine olanak sağlarlar. İl topraklarının yaklaşık %38 ni kaplayan killi tınlı topraklar ise %27-40 oranında kil, %20-45 oranında kum içeren ağır topraklardır. Islak olduğu zaman plastik özellikte, kuruduğu zaman sert yapıdadırlar. 4.2.a. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması Çanakkale İlinde bulunan büyük toprak grupları alttaki tabloda verilmiştir. Tablo 34. Büyük Toprak Grupları ve Miktarları Büyük Toprak Grupları Toplam (Ha) Alüvyal Topraklar Hidromorfik Alüvyal Topraklar 996 Alüvyal Sahil Bataklıkları 2095 Tuzlu Sodik (Çorak) Topraklar 120 Kolüvyal Topraklar Kahverengi Orman Toprakları Kireçsiz Kahve. Orman Toprakları Kırmızı Akdeniz Toprakları 2489 Kırmızı Kahve.Akdeniz Toprakları Kireçsiz Kahverengi Topraklar Rendzina Topraklar Vertisoller Regosol Topraklar

76 Irmak Taşkın Yatakları 2238 Çıplak Kaya ve Molozlar 3291 Sazlık Bataklık 8 Sahil Kumulu 1549 Toplam Alüvyal Toprakları: Bu topraklar akarsular tarafından depolanan materyaller üzerinde oluşan A, C profil genç topraklardır. Mineral birleşimleri akarsu havzasının litolojik birlesimi ile jeolojik periyotlarda yer alan toprak gelişimi sırasındaki erozyon ve birikme devirlerine bağlı olup heterojendir. Profillerinde horizonlasma ya hiç yok, ya da çok az belirgindir. Buna karşılık değişik özellikte katlar görülür, çoğu yukarı arazilerden yıkanan kirece zengindir. Alüvyal topraklar, bünyelerine veya bulundukları bölgelere veya evrim devrelerine göre sınıflandırılırlar. Bunlardan üst toprak alt toprağa belirsiz olarak geçis yapar. İnce bünyeli ve taban suyu yüksek olanlarda düsey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli ve organik maddece zengindir. Alt toprakta hafif seyreden bir indirgenme olayı hüküm sürer. Kaba bünyeliler iyi drene olduğundan yüzey katları çabuk kurur. Üzerindeki bitki örtüsü iklime bağlıdır. Bulundukları iklime uyabilen her türlü kültür bitkisinin yetistirilmesine elverisli ve üretken topraklardır. Hidromorfik Aluvyal Topraklar: Hidromorfik aluvyal araziler yılda 3-9 ay devamlı yas olan arazilerdir. Aluvyalların devamı niteliği olup çevreden sık sık su almalarından dolayı uzun süre yastırlar. Genelde deniz seviyesinde olduklarından drenajları mümkün olmamaktadır. Drene edilebildikleri takdirde çayır veya suyu seven yem bitkileri yetistirilebilir. Genelde tuzlu ve sodiktirler. Aluvyal Sahil Bataklıkları: Deniz kıyısında yer alan, deniz ve yüzey akıslarının etkisi ile devamlı yas olan bataklık niteliğindeki arazilerdir. Tuzlu, sodik veya tuzlu sodiktirler. Devamlı su durduğu için tarımsal değerleri yoktur. Kolüvyal Topraklar: Dağlık ve tepelik arazilerin eteklerinde dar vadi tabanlarında yer çekimi ve küçük akıntılarla sürüklenmis zerre büyüklüğüne göre Kolüviyal toprakları olusturur. İlde değişik yükseltilerde ve değişik iklim kesimlerinde bu toprağa rastlanır. Bitki örtüsünde buna bağlı olarak otlaktan çalı ve ormana kadar değisir. Taslılığın problem olmadığı yerlerde açılacak islemeli tarıma alınmıstır. Toroslarda sarp engebeler arasında sıkısmıs yerlesim noktalarının dolaylarında Kolüviyal topraklar çok değerlidir. Buralarda toprak sekilenerek meyve ve sebze tarımında kullanılır. Kolüviyal toprakların aluvyal topraklardan farkı, tasınmıs materyalin zerre büyüklüğüne göre sıralanmaya uğramıs olmasıdır. Ayrıca kolüvyaller de yüzey eğimli ve drenaj iyidir. Alüvyallere oranla daha kurudurlar. Bu nedenle daha zayıf bir bitki örtüsüne destek olurlar. Bunun sonucu üst toprakta daha az organik madde birikir. Kahverengi Orman Toprakları: Bu topraklar yüksek kireç içeriğine sahip ana madde üzerinde oluşmuştur. Profil, A (B) C şeklinde olup, horizonlar birbirine tedricen geçer. A horizonu koyu kahverengi, dağılgan, gözenekli veya granüler yapıdadır. Reaksiyon genellikle alkali bazende nötrdür. Bu horizonda organik madde ile mineral madde iyice karışmıştır. B horizonu, genellikle daha açık kahverengi ve granüler veya yuvarlak köşeli blok yapıdadır. Renk bazen kırmızı olabilir. Reaksiyonları genellikle alkali bazen de nötrdür. C horizonundan daha fazla miktarda kil ihtiva eder. Bunlar çoğunlukla silikat killeridir. Killerin baz saturasyonu orta veya yüksek derecededir. B horizonunun alt kısımlarında Kalsiyum Karbonat birikintileri görülür. Topraklar genellikle yaprağını döken orman örtüsü altında oluşur. Bunlarda etkili olan toprak oluşum işlemleri kalsifikasyon ve 76

77 podzollaşmadır. Drenajları iyidir. Çoğunlukla orman veya otlak olarak kullanılmaktadırlar. Tarım yapılanlarda yüksek verim oranı gösterirler. Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları: Bu gruptaki topraklar değişik ana kayalardan oluşmuştur. Renk ve baz durumu ana materyal ve organik madde miktarına bağlı olarak değişir. A (B) C profilli topraklardır. A horizonu iyi oluşmuştur ve gözenekli bir yapısı vardır. B horizonunu gözle ayırt etmek zordur. Kahverengi veya koyu kahverengi granüler veya yuvarlak köşeli bir yapıdadır. B horizonunda kil birikimi yok veya çok azdır. Bu horizon bir çok kısımlarda yoktur ve A 1 in hemen altında C horizonu bulunmaktadır. Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları genellikle yaprağını döken orman örtüsü altında oluşur. Kırmızı Akdeniz Topraklar: Kırmızı Akdeniz Toprakları seki ve yüksek arazilerde kristal kireç tası üzerinde oluşmuşlardır. 5 YR den daha kırmızı renkleri ile tipiktirler. Oluşumunda kireç yıkanmış, sıcak kurak yaz döneminde yükseltgenmesiyle yerinde demir (3) oksit birikimi işlemleri etkindir. Organik madde hızlı ayrıştığından toprakta düşük seviyededir. Toprak gövdesi (AB), çoğunlukla doğrudan doğruya sert kireç tası üzerinde oturur. Bazı hallerde arada ince, yumuşak kireç katı vardır. Taslılık ve kaya çıkısları yaygındır. Siddetli asınım etkinse toprak yalnız kaya çatlaklarında ve küçük çukurlarda bulunur. Kireçtaşı çimentolu ve kristal kalker çakıl konglomeralar üzerinde de buna benzer toprak oluşmuştur. 5YR ve daha kahverengi H li organik maddece daha zengin olan bu topraklar çoğu hallerde Kırmızı Kahverengi Akdeniz olarak sınıflandırılmıstır. İkinciler daha düşük eğimli ve tabana daha yakın pozisyonlarda oluşmuştur, toprak daha derindir, Kırmızı Kahverengi Akdenizler, kırmızı çayır topraklarına geçis olarak düsünülebilir. Kırmızı Akdenizlerin doğal örtüsü Akdeniz iklimine öz çalı-maki topluluğudur. Pınarlı (Q ile X) ve mese (Quercus) topluluğunun baskı türleridir. Kıyıdan uzaklastıkça mese yaygınlasır, bu örtü içinde incir, dut, zeytin serpilmistir. PH nötür ve hafif baziktir. Organik maddelerin düsüklüğü ve kil fraksiyonu içinde yüksek oranda Fe-Oksitlerinin bulunması nedeniyle su ve besin tutma sığası ortadır. Değisen katyonlar içerisinde Ca+Mg baskındır. Na ve K derinlikle birlikte azalır. Kırmızı Kahverengi Akdeniz Toprakları: Toprağın organik madde kapsamı ortadır, derinlikle düzenli sekilde azalır ph 7,3-7,6 arasındadır. Su ve besin tutma sığası ortadır, bazla doyma yüksektir. Değişken katyonlar içerisinde Ca+Mg baskındır. Kireçsiz Kahverengi Topraklar: A (B) C profilli topraklardır. Kahverengi veya açık kahverengi dağılabilir üst toprağa ve soluk kırmızımsı kahverengi B horizonuna sahiptir. B horizonu dâhil solum sulandırılmıs asitle muamelede köpürme göstermez. Genellikle yıkanma mevcut olup üst toprak alt toprağa nazaran daha asidik bir karakter arz eder. Alt toprakta kalevilik hâkimdir bazı durumlarda alt toprakta çok az olarak serbest karbonatlar görülebilir. Rendzina Topraklar: Yumusak veya parçalı kireçtası üzerinde hafif kireç yıkanımı ve organik madde birikimiyle olusmus zayıf A1 ve altında C veya R katlarından ibaret Rendzinalar intrazonal topraklardır. Gri renkli olan A1 de kireç yıkanımı çok azdır. A1 i olusturan asıl islem ayrısma ve organik madde birikimidir. Ancak, kurak-sıcak yaz dönemi dolayısıyla ayrısma hızlıdır ve toprakta organik madde yüksek değildir. A1 in altında yumusak yahut parçalı kireç tası katı (C ya da R) gelir. Vertisol Topraklar: A C profilli topraklardır. A horizonunu kalın, koyu renkli fakat organik madde miktarı nispi olarak düsüktür ve kalsiyum karbonat ihtiva edebilir. A horizonun yukarı kısımları kuru iken granüler yapıda ve çoğu halde çatlaktır. A nın alt kısımları ekseri prizmatik yapı gösterir bariz olarak yıkanma ve birikme horizonları yoktur. Vertisoller ağır bünyeli topraklardır, kil fraksiyonunda % 30 dan fazla sisme büzülme kabiliyetine sahip killer bulunduğundan ıslanma veya kurumalarla siser veya büzülürler bu ameliye 77

78 neticesinde bu toprakların birçoğunun yüzeyinde karakteristik olarak self malçing (tabii malç) denilen gevsek granüler yapı ile gilgai denilen ve daha ziyada düz veya düze yakın meyillerdeki birçok ufak çöküntü ve kabarıntıların meydana getirdiği mikrolıyef görülür. Regosol Topraklar: Regosol topraklar A ve C horizonlu Azonal topraklardır. Bağlantısız sedimentler üzerinde olusmus çok az profil gelismesi gösteren kültür yapılan alanlarda zorlukla teshis edilebilen A horizonuna sahiptirler. İldeki regosoller kumlu sedimentler üzerinde gelismisler ve bütün özelliklerini bu ana maddeden almıslardır. Renk genellikle soluk veya açık kahverengidir. Organik maddece fakirdirler. Irmak Taskın Yatakları: Akarsu boylarında yer alan taslı ve çakıllı yataklar yılın büyük kısmında su altında kalırlar. Su altında kalmasalar bile toprak profili tesekkül etmediği için ve her zaman sel basmasına maruz kaldıklarından tarımsal nitelikleri bulunmamaktadır. Çıplak Kaya ve Molozlar: Kahverengi orman, kireçsiz kahverengi orman ve kırmızı Akdeniz toprak kusakları, haritalanabilir genislikte olmayan kaya çıkısları halinde yahut arada toprak örtüsü bulunduğu için bu grupların çok sığ, taslı birimlerine sokulmus genis çıplak kaya yüzeyleri bulunur. Çıplak kayalıkların eğlence, av ve su toplama alanı olarak değerleri vardır. Sazlık Bataklıklar: Alüvyal sahil bataklıkları dışında kalan sazlık-bataklık arazileridir. Sahil Kumulları: Düz, düze yakın olanları olduğu gibi orta ve dik eğimli olanları da bulunmaktadır. Faaliyet alanının mülkiyeti orman arazisi olmakla beraber, proje alanının bulunduğu ilin, toprak sınıfları dağılımı alt tablo da verilmiştir. Tablo 35. Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması ARAZİ DAĞILIMI ALAN ( HA ) TOPRAK İŞLEMELİ TARIMA ELVERİŞLİ ARAZİLER I. Sınıf Arazi II. Sınıf Arazi III. Sınıf Arazi IV. Sınıf Arazi TOPLAM TOPRAK İŞLEMELİ TARIMA ELVERİŞSİZ ARAZİLER V. Sınıf Arazi 818 VI. Sınıf Arazi VII. Sınıf Arazi TOPLAM TARIMA ELVERİŞSİZ ARAZİLER VIII. Sınıf Arazi 8073 Su Yüzeyleri 2066 TOPLAM GENEL TOPLAM I.Sınıf araziler: En iyi topraklardır, bunların kullanımlarını kısıtlayan, hafif derecede bir veya iki sınırlandırması olabilir. İldeki araziler her çeşit tarıma uygundur. II.Sınıf araziler: Bu sınıftaki topraklar, kötülesmeyi önlemek veya isleme sırasında hava ve su iliskilerini iyilestirmek için yapılan koruma uygulamalarını içeren dikkatli bir toprak idaresini gerektirir. İldeki arazilerde tarımı kısıtlayan orta derecede toprak, topoğrafya ve drenaj yetersizlikleri mevcuttur. 78

79 III.Sınıf araziler: Orta derecede eğim, siddetli su ve rüzgar erozyonu, ürüne zarar veren sık taskınlar, alt toprakta çok yavas geçirgenlik, yaslık ve göllenme, orta derecede tuzluluk ve sodiklik bu sınıfın sınırlayıcı faktörlerini olusturan özelliklerdir. İldeki arazilerde sürüm ve ekimi kısıtlayan şiddetli toprak topoğrafya ve drenaj yetersizlikleri mevcuttur. IV.Sınıf araziler: Bu sınıfta, toprakların kullanılmasındaki kısıtlamalar III. sınıftakilerden daha fazla ve bitki seçimi daha sınırlıdır. İsletildiklerinde daha dikkatli bir toprak yönetimi gerektirirler. İldeki arazilerde ekim ve sürümü kısıtlayan çok şiddetli toprak, topoğrafya ve drenaj bozukluğu mevcuttur. V.Sınıf araziler: Bu topraklar, yetisecek bitki çesitlerini kısıtlayan kültür bitkilerini normal gelişmesini önleyen sınırlandırmalara sahiptir. Bunlardan topografya hemen hemen düzdür. Toprakları, ya sık sık sel basması nedeniyle sürekli olarak yas ya da çok taslı veya kayalıdır. İldeki araziler kötü drenaja sahip arazilerdir. VI.Sınıf araziler: Bu sınıftaki toprakların dik eğim, ciddi erozyon zararı, geçmisteki erozyonun olumsuz etkileri, taslılık, sığ kök bölgesi, asırı yaslık ve taskın tuzluluk veya sodiklik gibi düzeltilemeyecek sürekli sınırlandırmaları vardır. İldeki araziler çok şiddetli erozyon, çok sığ toprak,tuzluluk başlıca kısıtlayıcı faktör olup, sürülerek yapılan tarıma uygun değildir. VII.Sınıf araziler: Bu sınıf araziler erozyon, yaslık, taslılık, kayalık, düsük nem tutma kapasitesi, tuzluluk ve sodiklik gibi kısıtlayıcı faktörlerden bir veya birkaçının önlenemeyecek derecedeki siddetli sınırlandırmaları nedeniyle ot, ağaç ve kültür bitkilerinin yetistirilmesine elverisli değildir. İldeki araziler sürülerek tarıma uygun değildir. Çok şiddetli erozyon,çok sığ toprak,tuzluluk ve alkalilik kısıtlayıcı faktördür. VIII.Sınıf araziler: Bu sınıf araziler yaslık, erozyon, taslılık, kayalık, düsük rutubet kapasitesi, tuzluluk ve sodiklik gibi kısıtlayıcılardan bir veya birkaçının önlenemeyecek derecedeki siddetli sınırlandırmaları nedeniyle ot, ağaç ve kültür bitkilerinin yetistirilmesine elverisli değildir. İldeki araziler tarıma elverişsizdir. Proje Alanının Değerlendirmesi Proje alanı, 1/ ölçekli görülmektedir (Bkz. Ek-7). Buna göre; Arazi Varlığı Haritasında E12r-3-F-VI-se olarak E12 r F VI : Kırmızı Kahverengi Akdeniz Toprakları, eğim % 6-12, derinlik çok sığ : Kayalı : Şimdiki kullanım durumu fundalık : VI. Sınıf toprak grubu VI.Sınıf araziler: Çok şiddetli erozyon, çok sığ toprak,tuzluluk başlıca kısıtlayıcı faktör olup, sürülerek yapılan tarıma uygun değildir. Proje kapsamında 19/07/2005 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümlerine riayet edilecektir. 79

80 4.2.b. Yamaç Stabilitesi Proje alanında, masif kaya birimler içinde mevcut durumunda, heyelan, çıg, sel (taşkın), kaya düşmesi v.b afet riski gözlenmemiştir. Ocak sahasında arazinin yapısı, malzemenin cinsi ve niteliğine göre basamak oluşturulabilen alanlarda üretim basamakları oluşturulacaktır. Basamak yüksekliği 10 m, genişliği m, basamak şev açısı ortalama 80 0, genel şev açısı 60 0 olarak düşünülmektedir. Üretim basamakları oluşturulurken kısa veya uzun vadeli şevlerin heyelan yapmaması sağlanacaktır. Üretim yapılan kademeler teras seklinde bırakılıp, ağaçlandırma işlemi yapılacaktır. Şekil 17. Yamaç Stabilitesini Gösterir Diyagram Bu nedenle yamaç stabilitesi (toprak kayması, kaya düsmesi v.b.) sorunu olmayacaktır. 4.2.c.Erozyon Yüzey erozyonu; eğimli bir arazi üzerinde toprak parçacıklarının yağmur sularının etkisi ile yerlerinden oynatılıp, eğim yönünde aşağıya doğru taşınması olayıdır. Su erozyonu diğer erozyon çeşitleri içerisinde en yaygın ve etkilisidir. Eğimli arazilerde vejetasyon zayıflığı veya vejetasyonun tamamı yok olduğu zaman yere düşen yağmur damlaları darbe etkisi ile toprak parçalarını yerinden koparır, parçalar ve yüzeysel akışa geçen yağmur suları bu toprak parçalarını sürükleyerek aşağılara taşırlar. Proje sahası alanın genel yapısının meyilli yüzeylerde, orta şiddetli su erozyonu tehdidi altında olduğu görülmektedir. Ayrıca proje alanı içerisinde akış gösteren yüzeysel su kaynağı bulunmadığı için, akışa bağlı bir erozyon oluşumu söz konusu değildir. Çalışma sahasının genel arazi yapısı ve topografyası incelendiğinde, çalışma sahası içerisindeki yükseltiler m rakımlıdır. 4.2.d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Kalkerin çıkarılması aşamasında arazi hazırlığı yapılacaktır. Üretimin gerçekleştirileceği ocak alanında, cevher üzerinde yer yer ortalama 0,1 m kalınlığında üst örtü tabakası bulunmakta olup, örtü tabakası temizlendikten sonra üretim yapılacaktır. Gereken kısımlarda üst örtü tabakasının hafriyatı sonucu elde edilen toprak tabakası proje alanı içerisinde üretimi ve ocak giriş-çıkışını engellemeyecek şekilde uygun bir alanda düzenli bir şekilde muhafaza edecektir. 80

81 Proje kapsamında; tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne ve bu yönetmelikte geçen Hafriyat sırasında bitkisel toprak alt topraktan ayrı olarak toplanır. Derinliğine ve yapısına bağlı olarak kazılarak yeniden kullanılmak üzere yığılır. Bitkisel toprağın depolanacağı yerin % 5 den fazla eğimli olmaması gerekir. Bitkisel toprağın saklanma sürecinde olabilecek kayıplar önlenir ve toprağın kalitesi korunur. Bitkisel toprak uzun süre açıkta bırakılacak ise yüzeyinin çabuk gelişen bitkiler ile örtülmesi temin edilir. Ayrı toplanan bitkisel toprak park, bahçe, yeşil alan, tarım ve benzeri çalışmalarda tekrar kullanılır. hükümleri yer almaktadır. Çalışmalar sırasında bu hükümlere uyulacaktır. Proje kapsamında kullanılması planlanan yükleyici ve kamyon gibi iş makinelerinin yakıt türü mazot olup malzemenin çıkarılması esnasında iş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakım ve yağ değişimleri, mümkün olduğu ölçüde yakıt temini için, faaliyet sahibinin anlaşmalı olduğu benzin istasyonlarından sağlanacaktır. Bundan dolayı toprak ve yüzey sularının madeni yağlar ile kirlenmesi engellenmiş olacaktır. İş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakımı ve yağ değişimi bulunduğu yerde yetkili operatörlerce yapılması zorunlu durumlarda ise, sızdırmazlık özelliğine sahip bir alanda tarih ve sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete değişikliği ile yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 2 deki ve yönetmelikteki tüm hükümlere ve ayrıca Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete değişikliği ile yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyularak yapılacaktır. Üretim sırasında faaliyet alanında toprak kirliliğine neden olabilecek bir çalışma söz konusu olmayacak olup, mevcut toprak ve kalitesini korumak amacıyla projenin arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrasında; faaliyet alanında gerekli tüm önlemler alınacaktır Jeolojik Özellikler Proje alanı ve çevresinin jeolojik özellikleri aşağıda anlatılmıştır. Proje alanı ve civarını gösterir Jeoloji haritası ve bu haritanın kesitleri ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK-4). 4.3.a.Bölge Jeolojisi BÖLGESEL JEOLOJİ Çanakkale İli sınırları içinde yapılan çalışmalarda, en altta Triyas öncesi yaşlı Fazlıkonağı formasyonu yer alır. Fazlıkonağı formasyonu üzerine uyumsuz olarak Alt Triyas yaşlı Karakaya formasyonu gelir. Karakaya formasyonunu uyumlu olarak Orta-Üst Triyas yaşlı Kapıkaya formasyonu takip eder ve o da uyumsuzluklarla jura yaşlı Sarıkaya formasyonu tarafından örtülür. Sarıkaya formasyonunun üzerine yine uyumsuz olarak Maestrihtien-Üst Paleosen yaşlı Lört formasyonu gelir. Bu birimin üzerinde uyumsuz olarak Alt Lütesiyen yaşlı Karaağaç Limanı formasyonu yer alır. Bu formasyonu Fıçıtepe formasyonu izler. Fıçıtepe formasyonunu uyumsuz olarak Üst Lütesiyen yaşlı Soğucak formasyonu örter. Soğucak formasyonunu Eosen yaşlı Burgaz, Korudağ, Keşan, Kanlıbent ve Oligosen yaşlı Armuttepe formasyonları izler. Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Çanakkale formasyonu alttaki yaşlı birimleri uyumsuz olarak örtmektedir. Fazlıkonağı Formasyonu : Formasyon Kazdağı, Yenice ve Bayramiç dolaylarında yüzeylemektedir. Birim, altta amfibolitşist, metagabro, serpantinleşmiş metadünit ve 81

82 serpantinit ile başlar. Gınayslarla devam eden formasyon üstte yeşil şist fasiyesinde başkalaşım geçirmiş şist-mermer ardalanmasından oluşmuştur l500 m. kalınlığında olan formasyon Triyas öncesi yaşlıdır ve üzerine uyumsuz olarak Karakaya formasyonu gelmektedir. Karakaya Formasyonu :Formasyon Biga nın güneyi ile Yenice dolaylarında yüzeylemektedir. Birim, genel olarak kırıntılı kayalar ve Permiyen yaşlı kireçtaşı bloklarından, yeşil şist fasiyesinde başkalaşım geçirmiş metaçakıltaşı, metakumtaşı, kumlu silttaşı, metasilttaşı, metaçamurtaşı, kumlu kireçtaşı ve kireç taşından oluşur. İçinde ayrıca metaspilit ve spilitik bazaltlar görülmektedir. 250 m. kalınlıkta olan formasyon Alt Triyas yaşlıdır ve Kapıkaya formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülür. Kapıkaya Formasyonu :Kapıkaya formasyonu, Çakıltaşı, kumtaşı, kumlu kireçtaşı, silttaşı ve kireçtaşından oluşmuştur. Orta - Üst Triyas yaşlı olan Kapıkaya formasyonu uyumsuz olarak Sarıkaya formasyonu tarafından örtülmektedir. Sarıkaya Formasyonu :Bu formasyon Çakmaklı Kireçtaşı, Kumtaşı, Çamurtaşı ve Kumlu Kireçtaşından oluşmuştur. Formasyon Jura yaşlıdır ve uyumsuz olarak Lört formasyonu tarafından örtülmektedir. Granodiyorit :Bu birim geniş alanlarda yüzeylemektedir. Granodiyoritler genel olarak ezilmiş ve milonitik dokuda olup, çok sayıda aplit damarları ile kesilmişlerdir. Bölgede yapılan radyometrik yaş tayinlerine göre birim Üst Kretase- Eosen yaşlıdır. Lört Formasyonu :Bu birim Saroz Yarımadasında küçük alanlarda yüzeylenmektedir. Formasyon kırmızımsı, şarabi, yeşil renkli, ince-orta tabakalı, genellikle pelajik kireçtaşından oluşmuştur. Birim içerisinde yer yer şeyl bantları izlenir. Üst Kretase- Paleosen yaşlı olan formasyonun kalınlığı m. arasında değişmektedir ve açısal uyumsuzlukla Karaağaç limanı formasyonu tarafından örtülmektedir. Karaağaçlimanı Formasyonu : Güneydoğu dolayları ile Saroz Yarımadasında yüzeylenen formasyon beyaz renkli, ortakalın tabakalı, bol fosilli kireçtaşı ile başlar. Formasyon gri, yeşilimsi renkli laminalı kiltaşı; gri renkli, ince-kalın tabakalı kumtaşı ve çakıltaşı ardalanması ile devam eder m. Kalınlıkta olan birim Kuiziyen-Alt Lütesiyen yaşlıdır. Formasyon üstte Fıçıtepe formasyonuna uyumlu olarak geçer. Fıçıtepe Formasyonu : Formasyon, kırmızı renkli tabakasız çamurtaşı; gri yeşilimsi gri renkli, orta-kalın tabakalı kumtaşı ve çakıltaşı ardalanmasından oluşmuştur. Genellikle kanal deluges çökellerinden ibaret olan birim m. kalınlıktadır ve Alt Lütesyen yaşlıdır. Uyumsuz olarak Soğucak formasyonu tarafından örtülür. Soğucak Formasyonu : Sarı renkli kumtaşı, kireçtaşı, çakıllı ve kumlu kireçtaşı, çamurtaşı ve marnlarla başlayan formasyon, bol makro ve mikro fosilli kireçtaşı ile devam eder ve üst düzeylerinde olistolit içeren marnlardan oluşur. Üst Lütesyen-Üst Eosen yaşlı olan formasyon alttaki yaşlı birimleri uyumsuz olarak örter. Üstte Burgaz formasyonuna dereceli geçişlidir. Burgaz Formasyonu : Gri renkli şeyl, marn, çakıltaşı, tüfit ve aglomera ile başlayan formasyon gri açık mavi renkli şeyllerle devam eder m. kalınlığında olan formasyon Alt Eosen yaşlıdır ve uyumlu olarak Korudağ formasyonuna geçmektedir. Korudağ Formasyonu : Formasyon sarı, kirli sarı renkli, orta-kalın tabakalı kumtaşı; gri, sarımsı gri renkli, laminalı kiltaşı ardalanmasından oluşmuştur ve çok az 82

83 çakıltaşı içerir. Üst Eosen yaşında olan formasyon l200 m. kalınlıktadır. Birim üst bölgede Keşan Formasyonu ile dereceli geçişlidir. Keşan Formasyonu : Gri, sarımsı renkli, orta-kalın tabakalı kumtaşı ile yeşilimsi gri renkli, kiltaşı ardalanmasından oluşan formasyon yer yer kanal dolgusu şeklinde çakıltaşı içerir. Üst Eosen yaşlı olan formasyon m. kalınlıktadır ve Kanlıbent formasyonu ile dereceli geçişlidir. Kanlıbent Formasyonu : Gri, mavi renkli, laminalı miltaşı ile başlayan formasyon gri renkli, orta - kalın tabakalı kumtaşı, çamurtaşı ardalanması ile devam eder. En üstte kumtaşı ve çakıltaşlarının egemen olduğu düzeyler yer alır. Birim, yer yer kömürlü düzeyler de içermektedir. Üst Eosen yaşlı olan formasyon 250 m. kalınlıktadır. Bu formasyon üstte Armuttepe formasyonuna dereceli olarak geçmektedir. Armuttepe Formasyonu : Kırmızı renkli çamur taşı, sarı renkli kumtaşı ardalanması ile başlayan formasyon, üst bölgede kumtaşı ve çakıltaşı oluşmuştur. Oligosen yaşlı olan bu birim m. kalınlıkta olup, uyumsuz olarak Çanakkale Formasyonu tarafından örtülmektedir. Andezit ve Tüf : Soğucak, Burgaz, Korudağ, Keşan, Kanlıtepe ve Armuttepe formasyonları ile düşey ve yanal geçişli olan andezit ve tüfler oluşma alanında oldukça geniş alanlarda yüzeylemektedir. Andezitler, mor, koyukahve, siyah renkli, bol eklemlidir ve genellikle kolay ayrışırlar. Tüfler, çoğunlukla andezitik tüf karekterinde olup yer yer silisleşmiştir. Çanakkale Formasyonu : Kumtaşı, Miltaşı, Çamurtaşı ve Kireçtaşından oluşan formasyon Göksu, Sarıyer, Anafarta, Çamrakdere ve Bayraktepe üyelerine ayrılmaktadır. Formasyon Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı olup yaklaşık 1500 m. kalınlıktadır. Göksu Üyesi : Birim, çoğunlukla şarabi, yeşilimsi, kül, sarı renkli, ince linyit damarlı akarsu kökenli ve genellikle taşkın ovası çökellerinden oluşmuş miltaşı, kiltaşı, çakıltaşı ve killi kireçtaşından ibarettir. Sarıyer Üyesi : Açık kırmızı, sarımsı, kahverenkli çamurtaşı, miltaşı, kumtaşı ve çakıltaşından oluşmuştur. Birim yer yer blok içeren kanal dolgusundan yer yer de iri bloklu alüvyon yelpazesi çökellerinden oluşmuştur. Anafarta Üyesi : Üye sarı, kül renkli, kanal dolgulu, çapraz tabakalı kumtaşı, miltaşı, kiltaşı ve çakıltaşından ibarek akarsu çökellerinden oluşmuştur. Çamrakdere Üyesi : Birim, kül, yeşilimsi, açık sarı renkli, yer yer tutturulmuş, yer yer tutturulmamış, inceorta tabakalı, linyit damarlı, göl çökelleri içeren miltaşı, kiltaşı, kumtaşı ardalanmasından oluşmuştur. Bayraktepe Üyesi Beyaz, kirli beyaz, sarı, kirli sarı renkli, orta-kalın-ince tabakalı kıyı ve sığ deniz çökelli kumlu kireçtaşı, miltaşı, kumtaşı ardalanması ile başlayan üye; kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, oolitli kireçtaşı ve kumtaşı ardalanması ile devam etmektedir. Aglomera, Tüf, Andezit, Dasit, Riyolit : Çanakkale formasyonu ile düşey ve yanal geçişli olan bu volkanitler, çalışma alanında yüzeylemektedir. Aglomera, mor, uçuk mor, sarımsı renkli, kalın - çok kalın tabakalıdır ve sıkı tutturulmuştur. Tüf, kırmızı, sarı, yeşil renkli ve yer yer silisifiyedir. İnce-orta tabakalı olup genellikle kolay ayrışır. Andezit mor, uçuk mor, sarımsı renkli, sert, çatlaklı ve eklemlidir. Dasit ve Riyolit açık gri, pembe renkli, eklem sistemi gelişmiş ve serttir. 83

84 Conkbayırı Formasyonu : Formasyon sarımsı, kirli beyaz, kahverenkli, kanal dolgulu, akarsu ortasında çökelmiş miltaşı, kumtaşı, çakıltaşı, çamurtaşı ardalanmasından oluşmuştur. Yaklaşık 300 m. kalınlıkta olan formasyon Türoliyen yaşlıdır. Akarsu Sekisi : Açık kahve, kirli sarı, kül renkli, iri ve ufak volkanik çakıllı miltaşı, kumtaşı ardalanmasından oluşan birim çoğunlukla gevşek bir yapıdadır. Yer yer denizel sekilerle yanal geçişlidir. Denizel Seki : Pleyistosen günümüz yaşlı olan birim, kirli beyaz, kirli sarı renkli, orta-kalın düzensiz ve devamsız tabakalı, çakıllı kumlu, yer yer biyojenik kumludur ve 50 m. kalınlığa ulaşmaktadır. Bazalt : Siyah renkli, ojit ve hornbilent içeren bazalt oldukça sert olup kuaterner yaşlıdır. Alüvyon : Çakıl, kum, kil ve çamur yığışımından ibaret olan birim akarsu yataklarında ve göl kenarlarında yüzeylemektedir. Yamaç Molozu : Kum, köşeli çakıl ve kil den oluşmuştur ve bu yapı yamaç kıyılarında yüzeye çıkmaktadır. 84

85 Şekil 17. Stratigrafik Yapının Dik Kesiti 85

86 4.3.b.Proje Alanı Jeolojisi Çalışma alanı Bozalan Formasyonu içinde kalmaktadır. Bozalan Formasyonu ise rekristalize kireçtaşı, konglomera, metakumtaşı, kireçtaşı ve fillit içermektedir. 4.3.c.Cevherleşme Sahadan kalsit çıkarılacak olup detay örnekleme yöntemine gidilip cevher mineralizasyonu hesapları yapılmamıştır. Alandan sadece kalker çıkarılacaktır. 4.3.d.Depremsellik Yer kabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yeryüzünü sarsma olayına deprem denir. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Daire Bakanlığınca hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre ülkemizin toplam yüzey alanının %92 si I.,II.,III. ve IV. Derece deprem bölgesi olup; toplam nüfusun %95 ine yakını deprem tehlikesi altında yaşamaktadır. Ayrıca büyük sanayi merkezlerinin %98 i ve barajlarımızın %93 ünün deprem bölgesinde olduğu bilinmektedir. Son 58 yıl içerinde meydana gelen depremlerde vatandaşlarımız hayatını kaybetmiş, kişi yaralanmış ve yaklaşık olarak bina yıkılmış veya hasar görmüştür. Sonuç olarak denilebilir ki, her yıl depremlerde ortalama vatandaşımız hayatını kaybetmekte ve 7094 bina yıkılmaktadır. Deprem (Yer sarsıntısı), yangın, su baskını, yer kayması, kaya düşmesi, çığ,tasman ve benzeri afetlerde; yapıları ve kamu tesisleri genel hayata etkili olacak derecede zarar gören veya görmesi muhtemel olan yerlerde alınacak tedbirlerle yapılacak yardımlar hakkında 7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun hükümleri uygulanır. Afete uğrayan meskûn yerlerin büyüklüğü o yerin tamamında veya bir kesiminde yıkılan, oturulmaz hale gelen bina sayısı, zarar gören yapı ve tesislerin genel hayata etki derecesi, mahallin ekonomik ve sosyal özellikleri, zararın kamu oyundaki tepkisi, normal hayat düzenindeki aksamalar ve benzeri hususlar göz önünde tutulmak suretiyle afetlerin genel hayata etkililiğine ilişkin temel kurallar, İçişleri ve Maliye Bakanlıklarının mütalaaları da alınarak İmar ve İskan Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirtilir. Bu durumda afetlerin meydana gelmesinde veya muhtemel olması halinde zararın o yerin genel hayatına etkili olup olmadığına, yönetmelik esasları gereğince, İmar ve İskan Bakanlığı tarafından karar verilir. Şu kadar ki, afetin meydana gelmesi halinde bu kanun gereğince alınması lazım gelen acil tedbirlerin ittihazına afetin meydana geldiği bölgenin valisi yetkilidir. Faaliyet kapsamında 7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun da belirtilen hükümlerine uyulacaktır. Mevcut kayıtlara göre I. derece deprem bölgesi olan Çanakkale ili ve civarında çeşitli zamanlarda depremler meydana gelmiştir. Bu depremlerin tarihi ve büyüklüğü aşağıda belirtilmiştir. 86

87 Tablo 36. İlde Görülen Depremler TARİH MERKEZ ÜSSÜ ŞİDDET Çanakkale 4, Yenice 7, Biga 6, Gelibolu 6, Şarköy 7,3 T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulu nun tarih ve 96/8109 sayılı kararıyla yürürlüğe giren Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası na göre; proje alanının içinde bulunduğu bölge, 1.derece deprem bölgesindedir. Proje ile ilgili olarak 17/08/1987 tarih ve 1634 sayılı ve 31/08/1989 tarih ve 4343 sayılı Genelgelerine ve ayrıca Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik ilgili hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca, proje alanında yapılacak tüm proje ve hesaplamalarda, temel yapı ile ilgili kısımların inşaatında yürürlükte olan tüm yapı ve deprem yönetmeliklerine, genel ve fenni şartnamelere ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Yönetmeliklerine uyulacaktır. Proje Alanı Şekil 18. Deprem Haritası 87

88 Proje Alanı Şekil 19. Proje Alanını Gösterir Diri Fay Haritası 88

89 Faaliyet alanına ait diri fay haritası yukarıda verilmiş olup alana en yakın faylar kuş uçumu yaklaşık 13 km güney batısında bulunan kestanbol fayı, kuş uçumu yaklaşık 40 km güney doğuda bulunan evciler fayı bulunmaktadır. Söz konusu proje kapsamında yapılacak alt ve üst yapılarda tarih ve sayılı Resmi Gazate de yayımlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de değişikliği yayımlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik hükümlerine titizlikle uyulacaktır. Proje ile ilgili olarak; Proje alanında yapılan tüm proje ve hesaplamalarda, temel yapı ile ilgili kısımların inşaatında yürürlükte olan tüm yapı ve deprem yönetmeliklerine, genel ve fenni şartnamelere ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Yönetmeliklerine uyulacaktır. Ayrıca Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. İnceleme alanında 7269 sayılı yasada belirtilen deprem dışı afet riskine; kaya düşmesi, heyelan, çığ gibi doğal afet olaylarının olması durumunda ve zeminde akma, oturma kabarma gibi deformasyonların olup olmadığı yapılacak olan Jeolojik-Jeotektonik Etüt neticesinde belirlenecek olup, bu gibi durumlar söz konusu olduğunda Afet İşleri Genel Müdürlüğünün Afet Bölgelerinde Yapılacak Olan Yapılar Hakkındaki Yönetmelikte belirtilen esaslara uyularak hesaplamalar ve önlemler alınacaktır. Deprem sırasında ve sonrasında personelin alması gereken önlemlerle ilgili teknik nezaretçi bir yönerge hazırlayarak tüm personelin göreceği bir yere asacaktır. Yönergede verilecek talimatlar liste halinde aşağıda özetlenmiştir: Deprem esnasında; - İç mekânda iseniz, sağlam bir masa veya sıra altına girin. Pencere, kapı eşiği, ağır mobilya veya araçların uzağında durun. Bina sallanırken merdiveni kullanmayan. - Dışarıda iseniz, açıklığa ilerleyin, bina ve enerji hatlarından uzaklaşın. - Araba sürüyor iseniz, emniyetli bir yerde durun ancak dışarı çıkmayın. - Köprü üzerinde, kavşakta veya tünelde durmayın. Mümkün olduğunca çabuk trafikten çıkın. Ağaç, elektrik lambaları, enerji hatları veya levhaların altında durmayın. Depremden sonra: - Sakin kalmaya çalışın. - Derhal amirinize haber verin. Tüm elemanları sayın, emniyette ve yaralanmamış olduklarından emin olun. Yaralıları bildirin. - Kontrole çıkın. Bu aşamada öncelikler listesini izleyin. - Yapısal hasarları denetleyin. Eğer emniyetli görünmüyor ise yanına yaklaşmayın. - Denetleme ve kontrol tamamlandığında bulgularınızı derhal amirinize bildirin. 4.3.e.Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Proje kapsamında kalker üretimi gerçekleştirilecek olup; Kalker üretimi yapılırken basamak oluşturularak ilerlenecek ve şev açılarına dikkat edilecektir. Ayrıca, proje alanında yapılacak tüm proje ve hesaplamalarda, yürürlükte olan tüm yapı ve deprem yönetmeliklerine, genel ve fenni şartnamelere ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Yönetmeliklerine uyulacaktır. 89

90 4.4. Hidrojeolojik Özellikler 4.4.a. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler Proje sahası içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj ve su toplama havzası ve sürekli akış gösteren dere ve akarsu bulunmamaktadır. Ancak proje alanı çevresinde kuru dere yataklarına ve mevsimsel akış gösteren derelere rastlanmaktadır. Çalışmalar sırasında hiçbir şekilde dere yataklarının akış rejimini bozacak çalışmalar yapılmayacak ve bu konuda personele gerekli uyarılar yapılacaktır. Dereye kesinlikle herhangi bir atık bırakılmayacak ve dere yatağından malzeme alınmayacaktır. 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanunu gereğince kanuna uygun hareket edilecek olup sahadaki faaliyetlerden ve yüzeysel kirlenmeden meydana gelebilecek kirleticilerin yeraltı suyuna sızmaması için gerekli önlemler alınacaktır. Çalışma alanı Ek-12 de bulunan fotoğraflardan da görülebileceği gibi konum ve topoğrafik pozisyon itibariyle çok fazla engebeli olmayan ve dağlık bir yapı arz etmektedir. Söz konusu ocak işletme alanında yer yer sığ bir toprak ve örtü tabakası mevcuttur. Proje alanının kuzey ve güney yönünde kuru dere bulunmaktadır. Proje sahası içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj ve su toplama havzası ve sürekli akış gösteren dere ve akarsu bulunmamaktadır. Ancak proje alanı çevresinde kuru dere yataklarına ve mevsimsel akış gösteren derelere rastlanmaktadır. Faaliyet alanın içerisinde ve çevresinde bulunan mevsimsel akış gösteren ve kuru derelerle ilgili tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yenilenen ve yürürlüğe giren Sulak Alanları Korunması Yönetmeliği 23. Maddesinde Mevsimsel ve daimi akarsuların akarsu koruma bantlarında yer alan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi Genel Müdürlüğün iznine tabiidir. Bu alanlarda ek-1 ve ek-2 listelerinde yer alan faaliyetler için Bakanlıkça belirlenecek başvuru formu ile Bakanlığa müracaat edilir, müracaatın uygun görülmesi halinde başvuru sahibine izin belgesi verilir. denilmektedir. Söz konusu faaliyet ile ilgili olarak DSİ Şube Müdürlüğü ne başvurularak gerekli izinler alınacaktır. Faaliyet kapsamında çalışma alanı içerisindeki kuru dere yataklarına ve akış gösteren derelere hiçbir müdahalede bulunulmayacak, akış rejimi değiştirilmeyecek, katı ve sıvı atıklar boşaltılmayacak, pasa malzemesi dökülmeyecek ve çalışan personelin gerekli hassasiyeti göstermesi için sürekli bilgilendirilecektir. 4.4.b. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak proje sahası içerisinde sürekli akan bir dere ve akarsu bulunmamaktadır. Ayrıca proje sahası içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj ve su toplama havzası bulunmamaktadır. Proje alanının kuzeyinde Yanık deresi güneyinde Eğri deresi ve çalışma alanının kuzey doğusunda yaklaşık 2 km mesafede Menderes Çayı bulunmaktadır. Söz konusu proje kapsamında personelin ihtiyacı olan içme suyu, ocak alanı ve çevresinde toz oluşumunu engellemek amacıyla ve spreyleme için gerekli olan su Ezine Belediyesi nden tankerler vasıtası ile temin edilmesi planlanmaktadır. Dolayısı işletme aşamasında yüzeysel su kaynaklarının kullanımı söz konusu değildir. 90

91 4.4.c. Yer Altı ve Termal Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut ve Planlanan Kullanımı) Bölgede yer alan ovaların çoğu verimli akifer özelliği gösteren gevşek konglomeratik, kumlu, çakıllı seviyeleri bulunan formasyonlar ile bunun üzerinde bulunan alüvyonlardan oluşmuşlardır. Yer altı suyu rezervinin büyük bir kısmına bu seviyelerde rastlanmaktadır. Bu ovalar Çanakkale (Kirazlı) Ovası, Kepez Ovası, Umurbey Ovası, Lapseki Ovası, Çardak Ovası, Biga Ovası ve Bayramdere Ovası dır. Tablo 37. Ovalar ve Yeraltı Suyu Rezervleri Ova Adı Yeraltısuyu Rezervi x 0,60 Ovanın Emniyetli Verimi Çanakkale (Kirazlı) Ovası 9,775 x 106 x 0,60 m3/yıl 5,865 x 106 m3/yıl Kepez Ovası 3,440 x 106 x 0,60 m3/yıl 2,064 x 106 m3/yıl Umurbey Ovası 5,090 x 106 x 0,60 m3/yıl 3,054 x 106 m3/yıl Lapseki Ovası 2,040 x 106 x 0,60 m3/yıl 1,224 x 106 m3/yıl Çardak Ovası 1,470 x 106 x 0,60 m3/yıl 0,882 x 106 m3/yıl Biga Ovası 18,6 x 106 x 0,60 m3/yıl 11,2 x 106 m3/yıl Bayramdere Ovası 1,921 x 106 x 0,60 m3/yıl 1,152 x 106 m3/yıl Bu ovalarda yeraltısuyu kalitesi C2S1 ve C3S1 sulama sınıfında olup, sulama amacı için bir problem yoktur. Ancak Umurbey Ovasında miosen formasyonundan alınacak suyun EC si 3000 micromho/cm. den fazladır. Çanakkale nin jeotermal su kaynakları tabloda verildiği gibidir. 91

92 Tablo 38. Çanakkale İli Jeotermal Su Kaynakları 4.4.d.Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme Ve İşletme Sonrası) Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak proje sahası içerisinde sürekli akan bir dere ve akarsu bulunmamaktadır. Ayrıca proje sahası içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj ve su toplama havzası bulunmamaktadır. Proje alanının kuzeyinde Yanık deresi güneyinde Eğri deresi ve çalışma alanının kuzey doğusunda yaklaşık 2 km mesafede Menderes Çayı bulunmaktadır. Söz konusu derelerden su kullanımı olmayacaktır. Çalışmalar sırasında dereler akış halindeyken hiçbir şekilde dere yatağının akış rejimini bozacak çalışmalar yapılmayacak ve bu konuda gerekli hassasiyet gösterilecektir Hidrolojik Özellikler Çanakkale İlinde toplam su yüzeyi Ha. olup, doğal göl yüzeyleri Ha., baraj rezervuar yüzeyleri Ha., DSİ ce yapılan gölet su yüzeyleri Ha., Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünce yapılan gölet su yüzeyleri Ha. ve akarsu su yüzeyleri 955 Ha. Alan kaplamaktadır. İlde yerüstü suyu potansiyeli, İl çıkışı toplam ortalama akış göz önüne alındığında hm3/yıl ve İl deki emniyetli yer altı suyu rezervi 88 hm3/yıl dır. Yine İldeki ortalama akış verimi 7,51 lt/s/km2 ve ortalama akış-yağış oranı 0,37 dir. Proje alanının bulunduğu bölgeye ait hidrolojik plan şekilde verilmiştir. 92

93 Proje Alanı Şekil 20. Proje Alanı Hidroloji Planı Kaynak: 93

94 4.5.a. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler Proje alanının bulunduğu Çanakkale İli sınırları içerisinde bulunan su kaynakları aşağıda verilmiştir. İlde: Atikhisar, Gökçeada-Zeytinliköy, Bayramiç, Bakacak, Tayfur, Umurbey ve Ayvacık Barajları bulunmaktadır. Ayrıca Uzunhızırlı, Koyunyeri, Fındıklı, Alpagut, Uluköy, Küçüklü, Kozçeşme, İntepe, Kayatepe, Yenice Çınar, Tavaklı Alemşah, Örenli Göletleri ile Çanakkale, Bayramiç-Ezine, Kumkale, Biga ve Gökçeada Sulama tesisleri bulunmaktadır. İl genelinde belli başlı akarsular; Gelibolu Yarımadasındaki (Avrupa Yakası) Kavak Çayı, Tuzla Çayı (52 Km), Menderes Çayı (110 Km), Sarıçay (40 Km), Kocabaş Çayı (80 Km), Mıhlı Çay (12 Km), Kavak Çayı (50 Km) dır. Kavak Çayı hariç İldeki tüm akarsular Kazdağlarından doğmaktadır. 4.5.b. Bölgenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu Faaliyet alanı Kuzey Ege Havzasında kalmaktadır. Şekil 21. Kuzey Ege Havzası Fiziki Harita Kaynak:Havza Koruma Eylem Planı 94

95 Proje alanının yaklaşık 6 km güneybatısında Geyikli Göleti, yaklaşık 18 km kuzeydoğusunda İntepe Göleti ve yaklaşık 20 km doğusunda Zeytinli Göleti bulunmaktadır. Ayrıca proje alanına yaklaşık 2 km mesafeden Menderes Çayı geçmektedir. 95

96 Proje Alanı Şekil 22. Proje Alanı Etrafında Bulunan Sulak Alanlar 96

97 4.5.c. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Su Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik Üretimi, Diğer Kullanımlar) Bölgedeki önemli su kaynakları ve proje alanına mesafeleri aşağıda verilmiştir. Geyikli Göleti: Yatırım ve inşaa aşamasındadır. Proje alanının yaklaşık 6 km güneybatısında bulunmaktadır. İntepe Göleti: Sulama amaçlı olup 114 ha sualama alanına sahiptir. Çatı Deresi üzerinde olup proje alanının yaklaşık 18 km kuzeydoğusunda bulunmaktadır. Zeytinli Göleti: Proje alanının yaklaşık 20 km doğusunda bulunmaktadır. Menderes Çayı: Minimum m³ maksimum 1530 m³ debili olup üzerinde Bayramiç Barajı bulunmaktadır. Kaz Dağlarında çıkan çok sayıda koldan oluşup, uzunluğu 110 km. dir. Ezine yakınlarıda Akçin Çayı ile birleşerek genişler. Kumkale ovasına girince yayılan çay, daha sonra Dümrek Çayı ile birleşip, Karalık Liman da Çanakkale Boğazına dökülür. 4.5.d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler(Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) tarihli Su Komisyonu tarafından hazırlanan İnceleme Komisyonu Raporunda belirtildiği üzere nolu rıhsat alanı içerisinde herhangi bir su kaynağı tespit edilmemiştir. Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak proje sahası içerisinde sürekli akan bir dere ve akarsu bulunmamaktadır. Ayrıca proje sahası içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj ve su toplama havzası bulunmamaktadır. Proje alanının kuzeyinde Yanık deresi güneyinde Eğri deresi ve çalışma alanının kuzey doğusunda yaklaşık 2 km mesafede Menderes Çayı bulunmaktadır. Çalışmalar sırasında civar dereler akış halindeyken hiçbir şekilde dere yatağının akış rejimini bozacak çalışmalar yapılmayacak ve bu konuda gerekli hassasiyet gösterilecektir. Bahse konu kalker ocağı işletmeciliğinde üretim sırasında oluşturulacak şevlerin kayma riskinin ve kayma tipinin tespiti için bazı jeolojik ve jeoteknik parametreler gerekmektedir. Proje alanı çevresinden geçen akarsulara hiçbir şekilde müdahale edilmeyecek, akış yönleri değiştirilmeyecek, akarsu yatağına katı veya sıvı atık, moloz, hafriyat, pasa vb. atılmayacaktır. Proje alanı yakınlarından geçmekte olan yüzeysel su kaynakları üzerinde yol geçişi sağlanması durumunda uygun kesitte sanat yapısı yapılarak geçiş sağlanacaktır Meteorolojik ve İklimsel Özellikler Çanakkale İlinin iklimi, bulunduğu yer nedeniyle geçiş iklimi özellikleri gösterir. Genel olarak Akdeniz ile Karadeniz iklimi arasında bir durum arzeder. Genel karakter, Sonbahar ve İlkbaharda olmak üzere bütün yıl yağışlı, kışlar soğukça, yazlar sıcak ve hava bütün yıl hareketlidir. 97

98 yılları verlerine göre yıllık ortalama hava sıcaklığı 14,8 C dir. En yüksek sıcaklık 38,8 C ile Ağustos, en düşük sıcaklık ise C ile Şubat ayında gerçekleşmiştir. Son 37 yıllık rasatlarda; yıllık ortalama hava sıcaklığı 14,9 C olarak kayda geçmiştir. Son 75 yıllık rasatlarda; en yüksek sıcaklık 22 Ağustos 1952 günü 38,7 C olarak, en düşük sıcaklık ise 20 Şubat 1939 günü -11,5 C olarak kayıtlara geçmiştir. Son 40 yıllık rasatlar sonucu; yıllık yağış ortalaması 629,1 mm olup, yıllık ortalama en fazla yağış l16,6 mm. ile Aralık ayında, yıllık ortalama en az yağış da 7,4 mm ile Ağustos ayında tespit edilmiştir. Yine son 39 yıllık rasatlarda; nispi nem ortalaması % 71, yıllık nem ortalamasının en yüksek olduğu ay % 79 luk değerle Aralık ayı, en düşük ay ise % 59 luk değerle Temmuz ayı olarak gözlemlenmiştir. Son 22 yıllık rasatlarda; yıllık ortalama esme sayısı ile hakim rüzgar yönünün Kuzeydoğu rüzgarları olduğu tespit edilmiş olup, son 34 yıllık rasatlar sonucu en hızlı rüzgar yönü ve hızının 35,4 m/sn. ile Güneydoğu yönünden estiği gözlemlenmiştir. Yine bu rasat süresi içinde yıllık ortalama rüzgar hızı 4,9 m/sn olarak kaydedilmiştir. Çanakkale İlinde yıllık güneşlenme müddeti ortalama olarak günde 7 saat 18 dakika, günlük ortalama güneşlenme şiddeti ise yıllık ortalamada 369,81 cal/cm2dk. olarak ölçülmüştür. Bu son veriler Çanakkale Merkez İlçe gözlem istasyonundaki son 11 yıllık kayıtlar olup; Çan, Biga, Bayramiç, Gelibolu ve Gökçeada ilçelerinde de meteorolojik ölçümler yapılmaktadır. Meteoroloji Genel Müdürlüğün den alınmış olan Bozcaada Meteoroloji İstasyonu uzun yıllara ait ( yılları) meterolojik bülten kullanılmıştır (Bkz. Ek-2). 4.6.a. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikleri Proje alanı Ezine İlçesi sınırları içinde bulunmaktadır. Ezine İlçesi iklimi genelde yumuşaktır. Çoğunlukla poyraz ve lodostan rüzgar almaktadır. Bu proje için Meteoroloji Genel Müdürlüğün den alınmış Bozcaada Meteoroloji İstasyonu uzun yıllara ait ( yılları) meteorolojik bülten kullanılmıştır. 98

99 Şekil 23. Ezine ve Bozcada İlçelerini Gösterir Harita Basınç Meteoroloji Genel Müdürlüğün den alınmış ve proje alanına yakın olan Bozcaada Meteoroloji İstasyonu yıllık ortalama basıncı 1012,42 hpa, yıllık maksimum basıncı 1037,80 hpa ve yıllık minimum basıncı 982,20 hpa dır. Tablo 39. Aylara Göre Basınç Değişimleri Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Basınç (hpa) ,42 Maksimum Basınç (hpa) ,80 Minimum Basınç (hpa) ,20 Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Bozcaada Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar ( yılları) gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama, maksimum ve minimum basınç grafiği verilmiştir. 99

100 Şekil 24. Aylara Göre Basınç Değişimi Grafiği Sıcaklık Meteoroloji Genel Müdürlüğün den alınmış ve proje alanına yakın olan Bozcaada Meteoroloji İstasyonu yıllık ortalama sıcaklığı 15,5 o C, en düşük sıcaklık -33,5 o C ile Mart ayı, en yüksek sıcaklık ise 37,3 o C ile Eylül ayıdır. Tablo 40. Aylara Göre Sıcaklık Değişimleri Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Sıcaklık ( C) 8,10 8,40 9,90 13,70 17,60 21,70 23,20 23,20 20,70 16,80 12,90 9,80 15,5 Maksimum Sıcaklık ( C) 53 12,50 23,00 23,00 27,40 30,40 34,40 36,80 37,30 34,60 30,00 23,20 37,3 Minimum Sıcaklık ( C) 53-32,60-33,50-27,30-11,60-2,30 0,60 2,90 2,70-3,10-8,40-26,40-33,5 Şekil 25. Aylara Göre Sıcaklık Değişimleri Grafiği 100

101 Yağış Meteoroloji Genel Müdürlüğün den alınmış ve proje alanına yakın olan Bozcaada Meteoroloji İstasyonu yıllık toplam yağış ortalaması 38,3 mm dir ve yıllık toplam yağış 937,5 mm olarak meydana gelmiştir. Ayrıca Bozcaada Meteoroloji İstasyonunda standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri tablosu ve tekerrür grafikleri EK-2 de verilmiştir. Proje kapsamında yer alan tesis için meteoroloji istasyonunda standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri tablosunda belirtilen 100 yılda görülmesi beklenen 24 saatlik en büyük yağış değeri olan 138,7 mm ye göre gerekli önlemler alınacaktır. Tablo 41. Yağış Durumu Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Toplam Yağış Ortalaması (mm) 64,50 61,10 50,10 36,80 23,00 12,60 5,10 6,60 17,60 31,20 61,20 90,20 38,3 Maksimum Yağış (mm) 90,60 98,40 78,10 79,50 127,80 69,00 46,00 30,30 77,20 78,60 80,20 81,80 937,5 Şekil 26. Yağış Durumu Grafiği Nem Meteoroloji Genel Müdürlüğün den alınmış ve proje alanına yakın olan Bozcaada Meteoroloji İstasyonu yıllık minimum nem oranı % 20,00 ve yıllık ortalama nem oranı % 75,7 dir. Tablo 42. Nem Durumu Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Nem (%) 78,30 76,70 76,10 75,30 74,80 72,00 72,90 73,40 74,10 77,60 78,50 79,00 75,7 Minimum Nem (%) 31,00 29,00 28,00 28,00 26,00 20,00 22,00 30,00 24,00 27,00 32,00 39,00 20,00 101

102 Şekil 27. Nem Durumu Grafiği Sayılı Günler Bölgedeki toplam kar yağışlı günler sayısı 2,8 gün; toplam kar örtülü günler sayısı 0,7 gün; toplam sisli günler sayısı 5,6 gün; toplam dolulu günler sayısı 1,2 gün; toplam kırağılı günler sayısı 1,2 gün ve toplam orajlı günler sayısı 17,4 gündür. Tablo 43. Sayılı Günler Dağılımı Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Kar Yağışlı Günler Sayısı 1,00 0,90 0,40 0,00 0,00 0,50 2,8 Kar Örtülü Günler Sayısı 0,30 0,10 0,10 0,20 0,7 Sisli Günler Sayısı Ortalaması 0,30 0,20 0,60 0,80 0,40 0,40 0,60 0,50 0,40 0,40 0,60 0,40 5,6 Dolulu Günler Sayısı Ortalaması 0,20 0,30 0,20 0,10 0,00 0,00 0,00 0,20 0,20 1,2 Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması 0,50 0,50 0,10 0,00 0,00 0,10 1,2 Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması 2,00 1,60 1,40 1,50 1,70 1,40 0,90 0,90 1,20 1,10 1,60 2,10 17,4 102

103 Şekil 28. Sayılı Günler Dağılımı Grafiği Maksimum Kar Kalınlığı Bölgede maksimum kar kalınlığı Ocak ayında 24 cm olarak ölçülmüştür. Tablo 44. Maksimum Kar Kalılnlığı Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Maksimum Kar Kalınlığı (cm) ,0 Şekil 29. Maksimum Kar Kalılnlığı Buharlaşma Meteoroloji Genel Müdürlüğü Bozcaada Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre; yıllık toplam açık yüzey buharlaşması 308,70 mm ve maksimum açık yüzey buharlaşması 8,00 mm ile Haziran ayında görülmektedir. 103

104 Tablo 45. Buharlaşma Durumu Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 116,60 155,00 37,10 308,70 Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 7,20 8,00 7,10 8,00 Şekil 30. Buharlaşma Durumu Rüzgar Bozcaada Meteoroloji İstasyonu yılları arası gözlem kayıtlarına göre yıllık 1.hakim rüzgar yönü NNE, 2.hakim rüzgar yönü NNW, 3.hakim rüzgar yön NE dir. 104

105 Tablo 46. Yıllık Esme Sayıları Toplamı Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Şekil 31. Yıllık Esme Sayıları Toplamı Grafiği 105

106 Tablo 47. Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı Parametre Aralık Ocak Şubat Toplam Mart Nisan Mayıs Toplam N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Parametre Haziran Temmuz Ağustos Toplam Eylül Ekim Kasım Toplam N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW

107 Şekil 32. Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı Grafikleri Bozcaada Meteoroloji İstasyonu yılları arası gözlem kayıtlarına göre kış mevsimi 1.hakim rüzgar yönü NNE, ilkbahar mevsimi 1.hakim rüzgar yönü NNE, yaz mevsimi 1.hakim rüzgar yönü NNE, sonbahar mevsimi 1.hakim rüzgar yönü NNE dir. 107

108 108

109 Şekil 33. Aylara Göre Rüzgar Esme Sayıları Dağılımı Grafikleri Bozcaada Meteoroloji İstasyonu yılları arası gözlem kayıtlarına göre ocak ayı 1.hakim rüzgar yönü NNE, şubat ayı NNE, mart ayı NNE, nisan ayı NNE, mayıs ayı NNE, haziran-temmuz-ağustos ayı NNE, eylül ayı NNE, ekim ayı NNE, kasım ayı NNE ve aralık ayı NNE dir. 109

110 Tablo 48. Ortalama Rüzgar Hızı Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık N 7,30 6,70 6,90 5,30 5,00 5,00 6,20 6,50 6,50 6,90 6,30 7,40 6,33 NNE 7,50 7,70 6,90 5,30 4,60 4,40 5,40 6,00 5,70 6,60 6,40 7,40 6,16 NE 6,80 6,90 6,30 4,70 4,00 3,70 4,50 4,90 4,70 5,60 6,00 6,90 5,42 ENE 5,10 5,20 4,90 3,50 3,10 2,80 3,60 4,40 3,80 3,90 4,40 5,00 4,14 E 3,80 4,10 3,70 2,80 2,20 2,10 2,20 3,20 2,70 3,10 3,30 3,70 3,08 ESE 3,60 3,80 3,20 2,50 2,00 1,70 1,60 2,20 2,10 2,60 3,10 3,70 2,68 SE 4,40 4,20 3,60 3,00 2,10 2,00 1,80 1,60 1,90 2,60 3,60 4,80 2,97 SSE 6,10 6,50 5,10 4,50 3,20 2,60 2,00 2,70 2,90 3,80 5,10 6,40 4,24 S 7,10 7,50 6,30 5,60 4,40 3,50 2,40 3,60 4,60 5,40 6,60 7,50 5,38 SSW 6,50 6,20 6,10 5,20 4,00 3,80 3,00 3,20 3,80 4,80 5,70 6,40 4,89 SW 5,50 5,20 4,90 4,60 3,50 3,70 3,40 3,70 3,60 4,10 4,50 5,00 4,31 WSW 4,10 4,10 3,80 3,80 3,10 3,40 3,30 3,30 3,20 3,30 3,40 3,70 3,54 W 3,70 3,50 3,30 3,10 2,80 3,40 3,10 3,20 3,40 2,70 3,50 3,40 3,26 WNW 3,90 3,60 3,60 3,80 3,70 4,30 4,60 4,50 4,00 3,70 3,50 3,60 3,90 NW 3,60 3,90 3,90 4,00 4,20 5,10 5,50 5,60 4,80 3,90 3,70 4,00 4,35 NNW 5,30 5,00 5,20 4,70 4,80 5,10 6,30 6,30 5,70 5,50 4,70 5,20 5,32 Şekil 34. Yıllık Ortalama Yönlere Göre Rüzgar Hızı Bozcaada Meteoroloji İstasyonu yıllık ortalama rüzgar hızı 6,3 m/s, yıllık maksimum rüzgar hızı 45,0 m/s ile NE yönünde esmektedir. Tablo 49. Rüzgar Durumu Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ortalama Rüzgar Hızı 7,50 7,50 6,90 5,70 5,00 4,90 5,90 6,30 5,80 6,40 6,50 7,40 6,3 (m_sec) Maksimum 45,0 39,9 39,9 38,3 31,7 29,0 33,9 28,0 35,2 38,5 38,6 40,0 45,0 Rüzgar Hızı NE N NNW S N WNW NNW SSW NNW NW SSE S NE ( m_sec ) ve Yönü 110

111 Şekil 35. Ortalama Rüzgar Hızı Şekil 36. Maksimum Rüzgar Hızı 111

112 Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Bozcaada Meteoroloji İstasyonu yıllık ortalama fırtınalı gün sayısı 6,7 gün, yıllık ortalama kuvvetli rüzgarlı gün sayısı 11,9 gün dür. Tablo 50. Ortalama Fırtınalı ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Parametre Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması 10,10 9,50 8,30 5,10 3,60 2,80 4,60 4,40 4,60 7,90 8,10 11,30 6,7 Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması 10,30 8,70 11,50 11,00 11,50 13,20 15,60 16,70 13,60 10,60 9,60 10,20 11,9 Şekil 37. Fırtınalı Gün Sayısı ve Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı Ortalamaları Grafiği Faaliyet Alanına Ait Fevk Rasatları Fevk Hadiselerindeki meteorolojik olaylar proje aşamasında dikkate alınacaktır. Tablo 51. Uzun Yıllar Fevk Hadiseleri TARİH TARİH İSTASYON OLAY ZARAR Bozcaada Fırtına Fırtınadan dolayı zirai ürünler, çevre ve yerleşim yerleri zarar görmüş Bozcaada Kar Fırtına Kardan dolayı karayolu trafiğinde aksamalar olmuş, fırtınadan dolayı yerleşim yerleri zarar görmüş Bozcaada Fırtına Fırtınadan dolayı yerleşim yerleri zarar görmüş Bozcaada Fırtına Fırtınadan dolayı yerleşim yerleri zarar görmüş Bozcaada Fırtına Fırtınadan dolayı yerleşim yerleri zarar görmüş Bozcaada Kuraklık Halihazir durumun yağışa ihtiyacı vardır Bozcaada Fırtına Fırtınadan dolayı yerleşim yerleri zarar görmüş Bozcaada Fırtına Fırtınadan dolayı yerleşim yerleri zarar görmüş Bozcaada Fırtına Fırtınadan dolayı yerleşim yerleri zarar görmüş Bozcaada Fırtına Fırtınadan dolayı yerleşim yerleri zarar görmüş Bozcaada Fırtına Telefon ve enerji direklerini yıkmış,ağaçları devirmiş,feribot seferleri iptal olmuş Bozcaada Fırtına Yerleşim yerleri zarar gördü 112

113 Bozcaada Fırtına Deniz ulaşımı aksadı Bozcaada Fırtına Deniz ulaşımı aksadı Bozcaada Fırtına Deniz ulaşımı aksadı 4.6.b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler İle Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) İklim değişikliği, yerkürenin uzun jeoloji tarihi boyunca yaşanan iklimin doğal değişkenliğine ek olarak insan etkinliklerinin neden olduğu bir değişikliktir. Fosil yakıt kullanımı, ormansızlaşma, tarımsal faaliyet vb. antropojenik etkinlikler, özellikle metan, karbondioksit gibi doğal sera gazları emisyonlarında önemli ölçüde artışa neden olmuştur. Projeye konu faaliyet sırasında ve sonrasında iklimsel değişikliğe neden olacak bir çalışma yapılamayacaktır. Ancak, çalışma alanları içerisinde kullanılacak araçlar için gerekli fosil yakıtların yakılması, arazi kullanımı değişiklikleri, ormansızlaştırma süreçleri gibi etkinliklerin oluşması beklenmektedir. Proje kapsamında bahsi geçen etkilerin en aza indirilmesi için; a) Kullanılacak araçlarda egzoz muayenelerinin olup olmadığı kontrol edilecek olup ayrıca tüm araç ve ekipmanların günlük, haftalık, aylık periyodik bakımlarının yapılması sağlanacak, b) Proje kapsamında üretimle beraber rehabilitasyon çalışmaları da yapılacak olup arazinin terki sırasında bölgeye uygun ağaçlandırmalar yapılacaktır. Ayrıca faaliyet kalker ocağı üretimi olması dolayısıyla üretim sırasında metan vb. gaz oluşumu ve/veya çıkışı söz konusu olmayacaktır. Dolayısıyla bulundukları yerde işletilmeleri gereken maden ocakları ve söz konusu kalker ocağının bölgede herhangi bir iklim ve meteorolojik değisiklik oluşturması beklenmemektedir Flora-Fauna Çanakkale ili, Ezine ilçesi, Çamköy köyüne yakın bölgede yer alan faaliyet sahası üzerinde ve çevresinde yapılan literatür taraması sonucunda elde edilen veriler flora ve fauna olarak ayrı ayrı verilmiştir. 4.7.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna Flora fauna çalışmaları proje alanı ile proje etki alanı içerisinde birlikte yapılmış olup fazla değişiklik gözlenmemiştir. Dolayısı ile proje alanı flora faunası ile proje etki alanı flora faunası ortak hazırlanmıştır. FLORA Türkiye 3 floristik bölgenin kesiştiği bir coğrafyada yer almaktadır. Bunlar Avrupa- Sibirya, İran-Turan ve Akdeniz fitocoğrafik bölgeleridir. Bu bölgeler kendilerine has iklim ve farklı toprak tipleri içermektedir. 113

114 Ayrıca bu bölgelerin birbirlerine geçiş teşkil eden alanlarında ve hatta içlerinde diğer bölge özelliğine sahip alanlar bulunması ülkemiz florasının zenginleşmesinde önemli rol oynamaktadır. Şekil 38. Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri Kaynak: P.H. Davis in hazırladığı harita ( EUR.-SİB.(EUX): Avrupa-Sibirya Bölgesi (Öksin alt bölgesi) Col.: Öksin alt bölgesinin Kolşik sektörü MED.: Akdeniz Bölgesi (Doğu Akdeniz alt bölgesi) W.A: Batı Anadolu bölgesi T.: Toros Bölgesi A.: Amanos Bölgesi IR.-TUR.: Irano-Turanien Bölgesi C.A.: İç Anodolu Bölgesi E.A.: Doğu Anadolu Bölgesi Mes: Mezopotamya X: Muhtemelen Avrupa-Sibirya bölgesinin Orta Avrupa/Balkan alt bölgesi Çanakkale ili, Ezine ilçesinde yer alan proje alanı Akdeniz bölgesine aittir. Bu bölge ülkemizin Akdeniz ve Ege kesimlerini kapsar. Projenin yapılacağı saha Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğü yetki sahası içerisinde bulunmaktadır. Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğünden alınan Doğal Vejetasyon Haritası aşağıda yer almaktadır. Proje alanında orman vejetasyonu görülmektedir. 114

115 Şekil 39. Doğal Vejetasyon Haritası Kaynak : Faaliyet alanındaki bitki türlerinin familya bilgileri, Latince isimleri, varsa Türkçe isimleri, ait oldukları fitocoğrafik bölgeler, endemizm durumları, IUCN e göre risk sınıfları, nisbi bolluk dereceleri ve habitat bilgileri tabloda belirtilmiştir. Familya, cins ve tür isimleri alfabetik olarak verilmiştir. Proje alanında endemik tür bulunmamaktadır. Ayrıca faaliyet alanında Bern sözleşmesine göre koruma altına alınan bir bitki türü de bulunmamaktadır. 115

116 Tablo 52. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Flora Türleri Fitocoğrafik Familya ve Tür Adı Türkçe Adı Endemizm Bölge Aceraceae Acer campestre L. subsp. campestre L. Apiaceae Eryngium campestre L. var. virens LINK - Avrupa- Sibirya 116 IUCN/ RDB Şeker dikeni Nisbi Bolluk Habitat Karışık ormanlar ve yaprak döken çalılar Orman açıklığı, taşlı tepe yanları, bozulmuş step, nadas tarlalar, kumullar Otlaya daucoides (L.) GREUTER - Akdeniz Ormanlar, çalı, yamaçlar, tarlalar Asteraceae Bellis perennis L. Koyungözü Avrupa- Sibirya Nemli alan, orman Crepis pulchra L. subsp. pulchra L Orman, step, tepe yamaçları, çağıllık, tarla yanı Doronicum orientale HOFFM Gölgeli orman ve çalılık Hypochoeris radicata L. - Avrupa- Sibirya Orman, bataklık yamaç, sahil, otlak, yolkenarı Campanulaceae Campanula rapunculus L. var. rapunculus L. Çıngırak otu Ormanlar, çalılıklar, çayırlıklar, çorak yerler Euphorbiaceae Euphorbia seguieriana NECKER subsp. seguieriana NECKER Fabaceae - Avrupa- Sibirya Lathyrus aureus (STEV.) BRANDZA - Karadeniz Orman ve çalılık Orman, çalılık, step, kayalık yamaçlar, akarsu kenarları nadas tarlalar, yol kenarları Psoralea bituminosa L. Katran yoncası Akdeniz Açıktaki zeminler ve ormanlık yerlerde Trifolium echinatum BIEB. Yonca D. Akdeniz Orman açıklıkları, çalılık arasında, çorak yerler Trifolium speciosum WILLD. Yonca Kayalık yerler, ormanlar Vicia grandiflora SCOP. var. grandiflora SCOP. Gentianaceae Blackstonia perfoliata (L.) HUDSON subsp. perfoliata (L.) HUDSON - Çoklu element Orman, çalılık, tarlalar, yol kenarları Ormanların içindeki nemli yerler, yol kenarı sınırları, çimenlik kenarı, gevşek kumullar

117 Liliaceae Ruscus aculeatus L. var. angustifolius BOISS. Ruscus hypoglossum L. Orchidaceae Orchis punctulata STEVEN EX LINDLEY Poaceae Aegilops markgrafii (GREUTER) HAMMER Dactylis glomerata L. subsp. hispanica (ROTH) NYMAN Rosaceae Tavşan kirazı - 2 Ormanlık yerler, kalkerli kayalar, yamaçlar, çalılıklar Tavşan kirazı Avrupa- Sibirya Karışık ormanlar, çalılıklar, koyaklar, kayalıklar - D. Akdeniz Çalılıklar, orman kenarları - Akdeniz Orman açıklığı, kayalık yamaçlar, kuru nehir kenarları, step, ekilmemiş araziler Ormanlar, step, kayalık yamaçlar, tepelikler, tarlalar, yol kenarları, kumullar Cydonia oblonga MILLER Ormanlar ve çalılar Fragaria vesca L. Dağ çileği Nemli yerler, özellikle ormanlar Malus sylvestris MILLER subsp. orientalis (A. UGLITZKICH) BROWICZ var. orientalis(a. UGLITZKICH) BROWICZ Pyrus amygdaliformis VILL. var. amygdaliformis VILL. Rubiaceae Yabani Çöğür D. Akdeniz Seyrek ormanlar ve maki Sherardia arvensis L. - Akdeniz Santalaceae Ormanlar, karışık çalılar, kayalık yamaçlar, dereler, arazi kenarları Orman açıklığı, çalılıkları, meyve bahçeleri, tarlalar ve yol kenarları Thesium bergeri ZUCC. D. Akdeniz Ormanlar, frigana çalılık, kayalık yamaçlar Scrophulariaceae Digitalis ferruginea L. subsp. ferruginea L. Yüksük otu Avrupa- Sibirya Ormanlar, açıklıklar, kayalık yamaçlar ve yol kenarları kıyıları Kaynak: Türkiye Bitkileri Veri Servisi(TÜBİVES) Baytop T., 2007: Türkçe Bitki Adları Sözlüğü TDK, ANKARA 2000: Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, ANKARA 117

118 IUCN RED DATA BOOK Kategorileri EX: Tükenmiş EW: Doğada tükenmiş CR: Çok tehlikede EN: Tehlikede VU: Zarar görebilir LR: Az tehdit altında LR(cd): Koruma önlemi gerektiren LR(nt): Tehdit altına girebilir LR(lc): En az endişe verici DD: Veri yetersiz NE: Değerlendirilemeyen Nisbi Bolluk Dereceleri 1. Çok Nadir 2. Nadir 3. Orta Derecede Bol 4. Bol 5. Çok Bol veya Saf Populasyon Oluşturmakta FAUNA Faaliyet alanı ve yakın çevresi için yapılan geniş kapsamlı literatür taraması sonucunda, bulunması muhtemel yaban yaşamı envanteri oluşturulmuştur. Yapılan fauna çalışması sonucunda, faaliyet alanında bulunması muhtemel Amphibia, Reptilia, Aves ve Mammalia türleri tablolarda belirtilmektedir. Proje sahası ve yakın çevresinde bulunması muhtemel Amphibia türleri familya, Türkçe ve Latince isim, habitat, IUCN, Red Data Book ve Bern bilgileriyle beraber tabloda verilmiştir. Proje alanında bulunması muhtemel 3 amphibia türü tespit edilmiştir. Bunlar en az endişe verici türler risk grubuna girmektedirler. Tablo 53. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Amphibia Türleri Familya Adı Tür Adı Türkçe Adı Habitat IUCN RDB BERN BUFONİDAE Bufo bufo bufo Kara kurbağası Taş altı, toprak içi LR(lc) nt III BUFONİDAE Bufo viridis Gecekurbağası Taş altı, toprak içi LR(lc) nt II HYLİDAE Hyla arborea arborea Yaprak kurbağaları Ağaçlar, ağaçsı bitkiler, otların arası LR(lc) nt II Kaynak: Demirsoy A., 1996: Türkiye Omurgalıları Amfibiler Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K , ANKARA IUCN Risk Sınıfları EW: Vahşi hayatta nesli tükenmiş CR: Ciddi tehlike altında EN: Tehlike altında VU: Hassas LR: Düşük risk LR(cd): Korumaya bağımlı LR(nt): Yakın tehdit altında LR(lc): En az endişe verici Bern Listeleri EK-II: Kesin koruma altındaki fauna türleri EK-III: Koruma altındaki fauna türleri Prof. Dr. Ali Demirsoy a göre Red Data Book Kategorileri Ex: Tükenmiş türler E: Tehlikede olan türler V: Zarar görebilir türler R: Nadir türler I: Meçhul türler 118

119 K: Yetersizce bilinen türler O: Tehlike dışı türler nt: Nadir veya tehdit altında olmayan türler Proje sahası ve yakın çevresinde bulunması muhtemel 3 sürüngen türü tespit edilmiştir. Bu türlerin hepsi Orman ve Su İşleri Bakanlığı nca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları arasındadır. Tablo 54. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Reptilia Türleri Familya Adı Tür Adı Türkçe Adı Habitat IUCN RDB BERN MAK(*) Orman ve SCİNCİDAE Ablepharus kitaibelii kitaibelii İnce kertenkele makilik LR(lc) nt II EK-1 alanlar Taşlı TESTUDİNİDAE Testudo graeca Adi Tosbağa araziler, VU nt II EK-1 bahçe TYPHLOPİDAE Typhlops vermicularis Kör yılan Nemli toprak içi - nt III EK-1 Kaynak: Demirsoy A., 2006: Türkiye Omurgalıları Sürüngenler T.C Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K , ANKARA (*) T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları IUCN RED DATA BOOK Kategorileri EX: Tükenmiş EW: Doğada tükenmiş CR: Çok tehlikede EN: Tehlikede VU: Zarar görebilir LR: Az tehdit altında LR(cd): Koruma önlemi gerektiren LR(nt): Tehdit altına girebilir LR(lc): En az endişe verici DD: Veri yetersiz NE: Değerlendirilemeyen Bern Listeleri EK-II: Kesin koruma altındaki fauna türleri EK-III: Koruma altındaki fauna türleri Prof. Dr. Ali Demirsoy a göre Red Data Book Kategorileri Ex: Tükenmiş türler E: Tehlikede olan türler V: Zarar görebilir türler R: Nadir türler I: Meçhul türler K: Yetersizce bilinen türler O: Tehlike dışı türler nt: Nadir veya tehdit altında olmayan türler Proje alanındaki kuş faunası familya, Türkçe ve Latince isim, habitat, IUCN, ERL, Bern ve yurt statü bilgileriyle birlikte tabloda verilmiştir. Tablodaki Aves türleri Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları bakımından incelenmiştir. Tablo 55. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Aves Türleri Familya Adı Tür Adı Türkçe Adı Habitat IUCN ERL BERN STATÜ MAK CORVİDAE Garrulus glandarius Alakarga ÇB, Or LR(lc) - III Y EK-3 FRİNGİLLİDAE Carduelis carduelis Saka, Sakakuşu Or, ÇB LR(lc) - II Y EK-2 FRİNGİLLİDAE Carduelis chloris Florya Or, ÇB LR(lc) - II Y EK-1 Coccothraustes Kocabaş FRİNGİLLİDAE ÇB, Or LR(lc) - II Y, KZ EK-1 coccothraustes MUSCİCAPİDAE Ficedula albicollis Halkalı ÇB, Or LR(lc) - II G, T EK-1 119

120 sinekkapan PARİDAE Parus lugubris Akyanaklı baştankara PARİDAE Parus major Büyük baştankara PİCİDAE Dendrocopus minor Küçük ağaçkakan PİCİDAE Dendrocopus syriacus Alaca ağaçkakan PİCİDAE Picus viridis Yeşil ağaçkakan Or, ÇB LR(lc) - II Y EK-1 Or, ÇB LR(lc) - II Y EK-1 Or, ÇB LR(lc) - II Y EK-1 Or, ÇB LR(lc) - II Y EK-1 Or, ÇB LR(lc) L-3 II Y Ek-1 Philloscopus sibilatrix Orman SYLVİİDAE ÇB, Or LR(lc) - II G EK-1 söğütbülbülü Kaynak: Demirsoy A., 2008: Genel Zoocoğrafya ve Türkiye Zoocoğrafyası Hayvan Coğrafyası Meteksan A.Ş.,ANKARA T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları Habitat St: Step Or: Orman SA: Sulak alan Dn: Deniz DK: Dağlık ve kayalık ÇB: Çalı ve bahçelik Yurt Statüsü Y: Yerli G: Göçmen T: Transit KZ: Kış ziyaretçisi BG: Bölgeler arası göç YG: Yükselti göçmeni R: Rastlantısal Ya: Yaz konukçusu YZ: Yaz ziyaretçisi European Red List Kategorileri L-1, LİSTE 1: Nesli Tehlike Altında Olan Avrupa'da da Bulunan Türler L-2, LİSTE 2 : Nesli Tehlike Altında Olan Avrupa Dışında da Bulunan Türler L-3, LİSTE 3: Nesli Tehlike Altında Olmayan Ama Avrupa'da Korunması Önerilen Türler L-4, LİSTE 4 : Nesli Tehlike Altında Olan Alttürler IUCN RED DATA BOOK Kategorileri EX: Tükenmiş EW: Doğada tükenmiş CR: Çok tehlikede EN: Tehlikede VU: Zarar görebilir LR: Az tehdit altında LR(cd): Koruma önlemi gerektiren LR(nt): Tehdit altına girebilir LR(lc): En az endişe verici DD: Veri yetersiz NE: Değerlendirilemeyen Bern Listeleri EK-II: Kesin koruma altındaki fauna türleri EK-III: Koruma altındaki fauna türleri Prof. Dr. Ali Demirsoy a göre Red Data Book Kategorileri Ex: Tükenmiş türler E: Tehlikede olan türler V: Zarar görebilir türler 120

121 R: Nadir türler I: Meçhul türler K: Yetersizce bilinen türler O: Tehlike dışı türler nt: Nadir veya tehdit altında olmayan türler Saha ve yakın çevresinde 10 memeli türü tespit edilmiştir. Bu türler LR(lc) yani en az endişe verici türler kategorisindedir. Tablo 56. Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Mammalia Türleri Familya Adı Tür Adı Türkçe Adı Habitat IUCN CANİDAE Canis lupus Kurt Ormanlık stepler, açık araziler, ormanlar ve LR(lc) R II EK-1 kovuklar CANİDAE Vulpes vulpes Tilki Orman, step, çakıllı arazi LR(lc) nt - EK-3 ERİNACEİDAE Erinaceus concolor Kirpi Ağaçlık, seyrek ormanlık, LR(lc) nt - EK-1 MUSTELİDAE Martes martes Ağaç sansarı MUSTELİDAE Meles meles Porsuk RHİNOLOPHİDAE RHİNOLOPHİDAE Rhinolophus ferrumequinum Rhinolophus hipposideros Büyük nalburunlu yarasa Küçük nalburunlu yarasa URSİDAE Ursus arctos Bozayı bahçelik yerler İğne yapraklı ya da karışık ormanlar, kayaların bol olduğu yerler, açık araziler ve step civarındaki yüksek ağaçlar Ormanlar, tarla ve çayır kenaları Ormanlık, ağaçlık ve çalılık alanlar En az bir kısmı ağaçlık olan alanlar Geniş yapraklı ve karışık ormanlar, bodur bitkilerle örtülü açık araziler ve stepler RD B BER N MA K LR(lc) nt III EK-3 LR(lc) R III EK-2 LR(lc) V II EK-1 LR(lc) V II EK-1 LR(lc) V II EK-1 Akşamcıyar VESPERTİLİONİDAE Nyctalus noctula Ormanlar, yerleşim yerleri LR(lc) V II EK-1 asa Cüce Orman, açık arazi, kültür VESPERTİLİONİDAE Pipistrellus pipistrellus LR(lc) V III - yarasa alanları, parklar Kaynak: Demirsoy A., 1996: Türkiye Omurgalıları Memeliler Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K , ANKARA T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları IUCN RED DATA BOOK Kategorileri EX: Tükenmiş EW: Doğada tükenmiş CR: Çok tehlikede EN: Tehlikede VU: Zarar görebilir LR: Az tehdit altında LR(cd): Koruma önlemi gerektiren LR(nt): Tehdit altına girebilir LR(lc): En az endişe verici DD: Veri yetersiz NE: Değerlendirilemeyen Bern Listeleri EK-II: Kesin koruma altındaki fauna türleri EK-III: Koruma altındaki fauna türleri Prof. Dr. Ali Demirsoy a göre Red Data Book Kategorileri Ex: Tükenmiş türler E: Tehlikede olan türler V: Zarar görebilir türler R: Nadir türler 121

122 I: Meçhul türler K: Yetersizce bilinen türler O: Tehlike dışı türler nt: Nadir veya tehdit altında olmayan türler Bern Sözleşmesi nin Ek-2 ve Ek-3 listesinde yer alan fauna türleri için, sözleşmenin 6. ve 7. maddeleri uygulanacaktır. Bu maddeler: Madde 6 Her Âkit Taraf, II no.lu ek listede belirtilen yabani fauna türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu türler için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanacaktır: a) Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri; b)üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek; c) Yabani faunayı, bu Sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde, özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek; d) Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak; e) Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş hayvanlar ve hayvandan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti. Madde 7 1-Her Akit Taraf, III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. 2-III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın her türlü işletme şekli, 2. maddenin şartları gözönünde tutularak, populasyonlarının varlığını tehlikeye düşürmeyecek şekilde düzenlenmiş olacaktır. 3-Alınacak önlemler; a)kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları, b)yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda, işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını, c)yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi hususlarını kapsamaktadır. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün " Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları " Ek-1 (Orman ve Su İşleri Bakanlığı nca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları), Ek-2 (Merkez Av Komisyonu nca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları), Ek-3 (Merkez Av Komisyonu nca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av Hayvanları) listeleri ilgili tablolarda gösterilmiştir. Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan yaban hayvanlarının avlanması, ölü ya da canlı bulundurulması ve nakledilmesi yasaktır. Ek-3 listesinde yer alan yaban hayvanları Orman ve Su İşleri Bakanlığı nca belirlenen av döneminde belirtilen sürelerde avlanmasına Merkez Av Komisyonunca izin verilen av hayvanlarıdır. 122

123 4.7.b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Faaliyet alanı ve yakın çevresinde yapılan flora -fauna literatür incelemesi sonucunda envanter oluşturulmuştur. Faaliyetten sonra, bitkisel toprak üzerinde yer alan bitki örtüsü, bitkisel toprakta mevcut olan, tohum, rizom, soğan vb. vejetatif organlar vasıtasıyla tekrar önceki mevcut örtüyü oluşturacaktır. Yukarıda fauna listesinde yer alan ve Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınan türler ve diğer yaban hayatı türleri üzerine faaliyetle beraber hiçbir ticari kaygı güdülmeyeceğinden bu türlerin avlanması, kasıtlı olarak öldürülmesi veya alıkonması, yumurtalarına zarar verilmesi gibi etkiler söz konusu olmayacaktır. Söz konusu faaliyetle birlikte bu türler üzerine zararlı herhangi bir etki söz konusu olmayacaktır. Proje kapsamında Bern sözleşmesine ve T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararlarına uyulacaktır. Ayrıca kurallara uyulduğu ve gerekli önlemler alındığı takdirde proje için seçilen yer ve etki alanı içerisinde bulunan flora ve fauna türlerine olabilecek olumsuz etkiler en aza indirilecektir. Proje alanı çevresindeki diğer memeli ve kuş türleri Türkiye'nin hemen her yerinde bulunabilen türler olduğundan herhangi bir risk faktörü görülmemektedir. Tespit edilen diğer türler özel yasama koşullarına ihtiyaç göstermeyen ve Türkiye'nin hemen her bölgesinde rastlanabilen türlerdir Koruma Alanları (Ek-V Deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) 4.8.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları Faaliyet alanı, ÇED yönetmeliği Ek-V deki Duyarlı Yöreler listesi dikkate alınarak ve aşağıda verilen mevzuat çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeye göre proje alanı içerisinde; 1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar: a) tarih ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu kanunun 3. maddesi uyarınca belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları, Proje alanı içerisinde ilgili kanun kapsamında Milli Park, Tabiat Parkı, Tabiat Alanı, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları bulunmamaktadır. b) tarih ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Orman Bakanlığı nca belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları, Proje alanı içerisinde yukarıda bahsedilen Yaban Hayati Geliştirme Sahaları, Yaban Hayvani Yerleştirme Sahaları ve Av Dönemi MAK Kararıyla Yasaklanan Sahalar bulunmamaktadır. 123

124 Proje alanı içerisinde 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Orman Bakanlığı nca belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvani Yerleştirme Alanları yer almamaktadır. c) tarih ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 3. maddesinin 1. fıkrasında Tanımlar başlıklı (a) bendinin 1.,2.,3. ve 5. alt bentlerinde Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanı olarak tanımlanan ve aynı kanun ile tarih ve 3386 sayılı kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, Proje alanı içerisinde; Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit Alanı ve Koruma Alanı olarak tanımlanan özel alanlardan hiçbiri bulunmamaktadır. ç) tarihli 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları, Proje alanı içerisinde Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları bulunmamaktadır. Bulunması halinde 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında gerekli tüm izinler alınacaktır. d) tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17.,18.,19. ve 20. maddelerinde tanımlanan alanlar, Proje alanı içerisinde tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nin 17., 18., 19. ve 20. Maddelerinde tanımlanan alanlar içerisinde kalmamaktadır. e) tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49. maddesinde tanımlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri, Proje alanı içerisinde bu tür alanlar bulunmamaktadır. f) tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından Özel Çevre Koruma Bölgeleri olarak tespit ve ilan edilen alanlar, Proje alanı içerisinde ve yakın çevresinde Özel Çevre Koruma Alanı bulunmamaktadır. g) tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar, bulunmamaktadır. Proje alanı, Boğaziçi Kanununa göre koruma altına alınan alanlar içerisinde yer almamaktadır. ğ) tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince faaliyet alanı orman alanı sayılan yerler, Proje alanı, tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince faaliyet alanı orman alanı sayılan yerler kapsamında olup üretim yapılacak alanlarla ilgili Orman Genel Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. 124

125 h) tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, Proje alanı, 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar içerisinde yer almamaktadır. ı) tarihli ve 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar, Proje alanının, 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar içerisinde bulunması halinde söz konusu kanun kapsamında gerekli tüm izinler alınacaktır. i) tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar, Proje alanında mera vasıflı arazilerin olması durumunda 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında gerekli tüm izinler alınacaktır. j) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yenilerek yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar, Söz konusu No lu Kalker Ocağı projesi kapsamında çalışma alanı içerisinde Yanık deresi ve Eğri deresine ait yan kollar bulunmaktadır. Ayrıca çalışma alanı içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj ve su toplama havzası bulunmamaktadır. Çalışmalar sırasında hiçbir şekilde dere yataklarının akış rejimini bozacak çalışmalar yapılmayacak ve bu konuda personele gerekli uyarılar yapılacaktır. Dereye kesinlikle herhangi bir atık bırakılmayacaktır. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar a) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları, Proje alanı ve çevresinde İlgili Sözleşmede belirtilen flora, fauna, Deniz Kaplumbağası, Üreme Alanları nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku Yasama ve Üreme Alanları bulunmamaktadır. b) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Akdeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar, Proje alanı ve çevresinin "Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınan alanlar ile ilgisi bulunmamaktadır. ı) tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol gereği ülkemizde Özel Koruma Alanı olarak belirlenmiş alanlar, bulunmamaktadır. 125

126 ıı) tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit listesinde yer alan alanlar, bulunmamaktadır. ııı) Cenova Deklerasyonu nun 17. maddesinde yer alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar, bulunmamaktadır. c) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan Kültürel Miras ve Doğal Miras statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar, Proje alanı içerisinde Kültürel Miras ve Doğal Miras statüsü ile koruma altına alınan kültürel, tarihi ve doğal alanlar bulunamamaktadır. ç) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar, Proje alanı içerisinde (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar bulunmamaktadır. d) tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi kapsamında alanlar, Proje alanı içerisinde bu tür alanlar bulunmamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tesbit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.), Proje alanı içerisinde bu tür alanlar bulunmamaktadır. b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı, Proje alanı içerisinde VI. sınıf tarım alanı görünmekle birlikte alanın tamamı orman alanıdır.. c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, Proje alanı içerisinde sulama ve devolapman projeleri içerisinde değildir. ç) Göller, akarsular, yeraltısuyu işletme sahaları, Söz konusu No lu Kalker Ocağı projesi kapsamında çalışma alanı içerisinde Yanık deresi ve Eğri deresine ait yan kollar bulunmaktadır. Ayrıca çalışma alanı 126

127 içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj ve su toplama havzası bulunmamaktadır. Çalışmalar sırasında hiçbir şekilde dere yataklarının akış rejimini bozacak çalışmalar yapılmayacak ve bu konuda personele gerekli uyarılar yapılacaktır. Dereye kesinlikle herhangi bir atık bırakılmayacaktır. d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar, Proje alanı bu tür alanlar içerisinde yer almamaktadır. 4.8.b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Proje ve proje etki alanı içerisinde koruma alanları olmadığından etkiler ve alınacak önlemlere değinilmemiştir. 127

128 4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler,Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlara Tahsis Edilmiş Alanlar, 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı İle Sınırlandırılmış Alanlar v.b.) 4.9.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Söz konusu proje kapsamında çalışma yapılacak alan orman arazisidir. Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu kararı alındıktan sonra arazi kullanımıyla ilgili; gerekli izinlerin alınmasını takiple şahıs arazilerinde arazi bedelleri ödenerek satın alma ve/veya bedeli karşılığı kiralama yapılacaktır. Proje kapsamında gerekli izinler alınmadan çalışmalara başlanmayacaktır. Orman arazisinde kalan kısımlar için işletmeye geçilmeden önce Orman Genel Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Bunun dısında proje alanı Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar v.b. kapsamında degildir. 4.9.b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası) Proje etki alanı içerisinde askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaç için tahsis edilmiş alanlar ile 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış alanlar bulunmamaktadır. Projenin çevreye olası etkileri için gereken tüm önlemler alınarak minimize edilecek, verilen taahhütlere riayet edilecek, ocak sahaları yürürlükteki mevzuat ve yönetmeliklerin ilgili tüm hükümlerine uyularak işletilecektir. 128

129 BÖLÜM 5. PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ (İlgili Yönetmelik Kapsamında ve Kümülatif Olarak Gerekli Değerlendirme Yapılacaktır.) Çanakkale İli, Ezine İlçesi, Bozalan Köyü yakınlarında BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ye ait Ruhsat Nolu 99,98 hektarlık ruhsat alanının 56,5779 hektarlık kısmından yıllık ton kalker çıkarılması planlanmaktadır. Bölüm kapsamında projeden kaynaklanan çevresel etkiler ve bu etkilere karşı alınacak önlemler değerlendirilmiştir Emisyon Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Arazi Hazırlık Dönemi İçin Emisyon Hesabı Arazinin hazırlanması esnasında 0,1 m kalınlıktaki örtü tabakası sıyrıldıktan sonra çalışmalara başlanacak olup; sıyrılması planlanan örtü tabakası miktarı: m 2 x 0,1 m x 1,5 ton/m 3 = tondur. Faaliyetin ömrü = 27 yıl olarak belirlenmiştir. Sıyırma işleminin 3 gün süreyle yapılması planlanmaktadır ton / 27 yıl = 3.143,22 ton / yıl sıyrılacak bitkisel örtü tabakasıdır. Toplam Çalışma süresi : 12 ay/yıl x 3 gün/ay x 16 saat/ gün = 576 saat/yıl Sıyrılacak malzeme miktarı : 3.143,22 ton/yıl / 576 saat/yıl = 5,46 ton/saat Bir kamyonun 20 ton-sefer malzeme taşıması durumunda saatlik kamyon sayısı; (5,46 ton/saat) / 20 ton-sefer = 0,27 sefer/saat 1 sefer/saat Çıkarılan malzeme (bitkisel toprak) ortalama 200 m mesafedeki 1000 m 2 lik bitkisel toprak depo alanında bir süre depolandıktan sonra arazi düzenlemelerinde kullanılacaktır. Çıkarılan malzeme üretime paralel olarak yapılacak olan rehabilitasyon çalışmalarında; eski üretim alanlarında kullanılacaktır No lu Kalker Ocağı projesi kapsamında yapılacak bitkisel toprağın sıyrılması aşamasında oluşacak toz emisyon miktarı aşağıdaki tabloda kontrollü ve kontrolsüz olarak yapılmıştır. Toz Faktörleri Malzemenin Sıyrılması Tablo 57. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (arazi hazırlığı) Kontrolsüz Emisyon Debileri Kontrollü Emisyon Debileri 0,025 kg/ton x 5,46 ton/saat 0,14 kg/saat 0,0125 kg/ton x5,46 ton/saat 0,068 kg/saat Yükleme 0,01 kg/ton x 5,46 ton/saat 0,0546kg/saat 0,005 kg/ton x 5,46 ton/saat 0,0273kg/saat Boşaltma 0,01 kg/ton x 5,46 ton/saat 0,0546kg/saat 0,005 kg/ton x 5,46 ton/saat 0,0273kg/saat Yollardan Kalkan Tozlar Depolama 1 sefer/saat x 0,7 kg/km-araç x 0,2kmx 2(gidiş-dönüş) 5,8 kg toz/ha.gün x0,1 ha 24sa/gün 0,28 kg/saat 0,024 kg/saat 1 sefer/saat x 0,35 kg/km-araç x 0,2km x 2(gidiş-dönüş) 2,9 kg toz/ha.gün x 0,1 ha 24sa/gün Toplam 0,55 kg/saat 0,27 kg/saat 0,14 kg/saat 0,012kg/saat 129

130 Yapılan hesaplama neticesinde; arazi hazırlığı esnasında malzemenin sıyrılması, yüklenmesi, nakliyesi, boşaltılması ve depolanması sırasında oluşacak emisyon hesapları kontrollü ve kontrolsüz emisyon debileri ile ayrı ayrı yapılmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucu arazi hazırlığı sırasında oluşacak emisyon miktarı kontrolsüz durumda 0,55 kg/saat, kontrollü durumda ise 0,27 kg/saat bulunmuş olup, bu değerler; tarih ve 27277sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ndeki 1 kg/saat sınırını aşmamaktadır. Bu nedenle toz dağılım modellemesi yapılmamıştır. İşletme Dönemi Söz konusu projeden kaynaklı emisyon miktarı; 2.a. Patlatma Üretim esnasında yılda ton kalkerin patlatmayla yerinden sökülüp çıkarılacağı düşünülmektedir. Malzeme miktarı = 7.716,05 m 3 (bir patlatmada koparılacak malzeme miktarı) Malzeme miktarı = ,34 ton (bir patlatmada koparılacak malzeme miktarı) Patlatma emisyon faktörü = 0.08 kg/ton Patlatmadaki toplam emisyon = ,34 ton x 0.08 = 1.666,67 kg/patlatma Bir patlatmada koparılacak malzeme miktarı yaklaşık ,34 ton dur. Patlatma yılda ~ 96 kez yapılacaktır ve çıkan kütlesel debi süreklilik arz etmemektedir. Oluşacak tozuma anlık olup sn içinde etkisini kaybetmektedir. Ancak patlatma anında oluşacak toz emisyonunun yayılım modellemesi yapılarak patlatma anında oluşacak tozumadan etkilenecek alanın tespiti saptanmak istenmiştir. 2.b. Malzemenin Çıkarılması Çıkarılan kalkerin sökülmesi, kamyonlara yüklenmesi, taşınması sırasında emisyon oluşacaktır. Üretim esnasında yılda ton malzeme çıkarılacağı düşünülmektedir. Malzeme miktarı Toplam Çalışma süresi Çıkarılacak malzeme miktarı : ton : 12 ay/yıl x 28 gün/ay x 16 saat/ gün = saat/yıl : / 5.376= 372,02 ton/saat Ocaktan mevcut yol ağına kadar olan bağlantı nakliye yolunun 500 m lik kısmı stabilize olarak planlanmaktadır. Dolayısı ile hesaplamalarda 500 m lik başlangıçtaki stabilize yol kullanılmıştır. Bir kamyonun 20 ton-sefer malzeme taşıması durumunda saatlik kamyon sayısı; (372,02 ton/saat) / 20 ton-sefer = 19 sefer/saat 130

131 Tablo 58. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (üretim için) Toz Faktörleri Kontrolsüz Emisyon Debileri Kontrollü Emisyon Debileri Malzemenin Sökülmesi Malzemenin Yüklenmesi Çimento Fabrikasına Nakliyesi Toplam Miktarı Emisyon 0,025 kg/ton x372,02 ton/saat 9,30 kg/saat 0,0125 kg/ton x372,02 ton/saat 4,65 kg/saat 0,01 kg/ton x 372,02 ton/saat 3,72 kg/saat 0,005 kg/ton x 372,02 ton/saat 1,86 kg/saat 19 sefer/saatx0,7 kg/kmaraçx0,5km x2(gidiş-dönüş) 13,30 kg/saat 19 sefer/saatx0,35 kg/kmaraçx0,5km x2(gidiş-dönüş) 26,32 kg/saat 13,16 kg/saat 6,65 kg/saat Malzeme üzerinde bulunan örtü toprağının sıyrılması ve malzemenin patlatılması işlemleri tamamlandıktan sonra, kalkerin çıkarılması işlemine geçileceğinden emisyon hesapları kontrollü ve kontrolsüz emisyon debilerine göre ayrı ayrı yapılmıştır. Buna göre; malzemenin yerinden sökülmesi, yüklenmesi, taşınması sırasında oluşacak emisyon miktarı kontrolsüz durumda 26,32 kg/saat, kontrollü durumda ise 13,16 kg/saat bulunmuş olup, bulunan değerler tarih ve sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen 1,0 kg/saat sınır değerinin üstüne çıkmaktadır. Bu nedenle yönetmelik gereği toz dağılım modellemesi yapılmıştır. MODELLEME SONUÇLARI Yapılan modelleme çalışmaları planlanan söz konusu tesisin işletme aşamasında üretim faaliyetlerinin tesisin kontrollü çalışması durumunda, oluşması muhtemel PM emisyonlarının dağılım modeli oluşturularak yer seviyesi konsantrasyonları hesaplanmıştır. Hesaplama sonuçları aşağıda verilmiştir. Yapılan modelleme çalışması kapsamında inceleme alanı içerisinde model sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 59. İnceleme alanı yıllık YSK konsantrasyonu(µg/m3) Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3) Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3)

132 Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3) Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3)

133 Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3) Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3)

134 Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3) Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3) Ortalama: 1,08 µg/m3 Tablo 60a. İnceleme alanı 24 saatlik YSK konsantrasyonu(µg/m3) Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3) Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3)

135 Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3) Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3)

136 Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3) Sıra No Y X Konsantrasyon (µg/m3)

137 69845 Ruhsat No lu Saha BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Sonuç ve Değerlendirme; Modelleme sonucunda; tesisin işletme aşamasında oluşması muhtemel toz emisyonları UVS ve KVS değerleri Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Uzun Vadeli(UVS) ve Kısa Vadeli sınır değerler(kvs) ile karşılaştırılmalı verilişi aşağıda gösterilmiştir. Tablo 60b. Projeden kaynaklı PM e ait modelleme sonuçları ve karşılaştırmalı tablo, SKHKKY KVS Değeri (2013 YILI) SKHKKY UVS Değeri (2013 YILI) PM 10 Modelleme Sonuçları UVS KVS Açıklama 100 µg/m 3 60 µg/m 3 1,08 µg/m3 31,51 µg/m3 UVS ve KVS Değeri 225 noktanın hiçbir noktasında sınır değeri aşmamaktadır. Yukarıda verilen, Uzun Vadeli Sınır Değer (UVS): Yapılan bütün ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması olan değeri, Kısa Vadeli Sınır Değer (KVS): Maksimum günlük ortalama değerleri veya sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre dizildiğinde, istatistik olarak bütün ölçüm sonuçlarının % 95 ine tekabül eden değeri belirtmektedir. Yukarıda verilen modelleme sonuçları ve SKHKKY de verilen sınır değerler incelendiğinde, her bir poligon için hesaplanan UVS değeri Yönetmelik sınır değerlerinin altında kaldığı anlaşılmaktadır. SKHKKY nde Kısa Vadeli Sınır Değer(KVS) maksimum günlük ortalama değerleri veya sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre dizildiğinde, istatistik olarak bütün ölçüm sonuçlarının %95 ine tekabül eden değeri belirtmektedir. Söz konusu proje kapsamında yapılan modelleme sonucunda 225 noktanın %5 ine (bütün ölçüm sonuçlarının % 95 inden geriye kalan değer) takabül eden değer 11 olarak tespit edilmiştir. 137

138 Üretim sırasında oluşacak toz emisyonu için yapılan hava kalitesi modelleme raporu Ek-17 de verilmiştir. Proje alanında toz oluşumunun meydana geleceği her aşamada, tozlanmaya karşı gerekli bütün önlemler alınacaktır. Alınacak önlemler aşağıda maddeler halinde özetlenmiştir; Ocak alanında malzemenin kamyonlara yüklenmesi ile ilgili olarak, yükleme ve boşaltmada oluşacak tozlanmaya karşı önlem olarak; savurma yapılmadan yükleme ve boşaltma işlemlerinin yavaş yavaş yapılması toz çıkışında bir miktar azalmaya sebep olacaktır. Sahada yapılacak nakliye sırasında ocak stok alanı asfalt yol bağlantısı araç geçişlerinden önce düzenli sulanacaktır. Nakliye esnasında hız kurallarına uyulmasına dikkat edilecektir. Kamyonların üstü branda ile örtülecektir. Çalışanların tozdan ve gürültüden olumsuz yönde etkilenmelerini en aza indirmek için "İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü"nde belirlenen hükümler doğrultusunda önlemler alınacaktır tarih ve 27277sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak değişikliği bildirilen Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Madde-5 te Hava Emisyonu Olan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzinler ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik Kapsamında Yer Alan İşletmelerin Kurulması ve işletilmesi için Çevre İzni Alınması Zorunludur. Bu İşletmelerden Kaynaklanan Hava Emisyonlarının Değerlendirilmesinde Bu Yönetmelik Hüküm Esas ve Sınır Değerlerine Göre İş ve İşlemler Yapılır denilmektedir; söz konusu proje tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında Ek 2 Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler, 2. Madencilik ve Yapı Malzemeleri Endüstrisi Patlayıcı ve alev püskürtücü kullanılan taş ocakları, 2.18 Üretim kapasitesi 200 ton/gün ve üzeri olan ve 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun I.Grup b, II.Grup (kireçtaşı dahil), IV.Grup, V.Grup larında yer alan madenlerin çıkartıldığı ocaklar başlığında II.Grup ve 2.976,19 ton/gün kapasiteyle çalışacak olup, aynı yönetmeliğin Madde-4 (2) Bendinde Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmelerin, çevre izni veya çevre izin ve lisansı alması zorunludur denilmektedir. Konuyla ilgili yönetmeliğin 5. Maddesi (1), a) bendi gereğince Çanakkale Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne gerekli müracaatlar yapılacaktır. Faaliyet süresince Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek-2 de belirtilen UVS ve KVS sınırları aşılmayacaktır. Faaliyet sırasında Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği; İşletmelerde tozlu maddelerin üretimi, işlenmesi, taşınması, doldurulması, boşaltılması ve tasnifi başlığı altında yer verilen hüküm gereğine uyulacaktır. Söz konusu yönetmelik Ek-1 d) Açıkta depolanan yığma malzeme: hava kalitesi standartlarını sağlamak şartıyla açıkta depolanabilir. Bu amaçla aşağıda bazı örnekleri verilen tedbirler alınır. dikilir, Araziye rüzgarı kesici levhalar yerleştirir, duvar örülür veya rüzgarı kesici ağaçlar 138

139 Konveyörler ve diğer taşıyıcıların ve bunların birbiri üzerine malzeme boşalttığı bağlantı kısımlarının üstü kapatılır, Savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılır, Malzeme üstü naylon branda veya tane büyüklüğü 10 mm den fazla olan maddelerle kapatılır, Üst tabakalar %10 nemde muhafaza edilir. Bu durumu sağlamak için gerekli donanım kurulur hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca f bendinde belirtilen tesis içi yolların durumu, Tesis içi yollar hava kalitesini olumsuz yönde etkiliyorsa yolların bitümlü kaplama malzemeleri, beton veya benzeri malzemelerle kaplanması, düzenli olarak temizlenmesi veya toz bağlayan maddelerle muameleye tabi tutulması gereklidir hükmü gereğince yollar sürekli olarak bir arazöz yardımıyla sulanmak suretiyle toz oluşumu engellenecektir. Nakliye sırasında herhangi bir şekilde köy, devlet ve il yollarına zarar verildiği takdirde bu zararlar işletme sahibi tarafından karşılanacaktır. Faaliyetin tüm aşamalarında işçi sağlığı konusunda tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yer altı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümlerine uygun hareket edilecektir Su Kullanımı ve Bertarafı (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası Olmak Üzere Temin Edileceği Kaynaklar,Su Miktarları,İçme ve Kullanma Suyu ve Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları,Kullanımı Sonrası Oluşacak Atık Suların Miktarları ve Bertafı) Söz konusu proje kapsamında personelin ihtiyacı olan içme suyunun piyasadan damacanalarla satın alınarak temin edilmesi planlanmaktadır. İşletmede herhangi bir yıkama veya zenginleştirme işlemi yapılmayacağından büyük çapta bir su gereksinimi yoktur. Üretim amaçlı olarak kullanılacak su toz oluşumunu engellemek amacıyla kullanılacaktır. İşletme sırasında, faaliyet alanının ve işletme içi yolların devamlı spreylenerek nemli kalması sağlanacak ve tozlanma en aza indirgenecektir. Faaliyet sırasında 40 kişi çalışacaktır. Kişi başına gerekli su miktarı Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamalarında (İTÜ , Prof. Dr.Dinçer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) 150 lt/gün olarak belirtilmiş olup söz konu projede tüm olasılıklar ve maksimum gereksinimlere göre değerlendirilme yapılmıştır. Bu nedenle kişi başına günlük içme ve kullanma suyu tüketimi 200 lt olarak düşünülmüştür. Buna göre; Q (Atıksu) = N (Kişi sayısı) x Qn (Kişi başına kullanılan su debisi) Q (Atıksu) = 40 N x 200 lt/gün/kişi = lt/gün N Q (Atıksu) = 8 m 3 /gün olacaktır. Üretim sonrası, çıkarılan malzemenin kamyonlarla nakliyesi nedeni ile yollardan kaynaklanacak tozlanmayı önlemek için ocak sahası içerisinde sulama işlemi yapılacaktır. Nakliye sırasında asfalt olmayan yolun toplam uzunluğu yaklaşık 500 m olup bu yolun sulanması için; 1 m 2 lik alan için ortalama olarak 1,5 lt sulama amaçlı su kullanılacaktır. Bu hesaplamayla 500 m uzunluk ve 2 m genişliğindeki yol için; 139

140 500m x 2 m x 1,5 lt = lt su kullanılacaktır m 2 /27yıl/(12ay/yıl)/(28gün/ay) = 62,37 m 2 Günlük üretimin ortalama 62,37 m 2 lik bir alanda yapılacak olması dolayısıyla üretim alanı ve çevresi için gereken su miktarı; 62,37 m 2 x 1,5 lt = 93,56 lt su kullanılacaktır. Bölgede sulamanın kaç kez yapılacağı mevsimsel ve iklimsel özellikleri göz önünde bulundurularak hesaplanacaktır. Faaliyet kapsamında günlük 10 adet kamyonun her biri 2 (gidiş-dönüş ve aynı anda) sefer yapacak ve her sefer öncesinde arazözle sulama yapılması yeterli olacaktır. Dolayısıyla faaliyet için günde ihtiyaç duyulan toplam su miktarı; 8000 lt (personel) + 2(sefer)x(1.500 lt (asfalt olmayan yol) + 93,56 lt (şantiye alanı ve çevresi) = ,56 lt/gün olacaktır. Bu da günde yaklaşık 12 m 3 suya ihtiyaç duyulacağı anlamına gelmektedir. Ocak alanı ve çevresinde toz oluşumunu engellemek amacıyla ve spreyleme için gerekli olan suyun tankerlerle Ezine Belediyesi nden tedarik edilmesi planlanmaktadır. Üretimden artan su olmamakla birlikte kalan su buharlaşmaktadır. Temin edilecek kullanma suyunun yeterli olmaması durumunda ve yeraltı suyu kuyusu açılması gerekli olursa, 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun gereğince, DSİ Bölge Müdürlüğü ne gerekli müracaatlar yapılarak gerekli izinler alınacak, ayrıca kuyu için gerekli olan yeraltı suyu kullanma belgesi alınacaktır. Ülkenin yeraltı ve yerüstü su kaynakları potansiyelinin korunması ve en iyi bir biçimde kullanımının sağlanması için tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Çalışma alanının içerisinde göl veya akarsu bulunmamakta olup proje alanına en yakın su kaynağı proje alanının kuzey doğusunda yaklaşık 2 km mesafede Menderes Çayı bulunmaktadır. Faaliyet kapsamında derelere hiçbir müdahalede bulunulmayacaktır. Ayrıca proje için gerekli suyun buradan karşılanması durumunda DSİ Bölge Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır. Gerekli izinler alınmadan hiçbir suretle su kullanılmayacaktır. Faaliyet kapsamında arazi hazırlık ve üretim sırasında oluşacak atık sular ve bertaraf yöntemleri aşağıda verilmiştir. Evsel Nitelikli Sıvı Atıklar Arazi hazırlığı ve üretim aşamasında personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atık su miktarı kişi başına 200 lt/gün su sarf edildiği dikkate alınarak hesaplandığında (bu su tüketiminin tamamının atık suya dönüşeceği düşünülmüştür) çalışacak 40 işçinin oluşturacağı atıksu miktarı; Q (Atıksu) = N (Kişi sayısı) x Qn (Kişi başına kullanılan su debisi) Q (Atıksu) = 40 kişi x 200 lt/gün = 8000 lt/gün Q (Atıksu) = 8,0 m 3 /gün olacaktır. 140

141 Sağlık Bakanlığının Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümleri gereğine uyularak yapılacak olan sızdırmasız Fosseptik Çukurunda biriktirilerek dolmasına müteakip Ezine Belediyesi vidanjörü kiralanıp Ezine Belediyesi altyapı tesisine verilerek bertaraf edilecektir. Fosseptik planı Ek-11 de verilmiştir. Endüstriyel Nitelikli Atıksular Üretimden artan su olmamakla birlikte kalan su buharlaşmaktadır. Bu nedenle tesisten kaynaklanan endüstriyel nitelikte atıksu oluşumu söz konusu değildir. Proje kapsamında oluşacak sıvı atıklar; çalışacak personelin ihtiyacından kaynaklanan evsel nitelikli atık sudur. Hesaplanan evsel nitelikli atıksu miktarı 8000 lt/gün dür. Proseste su kullanımı olmamakla beraber, ocak içi bağlantı yolunda toz çıkışını önlemek amacıyla; mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak sulama yapılacaktır. Toz çıkışını önlemek için kullanılan su buharlaşma yoluyla bertaraf olacağı için atık su olarak ele alınmamıştır. İlgili Yönetmelikler tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede değişikliği yayımlanmış olan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği - 19/03/1971 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Değerlendirme - İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme aşamasında herhangi bir yan ürün olmadığından civarda yer alan kuru dere ve dere yataklarına atık su deşarjı olmayacaktır. Herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı söz konusu olmayacaktır Atıklar (Arazi Hazırlık, İnşaat,İşletme ve İşletme Sonrası Olmak Üzere Atık Türleri, Miktarları, Bertarafı) BİGA MADEN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. tarafından İşletilmesi planlanan Kalker Ocağı işletmeciliği olup inşaat aşaması bulunmamaktadır. Proje kapsamında toplam 56,5779 hektarlık alanda ocak işletilmesi düşünülmekte olup, ocak alanının tamamında örtü tabakası yoktur. Çalışma alanında yer yer ortalama 0,1 m kalınlığında örtü tabakası bulunmaktadır. Proje kapsamında öncelikle malzeme üzerinde buluna örtü tabakası iş makinalarıyla sıyrılarak arazi hazırlığı yapılacak daha 141

142 sonra üretime geçilecektir. Üretimle arazi hazırlığı eş zamanlı yürütülecek olup proje kapsamında yapılan hesaplama ve değerlendirmeler buna göre yapılmıştır. Faaliyet alanında inşaat söz konusu olmayacaktır. Faaliyet kapsamında personelin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla prefabrik şantiye kurulacak ve bina yapılmayacağından şantiye için inşaat söz konusu olmayacaktır. Sızdırmasız fosseptik de söz konusu alan içerisinde yer alacaktır. İşletme aşamasında personelden ve işletmeden kaynaklanacak katı atık, tehlikeli atık, tıbbi atık ile emisyon durumu hesaplamaları ve oluşacak bu çevresel etkilere karşı alınacak bertaraf yöntemleri, tedbirler ve değerlendirmeler yapılmıştır. Katı Atıklar Ocağın işletme esnasında toplam 40 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Söz konusu personelden dolayı oluşan evsel nitelikli katı atık miktarının hesabında günlük kişi başına üretilen katı atık miktarı 1,15 (*)kg/kişi-gün kabulü ile aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: M evsel-katı M evsel-katı q B N M evsel-katı : (q B ) (N) : Evsel nitelikli katı atık miktarı (kg/gün), : Evsel nitelikli katı atık birim üretim hızı (kg/kişi.gün) : Kişi sayısı olmak üzere; : 40 kişi x 1,15 kg/kişi-gün = 46 kg/gün (*)Belediye Katı Atık Sonuçları, TUİK, 2008) İşletme sırasında personelin kullanımı sonrası yemek artığı, ambalaj kağıdı ve pet şişe gibi katı atıklar oluşabilmektedir. Faaliyet alanında üretim ve arazi hazırlığı sırasında oluşacak katı atıklar; personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atıklar ile arazinin hazırlanması sırasında örtü kazısından çıkacak bitkisel toprak ve pasadır. Evsel nitelikli katı atıklar, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre biriktirilerek toplanacak ve uygun aralıklarla Ezine Belediyesi ne ait çöp kamyonları tarafından alınarak, çöp depolama alanına nakledilecektir. Ezine Belediyesi nden alınan konu ile ilgili yazı Ek-1 de verilmiştir. Personelden kaynaklanan katı atıkların düzenli olarak ağzı kapalı çöp bidonlarında biriktirilip biriktirilmedikleri kontrol edilecek, geri kazanılabilir atıkların ayrı olarak toplanmaları sağlanacaktır. Katı atıklardan geri kazanılması teknolojik olarak mümkün olanlar (tekrar kullanılabilirliklerine göre) biriktirilerek atık toplayıcılarına satılacaktır. Dolayısıyla evsel nitelikli atıkların mevcut su kaynaklarının bu tür kirleticiler tarafından kirletilmesi engellenmiş olacaktır. Faaliyetin gerçekleştirilmesiyle birlikte yerüstü ya da yeraltı suyuna yukarıda da açıklanan nedenlerden dolayı olumsuz bir etkinin ortaya çıkması söz konusu olmayacaktır. Proje kapsamında katı atıkların bertarafı ve alınacak önlemlerle ilgili, ilgili yönetmeliklere uyulacaktır. İlgili Yönetmelikler 142

143 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih, sayılı Resmi Gazete ve tarih, sayılı değişikliği ile yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de değişikliği yayımlanan Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Değerlendirme 1) Faaliyet alanında oluşacak katı atıklar; personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atıklardır. Evsel nitelikli katı atıklar, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre biriktirilerek toplanacak ve uygun aralıklarla en yakın olan Ezine Belediyesi ne ait çöp depolama alanına kapalı araçlarla nakledilecektir. 2) Evsel nitelikli katı atıklar, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre katı atıklar denizlere göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmesi yasaktır. Bu sebeple işletme sırasında oluşacak katı atıklar (metal, cam, plastik, kağıt vb.), biriktirme kaplarında niteliklerine göre ayrı ayrı toplanarak görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı özel araçlarla taşınacaktır. 3) Personelden kaynaklanan katı atıkların düzenli olarak ağzı kapalı çöp bidonlarında biriktirilip biriktirilmedikleri kontrol edilecek, geri kazanılabilir atıkların ayrı olarak toplanmaları sağlanacaktır. 4) Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Madde 26 kapsamında ambalaj atıkları diğer atıklardan ayrı olarak istiflenecek ve diğer atıklardan ayrı biriktirilecek ve lisanslı firmalara verilecektir. 5) Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin 26. Maddesi uyarınca atıklar, atıkların toplanmasından sorumlu olan Belediyeye verilecektir. Hafriyat ve Pasa Söz konusu faaliyet yer üstü işletmeciliği yöntemi ile gerçekleştirilecektir. Açık ocak işletmeciliği esnasında çalışma alanında 0,1 m kalınlıktaki örtü tabakası sıyrıldıktan sonra çalışmalara başlanacak olup; faaliyet süresince sıyrılması planlanan toplam örtü tabakası miktarı : m 2 x 0,1 m x 1,5 ton/m 3 = tondur. Oluşacak bu malzeme faaliyet alanı içerisinde arazi düzenlemelerinde kullanılmak üzere bitkisel toprak alanında geçici depolanacaktır. Ayrıca kalkerin tamamının çıkarılması zor olacağından %10 zaiyatın oluşması beklenmektedir ton/yıl üretimin %10 nun zaitıyla ton/yıl pasa oluşabilecektir. Oluşacak pasa faaliyet alanı içerisinde arazi düzenlemelerinde kullanılmak üzere pasa depo alanında geçici depolanacaktır. Zaman içinde arazi düzenlemelerinde kullanılacaktır. 143

144 Faaliyet alanında inşaat söz konusu olmayacaktır; işçilerin kullanması için şantiye binası prefabrik olarak kurulacaktır ve bu çalışmalar sırasında her hangi bir hazırlık yapılmayacaktır. Maden yatağındaki cevherin çıkarılması aşamasında arazi hazırlığı yapılacaktır. Üretimin gerçekleştirileceği ocak alanında, cevher üzerinde yer yer ortalama 0,1 m kalınlığında üst örtü tabakası bulunmakta olup, örtü tabakası temizlendikten sonra üretim yapılacaktır. Bu alanlarda üretim faaliyetlerine başlanacağı zaman, üretim öncesi hafriyat işlemleri yapılacaktır. Hafriyatı yapılacak tabakanın gevşek oluşu nedeniyle, hafriyat işlemleri iş makineleri ile yapılacak olup; patlayıcı madde kullanılmayacaktır. Oluşan pasa ve üst örtü tabakasının hafriyatı sonucu elde edilen toprak tabakası proje alanı içerisinde üretimi ve ocak giriş-çıkışını engellemeyecek şekilde uygun bir alanda düzenli bir şekilde ayrı ayrı muhafaza edilecektir. Bu malzemenin, daha sonra üretimi sona eren alanların arazi düzenlenmesi ve rekreasyon işlemlerinde kullanılması planlanmaktadır. 144

145 İlgili Yönetmelikler tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de değişikliği ile yayımlanan Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Değerlendirme Açıkta geçici olarak depolanan yığma malzeme, hava kalitesi standartlarını sağlamak şartıyla açıkta depolanabilir. Bu amaçla aşağıda bazı örnekleri verilen tedbirler alınır. - Taşıyıcıların üzerine malzeme boşalttığı bağlantı kısımlarının üstü kapatılacak, - Savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılacak, - Malzeme üstü naylon branda veya tane büyüklüğü 10 mm den fazla olan maddelerle kapatılacak, - Üst tabakalar %10 nemde muhafaza edilir. Bu durumu sağlamak için gerekli donanım kurulur denilmekte olup, projeye konu sahada bu tedbirleri gerektiren bir malzeme mevcut değildir. Bu bozulan topoğrafyanın morfolojik yapı dikkate alınarak düzenlenmesi mümkün olduğu kadar sağlanacaktır. - Bitkisel toprağın saklanma sürecinde olabilecek kayıplar önlenecek ve toprağın kalitesi korunacak. - Bitkisel toprağın uzun süre açıkta bırakılacağı durumlarda ise yüzeyinin çabuk gelişen bitkiler ile örtülmesi temin edilecektir. Ayrı toplanan bitkisel toprak arazi düzenlemelerinde kullanılacaktır. Tehlikeli Atıklar Proje kapsamında; işletmeden oluşabilecek herhangi bir tehlikeli atık yoktur. Fakat faaliyet kapsamında yapılacak bakım-onarım işlemleri sırasında açığa çıkması muhtemel; kontamine (yağlı üstübü, boş yağlama yağı tenekeleri, iş makinelerinden çıkmış eski filtreler vb.) atıklar olabilecektir. Projenin işletme aşamasında kullanılacak makine ve ekipmanlardan kaynaklı atık akümülatör atığı ve ruhsat alanı içerisindeki idari bina içerisinde kullanılacak saat, radyo, el lambası v.s. gibi ekipmanlardan kaynaklı atık pil oluşması muhtemeldir. Proje kapsamında; işletmeden oluşabilecek herhangi bir tehlikeli atık yoktur. Fakat ocak ve tesis içerisinde kullanılacak iş makinası ve ekipmanlardan oluşması durumunda ilgili yönetmelikler ve gerekli hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında tehlikeli atık olarak tıbbi atıklar, atık madeni yağ ve bitkisel yağ oluşması muhtemel olup ileriki bölümlerde ayrı başlıklar halinde değinilmiştir. İlgili Yönetmelikler tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete değişikliği ile yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete ile tarih sayılı Resmi Gazete de değişikliği ile yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 145

146 Değerlendirme - Atık üretimini en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirler alınacak, - Tesiste tehlikeli atık oluşması durumunda; atıkların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini, en aza düşürecek şekilde atık yönetimi sağlanacak, - Tesiste tehlikeli atık oluşması durumunda; üretilen atıklarla ilgili kayıt tutulacak, atığın gönderileceği çevre lisansı almış olan geri kazanım ya da bertaraf tesisinin istemiş olduğu uluslararası kabul görmüş standartlara uygun ambalajlanarak ve etiketleme yapılacak, - Tesiste tehlikeli atık oluşması durumunda; atıkların tehlikeli olmadığını Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlara ait laboratuarlar ve/veya uluslararası kabul görmüş kuruluşlarca yapılan analizler için yapılan harcamalar faaliyet sahibi tarafından karşılanacak, - Tesiste tehlikeli atık oluşması durumunda; atık taşımacılığında mevcut uluslararası standartlara uyulacak, - Tesiste tehlikeli atık oluşması durumunda; tesis ve binalardan uzakta beton saha üzerine yerleştirilmiş sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlar içerisinde geçici olarak muhafaza edilerek, konteynırların üzerinde tehlikeli atık ibaresine yer verilecek, depolanan maddenin miktarı ve depolama tarihi konteynırlar üzerinde belirtilecek - Tesiste tehlikeli atık oluşması durumunda; ilgili yönetmelik ayda bin kilograma kadar atık üretilerek biriktirilmesi, atık miktarı altı bin kilogramı geçmemek kaydı ile valilikten izin almaksızın atıklarını arazisinde en fazla yüz seksen gün geçici depolayabilir denilmekte olup, herhangi bir tehlike halinde arazide önlem alabilmek için en az bir kişi görevlendirilerek ve bu kişinin iletişim bilgileri valiliğe bildirilecek, - Proje kapsamında oluşması muhtemel kontamine atıklar lisanslı bertaraf tesislerine ulaştırılmak üzere lisanslı taşıyıcı firmalara teslim edilecek, - Atık yağların toprak, yüzeysel veya yer altı suyu gibi herhangi bir alıcı ortama bırakılması kesinlikle engellenecek - Atık piller üzerinde atık pil yazacak şekilde evsel atıklardan ayrı toplanarak, pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelere teslim edilecek, - Aracın akümülatörü değiştirilirken eskisini, akümülatör ürünlerinin dağıtım ve satışını yapan işletmeler ve araç bakım-onarım yerlerini işletenlerin oluşturduğu geçici depolama yerlerine teslim edilerek, eskilerini teslim etmeden yeni akümülatör alınmayacaktır. - Ayrıca Trafo dışı atık yağlar konusunda, Çevre Bakanlığı nın tarih ve sayılı Genelgesi ile tarih ve sayılı Genelgesi hükümlerine uyulacaktır. - Araçların bakım onarım işlemleri mümkün olduğunca dışarıda yapılacak, işletme alanında yapılmasının zorunluluk arz ettiği durumlarda ise her türlü sızdırmazlık tedbirleri alınacaktır. Bu faaliyetler sonucu oluşacak atık yağlar sızdırmasız tanklarda depolanarak lisanslı bertaraf tesislerine intikali sağlanacaktır. 146

147 Tıbbi Atıklar İşletme alanında meydana gelebilecek önemli yaralanmalarda Ezine İlçesinde bulunan sağlık kuruluşlarından yararlanılacaktır. Ancak küçük yaralanmalar için ruhsat sahasındaki şantiye binasında oluşturulan ilk yardım dolabı kullanılacaktır. Bu küçük yaralanmalar sonucunda kayda değebilecek bir tıbbi atığın oluşması beklenmemektedir. Ocak ve tesis içerisinde oluşacak tıbbi atıkların biriktirilmesi ve bertarafı konusunda ilgili yönetmelikler ve gerekli hükümlerine uyulacaktır. İlgili Yönetmelikler tarih ve sayılı R.G. de yayımlanarak yürürlüğe yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de değişikliği yayımlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Değerlendirme - Oluşacak tıbbi atıklar; Tıbbi Atık yazacak şekilde evsel atıklardan ayrı toplanarak, ayrı taşınacak ve geçici depolanarak bir kaza anında alınacak tedbirleri içeren ünite içi atık yönetim planı oluşturularak uygulanacak, - Tıbbi atıklar ile kesici-delici atıklar toplanırken özel torbalar ve kaplar kullanılacak, - Ayrı toplanan tıbbi ve evsel nitelikli atıklar sadece bu iş için tahsis edilmiş araçlar ile ayrı ayrı ve ücret karşılığı taşınacak, - Tıbbi atıkların yönetimiyle görevli personelin periyodik olarak eğitilmesi sağlanacak, - Tıbbi atıkların yönetimiyle görevli personele özel giysiler sağlanacak, - Tıbbi atıkların yönetimiyle görevli personelin görevleri; Oluşan tıbbi atık miktarı ile ilgili bilgileri düzenli olarak kayıt altına almak, Yılsonu itibari ile valiliğe oluşacak tıbbi atık miktarları ile ilgili bilgileri kayıt altına almak ve yılsonu itibari ile bu bilgileri İl Valiliği ne göndererek, tesis içerisinde en az 3 yıl süre ile bunların muhafaza edilmesini sağlamaktır. Makine Kökenli Atıklar Faaliyet sahasında kullanılacak makine ve ekipmandan kaynaklanan lastik, akümülatör vb. gibi makine kökenli atıklar oluşacaktır. Projenin işletme aşamasında çalışacak araçların bakım onarımlarından kaynaklı miktarı bilinmemekle birlikte Ömrünü Tamamlamış Lastik (ÖTL) oluşması beklenmektedir. Proje kapsamında makine kökenli atıkların biriktirilmesi ve bertarafı konusunda ilgili yönetmelikler ve gerekli hükümlerine uyulacaktır. İlgili Yönetmelikler tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete ile tarih

148 sayılı Resmi Gazete de değişikliği ile yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de değişikliği ile yayımlanan Ömrünü tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete değişikliği ile yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Değerlendirme - Atık akümülatörler çalışma alanında depolanmadan, Çevre Lisanslı geri kazanım tesisine gönderilecek, - İnsan sağlığına ve çevreye zarar vermeyecek şekilde doğrudan veya dolaylı biçimde alıcı ortama verilmeyecek, - Proje kapsamında kullanılan makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli olarak yapılacak, yağ sızmaları önlenecek - Malzemenin çıkarılması esnasında iş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakım ve yağ değişimleri, mümkün olduğu ölçüde işletme dışında servis istasyonlarında yapılacak, bundan dolayı toprak ve yüzey sularının madeni yağlar ile kirlenmesi engellenmiş olacak, - İş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakımı ve yağ değişimi bulunduğu yerde yetkili operatörlerce yapılması zorunlu durumlarda ise, sızdırmazlık özelliğine sahip bir alanda yapılacak, - Ömrünü tamamlamış Lastiklerin geri kazanımı sağlanacak ve vadi veya çukurlarda dolgu malzemesi olarak kullanılmayacak, katı atık depolama tesislerine gönderilmeyecek, ısınma amaçlı kullanılmayacak ve gösteri amaçlı ve her ne amaçla olursa olsun yakılmayacak, - İşletme aşamasında çalışacak araçların değiştirildiği eski lastikler bedelsiz olarak lastik satışını yapan işletmeye teslim edilecektir. Atık Yağlar Makine Kökenli Atık Yağlar Faaliyet kapsamında toplam açık işletme metoduyla çalışma yapılırken 4 adet Lastikli Yükleyici, 10 adet kamyon, 3 adet ekskavatör, 5 adet tır, 2 adet rock-drill ve 1 adet arazöz kullanılması planlandığından ve bu makinelerin ortalama 25 litre yağ kapasitesi olduğu ve bu yağın ortalama 3 ayda bir değiştiği kabulleri ile aşağıdaki hesaplamalar yapılmıştır: Atık yağ miktarı =25 (adet makine) x 25 lt x 4 ( yılda değişim sayısı ) = lt yıllık atık yağ miktarı oluşumu söz konusu olacaktır. Malzemenin çıkarılması esnasında iş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakım ve yağ değişimleri, mümkün olduğu ölçüde işletme dışında servis istasyonlarında yapılacak, 148

149 bundan dolayı toprak ve yüzey sularının madeni yağlar ile kirlenmesi engellenmiş olacaktır. Bitkisel Atık Yağlar Çalışma alanında, çalışacak personel için yemekler dışarıdan getirilecek ve yemek vb. ihtiyaçlarının ruhsat alanında bulunan şantiyede karşılanacak olması dolayısıyla bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu değildir. Proje alanında bitkisel yağ oluşumu söz konusu olduğunda bitkisel yağların biriktirilmesi ve bertarafı konusunda ilgili yönetmelikler ve gerekli hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında malzemenin çıkarılması ve tesise taşınması esnasında kullanılacak iş makinalarının bakım-onarımından kaynaklanacak atık yağlar dışında atık yağ oluşumu söz konusu olmayacaktır. Proje kapsamında makine kökenli lt/yıl atık yağ oluşumu söz konusu olacaktır. Proje kapsamında makine kökenli yağların biriktirilmesi ve bertarafı konusunda ilgili yönetmelikler ve gerekli hükümlerine uyulacaktır. İlgili Yönetmelikler Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de değişikliği yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayınlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete değişikliği ile yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Değerlendirme - Malzemenin çıkarılması esnasında iş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakım ve yağ değişimleri, mümkün olduğu ölçüde işletme dışında servis istasyonlarında yapılacak, bundan dolayı toprak ve yüzey sularının madeni yağlar ile kirlenmesi engellenmiş olacak, - Proje alanında atık yağ oluşumu söz konusu olduğunda; kalınlığı en az 25 cm olan betonarme zeminin ve havuzlama yan duvarlar içlerinin, dökülmelere karşı geçirimsizliğini sağlamak amacıyla epoksi boya, geomembran ve benzeri tecrit malzemesi ile kaplanacak ve atık kabul alanının yağmura karşı korunması için gerekli önlemler alınacak, - Proje alanında atık yağ oluşumu söz konusu olduğunda; atık yağlar geçirimsiz zemin üzerine yerleştirilmiş tanklar/konteynerler içerisinde toparlanacak. Söz konusu tanklar/konteynerler işaretlenecek yere kadar doldurulacak, hiçbir zaman tam doldurulmayacak, kolayca boşaltılabilir ve doldurulabilir olarak tercih edilecek ve diplerinde oluşacak çökeltinin alınabilmesi için gerekli düzenek sağlanacaktır. Ayrıca tanklar/konteynerler kırmızı renkli seçilerek üzerinde Atık Yağ ibaresi bulunacak ve içerlerine su, benzin, fuel-oil, boya, deterjan, solvent, antifiriz ve motorin gibi herhangi yabancı bir madde karıştırılmayacak, 149

150 - Proje alanında atık yağ oluşumu söz konusu olduğunda; yağların taşıma lisansı almış taşıyıcılar vasıtasıyla çevre lisanslı işleme ve bertaraf tesislerine gönderilmesi sağlanacaktır. - Proje alanında atık yağ oluşumu söz konusu olduğunda; atık yağ beyan formu oluşturulacak ve en az beş yıl süreyle muhafaza edilecek. - Proje alanında atık yağ oluşumu söz konusu olduğunda; bertaraf tesisi işletmecisi arasında uyuşmazlık çıkması halinde, bu uyuşmazlık giderilemezse on beş gün içinde uyuşmazlık İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ne bildirilecek, bu süre içinde uyuşmazlığa konu olan atık yağlar kendi depolarında muhafaza altına alınacaktır. - Proje alanında atık yağ oluşumu söz konusu olduğunda; atık madde ve çöplerden ayrı olarak, sızdırmaz, iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı bidonlarda biriktirilecek ve lisanslı geri kazanım tesislerine gönderilmek üzere lisanslı taşıyıcılara teslim edilecektir. - Proje alanında bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu olduğunda; diğer atık madde ve çöplerden ayrı olarak, sızdırmaz, iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı bidonlarda biriktirilecek ve lisanslı geri kazanım tesislerine gönderilmek üzere lisanslı taşıyıcılara teslim edilecektir. - Proje alanında atık yağ oluşumu söz konusu olduğunda; yağ beyan formu oluşturularak en az beş yıl süreyle tesisi içerisinde muhafaza edilecek ve istenilmesi durumunda İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne sunulacaktır. Gaz Emisyonları Faaliyet kapsamında iş makineleri tarafından kullanılan motorin dışında başka bir amaçla yakıt tüketimi olmayacaktır. Proje sahasından malzeme üretimi için günlük dizel motorlu yapılırken 4 adet Lastikli Yükleyici, 10 adet kamyon, 3 adet ekskavatör, 5 adet Tır, 2 adet rock-drill ve 1 adet arazöz kullanılması ve çalışma saatlerine bağlı olarak günde ortalama 16 saat (iki vardiya) süreyle çalıştırılması planlanmaktadır. Söz konusu iş makineleri malzemenin çıkarılması, yüklenmesi ve taşınması aşamalarında kullanılacaktır. Sahada işletme aşamasında yakıt sadece kullanılacak araçlar için gerekli olup, ısınma vb. amaçlı yakıt tüketimi olmayacaktır. Araçlarda yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Motorinin genel özellikleri tabloda verilmektedir. Tablo 61. Motorinin Özellikleri ÖZELLİKLER MOTORİN ÖZELLİKLER MOTORİN Kıvam Çok Akıcı Karbon Artıkları(%) Eser Tip Damıtılmış Kükürt(%) Renk Amber Oksijen-Azot(%) 0.2 Yoğunluk(15 0 c-gr/cm 3 ) Hidrojen(%) 12.7 Viskozite(38 0 c) 2.68 Karbon(%) 86.4 Akma Noktası( 0 c) -18 Su ve Çökelti(%) Eser Atomizasyon Sıcaklığı( 0 c) Atmosferik Kül(%) Eser Pompalama Sıcaklığı( 0 c) Atmosferik Isı Değeri(Kcal /Lt) Kaynak: Hava Kirliliği Kontrol ve Denetim,Kimya Müh. Odası,Mayıs,1991 Faaliyette kullanılacak ekipmanlarla ilgili yakıt kullanımı aşağıdaki gibidir. 150

151 Tablo 62. Faaliyette Kullanılacak Ekipmanların Yakıt Harcamaları Kullanılacak Yakıt Tüketimi Adet Çalışma Süresi Ekipman (lt/saat) Harcanacak Yakıt (Lt/Gün) Kamyon Yükleyici Ekskavatör Tır Delici Arazöz Toplam Kullanılacak olan bu yakıt en yakın akaryakıt istasyonundan temin edilecek olup proje sahasında bu madde ayrıca depolanmayacaktır. Sahada günlük çalışacak iş makineleri için gerekli motorin ihtiyacının yaklaşık lt/gün olacağı ve meteorolojik şartlarda dikkate alınarak günlük 16 saatlik çalışma olacağı düşünülürse ( 1 lt mazot = kg) yakıt tüketimi ve yukarıdaki envanter katsayıları dikkate alınarak meydana gelecek emisyonların aşağıdaki gibi olacağı tahmin edilmektedir. Günlük toplam yakıt ihtiyacı / Ortalama çalışma süresi lt/gün / 16 saat = 441 lt/saat 441 lt/saat x 0,8654 kg/lt = 381,6 kg/saat = 0,3816 ton/saat olacaktır. Sahada iş makinelerinin çalışması sonucu emisyon oluşumu söz konusu olacaktır. Tablo 63: Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Faktörleri KİRLETİCİ DİESEL(kg/ton) Karbonmksit 9.7 Azot Oksitler 36.0 Kükürt Oksitler 6.5 Kaynak: Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün Esasları, 1991 Buna göre iş makinelerinden kaynaklanması beklenilen kirletici tahmini değerleri aşağıda verilmiştir. Tablo 64: İş Makinelerinden Kaynaklanması Beklenen Kirletici Değerler KİRLETİCİ DİESEL(kg/saat) Sınır Değer (kg/saat) Karbonmonoksit 9,70 kg/t x 0,3816 t/sa = 3,70 kg/h 50 Azot Oksitler 36,0 kg/t x 0,3816 t/sa = 13,74 kg/h 4 Kükürt Oksitler 6,50 kg/t x 0,3816 t/sa = 2,48 kg/h 6 Sahada kullanılacak araçların bakım, onarım, yağ ve filtre değişimleri İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatlı benzin istasyonlarında yapılacaktır. Proje kapsamında iş makinaları dışında yakıt tüketimi olmayacaktır. Kullanılacak olan yakıt en yakın akaryakıt istasyonundan temin edilecek olup proje sahasında bu madde ayrıca depolanmayacaktır. Sahada günlük çalışacak iş makineleri için gerekli motorin ihtiyacının yaklaşık lt/gün, (441 It/saat) motorin ihtiyacı olacaktır 151

152 Proje kapsamında gaz emisyonu oluşumu ile ilgili, ilgili yönetmelikler ve gerekli hükümlerine uyulacaktır. İlgili Yönetmelikler tarih ve 27277sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de değişikliği yayımlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete değişikliği yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Değerlendirme - Hesaplanan saatlik emisyon üretim esnasında oluşacaktır. Yani emisyonların bir kısmı proje sahasında alansal kaynak, bir kısmı da proje sahası ile nakliye yeri arasında çizgisel kaynak olarak atmosfere terk edilecektir. Buradan da anlaşılacağı üzere hesaplanan emisyon miktarı geniş bir alanda ve 16 saatlik zaman içersinde atmosfere terk edilecek olması nedeniyle kirletici debisi düşük olacaktır. Ayrıca meteorolojik etkiler ve topoğrafik faktörlerin etkisiyle devamlı bir hava sirkülasyonu olacağı dolayısıyla oluşan emisyonlar atmosferde seyrelerek dağılacağından çalışma alanında ve çevre atmosferinde sınır değerlerin altında kirlilik oluşacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek 2 de yer alan Tesislerin Hava Kirlenmesine Katkı Değerlerinin Hesaplanması ve Hava Kalitesi Ölçümü bölümünde Mevcut ve yeni kurulacak tesislerin bacalarından veya baca dışından atmosfere verilen emisyonların saatlik kütlesel debileri, mevcut tesisler için bacalarda ölçülerek, baca dışından atmosfere verilen emisyonlar ile yeni kurulacak tesisler için emisyon faktörleri kullanılarak tespit edilir. Saatlik kütlesel debi (kg/saat) değerleri Tablo 2.1 de verilen değerleri aşması halinde, tesis etki alanında emisyonların Hava Kirlenmesi Katkı Değeri (HKKD) mümkünse saatlik, aksi takdirde, günlük, aylık ve yıllık olarak hesaplanır hükmü yer almaktadır. Bu değerlendirmeye göre ilgili yönetmelik gereği faaliyet Tablo 2.1de yer alan Baca Dışındaki Yerler olarak değerlendirilmiş ve tabloda verilen değerlerin üzerine çıkmaktadır. Ancak yukarıda yapılan hesaplar iş makinelerinin aynı anda aynı yerde çalışacağı kabulü ile yapılmıştır. Söz konusu iş makineleri ve nakliye araçları gün içinde farklı zamanlarda farklı yerlerde kullanılacaktır. Bundan dolayı tabloda hesaplanan kirletici değerleri gerçekte daha az olacaktır Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri (Akustik Rapor) Söz konusu proje için hazırlanmış akustik rapor Ek-18 de verilmiş olup aşağıda özetlenmiştir. Kalker ocağında yapılacak olan çalışmalarda; iş makinelerinden ve patlatmadan kaynaklanacak gürültü söz konusu olacaktır. Proje kapsamında patlatma yapılacağından titreşim kirliliğinin de oluşması beklenmektedir. Proje kapsamında; kullanılacak makine ekipmanlar Hz arasındaki dört oktav bandındaki toplam ses gücü düzeylerinin hesaplanması için tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanan Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik (200/14/AT) in Müsaade 152

153 Edilen Ses Güç Seviyeleri ve Gürültü İşaretlemesi ve Standartlar adlı 5. maddesinde motor gücü seviyelerine göre verilen formüller kullanılmıştır. Bu işlemler için faaliyet alanında kullanılacak ekipmanlar ve gürültü seviyeleri tabloda verilmiştir. Tablo 65. Ses Gücü Düzeyleri Teçihaztın Tipi Tekerlekli Dozerler, Tekerlekli Yükleyiciler, Tekerlekli Kazıcı- Yükleyiciler, Damperli Kamyonlar, Greyderler, Yükleyici Tipli Toprak Doldurmalı Sıkıştırıcılar, İçten Yanmalı Motor Tahrikli Karşı Ağırlıklı Hidrolik Kaldırmalı Kamyonlar, Hareketli Vinçler, Sıkıştırma Makineleri (Titreşimsiz Silindirler), Kaldırım Perdah Makineleri, Hidrolik Güç Oluşturma Makineleri Kazıcılar, Eşya Taşımak İçin Yük Asansörleri, Yapı (Konstrüksiyon) Vinçleri, Motorlu Çapalama Makineleri Net Kurulu Güç P (kw) Elektrik Gücü Pel (kw) Uygulama Kütlesi, m (kg) Kesme Genişliği L (cm) Müsaade Edilen Ses Gücü Seviyesi db/1 pw 3 Temmuz 2004 den İtibaren 3 Ocak 2006 dan İtibaren P P > log P log P P P > log P log P m Elle Tutulan Beton Kırıcıları ve Deliciler 15 < m < log m log m m log m log m Kompresörler P P > log P log P Ses gücü düzeyleri, kullanılacak araç ve ekipmanların motor gücü veya uygulama kütleleri esas alınarak yukarıdaki tabloda yer alan formüller vasıtası ile her bir araç ve ekipman için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Kullanılacak araç ve ekipmanların motor gücü düzeyleri aşağıda verilmiştir. Yükleyici; P:100 Hp = 75 kw * 75 kw > 55kw olduğuna göre; Müsaade edilen ses gücü seviyesi L W = 82+11logP L W = 82+11log75 L W = 103 dba Kamyon; P: 125Hp=93 kw * 93 kw P > 15olduğuna göre; Müsaade edilen ses gücü seviyesi L W = 82+11logP L W = 82+11log93 L W =104 dba Ekskavatör: P:250 Hp = 187 kw * 187 kw > 55kw olduğuna göre; Müsaade edilen ses gücü seviyesi L W = 82+11logP L W = 82+11log187 L W = 107 dba Kompresör; P:220 Hp = 165 kw * 165 kw > 55kw olduğuna göre; Müsaade edilen ses gücü seviyesi L W = log P L W = log165 L W = 99 dba 153

154 Arazöz; P:150 Hp=112 kw * P> 55 kw olması durumunda müsaade edilen ses gücü seviyesi L W = 82+11logP 112 kw > 55kw olduğuna göre; L W = 82+11log112 =105 dba *: (1 Hp = 0,746 kw) Delici Makine; Delici makinelerin ayrı bir motor gücü yoktur. Bu yüzden ses gücü düzeyi uygulandığı kütle üzerinden hesaplanmaktadır. Delici patlatma deliklerinin delinmesinde kullanılan bir ekipman olup, uygulandığı kütle deldiği delik kütlesi kadardır. Delinen delik kütlesi 25 kg seçilmiştir. m = 25 kg m = 25 kg < 30 kg olması durumunda müsaade edilen ses gücü seviyesi; Lw = log m Lw = log (25) = 107,3 dba Lw = 107 dba Proje kapsamında kullanılacak ekipmanlar ve ses gücü düzeyleri tabloda verilmiştir. Tablo 66. Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düzeyleri Kullanılacak Ekipman Adet Ses gücü düzeyi (db) Kamyon 10 adet 104 Kompresör 1 adet 99 Ekskavatör 3 adet 107 Yükleyici 4 adet 103 Delici (Rock-drill) 1 adet 107 Arazöz 1 adet 105 Proje alanında makine ekipmandan toplam ses gücü (Lw T ) aşağıdaki formülle hesaplanmıştır, Lw T = 10 log ( n i 1 10 adet kamyon için; Lw T = 10 log ( 10 lwi/10 ) Buna göre toplam ses gücü; 3 adet ekskavatör için; Lw T = 10 log ( 4 adet yükleyici için; Lw T = 10 log ( n i 1 n i 1 n i 1 10 lwi/10 ) = 10 log (10x(10 104/10 )) 114 db 10 lwi/10 ) = 10 log (3x(10 107/10 )) 112 db 10 lwi/10 ) = 10 log (4x(10 103/10 )) 109 db Yukarıdaki tabloda yer alan gürültü kaynaklarına ait toplam ses gücü düzeyinin Hz arasındaki 4 oktav bandına dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu amaçla desibellerle toplama işlemi tersine gerçekleştirilerek her bir oktav bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilmiştir. 154

155 w i 1 L w (i) 10 L 10x log( 10 ) Lw L w (i) = 10 log ( ) 4 n 1. Ses Gücü Düzeyi Proje kapsamında kullanılacak araç ve ekipmanların ses gücü düzeyleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 67. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı Gürültü Kaynakları Ses Gücü Düzeyi (db) Toplam 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz Kamyon Kompresör Ekskavatör Yükleyici Wagondrill (Delici) Arazöz Not: Toplam ses gücü düzeyinin 4 oktav bandına eşit olarak dağıldığı kabul edilmiştir. 2. Ses Basınç Düzeyleri Her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar yine aşağıdaki tabloda verilmiştir. Q Lp Lw 10log( ) 2 4πr L p : x Mesafedeki Gürültü Seviyesi Q : Ses Düzeyi Sabiti (2 alınmıştır.) r : x Mesafedeki Yarıçap Tablo 68. Ses Basınç Düzeyleri Gürültü Kaynakları Kamyon Kompresör Mesafe 500 Hz Ses Basınç Düzeyi (db) 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz

156 Ekskavatör Yükleyici Wagondrill (Delici) Arazöz Atmosferik Yutuş Her frekansa göre atmosferik yutuş değerleri aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup bağıl nem (Q) % 65,9 alınmıştır. 2-8 f x r atm x A Q Tablo 69. Atmosferik Yutuş Frekans Mesafe Atmosferik Yutuş ,01 156

157 , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,90 4. Nihai Ses Basınç Düzeyleri Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki nihai ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar yine aşağıdaki tabloda verilmiştir. L p = L p - A atm Tablo 70. Nihai Ses Basınç Düzeyleri Nihai Ses Basınç Düzeyi (db) Gürültü Kaynakları Mesafe 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 50 66,02 65,98 65,81 65, ,99 59,91 59,57 58, ,99 51,78 50,94 47,57 Kamyon ,90 45,48 43,79 37, ,74 38,90 35,53 22, ,44 31,75 25,01-1, ,63 27,11 17,00-23, ,02 50,98 50,81 50, ,99 44,91 44,57 43, ,99 36,78 35,94 32,57 Kompresör ,90 30,48 28,79 22, ,74 23,90 20,53 7, ,44 16,75 10,01-16, ,63 12,11 2,00-38,42 157

158 Ekskavatör Yükleyici Wagondrill (Delici) Arazöz 50 64,02 63,98 63,81 63, ,99 57,91 57,57 56, ,99 49,78 48,94 45, ,90 43,48 41,79 35, ,74 36,90 33,53 20, ,44 29,75 23,01-3, ,63 25,11 15,00-25, ,02 60,98 60,81 60, ,99 54,91 54,57 53, ,99 46,78 45,94 42, ,90 40,48 38,79 32, ,74 33,90 30,53 17, ,44 26,75 20,01-6, ,63 22,11 12,00-28, ,02 58,98 58,81 58, ,99 52,91 52,57 51, ,99 44,78 43,94 40, ,90 38,48 36,79 30, ,74 31,90 28,53 15, ,44 24,75 18,01-8, ,63 20,11 10,00-30, ,02 56,98 56,81 56, ,99 50,91 50,57 49, ,99 42,78 41,94 38, ,90 36,48 34,79 28, ,74 29,90 26,53 13, ,44 22,75 16,01-10, ,63 18,11 8,00-32,42 5. Ses Düzeyleri A ağırlık ses düzeylerinin hesaplanması için aşağıdaki tabloda yer alan düzeltme faktörleri kullanılmıştır. Tablo 71. Düzeltme Faktörleri Kargı Frekansı (Hz) Düzeltme Faktörü 500-3, , , ,0 Düzeltme faktörleri ile yapılan hesap sonucunda her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandı için bulunan ses düzeyleri ise aşağıdaki tabloda verilmiştir. 158

159 Tablo 72. Ses Düzeyleri Ses Düzeyi (dba) Toplam Ses Düzeyi Gürültü Kaynakları Mesafe (dba) Hz Hz Hz Hz 50 62,82 65,98 67,01 66,14 71,77 Kamyon Kompresör Ekskavatör Yükleyici Wagondrill (Delici) Arazöz 6. L gündüz Değerleri ,79 59,91 60,77 59,22 65, ,79 51,78 52,14 48,57 56, ,70 45,48 44,99 38,06 49, ,54 38,90 36,73 23,05 42, ,24 31,75 26,21-0,94 34, ,43 27,11 18,20-22,42 30, ,82 50,98 52,01 51,14 56, ,79 44,91 45,77 44,22 50, ,79 36,78 37,14 33,57 41, ,70 30,48 29,99 23,06 34, ,54 23,90 21,73 8,05 27, ,24 16,75 11,21-15,94 19, ,43 12,11 3,20-37,42 15, ,82 63,98 65,01 64,14 69, ,79 57,91 58,77 57,22 63, ,79 49,78 50,14 46,57 54, ,70 43,48 42,99 36,06 47, ,54 36,90 34,73 21,05 40, ,24 29,75 24,21-2,94 32, ,43 25,11 16,20-24,42 28, ,82 60,98 62,01 61,14 66, ,79 54,91 55,77 54,22 60, ,79 46,78 47,14 43,57 51, ,70 40,48 39,99 33,06 44, ,54 33,90 31,73 18,05 37, ,24 26,75 21,21-5,94 29, ,43 22,11 13,20-27,42 25, ,82 58,98 60,01 59,14 64, ,79 52,91 53,77 52,22 58, ,79 44,78 45,14 41,57 49, ,70 38,48 37,99 31,06 42, ,54 31,90 29,73 16,05 35, ,24 24,75 19,21-7,94 27, ,43 20,11 11,20-29,42 23, ,82 56,98 58,01 57,14 62, ,79 50,91 51,77 50,22 56, ,79 42,78 43,14 39,57 47, ,70 36,48 35,99 29,06 40, ,54 29,90 27,73 14,05 33, ,24 22,75 17,21-9,94 25, ,43 18,11 9,20-31,42 21,08 En kötü senaryo kabulü ile her bir gürültü kaynağının aynı anda çalışması durumunda oluşacak eşdeğer gürültü düzeyleri ise hesaplanmış olup aşağıdaki tabloda verilmiştir. 159

160 gündüz eq i 1 L w (i) 10 Leq 10x log( 10 ) L = L n Mesafe Tablo 73. Lgündüz Değerleri Eşdeğer Gürültü Düzeyi (dba) 50 75, , , , , , ,27 Şekil 40. Gürültü Yayılım Grafiği Yapılan hesaplamalar sonucu elde edilen değerler 100 metreden sonra Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde verilen sınır değer olan 70 dba nın altındadır. İşletme döneminde periyodik ölçümler yapılarak gürültü seviyesi kontrol altına alınacaktır. Patlatmadan kaynaklı oluşacak gürültü; Patlatmadan kaynaklanan gürültü seviyesi aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. Gürültü kaynaklarına ait toplam ses gücü düzeyinin Hz arasındaki 4 oktav bandına dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu amaçla desibellerle toplama işlemi tersine gerçekleştirilerek her bir oktav bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilmiştir. 160

161 w i 1 L w (i) 10 L 10x log( 10 ) Lw L w (i) = 10 log ( ) 4 n Tablo 74. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı(patlatma) Gürültü Kaynakları Ses Gücü Düzeyi (db) Toplam 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz Patlatma Not: Toplam ses gücü düzeyinin 4 oktav bandına eşit olarak dağıldığı kabul edilmiştir. 1. Ses Basınç Düzeyleri (patlatma için) Her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar yine aşağıdaki tabloda verilmiştir. Q Lp Lw 10log( ) 2 4πr L p : x Mesafedeki Gürültü Seviyesi Q : Ses Düzeyi Sabiti (2 alınmıştır.) r : x Mesafedeki Yarıçap Tablo 75. Ses Basınç Düzeyleri (patlatma) Gürültü Kaynakları Patlatma Atmosferik Yutuş: Mesafe 500 Hz Ses Basınç Düzeyi (db) 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz ,04 67,04 67, ,02 61,02 61, ,06 53,06 53, ,04 47,04 47, ,02 41,02 41, ,00 35,00 35, ,48 31,48 31,48 Her frekansa göre atmosferik yutuş değerleri aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup bağıl nem meteoroloji verilerine göre (Q) % 65,9 alınmıştır. 2-8 f x r atm x A Q Tablo 76. Atmosferik Yutuş (patlatma) Frekans Mesafe Atmosferik Yutuş , , , , ,28 161

162 , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,90 2. Nihai Ses Basınç Düzeyleri Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki nihai ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar yine aşağıdaki tabloda verilmiştir. L p = L p - A atm Tablo 76. Nihai Ses Basınç Düzeyleri (patlatma) Nihai Ses Basınç Düzeyi (db) Gürültü Kaynakları Mesafe 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 50 67,02 66,98 66,81 66,14 Patlatma 3. Ses Düzeyleri ,99 60,91 60,57 59, ,99 52,78 51,94 48, ,90 46,48 44,79 38, ,74 39,90 36,53 23, ,44 32,75 26,01-0, ,63 28,11 18,00-22,42 A ağırlık ses düzeylerinin hesaplanması için aşağıdaki tabloda yer alan düzeltme faktörleri kullanılmıştır. Tablo 77. Düzeltme Faktörleri Merkez Frekansı (Hz) Düzeltme Faktörü 500-3, ,0 162

163 , ,0 Yukarıdaki tabloda yer alan düzeltme faktörleri ile yapılan hesap sonucunda her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandı için bulunan ses düzeyleri ise aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 78. Ses Düzeyleri (patlatma) Ses Düzeyi (dba) Toplam Ses Düzeyi Gürültü Kaynakları Mesafe (dba) Hz Hz Hz Hz 50 63,82 66,98 68,01 67,14 72,77 gündüz Patlatma 4. L gündüz Değerleri ,79 60,91 61,77 60,22 66, ,79 52,78 53,14 49,57 57, ,70 46,48 45,99 39,06 50, ,54 39,90 37,73 24,05 43, ,24 32,75 27,21 0,06 35, ,43 28,11 19,20-21,42 31,08 Eşdeğer gürültü düzeyleri ise hesaplanmış olup aşağıdaki tabloda verilmiştir. eq i 1 L w (i) 10 Leq 10x log( 10 ) L Mesafe = L n Tablo 79. L gündüz Değerleri (patlatma) Eşdeğer Gürültü Düzeyi (dba) 50 72, , , , , , ,60 163

164 Şekil 41. Gürültü Grafiği (Patlatma için) Yapılan hesaplamalar sonucu elde edilen değerler 100 metreden sonra Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde verilen sınır değer olan 70 dba nın altındadır. İşletme döneminde periyodik ölçümler yapılarak gürültü seviyesi kontrol altına alınacaktır. Proje ve Yakın Çevresinin Arka Plan Gürültü Seviyesi Proje sahasında madencilik çalışmalarına başlamadan önce mevcut gürültü seviyesinin belirlenebilmesi amacı ile proje alanında ve proje alanına en yakın yerleşim bölgesi olan Bozalan Köyünde yer alan en yakın bina önünde Tablo 80 da belirtilen koordinatlarda, TS 9315 standardı kapsamında yerden ortalama 1,5 m yükseklikte eşdeğer gürültü ölçümleri yapılmıştır. Gürültü ölçüm noktalarını gösterir harita (Akustik Rapor Ek-18) da verilmiştir tarihinde, 4 ü ocak içinde 1 tanesi en yakın yerleşimde olmak üzere 5 ayrı noktada gündüz saatleri (07:00-19:00) ve Akşam saatleri (19:00-23:00) için işletme öncesi eşdeğer gürültü ölçümleri yapılmış, ölçüm sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Sonuçlardan da görüleceği üzere, gerek proje alanında gerekse en yakın yerleşim yerinde yapılan ölçümlerin sonuçları, Çevresel Gürültünün Değerlendirmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde verilen sınır değerlerin altında kalmaktadır. Tablo 80. Çalışma Alanında Yapılan Ses-Gürültü Seviyesi Ölçüm Sonuçları Koordinat Ölçüm Noktası Gündüz Ölçümü x y Akşam Ölçümü