Bilgilendirme Raporu. Kilit Noktalar. Şehirlerdeki başlangıç noktalarımız

Transkript

1 Bilgilendirme Raporu Çalışma Grubu 2: Mülteciler ve Aynı Ülke İçinde Yer Değiştirmek Zorunda Kalanlar 2014 yılının sonu itibarıyla, 59,5 milyon kişi şiddet olayları, çatışmalar, işkence ve insan hakları ihlalleri nedeniyle zor kullanılarak yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda bırakılmıştır. Bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında, artış 8,3 milyon kişi olmuştur ve bu rakam şimdiye kadar bir yıl içindeki en büyük artışı temsil etmektedir. Dünya genelindeki mültecilerin yarısından çoğu Suriye, Afganistan ve Somali den gelmektedir. Kilit Noktalar Mülteci sorunu ve ülkelerini terk etmek zorunda kalanlar, Afrika, Orta Doğu, Güney Amerika, Avrupa ve diğer yerlerde birden fazla bölgeyi, ülkeyi ve şehri etkilemektedir. Suriye ve Irak'taki çatışmalar ve bunu takip eden mülteci krizi, zamanımızın en büyük insanlık dramlarından birini oluşturmaktadır. Mültecileri ve yerlerinden edilmiş toplulukları hedef alan radikal grupların kendilerine taraftar topladığı olaylar mevcuttur ve yerlerinden edilen toplulukların mevcudiyeti, kutuplaşmaya ve kendilerini ağırlayan toplumlar ile gerginliklerin yaşanmasına neden olmaktadır. Radikalizme karşı önleyici çalışmaların, mülteci topluluklarını bulundukları ortamla bütünleştirmeye yönelik daha geniş kapsamlı çabalar ile bir arada yürütülmesi gerekmektedir. Yardım kuruluşları, temel uygulamaları içine radikalleşmenin anlaşılmasını da ilave etmek zorundadırlar. Yerel yönetimlere, mültecileri hedef alarak radikal gruplar için taraftar toplayanları önleme konusunda, radikal hareketlerin ve mültecileri ağırlayan yerlerde yapılan anlatımların/söylemlerin çekiciliğinin ortadan kaldırılması gibi çok önemli bir görev düşmektedir. Ulusal yetkililer mülteciler ve yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kalan insanlar için kısa ve uzun vadeli yaklaşımların koordinasyonunu üstlenen yerel yönetimlerin oynadıkları bu önemli rolün farkında olmalı ve gerekli olduğu durumlarda, yerel yönetimlerin kaynaklara erişimlerini artırmalıdırlar. Şehirlerdeki başlangıç noktalarımız Yerel bölgenizi, farklı mahalleleri, toplumdan ayrı yaşayan grupları, kilit toplum liderlerini tanıyın ve sorunlardan haberdar olun.

2 Şehrinizde yeni ve radikalleşme risk al>nda bulunan toplulukları bir araya ge?rmek üzere çalışan mevcut girişimci kurumları bulun. Şiddet İçeren Radikalizmle Mücadele ve bütünleş?rme/birleş?rme çalışmalarının ne şekilde bir arada yürütüleceğini değerlendirin. Şehrinizde bulunan azınlık topluluklarının başarılı bütünleşme çalışmalarından ne dersler çıkarılabileceğini sorun. Kilit Rakamlar Sahra Altı Afrika Orta Doğu ve Kuzey Afrika Sahra Altı Afrika, çatışmalar ve politik şiddet nedeniyle, giderek daha da artan coğrati bir alanda küresel olarak ikinci en büyük mülteci nüfusunu ağırlamaktadır. Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da giderek artan mülteci sayısı ağırlıklı olarak halen Doğu Akdeniz'de meydana gelen çatışmalardan kaynaklanmaktadır ve Suriye kökenli mülteci sayısı çoğunluğu oluşturmaktadır yılında bölgede oturdukları bölgelerden ayrılmak zorunda bırakılmış insan vardı. Mülteci akını özellikle Doğu Afrika ve Afrika Boynuzu olarak bilinen bölge ( ) ile Orta Afrika ve Büyük Göller bölgesinde ( ) dikkati çekmektedir. Aynı ülke içinde yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kalan insanlar Sudan ( ), Demokratik Kongo Cumhuriyeti ( ) ile Güney Sudan, Nijerya ve Somali'de ( ) yoğunlaşmaktadır. Aralık 2015 itibarı ile den fazla Suriyeli mülteci olarak kaydedilmiştir ve dan fazla Suriyeli ise ülke içinde yaşadıkları yerlerden ayrılmak zorunda kalmıştır. Suriyeli mültecilerin büyük bir kısmı Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesinde kayıt altına alınmış olup Lübnan ( ), Ürdün ( ), Irak ( ) ve Mısır'da ( ) yerleşmişlerdir. Irak ta ülke içinde yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kalan insan bulunmaktadır.

3 Avrupa ve Balkanlar Latin Amerika Avrupa dışında politik dengesizlikler, çatışmalar ve yoksulluk eşi benzeri görülmemiş bir mülteci krizinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yerinden edilmiş insanların büyük bir kısmı Akdeniz üzerinden, özellikle Yunanistan'ın Ege denizi bölgesinden ve İtalya nın güney kıyılarından gelmektedir yıllında un üzerinde kişi Güney Avrupa üzerinden gelmiştir. İtalya ya kişi ve Yunanistan'a kişi gelmiştir. Latin Amerika'da ağırlıklı olarak çatışmalar nedeni ile insanlar kendi ülkelerinde, bulundukları yerlerden ayrılmak zorunda kalmıştır ve bölgede bulunduğu yerden ayrılmak zorunda kalan kayıtlı kişilerin çoğunluğu Kolombiya dadır. Kolombiya, bulunduğu yerden ayrılmak zorunda kalan insanlarla Latin Amerika'da en büyük sayıya sahiptir yılında Meksikalı zorla evlerinden çıkartılmıştır yılında Almanya (%35,2), İsveç (%12,6) ve Avusturya (%6,8) iltica talebi aldı. Yeni gelenlerin %46 sı Suriyeli, %25 i Afgan ve %16 sı Iraklı idi. Yerel Yönetimlerin Rolü Sürekli ve yüksek sayıda mülteci akımı ve mültecilerin yerel toplum ile bütünleşmesinin sağlanması realitesi ile karşı karşıya kalan yerel yönetimlerin etkin şekilde davranabilmesi için yeterli kısa ve uzun dönem mekanizmaları geliştirmeleri gerekmektedir. Şehirler, ekonomik, sosyal ve eğitim altyapıları nedeni ile mültecilerin ana yerleşme noktalarından biri olmaktadır ve böylelikle bu hassas konunun ele alınması için kilit öneme sahip olmaktadırlar. Gerek kısa gerekse uzun döneli önlemlerin etkin ve şeffaf bir iletişim stratejisi dâhilinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu hususlar mültecileri ağırlayan toplumun endişe ve şikayetlerine duyarlı bir şekilde ele alınması ve halkın uygulanan entegrasyon politikaları ve girişimleri hakkında bilgilendirilmesi gerekmektedir. Endişeler ve Yanıtlar İnsani Gereksinimler ve Güvenlik Yerel yönetimlerin ele alacağı ilk ve en önemli konu evlerinden ayrılmak zorunda kalan toplulukların insani gereksinimlerini karşılamaktır. Mülteciler en korunmasız kişilerden oluşmaktadır ve çok ciddi psikolojik travma geçirme olasılıkları yüksektir. Yerel yönetimler bu derhal karşılanması gereken ihtiyaçların farkında olmalı ve mültecilerin kendilerine ağırlayan topluma uyum sağlayabilmesi için gerekli desteği vermelidir. Ulusal hükumetler ve uluslararası kuruluşlar, yerel yönetimlerin mültecilerin yerleştirilmesi için yeterli kaynaklara sahip olup olmadıklarından emin olmaları gerekmektedir.

4 Yerel yetkililerin desteği mevcut durum değiştikçe pragmatik ve etkin çözümler bulmalarına bağlı olacaktır. Yetkililerin öncelikleri, yaşadıkları yerlerden ayrılmak zorunda kalan insan akınının kendi bölge sakinleri ve yerel kamu hizmetleri üzerindeki etkilerinin yönetilmesi ve kaynakların etkin şekilde dağıtılması olmalıdır. Yeniden yerleştirme işlemlerinin yerine getirilmesinden sonra, yerel yönetimlerin mülteci topluluklarının korunmasına yönelik çalışmaları yapması ve bu kişileri suç çetelerinden ve radikallerden korumak için gerekli adımları atması gerekmektedir. Bu adımların arasında, güvenliğin entegre edilmesi ile insani yardımlar konusunda risk faktörlerinin belirlenmesi için eğitimler verilmesi, yönlendirme prosedürlerinin oluşturulması ve mülteci kampları ile karşılama merkezlerinde yapılan girişimlerin önlenmesi de dahil olmak üzere önceliklerin korunması yer almalıdır. Aynı zamanda, ruh sağlığı desteği ve eğitim girişimleri için yeterli stratejik yatırımların da gerekli unsurlar olarak değerlendirmesini içerir. Entegrasyon ve uyum Yerel yetkililerin uzun dönemde yaşadıkları yerlerden uzaklaşmak zorunda kalan kişilerin dil becerileri, eğitim ve topluluk ilişkilerini geliştirecek programlar vasıtasıyla uyum içinde toplumla bütünleşmesine odaklanmaları gerekmektedir. Zorla yerlerinden edilen insanların akını, mülteci karşıtı duyguların ve yabancı düşmanlığının artmasına, neden olabilir ve bu grupların arasına teröristlerin sızma, yerlerinden edilmiş toplulukların radikal anlatımlara ve suç örgütlerine hedef olma riski bulunur. Yerel yönetimler, sosyoekonomik eşitsizlik göstergeleri üzerinde çalışarak kutuplaşmaya ve topluluğun izole edilmesine karşı edilgen politikalar izlemelidir. Başarılı entegrasyon stratejileri, mültecilerin ve onları ağırlayan yerel halkın en başından itibaren gerekli bilgilerle beslenmesi, yeni çevrelerine entegre olabilmeleri için mültecilere gerekli araçların ve yardımın sağlanarak toplum içinde uyumun sürdürülmesine bağlıdır. Sosyal kutuplaşma ve toplu radikalleşme Mülteci krizi Avrupa da sağcı ulusal partileri yüreklendirmiş ve yeniden güçlendirmiş, PEGIDA gibi yerel sağ akım hareketlerinin teşvik edilmesine yol açmıştır. Bu hareketler mülteci akınına karşı açıkça düşmanlıklarını belirtmişler ve Batının İslamlaştırılması algısını kınamışlardır Avrupa dışında, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da mülteci krizinin boyutu yabancı düşmanlığını önemli derecede artırmıştır. Uluslararası medya gruplarının sıklıkla eksik olarak bildirdiği mülteci karşıtı duygular ve özellikle Suriyeli kişilere karşı beslenen duygular bölgede giderek daha fazla yaygınlaşmaktadır. Tolerans içermeyen ideolojilerin yükselişte olması toplu radikalleşmeye yol açabilir ve topluluklar daha geniş toplumdan izole olur ve bu da kutuplaşma girdabına yol açarak radikalleşme her iki taraf için karşılıklı hale gelir. İletişim ve Ortaklık

5 Etkin bir iletişim stratejisi topluluklar arasındaki gerginliğin giderilmesi ve efsaneler ile doğruluk payı olmayan söylemlerle mücadele için çok büyük bir öneme sahiptir. Bu yerel yönetimler tarafından gerçekleştirilecek hem proaktif hem de reaktif stratejik iletişimi ve aynı zamanda efsanelerle baş edebilmek için karşı anlatım kampanyalarının oluşturulması için destek verilmesini ve topluluklar arasında uyum sağlanmasını da içerir. Benzer şekilde, devletözel sektör toplulukları bir araya getirebilmek için harekete geçebilir. Örneğin, Almanya da 40 fazla şirket bir araya gelerek "Wir zusammen Integrationsinitiative der deutschen Wirtschaft" ("Biz beraberiz Alman ekonomisinin entegrasyon girişimi") ( kampanyasını başlatmıştır ve bu kampanya mültecilerin Almanya'ya entegre edilmesini teşvik etmektedir. Kampanya dahilinde videolar ve gösteriler yapılarak entegrasyon girişimleri çok çeşitli proje ortağının internet sitelerinde anlatılmakta ve daha fazla şirketi bu kampanya dahil olması için teşvik etmektedir. Çalışma Grubu 2 Örnek Olay Kitabı Mevcut entegrasyon programlarından örnekler Aşağıda yer alan program örnekleri yeni gelen göçmenlerin toplumsal hayata entegre edilmesi için bazı potansiyel programlama modelleri sunmaktadır ve mevcut mülteci krizi için adapte edilebilir. Söz konusu girişimler bölgesel, ulusal ve yerel seviyelerde uygulanmakta olup kapsam ve amaç bakımından farklılıklar göstermektedir. Esas itibarı ile bu girişimler bilgi ve entegrasyon, barınma ve ayrımcılık ve sosyal / kültürel uyum konuları ele alınmaktadır. Barselona: Söylentiye Karşı Ağ 2010 yılında Barselona, yerel halk ile yeni gelen göçmenlerin bir arada var olma koşullarını iyileştirmek üzere uzun dönem stratejisini ortaya koymuştur. Bu stratejinin bir parçası olarak, göç ile ilgili söylentileri, yanlış kanıları ve efsaneleri gidermeyi amaçlayan bir kamu hizmeti kampanyası başlatmıştır. Şehir yönetimi, kampanyanın yerel kuruluşlardan meydana gelen bir ağ üzerinde ve mahallerde duyurulması için söylenti karşıtı temsilcileri eğitti. Proje kapsamında ana rol kalıpları ve göçmenlerle ilgili iş çalma, antisosyal davranışlar, vergi ödemekten kaçınma ve sağlık ve sosyal hizmetlerin suiistimal edilmesi gibi ön yargılar belirlendi Daha sonra şehir yönetimi, temsilcilerini göçmenlerle ilgi doğru bilgiler ve yanlış kanıları düzeltmeye yönelik teknikler ile donattı. Kampanyayı yaymak üzere kullanılan program, içerisinde bilgi, eğitim oturumları ve çalışma kitleri bulunan bir internet sitesi üzerinden 80 yerel kuruluşun bağlanabilmesi içi bir ağ kullandı. Kilit Edinim: göçmen toplulukları ile ilgili rol kalıplarının ve ön yargıların ortadan kaldırılması için proaktif bir yaklaşım gerekmektedir.

6 Rotterdam: Rotterdam tartışmaları 2004 ve 2005 yılları arasında Rotterdam şehri, İslam'ın şehirdeki rolü konulu bir dizi tartışma düzenledi. Tartışmalara şehirde yaşayan Müslümanlar ve Müslüman olmayan kişiler katıldı ve Müslümanların entegrasyonu ve farklı topluluklar arasındaki gerginlikler ele alındı. Yetkililer, değer sistemleri ve normları, Müslüman kadınların durumu, STK ların rolü, Müslümanların eğitim durumu, eşit haklar ve medyanın rolü gibi merak ve endişe uyandıran konularda uzmanlardan oluşan tartışama programları düzenlemiştir. Kapsamın belirlenmesini takiben tartışmalar başlamış ve farklı sosyal çevrelerden Müslüman ve Müslüman olamayan katılımcı ile tartışmalar yürütülmüştür. Tartışmalardan çıkan sonuçlar Rotterdam stratejik vizyonuna temel oluşturmak üzere Rotterdam Toplum Birliğine bildirilmiştir. Kilit Edinim: etkileşimli yaklaşım, vatandaşlarının endişelerini ortaya çıkarıp onları dinleyerek programın odağından sapmamasını sağlar. Turin: Case del Quartiere CdQ (Mahalle evleri) Turin de bulunan Mahalle Evleri (CdQ) sosyal uyum ve entegrasyon için önemli bir araç haline gelmiştir. Genel olarak halk evleri olarak tanımlanabilecek bu kuruluşlar önemli ölçüde göçmen nüfusun yaşadığı yerlerde bulunmakta ve çok çeşitli ihtiyaçları karşılamaktadırlar. Bu halk evleri, yerel topluluğa ait derneklere, yerel STK lara, göçmen kuruluşlarına ve eğitim, kültürel ve sosyal etkinlikleri geliştirmek isteyen resmi olmayan küçük gruplara ev sahipliği yapmakta, kamu hizmetleri vermektedir ve bir de yardım masasına sahiptir. Merkezler farklı topluluklar için yer sunulmakta ve yeni gelenlerin entegrasyonunu kolaylaştırmaktadır. Kilit Edinim: göçmen topluluklarının tüm ihtiyaçlarına cevap veren toplu yaklaşım, göçmenlerin yeni yaşam çevrelerine entegrasyonunu kolaylaştırmaktadır. Münih: Siemens mültecilerin entegrasyonu için sürdürülebilir bir program sunar Siemens, genel merkezi Münih ve Berlin de bulunan küresel bir teknoloji ve mühendislik şirketidir. Şirket Münih te mülteciler için staj, barınma tesisleri ve eğitim sınıtlarının kurulması için toplam 2 milyon tutarında pratik destek ve bağış sağlamaktadır. Altı ay süreli eğitim programı diğer konuların yanı sıra dil eğitimi ve mesleki hazırlı programları sunmaktadır. Bu programın bir ileri basamağında, iltica başvurusu sürecinde olan mültecilere Siemens stajyerlik olanakları sunmaktadır. Kilit Edinim: özel şirketler, iltica başvurularının sonucunu bekleyen mülteciler için sıklıkla erişilmesi mümkün olmayan ancak çok ihtiyaç duyulan eğitim ve çalışma programlarına fon sağlama açısından özgün bir konumda bulunmaktadırlar. Toronto: Toronto Şehri Mülteci Yerleştirme Programı Toronto şehri Suriyeli mültecinin entegrasyonu konusunda üç ana rolü üstlenmiş olarak görmektedir; koordinasyon, iyileştirme ve entegrasyon. Toronto şehri kendi içinde çalışma kolları oluşturarak konut ve eğitim koşullarında olası etkileri değerlendirmiş, gerek duyulacak

7 altyapının gelecek olan mülteciler için hazır olduğundan Yerel Göç Ortaklıkları oluşturarak emin olmuştur (LIP). Toronto Şehri, yerel koşulların ve topluluk varlık kapasitenin iyileştirilmesi gerektiğini fark etmiş ve Arap Topluluğu Merkezi, Katolik Kültürler Arası Hizmetler ve Suriye için Hayat Bağı kuruluşları ile sözleşmeler imzalayarak bu kuruluşların kapasitelerinin iyileştirilerek yeni gelen korumasız kişilere destek vermelerini sağlamıştır. Toronto aynı zamanda yerel mülteci konseyi ile yakın çalışmalar yaparak ırkçılık, şiddet ve hoşgörüsüzlüğe karşı halkta farkındalık yaratmıştır. Kilit Edinim: Kamu farkındalık kampanyalarına önceden yapılan yatırımlar yerel halkın yakınmalarına proaktif kampanyalarla cevap verme olanağı sağlamıştır.