DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE KAMU ALIMLARININ YERLİ ÜRETİMİN VE YERLİ İSTEKLİNİN DESTEKLENMESİNDE ROLÜ

Transkript

1 DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE KAMU ALIMLARININ YERLİ ÜRETİMİN VE YERLİ İSTEKLİNİN DESTEKLENMESİNDE ROLÜ 17 Mayıs 2016 Yücel SÜZEN Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Kamu Alımları Koordinasyon Dairesi Başkanı

2 İçindekiler Kamu alımlarının önemi ve politika aracı olarak kullanılması Uluslararası düzenlemelerde yerli üretim/yerli isteklilerin desteklenmesi AB Direktifleri Dünya Ticaret Örgütü Revize Kamu Alımları Anlaşması Buy American Act, Buy America Act Offset, avantaj ve dezavantajları Ülkemizde yerli üretim/yerli isteklilerin desteklenmesi Fiyat avantajı Eşik değer altı ihalelerin yabancı isteklilere kapatılabilmesi Sanayi işbirliği program

3 AB Kamu alımları Estimate of total expenditure on works, goods and Services (excluding Utilities and defence) as % of GDP Mean Belgium Bulgaria Czech Republic Denmark Germany Estonia Ireland Greece Spain France Croatia Italy Cyprus Latvia Lithuania Luxembourg Hungary Malta Netherlands Austria Poland Portugal Romania Slovenia Slovakia Finland Sweden United Kingdom EU average

4 OECD Ülkelerinde kamu alımlarının genel devlet harcamaları içindeki payı (2011)

5 Kamu Alımları Ekonomik Boyut (Türkiye) Yıl Kamu Alımları Merkezi Yönetim Bütçesi GSYH Kamu Alımları/ GSYİH Kamu Alımları/ Merkezi Yönetim Toplam Harcamaları ,5% 25,3% ,5% 29,3%

6 Kamu ihale mevzuatı kapsamındaki alımlar 4734 sayılı Kanun da Belirtilen İhale Usulleri Kapsamında Yapılan Alımlar 2014 Toplam Kamu Alımları İçindeki Pay Tutar (TL) (%) 2015 Toplam Kamu Alımları İçindeki Pay Tutar ( TL) (%) , ,40 Doğrudan Temin Kapsamında Yapılan Alımlar , , Sayılı Kanun da Yer Alan İstisnalar Kapsamında Yapılan Alımlar , ,02 Kapsam Dışı , ,13 TOPLAM KAMU ALIMI

7 4734 sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Kamu Alımlarının Türlerine Göre Dağılımı Kamu Alımı Miktarı(Adet) Kamu Alımı Tutarı (1000 TL) İhale Türü 2015 yılı % 2015 yılı % Mal Alımı Yapım işi , ,06 Hizmet Alımı , ,96 Danışmanlık Hizmet Alımı , , , ,70 Toplam , ,00

8 Kamu alımlarının politika aracı olarak kullanılması Yerli üretimin desteklenmesi Ar-Ge ve inovasyonun teşviki Çevrenin korunması Enerji verimliğinin artırılması KOBİ lerin desteklenmesi Dezavantajlı grupların istihdamının teşviki Kayıt dışılıkla mücadele Cari açığın azaltılması

9 Uluslararası düzenlemelerde yerli üretim/yerli isteklilerin desteklenmesi AB Direktifleri AB Sektörler Direktifine göre; Alım konusu ürün için üçüncü ülke menşeli ürünlerin ihaleyi oluşturan ürünlerin toplam değerinin% 50'sini aştığı takdirde reddedilebilir. Ayrıca üçüncü ülkelere karşı %3 oranına kadar fiyat avantajı uygulanma imkanı bulunmaktadır.

10 Revize Dünya Ticaret Örgütü Kamu Alımları Anlaşması Geçiş dönemi boyunca (az gelişmiş ülkeler 5 yıl, gelişmekte olanlar 3 yıl); Fiyat avantajı Offset Daha yüksek eşik değerler Anlaşma kapsamındaki sektörlerin belirlenmesinde esneklik Komite kararıyla daha uzun geçiş süresi

11 Buy American act, buy america act Buy American Act ABD Dolarının üstündeki Fedaral Hükümetin kamu alımlarında yabancı işçilik, hammadde oranı %50 yi geçemiyor. İstisnası: Ürün Amerika da üretilmiyor, kamu yararının olması. Buy America act Federal Karayolları İdaresi tarafından finanse edilen projelerde tüm demir ve çelik ürünleri gerektiren ve kaplamalarda % 100, Federal Ulaştırma Yönetimi (Federal Transit Administration) tarafından finanse edilen projelerde tüm çelik ve üretilen ürünlerin de % 100 ABD içeriğine sahip ve 100%, Federal Aviation Administration tarafından yapılan alımlarda çelik ve diğer ürünlerin en az % 60 sı Amerikan yapımı olması gerekir.

12 Offset Offset, kamu kurum ve kuruluşları, kamu ortaklıkları ve kamu iştirakleri tarafından acılan uluslararası ihaleler neticesinde, ihalelerin açıldığı ülkeden çıkacak dövizi telafi etmek ve bu ülkelerin ihracat potansiyelini arttırmak amacıyla, ihaleyi kazanan yabancı firma tarafından ana ihale anlaşmasına ek olarak verilen taahhütlerdir. Bu taahhütler, İhaleyi açan ülkeye yönelik yabancı sermaye yatırımları, Ortak yatırımlar, teknoloji transferi, lisans ve know-how transferleri, kalifiye işgücü yaratmak amacıyla masrafı ihaleyi kazanan yabancı firmaya ait olmak üzere sağlanan yurtiçi ve yurt dışı eğitim imkanları, Ar- Ge çalışmaları ihaleyi açan ülkeden yapılacak ihracat,

13 Offset-gelişmiş Ülkeler Gelişmiş Ülkeler offset işlemlerini; pazar payının korunması, belirli pazarlara yeni ürünlerle girme isteği, ürünlere uzun dönemli talep yaratılması, stokların veya üretim fazlasının eritilmesi, yeni sanayileşmiş ülkeler için teknoloji transferi sağlanması, gelişmekte olan ülkelerle iş birliğinin sağlanması amaçlarına destek olarak kullanmaktadır.

14 Offset-gelişmekte olan ülkeler Gelişmekte olan ülkeler ise offset işlemlerini; ticari kredi veya döviz bulmanın güç olduğu dönemlerde ithalat finansmanı veya döviz çıkışının azaltılmasını, yeni ihracat imkanlarının yaratılmasını yeni sanayilerin geliştirilmesini, yeni sanayi kollarında istihdam sağlanmasını, dünyadaki fiyat düşüşlerinden veya pazar daralmasından kaynaklanan stokların eritilmesini, ödemeler dengesinin iyileştirilmesi, sanayileşmiş ülkelerce oluşturulan korumacılığın aşılmasını, teknolojinin yenilenmesini veya yeni teknoloji edinilmesini sağlamak amacıyla amaçlamaktadır.

15 Offsetin dezavantajları Alıcı ülke açısından; Offsetin getireceği yükümlülükleri satış yapan firmanın maliyetine yansıtması, alıcı ülkenin alacağı urun ya da hizmetin gerçek fiyatından daha yüksek olması, Güncelliğini yitirmiş teknolojinin offset kapsamında alıcı ülkeye getirilmesi, Satıcı firmanın, alıcı ülkesinde ürün veya hizmet alımı çerçevesinde yapacağı alımların, zaten ihracatı olası bir ürün alımı şeklinde yapılması, kısa vadede offsetlerle birlikte kazanılan ülke içinde ortak yatırım ve alınan ürünün belli parçalarını üretme hakkı avantajlı görülmekle birlikte, uzun vadede bu üretime yönelik talebin olmaması ya da gelecekte olası talep düşünülmeden bu yatırımın offset kapsamında istenmesi nedeniyle yatırımın uzun vadede atıl bir duruma düşebilmesi. Satıcı şirket açısından bakıldığında, satış yaptığı ürünün kapsamı dışında yapılan fazladan işlemlerdir. Bu tür işlemler, şirket açısından zaman, maliyet ve iş gücü kayıplarına yol açması.

16 Offset türleri Offset doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki şekilde uygulanabilir. Doğrudan offset; ortak üretimi gerçekleştiren firmalarca, ana tedarik anlaşmasına konu olan urun hatlarında, projeyle doğrudan veya yakından ilgili alanlarda gerçekleştirilen üretimlerin, sistem, alt sistem, parça, malzeme ve hizmet seviyesinde yurt dışına ihracı doğrudan offset olarak değerlendirilmektedir. Amaç döviz dengesini sağlamanın yanında özellikle alıcı ülke sanayisini geliştirmektir. Dolaylı offset ise proje ile doğrudan ilişkili olmayan alanlarda ve sektörlerde gerçekleştirilen döviz kazandırıcı işlemlerdir.

17 Ülkemizde yerli üretim/yerli isteklilerin desteklenmesi Fiyat avantajı sağlanması Eşik Değerin Üstünde Olan ve İhale Dokümanında Yerli İstekli/Yerli Malı Lehine Fiyat Avantajı Uygulanacağı Belirtilen İhalelerin Eşik Değerin Üstündeki Toplam İhaleler İçindeki Payı: % adet Orta ve yüksek teknoloji ürünler için zorunludur.

18 Fiyat avantajı uygulaması

19 Eşik değer altı ve üstü ihaleler Eşik değerin altındaki ihalelerin adet olarak % 9.3 ü ve tutar olarak ise % 8.6 sı yabancı isteklilerin katılımına açılmıştır.

20 Yüklenici uyruğuna göre sözleşmeler

21 Sanayi katılımı Sanayi Katılımının desteklenmesi Madde: 3/u)Yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini sağlamaya yönelik sanayi katılımı uygulamaları içeren mal ve hizmet alımları, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü Maddesinin (u) Bendine Göre Yapılacak Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Sanayi İşbirliği Programı Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik (Resmi Gazete tarih:15 Şubat 2015, Sayısı : 29268) Kategori A- Yerli Üretim Katkısı Kategori B- Yatırım Kategori C- Teknolojik İşbirliği Kategori D- İhracat Sağlık Hizmetleri Alanında Sanayi İşbirliği Programı Uygulamaları Hakkında Tebliğ (Resmi Gazete tarih:20 Aralık 2015, Sayısı : 29568) Ülkemizde savunma alanında offset uygulamaları, Savunma Sanayi Musteşarlığı tarafından Sanayi Katılımı/Offset Uygulamaları Yönergesi ne göre yürütülmektedir.

22 TEŞEKKÜRLER